ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ Α.Ε. ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΑΜΙΑΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΥΠΟ ΟΜΕΣ Παναγιώτης Αλ. Παταργιάς Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστηµίου Πελοποννήσου ιευθύνων Σύµβουλος Οργανισµού Σχολικών Κτιρίων ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο Αµίαντος σε διάφορες µορφές και περιεκτικότητες είχε χρησιµοποιηθεί σε ευρεία έκταση σε δοµικά υλικά τη χρονική περίοδο 1950 ~ 1990. Η άκρως επιβλαβής δράση των ινών αµιάντου στον ανθρώπινο οργανισµό και ιδιαίτερα στους µαθητές οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση στην απαγόρευση όλων των χρήσεων από την 1 η Ιανουαρίου 2005. Η Ευρωπαϊκή σύνοδος για τους κινδύνους του αµίαντου που έγινε το 2003 στη ρέσδη ανέδειξε το θανατηφόρο κίνδυνο του υλικού µε 30.000 θανάτους το χρόνο, σε υτική Ευρώπη, Βόρεια Αµερική και Ιαπωνία. Ακόµη η Ε.Ε. από 1-9-2006 ξεκίνησε µια µεγάλη προσπάθεια ενηµέρωσης των µεγάλων κινδύνων στα 25 κράτη µέλη. Με δεδοµένα τα ως άνω στοιχεία ο Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων ξεκίνησε από τον Ιούνιο του 2004 µία πολύ µεγάλη προσπάθεια εντοπισµού καταγραφής και αποµάκρυνσης του αµίαντου από τα Σχολεία της χώρας µας. Η προσπάθεια αυτή ίσως να είναι η µεγαλύτερη που αναπτύσσεται ήδη σε εθνικό επίπεδο. Πρέπει να αναφέρω στο σηµείο αυτό ότι τον Νοέµβριο του 2000 το Υπουργείο Παιδείας είχε ζητήσει από τις Νοµαρχίες της χώρας την ένταξή τους στον Προγραµµατισµό Αντικατάστασης των στοιχείων Αµίαντου στα Σχολικά Κτίρια που θα ανιχνεύετο, ενώ τον Φεβρουάριο του 2002 το έργο εντάσσεται στον Προγραµµατισµό του Ο.Σ.Κ. µε νέα Υπουργική απόφαση. Τα τελευταία δύο χρόνια η αποµάκρυνση του αµίαντου από τα σχολεία αποτελεί βασική προτεραιότητα για τον Οργανισµό Σχολικών Κτιρίων. Στα δύο αυτά χρόνια συνοπτικά έχουν γίνει τα εξής (Πίνακας 1): ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗΣ ΑΜΙΑΝΤΟΥ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ α. Έχει εντοπισθεί αµίαντος σε 740 Σχολεία. β. Έχει αποµακρυνθεί από 270 Σχολεία. γ. Έχει απορροφηθεί ποσόν 22.000.000. δ. Προβλέπεται το συνολικό κόστος να υπερβεί τα 50.000.000. ε. Στόχος ολοκλήρωσης έργου τέλος 2007. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Με βάση τα ως άνω στοιχεία η χώρα µας είναι πρωτοπόρος στον τοµέα αποµάκρυνσης Αµιάντου από τα Σχολεία, τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε Παγκόσµιο Επίπεδο. Ας δούµε όµως αναλυτικά πως υλοποιείται το πρόγραµµα. 1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΑΜΙΑΝΤΟΥ Τον Ιούλιο του 2004 το θέµα Αµίαντος στον Ο.Σ.Κ. γίνεται έργο πρώτης στόχευσης και άµεσα γίνονται τα εξής: 1. Ξεκινάει από τον Οκτώβριο του 2004 από ειδικά κλιµάκια Μηχανικών του Οργανισµού Σχολικών Κτιρίων η επί τόπου διερεύνηση ύπαρξης αµιάντου σε όλες τις Νοµαρχίες που είχαν υποδείξει αντίστοιχες περιπτώσεις. 2. Συγκροτείται επιτροπή καθηγητών Πανεπιστηµίων και εκπροσώπων του ηµόκριτου, που εξετάζει όλες τις πτυχές του τρόπου διαχείρισης του θέµατος. 3. Αναζητείται επειγόντως χώρος ταφής των στοιχείων αµιάντου στον Ελλαδικό χώρο. Κατευθυνόµεθα κατ αρχήν στην λύση του ορυχείου Αµιάντου της Κοζάνης. υστυχώς παρά τις συνεχείς επαφές µε τον Νοµάρχη αυτό δεν γίνεται κατορθωτό. Έτσι επιβάλλουµε τα στοιχεία Αµιάντου να αποµακρύνονται στο εξωτερικό. 4. ιαµορφώνονται ειδικές προδιαγραφές του τρόπου αποµάκρυνσης του Αµίαντου. Επιβάλλεται η συνεργασία κάθε ανάδοχου έργου µε ειδικά συνεργεία που διαθέτουν ειδική περιβαλλοντική άδεια από το Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 5. Θεσπίζουµε τρόπο παρακολούθησης και ελέγχων της πιθανής διασποράς ινών Αµιάντου στην ατµόσφαιρα, καθώς και τελική πιστοποίηση καθαρότητας του χώρου µετά την υλοποίηση του έργο, είτε από το ηµόκριτο είτε από άλλα διαπιστωµένα εργαστήρια (κυρίως πανεπιστηµιακά). 2. Η ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΑΜΙΑΝΤΟΥ ΞΕΚΙΝΑΕΙ Σε σύντοµο χρονικό διάστηµα ο έλεγχος επί τόπου για στοιχεία Αµιάντου σε 27 Νοµαρχίες ολοκληρώνεται µε τα εξής επιβεβαιωµένα αποτελέσµατα: 1. Σε 27 συνολικά Νοµαρχίες επιβεβαιώνονται 271 περιπτώσεις ύπαρξης στοιχείων Αµίαντου. Από αυτές οι 54 περιπτώσεις σε 12 Νοµαρχίες αφορούν σχολεία µε πλήρη Αµίαντο. Ενώ 217 σχολεία έχουν στοιχεία αµιάντου (οροφές τοιχεία σκέπαστρα καµινάδες κ.τ.λ.) και εντοπίζονται σε 25 Νοµούς. Στους Πίνακες 2 και 3 εµφανίζονται οι ως άνω καταγραφές 2
ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ 2004 Α/Α ΝΟΜAΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Α.Π. 194/05 1 ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ 2 58.000,00 2 ΑΡΚΑ ΙΑΣ 2 12.000,00 3 ΒΟΙΩΤΙΑΣ 1 58.000,00 4 ΡΑΜΑΣ 6 1.005.000,00 5 ΕΒΡΟΥ 18 911.500,00 6 ΗΛΕΙΑΣ 13 527.600,00 7 ΗΜΑΘΙΑΣ 1 282.000,00 8 ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 22 519.000,00 9 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 20 1.785.000,00 10 ΚΑΒΑΛΑΣ 8 238.000,00 11 ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ 3 250.000,00 12 ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 9 120.900,00 13 ΚΕΡΚΥΡΑΣ 25 1.066.000,00 14 ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 3 44.000,00 15 ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 1 25.000,00 16 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 5 142.000,00 17 ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 9 101.700,00 18 ΠΕΛΛΗΣ 11 204.500,00 19 ΠΡΕΒΕΖΗΣ 5 347.000,00 20 ΣΑΜΟΥ 3 172.500,00 21 ΣΕΡΡΩΝ 13 320.000,00 22 ΤΡΙΚΑΛΩΝ 1 670.000,00 23 ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ 16 25.000,00 24 ΦΩΚΙ ΟΣ 10 390.000,00 25 ΧΑΛΚΙ ΙΚΗΣ 10 145.000,00 ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΩΝ 217 10.000.000 3
ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΕ ΠΛΗΡΗ ΑΜΙΑΝΤΟ 2004 Α/Α ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΤΕ ΑΦΙΣΤΕΑ 1 ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ 4 2 ΑΡΚΑ ΙΑΣ 4 3 ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ 1 4 ΗΛΕΙΑΣ 7 5 ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 2 6 ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ 16 7 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 4 8 ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 10 9 ΠΕΛΛΗΣ 1 10 ΠΙΕΡΙΑΣ 1 11 ΡΟ ΟΠΗΣ 2 12 ΣΕΡΡΩΝ 2 ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΩΝ 54 ΣΥΝΟΛΟ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΕΩΝ 1.666.200,00 ΝΕΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΕ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΜΙΑΝΤΟΥΧΩΝ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΝΕΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ 44 15.301.529,00 ΣΥΝΟΛΟ 17.000.000 2. Το έργο της αποµάκρυνσης επειδή είναι µεγάλο και εκτεταµένο σε όλη τη χώρα υλοποιείται σε δύο κατευθύνσεις: 2.1 Την ευθύνη κατεδάφισης των 54 Σχολείων µε πλήρη αµίαντο, καθώς και την κατασκευή των νέων Σχολείων. Αναλαµβάνει απ ευθείας ο Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων προβλεπόµενο κόστος 17.000.000. 2.2 Την αποµάκρυνση των µεµονωµένων στοιχείων αµιάντου ο Ο.Σ.Κ. την αναθέτει στις Νοµαρχίες τις οποίες προµηθεύουµε µε τα πλήρη τεύχη ηµοπράτησης, µε οδηγίες για πιστοποιητικά καθαρότητας κ.τ.λ. Τα τεύχη ηµοπράτησης προβλέπουν την αποµάκρυνση του αµιάντου σε χώρους ταφής του εξωτερικού. Παράλληλα οι Νοµαρχίες χρηµατοδοτούνται αµέσως µε ποσόν 10.000.000 για την υλοποίηση της διακύρηξης. 4
2.3 Τέλος ο Ο.Σ.Κ. αναλαµβάνει απ ευθείας το έργο της αποµάκρυνσης του Αµιάντου από 16 Σχολεία του Νοµού Θεσσαλονίκης προϋπολογισµού 1.700.000. 3. Η διασπορά του έργου σε ολόκληρη την επικράτεια φέρνει το θέµα «Αµίαντος» σε πρώτη επικαιρότητα. Ζητείται η άµεση συνεργασία των Νοµαρχιών µε τον Οργανισµό Σχολικών κτιρίων για νέα εξονυχιστική έρευνα εντοπισµού αµίαντου και σε άλλα σχολεία. Αποτέλεσµα, 422 Σχολεία εντοπίζονται µε στοιχεία αµιάντου ενώ άλλα 20 Σχολεία µε πλήρη αµίαντο. Οι πίνακες 5 και 6 παρουσιάζουν τα νέα στοιχεία. ΠΙΝΑΚΑΣ 4 ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΜΕ ΑΜΙΑΝΤΟ 2005 Α/Α ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Α.Π. 928/06 1 ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ 1 66.819,00 2 ΑΧΑΪΑΣ 19 273.183,00 3 ΒΟΙΩΤΙΑΣ 28 332.636,00 4 ΓΡΕΒΕΝΩΝ 8 85.981,00 5 Ω ΕΚΑΝΗΣΟΥ 10 157.380,00 6 ΡΑΜΑΣ 15 365.867,00 7 ΕΒΡΟΥ 3 203.371,00 8 ΕΥΒΟΙΑΣ 29 249.552,00 9 ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ 2 58.370,00 10 ΖΑΚΥΝΘΟΥ 8 299.466,00 11 ΗΛΕΙΑΣ 1 17.349,00 12 ΗΜΑΘΙΑΣ 27 2.521.912,00 13 ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ 2 547.328,00 14 ΚΑΒΑΛΑΣ 19 311.489,00 15 ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ 3 112.992,00 16 ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 3 112.040,00 17 ΚΕΡΚΥΡΑΣ 23 730.430,00 18 ΚΙΛΚΙΣ 1 202.122,00 19 ΚΟΖΑΝΗΣ 19 1.045.955,00 20 ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 4 104.602,00 21 ΚΥΚΛΑ ΩΝ 1 42.662,00 22 ΛΑΚΩΝΙΑΣ 2 13.150,00 23 ΛΑΡΙΣΑΣ 1 92.225,00 24 ΛΕΣΒΟΥ 8 72.652,00 25 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 2 19.992,00 5
Α/Α ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Α.Π. 928/06 26 ΞΑΝΘΗΣ 12 112.992,00 27 ΠΙΕΡΙΑΣ 1 194.030,00 28 ΠΡΕΒΕΖΗΣ 52 611.852,00 29 ΡΕΘΥΜΝΗΣ 2 70.567,00 30 ΡΟ ΟΠΗΣ 12 309.046,00 31 ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ 2 319.753,00 32 ΦΛΩΡΙΝΑΣ 28 765.236,00 33 ΦΩΚΙ ΟΣ 1 40.163,00 34 ΧΑΛΚΙ ΙΚΗΣ 20 1.769.824,00 35 ΧΑΝΙΩΝ 6 26.956,00 36 ΧΙΟΥ 47 654.985,00 ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΩΝ 422 ΣΥΝΟΛΟ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΕΩΝ 13.000.000,00 ΠΙΝΑΚΑΣ 5 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΜΕ ΠΛΗΡΗ ΑΜΙΑΝΤΟ 2005 Α/Α ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΤΕ ΑΦΙΣΤΕΑ 1 ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ 1 2 ΑΡΚΑ ΙΑΣ 3 3 ΕΒΡΟΥ 1 4 ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ 4 5 ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ 1 6 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 1 7 ΡΕΘΥΜΝΗΣ 3 8 ΡΟ ΟΠΗΣ 2 9 ΣΕΡΡΩΝ 1 10 ΧΑΛΚΙ ΙΚΗΣ 1 11 ΧΑΝΙΩΝ 1 12 ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΡΗΤΗΣ 1 ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΩΝ 20 6
Α/Α ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΤΕ ΑΦΙΣΤΕΑ ΣΥΝΟΛΟ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΕΩΝ 1.000.000,00 ΝΕΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΕ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΜΙΑΝΤΟΥΧΩΝ 16 ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΝΕΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ 4.800.000,00 ΣΥΝΟΛΟ 5.800.000,00 4. Άµεσα χρηµατοδοτήθηκαν οι Νοµαρχίες µε ποσόν 13.000.000 ενώ ο Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων αναλαµβάνει άµεσα τις διαδικασίες κατεδάφισης και ανακατασκευής των σχολείων που έχουν πλήρη αµίαντο. 5. Η συνολική εικόνα της καταγραφής αµιάντου έχει ως εξής: Πίνακας 6 : Σχολεία µε στοιχεία Αµιάντου σε ολόκληρη την επικράτεια. ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟΦΑΣΗ 194/2005 217 10.000.000,00 ΑΠΟΦΑΣΗ 928/2006 422 13.000.000,00 639 23.000.000,00 Πίνακας 7 : Σχολεία µε πλήρη Αµίαντο. ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΕΩΝ 54 17.000.000,00 20 6.000.000,00 ΣΥΝΟΛΟ 74 23.000.000,00 3. Η ΡΑΣΗ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ Συνολικά έχει αποµακρυνθεί ο αµίαντος από 270 Σχολεία και προσπαθούµε να ολοκληρώσουµε το έργο µέχρι το τέλος του 2007. Συγχρόνως εξετάζουµε και νέες περιπτώσεις Σχολείων µε στοιχεία Αµίαντου σε όλη την Ελλάδα. Ήδη έχουν εντοπισθεί αρκετές νέες περιπτώσεις µε πολύ µικρά στοιχεία Αµίαντου όπως καµινάδες στέγαστρα κ.τ.λ. Η τελική εκτίµησή µας είναι ότι τα στοιχεία µε ύπαρξη Αµίαντου θα πλησιάσουν τα 800 και το συνολικό κόστος αποµάκρυνσης πιθανότατα θα υπερβεί τα 50.000.000. 7
Εκείνο το οποίο θέλουµε να διαβεβαιώσουµε την Εκπαιδευτική Κοινότητα αλλά και την Ελληνική Κοινωνία είναι ότι δεν θα σταµατήσουµε την προσπάθεια αν δεν αποµακρύνουµε και το τελευταίο στοιχείο αµιάντου από το πιο αποµακρυνσµένο σχολείο της Χώρας µας. Βιβλιογραφία 1. Hesa Newsletter: Asbestos in the world Brussels 2003. 2. Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Οδηγός ελαχιστοποίησης του κινδύνου από τον αµίαντο Ε.Ε. 2004. 8