«Η ειδική αγωγή στην Ελλάδα»

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Σεμινάριο Επιμόρφωσης και Εξειδίκευσης στην Ειδική Αγωγή «Η ειδική αγωγή στην Ελλάδα» Ονοματεπώνυμο: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ Τμήμα: ΞΑΝΘΗΣ 2 ΜΑΙΟΣ

2 Περιεχόμενα: Περίληψη..σελ. 3 Εισαγωγή:... σελ. 4 Κυρίως Θέμα:... Η ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1. Ορισμός της ένταξης σελ Οι μορφές και οι συνέπειες της ένταξης σελ Η Ειδική αγωγή στην Ελλάδα την περίοδο από το σελ Η Ειδική αγωγή στην Ελλάδα την περίοδο σελ Η Ειδική αγωγή στην Ελλάδα μετά το 1970 σελ Η σημερινή πραγματικότητα στην Ελλάδα και οι προοπτικές σελ Συμπεράσματα:.σελ.20 2

3 Βιβλιογραφία: σελ 21 Περίληψη Η πορεία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα μετρά μόλις λίγες δεκαετίες καθώς μέχρι και το 1950 στον τομέα αυτό η απουσία του κρατικού τομέα είναι παντελής. Ωστόσο κατά τη διάρκεια του 20 ου αι. η διαφορετικότητα άρχισε να γίνεται αποδεκτή στην κοινωνική συνείδηση και να αίρονται οι προκαταλήψεις του παρελθόντος. Έτσι, σταδιακά αναπροσαρμόσθηκε ο χώρος της ειδικής αγωγής προς την κατεύθυνση της ένταξης. Βέβαια η μετάβαση από το ειδικό σχολείο στα σχολεία της ένταξης δεν έγινε χωρίς επικρίσεις και αντιδράσεις με κύριο επιχείρημα την αποτελεσματικότητά του. Για να κατανοήσουμε λοιπόν αυτή την πορεία της ειδικής αγωγής είναι απαραίτητο να αρχίζουμε με τον ορισμό της ένταξης και τις συνέπειες της στα δυο πρώτα κεφαλαία ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης αυτών των παιδιών. Στην συνέχεια στα επόμενα τρία κεφάλαια θα ασχοληθούμε με την ιστορία της ειδικής αγωγής από το 1950 έως και σήμερα και θα δούμε τα διαφορετικά στάδια από τα οποία πέρασε. Και στο τελευταίο κεφάλαιο της εργασίας μας θα επικεντρωθούμε στην αποτίμηση της σημερινής πραγματικότητας και στις πιθανές προοπτικές της ειδικής αγωγής. Στόχος μας είναι η κοινή συνειδητοποίηση ότι τα άτομα με αναπηρία αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της κοινωνίας. Βασικός παράγοντας που συνέβαλε στη αποδοχή της θέσης αυτής είναι οι νομοθετικές ρυθμίσεις, κατοχυρώνοντας τα εκπαιδευτικά δικαιώματα όλων των παιδιών. 3

4 Εισαγωγή Ο τρόπος που η κοινωνία αντιμετωπίζει τα παιδιά και την εκπαίδευσή τους είναι συνήθως ενδεικτικός του επιπέδου ανάπτυξής της. Αν μελετήσει κανείς την ιστορία της Ειδικής Αγωγής θα παρατηρήσει ότι στην ουσία είναι μια μελέτη της ιστορίας των κοινωνικών αλλαγών και των επιπτώσεων αυτών στις στάσεις, στην αντιμετώπιση, στην εκπαίδευση και την κοινωνική συμμετοχή των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες. Θα λέγαμε μάλιστα ότι οι αλλαγές στην εκπαίδευση των μαθητών με ειδικές ανάγκες δε συνδέονται τόσο με τις ειδικές εκπαιδευτικές τους ανάγκες όσο με κοινωνικούς, πολιτικούς, οικονομικούς, νομοθετικούς και θρησκευτικούς παράγοντες. Αυτοί οι παράγοντες καθορίζουν ποιος εκπαιδεύεται, πώς εκπαιδεύεται και πότε εκπαιδεύεται. Αυτοί καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό και το πόσο διαφέρει η ειδική από τη γενική εκπαίδευση, ποιος διδάσκει στα σχολεία, πόσο οι γονείς εμπλέκονται στη διαδικασία, τι προοπτικές και εφόδια δίνονται στους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες και τι εγγυήσεις για την οικονομική και κοινωνική τους σταθερότητα κ.ο.κ. Οι ίδιοι παράγοντες καθορίζουν ακόμα και την ανάπτυξη της έρευνας και την παραγωγή και εφαρμογή νέας γνώσης στο γνωστικό αντικείμενο της Ειδικής Αγωγής. μπορούσαν να συνοψιστούν στα εξής α) το στάδιο της απόρριψης και της κακομεταχείρισης, β) το στάδιο του οίκτου, της περίθαλψης, της προστασίας και της ξεχωριστής εκπαίδευσης και γ) το σημερινό στάδιο της διεκδίκησης ίσων ευκαιριών εκπαίδευσης, συνεκπαίδευσης και ισότιμης συμμετοχής των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες στην κοινωνία. Η έρευνα αυτού του θέματος είναι πολύ χρήσιμη γιατί μπορούμε να δούμε τις αλλαγές στις κοινωνικές αντιλήψεις για τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες και την εκπαίδευσή τους μέσα από την ιστορία της ειδικής 4

5 αγωγής. Από την πλήρη απόρριψη και τη φιλανθρωπική απομόνωση και εκπαίδευση των μαθητών με ειδικές ανάγκες σε ιδρύματα και άσυλα, φτάσαμε στη σημερινή πραγματικότητα της αναγνώρισης και του σεβασμού της διαφορετικότητας, της συνεκπαίδευσης όλων των μαθητών στην ίδια τάξη ανεξάρτητα από ιδιαιτερότητες και των διεκδικήσεων των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες για κοινωνική συμμετοχή. ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ Η ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1. Ορισμός της ένταξης Ο όρος ένταξη αποτελεί δάνειο από την επιστήμη της εξελικτικής ψυχολογίας στην επιστήμη της παιδαγωγικής και αναφέρεται αρχικά στην επιλογή των μαθητών στο σχολικό περιβάλλον. Η έννοια που δόθηκε αρχικά ήταν αυτή της ενσωμάτωσης και του μη διαχωρισμού μαθητών στο σχολικό σύστημα που ανήκαν σε άλλη θρησκεία, φυλή, εθνική μειονότητα, φύλλο κ.α. Αργότερα ο όρος χρησιμοποιήθηκε στην ειδική αγωγή λόγω της ιστορικής εξέλιξης και του γενικότερου αναθεωρητικού πνεύματος στην μεταπολεμική Ευρώπη. 1 Στην Ελλάδα, ο όρος ένταξη προσέλαβε με το πέρασμα του χρόνου την έννοια του μη διαχωρισμού αναπήρων και παιδιών στο πλαίσιο της εκπαίδευσης. Ωστόσο, για να γίνει αυτό έπρεπε να αρθούν προκαταλήψεις, γενικεύσεις και λανθασμένοι διαχωρισμοί σε σχέση με την αναπηρία που οφείλονται στην έλλειψη ενημέρωσης και κατάρτισης των παιδαγωγών τόσο της γενικής όσο και της ειδικής αγωγής. Στα πρώτα στάδια η νέα εκπαιδευτική πολιτική δεν συνοδευόταν από τον κατάλληλο κοινωνικό σχεδιασμό με στόχο την αλληλοαποδοχή έχοντας ως αποτέλεσμα οι ανάπηροι μαθητές να βρίσκονται στις γενικές τάξεις χωρίς καμία υποστήριξη. Πρόσφατα εμφανίστηκε ένας όρος, «inclusive» εκπαίδευση, για να περιγράψει την εκπαίδευση που λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και τη διαφορετικότητα όλων, Λέγεται αλλιώς συμπεριληπτική εκπαίδευση ή 1 Αθηνά Ζώνιου Σιδέρη, Ένταξη ατόμων με ειδικές ανάγκες και αναλυτικά προγράμματα, διαθέσιμο στην ηλ. διεύθυνση op=modload&name=news&file=article&sid=321&, άμεσα προσβάσιμο στις 19/05/10 5