1 +18,1 +29,3 +6,8 2ο TΡΙΜΗΝΟ 18 η ΕΡΕΥΝΑ
2 ME THN ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΣΕΣΜΑ
3 Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΣΕΣΜΑ δημιούργησε το «Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία» μέσω του οποίου καταγράφονται ανά τρίμηνο οι απόψεις των εταιρειών συμβούλων μάνατζμεντ. Ειδικότερα, ο Γενικός Δείκτης GRe+1 του βαρόμετρου αποτυπώνει τις προσδοκίες των επικεφαλής και των στελεχών των επιχειρήσεων συμβούλων μάνατζμεντ για την ελληνική οικονομία μετά από ένα έτος (+1). Ο Γενικός Δείκτης GRe+1 συντίθεται από τους εξής επιμέρους δείκτες: Δείκτης Οικονομικής Συγκυρίας, ο οποίος καταγράφει τις απόψεις για την αναμενόμενη πορεία των βασικών οικονομικών μεγεθών (δηλαδή: ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και πληθωρισμός). Δείκτης Παραγωγικών Συντελεστών, ο οποίος καταγράφει τις εκτιμήσεις για τις μεταβολές στους βασικούς παραγωγικούς συντελεστές (δηλαδή: ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα και θεσμικό πλαίσιο). Τέλος, στο Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία προσδιορίζονται οι Ανασχετικοί Παράγοντες για την επιχειρηματική ανάπτυξη και την επιχειρηματική δράση. Η μεθοδολογία διεξαγωγής της έρευνας και υπολογισμού των δεικτών παρουσιάζεται στο μέρος Γ. H παρούσα, 18η έρευνα του ΣΕΣΜΑ πραγματοποιήθηκε από -6- έως 4-7- και κατέγραψε τις προσδοκίες και τις απόψεις που διαμορφώθηκαν κατά το δεύτερο τρίμηνο του.
4 B ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ B.1 Η ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Το δεύτερο τρίμηνο του έτους υπήρξε νέα τόνωση της αισιοδοξίας των συμβούλων μάνατζμεντ. Για ένατο συνεχές τρίμηνο, μετά το δεύτερο του 16, υπήρξε βελτίωση των προσδοκιών για την εν γένει πορεία της ελληνικής οικονομίας κατά τους επόμενους δώδεκα μήνες. Έτσι, ο Γενικός Δείκτης GRe+1 διαμορφώθηκε σε 18,1 από 17,5 που ήταν το προηγούμενο τρίμηνο. Η δε μεταβολή από το δεύτερο τρίμηνο του 17 είναι επίσης σημαντική. Η μεγαλύτερη αυτή αισιοδοξία αφορά όμως μόνο τις προβλέψεις για τις εξελίξεις στα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη μετά από 12 μήνες. Οι προσδοκίες για τις εξελίξεις των παραγωγικών συντελεστών για το ίδιο διάστημα χειροτέρευσαν ελαφρά μεταξύ τέλους Μαρτίου και Ιουνίου. +18,1 Η βελτίωση του οικονομικού κλίματος, η οποία καταγράφεται και από άλλες έρευνες, ξεκίνησε από το δεύτερο τρίμηνο του 16. Από τότε υπάρχει συνεχής αύξηση του Γενικού Δείκτη GRe+1: από -,2 στο τέλος Μαρτίου 16 σε +18,1 στο τέλος Ιουνίου, όπως φαίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα. 6-1 +1 ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ GRe+1 4 38.8 4.9 33.3 2.7 6.4 14.2 16.5 17.5 18.1 - -4-6 -.3-36.7-1.4-5.2-12.4-1.4-7.8-7.5 -.2 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV Ι ΙΙ 14 15 16 17
5 Στη νέα αυτή θετική εξέλιξη συνέβαλαν η βελτίωση των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών και η προσδοκώμενη ολοκλήρωση του προγράμματος τον ερχόμενο Αύγουστο. Συγκεκριμένα, το 17 η ελληνική οικονομία εξήλθε από μακρά και βαθειά ύφεση και το πρώτο τρίμηνο του ο ρυθμός μεγέθυνσης ήταν 2,3. Ταυτοχρόνως, συνεχίστηκαν η αύξηση των εξαγωγών και η μείωση της ανεργίας.
6 B.2 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΣΕ ΕΝΑ ΕΤΟΣ (ΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ) Μεγαλύτερη αισιοδοξία καταγράφηκε μεταξύ των συμβούλων το δεύτερο τρίμηνο έναντι του προηγουμένου για την πορεία των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών το επόμενο δωδεκάμηνο. Συγκεκριμένα, o μέσος όρος των «θετικών» - «αρνητικών» προβλέψεων για τις μεταβλητές του Δείκτη Οικονομικής Συγκυρίας (ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές και ποσοστό μεταβολής του γενικού επιπέδου των τιμών) αυξήθηκε από 25,3 στο τέλος Μαρτίου σε 29,3 στο τέλος Ιουνίου. Η βελτίωση της αισιοδοξίας όμως είναι εντυπωσιακή έναντι του δευτέρου τριμήνου του 17, όταν ο δείκτης είχε λάβει τιμή 17,3. Η θετική αυτή εξέλιξη αντικατοπτρίζει τη βελτίωση των βασικών οικονομικών μεγεθών. Η εν λόγω βελτίωση προήλθε από διεύρυνση της διαφοράς «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για το ρυθμό μεγέθυνσης και την ανεργία. Αντίθετα, οι προβλέψεις για τα υπόλοιπα μεγέθη του δείκτη παρέμειναν ουσιαστικά αμετάβλητες ή χειροτέρευσαν ελαφρώς. ΔΕΙΚΤΗΣ OIKONOMIKHΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ 6 4 48.7 43. 36.9 31.2 25.3 25.3 29.3 17.3 3.8-6.6-2.8-4.6-7.6-1.9.4 - -15.5-16.8-4 -32.9 I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II 14 15 16 17
7 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΡΥΘΜΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ 1 77.1 8 4.1 62. 6 48. 37. 39.5 36.5 4 33.8 4.5 22.9 55.4 - -4-6.3-3. -1.2-6. -4. -1. -12.5 -.4-3. -6-56.5 Υψηλότερος Ίδιος Χαμηλότερος -8 I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II 14 15 16 17 Το δεύτερο τρίμηνο του καταγράφηκε βελτίωση των προβλέψεων των συμβούλων για τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ κατά το επόμενο δωδεκάμηνο, έναντι των εκτιμήσεων που είχαν γίνει το πρώτο τρίμηνο. Η βελτίωση μάλιστα ήταν πολύ εντονότερη έναντι του δευτέρου τριμήνου 17. Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλε ο υψηλός ρυθμός μεγέθυνσης που καταγράφηκε το πρώτο τρίμηνο του έτους: 2,3. Η διαφορά «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων διευρύνθηκε από 33,8 στο τέλος Μαρτίου σε 36,5 στο τέλος Ιουνίου. Το δεύτερο τρίμηνο του 17 η διαφορά ήταν 22,9. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤHN ANΕΡΓΙΑ 6 54.2 5. 2.8 4 22. 26.5 17. 22.9 26.1 22.7 22.1 52.8 44.4 - -12.2-8.3-22. -2. -1.4-14. -22. -4-36. Υψηλότερη Ίδια Χαμηλότερη -6-5. I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II 14 15 16 17
8 Περισσότερο εντυπωσιακή ήταν η βελτίωση των προσδοκιών για την ανεργία. Ειδικότερα, το «θετικό» - «αρνητικό» ισοζύγιο διαμορφώθηκε σε 5, το δεύτερο τρίμηνο του έτους έναντι του 22,7 του προηγούμενου τριμήνου. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η εν λόγω διαφορά υπερδιπλασιάστηκε σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 17, όταν είχε τιμή 22,9. Προφανώς, η τόνωση της αισιοδοξίας όσον αφορά στην απασχόληση σχετίζεται με τη συνεχιζόμενη πτώση της ανεργίας, που μειώθηκε σε,1 το Μάρτιο, καθώς και τις αισιόδοξες προβλέψεις της κυβέρνησης και διεθνών οργανισμών για την περαιτέρω μείωσή της. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΠΑΓΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1.8 8 6 4 67.3 64. 52. 3.8 28. 27. 51.4 37.8 - -4-18.4-2. -8.3-18. -24. -18.8-26. -36. 13.3 6.1-6 -55.1-55.6 Υψηλότερες Ίδιες Χαμηλότερες -8 I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II 14 15 16 17 Το δεύτερο τρίμηνο του οι προσδοκίες των συμβούλων για τις ιδιωτικές επενδύσεις κατά τους επόμενους δώδεκα μήνες παρέμειναν ουσιαστικά στάσιμες. Συγκεκριμένα, η διαφορά των ποσοστών όσων προβλέπουν άνοδο της επενδυτικής δραστηριότητας και εκείνων που προβλέπουν κάμψη μειώθηκε στο 27, έναντι 28, που ήταν στο τέλος Μαρτίου. Θα πρέπει να σημειωθεί όμως, ότι παραμένει μεγάλη η βελτίωση που έχει καταγραφεί το τελευταίο έτος. Υπογραμμίζεται ότι το δεύτερο τρίμηνο του 17 η διαφορά «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων ήταν μόλις 6,1.
9 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 8 68.5 1.4 3.1 6 4-59.2 3.6 46. 18.4-6.1-23.9 28. 26.1..4 12.2 16.3 4.1 6.1. 46.2 31.6 28.8 Υψηλότερες Ίδιες Χαμηλότερες -4 I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II 14 15 16 17 Αντίστοιχη με αυτή των επενδύσεων είναι και η εικόνα των προσδοκιών για την πορεία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά τους επόμενους 12 μήνες. Η διαφορά «θετικών» και «αρνητικών» ποσοστών μειώθηκε ελαφρά από 31,6 στο τέλος Μαρτίου σε 28,8 στο τέλος Ιουνίου. Έναντι του δευτέρου τριμήνου του 17 συνεχίζει να υπάρχει βελτίωση. Η διαφορά «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων ήταν τότε,4. Η αισιοδοξία αυτή συνδέεται με την ανοδική πορεία του τουρισμού, αλλά και με τη συνεχή αύξηση των εξαγωγών αγαθών που καταγράφεται. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΡΥΘΜΟ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ 3 6.8 11. 25 26. 21.7 23.9 82.2 15 1 5 14.3 12. 8. 8.3 8.3 6.4 6. 12.2 4. 2. 16. 14. 17.3 1.5 4.1 Υψηλότερος Ίδιος Χαμηλότερος I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I II 14 15 16 17 Το δεύτερο τρίμηνο, η διαφορά όσων εκτιμούν ότι η αύξηση των τιμών θα επιταχυνθεί και όσων πιστεύουν ότι θα επιβραδυνθεί περιορίστηκε στο 4,1 από 1,5 το προηγούμενο τρίμηνο. Η εν λόγω διαφορά μάλιστα έχει περιοριστεί σημαντικά σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 17, όταν ήταν 14,. Η μεγάλη πλειονότητα των συμβούλων ωστόσο προβλέπει ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει στα ίδια χαμηλά επίπεδα το επόμενο δωδεκάμηνο.
1 B.3. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΣΕ ΕΝΑ ΕΤΟΣ (ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ) Αντίθετα από τη βελτίωση του Δείκτη Οικονομικής Συγκυρίας, ο αντίστοιχος για την πορεία των παραγωγικών συντελεστών σημείωσε κάμψη στο διάστημα Απριλίου Ιουνίου. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος της διαφοράς «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για τις μεταβλητές του Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών (ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα και θεσμικό πλαίσιο) περιορίστηκε από 9,7 στο τέλος Μαρτίου σε 6,8 στο τέλος Ιουνίου. Σημειώνεται η βελτίωση που καταγράφηκε στην επιχειρηματικότητα και σε μικρότερο βαθμό στις δημόσιες υποδομές. Υπογραμμίζεται ωστόσο ότι μεγάλη τόνωση της αισιοδοξίας προκύπτει από τη σύγκριση των τιμών του Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών μεταξύ του δευτέρου τριμήνου του 17, όταν ήταν -4,4, και του αντιστοίχου του. ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ 4 34.6 33.1 29.7 1.6 3. 1.8 9.7 6.8 - -25. -7.6-14.2-4.4-13.2-13.7-15.4 -.2-23.6-4 -4.6-6 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 14 15 16 17
11 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 6 6.8 14.9 4 44.9 4. 3.6 28.6 78.4 Καλύτερη Ίδια Χειρότερη - 12.2 14.3 4. 4.1 8. 8.1 6.7 2. 2... -2. -4.1-1.9 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 14 15 16 17 Η διαφορά «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για την εξέλιξη της αποτελεσματικότητας του ανθρώπινου δυναμικού μετά από 12 μήνες διαμορφώθηκε σε 8,1 στο τέλος του δευτέρου τριμήνου από 14,3 που ήταν στο τέλος Μαρτίου. Ωστόσο, η πλειονότητα των συμβούλων, 78,4, δεν αναμένει ουσιώδη μεταβολή κατά το επόμενο έτος. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 16.7 6.9 Καλύτερες Ίδιες Χειρότερες 76.4 - -4-6 6.3-2. 8. -6.1-22. -52.2-12. -2. -24.5-28. -33.3-37.8-6.7-9.7-1.2-1.7-16. -14.9 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 14 15 16 17 Το δεύτερο τρίμηνο συνέχισε να επικρατεί απαισιοδοξία μεταξύ των συμβούλων για τις δημόσιες υποδομές. Ωστόσο, η διαφορά «θετικών και «αρνητικών» ποσοστών μειώθηκε ελαφρά μεταξύ πρώτου και δευτέρου τριμήνου, από -1,7 σε -9,7. Η μεγάλη πλειονότητα των συμβούλων όμως προβλέπει ότι η ποιότητα των δημοσίων υποδομών δεν θα μεταβληθεί το επόμενο έτος. Οι εκτιμήσεις αυτές σχετίζονται με τη δημοσιονομική στενότητα και τις περικοπές στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων.
12 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 6 9.6 4 4.8 4. 34. 24.7. 4.. 21.1 13.3 15.1 6.5. 65.8 - -4-1.2-37. -22. -4.2 -. -28. -44. Καλύτερες Ίδιες Χειρότερες -6 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 14 15 16 17 Το δεύτερο τρίμηνο υπήρξε ανακοπή της ανοδικής τάσης της αισιοδοξίας για τις δυνατότητες χρηματοδότησης των επιχειρήσεων. Η διαφορά «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων περιορίστηκε στο 15,1 από 21,1 το πρώτο τρίμηνο. Παραμένει όμως πολύ υψηλότερη από εκείνη του δευτέρου τριμήνου του 17. Όπως όμως έχει επισημανθεί σε προηγούμενες εκθέσεις, η μεγαλύτερη αυτή αισιοδοξία μπορεί να μη διατηρηθεί. Εκτιμάται ότι σχετίζεται με την εισαγωγή του εξωδικαστικού συμβιβασμού και τις προτεινόμενες ρυθμίσεις για τα λεγόμενα «κόκκινα» δάνεια. Εάν υπάρξουν καθυστερήσεις ή παλινωδίες, ενδέχεται να υπάρξει επιδείνωση των προσδοκιών, όπως και έγινε στο δεύτερο τρίμηνο. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 8 6 52. 57.1 2.8 19.4 4 3.6 6.5 5.3 13.2 16.7 77.8 - -4-4.1-3. -1. -1. -22.9-24. -26.5-38. -34.7-34. -6-56.5 Καλύτερη Ίδια Χειρότερη -8 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 14 15 16 17
13 Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας βελτιώθηκαν αρκετά κατά το δεύτερο τρίμηνο του. Η διαφορά των ποσοστών «αισιοδοξίας» και «απαισιοδοξίας» διευρύνθηκε από 13,2 σε 16,7. Υπογραμμίζεται ότι η εν λόγω διαφορά ήταν αρνητική, -1,, το δεύτερο τρίμηνο του 17. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 6 8.1 12.2 4 36. 38.8 3. 79.7 Καλύτερο Ίδιο Χειρότερο - -4-6. -27.1-46.7-12.5-16. -34. -32.7-2. -1.2-14.3-22. 2.2-6.8 1.8 4.1 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 14 15 16 17 Αντίθετα από τις προβλέψεις για την επιχειρηματικότητα, αυτές για το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο χειροτέρευσαν το δεύτερο τρίμηνο. Συγκεκριμένα, η διαφορά «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων παρέμεινε μεν θετική, αλλά περιορίστηκε σε 4,1 στο τέλος Ιουνίου, από 1,8 στο τέλος Μαρτίου. Η μεγάλη πλειονότητα των συμβούλων, σχεδόν 8, ωστόσο θεωρεί ότι το θεσμικό πλαίσιο δεν θα μεταβληθεί το επόμενο δωδεκάμηνο.
14 Β.4. ΟΙ ΑΝΑΣΧΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Οι απόψεις των συμβούλων μάνατζμεντ για τα κυριότερα προσκόμματα στην επιχειρηματική δράση παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες και κατά το δεύτερο τρίμηνο του. Τα πέντε σημαντικότερα ήταν τα εξής: Υψηλή φορολογία Έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος Αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση Ασυνέχεια στη λειτουργία του κράτους Δυσκολίες στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων Όπως είχε καταγραφεί και από την προηγούμενη έρευνα, σκορ μεγαλύτερο του 4, σε κλίμακα 1-5, είχε επίσης και το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. ΟΙ ΑΝΑΣΧΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣ
15 Γ Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ο ΣΕΣΜΑ Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ) ιδρύθηκε το 1991 και αποτελεί τον επαγγελματικό συλλογικό φορέα των οργανωμένων εταιρειών συμβούλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, με εταιρείες-μέλη που απασχολούν περισσότερα από 2. εξειδικευμένα στελέχη. Κύριος στόχος του ΣΕΣΜΑ είναι η ανάπτυξη και διεύρυνση της αγοράς συμβουλευτικών υπηρεσιών, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και η ενίσχυση και παγίωση της αξιοπιστίας και της προστιθέμενης αξίας των συμβουλευτικών υπηρεσιών και της επιχειρηματικής υποστήριξης, τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Ο ΣΕΣΜΑ θεωρεί ότι η παρακολούθηση και αξιολόγηση της οικονομικής συγκυρίας και των μεσοπρόθεσμων τάσεων της οικονομίας είναι πολύ σημαντική για το σχεδιασμό στρατηγικής από τις επιχειρήσεις και από το δημόσιο. Οι εκτιμήσεις και προσδοκίες των επιχειρήσεων για την πορεία της οικονομίας αντικατοπτρίζουν την τρέχουσα οικονομική πραγματικότητα και επηρεάζουν την επενδυτική ροπή. Η καταγραφή συνεπώς των απόψεων και προσδοκιών των ιθυνόντων των επιχειρήσεων είναι πολύ χρήσιμη για την ανάλυση της οικονομικής συγκυρίας βραχυχρονίως, καθώς και για τη χάραξη οικονομικής πολιτικής. ΤΟ ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ Ο ΣΕΣΜΑ δημιούργησε το «Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία» μέσω του οποίου καταγράφονται ανά τρίμηνο οι απόψεις των εταιρειών συμβούλων μάνατζμεντ. Ειδικότερα, ο Γενικός Δείκτης GRe+1 του Βαρόμετρου αποτυπώνει τις προσδοκίες των επικεφαλής και των στελεχών των επιχειρήσεων συμβούλων μάνατζμεντ για την ελληνική οικονομία μετά από ένα έτος (+1). Ο Γενικός Δείκτης GRe+1 συντίθεται από τους εξής επιμέρους δείκτες: Δείκτης Οικονομικής Συγκυρίας, ο οποίος καταγράφει τις απόψεις για την αναμενόμενη πορεία των βασικών οικονομικών μεγεθών (δηλαδή: ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και πληθωρισμός). Δείκτης Παραγωγικών Συντελεστών, ο οποίος καταγράφει τις εκτιμήσεις για τις μεταβολές στους βασικούς παραγωγικούς συντελεστές (δηλαδή: ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα και θεσμικό πλαίσιο). Η μεθοδολογία κατάρτισης του Δείκτη Οικονομικής Συγκυρίας και του Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών έχει ως εξής: Υπολογίζονται τα ποσοστά «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για κάθε παράμετρο και υπολογίζεται η διαφορά τους (Δ = (Θ - Α) x 1), η οποία λαμβάνει τιμές στο διάστημα από -1 έως +1.
16 Ο κάθε δείκτης προκύπτει ως ο αριθμητικός μέσος όρος των πέντε παραμέτρων, οι οποίες εξετάζονται για κάθε συνιστώσα. Ο Γενικός Δείκτης GRe+1 υπολογίζεται ως ο αριθμητικός μέσος των παραπάνω δύο δεικτών. Τέλος, στο Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία προσδιορίζονται οι Ανασχετικοί Παράγοντές για την επιχειρηματική ανάπτυξη και τη επιχειρηματική δράση. Για να προσδιορισθεί η σημασία κάθε παράγοντα που δρα ανασχετικά στην επιχειρηματική ανάπτυξη, υπολογίζεται μία βαθμολογία που κυμαίνεται από (λιγότερο σημαντικός) έως 5 (περισσότερο σημαντικός). Ο υπολογισμός γίνεται ως εξής: Ο κάθε βαθμός της κλίμακας (κλίμακα Likert 1-5) πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό των απαντήσεων κάθε βαθμίδας. Το άθροισμα των επιμέρους γινομένων διαιρείται με τον αριθμό των απαντημένων ερωτηματολογίων. Η ΕΡΕΥΝΑ Η έρευνα απευθύνεται στους εκπροσώπους και τα στελέχη των εταιρειών-μελών του ΣΕΣΜΑ, τα επίτιμα μέλη και τους πρώην προέδρους του ΣΕΣΜΑ. Ειδικότερα, οι εταιρείες-μέλη με προσωπικό μέχρι άτομα εκπροσωπούνται από δύο άτομα, οι εταιρείες με προσωπικό από 21 έως 1 άτομα από τέσσερα, ενώ οι εταιρείες με προσωπικό άνω των 1 ατόμων εκπροσωπούνται στην έρευνα από πέντε άτομα. Συνεπώς, το σύνολο του πληθυσμού στη χρονική αυτή περίοδο είναι 11 άτομα. Η έρευνα έχει τρείς ενότητες: 1. Καταγραφή των προβλέψεων των συμβούλων για την οικονομική κατάσταση, ένα έτος αργότερα. 2. Αποτύπωση των προσδοκιών των συμβούλων αναφορικά με τους παραγωγικούς συντελεστές, ένα έτος αργότερα. 3. Καταγραφή των κυριότερων εμποδίων στην επιχειρηματική ανάπτυξη. Η έρευνα διεξάγεται κάθε τρίμηνο και τα αποτελέσματά της δημοσιοποιούνται κάθε Απρίλιο, Ιούλιο, Οκτώβριο και Ιανουάριο, αντίστοιχα. Η πρώτη έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο του 14 και αφορούσε το πρώτο τρίμηνο του ίδιου χρόνου. H παρούσα, 18 η έρευνα πραγματοποιήθηκε από -6- έως 4-7- και κατέγραψε τις προσδοκίες και τις απόψεις που διαμορφώθηκαν κατά το δεύτερο τρίμηνο του. Συλλέχθηκαν 74 απαντήσεις που αντιστοιχεί σε ποσοστό ανταπόκρισης 67,3. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Επιστημονικός υπεύθυνος είναι ο κ. Κωνσταντίνος Αϊβαλής και υπεύθυνος της έρευνας ο κ. Βασίλειος Ρεγκούζας, Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΣΜΑ.
17