ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ Σ. ΖΙΩΓΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑ 2 ΟΥ και 8 ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1) Ποιοι είναι οι τελεστές σύγκρισης και πού χρησιμοποιούνται? Οι τελεστές σύγκρισης είναι: 1 Ίσον = 2 Διάφορο # ή <> 3 Μικρότερο < 4 Μικρότερο ή ίσο < ή =< 5 Μεγαλύτερο > 6 Μεγαλύτερο ή ίσο > ή >= Οι τελεστές σύγκρισης χρησιμοποιούνται για τη σύγκριση μεταξύ μεταβλητών, σταθερών και αριθμών. Με τη βοήθεια των τελεστών σύγκρισης δημιουργούνται εκφράσεις οι οποίες είτε ισχύουν είτε δεν ισχύουν. Δηλ. έχουν τιμή Αληθής ή Ψευδής. Οι εκφράσεις που το αποτέλεσμά τους είναι Αληθής ή Ψευδής ονομάζονται λογικές συνθήκες ή συνθήκες ή λογικές εκφράσεις. Για παράδειγμα οι ακόλουθες λογικές συνθήκες είναι αληθείς 1) 5 > 2 2) 7 >= 6 3) 7 <> 10 ενώ οι λογικές συνθήκες είναι ψευδείς 1) 10 > 20 2) 5*5 3)18 < 9 Οι τελεστές σύγκρισης μπορούν να συνδιαστούν με αριθμητικούς τελεστές για να δημιουργήσουν ποιο σύνθετες εκφράσεις. Για παράδειγμα α + 5 > β + γ 2 Σε αυτή την περίπτωση πρώτα εκτελούνται οι αριθμητικές πράξεις κα έπειτα γίνεται η σύγκριση. 2) Ποιοι είναι οι λογικοί τελεστές. Nα εξηγηθεί ο κάθε ένας χωριστά? Οι λογικοί τελεστές είναι : ΚΑΙ (ΣΥΖΕΥΞΗ)
Ο λογικός τελεστής ΚΑΙ (σύζευξη) συνδέει δυο ή περισσότερες λογικές συνθήκες και πρέπει όλες οι προτάσεις να είναι αληθείς για να είναι αληθής και η συνδυασμένη πρόταση. Δηλαδή, η έκφραση Α και Β για να είναι αληθής πρέπει και η Α και η Β να είναι αληθής. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση είναι ψευδής. Ή (ΔΙΑΖΕΥΞΗ) Ο λογικός τελεστής Η (διάζευξη) συνδέει δύο ή περισσότερες λογικές συνθήκες και πρέπει τουλάχιστον μία συνθήκη να είναι αληθής για να είναι και συνδυασμένη. Δηλαδή, η έκφραση Α ή Β για να είναι αληθής πρέπει τουλάχιστον μια από τις προτάσεις να είναι έκφραση είναι ψευδής μόνο αν και οι δυο εκφράσεις είναι ψευδείς. ΌΧΙ (ΑΡΝΗΣΗ) Ο λογικός τελεστής ΟΧΙ (άρνηση) εφαρμόζεται σε μια λογική συνθήκη και επιστέφει λογική τιμή αντίθετη από αυτή της συνθήκης. Δηλαδή, η έκφραση όχι Α είναι αληθής, αν η λογική συνθήκη Α είναι ψευδής. Όταν η Α είναι αληθής, η έκφραση είναι ψευδής. Α Β Α ΚΑΙ Β Α Η Β ΟΧΙ Α (Σύζευξη) (Διάζευξη) (Άρνηση) Αληθής Αληθής Αληθής Αληθής Ψευδής Αληθής Ψευδής Ψευδής Αληθής Ψευδής Ψευδής Αληθής Ψευδής Αληθής Αληθής Ψευδής Ψευδής Ψευδής Ψευδής Αληθής 3) Τι είναι οι σύνθετες συνθήκες και ποια είναι η ιεραρχία των λογικών τελεστών? Οι σύνθετες συνθήκες είναι εκφράσεις, όπου συνδυάζονται οι λογικοί τελεστές με τους τελεστές σύγκρισης και τους αριθμητικούς τελεστές. Παραδείγματα συνθηκών αποτελούν: 1. (4 > 5 και 5 > 6) ή (4 > 3 και 6 > 2) 2. 2. (α> β ή β> γ) και όχι (γ > 4 + δλ2) 3. 3. 5 > 2 ή 2 > 3 και 3 > 4 Ο υπολογισμός των σύνθετων συνθηκών εξαρτάται από την προτεραιότητα των αριθμητικών και λογικών πράξεων. Οι λογικοί τελεστές που υπάρχουν σε μια έκφραση εκτελούνται με την ακόλουθη ιεραρχία: 1. Όχι (άρνηση). 2. Και (σύζευξη) 3. Ή (διάζευξη). 4) Τι είναι η δομή επιλογής; Στα περισσότερα προβλήματα υπάρχουν κάποιες ιδιαιτερότητες και δε ακολουθούνται πάντα τα ίδια βήματα για την επίλυσή τους. Συνήθως λαμβάνονται διαφορετικές αποφάσεις με βάση κάποια ή κάποιες τιμές. Η διαδικασία της επιλογής περιλαμβάνει τον έλεγχο κάποιας λογικής συνθήκης και την εκτέλεση μιας ή περισσότερων ενεργειών μόνο αν η συνθήκη ισχύει (Αληθείς) 5) Ποιες είναι οι δύο μορφές της απλής επιλογής και πότε χρησιμοποιούνται? Οι δύο μορφές της απλής επιλογής είναι : 1 η Μορφή Αν Συνθήκη τότε Εντολή 2 η Μορφή Αν Συνθήκη τότε
Ομάδα Εντολών Η συνθήκη είναι μία παράσταση ή μια λογική μεταβλητή και μόνο όταν είναι αληθείς μπορούν να εκτελεστούν οι εντολές που βρίσκονται στο σώμα της επιλογής επιλογής. Αν έχουμε μόνο μία εντολή προς εκτέλεση μέσα στην επιλογή, τότε δεν χρειάζεται τότε Τέλος_αν. Αλλά και αν υπάρχει δεν είναι λάθος. 6) Ποια είναι η μορφή της σύνθετης επιλογής και πότε χρησιμοποιείται? H μορφή της σύνθετης επιλογής είναι : Αν Συνθήκη τότε Όπως και στην περίπτωση της απλής επιλογής, η Συνθήκη είναι μια λογική έκφραση που είτε είναι αληθής είτε όχι. Αν η Συνθήκη είναι Αληθής τότε θα εκτελεστεί η Oμάδα εντολών 1. Διαφορετικά, αν δηλ. η Συνθήκη είναι Ψευδής, θα εκτελεστεί Oμάδα εντολών 2. Η σύνθετη επιλογή χρησιμοποιείται όταν έχουμε να εκτελέσουμε μια διαφορετική ομάδα εντολών που εξαρτώνται από δυο αντίθετες συνθήκες. Για παράδειγμα, αν μια μεταβλητή έχει τιμή ίση με Ο θα εκτελέσουμε μια ομάδα εντολών, διαφορετικά, δηλ. αν η μεταβλητή έχει τιμή διαφορετική από Ο θα εκτελέσουμε μια άλλη ομάδα εντολών. Δηλ. στη σύνθετη επιλογή στο γνωρίζουμε πάντα ότι δεν ισχύει η Συνθήκη που υπάρχει στο Αν... τότε. 7) Ποιες είναι οι δύο μορφές της πολλαπλής επιλογής και πότε χρησιμοποιούνται? Η πολλαπλή επιλογή εμφανίζεται στα προβλήματα όπου μπορούν να ληφθούν διαφορετικές αποφάσεις ανάλογα με την τιμή μιας λογική έκφρασης Η πρώτη μορφή πολλαπλής επιλογής είναι : Αν Συνθήκη τότε _Αν Συνθήκη 2 τότε _Αν Συνθήκη 3 τότε. Η πολλαπλή επιλογή επεκτείνει τη σύνθετη επιλογή. Αρχικά ελέγχεται η Συνθήκη 1 και αν ισχύει εκτελείται η Ομάδα εντολών 1 και η εκτέλεση του αλγορίθμου συνεχίζει μετά το Τέλος-αν.
Αν δεν ισχύει η Συνθήκη 1, τότε ελέγχεται η Συνθήκη 2 και αν ισχύει εκτελείται η Ομάδα εντολών 2. Αν δεν ισχύει η Συνθήκη 2, ελέγχεται η Συνθήκη 3 κ.ο.κ. Αν δεν ισχύει καμία από τις συνθήκες, τότε θα εκτελεστεί η Ομάδα εντολών Ν, δηλ. οι εντολές μεταξύ του και του Τέλος-αν. Η δεύτερη μορφή της πολλαπλής επιλογής είναι: Επίλεξε Εκφρασή. Περίπτωση Τελός_επιλογών Στην δομή Επέλεξε υπολογίζεται η έκφραση και ανάλογα με την τιμή της εκτελούνται οι αντίστοιχες εντολές. Αν η τιμή της έκφρασης δεν ταιριάζει με καμία με της τιμές που εμφανίζονται μετά την λέξη Περίπτωση, τότε εκτελούνται οι τιμές που βρίσκονται στην Περίπτωση. ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Στις λογικές συνθήκες ποτέ δεν χρησιμοποιούμε το βέλος της εντολής εκχώρησης. Το βέλος εκχωρεί τιμή ενώ το = ελέγχει ισότητα Για να είναι αληθείς η συνδεόμενη πρόταση στους λογικούς τελεστές ΚΑΙ-Η-ΟΧΙ θα πρέπει : ΓΙΑ ΤΟΝ KAI => Kαι οι δύο προτάσεις πρέπει να είναι αληθείς. ΓΙΑ ΤΟΝ Η => Τουλάχιστον μία από της δύο προτάσεις να είναι αληθείς. ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΧΙ => Η λογική τιμή που επιστρέφει είναι αντίθετη από αυτή της συνθήκης Η ιεραρχία των λογικών τελεστών είναι μικρότερη από των αριθμητικών. Οι λογικοί τελεστές που εκτελούνται σε μία έκφραση ακολουθούνται με την ακόλουθη ιεραρχία. ΟΧΙ ΚΑΙ Η
Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι το Αν Τότε μέχρι και το είναι μία εντολή και όχι πολλές διαφορετικές. Απλά μέσα στο σώμα της επιλογής υπάρχουν κάποιες εντολές που θεωρούνται μέρος της και θα εκτελεστούν μόνο αν η συνθήκη είναι αληθής. Μετά την δεσμευμένη λέξη Περίπτωση μπορεί να ακολουθεί είτε ένας τελεστής σύγκρισης και μία τιμή, είτε μία λίστα τιμών που χωρίζονται με κόμμα. Αν ακολουθεί τελεστής σύγκρισης και τιμή, τότε για να ισχύει η Περίπτωση, η έκφραση στο Επέλεξε πρέπει να έχει τιμή κατάλληλη για να ισχύει η σύγκριση. Αν ακολουθεί μία τιμή ή μία λίστα που χωρίζονται με κόμμα, τότε για να ισχύει η Περίπτωση, η έκφραση στο Επίλεξε πρέπει να έχει μία από αυτές τις τιμές. Οι μορφές της δομής επιλογής : 1. Αν Συνθήκη τότε Εντολή 4. Αν Συνθήκη τότε 2. Αν Συνθήκη τότε _Αν Συνθήκη 2 τότε Ομάδα Εντολών _Αν Συνθήκη 3 τότε 3. Αν Συνθήκη τότε. 5. Επίλεξε Εκφρασή. Περίπτωση Τελός_επιλογών ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΕ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Στα περισσότερα προβλήματα υπάρχουν κάποιες ιδιαιτερότητες και δεν ακολουθούν πάντα τα ίδια βήματα για την επίλυση τους. Συνήθως λαμβάνονται διαφορετικές αποφάσεις με βάση κάποιες ή κάποιες ή κάποιες τιμές. Η διαδικασίες της επιλογής περιλαμβάνει τον έλεγχο κάποιας λογικής συνήθης και την εκτέλεση μίας ή περισσότερων ενεργειών μόνο αν η συνθήκη ισχύει (Αληθείς). Όταν σε μία λογική συνθήκη ελέγχεται η τιμή μίας μεταβλητής τότε θα πρέπει πριν τον έλεγχο σε κάποια προηγούμενη εντολή να της αποδοθεί τιμή είτε με εντολή Διάβασε είτε με εντολή Εκχώρησε. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της εντολής εκχώρησης και της εντολής εξόδου. Όποια μεταβλητή εμφανίζεται μετά το βέλος και μετά το Εμφάνισε αντίστοιχα θα πρέπει να έχει τιμή. Συχνά γίνεται σύγχυση μεταξύ τιμών και μεταβλητών. Δηλαδή πολλοί μαθητές αντί να χρησιμοποιούν μία μεταβλητή, να της εισάγουν τιμή και κατόπιν να ελέγξουν την τιμή της βάση των δεδομένων της άσκησης, διαβάζουν ως μεταβλητή την ίδια την τιμή. Σε ασκήσεις όταν θέλουμε τα αντικείμενα που έχουμε να τα αντιμετωπίζουμε τμηματικά, θα πρέπει να μας ζητά ξεκάθαρα ότι η χρέωση είναι Κλιμακωτή ή να μας λέει ότι τα πρώτα Χ τα χρεώνουμε με αυτόν τον τρόπο, ενώ τα Ψ δεύτερα με τον κάποιον άλλον τρόπο.