Τεύχος Νοεμβρίου 2018

ISSN:2241 4878 Τεύχος 268 2 Νοεμβρίου 2018 Δρ. Στυλιανός Γ. Γώγος Οικονομικός Αναλυτής sgogos@eurobank.gr Η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών το 2018Η1 για 3 ο συνεχές εξάμηνο δεν ήταν αρκετή για την επιστροφή των αποταμιεύσεών τους σε θετικό έδαφος Σύμφωνα με τους τριμηνιαίους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), η ακαθάριστη αποταμίευση των ελληνικών νοικοκυριών, δηλαδή η διαφορά ανάμεσα στο ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα και τη δαπάνη για καταναλωτικά αγαθά, παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος και το 1 ο εξάμηνο 2018 (2018Η1). Πιο αναλυτικά, το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών το 1 ο εξάμηνο 2018 ανήλθε στα 57,7 δις (σε τρέχουσες τιμές) και το αντίστοιχο μέγεθος της ιδιωτικής κατανάλωσης ήταν 61,7 δις. Ως εκ τούτου το προαναφερθέν κενό, ήτοι 4,0 δις, καλύφτηκε μέσω αρνητικής αποταμίευσης (βλέπε Σχήμα 1Α). Το εν λόγω ποσό ήρθε να προστεθεί στα 32,9 δις σωρευτικής αρνητικής αποταμίευσης της εξαετίας 2011-2017, με τον λογαριασμό πλέον να ανέρχεται στα 36,9 δις (2011-2018H1). Σχήμα 1: Ακαθάριστη Αποταμίευση και Διαθέσιμο Εισόδημα των Ελληνικών Νοικοκυριών, Τρέχουσες Τιμές (δις και ετήσια % μεταβολή YoY%) Α. ΡΗΤΡΑ ΜΗ ΕΥΘΥΝΗΣ Το παρόν εκδόθηκε από την Τράπεζα Eurobank Ergasias A.E ("Εurobank") και δεν επιτρέπεται να αναπαραχθεί, κατά οποιονδήποτε τρόπο, από τα πρόσωπα στα οποία αποστέλλεται. Οι πληροφορίες που παρέχονται δεν συνιστούν επενδυτική ή άλλη συμβουλή, δεν αποτελούν προσφορά αγοράς ή πώλησης ούτε πρόσκληση για υποβολή προσφορών αγοράς ή πώλησης ή εν γένει προσφορά ή πρόσκληση για κατάρτιση συναλλαγών επί των χρηματοπιστωτικών μέσων που αναφέρονται. Οι επενδύσεις που αναλύονται μπορεί να είναι ακατάλληλες για επενδυτές με κριτήρια του συγκεκριμένους επενδυτικούς στόχους τους, τις ανάγκες τους, την επενδυτική εμπειρία τους και την οικονομική κατάστασή τους. Οι πληροφορίες που περιέχονται προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευθεί από την Eurobank. Οι απόψεις που διατυπώνονται ενδέχεται να μη συμπίπτουν με αυτές οποιουδήποτε μέλους της Eurobank. Καμία δήλωση ή διαβεβαίωση (ρητή ή σιωπηρή) δεν δίδεται όσον αφορά την ακρίβεια, πληρότητα, ορθότητα ή καταλληλότητα των πληροφοριών ή απόψεων, οι οποίες μπορεί να αλλάξουν χωρίς προειδοποίηση. Καμία απολύτως ευθύνη, με οποιονδήποτε τρόπο και αν δημιουργείται, δεν αναλαμβάνεται από την ούτε βαρύνει τη Eurobank ή τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ή τα στελέχη της ή τους υπαλλήλους της όσον αφορά το περιεχόμενο του παρόντος. Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο παρόν δεν καταρτίζονται ή εγκρίνονται από την Εurobank και εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις του συντάκτη τους και δε δεσμεύουν ούτε αντιπροσωπεύουν τις απόψεις και τη θέση της Eurobank. Β. Πηγή: (α) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), (β) Eurobank Research. Σημείωση: (α) ως ΑΑ ορίζουμε τον αριστερό κάθετο άξονα και ως ΔΑ τον αντίστοιχο δεξιό, (β) ως YoY ορίζουμε την ετήσια μεταβολή. 1

Η επιστροφή σε θετικό έδαφος των ροών αποταμίευσης των ελληνικών νοικοκυριών θα εξαρτηθεί κυρίως από την πορεία του διαθέσιμου εισοδήματός τους. Στο Σχήμα 1Β παρουσιάζουμε την ετήσια μεταβολή σε απόλυτο μέγεθος και σε ποσοστό του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών από το 1 ο εξάμηνο 2012 μέχρι το 1 ο εξάμηνο 2018. Παρατηρούμε τα εξής: έπειτα από την ανάκαμψη που καταγράφηκε το 2 ο εξάμηνο 2014 και την πτώση που σημειώθηκε την περίοδο από το 1 ο εξάμηνο 2015 μέχρι το 2 ο εξάμηνο 2016, το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών ακολούθησε ανοδική πορεία σε ετήσια βάση τα τρία τελευταία εξάμηνα. Αυτό το στοιχείο είναι συμβατό με την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ για 6 συνεχή τρίμηνα, με τη συνεχιζόμενη πτώση του ποσοστού ανεργίας και την αύξηση της απασχόλησης. Πιο αναλυτικά, το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών το 1 ο εξάμηνο 2018 ενισχύθηκε σε ετήσια βάση κατά 3,0% ή 1,7 δις (σε τρέχουσες τιμές) από 1,0% ή 0,6 δις το προηγούμενο εξάμηνο. Η προαναφερθείσα αύξηση διοχετεύτηκε κατά 0,5 δις στην ιδιωτική κατανάλωση και κατά 1,2 στην αποταμίευση (μείωση του αρνητικού επιπέδου αποταμίευσης κατά 1,2 σε ετήσια βάση). Στην περίπτωση που η αυξητική πορεία του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών συνεχιστεί και τα επόμενα εξάμηνα τότε η δαπάνη για καταναλωτικά αγαθά και η αποταμίευση θα κινηθούν ανοδικά. Ο εν λόγω συλλογισμός βασίζεται στην υπόθεση ότι ένας μέρος από την αύξηση του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος θα οδηγείται στην κατανάλωση και το υπόλοιπο στην αποταμίευση (σε τεχνικούς όρους αυτό σημαίνει ότι η οριακή ροπή για κατανάλωση C1 και η οριακή ροπή για αποταμίευση S1 έχουν ως πεδίο τιμών το διάστημα (0,1) με C1 + S1 = 1). Αυτό ακριβώς έχει συμβεί τα δύο τελευταία εξάμηνα με την ετήσια αύξηση του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος να διοχετεύεται κυρίως στην αποταμίευση (μείωση του αρνητικού επιπέδου αποταμίευσης) αλλά και την κατανάλωση. Ωστόσο, όπως δείχνουν τα στοιχεία, απαιτείται, χρόνος, συνεχή αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος (μέσω της υιοθέτησης ενός μείγματος δημοσιονομικής πολιτικής το οποίο θα είναι φιλικό προς την ανάπτυξη) και σταθερά θετική οριακή ροπή προς αποταμίευση για να επιστρέψουν οι αποταμιευτικές ροές των ελληνικών νοικοκυριών σε θετικό έδαφος. 2

Πίνακας Α1: Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) Το 2 ο τρίμηνο (2018) η ετήσια % μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ ήταν +1,8% (+2,5% (2018Q1) και +1,5% (2017Q2)). Η αντίστοιχη τριμηνιαία % μεταβολή ήταν +0,2% (+0,9% (2018Q1) και +0,9% (2017Q2)). 1998Q2-2018Q2 2015Q2 2018Q2 Βασικά Στατιστικά Στοιχεία Πραγματικό ΑΕΠ (YoY%) Περίοδος: 1996Q1 2018Q2 Στοιχεία: τριμηνιαία Μέσος Όρος: +0,9% Διάμεσος: +2,1% Μέγιστο: +6,8% (2003Q4) Ελάχιστο: -10,3% (2011Q1) Δημοσίευση: 3/9/2018 (προσωρινά στοιχεία) Επομ. δημ.: 4/12/2018 (προσωρινά στοιχεία) Ποσοστό Ανεργίας (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) Τον Ιούλιο (2018) το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 19,0% (19,1% (6/2018) και 20,9% (7/2017)) και η αντίστοιχη ετήσια μεταβολή ήταν -1,9 ΠΜ (-2,2 ΠΜ (6/2018) και -2,4 ΠΜ (7/2017)). Ο αριθμός των απασχολούμενων ανήλθε στα 3.837,3 χιλ άτομα (3.869,9 χιλ (6/2018) και 3.792,2 χιλ (7/2017)) και των ανέργων στα 897,9 χιλ άτομα (911,1 χιλ (6/2018) και 1.002,3 χιλ (7/2017)). 7/2009 7/2018 7/2015 7/2018 Βασικά Στατιστικά Στοιχεία Ποσοστό Ανεργίας (%) Περίοδος: 1/2004-7/2018 Στοιχεία: μηνιαία Μέσος Όρος: 16,9% Διάμεσος: 16,4% Μέγιστο: 27,9% (7/2013) Ελάχιστο: 7,3% (5/2008) ΑΑ = αριστερός άξονας ΔΑ = δεξιός άξονας ΠΜ = ποσοστ. μοναδ. Δημοσίευση: 11/10/2018 Επομ. δημ.: 8/11/2018 Εναρμονισμένος ΔΤΚ και Εθνικός ΔΤΚ Τον Σεπτέμβριο (2018) η ετήσια % μεταβολή του ΕνΔΤΚ ήταν +1,1% (+0,9% (8/2018) και +1,0% (9/2017)) και η αντίστοιχη μέση ετήσια μεταβολή (12 μηνών) ήταν +0,7% (+0,7% (8/2018) και +1,0% (9/2017)). Για τον ίδιο μήνα η ετήσια % μεταβολή του Εθνικού ΔΤΚ ήταν 1,1% (1,0% (8/2018) και +1,0% (9/2017)) και η αντίστοιχη μέση ετήσια μεταβολή ήταν +0,6% (+0,6% (8/2018) και 0,8% (9/2017)). 9/2003 9/2018 9/2015 9/2018 Βασικά Στατιστικά Στοιχεία ΕνΔΤΚ (YoY%) Περίοδος: 1/1997-9/2018 Στοιχεία: μηνιαία Μέσος Όρος: +2,4% Διάμεσος: +2,9% Μέγιστο: +6,6% (1/1997) Ελάχιστο: -2,9% (11/2013) Δημοσίευση: 10/10/2018 Επομ. δημ.: 9/11/2018 Πηγή: (α) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), (β) Eurobank Research. 3

Πίνακας Α2: Εξωτερικός Τομέας (άθροισμα περιόδου 12 μηνών: Σ12M) Συγκεντρωτικά Ισοζύγια (8/2015-8/2018) Επί Μέρους Ισοζύγια (8/2015-8/2018) Δημοσίευση: 22/10/2018 Αγαθών (καυσίμων, πλοίων, χωρίς καύσιμα και πλοία) Το 12μηνο Σεπτεμβρίου ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε στα -2,6 δις ευρώ (8/2017-7/2018: -2,4 δις ευρώ και 9/2016-8/2017: -1,8 δις ευρώ). Το 12μηνο Σεπτεμβρίου ισοζύγιο αγαθών διαμορφώθηκε στα -19,3 δις ευρώ (8/2017-7/2018: -19,3 δις ευρώ και 9/2016-8/2017: -18,2 δις ευρώ). Υπηρεσιών (ταξιδιωτικό, μεταφορών και λοιπών υπηρεσιών) Το 12μηνο Σεπτεμβρίου ισοζύγιο υπηρεσιών διαμορφώθηκε στα +18,2 δις ευρώ (8/2017-7/2018: +18,2 δις ευρώ και 9/2016-8/2017: +16,9 δις ευρώ). Το 12μηνο Σεπτεμβρίου ταξιδιωτικό ισοζύγιο διαμορφώθηκε στα +13,8 δις ευρώ (8/2017-7/2018: +13,7 δις ευρώ και 9/2016-8/2017: +12,2 δις ευρώ). Πρωτογενών Εισοδημάτων (αμοιβ. & μισθ., τόκων, μερισμ. & κερδ. και λοιπ. πρωτογ. εισοδ.) Το 12μηνο Σεπτεμβρίου ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων διαμορφώθηκε στα -1,0 δις ευρώ (8/2017-7/2018: -0,8 δις ευρώ και 9/2016-8/2017: 0,0 δις ευρώ). Το 12μηνο Σεπτεμβρίου ισοζύγιο τόκων, μερισμάτων και κερδών διαμορφώθηκε στα -3,4 δις ευρώ (8/2017-7/2018: -3,2 δις ευρώ και 9/2016-8/2017: -2,3 δις ευρώ). Δευτερογενών Εισοδημάτων (γενικής κυβέρνησης και λοιπών τομέων) Το 12μηνο Σεπτεμβρίου ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων διαμορφώθηκε στα -0,5 δις ευρώ (8/2017-7/2018: -0,5 δις ευρώ και 9/2016-8/2017: -0,6 δις ευρώ). Το 12μηνο Σεπτεμβρίου ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης διαμορφώθηκε στα -0,7 δις ευρώ (8/2017-7/2018: -0,7 δις ευρώ και 9/2016-8/2017: -0,9 δις ευρώ). Πηγή: (α) Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), (β) Eurobank Research. Επόμενη δημοσίευση: 20/11/2018 4

Πίνακας Α3: Χρηματοδότηση και Καταθέσεις στην Ελληνική Οικονομία (εγχώρια ΝΧΙ εκτός της ΤτΕ) Χρηματοδότηση (κάτοικοι εσωτερικού) Καταθέσεις (κάτοικοι εσωτερικού) Δημοσίευση: 24/10/2018 Γενικό Σύνολο (υπόλοιπα) Τον Σεπτέμβριο (2018) το γενικό σύνολο της χρηματοδότησης (κάτοικοι εσωτερικού) διαμορφώθηκε στα 192,6 δις (8/2018: 193,2 δις και 9/2017: 203,6 δις). Το αντίστοιχο μέγεθος για τις καταθέσεις ήταν 147,5 δις (8/2018: 147,0 δις και 9/2017: 133,2 δις). Γενική Κυβέρνηση (υπόλοιπα) Τον Σεπτέμβριο (2018) η χρηματοδότηση της γενικής κυβέρνησης διαμορφώθηκε στα 16,1 δις (8/2018: 16,2 δις και 9/2017: 17,0 δις). Το αντίστοιχο μέγεθος για τις καταθέσεις ήταν 15,8 δις (8/2018: 15,4 δις και 9/2017: 10,6 δις). Ιδιωτικές Επιχειρήσεις (υπόλοιπα) Τον Σεπτέμβριο (2018) η χρηματοδότηση των ιδιωτικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκε στα 85,3 δις (8/2018: 85,5 δις και 9/2017: 89,6 δις). Το αντίστοιχο μέγεθος για τις καταθέσεις ήταν 24,1 δις (8/2018: 24,3 δις και 9/2017: 21,9 δις). Νοικοκυριά (υπόλοιπα) Τον Σεπτέμβριο (2018) η χρηματοδότηση των νοικοκυριών διαμορφώθηκε στα 78,9 δις (8/2018: 79,3 δις και 9/2017: 84,1 δις). Το αντίστοιχο μέγεθος για τις καταθέσεις ήταν 107,7 δις (8/2018: 107,2 δις και 9/2017: 100,7 δις). Σημείωση: από τον Δεκέμβριο 2016 το ταμείο παρακαταθηκών και δανείων δεν λογίζεται ως ΝΧΙ και οι καταθέσεις του ΤΕΚΕ μεταφέρονται στη Γεν. Κυβερν. Πηγή: (α) Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), (β) Eurobank Research. Επόμενη Δημοσίευση: 28/11/2018 5

Πίνακας Α4: Δείκτες Οικονομικού Κλίματος - Εμπιστοσύνης, Ελλάδα και Ευρωζώνη Συνολική Περίοδος: 10/2003-10/2018 Υποπερίοδος: 10/2015 10/2018 Δημοσίευση: 30/10/2018 Οικονομικό Κλίμα Συγκεντρωτικός Δείκτης Εμπιστοσύνης δείκτης οικονομικού κλίματος (101,0 μονάδες δείκτη (ΜΔ)) επιδεινώθηκε κατά -0,3 ΜΔ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο (2018) και βελτιώθηκε κατά +2,5 ΜΔ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του Βιομηχανία (Στάθμιση: 40%) δείκτης εμπιστοσύνης στη βιομηχανία (-3,4 ΜΔ) επιδεινώθηκε κατά -3,7 ΜΔ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο (2018) και βελτιώθηκε κατά +1,3 ΜΔ σε σχέση με τον Υπηρεσίες (Στάθμιση: 30%) δείκτης εμπιστοσύνης στις υπηρεσίες (10,7 ΜΔ) βελτιώθηκε κατά 0,2 ΜΔ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο (2018) και επιδεινώθηκε κατά -3,7 ΜΔ σε σχέση με τον Καταναλωτές (Στάθμιση: 20%) δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτή (-38,3 ΜΔ) βελτιώθηκε κατά +6,6 ΜΔ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο (2018) και βελτιώθηκε κατά +15,7 ΜΔ σε σχέση με τον Λιανικό Εμπόριο (Στάθμιση: 5%) δείκτης εμπιστοσύνης στο λιανικό εμπόριο (16,4 ΜΔ) επιδεινώθηκε κατά -4,6 ΜΔ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο (2018) και βελτιώθηκε κατά +14,4 ΜΔ σε σχέση με τον Κατασκευές (Στάθμιση: 5%) δείκτης εμπιστοσύνης στις κατασκευές (-51,4 ΜΔ) βελτιώθηκε κατά 3,1 ΜΔ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο (2018) και επιδεινώθηκε κατά -6,7 ΜΔ σε σχέση με τον Πηγή: (α) Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission), (β) Eurobank Research. Επόμενη δημοσίευση: 30/10/2018 6

Ενημέρωση: 2/11/2018 Μεταβλητές Πίνακας Α5: Βασικά Μακροοικονομικά Μικροοικονομικά Μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας Παρατήρηση Εποχ. Τελευταία Προηγούμενης Στοιx. Πηγή Παράθεση Διόρθ. Παρατήρηση Περιόδου Βασική Επισκόπηση Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν y (1), (8) Δ (yoy, %) 1.5% 2017 0.2% 2016 0.4% 2015 0.7% 2014 3.2% 2013 7.3% 2012 Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν δις 187.2 184.4 184.8 185.6 184.2 190.4 Ονομαστικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν 180.2 176.5 177.3 178.7 180.7 191.2 Ποσοστό Ανεργίας % 21.5% 23.5% 24.9% 26.5% 27.5% 24.4% Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Δ (yoy, %) 1.1% 0.8% 1.7% 1.3% 0.9% 1.5% Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 1.1% 0.0% 1.1% 1.4% 0.9% 1.0% Αποπληθωριστής Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος 0.6% 0.2% 0.3% 1.8% 2.4% 0.4% Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν q Ναι 1.8% 2018 Q2 2.5% 2018 Q1 1.5% 2017 Q2 0.9% 2016 Q2 0.4% 2015 Q2 0.5% 2014 Q2 Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Δ (qoq, %) 0.2% 0.9% 0.9% 0.3% 0.2% 0.2% Ποσοστό Ανεργίας m % 19.0% Ιουλ 18 19.1% Ιουν 18 20.9% Ιουλ 17 23.3% Ιουλ 16 24.8% Ιουλ 15 26.3% Ιουλ 14 Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Δ (yoy, %) Όχι 1.1% Σεπ 18 1.0% Αυγ 18 1.0% Σεπ 17 1.0% Σεπ 16 1.7% Σεπ 15 0.8% Σεπ 14 Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 1.1% 0.9% 1.0% 0.1% 0.8% 1.1% Αποπληθωριστής Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος q Ναι 0.8% 2018 Q2 0.3% 2018 Q1 0.1% 2017 Q2 0.3% 2016 Q2 0.9% 2015 Q2 3.0% 2014 Q2 Συνιστ. Πραγμ. Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος Πραγμ. Ιδιωτική Καταναλ. (Νοικοκυριά και ΜΚΙΕΝ) q (1), (8) Δ (yoy, %) Ναι 1.0% 2018 Q2 0.0% 2018 Q1 0.6% 2017 Q2 2.1% 2016 Q2 1.7% 2015 Q2 0.5% 2014 Q2 Πραγμ. Δημόσια Κατανάλωση 2.0% 0.1% 2.1% 0.4% 2.0% 3.3% Πραγμ. Επενδύσεις Παγίων (Ιδιωτικές και Δημόσιες) 5.4% 10.3% 1.1% 12.9% 9.6% 2.8% Πραγμ. Εξαγωγές (Αγαθά και Υπηρεσίες) 9.4% 8.0% 9.3% 10.4% 11.6% 4.5% Πραγμ. Εισαγωγές (Αγαθά και Υπηρεσίες) 4.3% 3.1% 4.8% 1.9% 4.6% 8.9% Αποτελεσματικότητα Πραγμ. Παραγωγικ. της Εργασίας (ανά άτομο) q (4), (8) Δ (yoy, %) Όχι 0.3% 2018 Q2 0.8% 2018 Q1 1.0% 2017 Q2 1.0% 2016 Q2 1.1% 2015 Q2 0.5% 2014 Q2 Πραγμ. Παραγωγικ. της Εργασίας (ανά ώρα εργασίας) 0.9% 1.1% 0.4% 1.4% 0.9% 2.4% Ονομ. Μοναδ. Κόστος Εργασίας (ανά άτομο) 0.9% 0.4% 1.2% 2.3% 4.1% 4.5% Ονομ. Μοναδ. Κόστος Εργασίας (ανά ώρα εργασίας) 0.2% 0.1% 1.3% 2.0% 3.2% 5.3% Αγορά Εργασίας Απασχολούμενοι m (1), (8) χιλ. άτομα Ναι 3837.3 Ιουλ 18 3869.9 Ιουν 18 3792.2 Ιουλ 17 3698.1 Ιουλ 16 3615.9 Ιουλ 15 3556.1 Ιουλ 14 Άνεργοι 897.9 911.1 1002.3 1125.2 1192.9 1266.0 Εργατικό Δυναμικό 4735.2 4781.0 4794.5 4823.3 4808.8 4822.1 Μη Ενεργός Πληθυσμός 3238.0 3195.6 3216.1 3222.1 3275.6 3310.5 Αγορά Ακινήτων Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων q (2), (8) Δ (yoy, %) Όχι 0.8% 2018 Q2 0.2% 2018 Q1 1.2% 2017 Q2 2.5% 2016 Q2 5.0% 2015 Q2 8.3% 2014 Q2 Βιομηχανία και Εμπόριο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) m (6), (8) ΜΔ Ναι 53.1 Οκτ 18 53.6 Σεπ 18 52.1 Οκτ 17 48.6 Οκτ 16 47.3 Οκτ 15 48.8 Οκτ 14 Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής (1), (8) Δ (yoy, %) 1.3% Αυγ 18 1.7% Ιουλ 18 5.6% Αυγ 17 1.2% Αυγ 16 3.9% Αυγ 15 4.0% Αυγ 14 Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία 20.5% 17.6% 6.5% 2.0% 18.0% 3.8% Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο 4.7% 3.4% 0.5% 2.7% 4.5% 3.0% Δείκτης Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο 3.2% 1.7% 1.1% 1.9% 2.3% 2.2% Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Χονδρικό Εμπόριο q (1), (8) 6.5% 2018 Q2 2.3% 2018 Q1 2.5% 2017 Q2 3.6% 2016 Q2 3.6% 2015 Q2 0.2% 2014 Q2 Δείκτης Κύκλου Εργασιών στον Τομέα των Αυτοκιν. 19.6% 16.9% 3.1% 15.1% 7.2% 25.6% Εξωτερικός Τομέας Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (Α+Β+Γ+Δ) m (2), (8) Σ12m δις Όχι 2.6 Αυγ 18 2.4 Ιουλ 18 1.8 Αυγ 17 1.4 Αυγ 16 2.3 Αυγ 15 2.2 Αυγ 14 A. Ισοζύγιο Αγαθών (Α1+Α2+Α3) 19.3 19.3 18.2 16.6 19.3 21.6 Α1. Καυσίμων 4.3 4.3 4.1 2.7 5.4 6.1 Α2. Πλοίων 0.2 0.2 0.2 0.2 0.7 2.5 Α3. Χωρίς Καύσιμα και Πλοία 14.8 14.7 14.0 13.7 13.1 13.0 Β. Ισοζύγιο Υπηρεσιών (Β1+Β2+Β3) 18.2 18.2 16.9 14.9 18.1 17.7 Β1. Ταξιδιωτικό 13.8 13.7 12.2 11.1 12.2 11.2 Β2. Μεταφορών 4.3 4.3 3.8 3.2 5.9 6.4 Β3. Λοιπών Υπηρεσιών 0.1 0.3 0.9 0.6 0.0 0.1 Γ. Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδημάτων (Γ1+Γ2+Γ3) 1.0 0.8 0.0 0.5 0.2 1.2 Γ1.Αμοιβών και Μισθών 0.2 0.2 0.1 0.1 0.3 0.2 Γ2.Τόκων, Μερισμάτων και Κερδών 3.4 3.2 2.3 2.5 2.3 1.5 Γ3. Λοιπών Πρωτογενών Εισοδημάτων 2.6 2.6 2.4 3.0 2.4 3.0 Δ. Ισοζύγιο Δευτερογενών Εισοδημάτων (Δ1+Δ2) 0.5 0.5 0.6 0.2 1.0 0.5 Δ1. Γενικής Κυβέρνησης 0.7 0.7 0.9 0.4 1.0 0.1 Δ2. Λοιπών Τομέων 0.2 0.2 0.3 0.2 0.0 0.4 Δημοσιονομικά Στοιχεία (Γενική Κυβέρνηση) Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης % του ΑΕΠ y (1), (8) % 0.8% 2017 0.5% 2016 5.6% 2015 3.6% 2014 13.2% 2013 8.9% 2012 Πρωτογενές Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης % του ΑΕΠ 3.9% 3.7% 2.1% 0.3% 9.2% 3.8% Χρέος Γενικής Κυβέρνησης % του ΑΕΠ 176.1% 178.5% 175.9% 178.9% 177.4% 159.6% Κυβέρνηση (Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού) A. Καθαρά Έσοδα Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) (5), (8) δις 37.21 Σεπ 18 31.87 Αυγ 18 27.39 Ιουλ 18 21.98 Ιουν 18 18.42 Μαϊ 18 15.47 Απρ 18 B. Καθαρά Έσοδα Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 36.64 30.93 27.08 21.83 17.59 14.31 Απόκλιση Έσοδα (A B) 0.58 0.94 0.31 0.15 0.83 1.16 Γ. Δαπάνες Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) 36.94 33.09 28.99 24.28 19.24 15.32 Δ. Δαπάνες Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 38.48 34.32 29.68 25.08 19.75 16.07 Απόκλιση Δαπάνες (Γ Δ) 1.54 1.23 0.69 0.80 0.52 0.75 Πρωτογενές Αποτελ. Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) 4.80 3.16 2.05 0.64 1.53 2.29 Πρωτογενές Αποτέλ. Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 2.52 0.92 0.93 0.47 0.18 0.37 Ισοζύγιο Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) 0.28 1.22 1.60 2.30 0.81 0.15 Ισοζύγιο Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 1.84 3.38 2.61 3.25 2.16 1.76 Επιτόκια Αναφοράς Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Διευκόλυνση Αποδοχής Καταθέσεων (2), (8) % 0.4% 16/3/16 0.3% 9/12/14 0.2% 10/9/14 0.1% 11/6/14 0.0% 13/11/13 0.0% 8/5/13 Δημοπρασίες Σταθερού Επιτοκίου 0.0% 0.1% 0.1% 0.2% 0.3% 0.5% Διευκόλυνση Οριακής Χρηματοδότησης 0.3% 0.3% 0.3% 0.4% 0.8% 1.0% Τίτλοι Ελληνικού Δημοσίου και Τραπεζικά Επιτόκια Απόδοση Τίτλων Ελληνικού Δημοσίου (10 έτη), Τέλος Περιόδου m (7), (8) % 4.24% Οκτ 18 4.17% Σεπ 18 5.44% Οκτ 17 8.33% Οκτ 16 7.95% Οκτ 15 8.10% Οκτ 14 Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Καταθέσεων (νέων) (2), (7) 0.29% Σεπ 18 0.28% Αυγ 18 0.29% Σεπ 17 0.38% Σεπ 16 0.69% Σεπ 15 1.32% Σεπ 14 Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Δανείων (νέων) 4.75% 4.69% 4.70% 4.71% 4.79% 5.21% Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Καταθέσεων (υφιστάμενων) 0.30% 0.30% 0.31% 0.39% 0.73% 1.52% Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Δανείων (υφιστάμενων) 4.31% 4.31% 4.57% 4.88% 5.07% 5.29% Χρηματοδότηση Γενικό Σύνολο Χρηματοδότησης (Α+Β+Γ+Δ) m (2), (8) δις Όχι 192.6 Σεπ 18 193.2 Αυγ 18 203.6 Σεπ 17 220.8 Σεπ 16 227.9 Σεπ 15 230.6 Σεπ 14 A. Γενική Κυβέρνηση 16.1 16.2 17.0 21.7 23.2 18.3 B. Ιδιωτικές Επιχειρήσεις 85.3 85.5 89.6 94.5 96.6 101.1 Γ. Ιδιώτες και ΙΜΚΙ 78.9 79.3 84.1 91.5 94.7 97.8 Δ. Αγρότες, Ελευθ. Επαγγελματίες και Ατομικές Επιχ. 12.2 12.2 12.9 13.2 13.5 13.5 Καταθέσεις και Ρέπος Σύνολο Καταθέσεων και Ρέπος (Α+Β+Γ+Δ) m (2), (8) δις Όχι 162.4 Σεπ 18 161.9 Αυγ 18 156.7 Σεπ 17 158.6 Σεπ 16 158.9 Σεπ 15 214.2 Σεπ 14 Α. Κάτοικοι Εσωτερικού (Α1+Α2+Α3) 147.5 147.0 133.2 133.9 130.5 178.8 Α1. Γενική Κυβέρνηση 15.8 15.4 10.6 10.4 8.9 14.0 Α2. Ιδιωτικές Επιχειρήσεις (Α2.1+Α2.2+Α2.3) 24.1 24.3 21.9 21.3 20.0 28.9 Α2.1. Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις 1.0 1.3 1.0 1.1 1.8 2.8 Α2.2. Λοιπά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα 1.6 1.8 1.6 3.7 3.7 4.9 Α2.3. Μη Χρηματοπιστωτικές Επιχειρήσεις 21.4 21.2 19.3 16.4 14.5 21.2 Α3. Νοικοκυριά και ΙΜΚΙ 107.7 107.2 100.7 102.2 101.7 135.8 Β. Κάτοικοι Λοιπών Χωρών Ευρωζώνης 1.6 1.6 1.5 2.4 1.2 1.5 Γ. Μη Κάτοικοι Ευρωζώνης 5.3 5.3 6.8 5.1 8.6 12.2 Δ. Υποχρεώσεις Σχετιζ. με Μεταβιβαζ. Περιουσ. Στοιχεία 8.0 7.9 15.2 17.3 18.6 21.8 Δείκτες Εμπιστοσύνης Δείκτης Οικονομικού Κλίματος m (3), (8) ΜΔ Ναι 101.0 Οκτ 18 101.3 Σεπ 18 98.5 Οκτ 17 94.4 Οκτ 16 87.4 Οκτ 15 103.6 Οκτ 14 Βιομηχανία (στάθμιση 40%) 3.4 0.3 4.7 4.7 19.6 0.6 Υπηρεσίες (στάθμιση 30%) 10.7 10.5 14.4 1.3 14.3 15.8 Καταναλωτής (στάθμιση 20%) 38.3 44.9 54.0 63.6 59.6 50.9 Λιανικό Εμπόριο (στάθμιση 5%) 16.4 21.0 2.0 10.7 15.3 5.0 Κατασκευές (στάθμιση 5%) 51.4 54.5 44.7 67.1 49.4 21.2 Πηγή: (1) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), (2) Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), (3) Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission), (4) Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), (5) Υπουργείο Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ), (6) Markit, (7) Thomson Reuters και (8) Τομέας Οικονομικής Ανάλυσης και Έρευνας Διεθνών Κεφαλαιαγορών Eurobank. Παρατηρήσεις Παρελθόντων Ετών Σημείωση: (1) ως y, q και m ορίζουμε τα ετήσια, τριμηνιαία και μηνιαία στοιχεία αντίστοιχα, (2) ως Δ(yoy%) ορίζουμε την ετήσια ποσοστιαία μεταβολή, ως Δ(qoq%) ορίζουμε την τριμηνιαία ποσοστιαία μεταβολή, ως Σ12m ορίζουμε το άθροισμα 12 μηνών και ως ΜΔ ορίζουμε τις μονάδες δείκτη, (3) ως Π ορίζουμε το πραγματοποιηθέν και ως Σ το στόχο, (4) στο πεδίο δημοσιονομικά στοιχεία (γενική κυβέρνηση) η μεταβλητή του πρωτογενούς ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης διαφέρει από το αντίστοιχο μέγεθος του ελληνικού προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, (5) στα πεδία κυβέρνηση (εκτέλεση κρατικού προϋπολογισμού) και επιτόκια αναφοράς Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα στοιχεία παρελθόντων ετών αναφέρονται στη μεν πρώτη περίπτωση στην εκτέλεση του πρoϋπολογισμού κατά τους προηγούμενους μήνες, στη δε δεύτερη στις παρελθούσες ημερομηνίες κατά τις οποίες υπήρξε μεταβολή στα εν λόγω επιτόκια. 7

Τομέας Οικονομικής Ανάλυσης & Έρευνας Διεθνών Κεφαλαιαγορών Δρ. Τάσος Αναστασάτος: Επικεφαλής Οικονομολόγος Ομίλου Eurobank tanastasatos@eurobank.gr, + 30 214 4059706 Ομάδα Ανάλυσης & Έρευνας Μαρία Γιαννίση: Administrator magiannisi@eurobank.gr, + 30 214 4059711 Ιωάννης Γκιώνης: Ανώτερος Οικονομολόγος igkionis@eurobank.gr, + 30 214 4059707 Δρ. Στυλιανός Γώγος: Οικονομικός Αναλυτής sgogos@eurobank.gr, + 30 210 3371226 Άννα Δημητριάδου: Οικονομική Αναλύτρια andimitriadou@eurobank.gr, + 30 210 3718793 Μαρία Κασόλα: Οικονομική Αναλύτρια mkasola@eurobank.gr, + 30 210 3371224 Όλγα Κοσμά: Ερευνήτρια Οικονομολόγος okosma@eurobank.gr, + 30 210 3371227 Παρασκευή Πετροπούλου: Ανώτερη Οικονομολόγος ppetropoulou@eurobank.gr, + 30 210 3718991 Δρ. Θεόδωρος Σταματίου: Ανώτερος Οικονομολόγος tstamatiou@eurobank.gr, + 30 214 4059708 Ευαγγελία Τσιαμπάου: Οικονομική Αναλύτρια etsiampaou@eurobank.gr, +30 214 4059712 Eurobank Ergasias S.A, 8 Othonos Str, 105 57 Athens, tel: +30 210 33 37 000, fax: +30 210 33 37 190, email: Research@eurobank.gr Eurobank Οικονομικές Μελέτες Περισσότερες εκδόσεις μας διαθέσιμες στο https://www.eurobank.gr/en/group/economicresearch 7 Ημέρες Οικονομία: Εβδομαδιαία επισκόπηση οικονομικών εξελίξεων της Ελλάδας Greece Macro Monitor - Focus Notes: Περιοδική έκδοση για τις τελευταίες οικονομικές εξελίξεις της αγοράς της Ελλάδας Economy & Markets: Ερευνά θέματα της ελληνικής και τη διεθνούς οικονομίας Regional Economics & Market Strategy Monthly: Μηνιαία έκδοση για την οικονομία και τις εξελίξεις της αγοράς ανά περιοχή Emerging Markets Special Focus Reports: Περιοδική έκδοση για τις τελευταίες οικονομικές εξελίξεις στις αναδυόμενες αγορές Daily Overview of Global markets & the SEE Region: Ημερήσια επισκόπηση με τις βασικές μακροοικονομικές εξελίξεις στην αγορά της Ελλάδας και τις παγκόσμιες αγορές Global Macro Themes & Market Implications for the EA Periphery and the CESEE: Μηνιαία ανασκόπηση της διεθνούς οικονομίας και των χρηματοπιστωτικών αγορών Global Markets Special Focus Reports: Αναλύει ειδικά θέματα επικαιρότητας στην παγκόσμια οικονομία και τις αγορές Subscribe electronically at https://www.eurobank.gr/el/omilos/oikonomikes-analuseis Follow us on twitter: https://twitter.com/eurobank_group 8