ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2017

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 217 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Σύνοψη αποτελεσμάτων Κριτήρια χορήγησης δανείων Επιχειρήσεις 217Q1 Κύπρος 217Q2 () Ζώνη του ευρώ 217Q1 217Q2 () Αμετάβλητα Αμετάβλητα Χαλαρότερα Αυστηρότερα Κατά το πρώτο τρίμηνο του 217, τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά στην Κύπρο παρέμειναν αμετάβλητα. Όσον αφορά τη ζώνη του ευρώ, τα αντίστοιχα κριτήρια προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις έγιναν χαλαρότερα. Σύμφωνα με τις των τραπεζών για το δεύτερο τρίμηνο του 217, τα κριτήρια χορήγησης δανείων στην Κύπρο προς όλες τις κατηγορίες αναμένεται να παραμείνουν αμετάβλητα. Αμετάβλητα, αναμένεται να παραμείνουν και τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς νοικοκυριά στη ζώνη του ευρώ. Αντίθετα, μετά τη χαλάρωση που παρατηρήθηκε το πρώτο τρίμηνο του έτους, τα κριτήρια χορήγησης προς επιχειρήσεις αναμένεται να γίνουν αυστηρότερα. Ζήτηση δανείων Η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο, τόσο από επιχειρήσεις όσο και από νοικοκυριά, συνέχισε να καταγράφει αύξηση κατά το πρώτο τρίμηνο του 217, σε συνάρτηση με την αυξημένη οικονομική δραστηριότητα που καταγράφηκε την ίδια περίοδο. Αύξηση στην καθαρή ζήτηση δανείων καταγράφηκε και στη ζώνη του ευρώ. Σύμφωνα με τις των τραπεζών στην Κύπρο και στη ζώνη του ευρώ, η καθαρή ζήτηση δανείων από όλες τις κατηγορίες αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω κατά το δεύτερο τρίμηνο του 217. Οι για περαιτέρω αύξηση στην καθαρή ζήτηση νέων δανείων από τον εγχώριο μηχρηματοοικονομικό ιδιωτικό τομέα (νοικοκυριά και Νοικοκυριά - Στεγαστικά Δάνεια Αμετάβλητα Αμετάβλητα Χαλαρότερα Αμετάβλητα - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Ζήτηση δανείων Επιχειρήσεις Νοικοκυριά Αμετάβλητα Αμετάβλητα Χαλαρότερα Αμετάβλητα Αύξηση Αύξηση Αύξηση Αύξηση - Στεγαστικά Δάνεια Αύξηση Αύξηση Αύξηση Αύξηση - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Αύξηση Αύξηση Αύξηση Αύξηση Σημείωση: Τα πιο πάνω αποτελέσματα καταγράφουν τις μεταβολές που σημειώθηκαν τους τελευταίους τρεις μήνες (στην περίπτωση αυτή το πρώτο τρίμηνο του 217), καθώς και τις μεταβολές που αναμένεται να σημειωθούν για τους επόμενους τρεις μήνες (δηλαδή το δεύτερο τρίμηνο του 217). Για την ανάλυση των αποτελεσμάτων της εν λόγω έρευνας χρησιμοποιήθηκε ο δείκτης διάχυσης (diffusion index). επιχειρήσεις), υποδηλοί θετική ένδειξη για συνέχιση της εύρωστης οικονομικής ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας και για το επόμενο τρίμηνο. Δάνεια και πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Προσφορά: Κριτήρια για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις Το Διάγραμμα 1 παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας σε σχέση με τα κριτήρια χορήγησης δανείων και πιστωτικών διευκολύνσεων προς τις επιχειρήσεις, καθώς και τις των τραπεζών, τόσο για την Κύπρο όσο και για τη ζώνη του ευρώ. Αναλυτικά, στην Κύπρο, τα κριτήρια για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις παρέμειναν αμετάβλητα και κατά το πρώτο τρίμηνο του 217, όπως αναμενόταν με βάση και τις των τραπεζών το προηγούμενο τρίμηνο. Σημειώνεται ότι, τα εν λόγω κριτήρια παραμένουν στα ίδια αυστηρά επίπεδα με εκείνα που ίσχυαν το πρώτο τρίμηνο του 214. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κύρια πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες στην Κύπρο όσον αφορά τα 1 Λεπτομερέστερη ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας τραπεζικών χορηγήσεων για τη ζώνη του ευρώ είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα http://www.ecb.int/stats/money/surveys/lend/html/index.en.html

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 217 υφιστάμενα υψηλά επίπεδα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και τη συνεχιζόμενη προσπάθεια διόρθωσης των ισολογισμών τους. Όσον αφορά τους παράγοντες που σχετίζονται με τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις, αυτοί παρέμειναν αμετάβλητοι (βλ. Παράρτημα 1Α). 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1 Κριτήρια χορήγησης: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις -5 214Q1 214Q2 214Q3 214Q4 215Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις, οι συνολικοί όροι εφαρμογής έγιναν χαλαρότεροι σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, λόγω της περαιτέρω μείωσης του περιθωρίου των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια. Ο παράγοντας που επηρέασε το περιθώριο για τα συνήθη δάνεια ήταν η άσκηση πιέσεων από τον ανταγωνισμό Παράρτημα 1Β), ενώ οι υπόλοιποι παράγοντες παρέμειναν αμετάβλητοι. Οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν ότι το δεύτερο τρίμηνο του 217 τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις θα παραμείνουν αμετάβλητα. Σε αντίθεση, στη ζώνη του ευρώ, τα αντίστοιχα κριτήρια προς επιχειρήσεις αναμένεται να γίνουν αυστηρότερα. Ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Η καθαρή ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις στην Κύπρο κατέγραψε αύξηση κατά το πρώτο τρίμηνο του 217 (Διάγραμμα 2), με βάση και τις των τραπεζών το προηγούμενο τρίμηνο. Οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση της καθαρής ζήτησης ήταν η ανάγκη αύξησης των αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης, των πάγιων επενδύσεων, η μείωση του γενικού επιπέδου επιτοκίων, η ανάγκη συγχωνεύσεων και αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων καθώς και η ανάγκη αναδιάρθρωσης χρέους (βλ. Παράρτημα 1Γ). ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2 Ζήτηση: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4-5 214Q1 214Q2 214Q3 214Q4 215Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 "αύξηση" Οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν συνέχιση της αύξησης της καθαρής ζήτησης δανείων από επιχειρήσεις, με θετικές επιπτώσεις στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα και ιδιαίτερα στον τομέα των επενδύσεων. Αύξηση, σε μικρότερο όμως βαθμό, αναμένεται και στη ζώνη του ευρώ. Δάνεια προς νοικοκυριά Προσφορά: Κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά Όπως και στην περίπτωση των επιχειρήσεων, τα κριτήρια χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά στην Κύπρο παρέμειναν στα ίδια επίπεδα με το τέταρτο τρίμηνο του 216, σύμφωνα και με τις των τραπεζών όπως αυτές καταγράφηκαν το προηγούμενο τρίμηνο (Διάγραμμα 3). Σημειώνεται ότι, όλοι οι παράγοντες που σχετίζονται με τα κριτήρια χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά παρέμειναν αμετάβλητοι (βλ. Παράρτημα 2Α). 2

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 217 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 Κριτήρια χορήγησης: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά -5 214Q1 214Q2 214Q3 214Q4 215Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" Οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά παρέμειναν αμετάβλητοι. Παρόλα αυτά, το περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια κατέγραψε μερική μείωση, ως αποτέλεσμα της άσκησης πιέσεων από τον ανταγωνισμό (Παράρτημα 2Β). Όσον αφορά τις των τραπεζών για το δεύτερο τρίμηνο του 217, τα κριτήρια χορήγησης στεγαστικών δανείων αναμένεται να παραμείνουν αμετάβλητα στην Κύπρο, ενώ στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να γίνουν ελαφρώς χαλαρότερα, αν και σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Ζήτηση για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4 Ζήτηση: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά καταναλωτών, η μείωση του γενικού επιπέδου επιτοκίων και η ανάγκη αναδιάρθρωσης και αναδιαπραγμάτευσης χρέους (βλ. Παράρτημα 2Γ). Αξίζει να σημειωθεί ότι, ο παράγοντας που αφορά την εμπιστοσύνη των καταναλωτών κατέγραψε αύξηση για τρίτο συνεχόμενο τρίμηνο μετά από συνεχείς μειώσεις κατά την περίοδο 21-214. Η επιστροφή της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και η αύξηση της ζήτησης στεγαστικών δανείων φαίνεται να υποστηρίζουν την αύξηση στις επενδύσεις, συμβάλλοντας σημαντικά στη μεγέθυνση της κυπριακής οικονομίας. Το δεύτερο τρίμηνο του 217 τόσο οι τράπεζες στην Κύπρο όσο και στη ζώνη του ευρώ αναμένουν περαιτέρω αύξηση στην καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά. Προσφορά: Κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά Όπως και στις υπόλοιπες κατηγορίες δανείων, τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στην Κύπρο παρέμειναν αμετάβλητα το πρώτο τρίμηνο του 217 (Διάγραμμα 5), με βάση και τις των τραπεζών το προηγούμενο τρίμηνο. Όλοι οι παράγοντες που σχετίζονται με τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά παρέμειναν αμετάβλητοι (βλ. Παράρτημα 3Α). 5 4 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5 Κριτήρια χορήγησης: καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4 "αύξηση" -5 214Q1 214Q2 214Q3 214Q4 215Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 Η καθαρή ζήτηση στεγαστικών δανείων από νοικοκυριά στην Κύπρο κατέγραψε αύξηση κατά το πρώτο τρίμηνο του 217 (Διάγραμμα 4), αν και σε μικρότερο βαθμό από τις των τραπεζών το προηγούμενο τρίμηνο. Οι παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση της καθαρής ζήτησης ήταν η αύξηση της εμπιστοσύνης των 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4-5 214Q1 214Q2 214Q3 214Q4 215Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" Όπως και στα στεγαστικά δάνεια, οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων παρέμειναν αμετάβλητοι, αν και το περιθώριο για τα συνήθη και υψηλότερου κινδύνου δάνεια κατέγραψε μερική μείωση. Οι παράγοντες που 3

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 217 επηρέασαν τους συγκεκριμένους όρους παρέμειναν αμετάβλητοι, με εξαίρεση τον παράγοντα που σχετίζεται με την άσκηση πιέσεων από τον ανταγωνισμό (Παράρτημα 3Β). Οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν ότι τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων θα παραμείνουν αμετάβλητα και κατά το δεύτερο τρίμηνο του 217, ενώ αμετάβλητα αναμένεται να παραμείνουν και στη ζώνη του ευρώ. Όσον αφορά τις για το δεύτερο τρίμηνο του 217, η καθαρή ζήτηση των καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά στην Κύπρο και στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να καταγράψει περαιτέρω αύξηση. Σε γενικές γραμμές, οι για συνέχιση της αύξησης ζήτησης νέων δανείων τόσο από επιχειρήσεις όσο και από νοικοκυριά υποστηρίζουν τις για συνέχιση της σθεναρής οικονομικής ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας. Ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια από νοικοκυριά Η καθαρή ζήτηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά στην Κύπρο κατέγραψε αύξηση κατά το πρώτο τρίμηνο του 217 (Διάγραμμα 6), αν και σε μικρότερο βαθμό από τις του προηγούμενου τρίμηνου. Οι παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση της καθαρής ζήτησης ήταν η μείωση του γενικού επιπέδου των επιτοκίων, οι αυξημένες δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών όπως καταγράφονται από το δεύτερο τρίμηνο του 216 και η αύξηση της εμπιστοσύνης καταναλωτών για τρίτο συνεχόμενο τρίμηνο μετά το τέταρτο τρίμηνο του 214 (βλ. Παράρτημα 3Γ). Σημειώνεται ότι, η αύξηση των δαπανών για αγορά καταναλωτικών αγαθών σε συνδυασμό με την επιστροφή της εμπιστοσύνης των καταναλωτών αντανακλάται σε αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης με θετικές επιπτώσεις στο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6 Ζήτηση: καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4 "αύξηση" -5 214Q1 214Q2 214Q3 214Q4 215Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 4

215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 Παράρτημα 1. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 217 (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 6 4 2-2 -4-6 Κριτήρια ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" -2-4 -6 Κόστος που σχετίζεται με τη κεφαλαιακή θέση των τραπεζών 6 4 2-2 -4-6 Ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 4 2-2 -4-6 Κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών 6 4 2-2 -4-6 Ανταγωνισμός από άλλα 6 4 2-2 -4-6 Ανταγωνισμός από μη Ανταγωνισμός από χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 4 2-2 -4-6 6 4 2-2 -4-6 Γενική οικονομική κατάσταση και προοπτικές 6 4 2-2 -4-6 Προοπικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες 6 4 2-2 -4-6 Κίνδυνος όσον αφορά τις ζητούμενες εξασφαλίσεις 6 4 2-2 -4-6 (Β) Προσφορά - Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 6 4 2-2 -4-6 Συνολικοί όροι και προϋποθέσεις 6 4 2-2 -4-6 Περίθωριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 4 2-2 -4-6 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 4 2-2 -4-6 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 4 2-2 -4-6 Μέγεθος δανείου ή πιστωτικού ορίου 6 4 2-2 -4-6 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 4 2-2 -4-6 Ρήτρες δανείων 6 4 2-2 -4-6 Διάρκεια Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τους όρους εφαρμογής για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 6 4 2-2 -4-6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 4 2-2 -4-6 Άσκηση πιέσεων από τον ανταγωνισμό 6 4 2-2 -4-6 Αντίληψη για τον 6 4 2-2 -4-6 5

215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 217 (Γ) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις 6 4 2-2 -4-6 ζήτηση '"αύξηση" 6 4 2-2 -4-6 Πάγιες επενδύσεις 6 4 2-2 -4-6 Αποθέματα και κεφάλαια κίνησης 6 4 2-2 -4-6 Συγχωνεύσεις ή εξαγορές και αναδιάρθρωση επιχειρήσεων 6 4 2-2 -4-6 Γενικό επίπεδο επιτοκίων 6 4 2-2 -4-6 Αναδιάρθρωση χρέους 6 4 2-2 -4-6 Εσωτερική χρηματοδότηση 6 4 2-2 -4-6 Δάνεια από άλλα 6 4 2-2 -4-6 Δάνεια από μη 6 4 2-2 -4-6 Έκδοση χρεογράφων 6 4 2-2 -4-6 'Εκδοση μετοχών Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 6

215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 217 Παράρτημα 2. Στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 4 2-2 -4-6 κριτήρια ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 6 4 2-2 -4-6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 4 2-2 -4-6 Ανταγωνισμός από άλλα 6 4 2-2 -4-6 Ανταγωνισμός από μη 6 4 2-2 -4-6 Γενική οικονομική κατάσταση και προοπτικές 6 4 2-2 -4-6 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών 6 4 2-2 -4-6 Φερεγγυότητα δανειολήπτη 6 4 2-2 -4-6 (Β) Προσφορά - Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 4 2-2 -4-6 Συνολικοί όροι και προϋποθέσεις 6 4 2-2 -4-6 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 4 2-2 -4-6 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 4 2-2 -4-6 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 4 2-2 -4-6 Λόγος δανείου προς αξία ακινήτου 6 4 2-2 -4-6 Άλλοι περιορισμοί όσον αφορά το μέγεθος του δανείου 6 4 2-2 -4-6 Διάρκεια Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 4 2-2 -4-6 Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τους όρους εφαρμογής για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων ή πιστωτικών ορίων προς νοικοκυριά 6 4 2-2 -4-6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 4 2-2 -4-6 Άσκηση πιέσεων από τον ανταγωνισμό 6 4 2-2 -4-6 Αντίληψη για τον 6 4 2-2 -4-6 7

215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 217 (Γ) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 6 4 2-2 -4-6 ζήτηση "αύξηση" 6 4 2-2 -4-6 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών 6 4 2-2 -4-6 Εμπιστοσύνη καταναλωτών 6 4 2-2 -4-6 Γενικό επίπεδο επιτοκίων 6 4 2-2 -4-6 Αναδιάρθρωση και αναδιαπραγμάτευση χρέους 6 4 2-2 -4-6 Κανονιστικό και φορολογικό καθεστώς των αγορών κατοικίας 6 4 2-2 -4-6 Εσωτερική χρηματοδότηση σπο αποταμιέυσεις 6 4 2-2 -4-6 Δάνεια από άλλα 6 4 2-2 -4-6 'Αλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 8

215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 217 Παράρτημα 3. Καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 4 2-2 -4-6 κριτήρια ''πιο αυστηρά" ''πιο χαλαρά" 6 4 2-2 -4-6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 4 2-2 -4-6 Ανταγωνισμός από άλλα 6 4 2-2 -4-6 Ανταγωνισμός από μη 6 4 2-2 -4-6 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 4 2-2 -4-6 Φερεγγυότητα καταναλωτών 6 4 2-2 -4-6 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια 6 4 2-2 -4-6 (Β) Προσφορά - Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 4 Συνολικοί όροι και προϋποθέσεις 6 4 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 4 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 4 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 4 Μέγεθος δανείου 6 4 Διάρκεια 6 4 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 2 2 2 2 2 2 2-2 -4-6 -2-4 -6-2 -4-6 -2-4 -6-2 -4-6 -2-4 -6-2 -4-6 Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τους όρους εφαρμογής για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων ή πιστωτικών ορίων προς νοικοκυριά 6 4 2-2 -4-6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 4 2-2 -4-6 Άσκηση πιέσεων από τον ανταγωνισμό 6 4 2-2 -4-6 Αντίληψη για τον 6 4 2-2 -4-6 9

215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 217Q2 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 215Q2 215Q3 215Q4 216Q1 216Q2 216Q3 216Q4 217Q1 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 217 (Γ) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 6 4 2-2 -4-6 ζήτηση "αύξηση" 6 4 2-2 -4-6 Δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών 6 4 2-2 -4-6 Εμπιστοσύνη καταναλωτών 6 4 2-2 -4-6 Γενικό επίπεδο επιτοκίων 6 4 2-2 -4-6 Υποθήκευση ακινήτου 6 4 2-2 -4-6 Εσωτερική χρηματοδότηση και αποταμιεύσεις 6 4 2-2 -4-6 Δάνεια από άλλα 6 4 2-2 -4-6 Άλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 1

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 217 Σημειώσεις: Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί μια ποιοτική έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ και βασικός της στόχος είναι η βελτίωση της πληροφόρησης για τις συνθήκες χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ. Το ερωτηματολόγιο της έρευνας απευθύνεται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των τραπεζών της κάθε χώρας της ζώνης του ευρώ και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων για το δανεισμό στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Για παράδειγμα, περιλαμβάνει ερωτήσεις που αφορούν τα κριτήρια για την έγκριση των δανείων, τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων καθώς και την αξιολόγηση των τραπεζών για τις συνθήκες που επηρεάζουν τη ζήτηση των δανείων. Περαιτέρω πληροφορίες θα βρείτε στην περιγραφή της μεθοδολογίας της εν λόγω έρευνας http://www.centralbank.gov.cy/media/pdf_gr/methodology_121.pdf Σημειώνεται ότι από τον Απρίλιο 215 το ερωτηματολόγιο της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων έχει εμπλουτιστεί με επιπρόσθετες ερωτήσεις. Τα αποτελέσματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων, η οποία διεξήχθη τον Απρίλιο του 217, αναφέρονται στις αλλαγές που σημειώθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 217 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και στις των τραπεζών για το δεύτερο τρίμηνο του 217 όσον αφορά τα κριτήρια και τη ζήτηση δανείων ή πιστωτικών ορίων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά 1. Επισημαίνεται ότι τα αποτελέσματα της έρευνας βασίζονται στις απαντήσεις των τραπεζών που συμμετέχουν στην εν λόγω έρευνα και εκφράζουν τη δική τους αντίληψη για τη χρηματοδοτική αγορά. Τα αποτελέσματα δεν αντιπροσωπεύουν εκτιμήσεις ή συμπεράσματα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. 1. Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας για την Κύπρο δεν είναι σταθμισμένα ως προς το μερίδιο αγοράς της κάθε τράπεζας που λαμβάνει μέρος στην έρευνα, επομένως οι απαντήσεις όλων των συμμετεχόντων έχουν την ίδια βαρύτητα. Η έρευνα καλύπτει περίπου το 85% της αγοράς χορηγήσεων στην Κύπρο που δίνονται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά της ζώνης του ευρώ. Για την ανάλυση των συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων της Κύπρου και της ζώνης του ευρώ χρησιμοποιείται ο δείκτης διάχυσης (diffusion index). Σημειώνεται ότι ο δείκτης διάχυσης στο μπορεί να υποδηλοί (α) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο (β) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (γ) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 11