/ ASSESSOREN I KONGL. MAJ:TS OCH RIKETS SVEA HOFRÄTT herr MLS PETER UDDENBERG OCH GUVERNEMENTSSECRETERAREN 1 ÖN S:T BARTHÉLEMY HERR DÜCT. JOHAN AUGUST UHDENBERG med innerlig tillgifvenhet af BRODREN HEB MAN.
47 rationes referri posse videtur. Formulam magice agentem Christus praescripsit nullam: tali formula Spiritus S., qui in Baptismo efficiens est, non magis obstringi potest, quam quantitate aut qualitate aquae in Ba~ ptjsmate adhibendae. Hoc aeque verum est, atque illud, in baptismate verba a Christo praescripta: εις το ονομα του πατρός π. τ. λ. ex eadem necessitate esse pronuntianda, qua aqua est adhibenda. Ubi inandatum Divinum negligitur, ibi non est promissioni Divinae locus nec perfectioni ejus potestas. Iisdem ducti rationibus accedere non possumus opinioni Neanderi :), existimantis, Baptismum in Jesu nomine factum id ipsum esse, quo maxime nota ejus characteristica cernatur, neque ejusmodi Baptismum ratum agnoscimus. Christus Θεαν&ροπος quasi centrum est ille quidem, ex quo omnis vere spiritualis vita ad homines permanat et concedi quidem potest, ονομα του Χρίστου, si recte intelligatur, ad οτυμa του πατρός κ. τ. λ. spectare ; sed Baptismus εις Χριστον solum factus institutioni Christi repugnat, praeterquam quod, uti monuimus, hoc tenendum est, ubi mandatum Divinum non sit, ibi ne promissionem quidem Divinam esse posse. Accedit, quod in Scriptura Sacra (Act. 2: 38; 8: 46; 40: 48; 49: 5; Gal. 3: 27 cett.) quoties de Baptismo in nomine Jesu facto mentio injicitur, significantur non tarn ea verba, quae in Baptismate adhibenda sunt, quam nova illa, quae e Baptismo oritur, hominis ad 6tolos in baptizando formula quadam uti; idque faciunt eo ducti studio, ut doctrinam de triuno Deo, quae formula baptismali manifesto continetur, evertant. Vide etiam Bretschneidcri: "Handbuch der Dogmatik" edit. quart. Si effata hujus scriptoris, quae part. prim. pag. 573 sqq. exstant cum illis, quae part. sec. pag. t>33 sqq. occur- Tunt, conferre volueris, insignem quandam reperies rcpugnantiam. I) GescJiicJile der PJl. und Leit. d. Christi, Kirche 1: pag. 139, 140. 3
m Christum ratio. "Neque enim his in scripturae locis Baptismi, qua usi fuerint formula refertur, sed cujus mandato et quem in finem illi baptizaverint indicatur" % Formulam quamlibet aliam Baptismi effictam multo magis esse rejiciendam, utpote quae ab indole Christianae religionis loßgissime absit, haud est quod moneamus 'j. His allatis videor mihi comprobasse, ad essentiam et integritatem Baptismi opus esse, ut et fiat secundum mandatum Divinum i. e. per aquam (sive immersione, sive infusione, seu adspersione) et in nomine Patris, Filii et Spiritus S., ad eum finem, ut quae promissio Divina in se contineat, eorum homines participes fiant. Ubicumque Baptisma tali modo perficitur, ibi semper ratum est idemque effciens efficaxque. Vis enim ejus et efjßcacia proficiscitur e sola ejus integritate, i. e. usu ejus secundum institutionem facto, minime vero ex ejus, qui administrat aut accipit, animi aftectione. Idque ob eam causam, quod est Divina quaedam actio, qua Deus gratiae suae redimentis et regenerantis fructus homini praebet uberrimos; minime vero humana aliqua actio: id quod eo minus potest, quod homo nullo modo id ipsum efficere valet, propter quod Baptisma est institutum. Quamquam vero ad vim et efficaciam sacramenti mens et affectio percipientis' nihil admodum valent, tarnen in fructu ejus.et effectu longe alia ratio est. Etenim hic ita demum justus et salutaris fieri potest, si 1) Bocrncrus: Institut. Theoloy. Symb. pag. 5G7. 2) Multa de haereticis, baptismi formulam mutantibus, invcnics apud Binyhamum ]. c. pag. 170. ]\Ton alienum est commemorare miram quandam in liacre perversitatcm, Yeteribus commentis haud absimilem, quae in ecclesia protestantica Germanorum nuperrime invaluit. Hane enim illa constituebat formulam baptismi: "Tuyend des V<t~ ters und An.mu.th der Mutter"! yide Thiersch. 1. c. ρ. 21 ί.
49 donum gratiae Divinae üde accipiatur. "Citra fidem nihil prodest Baptis mus, tametsi per sese coelestis et inaestimabilis thesaurus esse negari non possit" *). Neque tarnen liaec, quam veram ecclesia Protestantica profitetur, doctrina, sacramentum sine fide nihil prodesse, tamquam enuntiatio quaedam abstracta intelligenda est: contra integra ei tum demum contingit veritas, quum ad utrumque Sacramentum speciatim applicatur. Fides religiösa, quamquam natura sua non potest esse nisi una, tarnen gradus et modos habet complur.es et dissimiles: diligenterque distinguendum est inter eam fidem, quae Baptismum et eam; quae Sacram Coenam ant.ecedit. Quae ante Baptismum fides requiritur, ea nihil aliud esse potest, nisi propensio quaedam et receptivitas animi ad donum gratiae Divinae apprehendendum, vel submissum quoddam Christi et vitae pacisque in eo desiderium. Initium autem verae et vivae fidei, nisi a Christo ipso per Spiritum S., homini tribui non potest. In Baptismo tribuitur illa et ex eodem se evolvit. Homo enim nihil, nisi e coelo donatum, sumere potest. Ab homine spiritualiter mortuo in rebus spiritualibus nihil desiderari po test. Donanda prius, quam postulanda fides est: "dat Deus, quod jubet., sed ut semel objective data est, necesse est tamquam subjectiva et hu mana animi actio magis magisque se evolvat continua veritatis et gratiae salvificae apprehensione. Quae evolutio verbo Divino interveniente efficitur, sacramento Altaris confirmatur et sustentatur. Ende apparet, hoc vitam fidei jam revera existentem requirere tamquam conditionem, sine qua vere efficiens esse non possit. Ea igitur forma fidei, ut ita dicam, quam sacra coena requirit, alia est, atque ea, quae in Baptismo necessaria est, id quod Lutherus quum plurimis locis, tum in Catechismo 1) Cat. Maj. ρ. 541.
so Majori1) significat. Sed de hac re postea amplior erit disserendi locus. Nunc id maxime agimus, ut videamus, quid Baptismus efficiat; id est, quo fructus ejus et effectus versetur. Omnino scriptura sacra Baptismo omnia tribuit, quae ad salutem (σωτηριαν) hominis pertinent, remissionem dico peccatorum, justificationem, regenerationem, renovationem imprimisque id Spiritus Sancti donum, quo haec omnia efficiuntur. (Adt. S: 38; 22: 46; Joh. 3: 5; Tit. 3: 5 7; Gal. 3: 27; \ Cor. 6: 44 cett.) Hoc autem loco quaerendum modo est, quaenam sit horum gratiae donorum inter se ratio, ut inde Baptismi ad fidem et vitam relatio melius cognoscatur. Aptissimum igitur erit ordiri ex verbis Christi in Baptismo instituendo adhibitis. Quum enim Chri stus jubeat, omnes gentes Baptismo et disciplina discipulos suos fieri \μ(αϋητενε<}&αι), sponte apparet, id omnium maxime Baptismum efficere, ut homo revera hat Discipulus Christi. In hoc autem ipso quid inesse arbitramur? Ut in externa tantum specie positum illud sit, fieri nullo pa cta potest: neque salus in Christo cuiquam externo modo ita tribui po lest, ut ejus ad Deum et mundum relatio itemque vita ejus et animi ratio integra atque immutata maneant. Atqui haec ipsa duo per Discipulatum mutari debent. Vis igitur illa Baptismi, qua, homo ut Christi fiat discipulus, efficere valet, in se complectitur quum momentum aliquod magis ohjectivum, in 1) Pag. 545, 547. Rci quasi ambitum. absolvunt haec Luihcri vcrba 10: (ed. 2a82): "Darum Walch will ich nicht die Taufe auf meinen Glauben wiederum, gründen, mein sondern) Glaube soll sich auf die Taufe gründen und bauen". Cfr. gust. Art. 13: Conf. Au pag. 13: Sacram. sunt signa et testimonia voluntatis J)ci erga nos ad excitan am et confirmandam fidem in bis, qui utuntur proposita. Itaquc utendum est»acramcntis, ita ut fides accedat cett».
commutanda hominis ad Deum et mundum ratione conspicuum; tum al-- terum magis subjectivum, in commutanda et quasi transformanda vitae ejus naturalis indole positum. Quae duo momenta tum respicimus, quum dicimus, Baptismum esse et initiationis et regenerationis Sacramentum. Ac Sacramentum quidem initiationis eatenus est, quoad homini aditum ad βαςιλειαν τον Θεον patefaciat et quasi conciliet. Naturali ortu homo pertinet ad τον χοςμον ουτον tamque eo est propter appetitus na turales constrictus, ut se sua vi expedire nequeat. Natura mundi amicus, Dei inimicus est. Quod ipsum in contrarium Baptismi gra tia vertit ita, ut inimicitias animi carnalis cum Deo exstinguat et exitum e naturali atque peccaminosa vitae degendae ratione, et aditum ad excelsiorem quasi et spiritualem afferat. Hoc ipsum eo efficitur, quod Christus vérus μεσίτης, a quo omnis vita spiritualis ad homines proficiscitur, se homini tradit eumque in vitae societatem cum se ipso adducit. Quod si quis vitae societate cum Illo fruitur, idem jure fifiorum Dei utitur cum ccrta spe adoptionis in aeternam salutem; idemque pars quaedam est et membrum universitatis illius vivae, ecclesiae illius invisibilis, corporis illius mystici cujus Caput Christus est (Rom. \ 2: 4, 5; Eph. 4: \ 5, \ 5; 5: 23; Co!. 3: \ 8\ Nam quicumque sunt in vitae societatem cum Christo accepti, ii omnes sunt inter se quoque arctissime consociati, tamquam membra ejusdem corporis ejusdemque Spiritus participes. Haec initiationis vera notio est et Baptismi εις TO ovoμα τον πατρός xut του νιου και του υγιου πνευ~ ματος, qui ob eam ipsam causam majus quiddam atque excelsius est? quam sola "discretio a gentilibus" vel iniatio in ecclesia visibili. Quemadmodum vero ecclesia visibilis ab invisibili necessario proficiscitur, ita manifestum perspicuumque est etiam hominem illius tum fieri socium-;, quum in hac initiatur.
11 Atque in Baptismo ut Sacramento initiationis ita intellecto etiam illud inest, ut sit Sacramentum regenerationis. Si Baptismus aditum ad την βασιλειαν του Θεον patefacit homini, necesse est idem sit λουτρον παλιγγενεσίας; nam εαν μη τις γεννη&η εξ ύδατος και πνεύματος, ου δύναται εισελ&ειν εις τψ βασιλειαν του Όεον. Joh. 3: 5. In regnum Dei nihil impurum aut peccaminosum intrare potest. Yetus hömo interimendus est et novus vivificandus: peccati culpa et dominium sunt infringenda, novum autem et efficax vitae principium tribuendum. Hoc ipsum, quod Nicodemus intelligere non potuit, et homo ipse efficere non valet, gratia Divina per Baptismum efficit. Hanc vim et effectum ad interimendam veterem vitam Adamiticam [negative], et veram spiritualem vitam excitandam [positive] Baptismus tum effert, quum hominem ad societatem et parti cipationem mortis et resurrectionis Christi adducit. (Rom. 6: 3 sqq; Col. 2: 11 sqq.). Hanc ipsam mortem et resurrectionem indigitat Baptismus, quem utråque peracta Christus instituit, quemadmodum ipsius Baptisma in Jordane per Joannem idem justum, quo baptizandus erat, Baptisma indicat (Luc. 12: 50; Marc. 10: 38). Haec autem mors et resurrectio, ad quas homo baptizatur/ origo est et fundamentum, quum reatus et poenae peccati tollendae, tum novae verae vitae inchoandae. Effectus meriti Christi ille est,, quem Spiritus, παρακλψος promissus, in omni Baptismo gratificatur. Sic gratia Dei Baptismo promisso convenienter id efiicit, quod homo per sese numquam efficere posset: sie homo, naturali ortu γεγεννημενος εκ τ. σαρκός, regeneratur εξ ύδατος και πνεύματος et fit γεγεννημενος εκ τ. πνεύματος. Sed diligenter animadvertendem est, Baptismum, quamquam peccati dominium in hominem infringat, tarnen non tollere peccatum originale, quod radix peccati est. Itemque non tollit libertatem humanam, sed potius eam in integrum et verum restituit, eo
33 ipso, quod initium fidei vivae et principium novae vitae spiritualis homini trjbuit. Peccatum hereditarium et potest denuo expergisci et vitae progressu id re evenit: certaraen inter carnem et spiritum numquam illud quidem intermittitur, sed novo illo, quod in Baptismo revera efficitur, vitae principio quoddam victoriae adipiscendae medium continetur. Effectus enim Baptismi ad omnem vitam pertinet, et hominis est, aut in eo acquiescere fideliter, aut, si aberraverit, eo reverti *). Sed ut in omnem vitam per tinet Baptismi effectus salutaris, ita ejus quoque praeceptum, quo homo obligatur ad ea, quae accepta sunt, fide et animi renovatione conservanda et confirmanda. Alioquin gratia contempta in Judicium vertitur (Marc. \ 6: 46). Ex bis, quae jam attulimus, patet, in Baptismo et aliquid vere reale tribui homini et invisibilia gratiae dona in, cum et sub Divina actione per Spiritum S. vere exhiberi. Quod donum Baptismus non exhibet so lum, verum etiam certum reddit ob id ipsum, quia res quaedam vere facta est. In hoc ipso; quod actio est realiter perfecta, quum certissimum inest gratiae Dei praedestinantis pignus, tum firmissimum fidei et vitae, principialiter datae, explicandae subsidium. Ilinc sequitur non solum, ut necessarius sit Baptismus, sed etiam ut redintegrari nequeat. Quod ad necessitatem Baptismi attinet, non possumus eam tamquam mere relativam intelligere, sed cogitanda est ut ab soluta, siquidem rem ex ecclesia constituta consideramus. Alioquin pars illa Baptismi Christiani objectiva evanesceret et commutaretur Baptisma in rit um quendam mere externum, in ceremoniam aptam illam quidem, sed inanem, in actum quendam infusionis aquae, in quo imaginatio hominis 1) vide Cat. Maj. ρ. 548.
η latissime pateret *). Haec si quis constanter perseqaatur, ad Socinianorum 2) perveniet sententiam, qui statuunt, Baptismum indifferens quoddam esse iis, qui e Ghristianis orti parentibus sint ideoque jam inträ ecclesiam Christianam ejusque effectus collocati. Quamobrem Baptismus inter populos Christianos desinere poterat et eorum (paganorum, Judaeorum cett.) tantum causa retineri, qui ad doctrinam Christianam transeunt. Quod si ita se haheret, ad intelligendum difficile esset aut cur Christus, qui certe vitam veram et spiritualem semper intelligi vult. exposcierit Baptismum tamquam essentialem aliquam conditionem, sine qua nullus homini est in regnum Dei introitus (Joh. 3: 5; Math. 28: 49; Tit. 3: 5), aut cur Apostoli ab omnibus, qui hereditatis et regni Christi volunt esse participes, postulent, ut se baptizari eoque donum Spiritus Sancti adipisci patiantur (Act. 2: 38; cett.). Sin vero Baptismus est, sicuti est, essentialis quaedam Oeconomiae salutaris pars, sequitur, ut non relativa tantum sed ab soluta ejus necessitas sit omnibus, qui in Societatem Christi recipientur, praeterquam quod nemo potest vere et juste discipulus Christi vocari, qui Baptismi illius, in Math. 28: 49 praescripti, expers sit. Haec justa atque legitima rei ratio est. Quod quum dicimus, id modo intelligi volumus, ecclesiam institutione Christi necessario teneri, siquidem Christi velit esse ecclesia: non vero illud, hac eådem Christum ipsum teneri, propterea quod Is voluntatem temperantem ordinantemque repraesentat. Sic discipulis 1) vide Martcnsenii libr. inscrpt.: Det Christclige Daub, bclrar/ict med Hensyn jma det Beiptist. Spergsmaal. p. 77. 2) "Quid vero senlis de aquac baptisnio? Id quod sit ritus exteriör, quo horaines Tel c Iudaismo vel e Hcjitib'sino ad rcligionem Christianam accedentes manifeste profitebantur, sc Christum pro Domino agnoscere." Cat. Iiac. qu. 345. Sententiam illam Socinianorum diligenter refutarunt: Reicltius in lifen- cit. pag. 92 sqq.; Zimmermann: Comm. de Baptismi orirjine Goet. 1810, pag. 23 sqq. et Ant. van Dalc, strenuuf ille Mennonitarum defensor, in Disscrtatione super Aristca cet. p. 3G0 sqq.