ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας 15.10.2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση του προγράμματος «Δημιουργική Ευρώπη» (COM(2011)0785 C7-0435/2011 2011/0370(COD)) Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας Εισηγήτρια: Silvia Costa DT\1006581.doc PE521.663v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
Ιστορικό Το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» βασίζεται σε προγενέστερα προγράμματα και πρωτοβουλίες της ΕΕ στο πολιτιστικό και το οπτικοακουστικό πεδίο: Τα προγράμματα «MEDIA» (1991-2013) Για περισσότερα από είκοσι χρόνια, οι τέσσερις γενιές των προγραμμάτων MEDIA MEDIA I (1991-1995), MEDIA II (1996-2000), MEDIA Plus (2001-2006) και MEDIA 2007 (2007-2013) στηρίζουν και ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα στον οπτικοακουστικό τομέα στην Ευρώπη. Το πρόγραμμα MEDIA 2007, με προϋπολογισμό 755 εκατ. ευρώ, είχε ως στόχο την ενίσχυση την ανταγωνιστικότητας στον οπτικοακουστικό τομέα στην Ευρώπη, ο οποίος παράλληλα θα αντικατοπτρίζει και θα σέβεται την ευρωπαϊκή πολιτιστική ταυτότητα και κληρονομιά. Χάρη στο πρόγραμμα, αυξήθηκε η κυκλοφορία των ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων, διευκολύνθηκε η πρόσβαση στη χρηματοδότηση, προωθήθηκε η χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και υποστηρίχθηκε η κατάρτιση των επαγγελματιών. Το 2010 θεσπίστηκε το ταμείο εγγυοδοσίας των παραγωγών του προγράμματος MEDIA (MPGF). Στόχος του είναι να βελτιωθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης. Προκειμένου να το πετύχει αυτό, παρέχει εγγύηση για τα δάνεια που χορηγούν χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί σε ανεξάρτητους παραγωγούς στις χώρες που μετέχουν στο πρόγραμμα MEDIA. Το πρόγραμμα MEDIA Mundus (2011-2013) Το πρόγραμμα MEDIA Mundus, που δημιουργήθηκε ως πρόγραμμα για τη συνεργασία με επαγγελματίες του οπτικοακουστικού τομέα από τρίτες χώρες, έχει ως στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οπτικοακουστικής βιομηχανίας σε παγκόσμιο επίπεδο, ώστε η Ευρώπη να έχει τη δυνατότητα να ασκήσει αποτελεσματικότερα τον πολιτιστικό και πολιτικό της ρόλο, να έχει βελτιωμένη πρόσβαση στις αγορές τρίτων χωρών και να εγκαθιδρύσει την εμπιστοσύνη και τις μακροπρόθεσμες σχέσεις εργασίας. Τα προγράμματα «Πολιτισμός» (2000-2013) Το πρόγραμμα «Πολιτισμός 2000» (2000-2006) είχε ως στόχο την προώθηση της πολιτιστικής πολυμορφίας και της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς, μέσα από την υποστήριξη καλλιτεχνικών και πολιτιστικών εγχειρημάτων με ευρωπαϊκή διάσταση και την παροχή επιχορηγήσεων σε εγχειρήματα πολιτιστικής και καλλιτεχνικής συνεργασίας. Το τρέχον πρόγραμμα «Πολιτισμός 2007» (2007-2013), με συνολικό προϋπολογισμό 400 εκατ. ευρώ, ενθαρρύνει την πολιτιστική συνεργασία εντός της Ευρώπης και την προώθηση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς. Υποστηρίζει την διασυνοριακή κινητικότητα πολιτιστικών παραγόντων, την κυκλοφορία καλλιτεχνικών και πολιτιστικών έργων και προϊόντων, καθώς και τον διαπολιτισμικό διάλογο και τις ανταλλαγές. «Δημιουργική Ευρώπη»: Η πρόταση της Επιτροπής PE521.663v01-00 2/6 DT\1006581.doc
Τον Νοέμβριο του 2011 η Επιτροπή παρουσίασε την πρότασή της για ένα νέο πρόγραμμα για την περίοδο 2014-2020, με τον τίτλο «Δημιουργική Ευρώπη». Το νέο πρόγραμμα αναμένεται να συνενώσει σε ένα κοινό πλαίσιο τα τρέχοντα προγράμματα MEDIA, MEDIA Mundus και «Πολιτισμός» και να δημιουργήσει ένα νέο μέσο χρηματοδότησης έναν «μηχανισμό για τον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα» προκειμένου να αυξηθεί η πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις μέσω δανείων. Τα νέο πρόγραμμα σχεδιάστηκε ώστε να περιλαμβάνει τρεις συνιστώσες: μία διατομεακή συνιστώσα, μία συνιστώσα για τον Πολιτισμό και μία για το πρόγραμμα MEDIA. Κάθε συνιστώσα θα ορίζει τις προτεραιότητες δράσης και τα μέτρα που θα υποστηρίζει το πρόγραμμα. Η Επιτροπή πρότεινε προϋπολογισμό 1.801.000.000 ευρώ. Στόχοι Το προτεινόμενο πρόγραμμα διαθέτει δύο γενικούς στόχους: (i) την προάσπιση και την προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτισμικής και γλωσσικής πολυμορφίας, και (ii)την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του πολιτιστικού και του δημιουργικού τομέα με σκοπό την προώθηση έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης σε εναρμόνιση με τη στρατηγική Ευρώπη 2020. Διαθέτει επίσης τέσσερεις ειδικούς στόχους: (i) υποστήριξη της δυνατότητας του ευρωπαϊκού πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα να λειτουργούν σε διακρατικό επίπεδο, (ii) προώθηση της διακρατικής κυκλοφορίας των έργων και των φορέων του πολιτιστικού και του δημιουργικού τομέα, παράλληλα με στροφή προς νέα ακροατήρια εντός Ευρώπης και στον υπόλοιπο κόσμο, (iii) ενίσχυση της χρηματοδοτικής ικανότητας του πολιτιστικού και του δημιουργικού τομέα, και ιδίως των πολύ μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων και οργανισμών, και (iv) υποστήριξη της διακρατικής συνεργασίας σε επίπεδο πολιτικής, προκειμένου να τονωθεί η χάραξη πολιτικής, η καινοτομία, η δημιουργία ακροατηρίου και η κατάρτιση νέων επιχειρηματικών μοντέλων. Εφαρμογή Η Επιτροπή πρότεινε να εγκριθεί ένα ετήσιο πρόγραμμα εργασίας με βάση τη συμβουλευτική διαδικασία. Η Επιτροπή είναι επίσης αρμόδια να προβαίνει σε τακτική παρακολούθηση των εξόδων έναντι διαφόρων ποσοτικών δεικτών επιδόσεων. Το πρόγραμμα θα υποβληθεί σε εξωτερική αξιολόγηση το 2017, προκειμένου να αξιολογηθεί εάν επιτεύχθηκαν οι στόχοι του και να εξετασθεί το περιθώριο περαιτέρω απλούστευσης. Οι θέσεις του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου Συμβούλιο Το Συμβούλιο κατέληξε σε μερική γενική προσέγγιση σε δύο στάδια, τον Μάιο και τον Νοέμβριο του 2012. Το Συμβούλιο: - Ενέκρινε ένα ενοποιημένο πρόγραμμα, υπό την προϋπόθεση ότι οι συνιστώσες για τον Πολιτισμό και το πρόγραμμα MEDIA θα αντιμετωπίζονται ως ξεχωριστές DT\1006581.doc 3/6 PE521.663v01-00
συνιστώσες, με ξεχωριστές προτεραιότητες, μέτρα και προϋπολογισμό. - Εισήγαγε έναν ενδεικτικό καταμερισμό του προϋπολογισμού για τις τρεις συνιστώσες ως εξής: 55% για τη συνιστώσα MEDIA, 30% για τη συνιστώσα «Πολιτισμός» και 15% για τη «Διατομεακή συνιστώσα». - Μετάβαλε την εξισορρόπηση μεταξύ των οικονομικών και των πολιτιστικών στόχων του προγράμματος, με ιδιαίτερη μνεία στην εγγενή αξία του πολιτισμού όπως επίσης στα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εγχειρήματα του πολιτιστικού και του δημιουργικού τομέα. - Προέβη σε διευκρίνιση και λεπτομερή περιγραφή των ορισμών σχετικά με τους συμμετέχοντες χρηματοπιστωτικούς διαμεσολαβητές, τους παρόχους υπηρεσιών ανάπτυξης ικανοτήτων και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ διέγραψε τον όρο «παράγοντες». - Εισήγαγε ένα ξεχωριστό άρθρο για τα γραφεία της Δημιουργικής Ευρώπης, προκειμένου να προσδώσει έμφαση στον ρόλο τους για την εφαρμογή του προγράμματος σε εθνικό επίπεδο. - Προέβλεψε το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας να καθορίζεται με εκτελεστικές πράξεις σύμφωνα με την εξεταστική διαδικασία, ενώ για τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές να εφαρμόζεται η συμβουλευτική διαδικασία. - Προέβη σε διευκρίνιση και λεπτομερή περιγραφή του μηχανισμού εγγυοδοσίας δανείων, με την προσθήκη νέων κριτηρίων, όπως η ισορροπημένη γεωγραφική κατανομή και η ισορροπημένη εκπροσώπηση κάθε τομέα όσον αφορά την πρόσβαση σε δάνεια και προέβη σε διάκριση των μεσοπρόθεσμων και των τελικών εκθέσεων αξιολόγησης που θα παρουσιάζονται στο Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο από την Επιτροπή. Κοινοβούλιο Η εισηγήτρια του ΕΚ παρουσίασε το σχέδιο έκθεσής της στις 8 Οκτωβρίου 2012: Κατατέθηκαν 788 τροπολογίες. Η Επιτροπή ψήφισε στις 18 Δεκεμβρίου 2012. Η έκθεση, όπως τροποποιήθηκε: - Απέρριψε τη δομή του προτεινόμενου προγράμματος και καθιέρωσε το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» ως πρόγραμμα-πλαίσιο, αποτελούμενο από δύο ανεξάρτητα προγράμματα (ένα πρόγραμμα «Πολιτισμός» και ένα πρόγραμμα «MEDIA»), με ξεχωριστές κατανομές κονδυλίων και λογότυπα, όπου κάθε πρόγραμμα έχει ξεχωριστές προτεραιότητες, στόχους, μέτρα και κριτήρια αξιολόγησης, καθώς και μια «Διατομεακή συνιστώσα». - Εισήγαγε την προώθηση της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. - Συμπεριέλαβε ειδική μνεία στον διαπολιτισμικό διάλογο, την κοινωνική ενσωμάτωση και τις υποεκπροσωπούμενες ομάδες. PE521.663v01-00 4/6 DT\1006581.doc
- Εισήγαγε επιπλέον ειδικούς στόχους για κάθε υπο-πρόγραμμα και πρόσθεσε ειδικές διατάξεις για την ψηφιοποίηση των κινηματογράφων, τον υποτιτλισμό, τη μεταγλώττιση και την ακουστική περιγραφή στις υποστηριζόμενες από το πρόγραμμα δράσεις. - Περιόρισε την πρόσβαση στον μηχανισμό εγγυοδοσίας μόνο από τα κράτη μέλη, τις χώρες του ΕΟΧ και την Ελβετία. - Απέρριψε την επέκταση της εντολής του Ευρωπαϊκού Οπτικοακουστικού Παρατηρητηρίου στη συγκέντρωση στοιχείων στον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα, περιορίζοντάς την στον οπτικοακουστικό τομέα. - Πρόσθεσε ένα νέο άρθρο σχετικά με τη συμμετοχή της ΕΕ στο Παρατηρητήριο. - Ενέκρινε συνολικά, μερικώς ή προς το πνεύμα, μία σειρά από βελτιώσεις που εισηγήθηκε το Συμβούλιο, ειδικά όσον αφορά τα γραφεία της Δημιουργικής Ευρώπης και τον Μηχανισμό Εγγυοδοσίας. - Περιέγραψε λεπτομερώς τον Μηχανισμό Εγγυοδοσίας. - Εισήγαγε τη χρήση κατ' εξουσιοδότηση πράξεων για την εφαρμογή του προγράμματος. - Προέβη σε διευκρίνιση και λεπτομερή περιγραφή των ποσοτικών δεικτών, ενώ παράλληλα εισήγαγε ποιοτικούς δείκτες, για την παροχή αξιόπιστων και συγκρίσιμων στοιχείων. Η Συμφωνία Στις 18 Δεκεμβρίου 2012, η Επιτροπή όρισε μία διαπραγματευτική ομάδα (πρόεδρος, εισηγητής και σκιώδεις εισηγητές) με διαπραγματευτική εντολή για την εγκριθείσα έκθεση. Πραγματοποιήθηκαν τριμερείς διάλογοι με το Συμβούλιο (υπό την ιρλανδική και τη λιθουανική προεδρία) και την Επιτροπή στις 28 Φεβρουαρίου, 21 Μαρτίου, 25 Απριλίου, 30 Μαΐου, 19 Ιουνίου και 10 Ιουλίου. Στις 15 Οκτωβρίου, ο πρόεδρος της COREPER I απεύθυνε επιστολή προς την Επιτροπή προκειμένου να επιβεβαιώσει ότι το Συμβούλιο ενέκρινε το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων. Τα βασικά σημεία της συμφωνίας έχουν ως εξής: - Το πρόγραμμα θα αποτελείται από δύο υπό-προγράμματα (MEDIA και «Πολιτισμός») και μία «Διατομεακή συνιστώσα», όπου κάθε υπο-πρόγραμμα έχει ξεχωριστές προτεραιότητες προϋπολογισμού και λογότυπα (και το πρόγραμμα MEDIA διατηρεί το υπάρχον λογότυπό του). - Θα υπάρχει καθορισμένη κατανομή κονδυλίων: 56% κατ ελάχιστο για το πρόγραμμα MEDIA, 31% κατ ελάχιστο για το πρόγραμμα «Πολιτισμός» και 13% κατ ανώτατο όριο για τη διατομεακή συνιστώσα, από τα οποία τουλάχιστον 4% χορηγούνται για τα μέτρα διακρατικής συνεργασίας και τα γραφεία της Δημιουργικής Ευρώπης. - Το διοικητικό κόστος για την εφαρμογή του προγράμματος δεν μπορεί να υπερβαίνει το 7% του συνολικού προϋπολογισμού του προγράμματος, με ξεχωριστά ανώτατα DT\1006581.doc 5/6 PE521.663v01-00
όρια 5% για το πρόγραμμα MEDIA και 2% για το πρόγραμμα «Πολιτισμός». - Η χρηματοδοτική συνεισφορά του προγράμματος δεν μπορεί να υπερβεί το 80 % των δαπανών των υποστηριζόμενων δραστηριοτήτων. - Είναι δυνατή η έγκριση κατ εξουσιοδότηση πράξεων από την Επιτροπή για τη συμπλήρωση των ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών επιδόσεων. - Το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας θα εγκρίνεται με εκτελεστική πράξη, σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος αποτέλεσε μέρος των διαπραγματεύσεων για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020. Ορίσθηκε τελικώς στα 1.462 εκατ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές. Συμπέρασμα Το νέο πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» θα συνενώσει τα τρέχοντα προγράμματα MEDIA, MEDIA Mundus και «Πολιτισμός», διατηρώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ταυτότητές τους. Θα ενισχύσει την υποστήριξη της ΕΕ για τον πολιτιστικό και τον δημιουργικό τομέα. Η συνολική συμφωνία αποτελεί θετικό συμβιβασμό και εμπεριέχει σαφείς, ουσιώδεις και σημαντικές βελτιώσεις στην αρχική πρόταση της Επιτροπής. Δεν θα υπάρξει κανένα όφελος από την επιμήκυνση της νομοθετικής διαδικασίας (και θα καθυστερήσει η έναρξη ενός νέου προγράμματος). Συνεπώς, η διαπραγματευτική ομάδα εισηγείται στην ολομέλεια να επιβεβαιώσει την τελική συμφωνία. PE521.663v01-00 6/6 DT\1006581.doc