Στο παρόν newsletter παρουσιάζεται η



Σχετικά έγγραφα
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενδυνάμωσης των

Newsletter. Περιεχόμενα. II. Κριτική προσέγγιση εκπαίδευσης ενηλίκων. Editorial. III. Σχεδιασμός διδακτικών ενοτήτων

Βασικός στόχος του αναπηρικού κινήματος, στο

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Newsletter. Περιεχόμενα. Παρουσίαση εκπαιδευτικών εγχειριδίων Παραγωγή των εκπαιδευτικών εγχειριδίων σε εναλλακτικές μορφές.

Τεύχος 06 Αύγουστος Διμηνιαία Περιοδική Έκδοση. Newsletter

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση

Ε.Π. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) ΜΕΤΡΟ 2.5, ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.5.1, ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ α

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις


ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ. E-learning. Οδηγός Σπουδών

Παροχή τεχνικής υποστήριξης στα μέλη των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), παροχή κατάρτισης στους εμπλεκόμενους σε αυτά σχετικά με τη λειτουργία

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

Ιστορική Αναδρομή. Η ειδική εκπαίδευση στην Ελλάδα

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές.

Πράξη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ Άξονες Προτεραιότητας: 7 και 8

Πειραματικό εργαστήρι στη βιωματική μάθηση και στη σχολική θρησκευτική αγωγή

Ε.Π. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) ΜΕΤΡΟ 2.5, ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.5.1, ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ α

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Νίκης 33, , Αθήνα Τηλ.: , Fax: ,

Ιστορική Αναδρομή. Η ειδική εκπαίδευση στην Ελλάδα

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α Τ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Τ Ω Ν

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον!

Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Επιστημών της Αγωγής. MA Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση

Π β.2:Οδηγός Επιμορφωτή για τη ΘΕ4.1: «Βασικές αρχές για την εκπαίδευση ενηλίκων»

Ας γνωρίσουμε την Ενωμένη Ευρώπη

Τίτλος Μαθήματος: Εκπαίδευση για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα Τα δικαιώματα του παιδιού

Newsletter. Editorial. Περιεχόμενα. Διμηνιαία Περιοδική Έκδοση. Editorial. Η έννοια της «Ηλεκτρονικής Προσβασιμότητας»

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ)

Επιμόρφωση εκπαιδευτών/τριών Επιμορφωτικών Κέντρων Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ανάπτυξη και Λειτουργία του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ.

Εκπαιδεύτρια: Ελένη Παπαϊωάννου

Ο πολλαπλός ρόλος του Διευθυντή στο νέο σχολείο 1. Εισαγωγή 2. Τα καθήκοντα του Διευθυντή της σχολικής μονάδας.

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ. Εκπαίδευση ατόμων με σοβαρή αναπηρία ΥΠΟΘΕΜΑ 1.2

«Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης: από την επιμόρφωση στη δράση και στη μάθηση εντός του σχολείου»

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307)

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει. Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Newsletter. Περιεχόμενα. Διμηνιαία Περιοδική Έκδοση

21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου

Newsletter. Περιεχόμενα. Διμηνιαία Περιοδική Έκδοση. Τεύχος 02 Δεκέμβριος Η θέση του αναπηρικού κινήματος σε θέματα προσβασιμότητας

Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ΞΕΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Σεμινάριο μεικτής μάθησης του ΚΠΕ Βιστωνίδας: «Ψηφιακή αφήγηση Ένα πολυδιάστατο εργαλείο μάθησης» Αποτελέσματα αξιολόγησης των συμμετεχόντων

2. Για ποιους λόγους στην εκπαίδευση ενηλίκων κρίνεται σκόπιμο ένας εκπαιδευτής να αξιολογεί το εκπαιδευτικό έργο που παρέχει;

«Η ειδική αγωγή στην Ελλάδα»

2. Να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών.

Διδακτική Kοινωνιολογικών Μαθημάτων

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Η/Υ

Θέμα Διαλόγου. Συντονιστές: Βαγγέλης Ανάγνου, Δανάη-Μερόπη Βαϊκούση & Δημήτρης Βεργίδης

Γνώσεις για την εγκεφαλική παράλυση

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Σ Υ Ν Ε Σ Μ Ο Σ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ω Ν Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Ω Ν. Χαιρετισµός. κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. Προέδρου του ΣΕΒ. στην Ηµερίδα που διοργανώνει

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04)

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΗΤΡΩΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΤΟΥ Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. ΕΚΠΑ. Αριθμός Πρόσκλησης 393-1

Παράρτημα Ι. Κλίμακα Διερεύνησης Προσδοκιών. Ερωτηματολόγιο Οι Προσδοκίες μου από το σεμινάριο

Η επιμόρφωση εκπαιδευτικών για το πολυπολιτισμικό σχολείο: εφαρμογές οφέλη συνέχεια

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Eπιμορφωτικό σεμινάριο

ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ κ. ΦΑΝΗΣ ΠΑΛΛΗ ΠΕΤΡΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ

Newsletter. Editorial. Περιεχόμενα. Διμηνιαία Περιοδική Έκδοση. Editorial

Προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων, οργάνωση και αποτελεσματικότητα Ανδρέας Γεωργούδης, Λειτουργός Π.Ι. Λεμεσός Ιούνιος 2015

Εθνικε ςκαιευρωπαι κε ς Πολιτικε ςστοντομεάτηςδια βιόυμα θησης. Παράλληλα Κείµενα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Τεχνολογίες Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση

ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΚΟΙΝΟΥ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ

Θεωρείτε και σε τι βαθμό, έγκαιρη την ενημέρωσή σας για την ημερίδα στην οποία και συμμετείχατε;

Newsletter. Περιεχόμενα. Διμηνιαία Περιοδική Έκδοση. Τεύχος 04 Απρίλιος 2013

Γλωσσάρι Το γλωσσάρι του MATURE Ανδραγωγική Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Δεξιότητες Δέσμευση

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Εξαιρετική Εξυπηρέτηση Πελατών

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική

Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Προσδοκώμενα αποτελέσματα: Στη διάρκεια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες

Σεμιναριακό Εργαστήριο

«Σχεδιασμός και Οργάνωση Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων- Συντονισμός & Αξιολόγηση εκπαιδευτικού έργου σε δομές εκπαίδευσης ενηλίκων»

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Τεχνικές εκπαίδευσης ενηλίκων και η συμβολή τους στην υλοποίηση του έργου

Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας

Αναγκαιότητα περιοδικής επιμόρφωσης καθηγητών πληροφορικής

Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου

Transcript:

Τεύχος 09 Φεβρουάριος 2014 Διμηνιαία Περιοδική Έκδοση Newsletter με Περιεχόμενα Editorial κπαίδευση εκπαιδευτών ενηλίκων Ταυτότητα κοπός τόχοι κπαιδευτικό υλικό Πρόγραμμα Ο λόγος στους εκπαιδευτές Editorial Ιωάννης Βαρδακαστάνης Πρόεδρος...με. ΘΝΙΚΗ ΥΝΟΜΟΠΟΝ Ι ΤΟΜΩΝ Μ ΝΠΗΡΙ το παρόν newsletter παρουσιάζεται η εκπαίδευση των εκπαιδευτών του προγράμματος συνδικαλιστικής εκπαίδευσης των στελεχών του αναπηρικού κινήματος. Οι εκπαιδευτές καλούνται, με σεβασμό στις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων, να παρακινήσουν τους εκπαιδευόμενους να επεξεργαστούν τις γνώσεις και τις εμπειρίες που διαθέτουν από την αναπηρία και να δραστηριοποιηθούν προκειμένου ως εκπρόσωποι των ατόμων με αναπηρία να παρέμβουν στη διαμόρφωση της νέας δικαιωματικής πολιτικής για την αναπηρία σε όλα τα επίπεδα διοίκησης της χώρας. Το έργο των εκπαιδευτών, ασφαλώς, δεν είναι εύκολο. Η μεγάλη πρόκληση για τους εκπαιδευτές είναι να δημιουργήσουν ένα συνεργατικό μαθησιακό περιβάλλον. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να βοηθήσουν τους εκπαιδευόμενους να κατανοήσουν και να μετασχηματίσουν τις προηγούμενες εμπειρίες τους από την αναπηρία μέσα από την οπτική νέων και σύγχρονων γνώσεων για την αναπηρία. Η εκπαίδευση εκπαιδευτών πιστεύουμε ότι προσέφερε μια ουσιαστική συνάντηση του θέματος της αναπηρίας με το επιστημονικό πεδίο της εκπαίδευσης ενηλίκων. Το παρόν συγχρηματοδοτήθηκε από την υρωπαϊκή Ένωση (υρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους στο πλαίσιο της πράξης «ΠΡΟΓΡΜΜΤ ΔΙ ΒΙΟΥ ΚΠΙΔΥΗ ΓΙ ΤΗΝ ΝΠΗΡΙ.Π. 7,.Π.8,.Π.9» του πιχειρησιακού Προγράμματος «κπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση».

Παράλληλα λειτούργησε ως ένα εργαλείο ενημέρωσης των εκπαιδευτών σε θέματα αναπηρίας, προώθησε μια ενιαία αντίληψη για τους σκοπούς του εγχειρήματος και έφερε τους εκπαιδευτές σε μια πρώτη επαφή μεταξύ τους, που σίγουρα θα διευκολύνει τη συνεργασία τους κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Πιστεύουμε ότι τόσο τα εγχειρίδια που εκπονήθηκαν (εγχειρίδια εκπαιδευομένου και εκπαιδευτή) όσο και η εκπαίδευση εκπαιδευτών θα υποστηρίξουν τους εκπαιδευτές να εργαστούν και να δώσουν σάρκα και οστά στο αίτημα των ατόμων με αναπηρία για κοινωνική αλλαγή και ισότιμη συμμετοχή σε όλους τους τομείς. Καλή ανάγνωση. κπαίδευση των εκπαιδευτών ενηλίκων το πλαίσιο της Πράξης «ΠΡΟΓΡΜΜΤ ΔΙ ΒΙΟΥ ΚΠΙΔΥΗ ΓΙ ΤΗΝ ΝΠΗΡΙ.Π. 7, 8, 9» του.π. «κπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», Υποέργο 1 «κπαιδευτικά Προγράμματα Δια Βίου Μάθησης για με», υλοποιείται η Δράση 1 «Πρόγραμμα κπαίδευσης ιρετών τελεχών και ργαζομένων του ναπηρικού Κινήματος στον χεδιασμό Πολιτικής για Θέματα ναπηρίας». το πλαίσιο της εν λόγω εκπαιδευτικής δράσης, πραγματοποιήθηκε εκπαίδευση των εκπαιδευτών. υντελεστές πιμέλεια - πεξεργασία: νθή Χατζηπέτρου ρχισυνταξία: Τάνια Κατσάνη Έκδοση: θνική υνομοσπονδία τόμων με ναπηρία Κεντρικά Γραφεία: λ. Βενιζέλου 236, Τ.Κ. 163 41, Ηλιούπολη Τ: (+30) 210 9949837 e-mail: esaea@otenet.gr http://www.esaea.gr χεδιασμός - Παραγωγή: Team Work Communication LTD Λ. υγγρού 229, Τ.Κ. 171 21, Ν. μύρνη Τ: (+30) 210 3303556-7 e-mail: info@twc.gr http://www.twc.gr Ταυτότητα της εκπαίδευσης εκπαιδευτών: Ομάδα στόχος: 133 εκπαιδευτές ατόμων με αναπηρία. Διάρκεια: 12 ώρες (2 ημέρες Χ 6 ώρες). Τόπος και χρόνος διεξαγωγής: Θεσσαλονίκη, 18-19 Ιανουαρίου 2014 θήνα, 25-26 Ιανουαρίου 2014. κοπός της εκπαίδευσης εκπαιδευτών: κοπός του σεμιναρίου είναι η εκπαίδευση τόσο σε θέματα αναπηρίας όσο και σε αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων έτσι ώστε οι εκπαιδευτές να είναι σε θέση να ενδυναμώσουν τους εκπαιδευόμενους με αναπηρία και να τους παρακινήσουν στην επεξεργασία των γνώσεων και των εμπειριών που διαθέτουν από την αναπηρία. τόχοι της εκπαίδευσης εκπαιδευτών: ε επίπεδο γνώσεων: να γνωρίσουν τα θεωρητικά μοντέλα προσέγγισης της αναπηρίας, να γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά των ατόμων με αναπηρία, ε επίπεδο δεξιοτήτων: να χρησιμοποιήσουν ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές, να αξιοποιήσουν τη δυναμική της συγκεκριμένης ομάδας εκπαιδευομένων, ε επίπεδο στάσεων: να ευαισθητοποιηθούν στη δικαιωματική αντίληψη της αναπηρίας, να κινητοποιηθούν στην ενδυνάμωση των ατόμων με αναπηρία. κπαιδευτικό υλικό της εκπαίδευσης εκπαιδευτών: Για τις ανάγκες της εκπαίδευσης εκπαιδευτών εκπονήθηκε εγχειρίδιο με τίτλο «ΓΧΙΡΙΔΙΟ ΚΠΙΔΥΤΗ ΝΗΛΙΚΩΝ» (παρουσιάστηκε αναλυτικά στο Newsletter Νο8.) Το εγχειρίδιο αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια: το πρώτο κεφάλαιο αναλύεται το θεωρητικό πλαίσιο, καθώς και το πλαίσιο αρχών και αξιών στο οποίο πρέπει να θεμελιώνεται ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενηλίκων. το δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται τα βασικά χαρακτηριστικά του προγράμματος και η ριζοσπαστική θεωρητική τάση που συνδέει την εκπαίδευση με τον στόχο της αλλαγής προς μια πιο δίκαιη κοινωνία. το τρίτο κεφάλαιο επιχειρείται ένας ενδεικτικός διδακτικός σχεδιασμός των δέκα διδακτικών ενοτήτων που αποτελούν την ύλη του εκπαιδευτικού προγράμματος. το τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται ενδεικτικά παραδείγματα ενεργητικών εκπαιδευτικών τεχνικών. 2

Πρόγραμμα της κπαίδευσης κπαιδευτών 1η ημέρα εκπαίδευσης Παρελθόν, παρόν και μέλλον του αναπηρικού κινήματος σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο ισηγητής: Βαρδακαστάνης Ιωάννης, Πρόεδρος...με. νθρώπινα Δικαιώματα και ναπηρία σε περίοδο κρίσης ισηγητής: Κουζέλης Γεράσιμος, Καθηγητής Πανεπιστημίου θηνών Θεωρητικά μοντέλα προσέγγισης της αναπηρίας ισηγητής: Βαρδακαστάνης Ιωάννης, Πρόεδρος...με. κπαίδευση και αναπηρικό κίνημα - Η φιλοσοφία και το περιεχόμενο των εκπαιδευτικών σεμιναρίων - Παρουσίαση του εγχειριδίου εκπαιδευτή ισηγήτρια: Χατζηπέτρου νθή, πιστημονικό τέλεχος...με. 2η ημέρα εκπαίδευσης νάγκες χαρακτηριστικά ομάδας στόχου και αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων κπαιδευτές: Δημητρόπουλος νδρέας, Δρ. Φ. (ιδική γωγή) ΚΠ - ρχιτέκτονας ΠΘ - Π/Π κπαίδευση νηλίκων κπαιδευτικός ούλης πύρος, πίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής κπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων νεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές κπαιδευτές: - Παπαγεωργίου Ήρα, Δρ. κπαίδευσης νηλίκων Καθηγήτρια-ύμβουλος Π στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα κπαίδευση νηλίκων - Κουλαουζίδης Γιώργος, Δρ. κπαίδευσης νηλίκων Καθηγητής-ύμβουλος Π στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα κπαίδευση νηλίκων - Πάντα Δήμητρα, Καθηγήτρια νώτατης χολής Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής κπαίδευσης (ΠΙΤ), Καθηγήτρια- ύμβουλος Π στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα κπαίδευση νηλίκων Η 1η ημέρα της εκπαίδευσης εκπαιδευτών έγινε σε ολομέλεια και οι παρουσιάσεις είχαν τη μορφή εισήγησης. Παρακάτω θα αναφερθούμε σε βασικά σημεία των εισηγήσεων: Ο Πρόεδρος της με κ. Βαρδακαστάνης παρουσίασε τη δομή και τον ρόλο του αναπηρικού κινήματος σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και αναφέρθηκε στο αναπηρικό κίνημα ως ένα «νέο» κοινωνικά κινήματα, με την έννοια ότι η ατομική επιλογή για συλλογική δράση εξαρτάται από την αναπηρία ως ιδιότητα που τα ίδια τα άτομα με αναπηρία αντιλαμβάνονται και αναδεικνύουν ως κρίσιμη στη ζωή τους, και ως εκ τούτου της αποδίδουν βαρύνουσα σημασία τόσο στη συγκρότηση της συλλογικής ταυτότητας που υπερασπίζονται όσο και στη μορφή της συλλογικής δράσης που ενδείκνυται για τον σκοπό αυτό. 3

ναφέρθηκε, επίσης, στους παράγοντες που συνέβαλε στην εμφάνιση του αναπηρικού κινήματος διεθνώς όπως ήταν η σταδιακή αναγνώριση, από τα ίδια τα άτομα με αναπηρία, ότι οι φιλανθρωπικές και εθελοντικές οργανώσεις δεν υπερασπίζονται επαρκώς τα δικαιώματά τους καθώς και η επίδραση εξωτερικών επιρροών, όπως το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα και το κίνημα για το φεμινισμό, που είχαν καταφέρει να κερδίσουν την κατάργηση των διακρίσεων λόγω φυλής και φύλου. Η παρουσία του αναπηρικού κινήματος στην κοινωνία, όπως και κάθε κοινωνικού κινήματος, συνιστά εξ ορισμού μια πρόκληση απέναντι στους κυρίαρχους κώδικες και στην ορθολογική πρόσληψη της πραγματικότητας. Ο Πρόεδρος τη...με. αναφέρθηκε στους αγώνες του αναπηρικού κινήματος για μετάβαση από το ιατρικό μοντέλο στο κοινωνικό και δικαιωματικό μοντέλο προσέγγισης της αναπηρίας. Ο καθηγητής Γεράσιμος Κουζέλης αναφέρθηκε στο θέμα των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία μέσα από μία κριτική σκοπιά. Παραθέτουμε απόσπασμα της εισήγησής του: «Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι το σύνολο των όρων που εξασφαλίζουν πως «εδώ και τώρα», στο δικό μας δηλαδή πολιτισμικό και ιστορικό πλαίσιο, η κοινωνία μας ορίζει και αναγνωρίζει ό,τι μας καθιστά ανθρώπους. Οι όροι ύπαρξης του σημερινού ανθρώπου στην πολιτική και κοινωνική του υπόσταση, οι όροι ύπαρξης του πολίτη, περιγράφονται και δυνάμει κατοχυρώνονται μέσω των δικαιωμάτων αυτών. Γι αυτό κι η οικουμενική διακήρυξη του 1948 εξάγει την ανάγκη κατοχύρωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την «αναγνώριση της αξιοπρέπειας» και ορίζει ρητά τα ίσα και «αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα» ως «το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο», των αρχών και αξιών δηλαδή που περιγράφουν τα ιδεολογικά θεμέλια της νεωτερικής κοινωνίας. ντίστοιχα θα πρέπει να κατανοήσουμε τα δικαιώματα του παιδιού ως όρους αναγνώρισής του ως παιδί και δυνάμει πολίτη, πάντως ανθρώπου του οποίου η κοινωνία σέβεται την αξιοπρέπεια παρά την αδυναμία του. ντίστοιχα και τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία: η απουσία αναγνώρισής τους δεν αφορά μόνο κάποιες αξίες και αρχές, αλλά τα ίδια τα άτομα, τα οποία τότε δεν αναγνωρίζονται πλήρως ως πολίτες, ως πλήρεις άνθρωποι. πό την άλλη πλευρά, μπορούμε, έστω και λίγο απλουστευτικά, όπως ήδη το έκανα, να ορίσουμε τα δικαιώματα ως το προϊόν της θεσμικής παγίωσης ενός αποτελέσματος διεκδικήσεων, ενός ιστορικά διαμορφωμένου πλέγματος απαιτήσεων και δυνατοτήτων εντός των κοινωνικών συγκρούσεων. 4

υτή η διττή τους προσέγγιση και υπόσταση μάς επιτρέπει να σκεφτούμε το ζήτημα των προϋποθέσεων άσκησης των δικαιωμάτων ως το εντέλει κρίσιμο. Ένα αναγνωρισμένο και τυπικά ή θεσμικά κατοχυρωμένο δικαίωμα δεν είναι αυτομάτως και εξασφαλισμένο ως προς την πλήρωσή του. Η πραγμάτωση του δικαιώματος εξαρτάται από τους ιδεολογικούς, πολιτικούς και οικονομικούς όρους που διαγράφονται από την εκάστοτε συγκυρία, από τον εκάστοτε ενεργό συσχετισμό των κοινωνικών δυνάμεων. Η απόσταση μεταξύ τυπικής ισχύος και πραγματικής άσκησης έχει κι αυτή διττό χαρακτήρα, καθώς υπαγορεύεται αφενός από υλικές και θεσμικές προϋποθέσεις που έχουν το χαρακτήρα «υποδομής», συχνά και στο επίπεδο των εκτελεστικών νομικών διατάξεων, αφετέρου δε από ό,τι εμφανίζεται ως «υποκειμενικός» παράγων, από τις ατομικές δυνατότητες άσκησης των δικαιωμάτων. Να σημειώσω ότι ιστορικά ο δεύτερος παράγων αποδεικνύεται κρισιμότερος. Γιατί είναι βέβαια σαφές ότι τα δικαιώματα παραμένουν απλώς «κενά γράμματα» όταν δεν εξασφαλίζονται οι όροι άσκησής τους - κι αυτό είναι, ειδικά στην λλάδα, το συνηθέστερο πρόβλημα. πουσιάζουν οι νομοθετικές ρυθμίσεις, απουσιάζουν οι υλικές υποδομές, απουσιάζουν οι υποστηρικτικές υπηρεσίες, απουσιάζει η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, απουσιάζει το πολιτικό ενδιαφέρον, απουσιάζουν οι μηχανισμοί ελέγχου, δυστυχώς και ο κριτικός δημόσιος λόγος, η δημοσιότητα. το δικό σας χώρο αυτό είναι τόσο φανερό που δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς. Όμως αυτό που χαρακτηρίζει τις δυτικές νεωτερικές κοινωνίες είναι κυρίως η τάση εναπόθεσης της ευθύνης άσκησης των δικαιωμάτων, της ευθύνης αξιοποίησης των τυπικά προσφερόμενων ευκαιριών στο μεμονωμένο άτομο, ή την οικογένειά του. Και ακριβώς επειδή, εν ονόματι της ουδετερότητας, οι θεσμικές ευκαιρίες παρέχονται σε γενικό επίπεδο, κατά κανόνα δεν είναι καν ορατές για τα άτομα που τις έχουν ανάγκη, για τα άτομα που δεν έχουν πρόσβαση στην πληροφορία και στα μέσα που απαιτούνται για την άσκηση των δικαιωμάτων τους. Έτσι ο αποκλεισμός είναι - και κυρίως εμφανίζεται ως - αποτέλεσμα ατομικής ανικανότητας. Πόσο μάλλον που η άσκηση δικαιωμάτων προϋποθέτει συνήθως - και υπό τις συνθήκες ελλιπούς θεσμικής και υλικής υποστήριξης - άσκηση πίεσης, ενεργό διεκδίκηση, συλλογική δράση». Η κ. Χατζηπέτρου, στέλεχος...με., αναφέρθηκε στην κριτική προσέγγιση της εκπαίδευσης ενηλίκων, ως θεωρητικής προσέγγισης που ανταποκρίνεται περισσότερο αποτελεσματικά στα θέματα ενδυνάμωσης και συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία και ως εκ τούτου είναι πιο κοντά στον σκοπό και τους στόχους του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού προγράμματος και γενικώς σε αυτό που επιχειρεί να πετύχει το αναπηρικό κίνημα μέσω της εκπαίδευσης ενηλίκων. 5

Για την κριτική προσέγγισης, η εκπαίδευση ενηλίκων αποκτά χαρακτηριστικά οργανωμένης προσπάθειας, με σκοπό οι εκπαιδευόμενοι να αμφισβητήσουν ότι προηγουμένως εκλαμβάνουν ως δεδομένο και στη συνέχεια να ενεργήσουν πάνω στην πραγματικότητα για να την μετασχηματίσουν. Οι εκπαιδευόμενοι, όχι ως δέκτες αλλά ως υποκείμενα που αποκτούν τη γνώση, κατορθώνουν να αποκτήσουν βαθιά επίγνωση: α) τόσο για την κοινωνικό-πολιτισμική πραγματικότητα που διαμορφώνει τη ζωή τους, β) όσο και για την ικανότητά τους να διαμορφώσουν αυτήν την πραγματικότητα. υτού του είδους η εκπαίδευση δημιουργεί την προσδοκία ότι οι εκπαιδευόμενοι, από τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσουν το «πρόβλημα» δεν θα παραμείνουν παθητικοί αλλά θα δράσουν πολιτικοκοινωνικά για την κοινωνική αλλαγή. στον προβληματισμό πάνω σε αυτήν, δίνει στα άτομα με αναπηρία τη δυνατότητα του αυτο-προσδιορισμού και της συν-διαμόρφωσης της κοινωνικής κατάστασής τους. πιπρόσθετα, μέσω του διαλόγου, μπορεί να φέρει σε επαφή άτομα με διαφορετικές αναπηρίες (κινητικές, αισθητηριακές, κ.ά.), δημιουργώντας δεσμούς αλληλεγγύης, όχι μόνο σε διαπροσωπικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο κοινότητας ατόμων με αναπηρία. Η 2η ημέρα της εκπαίδευσης εκπαιδευτών έγινε σε ομάδες και χρησιμοποιηθήκαν ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές (όπως συζήτηση, ομαδικές εργασίες, ερωτήσεις-απαντήσεις), τεχνικές δηλαδή που προάγουν την αλληλεπίδραση, την ανταλλαγή εμπειριών, την ανακάλυψη της γνώσης, τη συλλογικότητα, τη συμμετοχή. Το γεγονός ότι η κριτική προσέγγιση εστιάζει στην ανθρώπινη εμπειρία, εν προκειμένω στην εμπειρία της αναπηρίας και 6

Ο λόγος στους εκπαιδευτές ταυρούλα Κουστένη, δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου θηνών, τμήμα Νομικής, μέλος Δ.. θνικής Ομοσπονδίας Τυφλών Ονομάζομαι ταυρούλα Κουστένη, είμαι δικηγόρος, μέλος του Δ.. της θνικής Ομοσπονδίας Τυφλών και είχα τη χαρά να πάρω μέρος στο διήμερο ενημερωτικό σεμινάριο εκπαίδευσης εκπαιδευτών. Κατ αρχάς, για εμένα αυτό ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία, αφού είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω ως εκπαιδεύτρια σε πρόγραμμα δια βίου μάθησης ενηλίκων. ε γενικές γραμμές πιστεύω πως ήταν ένα πολύ καλά οργανωμένο σεμινάριο και πως μέσω αυτού είχαμε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε από κοντά το αντικείμενο το οποίο καλούμαστε να διδάξουμε καθώς και τους τρόπους ώστε να είμαστε πιο μεταδοτικοί στους ενήλικους εκπαιδευόμενους μας. Προσωπικά, καθότι προέρχομαι από το χώρο της αναπηρίας, θα έλεγα πως συμπλήρωσα τις γνώσεις μου αναφορικά με την πορεία του αναπηρικού κινήματος, ενώ ταυτόχρονα απέκτησα χρήσιμες γνώσεις σχετικά με τις διδακτικές μεθόδους. Οι εκπαιδευτές πιστεύω ήταν εξαιρετικοί. Καταρτισμένοι άριστα, ο καθένας στο επιστημονικό του πεδίο ενασχόλησης, μας μετέφεραν την εμπειρία τους αναφορικά τόσο με την εκπαίδευση ενηλίκων όσο και με την επαφή με τις επιμέρους μορφές αναπηρίας. Οι εκπαιδευτικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν ήταν αρκετά καλές. νδιαφέρουσα μου φάνηκε η χρήση διαφορετικών διαδραστικών μεθόδων εκπαίδευσης ενηλίκων τις οποίες μάλιστα σκοπεύω να εφαρμόσω και εγώ ως εκπαιδεύτρια. Τέλος, θεωρώ πως η διεξαγωγή σεμιναρίου σε αντίθεση με την απλή παροχή γραπτών οδηγιών ή την αποστολή επιστημονικών εγχειριδίων αναφορικά με την εκπαίδευση ενηλίκων είναι προτιμότερη όχι μόνο επειδή έχεις άμεση επαφή με έναν πιο έμπειρο εκπαιδευτή αλλά ακόμα επειδή έχεις τη δυνατότητα επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων με άλλους, λιγότερο ή περισσότερο έμπειρους, εκπαιδευόμενους. ντούτοις, ένα σεμινάριο σε συνδυασμό με την ηλεκτρονική αποστολή εκπαιδευτικού υλικού είναι η καλύτερη επιλογή. Κατά τη γνώμη μου, τέτοιου είδους σεμινάρια πάντα έχουν κάτι να προσφέρουν στους συμμετέχοντες. Πάντα θα υπάρχει κάτι καινούργιο να μοιραστούν οι εκπαιδευόμενοι εκπαιδευτές με τους εισηγητές. ύχομαι πραγματικά να συνεχίσει με την ίδια επιτυχία και να ολοκληρωθεί το σύνολο των δράσεων του προγράμματος. 7

Μαρίλυ Χριστοφή, Τοπογράφος Μηχανικός, μπειρογνώμων Προσβασιμότητας Η υλοποίηση της δράσης «ΚΠΙΔΥΗ ΚΠΙΔΥΤΩΝ» στο πλαίσιο του Υποέργου 1 Δράση 1: «ΠΡΟΓΡΜΜ ΚΠΙΔΥΗ ΙΡΤΩΝ ΤΛΧΩΝ ΚΙ ΡΓΖΟΜΝΩΝ ΤΟΥ ΝΠΗΡΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΤΟ ΤΟ ΧΔΙΜΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙ ΘΜΤ ΝΠΗΡΙ» συνεισφέρει στην ομοιόμορφη προετοιμασία όλων των εκπαιδευτών για την υλοποίηση του σχετικού προγράμματος. Με δεδομένο το γεγονός ότι οι εκπαιδευτές δεν διαθέτουν όλοι την ίδια εκπαιδευτική εμπειρία, τα δε διδακτικά αντικείμενα χαρακτηρίζονται από εξαιρετική ποικιλία (ιστορική αναδρομή της εξέλιξης του αναπηρικού κινήματος, θεωρητικά αντικείμενα, πιο τεχνικά όπως π.χ. η προσβασιμότητα κ.λπ.), με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτές να προέρχονται από διάφορους χώρους (νομικοί, μηχανικοί κ.λπ.) που δεν σχετίζονται όλοι με την εκπαίδευση, η επιμόρφωση των εκπαιδευτών σε βασικές αρχές επιμόρφωσης ενηλίκων ήταν περισσότερο από αναγκαία. Η ιδιαιτερότητα δε της ομάδας των εκπαιδευόμενων (άτομα με αναπηρία) που προϋποθέτει γνώση των χαρακτηριστικών αυτής της ομάδας, ακόμη και βασικών τεχνικών επικοινωνίας εκπαιδευτή - εκπαιδευόμενου - ενδιάμεσων (π.χ. διερμηνέας νοηματικής), καθιστούσε αναγκαία και την εκπαίδευση των εκπαιδευτών, οι οποίοι δεν ήταν όλοι εξοικειωμένοι με την πληθυσμιακή αυτή ομάδα, σε θέματα σχετιζόμενα με τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά των ατόμων με αναπηρία όλων των κατηγοριών. Προσωπικά, θεωρώ ότι η υλοποίηση της δράσης αυτής για την εκπαίδευση των εκπαιδευτών αποτελεί ουσιαστικό προοίμιο της επιτυχούς ολοκλήρωσης της ευρύτερης δράσης εκπαίδευσης των στελεχών και εργαζομένων του αναπηρικού κινήματος. Προσφέρει, αν και σε μικρό χρονικό διάστημα, μια πρώτη ουσιαστική επαφή των εκπαιδευτών με την εκπαίδευση ενηλίκων αλλά και τον χώρο της αναπηρίας. Ταυτόχρονα αποτελεί καλό εργαλείο «ευαισθητοποίησης» των ίδιων των εκπαιδευτών σε θέματα αναπηρίας, προωθεί μια ενιαία αντίληψη για τους σκοπούς του εγχειρήματος και τις νέες προσεγγίσεις της αναπηρίας και τους φέρνει σε μια πρώτη επαφή μεταξύ τους, που θα διευκολύνει σίγουρα τη μετέπειτα συνεργασία τους κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Το παρόν συγχρηματοδοτήθηκε από την υρωπαϊκή Ένωση (υρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους στο πλαίσιο της πράξης «ΠΡΟΓΡΜΜΤ ΔΙ ΒΙΟΥ ΚΠΙΔΥΗ ΓΙ ΤΗΝ ΝΠΗΡΙ.Π. 7,.Π.8,.Π.9» του πιχειρησιακού Προγράμματος «κπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση».