ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 9 Δεκεμβρίου 2008 (18.12) (OR. en) 11990/08 Διοργανικός φάκελος: 2008/0246 (COD)

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 9 Δεκεμβρίου 2008 (18.12) (OR. en) 11990/08 Διοργανικός φάκελος: 2008/0246 (COD) MAR 109 TRANS 466 CODEC 995 ΠΡΟΤΑΣΗ Της: Ευρωπαϊκής Επιτροπής Με ημερομηνία: 8 Δεκεμβρίου 2008 Θέμα: Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών Επισυνάπτεται για τις αντιπροσωπίες η πρόταση της Επιτροπής, η οποία διαβιβάσθηκε με επιστολή του κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντή, στον κ. Javier SOLANA, Γενικό Γραμματέα / Ύπατο Εκπρόσωπο. συνημμ.: COM(2008) 816 τελικό 11990/08 απ DG C III EL

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 4.12.2008 COM(2008) 816 τελικό 2008/0246 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών {SEC(2008) 2950} {SEC(2008) 2951} EL EL

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ 1.1. Αιτιολόγηση και στόχοι Η διαδικασία για το άνοιγμα της αγοράς θαλάσσιων επιβατικών μεταφορών ξεκίνησε το 1986 και σταθεροποιήθηκε το 1992, όταν άνοιξαν οι αγορές θαλάσσιων μεταφορών μεταξύ των κρατών μελών. Ωστόσο, το άνοιγμα της αγοράς δεν είναι πλήρες μέχρις ότου οι καταναλωτές, και όχι μόνο οι εταιρείες, να μπορούν να αποκομίσουν τα μέγιστα οφέλη. Είναι απαραίτητο να υπάρχουν πραγματικά δικαιώματα των καταναλωτών, ώστε να εξασφαλίζεται ότι η απελευθέρωση προσφέρει πραγματικές επιλογές, και να παρέχεται στους καταναλωτές η εμπιστοσύνη να αλλάζουν τρόπο μεταφοράς, εάν το επιθυμούν. Στη Λευκή Βίβλο με τίτλο «Η ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών με ορίζοντα το έτος 2010: η ώρα των επιλογών» 1, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεψε την καθιέρωση δικαιωμάτων των επιβατών σε όλους τους τρόπους μεταφοράς, τοποθετώντας έτσι τους χρήστες στο επίκεντρο της πολιτικής μεταφορών. Η ανάγκη ενεργειών προς αυτή την κατεύθυνση τονίστηκε περαιτέρω στην ανακοίνωση της 16ης Φεβρουαρίου 2005 2 για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των επιβατών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην οποία η Επιτροπή παρουσίαζε μια προσέγγιση πολιτικής για τον τρόπο επέκτασης των μέτρων προστασίας των επιβατών σε όλους τους τρόπους μεταφορών. Στην εν λόγω ανακοίνωση, η Επιτροπή επεσήμαινε ήδη ποια δικαιώματα πρέπει να ενισχυθούν με την κοινοτική δράση, ανεξαρτήτως του μέσου μεταφοράς. Οι επιβάτες χρειάζονται μια κοινή δέσμη αρχών, η οποία να ισχύει για όλους τους τρόπους μεταφοράς, ούτως ώστε να έχουν αμεσότερη επίγνωση των δικαιωμάτων τους, εάν υπάρξει κάποια «αναποδιά» στο ταξίδι τους, με οποιαδήποτε μορφή μεταφοράς. Όσον αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεσήμανε τα ακόλουθα δικαιώματα που πρέπει να ενισχυθούν: 1) ειδικά μέτρα υπέρ των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα 2) αυτόματες και άμεσες λύσεις σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου (μεγάλες καθυστερήσεις, ματαιώσεις ή άρνηση μεταφοράς) 3) υποχρεώσεις ενημέρωσης των επιβατών και 4) διεκπεραίωση των καταγγελιών και μέσα αποκατάστασης. Έχει ήδη υποβληθεί πρόταση της Επιτροπής για κανονισμό σχετικά με την ευθύνη των μεταφορέων στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές επιβατών σε περίπτωση ατυχήματος 3. 1 2 3 COM(2001) 370 της 12.09.2001. COM(2005) 46. Η Επιτροπή έχει ήδη υποβάλει, το 2005, πρόταση κανονισμού σχετικά με την ευθύνη σε περίπτωση θανάτου και τραυματισμού, η οποία βρίσκεται σήμερα ενώπιον του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ευθύνη των μεταφορέων στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές επιβατών σε περίπτωση ατυχήματος COM(2005) 592. EL 2 EL

1.2. Θαλάσσιες μεταφορές Είκοσι δύο από τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι παράκτιες χώρες. Τέσσερα από αυτά τα είκοσι δύο κράτη μέλη (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Μάλτα και Κύπρος) είναι νησιά και άλλα οκτώ (Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Ελλάδα, Δανία, Σουηδία και Φινλανδία) έχουν αρχιπελάγη ή μεγάλα νησιά με μεγάλο αριθμό κατοίκων. Στα αρχιπελάγη και στις περιφερειακές και άκρως απομακρυσμένες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου η πυκνή θαλάσσια κυκλοφορία των επιβατών έχει ουσιώδη σημασία για την ενσωμάτωσή τους στον κοινωνικό και οικονομικό ιστό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συχνά δεν υπάρχει εναλλακτικός τρόπος μεταφοράς. Κατά την τελευταία τριακονταετία σημειώθηκε έξαρση της κινητικότητας στην Ευρώπη. Για εκατομμύρια πολίτες, τα ταξίδια έγιναν πραγματικότητα, και η κινητικότητα είναι αναγκαιότητα. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται σε αρκετούς παράγοντες, αλλά πάνω από όλα στην οικονομική ανάπτυξη, την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, το χαμηλότερο κόστος των ταξιδίων και την πρόοδο προς την επίτευξη ενός ευρωπαϊκού «χώρου χωρίς εσωτερικά σύνορα» 4. Άμεσο αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν ότι 398 εκατομμύρια άνθρωποι πέρασαν από τα λιμάνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 2006 5. Η σπουδαιότητα των θαλάσσιων επιβατικών μεταφορών αντικατοπτρίζεται επίσης στον αριθμό των μεταφορέων. Υπάρχουν σχεδόν 300 μεταφορείς στις ευρωπαϊκές αγορές πορθμείων και επιβατηγών οχηματαγωγών πλοίων (ro-ro), και η Ευρώπη έχει περίπου 800 επιβατικούς λιμένες. Οι θαλάσσιες επιβατικές μεταφορές είναι κατανεμημένες εξίσου σε ολόκληρη την Ευρώπη, με αντίστοιχο αριθμό δρομολογίων, όπου μεταφέρονται περισσότερο από ένα εκατομμύριο επιβάτες ετησίως, σε κάθε μια από τις τρεις παράκτιες ζώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Βαλτική θάλασσα, Βόρειο θάλασσα και Μεσόγειο θάλασσα). 1.3. Ρυθμιζόμενα ζητήματα Σκοπός της παρούσας πρότασης είναι να καθιερωθούν τα δικαιώματα των επιβατών στις εσωτερικές και διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των επιβατών με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα, προκειμένου να γίνουν ελκυστικότερες οι θαλάσσιες μεταφορές, να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη σε αυτόν τον τρόπο μεταφοράς, όπως και να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ μεταφορέων από διάφορα κράτη μέλη, καθώς και με άλλους τρόπους μεταφοράς. Κατ ουσία, η πρόταση προβλέπει διατάξεις σχετικά με τα εξής: προσπελασιμότητα, αποφυγή διακριτικής μεταχείρισης και παροχή συνδρομής σε άτομα με αναπηρία και άτομα με μειωμένη κινητικότητα υποχρεώσεις των μεταφορέων, όταν διακόπτεται το ταξίδι, σε περίπτωση ματαίωσης ή καθυστέρησης υποχρέωση ενημέρωσης των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές για τα δικαιώματά τους Διεκπεραίωση παραπόνων 4 5 Άρθρο 2 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πηγή: Eurostat. Λόγω διπλού συνυπολογισμού, ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε περίπου 199 εκατομμύρια επιβατών στις θαλάσσιες μεταφορές. EL 3 EL

Γενικούς κανόνες για τον έλεγχο της εφαρμογής. 2. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Η παρούσα πρόταση καλύπτει τις εσωτερικές και διεθνείς εμπορικές θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές επιβατών. Σκοπός της είναι να θεσπιστούν ελάχιστοι κανόνες ενημέρωσης όλων των επιβατών αυτών των μεταφορών, πριν και κατά τη διάρκεια του ταξιδίου τους, με τους οποίους να αντιμετωπίζονται ζητήματα διακοπής του ταξιδίου, καθώς και κανόνες που πρέπει να τηρούνται σε περίπτωση καθυστερήσεων, οι οποίοι να ρυθμίζουν τα ζητήματα υποβολής παραπόνων και παροχής συνδρομής σε άτομα με μειωμένη κινητικότητα. Όσον αφορά την επίλυση των διαφορών, η παρούσα πρόταση κανονισμού προβλέπει τη σύσταση ανεξάρτητων φορέων. Tο ισχύον νομικό πλαίσιο που διέπει τον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών κατανέμεται στις ακόλουθες κατηγορίες: διεθνείς συμβάσεις ευρωπαϊκή νομοθεσία (και επακόλουθη εφαρμογή στο εθνικό δίκαιο) εθνική νομοθεσία και αυτοδεσμευτικές συμφωνίες. Γενικώς, η διεθνής και ευρωπαϊκή νομοθεσία, που έχει θεσπιστεί, επικεντρώνεται κυρίως σε θέματα ασφαλείας. Η κυριότερη αναφορά σε κρίσιμα περιστατικά βρίσκεται στην οδηγία για τα οργανωμένα ταξίδια 6 ; μολονότι δεν αντικατοπτρίζει πλήρως εναρμονισμένη άποψη: υπάρχουν καταστάσεις άνισης μεταχείρισης διαφόρων επιβατών που εμπλέκονται στο ίδιο είδος περιστατικού και μπορεί να τύχουν διαφορετικής προστασίας. Η οδηγία 2003/24/ΕΚ, που τροποποιεί την οδηγία 98/18/ΕΚ του Συμβουλίου για τους κανόνες και τα πρότυπα ασφαλείας για τα επιβατικά πλοία τα οποία εκτελούν εσωτερικά δρομολόγια 7, περιλαμβάνει ειδικές απαιτήσεις για άτομα με μειωμένη κινητικότητα, και συγκεκριμένα για την πρόσβαση στο πλοίο, τα σήματα, τα συστήματα αναμετάδοσης μηνυμάτων, τους συναγερμούς, καθώς και συμπληρωματικές απαιτήσεις, μελετημένες για την εξασφάλιση κινητικότητας μέσα στο πλοίο. Το ζήτημα της προσπελασιμότητας σε νέα πλοία διεθνών γραμμών έχει ρυθμιστεί με τη Σύσταση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού για τον σχεδιασμό και τη λειτουργία των επιβατηγών πλοίων ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ηλικιωμένων και των μειονεκτούντων ατόμων 8. Όσον αφορά την εθνική νομοθεσία, σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ, υπάρχουν επίσης ειδικές κανονιστικές ρυθμίσεις σχετικά με τα δικαιώματα των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα στον τομέα των μεταφορών, και ιδίως στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών. Οι κανόνες αυτοί υπάγονται κυρίως στην αρμοδιότητα μιας δημόσιας αρχής και, μέχρις ενός σημείου, καλύπτουν την πρόσβαση των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα στις θαλάσσιες μεταφορές. Δεν είναι βέβαιον σε ποιον βαθμό παρέχουν όντως οι εν λόγω κανονιστικές ρυθμίσεις στα άτομα με μειωμένη κινητικότητα το δικαίωμα να ζητήσουν πρόσβαση στις θαλάσσιες μεταφορές και παροχή συνδρομής, εάν χρειάζεται. 6 7 8 Οδηγία 90/314/EΟΚ: ρυθμίσεις για τα οργανωμένα ταξίδια, τις οργανωμένες διακοπές και περιηγήσεις (ΕΕ L 158 της 23.6.1990, σ. 59). Οδηγία 2003/24/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Απριλίου 2003, για την τροποποίηση της οδηγίας 98/18/ΕΚ του Συμβουλίου για τους κανόνες και τα πρότυπα ασφαλείας για τα επιβατηγά πλοία (ΕΕ L 123 της 17.5.2003, σ. 18). IMO MSC / Εγκύκλ.735. EL 4 EL

Ωστόσο, άλλες εσωτερικές και διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές ρυθμίζονται σε εθνικό επίπεδο μόνον για ορισμένα ζητήματα, όπως την αποφυγή διακριτικής μεταχείρισης, την παροχή συνδρομής, την ενημέρωση και την προσπελασιμότητα στους λιμένες. Οι νόμοι των κρατών μελών προσφέρουν μια ποικιλία λύσεων για τους επιβάτες και διαφορετικά επίπεδα προστασίας. Η συνδρομή που παρέχεται σε άτομα με αναπηρία διαφέρει σε σημαντικό βαθμό από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Η παρούσα πρόταση ενισχύει τα δικαιώματα των καταναλωτών, με την προώθηση της διαφάνειας των τιμών και την αποφυγή διακρίσεων ως προς τα κόμιστρα, λόγω ιθαγένειας ή τόπου κατοικίας. Καθιερώνει επίσης τη γενική αρχή της απαγόρευσης άρνησης της μεταφοράς ατόμων με μειωμένη κινητικότητα. Αυτή η κατηγορία επιβατών συχνά είναι αδύνατον να ταξιδέψει με πλοίο, επειδή δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε αυτά τα μέσα μεταφοράς, ούτε προσφέρεται η αναγκαία συνδρομή από τις ναυτιλιακές εταιρείες. Απαγορεύεται κάθε διάκριση, λόγω αναπηρίας ή μειωμένης κινητικότητας, όσον αφορά την κράτηση θέσης ή την επιβίβαση σε πλοίο. 3. ΣΥΝΟΧΗ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΗΣ ΕΕ Η πρόταση κανονισμού συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της Συνθήκης, με την εξασφάλιση ενισχυμένης προστασίας των καταναλωτών, την καταπολέμηση των διακρίσεων και του κοινωνικού αποκλεισμού των ατόμων με αναπηρία, και με την παροχή στους ευρωπαίους πολίτες της δυνατότητας να επωφεληθούν πλήρως από τις ευκαιρίες που δημιουργεί η εσωτερική αγορά. Η καθιέρωση και περαιτέρω ενίσχυση των δικαιωμάτων των επιβατών αντικατοπτρίζει την υψηλή προτεραιότητα που δόθηκε από τη Συνθήκη του Άμστερνταμ στην προστασία των καταναλωτών. Στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για την πολιτική καταναλωτών 2007-2013: ενδυνάμωση των καταναλωτών, προώθηση της ευημερίας τους και αποτελεσματική προστασία τους» 9, η Επιτροπή δηλώνει ότι μια από τις προτεραιότητες είναι να τεθούν οι καταναλωτές στο επίκεντρο των υπόλοιπων πολιτικών της ΕΕ. Στην ανακοίνωση σημειώνεται ότι έχει συντελεστεί πρόοδος όσον αφορά την ενσωμάτωση των συμφερόντων των καταναλωτών, μεταξύ άλλων στον τομέα των αερομεταφορών. Ο στόχος για το μέλλον είναι να αξιοποιηθούν τα επιτεύγματα αυτά, ώστε να γίνει συστηματικότερη η ενσωμάτωση των συμφερόντων των καταναλωτών στις άλλες πολιτικές. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή επεκτείνει και σε άλλους τρόπους μεταφοράς τα δικαιώματα των επιβατών που διαμορφώθηκαν στον τομέα των αερομεταφορών, ιδιαίτερα όσον αφορά τους επιβάτες με μειωμένη κινητικότητα. Η πρόταση για τα δικαιώματα των επιβατών ναυτιλιακών γραμμών εναρμονίζεται με τους στόχους της καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού, εφόσον καθιερώνει την αρχή της αποφυγής των διακρίσεων και της παροχής συνδρομής σε άτομα με αναπηρία. Η πρόταση ευθυγραμμίζεται επίσης με το άρθρο 21 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, στο οποίο θεσπίζεται η γενική αρχή της απαγόρευσης κάθε διάκρισης ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Συνάδει επίσης με το άρθρο 13 της συνθήκης ΕΚ, το οποίο παρέχει στην 9 COM(2007) 99. EL 5 EL

Κοινότητα τη δυνατότητα να καταπολεμήσει τις διακρίσεις στους τομείς κοινοτικής αρμοδιότητας. Η πρόταση ευθυγραμμίζεται ακόμη με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, που έχει υπογραφεί από όλα τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Το άρθρο 12 της συνθήκης ΕΚ ορίζει ότι απαγορεύεται κάθε διάκριση λόγω ιθαγενείας. Επομένως, και στον ναυτιλιακό τομέα επίσης, και υπό την επιφύλαξη των υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας που επιβάλλουν μειωμένα κόμιστρα για κοινωνικούς λόγους, οι όροι σύμβασης και τα κόμιστρα που εφαρμόζονται από τους μεταφορείς ή τα λοιπά εκδοτήρια εισιτηρίων προσφέρονται στο ευρύ κοινό χωρίς καμία διάκριση λόγω της ιθαγένειας ή του τόπου κατοικίας του τελικού πελάτη, ή λόγω του τόπου εγκατάστασης των εκδοτηρίων εισιτηρίων εντός της Κοινότητας. Η πολιτική της ΕΕ για τους καταναλωτές βρίσκεται στο επίκεντρο της επόμενης φάσης της εσωτερικής αγοράς, όπως περιγράφεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την επανεξέταση της ενιαίας αγοράς 10. Από την ενιαία αγορά πηγάζουν οφέλη για τους καταναλωτές, με τη διεύρυνση των επιλογών, τη μείωση των τιμών και την παροχή επαρκούς προστασίας. Από αυτή την άποψη, η καθιέρωση των δικαιωμάτων των επιβατών στις θαλάσσιες ή εσωτερικές πλωτές μεταφορές θα συμπληρώσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στον τομέα των μεταφορών, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς. Με την παρούσα πρόταση διασφαλίζεται ότι οι εν λόγω επιβάτες θα τυγχάνουν καλύτερης προστασίας, προκειμένου να αξιοποιήσουν πλήρως, και με εμπιστοσύνη, τα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς. 4. ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ 4.1. Δημόσιες διαβουλεύσεις Το 2006, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε δημόσιες διαβουλεύσεις σχετικά με τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές, οι οποίες επικεντρώνονταν εν μέρει στην προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα στα ταξίδια δια θαλάσσης ή μέσω εσωτερικών πλωτών οδών. Τα αποτελέσματα αυτών των διαβουλεύσεων δημοσιεύτηκαν, στις 6 Δεκεμβρίου 2006, στον δικτυακό τόπο της ΓΔ TREN και συμπληρώθηκαν με τα συμπεράσματα της συνεδρίασης μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών και των υπηρεσιών της ΓΔ TREN, που πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2007. Από αυτούς που απήντησαν, σχεδόν όλοι ήταν σύμφωνοι με την άποψη ότι πρέπει να υπάρχει κοινό ελάχιστο επίπεδο προστασίας των δικαιωμάτων των επιβατών σε ολόκληρη την ΕΕ, ανεξαρτήτως του τρόπου μεταφοράς ή του κατά πόσον το ταξίδι λαμβάνει χώρα εξ ολοκλήρου σε ένα μόνον κράτος μέλος ή υπάρχει διέλευση εσωτερικών ή εξωτερικών συνόρων. Τονίστηκε ότι οι επιβάτες ναυτιλιακών γραμμών συχνά είναι από τα πιο ευάλωτα μέρη της κοινωνίας, τα οποία δεν είναι συνηθισμένα ή δεν έχουν τα μέσα να υποβάλουν καταγγελία ή να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Από τις παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν φάνηκε ότι υπήρχε σαφής διάσταση απόψεων μεταξύ των ναυτιλιακών επιχειρήσεων, και των ενώσεων και ομοσπονδιών τους, αφενός, και 10 Ενιαία αγορά για τους πολίτες Ενδιάμεση έκθεση προς το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο 2007 (Βρυξέλλες) COM(2007) 60 της 21.2.2007. EL 6 EL

των ενώσεων καταναλωτών, αφετέρου, μολονότι όλοι συμφωνούν ότι χρειάζεται ένα ελάχιστο επίπεδο ισότιμων όρων ανταγωνισμού. Εν γένει, οι μεταφορείς διαβλέπουν περιορισμένη μόνον ανάγκη για κανονιστικές ρυθμίσεις σε κοινοτικό επίπεδο, ενώ οι ενώσεις καταναλωτών ζητούν να καθιερωθούν εκτεταμένα δικαιώματα για τους επιβάτες, και ακόμη περισσότερο για τους επιβάτες με μειωμένη κινητικότητα. Στις περισσότερες από τις απαντήσεις που απέστειλαν οι κυβερνήσεις των κρατών μελών εκφραζόταν υποστήριξη για την περαιτέρω ενίσχυση της προστασίας στον εν λόγω τομέα, μέσω παρέμβασης της ΕΕ. Όσον αφορά τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα, η πλειονότητα εκείνων που απήντησαν, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών μελών και των τοπικών αρχών που συμμετείχαν στις διαβουλεύσεις, θεωρεί ότι τα δικαιώματα των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα πρέπει να διέπονται από τις ίδιες τέσσερεις αρχές (αποφυγή διακριτικής μεταχείρισης, πρόσβαση, παροχή συνδρομής και κατάλληλη ενημέρωση), ανεξαρτήτως του χρησιμοποιούμενου τρόπου μεταφοράς, ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε τρόπου μεταφοράς. Όλοι όσοι απήντησαν στις διαβουλεύσεις συμφωνούν επίσης στο ακόλουθο σημείο: συγκεκριμένα, ότι το επιπρόσθετο κόστος των μέτρων για τη βελτίωση της προσπελασιμότητας και της παροχής συνδρομής στα άτομα με μειωμένη κινητικότητα δεν θα πρέπει να το αναλάβουν μόνο αυτά τα άτομα. Στη συνεδρίαση μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών και των υπηρεσιών της ΓΔ TREN, που πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2007, κανείς από τους παρισταμένους, όταν ρωτήθηκε ρητά, δεν αμφισβήτησε την ανάγκη για νομοθετικές ρυθμίσεις και εναρμόνιση σε επίπεδο ΕΕ. Παρ όλα ταύτα, οι διάφοροι συμμετέχοντες στις διαβουλεύσεις έχουν διαφορετική αντίληψη ως προς την κλίμακα του προβλήματος, όσον αφορά ορισμένα ζητήματα, όπως την ενημέρωση, την προσπελασιμότητα και τον έλεγχο της εφαρμογής. 4.2. Συγκέντρωση και αξιοποίηση της εμπειρογνωμοσύνης Τον Οκτώβριο του 2006, η Επιτροπή έλαβε γνωμοδότηση από το «Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ενέργειας και Μεταφορών», το οποίο ενεθάρρυνε τις κοινοτικές ενέργειες στο πεδίο των δικαιωμάτων των επιβατών ναυτιλιακών γραμμών. Η Επιτροπή έλαβε επίσης υπόψη μια ανεξάρτητη μελέτη, που ανατέθηκε από τη ΓΔ TREN, το 2005-2006, με θέμα Analysis and assessment of the level of protection of passenger rights in the EU maritime transport sector. Στη μελέτη εξετάζονταν τα δικαιώματα των επιβατών που έρχονται αντιμέτωποι με διακοπή του ταξιδίου, αλλά και η προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα. Η γενική μελέτη κατέληγε τελικά στο συμπέρασμα ότι η προστασία των επιβατών δεν ήταν απολύτως ικανοποιητική, εξαιτίας, μεταξύ άλλων, της έλλειψης ομοιομορφίας όσον αφορά την έκταση και τον βαθμό προστασίας των δικαιωμάτων των επιβατών της έλλειψης πλαισίου άμεσων και προκαθορισμένων λύσεων σε περιπτώσεις ματαιώσεων και καθυστερήσεων και της έλλειψης ενημέρωσης των επιβατών σχετικά με τα δικαιώματά τους σε περίπτωση κρίσιμου περιστατικού. Επιπλέον, όσον αφορά τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών ως προς την προστασία των εν λόγω ατόμων και ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης της κατάστασής τους μπορούν να γίνουν EL 7 EL

συγκεκριμένες βελτιώσεις όσον αφορά την δυνατότητα πρόσβασης σε λιμένες και πλοία, την αποφυγή διακρίσεων και την παροχή συνδρομής. 4.3. Εκτίμηση επιπτώσεων Η εκτίμηση επιπτώσεων, που διενεργήθηκε σύμφωνα με τις καθορισμένες κατευθυντήριες γραμμές, κατά βάση κάλυπτε τα εξής: αρχές αποζημίωσης και παροχής συνδρομής σε περίπτωση ματαιώσεων και καθυστερήσεων κανόνες προσπελασιμότητας, αποφυγής διακρίσεων και παροχής συνδρομής σε άτομα με αναπηρία και άτομα με μειωμένη κινητικότητα ποιοτικά πρότυπα και υποχρεώσεις ενημέρωσης κανόνες για τη διεκπεραίωση παραπόνων και την παρακολούθηση της συμμόρφωσης. EL 8 EL

Εξετάστηκαν τέσσερεις επιλογές πολιτικής: «Διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης»: καμία ενέργεια από την ΕΕ και διατήρηση της ισχύουσας εθνικής νομοθεσίας Αυτοδεσμευτικές συμφωνίες (ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών), που καταρτίζουν και εγκρίνουν οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις για τη βελτίωση της κατάστασης των ατόμων που ταξιδεύουν στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές συντονισμός από την ΕΕ και ανάπτυξη της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών για την ενίσχυση της εθνικής νομοθεσίας παρέμβαση του κοινοτικού νομοθέτη (παραδείγματος χάριν, με κανονισμό) για την καθιέρωση ενισχυμένων δικαιωμάτων των ατόμων όταν ταξιδεύουν με πλοίο. Σύνοψη των αποτελεσμάτων της εκτίμησης επιπτώσεων: Ως προς την αρχή της αποφυγής διακρίσεων και της παροχής συνδρομής σε άτομα με αναπηρία και άτομα με μειωμένη κινητικότητα, θεωρήθηκε ως βέλτιστη η επιλογή 4: «Κοινοτική νομοθετική παρέμβαση για την καθιέρωση ενισχυμένων δικαιωμάτων των ατόμων όταν ταξιδεύουν με πλοίο». Η επιλογή «καθιέρωση ολοκληρωμένου συστήματος» φαίνεται να είναι η πλέον αποτελεσματική όσον αφορά τις υποχρεώσεις παροχής συνδρομής και ενημέρωσης σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου. Η ενίσχυση της προστασίας των επιβατών θα οδηγήσει στην προσφορά καλύτερης εξυπηρέτησης. Το παρόν σχέδιο κανονισμού συνοδεύεται από την έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων, μαζί με τα παραρτήματά της. 5. ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ 5.1. Νομική βάση Η νομική βάση της πρότασης καθορίζεται στα άρθρα 71 και 80 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, στο πλαίσιο των οποίων εφαρμόζεται η διαδικασία συναπόφασης. 5.2. Επιλογή νομικής πράξης Ο κύριος στόχος της πρότασης είναι να εξασφαλιστεί ικανοποιητικό επίπεδο προστασίας των επιβατών ναυτιλιακών γραμμών, εν γένει, και των ατόμων με αναπηρία και με μειωμένη κινητικότητα, ειδικότερα. Οι κανόνες που θεσπίζονται με την παρούσα πρόταση πρέπει να εφαρμοστούν με ενιαίο και αποτελεσματικό τρόπο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να διασφαλιστεί ικανοποιητικό επίπεδο προστασίας των επιβατών ναυτιλιακών γραμμών και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ μεταφορέων. Όπως έχουν συμφωνήσει οι νομοθέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι μηχανισμοί από κοινού ρύθμισης και αυτορρύθμισης «δεν εφαρμόζονται αν διακυβεύονται θεμελιώδη δικαιώματα ή σημαντικές πολιτικές επιλογές ή σε καταστάσεις όπου οι κανόνες πρέπει να εφαρμόζονται ομοιόμορφα σε όλα τα κράτη EL 9 EL

μέλη» 11. Ο κανονισμός, ο οποίος ισχύει άμεσα, φαίνεται ότι είναι το πλέον ενδεδειγμένο μέσο προκειμένου να εξασφαλιστεί συνεπής εφαρμογή των κανόνων σε όλα τα κράτη μέλη. Η Κοινότητα έχει ήδη επιλέξει τον κανονισμό ως πλέον ενδεδειγμένη νομική πράξη για την προστασία των δικαιωμάτων των αεροπορικών και σιδηροδρομικών μεταφορών, και επιδιώκει, με τον τρόπο αυτό, να εξασφαλίσει εκτελεστά και ισοδύναμα δικαιώματα στους επιβάτες ναυτιλιακών γραμμών. 11 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Συμβούλιο και Επιτροπή, Διοργανική συμφωνία για τη βελτίωση της νομοθεσίας (2003/C 321/01), σημείο 17. EL 10 EL

5.3. Αρχή της επικουρικότητας Η προστασία των επιβατών αποτελεί πρόβλημα ευρωπαϊκής κλίμακας, για το οποίο απαιτείται λύση σε κοινοτικό επίπεδο. Η απελευθέρωση της αγοράς και η σημασία που πρέπει να δοθεί στα συμφέροντα των καταναλωτών, ιδίως των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, είναι δύο συμπληρωματικές πλευρές της εσωτερικής αγοράς. Η πρόταση αποσκοπεί, ουσιαστικά, στην εξασφάλιση των ιδίων δικαιωμάτων και του ιδίου επιπέδου προστασίας, για τους επιβάτες ναυτιλιακών γραμμών, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Λόγω της διεθνούς διάστασης αυτού του τρόπου μεταφοράς, είναι αδύνατον για ένα μεμονωμένο κράτος μέλος ή μια ομάδα κρατών μελών να επιλύσει ικανοποιητικά τα ζητήματα που άπτονται των υπηρεσιών επιβατικών μεταφορών άρα απαιτείται κοινοτική δράση. 5.4. Αρχή της αναλογικότητας Η Επιτροπή έχει επίγνωση του κινδύνου υπερβολικών ρυθμίσεων και εξακολουθεί να είναι προσηλωμένη στην απλούστευση του κανονιστικού περιβάλλοντος, θέμα το οποίο τονίστηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας. Η Επιτροπή έχει περιορίσει την πρότασή της σε πεδία όπου είναι αναγκαίοι συγκεκριμένοι κοινοτικοί κανόνες και έχει αποφύγει θέματα τα οποία καλύτερα να επαφίενται σε αυτορρυθμιστικά μέτρα. Η πρόταση περιορίζεται σε πεδία όπου η ανάγκη για κοινοτικές ενέργειες είναι σαφής και ευρέως αποδεκτή. Επομένως, είναι ανάλογη με τον επιδιωκόμενο στόχο και κατάλληλη για τις περιστάσεις υπό τις οποίες επιδιώκεται. Χωρίς εναρμόνιση, στην καλύτερη περίπτωση, στους επιβάτες θα παρέχονταν διαφορετικά δικαιώματα και, στη χειρότερη, οι επιβάτες δεν θα είχαν καμία νομική προστασία. Εξάλλου, θα τους ήταν δύσκολο να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους όπου και να ταξίδευαν στην Ευρώπη, και άρα να επιμείνουν στην τήρησή τους. 5.5. Έλεγχος της εφαρμογής Οι επιβάτες ναυτιλιακών γραμμών εν γένει και οι επιβάτες ναυτιλιακών γραμμών που είναι άτομα με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα βρίσκονται στη θέση του ασθενέστερου μέρους, εάν οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις δεν τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους. Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία προβλέπει, για τα άτομα που ισχυρίζονται ότι είναι θύματα παράβασης των διατάξεων της Σύμβασης των ΗΕ από συμβαλλόμενο κράτος, τη δυνατότητα να υποβάλουν γνωστοποίηση. Συνεπώς, η θέσπιση περαιτέρω κανονισμού της ΕΕ θα προσφέρει αποτελεσματικότερη ενιαία νομική προστασία σε ολόκληρη την ΕΕ. Θα χρειαστεί αυστηρή εφαρμογή του προτεινόμενου κανονισμού. Για τον λόγο αυτό, η πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει ένα άρθρο το οποίο υποχρεώνει τα κράτη μέλη να επιβάλλουν κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης και να ορίσουν υπεύθυνους φορείς για τον έλεγχο της εφαρμογής του κανονισμού και για την εξέταση των καταγγελιών των επιβατών. Στις διατάξεις αυτές ακολουθείται η ίδια προσέγγιση όπως στις ακόλουθες νομοθετικές πράξεις: στον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης στον κανονισμό σχετικά με τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα όταν ταξιδεύουν αεροπορικώς και στον EL 11 EL

κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών. 5.6. Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος και Ελβετία Η πρόταση κανονισμού παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και πρέπει, άρα, να επεκταθεί σε αυτόν. Η πρόταση παρουσιάζει επίσης ενδιαφέρον για την Ελβετία. 6. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Κεφάλαιο Ι Γενικές διατάξεις Στο άρθρο 1 καθορίζεται το αντικείμενο του κανονισμού. Στο άρθρο 2 καθορίζεται το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού. Στο άρθρο 3 παρατίθενται οι ορισμοί που θα ισχύουν για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού. Το άρθρο 4 αφορά τη σύναψη της σύμβασης μεταφοράς, από την οποία γεννώνται τα δικαιώματα που καθιερώνονται στην παρούσα πρόταση, και προβλέπει όρους συμβάσεων χωρίς διακρίσεις. Το άρθρο 5 αφορά τον αποκλεισμό αποποίησης όσον αφορά τα δικαιώματα που καθιερώνονται με τον παρόντα κανονισμό. Κεφάλαιο II κινητικότητα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη Στο άρθρο 6 θεσπίζεται η γενική αρχή της απαγόρευσης της άρνησης μεταφοράς ατόμων με μειωμένη κινητικότητα. Το άρθρο 7 προβλέπει ότι η διάταξη αυτή εφαρμόζεται υπό την επιφύλαξη ορισμένων εξαιρέσεων και παρεκκλίσεων, κυρίως για αιτιολογημένους λόγους ασφαλείας, όπως ορίζει ο νόμος. Στο άρθρο 8 θεσπίζονται γενικοί κανόνες προσπελασιμότητας των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα. Στο άρθρο 9 καθιερώνεται το δικαίωμα παροχής συνδρομής σε άτομα με αναπηρία και άτομα με μειωμένη κινητικότητα στους λιμένες και ορίζεται ο υπεύθυνος για την παροχή συνδρομής στους λιμένες, καθώς και ο τρόπος χρηματοδότησης αυτής της συνδρομής από τον υπεύθυνο. Η παροχή συνδρομής χωρίς επιπλέον κόστος για το άτομο με μειωμένη κινητικότητα αποτελεί θεμελιώδη αρχή. Στο άρθρο 10 προβλέπεται το δικαίωμα παροχής συνδρομής σε περίπτωση που δεν υπάρχει λιμένας, με παραπομπή στο άρθρο 9. EL 12 EL

Και στο άρθρο 11 επίσης καθιερώνεται η θεμελιώδης αρχή, βάσει της οποίας η συνδρομή παρέχεται χωρίς επιπλέον κόστος για το άτομο με μειωμένη κινητικότητα, όσον αφορά την παροχή συνδρομής στα πλοία. Στο άρθρο 12 καθορίζονται οι αρχές παροχής συνδρομής στους λιμένες, η οποία περιλαμβάνει την εξασφάλιση καταλύματος για τα ζώα συνοδείας και κανόνες για τη μετεπιβίβαση. Προκειμένου να παρέχεται ποιοτική εξυπηρέτηση των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα ανά πάσα στιγμή, καθορίζονται επίσης χρονικά περιθώρια τα οποία υποχρεούνται να τηρούν τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα, σε περίπτωση προηγούμενης κράτησης. Το άρθρο 13 αφορά τη διαβίβαση πληροφοριών σε τρίτους. Προκειμένου να παρέχεται ποιοτική εξυπηρέτηση των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα ανά πάσα στιγμή, οι μεταφορείς (ή οι λιμενικές αρχές, εάν οι μεταφορείς αποφασίσουν να αναθέσουν με σύμβαση την παροχή συνδρομής σε αυτές) πρέπει να ειδοποιούνται εγκαίρως για τις ειδικές ανάγκες τους, πριν από το ταξίδι. Στο παρόν άρθρο καθορίζονται κανόνες για τη διαβίβαση αυτών των πληροφοριών, καθώς και οι προθεσμίες που πρέπει να τηρούνται προκειμένου να δημιουργούνται υποχρεώσεις των μεταφορέων δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Το άρθρο 14 πραγματεύεται τα ποιοτικά πρότυπα συνδρομής, τα οποία πρέπει να καθορίσουν οι μεταφορείς. Στο άρθρο 15 καθορίζεται απαίτηση να εξασφαλίζεται κατάλληλη κατάρτιση του προσωπικού σε θέματα αναπηρίας. Στο άρθρο 16 καθιερώνεται το δικαίωμα αποζημίωσης σε περίπτωση απώλειας ή ζημίας αναπηρικών αμαξιδίων και λοιπού εξοπλισμού μετακίνησης, κατά τη διεκπεραίωση στους λιμένες ή στα πλοία. Κεφάλαιο III Υποχρεώσεις των μεταφορέων σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου Στο άρθρο 17 καθορίζεται η υποχρέωση παροχής πληροφοριών σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου. Στο άρθρο 18 καθιερώνεται το δικαίωμα παροχής συνδρομής στους επιβάτες σε περίπτωση καθυστέρησης ή ματαίωσης ενός δρομολογίου. Στη συνδρομή αυτή συμπεριλαμβάνεται η εστίαση, η παροχή καταλύματος και η μεταφορά, με ειδική μέριμνα για τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα. Με το άρθρο 19 δημιουργείται υπέρ του επιβάτη δικαίωμα επιστροφής χρημάτων ή μεταφοράς με άλλο δρομολόγιο, σε περίπτωση που η καθυστέρηση υπερβαίνει ορισμένα χρονικά όρια ή ματαιώνεται κάποιο δρομολόγιο. Στο άρθρο 20 καθορίζεται το δικαίωμα αποζημίωσης σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου. Περαιτέρω, στο άρθρο αυτό καθορίζεται η προθεσμία για την καταβολή της αποζημίωσης, καθώς και ο τρόπος καταβολής της. Το άρθρο 21 προσφέρει τη δυνατότητα για αξίωση περαιτέρω αποζημίωσης. Με το άρθρο 22 ενθαρρύνονται οι μεταφορείς να προβαίνουν σε ρυθμίσεις, προκειμένου να ενισχυθούν τα δικαιώματα των επιβατών και να βελτιωθεί η ποιότητα των υπηρεσιών. EL 13 EL

Κεφάλαιο ΙV Ενημέρωση των επιβατών και διεκπεραίωση παραπόνων Με το άρθρο 23 καθιερώνεται γενικό δικαίωμα παροχής ταξιδιωτικών πληροφοριών σε όλους τους επιβάτες. Βάσει του άρθρου 24, οι μεταφορείς, οι πραγματικοί μεταφορείς και οι διαχειριστικοί φορείς των λιμένων υποχρεούνται να παρέχουν στους επιβάτες πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα που έχουν δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Στο άρθρο 25 καθορίζονται κανόνες για διαδικασία διεκπεραίωσης παραπόνων. Κεφάλαιο V Έλεγχος της εφαρμογής και εθνικοί φορείς ελέγχου της εφαρμογής Στο άρθρο 26 καθορίζονται κανόνες για τον έλεγχο της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, και συγκεκριμένα υποχρεούνται τα κράτη μέλη να ορίσουν εθνικούς φορείς ελέγχου της εφαρμογής, στους οποίους μπορούν να υποβάλλουν καταγγελίες οι επιβάτες σχετικά με εικαζόμενη παράβαση των δικαιωμάτων που έχουν δυνάμει του παρόντος σχεδίου κανονισμού. Βάσει του άρθρου 27, οι φορείς ελέγχου της εφαρμογής απαιτείται να δημοσιεύουν ετήσια έκθεση των δραστηριοτήτων τους. Με το άρθρο 28 καθιερώνεται η αρχή της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών φορέων ελέγχου της εφαρμογής. Βάσει του άρθρου 29, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να θεσπίσουν αποτρεπτικές κυρώσεις για περιπτώσεις όπου δεν γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα των επιβατών. Κεφάλαιο VI Τελικές διατάξεις Το άρθρο 30 προβλέπει ότι η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκθεση σχετικά με τη λειτουργία του κανονισμού, τρία έτη μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού. Το άρθρο 31 αφορά την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών. Το άρθρο 32 προβλέπει ότι ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε εφαρμογή ένα έτος μετά την ημερομηνία αυτή. Στο παράρτημα I καθιερώνεται το δικαίωμα επιστροφής χρημάτων ή μεταφοράς με άλλο δρομολόγιο, σε περίπτωση προηγούμενης κράτησης από άτομο με αναπηρία και άτομο με μειωμένη κινητικότητα, το οποίο δεν έγινε δεκτό προς επιβίβαση λόγω της αναπηρίας του ή της μειωμένης κινητικότητάς του. Στο παράρτημα II καθορίζεται το περιεχόμενο της συνδρομής που πρέπει να παρέχεται στα άτομα με αναπηρία και στα άτομα με μειωμένη κινητικότητα στους λιμένες. Στο παράρτημα III καθορίζεται το περιεχόμενο της συνδρομής που πρέπει να παρέχεται στα άτομα με αναπηρία και στα άτομα με μειωμένη κινητικότητα στα πλοία. EL 14 EL

Το παράρτημα IV αφορά το περιεχόμενο της κατάρτισης σε θέματα ατόμων με αναπηρία. EL 15 EL

2008/0246 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τα δικαιώματα των επιβατών στις θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη: τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως τα άρθρα 71 παράγραφος 1 και 80 παράγραφος 2, την πρόταση της Επιτροπής 12, τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής 13, τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών 14, Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 251 της Συνθήκης 15, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) Η δράση της Κοινότητας στον τομέα των ναυτιλιακών γραμμών πρέπει να αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στην εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των επιβατών, συγκρίσιμου με άλλους τρόπους μεταφοράς. Συν τοις άλλοις, πρέπει να λαμβάνονται πλήρως υπόψη οι απαιτήσεις προστασίας των καταναλωτών εν γένει. (2) Επειδή ο επιβάτης ναυτιλιακού δρομολογίου είναι το ασθενέστερο μέρος της σύμβασης μεταφοράς, τα δικαιώματα του επιβάτη πρέπει, από την άποψη αυτή, να διασφαλίζονται, ανεξαρτήτως ιθαγένειας ή τόπου κατοικίας του εντός της Κοινότητας. (3) Η ενιαία αγορά θαλάσσιων και εσωτερικών πλωτών επιβατικών μεταφορών θα πρέπει να λειτουργεί προς όφελος των πολιτών εν γένει. Κατά συνέπεια, τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα, ανεξαρτήτως του αν αυτή 12 13 14 15 ΕΕ C [ ] της [ ], σ. [ ]. ΕΕ C [ ] της [ ], σ. [ ]. ΕΕ C [ ] της [ ], σ. [ ]. ΕΕ C [ ] της [ ], σ. [ ]. EL 16 EL

οφείλεται σε αναπηρία, στην ηλικία ή σε οποιονδήποτε άλλον παράγοντα, θα πρέπει να έχουν δυνατότητες να χρησιμοποιούν τις εμπορικές ναυτιλιακές γραμμές μεταφοράς επιβατών, συγκρίσιμες με τις δυνατότητες των άλλων πολιτών. Τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα έχουν το ίδιο δικαίωμα με τους άλλους πολίτες στην ελεύθερη κυκλοφορία, στην ελευθερία επιλογής και στο να μην αποτελούν αντικείμενο διακρίσεων. (4) Λαμβάνοντας υπόψη το άρθρο 9 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και προκειμένου να δοθούν στα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα ευκαιρίες μετακίνησης με θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές συγκρίσιμες με εκείνες των άλλων πολιτών, πρέπει να καθοριστούν κανόνες για την αποφυγή διακρίσεων και την παροχή συνδρομής κατά το ταξίδι τους. Τα άτομα αυτά θα πρέπει, επομένως, να γίνονται δεκτά για μεταφορά, η δε αναπηρία ή η αδυναμία τους αυτή δεν θα πρέπει να αποτελεί λόγο άρνησης της μεταφοράς τους, εξαιρουμένων των δικαιολογημένων λόγων ασφαλείας που ορίζει ο νόμος. Πρέπει να διαθέτουν δικαίωμα παροχής συνδρομής σε λιμένες, σε σημεία επιβίβασης / αποβίβασης όπου δεν υπάρχει λιμένας, καθώς και επί των επιβατηγών πλοίων. Για λόγους κοινωνικής ένταξης, η συνδρομή θα πρέπει να παρέχεται χωρίς χρηματική επιβάρυνση. Οι μεταφορείς πρέπει να καθορίσουν κανόνες προσπελασιμότητας, χρησιμοποιώντας κατά προτίμηση το ευρωπαϊκό σύστημα τυποποίησης. (5) Όταν αποφασίζουν τον σχεδιασμό νέων λιμένων και τερματικών σταθμών, ενδεχομένως, καθώς και σε περιπτώσεις εκτενών εργασιών ανακαίνισης, οι διαχειριστικοί φορείς των λιμένων και οι μεταφορείς που θα τους χρησιμοποιήσουν θα πρέπει, όπου χρειάζεται, να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα. Ομοίως, οι μεταφορείς πρέπει, όπου χρειάζεται, να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες αυτές, όταν αποφασίζουν τον σχεδιασμό νέων και άλλως ανακαινισμένων πλοίων, σύμφωνα με την οδηγία 98/18/ΕΚ του Συμβουλίου, της 17ης Μαρτίου 1998, για τους κανόνες και τα πρότυπα ασφαλείας για τα επιβατηγά πλοία 16. (6) Η συνδρομή που παρέχεται σε λιμένες ευρισκόμενους στο έδαφος κράτους μέλους όπου ισχύει η Συνθήκη θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να δίνει τη δυνατότητα στα άτομα με αναπηρία και στα άτομα με μειωμένη κινητικότητα να μεταβαίνουν από το καθορισμένο σημείο άφιξης στον λιμένα προς το επιβατηγό πλοίο και από το επιβατηγό πλοίο προς το καθορισμένο σημείο αναχώρησης από τον λιμένα, συμπεριλαμβανομένης της επιβίβασης και της αποβίβασης. (7) Η συνδρομή θα πρέπει να χρηματοδοτείται κατά τρόπο ώστε η επιβάρυνση να κατανέμεται δίκαια σε όλους τους επιβάτες που χρησιμοποιούν έναν μεταφορέα και να μην αποθαρρύνεται η μεταφορά ατόμων με αναπηρία και ατόμων με μειωμένη κινητικότητα. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος χρηματοδότησης φαίνεται να είναι η είσπραξη τέλους, συμπεριλαμβανομένου στη βασική τιμή του εισιτηρίου, από κάθε επιβάτη που χρησιμοποιεί έναν μεταφορέα. Τα τέλη πρέπει να εγκρίνονται και να εφαρμόζονται με πλήρη διαφάνεια. 16 ΕΕ L 144 της 15.5.1998, σ. 1. EL 17 EL

(8) Για τη διοργάνωση της παροχής συνδρομής σε άτομα με αναπηρία και άτομα με μειωμένη κινητικότητα, καθώς και για την κατάρτιση του προσωπικού τους, οι μεταφορείς πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη Σύσταση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού για τον σχεδιασμό και τη λειτουργία των επιβατηγών πλοίων ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ηλικιωμένων και των μειονεκτούντων ατόμων 17. (9) Οι επιβάτες πρέπει να ενημερώνονται δεόντως σε περίπτωση ματαίωσης ή καθυστέρησης ενός δρομολογίου. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να βοηθούν τους επιβάτες να προβαίνουν στις αναγκαίες διευθετήσεις και, εάν χρειάζεται, να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με εναλλακτικές ανταποκρίσεις. (10) Πρέπει να περιοριστεί η ταλαιπωρία την οποία υφίστανται οι επιβάτες, εξαιτίας της ματαίωσης ή της μεγάλης καθυστέρησης του ταξιδίου τους. Για τον σκοπό αυτό, πρέπει να παρέχεται στους επιβάτες κατάλληλη φροντίδα, και οι επιβάτες πρέπει να μπορούν να ακυρώνουν το ταξίδι τους και να τους επιστρέφεται το αντίτιμο του εισιτηρίου ή να τους προσφέρεται μεταφορά με άλλο δρομολόγιο υπό ικανοποιητικές συνθήκες. (11) Οι μεταφορείς πρέπει να προβλέπουν την καταβολή αποζημίωσης στους επιβάτες, σε περίπτωση καθυστέρησης ή ματαίωσης ενός δρομολογίου, βάσει ποσοστού επί της τιμής του εισιτηρίου, εκτός εάν η καθυστέρηση ή ματαίωση οφείλεται σε εξαιρετικές συνθήκες, οι οποίες δεν θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί ακόμη και αν είχε ληφθεί κάθε εύλογο μέτρο. (12) Οι μεταφορείς πρέπει να συνεργάζονται προκειμένου να προβαίνουν σε ρυθμίσεις, σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο, για τη βελτίωση της φροντίδας και της συνδρομής που παρέχονται στους επιβάτες, όποτε διακόπτεται το ταξίδι τους, κυρίως σε περίπτωση μεγάλων καθυστερήσεων. (13) Ο παρών κανονισμός δεν πρέπει να θίγει τα δικαιώματα των επιβατών που έχουν καθιερωθεί με την οδηγία 90/314/ΕΟΚ για τα οργανωμένα ταξίδια και τις οργανωμένες διακοπές και περιηγήσεις 18. Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να έχει εφαρμογή στις περιπτώσεις όπου ένα οργανωμένο ταξίδι ματαιώνεται για λόγους άλλους από τη ματαίωση του ναυτιλιακού δρομολογίου. (14) Οι επιβάτες πρέπει να ενημερώνονται πλήρως για τα δικαιώματα που έχουν δυνάμει του παρόντος κανονισμού, ούτως ώστε να μπορούν να τα ασκούν ουσιαστικά. Τα δικαιώματα των επιβατών θαλάσσιων και εσωτερικών πλωτών γραμμών πρέπει να περιλαμβάνουν την πληροφόρησή τους σχετικά με τις παρεχόμενες υπηρεσίες, πριν από το ταξίδι και κατά τη διάρκειά του. Όλες οι βασικές πληροφορίες που παρέχονται στους επιβάτες θαλάσσιων και εσωτερικών πλωτών γραμμών πρέπει επίσης να παρέχονται σε εναλλακτική μορφή, προσιτή σε άτομα με αναπηρία και σε άτομα με μειωμένη κινητικότητα. (15) Οι επιβάτες πρέπει να μπορούν να ασκούν τα δικαιώματά τους μέσω κατάλληλων διαδικασιών υποβολής παραπόνων, τις οποίες θέτουν σε εφαρμογή οι μεταφορείς ή, 17 18 IMO Επιτροπή Θαλάσσιας Ασφάλειας, Εγκύκλ. 735, 24 Ιουνίου 1996, κατά τον χρόνο έκδοσης του παρόντος κανονισμού. ΕΕ L 158 της 23.6.1990, σ. 59. EL 18 EL

ανάλογα με την περίπτωση, με την υποβολή καταγγελιών στον φορέα ή τους φορείς που έχουν οριστεί για τον σκοπό αυτό από το οικείο κράτος μέλος. (16) Οι καταγγελίες που αφορούν τη συνδρομή σε λιμένα ή σε σημείο επιβίβασης / αποβίβασης πρέπει να απευθύνονται στον εθνικό φορέα ή φορείς που ορίζει το κράτος μέλος, στο οποίο ευρίσκεται ο λιμένας, για τον έλεγχο της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού. Οι καταγγελίες που αφορούν τη συνδρομή από έναν μεταφορέα κατά το ταξίδι θα πρέπει να απευθύνονται στον εθνικό φορέα ή φορείς που ορίζει το κράτος μέλος, το οποίο εξέδωσε την άδεια εκμετάλλευσης του μεταφορέα, για τον έλεγχο της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού. Ο φορέας που ορίζεται για τον έλεγχο της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού πρέπει να διαθέτει την εξουσία και την ικανότητα να διερευνά τις ατομικές καταγγελίες και να διευκολύνει την εξώδικη τακτοποίηση των διαφορών. (17) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εποπτεύουν και να εξασφαλίζουν τη συμμόρφωση προς τον παρόντα κανονισμό και να ορίσουν κατάλληλο φορέα για την άσκηση των εκτελεστικών καθηκόντων. Η εν λόγω εποπτεία δεν επηρεάζει τα δικαιώματα των επιβατών να ασκούν ένδικα μέσα σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. (18) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν κυρώσεις, που θα επιβάλλονται σε περίπτωση παράβασης του παρόντος κανονισμού, και να εξασφαλίζουν την εφαρμογή τους. Οι κυρώσεις αυτές, στις οποίες μπορεί να περιλαμβάνεται και η καταβολή αποζημίωσης στον ενδιαφερόμενο, θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές. (19) Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού, και συγκεκριμένα η εξασφάλιση υψηλών και ισοδύναμων επιπέδων προστασίας και συνδρομής των επιβατών σε όλα τα κράτη μέλη και η διασφάλιση ότι οι οικονομικοί παράγοντες θα δρουν με εναρμονισμένους όρους στην ενιαία αγορά, είναι αδύνατον να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη και δύνανται συνεπώς, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων της δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο, η Κοινότητα μπορεί να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας που διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών. (20) Η επιβολή του παρόντος κανονισμού πρέπει να βασίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Οκτωβρίου 2004, σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών («κανονισμός για τη συνεργασία όσον αφορά την προστασία των καταναλωτών») 19. Πρέπει, επομένως, να τροποποιηθεί αναλόγως ο κανονισμός αυτός. (21) Η οδηγία 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 1995, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών 20, θα πρέπει να εφαρμόζεται αυστηρά, προκειμένου να διασφαλίζεται ο 19 20 ΕΕ L 364 της 9.12.2004, σ. 1. ΕΕ L 281 της 23.11.1995, σ. 31. EL 19 EL

σεβασμός της ιδιωτικής ζωής των επιβατών των θαλάσσιων και εσωτερικών πλωτών μεταφορών και να εξασφαλιστεί ότι οι ζητούμενες πληροφορίες χρησιμεύουν μόνον για την τήρηση των υποχρεώσεων συνδρομής που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό και δεν χρησιμοποιούνται εις βάρος των επιβατών. (22) Ο παρών κανονισμός σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται ιδίως στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ: Κεφάλαιο I Γενικές διατάξεις Άρθρο 1 Αντικείμενο Με τον παρόντα κανονισμό θεσπίζονται κανόνες σχετικά με τα εξής: (1) την αποφυγή διακριτικής μεταχείρισης μεταξύ επιβατών, όσον αφορά τους όρους μεταφοράς που προσφέρονται από μεταφορείς (2) την αποφυγή διακριτικής μεταχείρισης και την υποχρεωτική παροχή συνδρομής σε άτομα με αναπηρία και σε άτομα με μειωμένη κινητικότητα (3) τις υποχρεώσεις των μεταφορέων έναντι των επιβατών σε περιπτώσεις ματαίωσης ή καθυστέρησης (4) τις ελάχιστες πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται στους επιβάτες (5) τη διεκπεραίωση των παραπόνων (6) τον έλεγχο της εφαρμογής των δικαιωμάτων των επιβατών. Άρθρο 2 Πεδίο εφαρμογής 1. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στις εμπορικές θαλάσσιες και εσωτερικές πλωτές μεταφορές επιβατών, συμπεριλαμβανομένων των κρουαζιερών, μεταξύ ή εντός λιμένων ή οιουδήποτε σημείου επιβίβασης / αποβίβασης που ευρίσκονται στο έδαφος κράτους μέλους όπου ισχύει η Συνθήκη. 2. Τα κράτη μέλη δύνανται να εξαιρούν τις γραμμές που καλύπτονται από συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας, εφόσον οι εν λόγω συμβάσεις διασφαλίζουν συγκρίσιμο επίπεδο δικαιωμάτων των επιβατών με το απαιτούμενο στον παρόντα κανονισμό. EL 20 EL

Άρθρο 3 Ορισμοί Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, νοούνται ως: α) «άτομο με αναπηρία» ή «άτομο με μειωμένη κινητικότητα», οποιοδήποτε άτομο, η κινητικότητα του οποίου είναι μειωμένη κατά τη χρήση των μεταφορικών μέσων, λόγω οποιασδήποτε σωματικής αναπηρίας (αισθητήριας ή κινητικής, μόνιμης ή προσωρινής), διανοητικής ανικανότητας ή αδυναμίας, ή λόγω οποιασδήποτε άλλης αιτίας ανικανότητας, ή λόγω ηλικίας, και η κατάσταση του οποίου απαιτεί κατάλληλη προσοχή και προσαρμογή των προσφερόμενων σε όλους τους επιβάτες υπηρεσιών στις ιδιαίτερες ανάγκες του ατόμου αυτού β) «ματαίωση», η μη διενέργεια προηγουμένως προγραμματισθείσας μεταφοράς, για την οποία υπήρχε τουλάχιστον μία κράτηση θέσεως γ) «καθυστέρηση», η διαφορά μεταξύ της προγραμματισμένης ώρας αναχώρησης ή άφιξης του επιβάτη, σύμφωνα με τον γνωστοποιημένο πίνακα δρομολογίων, και του πραγματικού ή αναμενόμενου χρόνου αναχώρησης ή άφιξής του δ) «μεταφορέας», το πρόσωπο το οποίο ή για λογαριασμό του οποίου έχει συναφθεί μια σύμβαση μεταφοράς ή ο πραγματικός μεταφορέας, είτε η μεταφορά εκτελείται όντως από τον ίδιο ή από πραγματικό μεταφορέα, πλην του ταξιδιωτικού πράκτορα ε) «εμπορική ναυτιλιακή γραμμή μεταφοράς επιβατών», η ναυτιλιακή γραμμή μεταφοράς επιβατών, η οποία εξυπηρετείται από μεταφορέα μέσω προγραμματισμένου ή μη δρομολογίου, παρεχόμενη στο ευρύ κοινό έναντι αντιτίμου, είτε μόνη, είτε στο πλαίσιο οργανωμένου ταξιδίου στ) «πραγματικός μεταφορέας», το διαφορετικό από τον μεταφορέα και τον ταξιδιωτικό πράκτορα πρόσωπο, το οποίο εκτελεί όντως όλη τη μεταφορά ή μέρος αυτής ζ) «λιμένας», η χερσαία και θαλάσσια περιοχή, η οποία αποτελείται από βελτιωτικά έργα και εξοπλισμό που καθιστούν δυνατή, κυρίως, την υποδοχή πλοίων, τη φόρτωση και εκφόρτωσή τους, την αποθήκευση εμπορευμάτων, την παραλαβή και παράδοση των εμπορευμάτων αυτών με εσωτερικές μεταφορές, και την επιβίβαση και αποβίβαση επιβατών η) «σημείο επιβίβασης / αποβίβασης», η χερσαία και θαλάσσια περιοχή, πλην του λιμένα, από το οποίο επιβιβάζονται και στο οποίο αποβιβάζονται τακτικά επιβάτες. θ) «πλοίο», το θαλασσοπλοούν ή ποταμοπλοούν σκάφος, αποκλειομένου του αερολισθαίνοντος σκάφους EL 21 EL

ι) «σύμβαση μεταφοράς», η σύμβαση μεταφοράς μεταξύ του μεταφορέα ή του εξουσιοδοτημένου εκδοτηρίου εισιτηρίων του και του επιβάτη, για την παροχή μιας ή περισσοτέρων υπηρεσιών μεταφοράς ια) ιβ) ιγ) ιδ) «εισιτήριο», το έγκυρο έγγραφο που παρέχει δικαίωμα μεταφοράς, ή το ισοδύναμό του σε μη έντυπη, π.χ. ηλεκτρονική μορφή, το οποίο έχει εκδοθεί ή εγκριθεί από τον μεταφορέα ή από το εξουσιοδοτημένο εκδοτήριο εισιτηρίων του «εκδοτήριο εισιτηρίων», κάθε πωλητής υπηρεσιών ναυτιλιακών δρομολογίων που συνάπτει συμβάσεις μεταφοράς και πωλεί εισιτήρια για λογαριασμό του μεταφορέα ή για ίδιο λογαριασμό «ταξιδιωτικός πράκτορας», ο διοργανωτής ή ο πωλητής, πλην του μεταφορέα, κατά την έννοια του άρθρου 2 σημεία 2 και 3 της οδηγίας 90/314/EΟΚ «κράτηση», η έγκριση, έγγραφη ή ηλεκτρονική, που δίνει δικαίωμα μεταφοράς με βάση εκ των προτέρων βεβαιωμένες ad hoc ρυθμίσεις ιε) «επιβατηγό πλοίο», το πλοίο το οποίο μεταφέρει περισσοτέρους από 12 επιβάτες ιστ) ιζ) ιη) «επιβατηγό οχηματαγωγό πλοίο (ro-ro)», το πλοίο το οποίο μεταφέρει περισσότερους από δώδεκα επιβάτες και διαθέτει χώρους στους οποίους εισέρχονται και εξέρχονται απ ευθείας τα μεταφερόμενα οχήματα, ή χώρους ειδικής κατηγορίας, όπως ορίζονται στον κανονισμό ΙΙ-2/3 της Διεθνούς Σύμβασης του 1974 περί ασφαλείας της ανθρωπίνης ζωής εν θαλάσση, όπως έχει τροποποιηθεί «λιμενική αρχή» ή «διαχειριστικός φορέας του λιμένα», ο φορέας ο οποίος, σε συνδυασμό ή μη με άλλες δραστηριότητες, έχει ως αποστολή, σύμφωνα με εθνική νομοθετική ή κανονιστική ρύθμιση, τη διοίκηση και τη διαχείριση των λιμενικών υποδομών, καθώς και τον συντονισμό και τον έλεγχο των δραστηριοτήτων των διαφόρων παρόχων υπηρεσιών σε έναν λιμένα ή σε σύστημα λιμένων. Ενδέχεται να συνίσταται από διαφορετικούς χωριστούς φορείς ή να είναι υπεύθυνος για περισσότερους του ενός λιμένες «κρουαζιέρα», η επιβατική ναυτιλιακή δραστηριότητα, που συνοδεύεται από κατάλυμα και άλλες διευκολύνσεις, με διαμονή άνω της μιας ημέρας (διανυκτέρευση), η οποία δεν είναι τακτικό ή προγραμματισμένο δρομολόγιο μεταξύ δύο λιμένων, αλλά συνήθως προβλέπει επιστροφή των επιβατών στον λιμένα επιβίβασης. Άρθρο 4 Σύμβαση μεταφοράς και όροι συμβάσεων χωρίς διακρίσεις 1. Οι μεταφορείς παρέχουν στους επιβάτες απόδειξη της σύναψης της σύμβασης μεταφοράς, εκδίδοντας ένα ή περισσότερα εισιτήρια. Τα εισιτήρια θεωρούνται ως EL 22 EL