Διαγωνισμός καλύτερης εκπαιδευτικής δραστηριότητας προσαρμοσμένης στις ανάγκες του Αναλυτικού Προγράμματος Δημοτικού-Γυμνασίου-Λυκείου. Εκπαιδευτικό σενάριο-διαδρομή βασισμένη σε εκθέματα της Διαδραστικής Έκθεσης Επιστήμης και Τεχνολογίας του Ιδρύματος Ευγενίδου. Β8. Ζωοτρόπιο-Κινούμενες εικόνες Η αρχή του Κινηματογράφου Δημιουργός: Παπανδρέου Χρήστος, δάσκαλος στο 6/Θ Δημ.Σχ. Καράτουλα Ηλείας http://blogs.sch.gr/papandre Μάιος 2011 1
Φ.Ε. «Με κινηµατογραφική µατιά». Θέλετε να φτιάξουµε κι εµείς µια δική µας κινούµενη ιστορία; Χθες διασκέδασα τόσο πολύ στο σινεµά. Τελικά ο Τσάρλι Τσάπλιν παραµένει ασυναγώνιστος ακόµη και σήµερα!!! Όργανα-Υλικά Μολύβι 1 σελίδα από τετράδιο ή 1 σελίδα Α4 ιπλώστε τη σελίδα στη µέση και τσακίστε τη. Ζωγραφίστε στην επάνω πλευρά ένα απλό σχέδιο, π.χ. ένα πρόσωπο µε σοβαρή ή ουδέτερη έκφραση. Έπειτα πηγαίνετε ακριβώς από κάτω και ζωγραφίστε το ίδιο περίγραµµα, αλλά µε χαρούµενη διάθεση. ώστε γρήγορη κίνηση στο επάνω φύλλο. Τι παρατηρείτε; 2
Όργανα-Υλικά Χαρτάκια παλιού επιτραπέζιου ηµερολογίου (από το γραφείο των δασκάλων). ή αυτοκόλλητα χαρτάκια σηµειώσεων (post it) ή τετράγωνα χαρτάκια σηµειώσεων σε κύβο Μολύβι Προσπαθήστε να φτιάξετε µια µικρή ιστορία εννέα (9) εικόνων περίπου σε σκίτσα, π.χ. ένα καναρίνι να ξεκινά από ένα δέντρο, να πετά και να προσγειώνεται σε ένα άλλο. Αν δυσκολεύεστε στη ζωγραφική, µπορείτε να γράψετε σε κάθε χαρτάκι µια µικρή φράση, π.χ. γεια σου (γράµµα-γράµµα ή λέξη-λέξη). οκιµάστε τώρα να «τρέξετε» τα χαρτάκια, αφήνοντάς τα ελεύθερα ξεκινώντας από το τελευταίο. Τι παρατηρείτε; Συµπληρώνω το συµπέρασµα βάζοντας τις λέξεις στη σωστή τους σειρά. Εγκέφαλος, εικόνες, γρήγορα, όταν, δύο, προβάλλονται, ο, µπορεί, ξεχωρίσει, τις, δε. Ονοµάζεται, το, αυτό, µεταίσθηµα, φαινόµενο. Αυτό, σε, η, λειτουργία, στηρίζεται, τηλεόρασης, της, του, και, κινηµατογράφου. 3
Ο κινηµατογράφος και η τηλεόραση βασίζονται στο γεγονός ότι η οπτική εντύπωση ενός πράγµατος που δηµιουργείται πάνω στον αµφιβληστροειδή χιτώνα του µατιού µας δεν εξαφανίζεται αµέσως, αλλά διατηρείται αναλλοίωτη για ένα χρονικό διάστηµα 1/12 µέχρι 1/20 του δευτερόλεπτου. Αν σε διάστηµα ενός δευτερόλεπτου το µάτι µας βλέπει διαδοχικά 12 ως 20 εικόνες ενός αντικειµένου που κινείται, δεν µπορεί τότε να τις ξεχωρίσει και νοµίζουµε ότι βλέπουµε µια συνεχή απεικόνιση της ίδιας της κίνησης. Η ιδιότητα αυτή του µατιού µας ονοµάζεται µεταίσθηµα. Ήταν γνωστή από τα αρχαία χρόνια και συγκεκριµένα από τον Ευκλείδη. Αιώνες αργότερα ο Νεύτωνας επισήµανε ξανά την ιδιότητα αυτή, ώσπου το 1832 ο Βέλγος Joseph Plateau έκανε πράξη το «Φαντασκόπιο», µια απλή συσκευή που θεωρείται ένας από τους προγόνους του σηµερινού κινηµατογράφου. (Βλ. ένθετο). 1. Τι θα έπρεπε να κάνετε, εάν θέλατε να δώσετε µεγαλύτερη διάρκεια στη µικρή σας ιστορία ή στο µικρό σας µήνυµα; ( ραστηριότητα µεταγνώσης) 2. Σταυρόλεξο Απάντησε στις ερωτήσεις και βρες στο χρωµατιστό µέρος το επώνυµο ενός θρυλικού ήρωα από τον βουβό κινηµατογράφο!!! Ερωτήσεις 5 3 7 2 6 1 4 1. Οικιακή συσκευή, δέκτης προβολής εικόνων. 2. Οι άγγελοι του.. (γνωστό τραγούδι) 3. Φαινόµενο κατά το οποίο το µάτι µας δε µπορεί να ξεχωρίσει δύο διαδοχικές και γρήγορες εικόνες. 4. Όταν βλέπω προσεχτικά, λέµε ότι. 5. Χιτώνας του µατιού µας. 6. Η..που δώσαµε στα χαρτάκια ήταν γρήγορη. 7. Έτσι λέγεται κι αλλιώς η 7 η τέχνη. Λέγεται και σινεµά (ονοµαστική ενικού). 4
3. Σωστό ή λάθος; Βάζω Σ για το σωστό και Λ για το λάθος. Η επιστηµονική αρχή του κινηµατογράφου στηρίζεται στο συναίσθηµα. Επιστηµονικά, η τηλεόραση στηρίζεται στο µεταίσθηµα. Ο αµφιβληστροειδής χιτώνας σχετίζεται µε την ακοή. Όσο πιο αργά κινούνται τα χαρτάκια (στο 2 ο πείραµα), τόσο πιο καλή κίνηση βλέπουµε. 5
Φτιάξε το δικό σου ζωοτρόπιο µε απλό και γρήγορο τρόπο!!! Όργανα-Υλικά Πλαστικό κυπελλάκι από γιαούρτι ή παγωτό Μολύβι Σελοτέιπ ή χαρτοταινία Κόλλα υγρή Μερικά µικρά κοµµάτια µαύρο χαρτόνι Ένα µικρό καρφί ή συνδετήρας Αναπτήρας Χάρακας Ψαλίδι Η διπλανή ζωγραφιά Οδηγίες Για λόγους ασφάλειας, ο δάσκαλος ή η δασκάλα θερµαίνει µε τον αναπτήρα ένα µικρό καρφί ή συνδετήρα και κάνει ένα µικρό άνοιγµα στο κέντρο του πυθµένα του κυπέλλου. Προσαρµόστε το µολύβι στο άνοιγµα. Αν κατά λάθος το άνοιγµα µεγαλώσει από την πίεση, µπορείτε να «χοντρύνετε» το µολύβι σας προσθέτοντας λίγο σελοτέιπ ή χαρτοταινία στον κορµό του και στο σηµείο που µπαίνει στο άνοιγµα. Κόψτε 10-11 µικρά κοµµάτια µαύρο χαρτόνι (2,2 εκ. µήκος και 3 εκ. ύψος). Αν δεν υπάρχει µαύρο χαρτόνι µπορείτε να χρωµατίσετε µε το µολύβι ή το µαρκαδόρο σας. Κολλήστε τα χαρτονάκια στη µέσα πλευρά του κυπέλλου, κοντά στο χείλος. Προσέξτε να αφήσετε 2 χιλιοστά (mm) απόσταση το ένα από το άλλο. Κόψτε τη ζωγραφιά και τυλίξτε τη σαν στεφάνι, έτσι ώστε η εικόνα να βρίσκεται προς τα µέσα. Στερεώστε τη ζωγραφιά µέσα στο κυπελλάκι. 6
Είστε έτοιµοι; Τοποθετήστε το µολύβι ανάµεσα στις παλάµες σας και αρχίστε να δίνετε κίνηση µπρος και µετά αντίθετα. Φροντίστε να κοιτάζετε µέσα από τις εγκοπές και τα µάτια σας να βρίσκονται σχετικά κοντά στην κατασκευή. Να βρίσκεστε κοντά σε µια φωτεινή πηγή, π.χ. λάµπα διαβάσµατος. Τι παρατηρείτε όταν κοιτάξετε από το επάνω µέρος της κατασκευής; Τι παρατηρείτε αν κοιτάξετε µέσα από τα χωρίσµατα; Σε τι µας χρησιµεύουν οι εγκοπές που κάναµε στην κατασκευή µας; Μήπως έχουν σχέση µε τα πειράµατα 1 και 2; ( ραστηριότητα µεταγνώσης) Τι θα γινόταν αν οι εγκοπές ήταν µεγαλύτερες; ( ραστηριότητα µεταγνώσης) Γιατί χρησιµοποιήσαµε µαύρο χαρτόνι για τις εγκοπές και όχι άσπρο;( ραστηριότητα µεταγνώσης) 7
ιαβάστε επίσης το κείµενο στη σελίδα 4 του Φυλλαδίου Εργασίας, αλλά και το κείµενο που εξηγεί τη λειτουργία της µηχανής προβολής ταινιών (σελ. 5 στο ΕΝΘΕΤΟ). ιαβάστε το ένθετο και µάθετε περισσότερα σχετικά µε τον κινηµατογράφο και τα κινούµενα σχέδια. Αν σας περισσεύει χρόνος διασκεδάστε κάνοντας χειροτεχνίες και δραστηριότητες στον υπολογιστή. Καλή διασκέδαση!!! 8