και αποδιαμόρφωση σήματος (baseband modem) (outdoor broadband wireless networks) Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» Στάδιο



Σχετικά έγγραφα
ΑσύρµαταΜητροπολιτικά ίκτυα

ΕΠΛ 476: ΚΙΝΗΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ (MOBILE NETWORKS)

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Μάθημα: Ευρυζωνικά Δίκτυα Ομάδα A

Μελέτη και Προσομοίωση n πομπού για ασύρματη πρόσβαση ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Ραδιοτηλεοπτικά Συστήματα Ενότητα 7: Κωδικοποίηση και Διαμόρφωση

Ασύρµατη ευρυζωνικότητα µέσω τεχνολογίας Wimax

«ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΠΟΜΠΟΔΕΚΤΗ ΚΥΨΕΛΩΤΟΥ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ»

ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τ.Ε ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ

ΜΕΛΕΤΗ ΕΝΟΣ ΔΕΚΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ WIMAX ΜΙΜΟ ΙΕΕΕ m STUDY OF A WiMAX MIMO IEEE m RECIEVER

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Σταθερή περιβάλλουσα (Constant Envelope)

Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής

Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής

ΤΕΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ TE ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ

Ανατομία ενός πομποδέκτη σταθμού βάσης HSDPA (Node-B)

Η Τηλεπικοινωνιακή Επανάσταση τουwimax & Ευρυζωνικές Triple Play Υπηρεσίες. Σκρίμπας Δημήτριος, M.Sc skribas@marac.gr

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα ΙΙ

Πολυμέσα πάνω από κινητά δίκτυα

Πτυχιακή Εργασία. Ασύρματα Δίκτυα της Τεχνολογίας Hot Spot

Κεφάλαιο 3 Πολυπλεξία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Μετάδοση πληροφορίας - Διαμόρφωση

Συσκευές Τηλεπικοινωνιών και Δικτύωσης. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 9 ο

Μετάδοση πληροφορίας - Διαμόρφωση

Εισαγωγή στο AC Συμβουλές και Λύσεις Υλοποίησης Ασύρματων Δικτύων στο RouterOS v6 MUM 2015 GREECE. Ελευθέριος Λιοδάκης

ΜΑΘΗΜΑ: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ INTERNET

Πρότυπο Αναφοράς Open Systems Interconnection (OSI) Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 5 ο

ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜ. ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡ/ΚΗΣ & ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δρ. Γ. ΓΑΡΔΙΚΗΣ. Επίγεια ψηφιακή τηλεόραση

Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 4 ο

Παναγιώτης Μαθιόπουλος Ph.D.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΡΗΤΗΣ

Κεφάλαιο 6 Συστήµατα Επικοινωνίας

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής Password: edi

Ethernet Ethernet ΙΕΕΕ CSMA/CD

Τεχνολογικό Eκπαιδευτικό Ίδρυμα Kρήτης TMHMA MHXANOΛOΓIAΣ. Δρ. Φασουλάς Γιάννης

Το Πρότυπο Ασύρματων Ευρυζωνικών Επικοινωνιών WiMAX*: Τεχνικά Χαρακτηριστικά και Επιδόσεις

Περιεχόµενα. Επικοινωνίες εδοµένων: Τρόποι Μετάδοσης και Πρωτόκολλα. Εισαγωγή

ΔΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής Password: edi

Μάθημα 6: Αρχιτεκτονική TCP/IP

Κινητά Δίκτυα Επικοινωνιών

Ψηφιακές Επικοινωνίες

5.1.4 Τεχνολογίες Ψηφιακής Συνδρομητικής Γραμμής (xdsl)

Μάθημα 5: To Μοντέλο Αναφοράς O.S.I.

Μάθημα Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες

ZigBee. Φοιτητής: Μόσχογλου Στυλιανός Επιβλέπων καθηγητής: κ. Δοκουζγιάννης Σταύρος

Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής

ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών (Ενότητα Πρωτόκολλα και Αρχιτεκτονική Δικτύου)

Ευρυζωνικά δίκτυα (4) Αγγελική Αλεξίου

Δίκτυα. ΜΥΥ-106 Εισαγωγή στους Η/Υ και στην Πληροφορική

Κεφάλαιο 5: Τοπικά ίκτυα

Δίκτυα Η/Υ Θεωρία. Διάλεξη 2η

Εργαστήριο 3: Διαλείψεις

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΟΥ WIFI ΙΕΕΕ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ WIMAX VIDEO AWMN(ATHENS WIRELLES ΤΕΛΟΣ 1 ΠΗΓΕΣ METROMOLITAN NETWORK)

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή Πρότυπο τριών Διαστάσεων Λειτουργίας Μοντέλο Διαχείρισης FCAPS Το Δίκτυο του Ε.Μ.Π. Περιβάλλον Εργαστηριακών Ασκήσεων

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΡΘΟΓΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΠΛΕΞΙΑΣ ΜΕ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΦΕΡΟΝΤΑ

Δίκτυα Θεωρία

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΓΓΕΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Κεφάλαιο 1 Ε Π Α Ν Α Λ Η Ψ Η. Αρχές Δικτύων Επικοινωνιών

Δημοτικότητα του Διαδικτύου. Αριθμός συνδεδεμένων Η/Υ κατά έτος

ΙΚΤΥΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Ιωάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής Password: edi

ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΣΥΡΜΑΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ HIPERLAN/2 & Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟ IEEE a

Περίληψη. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων.

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Μετάδοσης Δεδομένων. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές

Εισαγωγή στα Συστήματα Ψηφιακής Επεξεργασίας Σήματος

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΑC

Ευρυζωνικά δίκτυα (2) Αγγελική Αλεξίου

Δίκτυα Επικοινωνιών ΙΙ: ATM

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα ΙΙ

ΗΜΥ 100 Εισαγωγή στην Τεχνολογία

Λογικά σύμβολα των CPU, RAM, ROM και I/O module

Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής

Εργαστήριο «Δίκτυα Υπολογιστών Ι»

Μοντέλο Επικοινωνίας Δεδομένων. Επικοινωνίες Δεδομένων Μάθημα 6 ο

Μία μέθοδος προσομοίωσης ψηφιακών κυκλωμάτων Εξελικτικής Υπολογιστικής

- Δομή πλαισίου Ethernet - Πλαίσια Ethernet μεγάλου μεγέθους (Jumbo frames)

AEI Πειραιά Τ.Τ. Τμ. Μηχ/κων Αυτοματισμού ΤΕ. Δίκτυα Υπολογιστών. Διάλεξη 1: Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και βασικές αρχές

Δίκτυα Απευθείας Ζεύξης

«Σχεδιασμός Ψηφιακών Συστημάτων σε FPGA» Εαρινό εξάμηνο

ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜ. ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡ/ΚΗΣ & ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δρ. Γ. ΓΑΡΔΙΚΗΣ. Δορυφορική ψηφιακή τηλεόραση

Τοπικά Δίκτυα. Ethernet Δίκτυα Δακτυλίου, (Token Ring) Άλλα Δίκτυα Σύνδεση Τοπικών Δικτύων.

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Μέρος Β - Δίκτυα. Ασκήσεις I. Ποιος ο ρόλος του πομπού και του δέκτη στο μοντέλο επικοινωνίας που α- πεικονίζεται στο σχήμα που ακολουθεί; Μ Δεδομένα

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα ΙΙ

ΕΙΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Διασύνδεση τοπικών δικτύων

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΣΕ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ ΔΙΚΤΥΑ

ΤΕΙ ΑΡΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ

Προσομοίωση Συστήματος Επικοινωνίας Software Radio. Καλοχριστιανάκης Μιχάλης Επόπτης: Α. Τραγανίτης

Μαρία Μακρή Α.Ε.Μ: 3460

Μοντέλο Ανάπτυξης Ασύρµατων Αισθητήρων και Πληροφοριακού Ελέγχου µέσω Ενσωµατωµένου Συστήµατος

Συστήματα Επικοινωνιών

Διαφορές single-processor αρχιτεκτονικών και SoCs

Εργαστήριο 8: Τεχνικές πολλαπλής πρόσβασης στα Δίκτυα Κινητών Επικοινωνιών

Μάθηµα 11 ο : Πολλαπλή πρόσβαση µε διαίρεση χρόνου (ΤDMA, time division multiple access)

ηµοτικό ιαδικτυακό Ραδιόφωνο και Τηλεόραση

Αρχές κωδικοποίησης. Τεχνολογία Πολυμέσων και Πολυμεσικές Επικοινωνίες 08-1

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Πολυπλεξία. Creative Commons License 3.0 Share-Alike

Transcript:

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» ιεθνής Συνεργασία στη Βιομηχανική Έρευνα και ραστηριότητες Ανάπτυξης σε Προ-ανταγωνιστικό Στάδιο Ανάπτυξη συστήματος βασικής ζώνης για διαμόρφωση και αποδιαμόρφωση σήματος (baseband modem) σε ευρυζωνικά δίκτυα εξωτερικών χώρων (outdoor broadband wireless networks) - Έργο 03 ΣΒΕΠΡΟ ΣΒΕΠΡΟ-101 - Δρ. Λάμπρος Μπισδούνης Συντονιστής έργων Γενική Διεύθυνση Έρευνας & Ανάπτυξης Οκτώβριος 2007

Φυσικό αντικείμενο Μελέτη ασύρματου ευρυζωνικού δικτύου εξωτερικών χώρων (outdoor broadband wireless network) μέσω του οποίου επικοινωνούν σταθμός βάσης με πολλαπλούς σταθερούς τερματικούς σταθμούς (point-tomultipoint), με έμφαση στο φυσικό επίπεδο. Το φυσικό επίπεδο βασίζεται στην ορθογώνια συχνοτική πολυπλεξία (orthogonal frequency division multiplexing OFDM) με ικανότητα μετάδοσης έως 37 Mbits/sec και συχνότητες λειτουργίας 2-11 GHz. Ανάπτυξη (σχεδιασμός, υλοποίηση και επαλήθευση λειτουργίας) του ψηφιακού μέρους του συστήματος βασικής ζώνης (baseband modem) για διαμόρφωση, αποδιαμόρφωση και επεξεργασία του σήματος. Η μελέτη και η ανάπτυξη βασίστηκαν στο πρότυπο ΙΕΕΕ 802.16-2004 που έχει δημιουργηθεί για ασύρματα μητροπολιτικά δίκτυα (WΜΑΝs), επιτρέπει επικοινωνία σταθμών χωρίς οπτική επαφή (NLOS) και αποτελεί τη βάση για πιστοποιημένα συστήματα από τη βιομηχανική κοινοπραξία WiMAX (worldwide interoperability for microwave access). 2

Φάσεις ανάπτυξης 1η ΦΑΣΗ: Καθορισμός προδιαγραφών και αρχιτεκτονικής ευρυζωνικού δικτύου εξωτερικών χώρων με έμφαση στο σύστημα βασικής ζώνης (baseband modem). 2η ΦΑΣΗ: Σχεδιασμός ψηφιακού μέρους του συστήματος βασικής ζώνης. 3η ΦΑΣΗ: Υλοποίηση ψηφιακού μέρους του συστήματος βασικής ζώνης σε πλατφόρμα υλικού. 3

Προδιαγραφές δικτύου Καθορισμός των γενικών προδιαγραφών ασύρματου ευρυζωνικού δικτύου εξωτερικών χώρων που βασίζεται στο πρότυπο ΙΕΕΕ 802.16-2004. Μελέτη βασικών χαρακτηριστικών του προτύπου και των λειτουργικών απαιτήσεων των βασικών επιπέδων (στρωμάτων) του. ρομολογητής PBX Τερματικός Σταθμός ίκτυο περιοχής χρηστών (customer premises network) Σταθμός βάσης ή κεντρικός σταθμός Τερματικός Σταθμός ίκτυο ασύρματης πρόσβασης (access network) Κεντρικό δίκτυο (metro-core network) PSTN 4

IEEE 802.16 και WiMAX Το πρότυπο ΙΕΕΕ 802.16 καθορίζει διάφορες επιλογές τεχνολογιών στις οποίες βασίζεται το φυσικό επίπεδο (SC, OFDM, OFDMA). Επίσης, διάφορες επιλογές για την αρχιτεκτονική του επιπέδου MAC (point-to-multipoint, mesh), για την αμφίδρομη λειτουργία (TDD, FDD), για τη συχνότητα λειτουργίας κλπ. Για πρακτικούς λόγους και κυρίως για λόγους διαλειτουργικότητας η κοινοπραξία WiMAX έχει καθορίσει δύο λειτουργικά πλαίσια καθένα από τα οποία περιλαμβάνει ένα υποσύνολο των χαρακτηριστικών του προτύπου: Πλαίσιο σταθερής πρόσβασης (fixed WiMAX) που περιλαμβάνει υποσύνολο των χαρακτηριστικών του ΙΕΕΕ 802.16-2004: επικοινωνία σταθερών σταθμών χωρίς οπτική επαφή (fixed NLOS), διαμόρφωση OFDM, point-to-multipoint MAC, FDD ή TDD, ζώνες συχνοτήτων 3.5GHz, 5.8GHz. Πλαίσιο κινητής πρόσβασης (mobile WiMAX) που περιλαμβάνει υποσύνολο των χαρακτηριστικών του ΙΕΕΕ 802.16e-2005: επικοινωνία σταθερών και κινητών σταθμών χωρίς οπτική επαφή, διαμόρφωση OFDMA, point-to-multipoint ή mesh MAC, TDD, ζώνες συχνοτήτων 2.3GHz, 2.5GHz, 3.3GHz, 3.5GHz. 5

Βασικά χαρακτηριστικά συστήματος Χαρακτηριστικά Ζώνες συχνοτήτων Εφαρμογή Αρχιτεκτονική MAC Τεχνολογίες μετάδοσης Τύποι διαμόρφωσης Ρυθμός μετάδοσης Τύποι αμφίδρομης λειτουργίας ΙΕΕΕ 802.16-2004 (ΔΙΑΣ) 2GHz 11GHz FWA NLOS Point-to-multipoint, Mesh SC, OFDM, OFDMA BPSK, QPSK, 16-QAM, 64-QAM 1 Mbps 37 Mbps TDD, FDD Εύρος ζώνης (MHz) 1.25, 1.75, 3.5, 5, 7, 8.75, 10, 14 To πλαίσιο σταθερής πρόσβασης (fixed WiMAX) υποστηρίζει εύρος ζώνης 3.5, 5, 7 και 10MHz για τη ζώνη συχνοτήτων 3.5 GHz και 10MHz για τη ζώνη συχνοτήτων 5.8 GHz. 6

Επίπεδο MAC Tο επίπεδοmac συνίσταται από τρία επιμέρους επίπεδα: CS: μετασχηματίζει τα δεδομένα που λαμβάνονται από ή μεταδίδονται προς εξωτερικά δίκτυα (ΑΤΜ, Ethernet κλπ.) μέσω του CS SAP (service access point). CPS: κύριες λειτουργίες ελέγχου πρόσβασης (bandwidth allocation, scheduling, connection establishment, connection maintenance, QoS control), αφού λάβει δεδομένα μέσω του MAC SAP. SS: λειτουργίες σχετικές με την ασφάλεια της επικοινωνίας (authentication, secure key exchange, encryption). 7

Φυσικό επίπεδο (σύστημα βασικής ζώνης) To φυσικό επίπεδο βασίζεται στην ορθογώνια συχνοτική πολυπλεξία (OFDM) που παρέχει ικανοποιητική αντιμετώπιση του φαινομένου πολλαπλών διαδρομών λόγω ανακλάσεων (multipath) και επιτρέπει επικοινωνία σταθμών χωρίς οπτική επαφή (NLOS). H ορθογώνια συχνοτική πολυπλεξία είναι μια τεχνική διαμόρφωσης που χρησιμοποιεί πολλαπλούς ορθογώνιους φορείς (subcarriers) του σήματος. Πριν την εκπομπή, εφαρμόζεται κωδικοποίηση διόρθωσης λαθών (FEC encoding) καιταδεδομέναμπορούνναδιαμορφωθούνμε4 τύπους διαμόρφωσης: BPSK (δυαδική διαμόρφωση μετατόπισης φάσης), QPSK (διαμόρφωση ορθογωνισμού φάσης), 16-QAM και 64-QAM (διαμόρφωση πλάτους με ορθογωνισμό φάσης). Στη συνέχεια η κυματομορφή του σήματος προς μετάδοση δημιουργείται με εφαρμογή IFFT. 8

Σύστημα βασικής ζώνης Το φυσικό επίπεδο έχει τη δυνατότητα υψηλού ρυθμού μετάδοσης δεδομένων (έως 37 Mbps). Ο μέγιστος ρυθμός μετάδοσης επιτυγχάνεται με εφαρμογή διαμόρφωσης τύπου 64-QAM και ρυθμό κωδικοποίησης 3/4. Κατά τη λήψη, μετά το συγχρονισμό του ληφθέντος σήματος, εφαρμόζεται FFT ώστε να επιτευχθεί η μετάβαση στο πεδίο της συχνότητας και στη συνέχεια εκτίμηση και διόρθωση καναλιού. Επόμενες βασικές ενέργειες κατά τη λήψη, είναι η αποδιαμόρφωση των φορέων για τους τέσσερις τύπους διαμόρφωσης (BPSK, QPSK, 16-QAM, 64-QAM) και η αποκωδικοποίηση διόρθωσης λαθών (Viterbi decoding). 9

Σύστημα βασικής ζώνης Παράμετροι του συστήματος βασικής ζώνης: ΙFFT/FFT 256 σημείων. 192 φορείς μεταφοράς δεδομένων και 8 φορείς-πιλότοι που χρησιμοποιούνται για διόρθωση καναλιού στο δέκτη. Αφού το μέγεθος του FFT ισούται πάντα με δύναμη του 2, γίνεται προσθήκη φορέων που δε χρησιμοποιούνται αριστερά και δεξιά των χρήσιμων φορέων. Σύμβολο OFDM στο πεδίο της συχνότητας 10

Σύστημα βασικής ζώνης Με σκοπό την αποφυγή παρεμβολών μεταξύ των συμβόλων εισάγεται, κατά τη μετάδοση και μετά την εφαρμογή IFFT, κυκλικό πρόθεμα (CP) σε κάθε σύμβολο. Η χρονική διάρκεια του κυκλικού προθέματος (CP) αποτελεί μέρος της χρήσιμης χρονικής διάρκειας συμβόλου (3-25%). Παράμετροι OFDM Τιμές Μέγεθος FFT 256 Φορείς δεδομένων 192 Φορείς πιλότοι 8 Λοιποί φορείς 56 Συχνότητα δειγματοληψίας (Fs = 1/T) Διάρκεια χρήσιμου μέρους του συμβόλου (Τb) Διάρκεια κυκλικού προθέματος (Τg) Συνολική διάρκεια συμβόλου (Ts) 8/7 ή 57/50 ή 86/75 ή 144/125 ή 316/275 του εύρους ζώνης Τb = 256 x T 1/4 ή 1/8 ή 1/16 ή 1/32 του Τb Ts = Tb + Tg Σύμβολο OFDM στο πεδίο του χρόνου 11

Σύστημα βασικής ζώνης Τύπος διαμόρφωσης Ρυθμός κωδικοποίησης BPSK 1/2 QPSK QPSK 16-QAM 16-QAM 64-QAM 1/2 3/4 1/2 3/4 2/3 Κωδικοποιημένα bits ανά φορέα 64-QAM 3/4 6 1 2 2 4 4 6 Ρυθμός μετάδοσης = (Φορείς δεδομένων) x (Ρυθμός κωδικοποίησης) x (Κωδ. bits ανά φορέα) Συνολική διάρκεια συμβόλου (Ts) Εύρος ζώνης Συχνότητα δειγματοληψίας (Fs) Διάρκεια κυκλικού προθέματος (Τg) Ρυθμός μετάδοσης για διαμόρφωση 64-QAM (3/4) 5 MHz (144/125) x 5 MHz (1/32) x Tb 18.85 Mbps 10 MHz (144/125) x 10 MHz (1/32) x Tb 37.70 Mbps 12

Σύστημα βασικής ζώνης Πριν τη μετάδοση τα σύμβολα OFDM συγκροτούνται σε πλαίσια (frames). Η διάρκεια ενός πλαισίου ορίζεται από το IEEE 802.16-2004 από 2 έως 20ms, ενώ η κοινοπραξία WiMAX την ορίζει στα 5ms. Κάθε πλαίσιο αποτελείται από δύο επιμέρους πλαίσια (uplink, downlink subframes). Σε κάθε επιμέρους πλαίσιο προσαρτάται πριν την αποστολή κατάλληλο προοίμιο (preamble) το οποίο εξυπηρετεί τις ανάγκες συγχρονισμού και εκτίμησης καναλιού στο δέκτη και η μετάδοση του προηγείται εκείνης τωνσυμβόλωνδεδομένων. Μετά το προοίμιο, σε κάθε επιμέρους πλαίσιο περιλαμβάνεται και ένα σύμβολο με πληροφορίες ελέγχου (FCH: frame control header). Κάθε υποσύνολο δεδομένων φυσικού επιπέδου (PHY burst) «μεταφέρει» μηνύματα επιπέδου MAC (ΜPDU: MAC protocol data units) που στην ουσία είναι τα δεδομένα από τα ανώτερα επίπεδα πρωτοκόλλου (MSDU: MAC service data units) που οργανώνονται κατάλληλα από το επίπεδο MAC και το φυσικό επίπεδο για ασύρματη μετάδοση. 13

Σύστημα βασικής ζώνης Δομή OFDM πλαισίου για την τεχνική TDD 14

Σύστημα βασικής ζώνης Τg Τb DL subframe UL subframe Παράδειγμα χρονοδιαγράμματος πλαισίου για την τεχνική TDD 15

Σύστημα βασικής ζώνης: Πομπός Είσοδος δεδομένων επιπέδου MAC ιεπαφή MAC/PHY Τυχαιοποίηση δεδομένων (data scrambling or randomizing) Κωδικοποίηση διόρθωσης λαθών (FEC encoding) Αναδιάταξη δεδομένων (data interleaving) Κωδικοποίηση αστερισμού (constellation encoding) Εισαγωγή φορέων πιλότων (pilots insertion) Αντίστροφος γρήγορος μετασχ/σμός Fourier (IFFT) Εισαγωγή κυκλικού προθέματος (cyclic prefix insertion) Εισαγωγή προϊμίου (preamble insertion) Πολυπλέκτης δεδομένων Ι/Q Έξοδος δεδομένων I/Q προς μετατροπέα D/A 16

Σύστημα βασικής ζώνης: Δέκτης Είσοδος δεδομένων I/Q από μετατροπέα A/D Αποπλέκτης δεδομένων Ι/Q Συγχρονισμός (συγχρονισμός συμβόλου και εκτίμηση/διόρθωση φάσης) Απομάκρυνση κυκλικού προθέματος (cyclic prefix extraction) Γρήγορος μετασχ/σμός Fourier (FFT) Εκτίμηση καναλιού (channel estimation) ιόρθωση καναλιού (channel correction) Αποκωδικοποίηση αστερισμού (constellation decoding) Επαναφορά διάταξης δεδομένων (data deinterleaving) Αποκωδικοποίηση διόρθωσης λαθών (Viterbi decoding) Αποτυχαιοποίηση δεδομένων (data descrambling or derandomizing) ιεπαφή MAC/PHY Έξοδος δεδομένων προς επίπεδο MAC 17

Σταθμός του ασύρματου συστήματος ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΥΠΟΜΟΝΑ Α Outdoor Unit (ODU) ΟΜΟΑΞΟΝΙΚΟ ΚΑΛΩ ΙΟ Indoor ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ Unit (IDU) ΥΠΟΜΟΝΑ Α Θύρα Ethernet κλπ. ιεπαφές άλλων δικτύων Στοιχεία υλικού για υλοποίηση επιπέδου MAC ιεπαφή MAC / PHY Στοιχεία υλικού για υλοποίηση συστήματος βασικής ζώνης (ψηφιακό μέρος) Αναλογική / IF κάρτα Κάρτες RF ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΥΠΟΜΟΝΑ Α (INDOOR UNIT) ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΥΠΟΜΟΝΑ Α (OUTDOOR UNIT) 18

Αρχική επιλογή πλατφόρμας υλοποίησης FPGA (XILINX VIRTEX ΙΙ) ιεπαφή με την αναλογική κάρτα ιεπαφή με την κάρτα MAC Μνήμη SDRAM Κυκλώματα τροφοδοσίας DSP (TMS320C6416) Μνήμη FLASH Πλατφόρμα υλικού SMT395Q (Sundance) 19

Αναθεώρηση της αρχικής επιλογής Λόγω της απόφασης του ανάδοχου φορέα για δημιουργία προϊόντων στην κατηγορία των ευρυζωνικών ασύρματων δικτύων εξωτερικών χώρων (με βάση τα πρότυπα IEEE 802.16), κατά τη συνεχιζόμενη μελέτη των εν λόγω συστημάτων, αναθεωρήθηκε η αρχική απόφαση. Αναζητήθηκε νέα λύση που να συνδυάζει την υπολογιστική πυκνότητα (computational density) ενός συστήματος ειδικού σκοπού (ASIC) με τα πλεονεκτήματα που παρέχει η προγραμματισιμότητα των FPGA, DSP. Οι βασικοί λόγοι ήταν ότι τα εν λόγω συστήματα θα πρέπει να έχουν μικρό μέγεθος και κόστος διατηρώντας υψηλές επιδόσεις και παρέχοντας επεκτασιμότητα και ευελιξία. Τα συστήματα που αποτελούνται από FPGA και DSP παρουσιάζουν δυσκολίες όσον αφορά τον έλεγχο της ταυτόχρονης λειτουργίας τους, την συν-εξομοίωσή τους, την αποσφαλμάτωσή τους και γενικότερα την υλοποίησή τους (λόγω και της χρήσης διαφορετικών εργαλείων ανάπτυξης). Αναζητήθηκε νέα λύση που να διευκολύνει την ανάπτυξη, συγκεντρώνοντας όσο είναι εφικτό τους υπολογιστικούς πόρους (μείωση ΒΟΜ προϊόντος, απλούστευση λειτουργιών ελέγχου) και παρέχοντας ένα σύνολο εύχρηστων και συμβατών εργαλείων. Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας (ιδιαίτερα σημαντική παράμετρος σε συστήματα που αφορούν κινούμενους ή νομαδικούς χρήστες). 20

Πλατφόρμα υλοποίησης Επιλέχθηκε ολοκληρωμένη, ευέλικτη και αποδοτική πλατφόρμα της picochip που βασίζεται στον πυρήνα PC102 και προσφέρεται για εφαρμογές ψηφιακής επεξεργασίας σημάτων υψηλών απαιτήσεων. ΟπυρήναςPC102 (picoarray core) είναι μια διάταξη 322 επεξεργαστών τύπου LIW, που συνδέονται μεταξύ τους μέσω δικτυώματος δίαυλων 32-bit (picobus) και προγραμματιζόμενων στοιχείων ενδοδιασύνδεσης (programmable bus switches). 21

Πλατφόρμα υλοποίησης Ο πυρήνας διαθέτει επεξεργαστές 3 τύπων με 3 παράλληλες μονάδες επεξεργασίας ο καθένας, αλλά και 14 επεξεργαστές ειδικού τύπου. 22

Πλατφόρμα υλοποίησης Βασική δομή των επεξεργαστών του πυρήνα 23

Πλατφόρμα υλοποίησης Εξωτερικές διασυνδέσεις του πυρήνα 24

Πλατφόρμα υλοποίησης Για την υλοποίηση χρησιμοποιήθηκε η πλατφόρμα υλικού PC7218 που βασίζεται σε δύο πυρήνες PC102 και περιέχει επεξεργαστή MPC8560 που βασίζεται στην αρχιτεκτονική PowerPC. 25

Πλατφόρμα υλοποίησης 26

Υλοποίηση του συστήματος 27

Υλοποίηση του συστήματος 28

Υλοποίηση του συστήματος Για την υλοποίηση χρησιμοποιήθηκε η αλυσίδα εργαλείων picotools που παρέχει τα εφόδια για την απεικόνιση των αλγοριθμικών ενοτήτων του πομπού και του δέκτη στους πυρήνες PC102. Βήμα 1ο: Τεμαχισμός της εφαρμογής σε αλγοριθμικές ενότητες που επικοινωνούν μεταξύ τους και περιγραφή των λειτουργικών μονάδων σε C. Βήμα 2ο: Περιγραφή της διασύνδεσης μεταξύ των ενοτήτων και της δομής του συνολικού συστήματος με χρήση γλώσσας VHDL (structural VHDL). Βήμα 3ο: Εισαγωγή του κώδικα (δηλ. τηςσυνολικήςδομήςτου συστήματος) που αναπτύχθηκε, στο εργαλείο VHDL parser. Παρέχεται γραφική διεπαφή (design browser) μέσω της οποίας μπορούν να παρατηρηθούν οι λειτουργικές μονάδες του συστήματος και o τρόπος διασύνδεσής τους. 29

Υλοποίηση του συστήματος entity NONAME is generic (noname1 : integer16); port ( noname2 : in integer32@16; noname3 : out complex16@16); End entity NONAME; Κώδικας VHDL που περιγράφει τις διασυνδέσεις εισόδου-εξόδου της μονάδας architecture C of NONAME is begin CODE....... ENDCODE end NONAME Κώδικας C που περιγράφει τη λειτουργικότητα της μονάδας ομή περιγραφής λειτουργικής μονάδας 30

Υλοποίηση του συστήματος Βήμα 4ο: Μεταγλώττιση (compilation) μέσω του εργαλείου picoelaborate των αλγοριθμικών ενοτήτων σε εκτελέσιμη μορφή για τους επεξεργαστές (array processing elements) των πυρήνων. Βήμα 5ο: Διαχωρισμός των λειτουργικών μονάδων στους δύο πυρήνες μέσω του εργαλείου picopartition. Βήμα 6ο: Τελική ανάθεση των λειτουργιών και των διασυνδέσεων στους πόρους κάθε πυρήνα μέσω του εργαλείου picoplastic, που έχει ως αποτέλεσμα το τελικό αρχείο προγραμματισμού (configuration file) των πυρήνων. Παρέχονται επίσης δυνατότητες προσομοίωσης του συστήματος, με χρήση του εργαλείου picodebugger, έτσι ώστε να επιτευχθεί επαλήθευση της λειτουργίας του. 31

Υλοποίηση του συστήματος Παράδειγμα υλοποίησης FFT 256 σημείων με βάση τον αλγόριθμο radix- 4, με χρήση ενός αριθμού επεξεργαστών της διάταξης PC102. Είσοδος δειγμάτων Έξοδος δειγμάτων CLK CLK CLK CLK Παράγοντες έλικα Απαιτούνται 4 βαθμίδες επεξεργασίας με βασικό λειτουργικό στοιχείο τον σχηματισμό πεταλούδας radix4. Μεταξύ των βαθμίδων εκτελούνται μιγαδικοί πολλαπλασιασμοί με τους παράγοντες έλικα (twiddles). Η καθυστέρηση κάθε βαθμίδας σχετίζεται με τον αριθμό των δειγμάτων που πρέπει να αποθηκευτούν προσωρινά (1η βαθμίδα: 192, 2η βαθμίδα: 48, 3η βαθμίδα: 12 και 4η βαθμίδα:3 δείγματα). Οι βαθμίδες επεξεργασίας εκτελούν αναδιάταξη και ολίσθηση των δειγμάτων καθώς και στρογγυλοποίηση του αποτελέσματος των πολλαπλασιασμών στον πλησιέστερο αριθμό σταθερής υποδιαστολής. 32

Υλοποίηση του συστήματος ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΛΙΚΑ MEM ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΛΙΚΑ STAN Είσοδος BF4 ΣΤΡΟΓΓΥΛΟΠΟΙΗΣΗ BF4 MEM STAN STAN STAN STAN ΠΟΛ/ΣΜΟΣ ΠΟΛ/ΣΜΟΣ STAN STAN STAN STAN STAN ΣΤΡΟΓΓΥΛΟΠΟΙΗΣΗ BF4 ΠΟΛ/ΣΜΟΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΟΠΟΙΗΣΗ BF4 Έξοδος Η 1η βαθμίδα υλοποιείται σε επεξεργαστή τύπου MEM (με μνήμη 8,704 bytes), ενώ οι υπόλοιπες σε κλασσικούς επεξεργαστές (STAN) του πυρήνα. Αυτό συμβαίνει διότι στην 1η βαθμίδα αποθηκεύονται προσωρινά 192 δείγματα (απαίτηση μνήμης: 768 bytes) που ξεπερνά τη διαθέσιμη μνήμη των 256 bytes του κλασσικού επεξεργαστή. Οι πολλαπλασιασμοί εκτελούνται από κλασσικούς επεξεργαστές (STAN) που διαθέτουν μονάδα πολλαπλασιασμού. Οι παράγοντες έλικα αποθηκεύονται σε ξεχωριστούς επεξεργαστές (ΜΕΜ ή STAN ανάλογα με τις απαιτήσεις μνήμης), εκτός της τελευταίας περίπτωσης όπου αρκεί η μνήμη του επεξεργαστή που εκτελεί τον πολλαπλασιασμό. 33

Υποσύστημα μετατροπής Οψηφιακός πομπός και ο ψηφιακός δέκτης συνδέονται μέσω των διαθέσιμων διασυνδέσεων ανταλλαγής δεδομένων με κυκλώματα μετατροπής D/A και A/D. ΗκάρταPC7110 είναι κατάλληλη για απευθείας μετατροπή των σημάτων μεταξύ του ψηφιακού πομποδέκτη και υπομονάδων RF. 34

Επαλήθευση λειτουργίας του συστήματος Για την επαλήθευση της λειτουργίας του ψηφιακού μέρους του συστήματος βασικής ζώνης αναπτύχθηκαν δύο διατάξεις, σε καθεμία από τις οποίες χρησιμοποιούνται δύο μονάδες (κεντρικός σταθμός και τερματικός σταθμός). Κάθε σταθμός περιλαμβάνει μία πλατφόρμα υλοποίησης του συστήματος (PC7218) και μια κάρτα μετατροπής (PC7110). Οι δύο σταθμοί συνδέονται μεταξύ τους με 4 ομοαξονικά καλώδια. Στην πρώτη διάταξη επαλήθευσης λειτουργίας ελέγχεται η απευθείας επικοινωνία των ψηφιακών πομποδεκτών των δύο σταθμών, μέσω της ανταλλαγής μιας προκαθορισμένης ακολουθίας δεδομένων (PER test). Στην δεύτερη διάταξη χρησιμοποιείται στους δύο σταθμούς υποτυπώδες επίπεδο MAC που περιλαμβάνει τις βασικές λειτουργίες για τη δημιουργία «γέφυρας» για τα πακέτα δεδομένων μεταξύ της διασύνδεσης Ethernet και των πυρήνων PC102. Επαληθεύονται οι παρακάτω λειτουργίες: Συνδεσιμότητα των δύο σταθμών μέσω της εφαρμογής Ping. Μεταφορά αρχείου (file transfer) μεταξύ των δύο σταθμών. Εκπομπή (streaming) αρχείου βίντεο από τον υπολογιστή που είναι συνδεδεμένος στον ένα σταθμό και παρακολούθησή του στον υπολογιστή που είναι συνδεδεμένος στον άλλο σταθμό, με χρήση της εφαρμογής VLC Media Player. 35

Επαλήθευση λειτουργίας του συστήματος 36

Επαλήθευση λειτουργίας του συστήματος 37

Εναλλακτικός τρόπος επαλήθευσης Εναλλακτικά, αφού στόχος είναι η επαλήθευση της λειτουργίας μόνο του ψηφιακού μέρους του συστήματος βασικής ζώνης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ψηφιακήδιασύνδεσητωνδύο σταθμών. Η διασύνδεση αυτή έχει υλοποιηθεί σε προγραμματιζόμενο στοιχείο FPGA (Xilinx Virtex-II XC2V4000). Χρησιμοποιήθηκε η κάρτα «Avnet Virtex II development board» που περιλαμβάνει το στοιχείο FPGA και εξασφαλίζει πρόσβαση στις εισόδους και τις εξόδους του. Επίσης, σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε ειδική κάρτα που εξασφαλίζει τη διασύνδεση της κάρτας που περιλαμβάνει το στοιχείο FPGA με τις πλατφόρμες υλοποίησης του συστήματος βασικής ζώνης. 38

Εναλλακτικές διατάξεις επαλήθευσης 39

Εναλλακτικές διατάξεις επαλήθευσης 40