Σχέδιο λογαριασμών Ομάδα 1: Ενσώματα και άυλα μη κυκλοφορούντα (πάγια) περιουσιακά στοιχεία Ομάδα 2: Αποθέματα Ομάδα 3: Χρηματοοικονομικά και λοιπά περιουσιακά στοιχεία Ομάδα 4: Καθαρή θέση Ομάδα 5: Υποχρεώσεις Ομάδα 6: Έξοδα και ζημιές Ομάδα 7: Έσοδα και κέρδη Ομάδα 8: Αποτελέσματα περιόδου 1
Καθαρή Θέση 1 Ορισμός καθαρής θέσης 2 Κύριοι λογαριασμοί 2
Καθαρή Θέση Η Λογιστική ισότητα (Ε = Π + ΚΘ) παραπέμπει στη θεμελιώδη αρχή της περιουσιακής αυτοτέλειας της επιχείρησης, δηλαδή στο γεγονός ότι μία οικονομική μονάδα (οντότητα) έχει δική της περιουσία, την αξία της οποίας κατέχει, ενώ ταυτόχρονα οφείλει στους κεφαλαιούχους - επενδυτές (ΚΘ), αλλά και σε τρίτους (Π). Η περιουσία μίας οντότητας απεικονίζεται στο Ενεργητικό (στοιχεία, δυνάμενα να ενεργοποιηθούν για να αποδώσουν προστιθέμενη αξία, συνεπώς, θετικό αποτέλεσμα - κέρδος), ενώ οι οφειλές - υποχρεώσεις αναφέρονται τόσο στους μετόχους - εταίρους (Κεφάλαιο, καθαρή θέση), όσο και προς τρίτους, δηλαδή προς τους δανειστές - προμηθευτές (κυρίως Παθητικό). 3
Ορισμός καθαρής θέσης είναι η απομένουσα διαφορά, εάν από το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων αφαιρεθεί το σύνολο των υποχρεώσεων (καθαρά περιουσιακά στοιχεία net assets) αντιπροσωπεύει το σύνολο των πόρων που έχουν διαθέσει οι φορείς (ιδιοκτήτες) στην επιχείρηση και οι οποίοι πόροι έχουν επενδυθεί στο ενεργητικό 4
Κύριοι λογαριασμοί καθαρής θέσης Καταβλημένο Κεφάλαιο Αποθεματικά Διαφορές αναπροσαρμογής Κέρδη εις Νέο Ονομαστικό κεφάλαιο Υπέρ το άρτιο 5
Ορισμοί λογαριασμών καθαρής θέσης Καταβλημένο κεφάλαιο Το κεφάλαιο που έχει καταβληθεί από του φορείς άμεσα, σε μετρητά ή σε είδος (σε περιουσιακά στοιχεία που αποτιμήθηκαν σε χρήμα) Ονομαστικό κεφάλαιο (nominal capital) κάθε μετοχή εκδίδεται για ένα ονομαστικό ποσό (ονομαστική αξία) η ονομαστική αξία της μετοχής ταυτίζεται με την τιμή έκδοσης κατά την ίδρυση αρ. μετοχών χ ονομαστική αξία = ονομ. κεφάλαιο 6
Υπέρ το άρτιο: μέρος του καταβλημένου κεφαλαίου αντιπροσωπεύει τη διαφορά μεταξύ της ονομαστικής αξίας της μετοχής και της τιμής έκδοσης (κατά κανόνα αφορά αυξήσεις κεφαλαίου μετά την ίδρυση της εταιρείας) η έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο γίνεται για να μη ζημιωθούν οι παλαιοί μέτοχοι, όταν η αξία της επιχείρησης υπερβαίνει την αξία του ονομαστικού κεφαλαίου 7
Αποθεματικά (παρακρατημένα κέρδη): το σύνολο των ετησίων κερδών (της κατάστασης αποτελεσμάτων) από ίδρυσης της εταιρείας που δεν έχουν διανεμηθεί στους μετόχους (ως μέρισμα) μπορεί να προβλέπεται ο σχηματισμός τους από το νόμο (π.χ. τακτικό αποθεματικό) ή το καταστατικό (και τυπικά πάντοτε με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης) είναι γενικά υποχρεωτικού χαρακτήρα και δεν είναι διαδικαστικά ευχερής η διανομή τους ο σχηματισμός τους «εγκλωβίζει» εντός της οντότητας περιουσιακά στοιχεία που διαφορετικά θα διανέμονταν, συνεπώς οδηγούν στην αυτοχρηματοδότηση της εταιρείας 8
Διαφορές αναπροσαρμογής: αφορά μέρος της καθαρής θέσης που έχει προκύψει από την αναπροσαρμογή (θετική ή αρνητική) της αξίας περιουσιακών στοιχείων ή υποχρεώσεων σε νέες (εύλογες) αξίες που διαφέρουν από τις αντίστοιχες αξίες κτήσης (αυξάνουν/ μειώνουν την ΚΘ) προέρχονται (κατά κανόνα) από πάγια ή χρηματοοικονομικά στοιχεία 9
Κέρδη (ζημιές) εις νέο (ΚΝ): είναι λογαριασμός της ΚΘ στο οποίο μεταφέρονται τα ετήσια αποτελέσματα (κέρδη ή ζημιές περιόδου) από τα ΚΝ, με απόφαση της ΓΣ και πρόταση του ΔΣ: σχηματίζονται αποθεματικά, και από το απομένον υπόλοιπο μπορεί ελεύθερα να διανέμονται μερίσματα ή να κεφαλαιοποιείται με την έκδοση νέων μετοχών που διανέμονται δωρεών στους μετόχους: 10
Υποχρεώσεις 1 Ορισμοί 2 Αναγνώριση 3 Παραδείγματα - Λογιστική δανείων 4 Φόρος Προστιθέμενης Αξίας 11
Σχέδιο λογαριασμών Ομάδα 1: Ενσώματα και άυλα μη κυκλοφορούντα (πάγια) περιουσιακά στοιχεία Ομάδα 2: Αποθέματα Ομάδα 3: Χρηματοοικονομικά και λοιπά περιουσιακά στοιχεία Ομάδα 4: Καθαρή θέση Ομάδα 5: Υποχρεώσεις Ομάδα 6: Έξοδα και ζημιές Ομάδα 7: Έσοδα και κέρδη Ομάδα 8: Αποτελέσματα περιόδου 12
50 Προμηθευτές 50.01 Προμηθευτές- μη συνδεδεμένες οντότητες 50.03 Προκαταβολές σε προμηθευτές μη συνδεδεμένες οντότητες 50.03.01 Προκαταβολές σε προμηθευτές για μη κυκλοφορούντα στοιχεία 50.03.02 Προκαταβολές σε προμηθευτές για αποθέματα 50.03.03 Λοιπές Προκαταβολές σε προμηθευτές 13
51 Αξιόγραφα εμπορικών υποχρεώσεων 51.01 Αξιόγραφα εμπορικών υποχρεώσεων- μη συνδεδεμένες οντότητες 14
52 Τραπεζικά δάνεια 52.01 Τραπεζικά δάνεια - μη συνδεδεμένες οντότητες Κατά Τράπεζα και λογαριασμό (τόσο μακροπρόθεσμα όσο και βραχυπρόθεσμα) 15
53 Λοιπές Υποχρεώσεις 53.01 Δάνεια από συνδεδεμένες οντότητες 53.02 Λοιπά δάνεια 53.03 Αποδοχές προσωπικού πληρωτέες 53.04 Υποχρεώσεις προς ιδιοκτήτες και Διευθυντικό προσωπικό 53.05 Μερίσματα 53.06 Άλλες υποχρεώσεις 16
54 Υποχρεώσεις από φόρους και τέλη 54.01 Φόρος εισοδήματος πληρωτέος 54.01.01 Φόρος εισοδήματος ετήσιας δήλωσης 54.01.03 Προκαταβολή φόρος εισοδήματος (αντίθετος) 54.02 Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) 54.02.01 ΦΠΑ εκροών 54.02.02 ΦΠΑ εισροών 54.03 Παρακρατούμενοι φόροι εισοδήματος τρίτων 54.03.01 Παρακρατούμενος φόρος εισοδήματος από μισθ.εργασία και συντάξεις 54.03.02 Παρακρατούμενος φόρος εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα 17
55 Υποχρεώσεις σε ασφαλιστικούς οργανισμούς 55.01 Υποχρεώσεις σε ασφαλιστικούς οργανισμούς κύριας ασφάλισης 55.02 Υποχρεώσεις σε ασφαλιστικούς οργανισμούς επικουρικής ασφάλισης 18
56 Δουλευμένα έξοδα και έσοδα επόμενων χρήσεων 56.01 Έξοδα χρήσεως δουλευμένα 56.02 Έσοδα επόμενων χρήσεων 19
57 Προβλέψεις 57.01 Προβλέψεις για παροχές σε εργαζόμενους 57.02 Λοιπές προβλέψεις 57.02.01 Προβλέψεις για εκκρεμοδικίες 57.02.02Προβλέψεις για δοσμένες εγγυήσεις 57.02.03 Προβλέψεις για αποκατάσταση περιβάλλοντος 57.02.04 Προβλέψεις για διαφορά φορολογικού ελέγχου 58 Κρατικές επιχορηγήσεις 20
Ορισμός υποχρεώσεων-προβλέψεων Υποχρέωση: παρούσα δέσμευση της οντότητας προκύπτουσα από γεγονότα του παρελθόντος, ο διακανονισμός της οποίας (πληρωμή) αναμένεται να οδηγήσει σε εκροή από την οντότητα πόρων που ενσωματώνουν οικονομικά οφέλη Αναγνωρίζεται σε κάθε περίπτωση στις οικονομικές καταστάσεις 21
Πρόβλεψη: είναι υποχρέωση αβέβαιου χρόνου ή ποσού. Αναγνωρίζεται όταν πληρούνται τα κατωτέρω η οντότητα έχει μια παρούσα δέσμευση εκ του νόμου ή τεκμαιρόμενη (συναγόμενη εκ των περιστάσεων) ως αποτέλεσμα γεγονότος του παρελθόντος είναι πολύ πιθανό (probable π.χ. > 80%) ότι θα απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισμό μπορεί να γίνει αξιόπιστη εκτίμηση του ποσού Παράδειγμα: πρόβλεψη οφειλόμενου ποσού λόγω αποχώρησης από την υπηρεσία 22
2 Αναγνώριση Υποχρεώσεων Οι υποχρεώσεις αναλαμβάνονται από την οντότητα διότι εισρέουν στην επιχείρηση ίσης αξίας οικονομικά οφέλη (πόροι) Με τη λήψη ενός δανείου 100.000 εισρέουν στην επιχείρηση ίσης αξίας μετρητά Αρχική αναγνώριση στο ιστορικό τους κόστος (εύλογη αξία), πλέον άμεσα κόστη απόκτησης Μεταγενέστερη επιμέτρηση στo αποσβέσιμο κόστος κτήσης, ουσιαστικά στην Π.Α. στο χρόνο ισολογισμού (amortized cost) στα αποτ/σματα οι δουλευμένοι τόκοι χρήσης (έξοδο) 23
3 Παραδείγματα: Λογιστική δανείων Η επιχείρηση Κάππα έλαβε την 1/1/Χ1 δάνειο ποσού 125.000 με ετήσιο επιτόκιο 12%, εκτοκιζόμενο ανά εξάμηνο. Το δάνειο αποπληρώνεται σε 10 εξαμηνιαίες δόσεις των 17.000 Ζητείται: Να καταρτιστεί ο πίνακας απόσβεσης του δανείου Να γίνουν οι εγγραφές της λήψης του δανείου και των δύο πρώτων περιόδων του δανείου 24
Λύση (Πίνακας απόσβεσης δανείου) Περίοδος Δάνειο στην αρχή Τόκος Δόση Μείωση δανείου Δάνειο στο τέλος 1 125.000 7.500 17.000 9.500 115.500 2 115.500 6.930 17.000 10.070 105.430 3 105.430 6.326 17.000 10.674 94.756 4 94.756 5.685 17.000 11.315 83.441 5 83.441 5.006 17.000 11.994 71.447 6 71.447 4.287 17.000 12.713 58.734 7 58.734 3.524 17.000 13.476 45.258 8 45.258 2.715 17.000 14.285 30.973 9 30.973 1.858 17.000 15.142 15.831 10 15.831 950 17.000 15.831 0 Σύνολο 44.781 169.781 125.000 25
Ημερολογιακές εγγραφές 01/01/Χ1 Ταμείο 125.000 Δάνειο 125.000 30/06/Χ1 Δάνειο 9.500 Χρεωστικοί τόκοι 7.500 Ταμείο 17.000 31/12/Χ2 Δάνειο 10.070 Χρεωστικοί τόκοι 6.930 Ταμείο 17.000 26
4 Φόρος Προστιθέμενης Αξίας φόρος που βαρύνει τον τελικό καταναλωτή οι επιχειρήσεις διαμεσολαβούν και αποδίδουν στις φορολογικές αρχές τη διαφορά μεταξύ του ΦΠΑ Εκροών (πωλήσεων που έχει επιβαρύνει τον καταναλωτή) και του ΦΠΑ Εισροών (αγορών για τον οποίο έχει επιβαρυνθεί η ίδια ως τελικός καταναλωτής) οι επιχειρήσεις τηρούν στις υποχρεώσεις ένα λογαριασμό εκκαθάρισης ΦΠΑ: όταν ο ΦΠΑ πωλήσεων είναι μεγαλύτερος του ΦΠΑ αγορών τότε υπάρχει πιστωτικό υπόλοιπο το οποίο αποδίδεται στις φορολογικές αρχές όταν ο ΦΠΑ αγορών είναι μεγαλύτερος του ΦΠΑ πωλήσεων τότε υπάρχει χρεωστικό υπόλοιπο το οποίο και αποτελεί απαίτηση της επιχείρησης έναντι του κράτους 27
Παράδειγμα Η επιχείρηση Β αγοράζει εμπορεύματα, τοις μετρητοίς, αξίας 123000 συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Τα εμπορεύματα μεταπωλούνται, τοις μετρητοίς, την επόμενη ημέρα αντί 246000 συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Καταχωρήστε τα λογιστικά γεγονότα στο ημερολόγιο της Β, λαμβανομένου υπόψη ότι ο ΦΠΑ ανέρχεται σε 23%. Χρησιμοποιήστε το Καθολικό ΦΠΑ για την εκκαθάριση. 28
Λύση Υπολογισμός ΦΠΑ αγορών: 123/(1+23%)= 23 Υπολογισμός ΦΠΑ αγορών: 246/(1+23%)= 46 1 Εμπορευματα 100000 ΦΠΑ ΦΠΑ 23000 23000 Ταμείο 123000 46000 2 23000* Ταμείο 246000 ΦΠΑ 46000 Πωλήσεις 200000 * το ποσό των 23000 θα αποδοθεί στις φορολογικές αρχές 29