ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ, ΥΠΕΡΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Αποστολόπουλος Κ. & Χατζηελευθερίου Μ.
Από τις 100 μονάδες ηλιακής ακτινοβολίας που φθάνουν στη Γη από τον ήλιο, οι 30, περίπου, ανακλώνται στο διάστημα, από επιφάνειες που ευνοούν την ανάκλαση όπως: σύννεφα, χιόνι πάγοι άμμος οι 70 απορροφώνται από τους ωκεανούς το έδαφος την ατμόσφαιρα.
Η επιφάνεια της Γης κατά τη διάρκεια της νύχτας ψύχεται και απελευθερώνει σημαντικά ποσά θερμότητας, με τη μορφή της υπέρυθρης (θερμικής) ακτινοβολίας. Ένα σημαντικό μέρος αυτής της θερμικής ακτινοβολίας δεσμεύεται από ορισμένα αέρια της ατμόσφαιρας, όπως το διοξείδιο του άνθρακα CO2, και δεν χάνεται στο διάστημα. Έτσι, διατηρείται σχετικά υψηλή η μέση θερμοκρασία του πλανήτη. Το φαινόμενο αυτό λέγεται φαινόμενο του θερμοκηπίου Έχει σαν αποτέλεσμα η μέση θερμοκρασία του πλανήτη να είναι οι +18 o C. Μια θερμοκρασία ευνοϊκή για τη διαμόρφωση της ζωής όπως την ξέρουμε. Χωρίς το φαινόμενο του θερμοκηπίου η μέση θερμοκρασία του πλανήτη θα ήταν οι -15 ο C!
Τα αέρια που δεσμεύουν την θερμική ακτινοβολία λέγονται θερμοκηπικά αέρια. Αυτά είναι: Διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ). Κάθε χρόνο επιβαρύνουμε την ατμόσφαιρα με 6 δισεκατομμύρια τόνους CO 2. Μεθάνιο (CH 4 ). Προκαλεί ισχυρότερη δέσμευση θερμικής ακτινοβολίας από το CO 2, όμως στην ατμόσφαιρα υπάρχει σε πολύ μικρές ποσότητες. Όζον (Ο3), οξείδια του αζώτου (ΝΟx) και χλωροφθοράνθρακες. Όλα μαζί αποτελούν μόνο το 1% της ατμόσφαιρας του πλανήτη μας. Στα θερμοκηπικά αέρια ανήκουν & οι υδρατμοί (Η2Ο).
Τους δύο τελευταίους αιώνες οι σύγχρονες κοινωνίες χρειάζονται όλο και περισσότερη ενέργεια για να αναπτυχθούν και να ευημερήσουν. Χρησιμοποιούν τη θερμική ενέργεια που παράγεται από την καύση ορυκτών καυσίμων όπως το πετρέλαιο και τα παράγωγά του, το φυσικό αέριο και τους γαιάνθρακες (π.χ. λιγνίτης). Από την παραγόμενη ενέργεια λειτουργούν τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (θερμοηλεκτρικά εργοστάσια), οι βιομηχανίες, οι βιοτεχνίες, οι κεντρικές θερμάνσεις των κατοικιών και των γραφείων, τα οχήματα και τα μέσα μεταφοράς.
Πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα δεν ξεπερνούσαν τα 300 ppm τα τελευταία 800.000 χρόνια Τον Μάιο 2013, οι μετρήσεις έδειξαν την πρωτοφανή από την έναρξη των μετρήσεων το 1957 συγκέντρωση των 400 ppm στην ατμόσφαιρα και σύμφωνα με αναλύσεις που έχουν γίνει σε πάγους, για πρώτη φορά από την Πλειόκαινο εποχή πριν 3-5 εκατομμύρια χρόνια. wikipedia.org
Το ανθρώπινο γένος σήμερα στηρίζει την ανάπτυξή του στην αξιοποίηση τεραστίων ποσών ενέργειας που παράγει, κυρίως, από την καύση ορυκτών καυσίμων. Αυτό δεν το έκανε στο παρελθόν γιατί δεν είχε την κατάλληλη τεχνολογία, ούτε θα το κάνει σε λίγες δεκαετίες γιατί θα έχει καταναλώσει το σύνολο των κοιτασμάτων ορυκτών καυσίμων του πλανήτη. Κοιτασμάτων που χρειάστηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια για να δημιουργηθούν. Εξαιτίας αυτής της συμπεριφοράς, μέσα σε διάστημα δύο αιώνων έχουν απελευθερώθει στην ατμόσφαιρα και στους ωκεανούς τεράστια ποσά διοξειδίου του άνθρακα CO 2. Ανταλλαγές διοξειδίου του άνθρακα μεταξύ ατμόσφαιρας και ωκεανών και το ζήτημα της αύξησης του ατμοσφαιρικού CO 2 κατά τις τελευταίες δεκαετίες, Roger Revelle και Hans E. Suess. Tellus 1957.
Οι καύσεις των ορυκτών καυσίμων παράγουν, κατά κύριο λόγο, διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ), καθώς και άλλα θερμοκηπικά αέρια, οπότε: Η ποσότητα των θερμοκηπικών αερίων στην ατμόσφαιρα αυξάνεται συνεχώς. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου ενισχύεται συνεχώς. Η μέση θερμοκρασία του πλανήτη αυξάνεται σταθερά. Έχουμε υπερθέρμανση του πλανήτη. Η υπερθέρμανση αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν, σε πλανητικό επίπεδο, τα καιρικά φαινόμενα. Έχουμε ισχυρά φαινόμενα κλιματικής αλλαγής σε όλους τους τόπους. Η κλιματική αλλαγή κλιμακώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Σε 200 χρόνια απελευθερώσαμε στην ατμόσφαιρα τον άνθρακα που η γη είχε αποθηκεύσει σε διάστημα 600 εκατομμυρίων ετών!
Οι αρκτικοί πάγοι μειώθηκαν κατά 13,2 % την τελευταία δεκαετία.
Η μείωση των αρκτικών πάγων σε λίγες δεκαετίες (οι αεροφωτογραφίες έχουν ληφθεί τον ίδιο μήνα του έτους)
Η ανύψωση της στάθμης των ωκεανών
Pliocene CO 2 drops from >400 ppm to ~300 ppm
Οι επιστήμονες με βάση τα μοντέλα που χρησιμοποιούν προβλέπουν ότι η μέση θερμοκρασία του πλανήτη θα συνεχίσει να ανεβαίνει τις επόμενες δεκαετίες, κατά κύριο λόγο, εξαιτίας της αύξησης των συγκεντρώσεων των θερμοκηπικών αερίων στην ατμόσφαιρα, τα οποία προέρχονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Μάλιστα, η διακυβερνητική ομάδα επιστημόνων για την κλιματική αλλαγή (IPCC), η οποία περιλαμβάνει πάνω από 1,300 επιστήμονες, προβλέπει αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη μεταξύ 1,4 o C και 5,6 o C, μέχρι το τέλος του 21 ου αιώνα.
Τήξη μέρους των πάγων των πόλων με άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Πολλές παραλιακές εκτάσεις και πόλεις θα καλυφθούν από το νερό. Απελευθέρωση του δεσμευμένου μεθανίου CH 4 που υπάρχει στους παγετώνες και περαιτέρω ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Η είσοδος των θαλάσσιων υδάτων στον παράκτιο υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. Μείωση στα αποθέματα του νερού. Πολλές εύκρατες περιοχές θα αποκτήσουν τροπικό κλίμα και τροπικές ασθένειες.
Η κλιματική αλλαγή αυτοενισχύεται (φαινόμενο ντόμινο ή χιονοστοιβάδας)
Οι απότομες μεταβολές στη θερμοκρασία του αέρα και στην κίνηση των ανέμων, με αποτέλεσμα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως: ξηρασίες, πλημμύρες, έντονο ψύχος, καύσωνες, που αναμένεται να εμφανίζονται όλο και πιο συχνά. Πολλές και εκτεταμένες εύφορες εκτάσεις θα γίνουν άγονες και το αντίστροφο, με αποτέλεσμα: Σημαντικές μετακινήσεις πληθυσμών. Πιθανές πολεμικές συρράξεις.
Bangladesh Christian Aid/Mike Goldwater/Network
Τα καιρικά φαινόμενα αλλάζουν Πότε, πού, πόσο συχνά, με ποια ένταση
Alaska 1914 2004 Photos: NOAA Photo Collection and Gary Braasch WorldViewOfGlobalWarming.org
Νησιά υπό εξαφάνιση (Κιριμπάτι, Βανουάτου, Τουβαλού κ.α.)
Πολλοί λίγοι. Υποστηρίζουν ότι οι παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές είναι περισσότερο αποτέλεσμα ενός κλιματικού κύκλου του πλανήτη και λιγότερο της ενίσχυσης του φαινομένου του θερμοκηπίου. Άλλωστε, η Γη κατά τις τελευταίες δεκάδες χιλιάδες χρόνια μπαίνει σε τέτοιους κύκλους, θέρμανσης και ψύξης (παγετωνικές περίοδοι). Όμως, δεν μπορούν να παραθέσουν άλλα επιχειρήματα υπέρ των απόψεών τους.
Παρ όλο που οι απόψεις αυτές είναι εντελώς μειοψηφικές μεταξύ των επιστημόνων υιοθετούνται από κάποιες κυβερνήσεις. Σκοπός: Να μπορέσουν να αποφύγουν να δεσμευτούν να λάβουν μέτρα για την προστασία του κλίματος για για οικονομικο-πολιτικούς λόγους. Κάποιες πλούσιες χώρες εκτιμούν ότι τα μέτρα θα μειώσουν τους ρυθμούς ανάπτυξης τους και θα μειώσουν το υψηλό βιοτικό των πολιτών/ψηφοφόρων. (και τις ψήφους). Αντίστοιχα, κάποιες σχετικά φτωχές χώρες αλλά αναπτυσσόμενες χώρες αρνούνται και αυτές να ανακόψουν τους ρυθμούς ανάπτυξης τους, επιδιώκοντας να βελτιώσουν και άλλο το μέτριο βιοτικό τους επίπεδο.
Είναι βέβαιο ότι οδηγούμαστε σε κλιματική αλλαγή, με πολύ βλαπτικές επιπτώσεις στη ζωή πολλών δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Επιπτώσεις που θα γίνονται ολοένα βαρύτερες σε βάθος χρόνου. Επίσης, σε λίγες δεκαετίες εκτιμάται ότι θα έχουμε καταναλώσει των σύνολο των ορυκτών καυσίμων του πλανήτη, τα οποία η Γη χρειάστηκε 600.000.000 χρόνια για να κατασκευάσει. Χρειαζόμαστε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η θερμοκρασία της Γης θα έπρεπε να είναι μικρότερη από αυτή που μετράμε Joseph Fourier ~1820 wikipedia.org
Ο Tyndall ανακάλυψε ότι το αίτιο ήταν οι υδρατμοί και το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας. John Tyndall ~ 1860 wikipedia.org
Στον Svante August Arrhenius οφείλεται η ονομασία του φαινομένου (το 1896, κατά την εκπόνηση της διδακτορικής του διατριβής). Προέβλεψε ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα θα οδηγούσε σε υπερθέρμανση του κλίματος. wikipedia.org Βραβείο Nobel Χημείας (1903)
Ο Τσαρλς Ντέιβιντ Κίλινγκ μετράει την συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα συμπεραίνοντας ότι σε περίοδο έξι ετών, φαίνεται καθαρά η αύξηση της συγκέντρωσης του ποσοστού του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. wikipedia.org
Ο Σουηδός Μπερτ Μπολίν διαπιστώνει πως η θερμοκρασία της Γης αυξάνεται εδώ και ένα αιώνα. Το 1987, η Έκθεση Brundtland των 500 σελίδων στην οποία συμμετείχε ο Bolin συνέβαλε στη δημιουργία της Διακυβερνητικής Ομάδας για την αλλαγή του κλίματος (IPCC) στην οποία διατέλεσε πρόεδρος από το 1988 έως το 1997. wikipedia.org
1988 - Ο ΟΗΕ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας συστήνουν την Διακυβερνητική Ομάδα Ειδικών για την εξέλιξη του κλίματος (IPCC). 1992 - Στη σύνοδο του Ρίο 167 κράτη υπογράφουν τη μη δεσμευτική συνθήκηπλαίσιο για τις κλιματικές αλλαγές. 1997 - Στο Κιότο της Ιαπωνίας 38 βιομηχανικές χώρες δεσμεύονται να μειώσουν ως το 2010 τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά 5.2% (μέσος όρος) σε σχέση με το 1990. Το πρωτόκολλο αυτό δεν έχει επικυρωθεί. 2001 - Στη Βόννη της Γερμανίας, γίνεται το πρώτο βήμα για την επικύρωση του πρωτοκόλλου του Κιότο, χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ, αλλά με την συμμετοχή της Ιαπωνίας, Ρωσίας, των χωρών της ΕΕ, συνολικά 178 χώρες.
Ίσως έχουμε μία μόνο ευκαιρία.. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας