Σμιμα Επιδθμιολογικισ Επιτιρθςθσ και Παρζμβαςθσ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΙΛΑΡΑ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2017 (ΤΣΗΜΑ ΤΠΟΧΡΕΩΣΙΚΗ ΔΗΛΩΗ ΝΟΗΜΑΣΩΝ) θμαντικά θμεία Επιδθμία ιλαράσ ςθμειϊκθκε το 2017 ςτθ χϊρα μασ και βρίςκεται ςε εξζλιξθ. Από τθν 1 θ Ιανουαρίου μζχρι τθν 31 θ Δεκεμβρίου 2017, ςτθν Ελλάδα καταγράφθκαν 968 κροφςματα ιλαράσ, με μεγαλφτερθ ςυχνότθτα ςτθ Νότια Ελλάδα. Αφοροφν κυρίωσ μικρά παιδιά από κοινότθτεσ Ρομά, κακϊσ και άτομα 25-44 ετϊν από το γενικό πλθκυςμό που ιταν επίνοςα ςτθν ιλαρά, μεταξφ των οποίων και επαγγελματίεσ υγείασ που ιταν ανεμβολίαςτοι ι ατελϊσ εμβολιαςμζνοι. τθ χϊρα μασ καταγράφθκαν δφο κάνατοι. Η επιδθμιολογικι επιτιρθςθ τθσ νόςου, και θ ζγκαιρθ εφαρμογι προλθπτικϊν μζτρων (εμβολιαςμόσ) αποτελοφν τα πλζον ενδεδειγμζνα μζτρα για τον ζλεγχο τθσ νόςου. το πλαίςιο αυτό, κρίνεται αναγκαία αφενόσ θ εγριγορςθ των επαγγελματιϊν υγείασκαι αφετζρου θ εντατικοποίθςθ των εμβολιαςμϊν και θ ςυνεχιηόμενθ εγριγορςθ τωντοπικϊν και εκνικϊν αρχϊν. Η ιλαρά είναι ιογενισ λοίμωξθ που οφείλεται ςτον ιό τθσ ιλαράσ. Πρόκειται για RNA ιό που ανικει ςτθν ομάδα των παραμυξοϊϊν του γζνουσ Morbillivirus. Διακρίνονται 3 ςτάδια τθσ νόςου: το πρόδρομο (καταρροϊκό), το εξανκθματικό και το ςτάδιο τθσ αποδρομισ[1,2,3,4,5,6,7,8]. Ο χρόνοσ επϊαςθσ είναι 7-21 θμζρεσ (ςυνικωσ 10-12 θμζρεσ από τθν ζκκεςθ ζωσ το πρόδρομο ςτάδιο και 14 θμζρεσ από τθν ζκκεςθ ζωσ τθν εμφάνιςθ του εξανκιματοσ) [1,6]. Η ιλαρά μεταδίδεται από άτομο ςε άτομο αερογενϊσ, με ςταγονίδια και με άμεςθ επαφι με ρινικζσ ι φαρυγγικζσ εκκρίςεισ αςκενϊν. πανιότερα, μεταδίδεται μζςω αντικειμζνων προςφάτωσ μολυνκζντων με ρινοφαρυγγικζσ εκκρίςεισ. Ο ιόσ τθσ ιλαράσ μπορεί να παραμείνει ςε μολυςμζνεσ επιφάνειεσ και ςτον περιβάλλοντα χϊρο (ςε ςταγονίδια) >2 ϊρεσ μετά τθν αποχϊρθςθ του αςκενοφσ. 1
Η ιλαρά παρουςιάηει πολφ υψθλι μεταδοτικότθτα με ποςοςτό δευτερογενοφσ προςβολισ ζωσ 90% μεταξφ επίνοςων ατόμων (π.χ. ατόμων που δεν ζχουν ανοςοποιθκεί) *1,2,4]. Η μετάδοςθ γίνεται 4 θμζρεσ πριν τθν ζκκυςθ του εξανκιματοσ ζωσ 4 θμζρεσ μετά. Σα κροφςματα ιλαράσ εμφανίηονται ςυνικωσ ςτο τζλοσ του χειμϊνα και τισ αρχζσ τθσ άνοιξθσ και θ νόςοσ είναι πιο ςοβαρι ςε βρζφθ και ενιλικεσ κυρίωσ λόγω επιπλοκϊν [1,2,3,6]. Επιδθμιολογικι επιτιρθςθ Ιλαράσ ςτθ χϊρα μασ Σα δεδομζνα επιδθμιολογικισ επιτιρθςθσ προζρχονται από τισ δθλϊςεισ που αποςτζλλουν οι κεράποντεσ ιατροί ςτο ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. μζςω του υςτιματοσ Τποχρεωτικισ Διλωςθσ Νοςθμάτων (ΤΔΝ), κακϊσ και από τθν κακθμερινι επικοινωνία με το Εκνικό Εργαςτιριο Αναφοράσ Ιλαράσ Ερυκράσ Ελλθνικό Ινςτιτοφτο Pasteur. Σο Σμιμα Επιδθμιολογικισ Επιτιρθςθσ και Παρζμβαςθσ του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. πραγματοποιεί ςυςτθματικι διερεφνθςθ των κρουςμάτων, εντόσ 24 ωρϊν από τθ διλωςι τουσ, μζςω επικοινωνίασ με τουσ κεράποντεσ ιατροφσ, ϊςτε να προςδιοριςκεί ο πικανόσ τόποσ ζκκεςθσ, τα χαρακτθριςτικά τθσ νόςου, οι επιπλοκζσ και οι παράγοντεσ κινδφνου. Κατά τα ζτθ 2014-2015 δθλϊκθκε 1 κροφςμα ιλαράσ ανά ζτοσ ςτθ χϊρα μασ, ενϊ το ζτοσ 2016 δεν δθλϊκθκε κανζνα κροφςμα ιλαράσ. Από τθν 1θ Ιανουαρίου ζωσ τθν 31θ Δεκεμβρίου 2017 δθλϊκθκαν ςτο Σμιμα Επιδθμιολογικισ Επιτιρθςθσ και Παρζμβαςθσ του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. μζςω του ΤΔΝ ςυνολικά εννιακόςια εξιντα οκτϊ (968) κροφςματα ιλαράσ (8,98 κροφςματα ανά 100.000 πλθκυςμοφ). Σα πρϊτα κροφςματα δθλϊκθκαν ςτισ 17 Μαΐου 2017, που ςθματοδοτεί τθν ζναρξθ τθσ επιδθμίασ ςτθ χϊρα μασ. τθν επιδθμικι καμπφλθ (Γράφθμα 1) απεικονίηονται τα δθλωκζντα κροφςματα ιλαράσ ανά εβδομάδα ζναρξθσ ςυμπτωμάτων και πλθκυςμιακι ομάδα. Από το ςφνολο των κρουςμάτων τα 33 κροφςματα αφοροφςαν ςε επαγγελματίεσ υγείασ. Πλθκυςμιακζσ ομάδεσ Η εκνικότθτα ιταν γνωςτι ςτο ςφνολο των δθλωκζντων κρουςμάτων ιλαράσ. Από τα 968 δθλωκζντα κροφςματα (Γράφθμα 2): - 873 κροφςματα (90,2%) ιταν ελλθνικισ υπθκοότθτασ, από τα οποία: o 689 (71,2% επί του ςυνόλου των κρουςμάτων) ιταν Ζλλθνεσ Ρομά, και o 184 (19,0% επί του ςυνόλου των κρουςμάτων) ανικαν ςτον γενικό πλθκυςμό. - 95 κροφςματα (9,8%) ιταν αλλοδαπισ υπθκοότθτασ 2
Κατανομι κατά θλικία και φφλο Από τα 968 δθλωκζντα κροφςματα ιλαράσ, τα 750 κροφςματα (77%) αφοροφςαν ςε παιδιά θλικίασ 0-14 ετϊν, με τον μεγαλφτερο αρικμό των κρουςμάτων (n=318, 33%) ςτθν θλικιακι ομάδα 1-4 ετϊν. Εκατόν δζκα ζξι (116) κροφςματα (12%) ιταν βρζφθ θλικίασ μικρότερθσ του 1 ζτουσ. Η πλειοψθφία των κρουςμάτων Ρομά ελλθνικισ υπθκοότθτασ ιταν παιδιά θλικίασ 0-14 ετϊν (91%, 626/689 κροφςματα) και κυρίωσ παιδιά θλικίασ 1-9 ετϊν (65%, 448/689 κροφςματα), ενϊ 83 κροφςματα (12%) ιταν βρζφθ θλικίασ μικρότερθσ του 1 ζτουσ. Η πλειοψθφία των κρουςμάτων του γενικοφ πλθκυςμοφ ελλθνικισ υπθκοότθτασ ιταν ενιλικεσ θλικίασ >25 ετϊν (60%, 111/184 κροφςματα) (Γράφθμα 3). Η ετιςια δθλοφμενθ επίπτωςθ ιταν 9,4 κροφςματα/100.000 πλθκυςμοφ για τουσ άνδρεσ και 8,6 κροφςματα/ 100.000 πλθκυςμοφ ςτισ γυναίκεσ. Γεωγραφικι κατανομι Σο νόςθμα παρουςίαςε τθν υψθλότερθ ετιςια δθλοφμενθ επίπτωςθ ςτθν Περιφζρεια τθσ Δυτικισ Ελλάδασ (Περιφερειακζσ Ενότθτεσ Αιτωλοακαρνανίασ, Αχαΐασ και Ηλείασ)(26,06/100.000 πλθκυςμοφ) ενϊ ςτθ Περιφζρεια τθσ Πελοποννιςου ιταν λίγο μικρότερθ (21,41/100.000 πλθκυςμοφ). τισ υπόλοιπεσ Περιφζρειεσ θ επίπτωςθ κυμάνκθκε από 0,17 ζωσ 14,63 κροφςματα ανά 100.000 πλθκυςμοφ.ο μεγαλφτεροσ αρικμόσ κρουςμάτων δθλϊκθκε ςτθ Περιφζρεια Αττικισ (552 κροφςματα). (Γράφθμα 4) Εργαςτθριακά δεδομζνα / Κατάταξθ των κρουςμάτων Από τα 968 κροφςματα: - Σα 574 κροφςματα (59,3%) ιταν εργαςτθριακά επιβεβαιωμζνα (με ορολογικό ζλεγχο ι/και PCR φαρυγγικοφ επιχρίςματοσ). - Σα 328 κροφςματα (33,9%) ιταν πικανά (δθλαδι κροφςματα με ςυμβατι κλινικι εικόνα και επιδθμιολογικι ςφνδεςθ με επιβεβαιωμζνο κροφςμα). - Σα 66 κροφςματα (6,8%) ιταν ενδεχόμενα (δθλαδι κροφςματα μόνο με ςυμβατι κλινικι εικόνα). ε 60 από τα επιβεβαιωμζνα κροφςματα ιλαράσ ζχει απομονωκεί - από το Εκνικό Εργαςτιριο Αναφοράσ Ιλαράσ-Ερυκράσ (Ελλθνικό Ινςτιτοφτο Pasteur) - ιόσ ιλαράσ γονοτφπου B3. 3
Εμβολιαςτικι κατάςταςθ Από τα 968 δθλωκζντα κροφςματα τθσ νόςου για το ζτοσ 2017, θ εμβολιαςτικι κατάςταςθ ιταν γνωςτι για 920(95,0%). Από αυτά, 816 (84,3%) ιταν ανεμβολίαςτα ενϊ τα υπόλοιπα 104 (10,7%) ιταν εμβολιαςμζνα, κυρίωσ με μία δόςθ εμβολίου (85,6%) ενϊ ςε 7 (6,7%)περιςτατικά αναφζρεται εμβολιαςμόσ με δφο δόςεισ εμβολίου. Παράγοντεσ κινδφνου - Θνθτότθτα Από τα 968 δθλωκζντα κροφςματα, τα 541 κροφςματα (55,9%) νοςθλεφτθκαν. Από τα 968 κροφςματα, τα 126 κροφςματα (13,0%) παρουςίαςαν επιπλοκζσ (κυρίωσ πνευμονία/πνευμονίτιδα, ωτίτιδα, κερατίτιδα, θπατικζσ διαταραχζσ/υπερτρανςαμιναςαιμία, εγκεφαλίτιδα κ.α.). Καταγράφθκαν δφο (2) κάνατοι ςε εργαςτθριακά επιβεβαιωμζνα κροφςματα ιλαράσ. Ο πρϊτοσ αφοροφςε βρζφοσ Ρομά 11 μθνϊν, ανεμβολίαςτο, με υποκείμενθ δυςτροφία, το οποίο κατζλθξε με κλινικι εικόνα ςθψαιμίασ. Ο δεφτεροσ αφοροφςε 17χρονο Ρομά, ανεμβολίαςτο, που κατζλθξε με κλινικι εικόνα εγκεφαλίτιδασ. Για όλα τα υπόλοιπα κροφςματα θ ζκβαςθ ιταν ίαςθ. υμπεράςματα τθν Ευρϊπθ είναι ςε εξζλιξθ επιδθμία Ιλαράσ όπου ζχουν καταγραφεί περιςςότερα από 14.000 κροφςματα κατά το ζτοσ 2017 ςε πολλζσ ευρωπαϊκζσ χϊρεσ (Αυςτρία, Βζλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιςπανία, Μάλτα, Βουλγαρία, Ουκρανία, Σςεχία, Δανία, Ουγγαρία, Πορτογαλία, ουθδία, Ιταλία, Ρουμανία) και 49 κάνατοι. Η ετιςια δθλοφμενθ επίπτωςθ ιλαράσ ςτθ χϊρα μασ (89,8/1.000.000 πλθκυςμοφ) είναι υψθλότερθ ςε ςχζςθ με τθ μζςθ δθλοφμενθ επίπτωςθ των χωρϊν τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ EU/EEA (28,3/1.000.000 πλθκυςμοφ για το ζτοσ 2017)[13]. Η επιδθμία ςτθ χϊρα μασ ξεκίνθςε τον Μάϊο 2017 και μζχρι τισ 31 Δεκεμβρίου 2017 ςτθν Ελλάδα καταγράφθκαν 968 κροφςματα ιλαράσ, με μεγαλφτερθ ςυχνότθτα ςτθ Νότια Ελλάδα. Αφοροφςε κυρίωσ μικρά παιδιά από κοινότθτεσ Ρομά, κακϊσ και άτομα 25-44 ετϊν από το γενικό πλθκυςμό που ιταν επίνοςα ςτθν ιλαρά, μεταξφ των οποίων και επαγγελματίεσ υγείασ που ιταν ανεμβολίαςτοι ι ατελϊσ εμβολιαςμζνοι. τθ χϊρα μασ καταγράφθκαν δφο κάνατοι. Η επιδθμιολογικι επιτιρθςθ τθσ νόςου, και θ ζγκαιρθ εφαρμογι προλθπτικϊν μζτρων (εμβολιαςμόσ) αποτελοφν τα πλζον ενδεδειγμζνα μζτρα για τον ζλεγχο τθσ νόςου. το πλαίςιο αυτό, κρίνεται αναγκαία αφενόσ θ εγριγορςθ των επαγγελματιϊν υγείασ και αφετζρου θ εντατικοποίθςθ των εμβολιαςμϊν και θ ςυνεχιηόμενθ εγριγορςθ των τοπικϊν και εκνικϊν αρχϊν. 4
τρατθγικζσ πρόλθψθσ και ελζγχου Α) Προλθπτικά μζτρα Κεντρικό ςθμείο τθσ ςτρατθγικισ πρόλθψθσ τθσ ιλαράσ είναι ο εμβολιαςμόσ. Σο εμβόλιο που κυκλοφορεί περιζχει ηϊντα εξαςκενθμζνο ιό ιλαράσ που ζχει καλλιεργθκεί ςε κφτταρα εμβρφου όρνικασ. Σο εμβόλιο ςυνιςτάται να γίνεται υποδόρια ςε δυο δόςεισ ςε θλικία 12-15 μθνϊν και 4-6 ετϊν και ςε κάκε περίπτωςθ είναι καλφτερο να δίνεται με τθ μορφι τριδφναμου (ιλαράσερυκράσ-παρωτίτιδασ) ι τετραδφναμου εμβολίου (ιλαράσ-ερυκράσ-παρωτίτιδασ-ανεμευλογιάσ). τθ χϊρα μασ κυκλοφοροφν εμβόλια που περιζχουν τα ςτελζχθ Edmonston (M-M-R VAX PRO) και Schwartz (PRIORIX και PRIORIX-TETRA). τθν Ελλάδα, το εμβόλιο ιλαράσ άρχιςε να κυκλοφορεί ςτο εμπόριο ςτισ αρχζσ τθσ δεκαετίασ του '70, εντάχκθκε ςτο Εκνικό πρόγραμμα εμβολιαςμϊν το 1981 [14] και το 1989 εντάχκθκε ωσ τριπλό εμβόλιο ιλαράσ-ερυκράσ-παρωτίτιδασ (MMR) [15]. Σο 1991 κακιερϊκθκε θ 2θ δόςθ του MMR ςε θλικία 11-12 ετϊν και από το 1999 αυτι γίνεται ςε θλικία 4-6 ετϊν [16]. Ενόψει τθσ επιδθμικισ ζξαρςθσ ιλαράσ, ςτισ 21/7/2017, θ Εκνικι Επιτροπι Εμβολιαςμϊν (ΑΔΑ: Ω893465ΦΤΟ-8ΘΝ) αποφάςιςε και ςυνζςτθςε : «α/ τον άμεςο εμβολιαςμό με το εμβόλιο ιλαράσ-ερυκράσ-παρωτίτιδασ (εμβόλιο MMR) των παιδιϊν, των εφιβων και των ενθλίκων που δεν ζχουν εμβολιαςτεί με τισ απαραίτθτεσ δόςεισ. φμφωνα με το Εκνικό Πρόγραμμα Εμβολιαςμϊν, παιδιά, ζφθβοι και ενιλικεσ που ζχουν γεννθκεί μετά το 1970 και δεν ζχουν ιςτορικό νόςου πρζπει να είναι εμβολιαςμζνοι με 2 δόςεισ εμβολίου για τθν ιλαρά (με τθ μορφι μονοδφναμου εμβολίου ιλαράσ ι μικτοφ εμβολίου MMR). β/ τθ διενζργεια τθσ 1θσ δόςθσ του εμβολίου MMR ςτθν θλικία των 12 μθνϊν και τθ διενζργεια τθσ 2θσ δόςθσ τρεισ (3) μινεσ μετά τθν 1θ δόςθ ι εφόςον ζχει παρζλκει το διάςτθμα αυτό το ταχφτερο δυνατόν. ε περιπτϊςεισ υψθλοφ κινδφνου, θ 2θ δόςθ μπορεί να γίνει με μεςοδιάςτθμα τουλάχιςτον 4 εβδομάδων από τθν 1θ. Οι ςυςτάςεισ αυτζσ ιςχφουν για όςο διάςτθμα θ επιδθμικι ζξαρςθ ιλαράσ είναι ςε εξζλιξθ και μζχρι να εκδοκεί νεότερθ απόφαςθ τθσ Επιτροπισ.» *17+ Σο εμβόλιο εξαςφαλίηει μακρόχρονθ ανοςία και ζχει βρεκεί ότι ςε παιδιά που εμβολιάςτθκαν ςε θλικία 15 μθνϊν αυτι ανζρχεται ςε ποςοςτό 98% ενϊ αν εμβολιάςτθκαν ςε θλικία 12 μθνϊν το ποςοςτό είναι 95% [1,4]. Περίπου 2%-5% των παιδιϊν που εμβολιάηονται με τθν πρϊτθ δόςθ του εμβολίου παρουςιάηουν αποτυχία ςτθν πρωτογενι αντιςωματικι απάντθςθ [1,7, 18]. Σα περιςςότερα από τα παιδιά που δεν ανζπτυξαν αντιςϊματα μετά τθν πρϊτθ δόςθ, ανταποκρίνονται με τθ δεφτερθ δόςθ, ϊςτε 99% των εμβολιαςκζντων με δυο δόςεισ παιδιϊν παρουςιάηουν αντιςωματικι απάντθςθ ενδεικτικι ανοςίασ ςτθν ιλαρά [19]. τισ αναπτυςςόμενεσ χϊρεσ ςτισ οποίεσ θ ιλαρά αποτελεί ςθμαντικι αιτία βρεφικισ κνθςιμότθτασ, ο ΠΟΤ ςυνιςτά να γίνεται το εμβόλιο Edmonston-Zagreb με αυξθμζνθ περιεκτικότθτα ςε εξαςκενθμζνουσ ιοφσ, ςε βρζφθ θλικίασ 6 μθνϊν λόγω τθσ αποτελεςματικότθτάσ του ιδθ από τον 6ο μινα τθσ ηωισ. 5
ε περίπτωςθ επιδθμικισ ζξαρςθσ τθσ ιλαράσ ο εμβολιαςμόσ μπορεί να γίνεται και ςε θλικία μικρότερθ των 12 μθνϊν αλλά τότε χρειάηεται επανεμβολιαςμόσ με το MMR ςε μεγαλφτερθ θλικία[3]. Η χοριγθςθ του εμβολίου με ηϊντεσ εξαςκενθμζνουσ ιοφσ αντενδείκνυται ςτισ παρακάτω περιπτϊςεισ [3]: ε αςκενείσ με ανοςοκαταςτολι. Η HIV λοίμωξθ δεν αποτελεί απόλυτθ αντζνδειξθ [4,6,8]. ε επίνοςεσ γυναίκεσ αναπαραγωγικισ θλικίασ κα πρζπει να δίνονται ςαφείσ οδθγίεσ να αποφφγουν τθν εγκυμοςφνθ για τουλάχιςτον ζνα μινα μετά τον εμβολιαςμό τουσ με εμβόλιο MMR για τον κεωρθτικό κίνδυνο πρόκλθςθσ βλάβθσ ςτο ζμβρυο [6]. ε άτομα που παρουςίαςαν αντίδραςθ υπερευαιςκθςίασ ςε προθγοφμενθ δόςθ του εμβολίου, ςτθ ηελατίνθ ι ςτθ νεομυκίνθ. Η αλλεργία ςτο αυγό δεν αποτελεί αντζνδειξθ. Σο εμβόλιο κα πρζπει να χορθγείται τουλάχιςτον 14 θμζρεσ πριν τθ χοριγθςθ γ-ςφαιρίνθσ ι μετάγγιςθσ αίματοσ ι 3 μινεσ μετά [1,6]. Β) Ζλεγχοσ κρουςμάτων, φορζων, ςτενοφ περιβάλλοντοσ Διλωςθ του κροφςματοσ ςτισ αρμόδιεσ υγειονομικζσ αρχζσ Απομόνωςθ των αςκενϊν δεν εφαρμόηεται ςε ευρεία βάςθ ςτθν κοινότθτα. Παιδιά με ιλαρά απομακρφνονται από το ςχολείο για 4-5 θμζρεσ από τθν εμφάνιςθ του εξανκιματοσ. Αν υπάρχουν παιδιά του ςτενοφ περιβάλλοντοσ των κρουςμάτων με πρόδρομα καταρροϊκά φαινόμενα πρζπει να γίνει περιοριςμόσ τθσ επικοινωνίασ με ευπακι άτομα ιδίωσ βρζφθ και εγκυμονοφςεσ [3,4]. Καραντίνα πρακτικά δεν εφαρμόηεται [3] Σαυτόχρονθ απολφμανςθ δεν εφαρμόηεται [3] Εμβολιαςμόσ των ςτενϊν επαφϊν αν γίνει εντόσ 72 ωρϊν από τθν ζκκεςθ ςτον ιό προςφζρει ικανοποιθτικι προςταςία [3,5,7]. Πακθτικι ανοςοποίθςθ με ανοςοςφαιρίνθ (IVIG) εφαρμόηεται μζςα ςτισ πρϊτεσ 6 θμζρεσ από τθν ζκκεςθ ςτον ιό ςε ευπακι (βρζφθ κάτω του ζτουσ, ζγκυεσ γυναίκεσ) ι ανοςοκαταςταλμζνα άτομα του ςτενοφ οικογενειακοφ περιβάλλοντοσ του αςκενοφσ που ζχουν αυξθμζνο κίνδυνο επιπλοκϊν ι ςε άτομα που ο εμβολιαςμόσ αντενδείκνυται. Δόςθ 0,25 ml/kg βάρουσ ςϊματοσ (ανοςοκαταςταλμζνα 0,5 ml/kg βάρουσ ςϊματοσ) με μζγιςτθ δόςθ τα 15 ml ενδομυικά. Σο εμβόλιο με ηϊντεσ εξαςκενθμζνουσ ιοφσ κα πρζπει να χορθγθκεί ςε όλα τα παραπάνω άτομα που ζλαβαν ανοςοςφαιρίνθ, μετά από 5-6 μινεσ, εκτόσ όςων ο εμβολιαςμόσ αντενδείκνυται [1,3,7]. Διερεφνθςθ των επαφϊν και τθσ πθγισ μόλυνςθσ: Θα πρζπει να γίνει ζλεγχοσ για εντοπιςμό τθσ πθγισ μόλυνςθσ και αναηιτθςθ άλλων πικανϊν κρουςμάτων ςτο ευρφτερο περιβάλλον του αςκενοφσ. Οι ςτενζσ επαφζσ από το οικογενειακό, εργαςιακό, ςχολικό, κοινωνικό περιβάλλον, ιατρονοςθλευτικό προςωπικό, κα πρζπει να διερευνϊνται ςε όλθ τθν περίοδο μεταδοτικότθτασ τθσ νόςου [3] 6
Ειδικι κεραπεία αςκενϊν δεν εφαρμόηεται. ε αναπτυςςόμενεσ χϊρεσ και ιδίωσ ςε παιδιά με υποκρεψία, ςυνιςτάται θ χοριγθςθ βιταμίνθσ Α για πρόλθψθ επιπλοκϊν (τφφλωςθ) και μείωςθ τθσ κνθτότθτασ [3,20]. ε περίπτωςθ επιδθμίασ, εμβολιαςμόσ κα πρζπει να χορθγείται ςε όλα τα επίνοςα άτομα που βρίςκονται ςτο περιβάλλον τθσ επιδθμίασ. Αν θ επιδθμία αφορά παιδιά προςχολικισ θλικίασ, με ευρεία μετάδοςθ ςτθν κοινότθτα κα πρζπει να εξετάηεται θ χοριγθςθ δεφτερθσ δόςθσ εμβολίου ιλαράσ ςε παιδιά θλικίασ 1-4 ετϊν που ζχουν εμβολιαςτεί με μια δόςθ εμβολίου. Αν ςτθν επιδθμία εμπλζκονται βρζφθ μικρότερα του ενόσ ζτουσ με αυξθμζνο κίνδυνο ζκκεςθσ, το εμβόλιο κα πρζπει να χορθγείται ςε βρζφθ θλικίασ 6-11 μθνϊν.[21]. Βιβλιογραφία 1. CDC. Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (The Pink Book). Atkinson W, Wolfe S, Hamborsky J, eds. 12th ed. Washington DC: Public Health Foundation, 2011. 2. Mason WH. Measles. In: Kliegman RM Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF eds. Nelson textbook of pediatrics. 18th ed. Philadelphia: Saunders Elsevier. 2007; pp: 1331-1337. 3. American Public Health Association. Control of communicable diseases manual, 19th edition. Heymann DL ed. 2008; pp: 403-408. 4. Royal College of Paediatrics and Child Health. Manual of childhood infections, 3rd edition. Sharland M ed. Oxford University Press 2011; pp:624-27. 5. Cherry JD. Measles virus. In: Feigin RD, Cherry JD, Demmler-Harrison GJ, Kaplan SL eds. Textbook of Pediatric Infectious Diseases, 6th edition. SaundersElsevier. 2009; pp:2427-2451. 6.υριοποφλου Β. Ιλαρά. το: Γιαμαρζλλου Ε ςυντ. Λοιμϊξεισ και αντιμικροβιακι χθμειοκεραπεία. Εκδ. Π. Χ. Παςχαλίδθ. 2009; ςελ:1211-17. 7. CDC. Measles, mumps, and rubella vaccine use and strategies for elimination of measles, rubella, and congenital rubella syndrome and control of mumps: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR 1998;47(No. RR-8):1-57. 8. WHO. Measles vaccine: WHO position paper. Wkly Epidemiol Rec 2009;84:349-60. 9. Global measles and rubella strategic plan 2012-2020, WHO 10.http://eiw.euro.who.int/profiles/blogs/eiw-2015-innovation-in-immunization-how-can-europefree-itself-fr 11.GeorgakopoulouT, GrylliC, KalamaraE, KaterelosP, SpalaG, PanagiotopoulosT. CurrentmeaslesoutbreakinGreece. EuroSurveill. 2006;11(8):pii=2906. Available from: http://www. eurosurveillance.org/viewarticle.aspx?articleid=2906 7
12.Pervanidou D, Horefti E, Patrinos S, Lytras T, Triantafillou E, Mentis A, Bonovas S. Spotlight on measles 2010: Ongoing measles outbreak in Greece, January-July 2010.Euro Surveill. 2010 ;15(30):pii=19629. Available from: http://www.eurosurveillance.org/viewarticle.aspx?articleid=19629 13.European Centre for Disease Prevention and Control. Surveillance Report. Measles and Rubella surveillance 2017. Stockholm: ECDC; April 2018. https://ecdc.europa.eu/en/publicationsdata/annual-measles-and-rubella-monitoring-report-2017 14.Τπουργείο Τγείασ και Πρόνοιασ, Γενικι Δ/νςθ Δθμόςιασ Τγείασ, Δ/νςθ Δθμόςιασ Τγιεινισ, Εγκφκλιοσ Οικ A1/8732/7-10-81. 15. Τπουργείο Τγείασ και Πρόνοιασ, Γενικι Δ/νςθ Δθμόςιασ Τγείασ, Δ/νςθ Δθμόςιασ Τγιεινισ, Εγκφκλιοσ Α1/Οικ 76/Εγκ 2/11-1-1989. 16. Τπουργείο Τγείασ και Πρόνοιασ, Γενικι Δ/νςθ Δθμόςιασ Τγείασ, Δ/νςθ Δθμόςιασ Τγιεινισ, Εγκφκλιοσ Α.Π. Β1/Οικ.2138/29-4-1999 (Ανοςοποίθςθ κατά τθσ ιλαράσ-ερυκράσ-παρωτίτιδασ). 17. Τπουργείο Τγείασ, Γενικι Δ/νςθ Δθμόςιασ Τγείασ & Τπθρεςιϊν Τγείασ, Δ/νςθ Δθμόςιασ Τγείασ, Επιδθμικι Ζξαρςθ Ιλαράσ Εμβολιαςμόσ, Α.Π. Γ1α/Γ.Π.οικ.71220/21-9-2017 (ΑΔΑ:Ω893465ΦΤΟ-8ΘΝ) 18. CDC. General Recommendations on Immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) and the American Academy of Family Physicians (AAFP). MMWR 2002; 51(RR02):1-36. 19.Watson JC, Pearson JA, Markowitz LE, Baughman AL, Erdman DD, Bellini WJ, Baron RC, Fleming DW.. Evaluation of measles revaccination among schoolentry-aged children. Pediatrics 1996;97:613 8. 20.Huiming Y, Chaomin W, Meng M. Vitamin A for treating measles in children. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2005, (4):CD001479. 21.AAP Committee on Infectious Diseases. Measles. In: Pickering LK, Baker CJ, Kimberlin DW eds.redbook, Early Release chapters of 30th ed., 2015. 8
18/2017 19/2017 20/2017 21/2017 22/2017 23/2017 24/2017 25/2017 26/2017 27/2017 28/2017 29/2017 30/2017 31/2017 32/2017 33/2017 34/2017 35/2017 36/2017 37/2017 38/2017 39/2017 40/2017 41/2017 42/2017 43/2017 44/2017 45/2017 46/2017 47/2017 48/2017 49/2017 50/2017 51/2017 52/2017 Αρικμόσ κρουςμάτων Γράφθμα 1. Επιδθμικι καμπφλθ - Δθλωκζντα κροφςματα ιλαράσ ανά εβδομάδα ζναρξθσ ςυμπτωμάτων και πλθκυςμιακι ομάδα, Ελλάδα, 2017 (n=968) 120 110 100 Άλλθ Τπθκοότθτα Ζλλθνεσ, Γενικόσ Πλθκυςμόσ Ζλλθνεσ, Ακίγγανοι 112 90 91 80 81 70 69 63 61 60 52 50 40 44 39 48 40 43 30 20 16 25 19 23 32 27 24 31 10 3 1 1 5 2 6 7 4 0 Εβδομάδα ζναρξθσ ςυμπτωμάτων 9
Γράφθμα 2. Κατανομι κρουςμάτων ιλαράσανά πλθκυςμιακι ομάδα, Ελλάδα, 2017 Αλλοδαποί 9,8% Ζλλθνεσ - Γενικόσ πλθκυςμόσ 19% Ζλλθνεσ - Aκίγγανοι 71,2% 10
Αρικμόσ κρουςμάτων ιλαράσ Γράφθμα 3. Δθλωκζντα κροφςματα ιλαράσ ανά θλικιακι ομάδα και εκνικότθτα/πλθκυςμιακι ομάδα, Ελλάδα, 2017 350 Αλλοδαπισ υπθκοότθτασ 300 Ελλθνικισ υπθκοότθτασ, Γενικόσ πλθκυςμόσ Ελλθνικισ υπθκοότθτασ, ακίγγανοι 250 200 150 100 50 0 <1 1-4 5-9 10-14 15-24 25-34 35-44 45-64 >65 Ηλικιακι ομάδα (ζτθ) 11
Γράφθμα 4. Ετιςια επίπτωςθ κρουςμάτων ιλαράσανά 100.000 πλθκυςμοφ ανά Περιφζρεια, Ελλάδα, 2017 12