Θέμα : Οικονομικές και επιχειρηματικές ειδήσεις από την Πορτογαλία

ΠΡΕΣΒΕΙΑ THΣ ΕΛΛΑΔOΣ ΣΤΗ ΛΙΣΣΑΒΩΝΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Tel: 00351 21 350 16 00 Fax: 00351 21 350 16 09 Λισσαβώνα, 15 Δεκεμβρίου 2008 ΑΠ. Φ.2700/539 ΠΡΟΣ: Όπως Πίνακας Αποδεκτών Θέμα : Οικονομικές και επιχειρηματικές ειδήσεις από την Πορτογαλία Σας διαβιβάζουμε δελτίο οικονομικών-επιχειρηματικών ειδήσεων για την Πορτογαλία. Η Προϊσταμένη Γ.Μπογιατζοπούλου Σύμβουλος ΟΕΥ Β

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ A Οικονομικές ειδήσεις 1 Ψήφιση Προϋπολογισμού 2 Αναθεώρηση εργατικής νομοθεσίας 3 Κίνητρα για χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων 4 Ενισχύσεις προς την αυτοκινητοβιομηχανία 5 Αγορές προτεραιότητας για τον πορτογαλικό τουρισμό 6 Ταμείο για εξαγορά μμε επιχειρήσεων σε χαμηλές τιμές 7 Χαμηλή ποιότητα νερού στην Πορτογαλία 8 Πτώση εξαγωγών κλωστοϋφαντουργικών 9 Εγκαίνια αιολικού πάρκου 10 Πρόγραμμα προσέλκυσης επενδύσεων ομογενών Β Επιχειρηματικές ειδήσεις 1 Πτώση καταναλωτικών δανείων 2 Μισθολογικές αυξήσεις στον ιδιωτικό τομέα 3 Το πορτογαλικό δημόσιο θα εγγυηθεί για την ΒΡΡ 4 Αύξηση κατανάλωσης προϊόντων private label 5 Έκδοση ομολόγων με εγγύηση του πορτογαλικού δημοσίου 6 Η Moody s εκτιμά αρνητικά το πορτογαλικό τραπεζικό σύστημα 7 Η Mota-Engil κλείνει τη θυγατρική της στην Ουγγαρία 8 Φορολογική απάτη από ανύπαρκτες κατασκευαστικές 9 Η Jeronimo Martins προτείνεται από την JP Morgan 10. Αύξηση επισφαλούς απασχόλησης την τελευταία δεκαετία 2

Α. Οικονομικές Ειδήσεις 1.Ψήφιση Προϋπολογισμού. Ψηφίστηκε στο Κοινοβούλιο από την κυβερνητική πλειοψηφία ο προϋπολογισμός για το έτος 2009. Στις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης για τις υπεραισόδοξες, σε σχέση με αυτές άλλων έγκριτων οργανισμών, προβλέψεις ο αρμόδιος Υπουργός Οικονομικών απάντησε ότι ο Προϋπολογισμός θα επιτρέψει στη χώρα να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης και ότι οι προβλέψεις έχουν περιορισμένη σημασία έναντι των μέτρων που έχει λάβει η κυβέρνηση (μείωση ΦΠΑ, πιστωτικές γραμμές για μμε επιχειρήσεις, καταβολή οφειλών του δημοσίου προς προμηθευτές του, ενίσχυση τραπεζών κλπ). 2.Αναθεώρηση εργατικής νομοθεσίας. Μετά από ένα έτος τριμερών διαπραγματεύσεων μεταξύ Υπουργείου Απασχόλησης και συνδικαλιστικών φορέων εργοδοτών και εργαζομένων εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο η αναθεώρηση του εργατικού κώδικα. Ο Νέος κώδικας προσπαθεί να ελέγξει την κατάχρηση των μηχανισμών επισφαλούς απασχόλησης, απλοποιεί τη διαδικασία απόλυσης, ενισχύει την ελαστικότητα των ωραρίων μέσα στις επιχειρήσεις και διευρύνει τις άδειες για την ανατροφή παιδιών και την αντιμετώπιση άλλων οικογενειακών αναγκών. Ένα ζήτημα που υπήρξε σημείο σημαντικών τριβών είναι η δυνατότητα των μη οργανωμένων εργαζομένων να επιλέξουν τη συλλογική σύμβαση που επιθυμούν και την υπαγωγή τους σε αυτή ακόμη και μετά τη λήξη της, πράγμα που θεωρείται ότι αποδυναμώνει τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. 3.Κίνητρα για χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Τα Υπουργεία Οικονομικών και Οικονομίας εξετάζουν με πιστωτικά ιδρύματα το ενδεχόμενο, να καταβληθούν από τις τράπεζες χαμηλότερες προμήθειες για τη χρήση των κρατικών εγγυήσεων, εφ όσον διοχετεύσουν τους πόρους που θα συγκεντρώσουν με την βοήθεια των εγγυήσεων στη χρηματοδότηση νέων επενδύσεων, κυρίως δε μικρομεσαίων επιχειρήσεων, προκειμένου να αυξηθεί η ρευστότητα μεγαλύτερου μέρους του επιχειρηματικού ιστού της χώρας. 4. Ενισχύσεις προς την αυτοκινητοβιομηχανία. Με 900 εκατομμύρια ευρώ θα ενισχύσει το πορτογαλικό κράτος την αυτοκινητοβιομηχανία, με εγγύηση του 80% των αποδοχών 10.000 εξειδικευμένων εργαζομένων σε αυτή, μέσω πραγματοποίησης επιμορφωτικών προγραμμάτων που θα χρηματοδοτηθούν με κοινοτικά και εθνικά κονδύλια.. Οι ενισχύσεις θα δοθούν για το πρώτο εξάμηνο του 2009 και ενδεχομένως να παραταθούν και στο δεύτερο. Οι επιχειρήσεις που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα υποχρεούνται να μην πραγματοποιήσουν μαζικές απολύσεις έως και το 2010, να μην αυξήσουν τις αποδοχές των υψηλόβαθμων στελεχών τους το 2009, να μην διανείμουν κέρδη, να διατηρήσουν το επίπεδο απασχόλησης και να ζητούν τη γνώμη των ενώσεων εργαζομένων. Η αυτοκινητοβιομηχανία, όπου απασχολούνται περί τα 50.000 άτομα, πραγματοποιεί το 15% του συνόλου των εξαγωγών και οι φετινές παραγγελίες του Δεκεμβρίου παρουσίασαν κάμψη της τάξης του 25%. 5.Αγορές προτεραιότητας για τον πορτογαλικό τουρισμό. Στο συνέδριο της πορτογαλικής ένωσης ταξιδιωτικών πρακτορείων που πραγματοποιήθηκε στο Μακάο, ο Πορτογάλος Υφυπουργός Τουρισμού ανακοίνωσε ότι οι αγορές στόχοι για την προσέλκυση τουριστών είναι πλέον η Ρωσία, η Πολωνία, η Φιλλανδία, η Κίνα και η 3

Νότιος Κορέα. Ήδη ο εθνικός αερομεταφορέας ΤΑΡ, η εταιρία διαχείρισης αεροδρομίων ΑΝΑ, η ένωση ταξιδιωτικών πρακτορείων και ο πορτογαλικός φορέας προώθησης του τουρισμού (Turismo de Portugal) υπέγραψαν συμφωνία για τη δημιουργία απευθείας αεροπορικών συνδέσεων με τη Ρωσία, τη Φιλλανδία και την Πολωνία. Το 2009 θα επενδυθούν σε διαφημιστικές εκστρατείες στις τρεις αυτές χώρες περί τα 600 εκατομμύρια ευρώ, στα οποία θα συνεισφέρουν από 40% ο φορέας προώθησης τουρισμού και η ΑΝΑ και κατά 20% η ένωση πρακτορείων. 6.Ταμείο για εξαγορά μμε επιχειρήσεων σε χαμηλές τιμές. Με 50 εκατομμύρια ευρώ η πορτογαλική κυβέρνηση θα χρηματοδοτήσει την εξαγορά μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Πορτογαλία και το εξωτερικό, επωφελούμενη από τη μειωμένη αξία εξαγοράς ορισμένων επιχειρήσεων και με σκοπό να ενισχύσει την αναμόρφωση τομέων δραστηριότητας προς όφελος των πορτογαλικών επιχειρήσεων. Σε αντίθεση με άλλα εξαγγελθέντα και τρέχοντα προγράμματα στήριξης μμε επιχειρήσεων, το εν λόγω δεν θα συνίσταται σε επιδοτούμενα τραπεζικά δάνεια αλλά θα αποτελεί καθαρά κρατικό ταμείο. Το πορτογαλικό κράτος φαίνεται πρόθυμο να συμμετάσχει απευθείας στο μετοχικό κεφάλαιο μμε επιχειρήσεων και διερευνάται η μορφή που θα λάβει αυτή η συμμετοχή. 7.Χαμηλή ποιότητα νερού στην Πορτογαλία. Πρόστιμο ενδέχεται να επιβληθεί στην Πορτογαλία για μη συμμόρφωση με Οδηγία που καθορίζει τα ανώτατα όρια συγκέντρωσης μικροοργανισμών και χημικών ουσιών στο πόσιμο νερό. Σύμφωνα με την Επιτροπή τα απαραίτητα μέτρα και η αναμόρφωση των υποδομών δεν αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν το 2013. Κατά το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έχει αποδειχθεί ότι η μη συμμόρφωση στην Οδηγία συνεπάγεται τη μετάδοση νόσων, ενώ η ποιότητα του νερού βαίνει βελτιούμενη. 8.Πτώση εξαγωγών κλωστοϋφαντουργικών. Κατά 5,9% μειώθηκαν οι πορτογαλικές εξαγωγές κλωστοϋφαντουργικών και ειδών ένδυσης κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2008 έναντι του ίδιου διαστήματος του 2009. Ο πρόεδρος της κλαδικής οργάνωσης ζήτησε την ενίσχυση των πιστωτικών γραμμών και της ασφάλισης των πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις τονίζοντας ότι οι υπάρχουσες είναι ανεπαρκείς. 9.Εγκαίνια αιολικού πάρκου. Ένα βήμα για να καταλάβει η Πορτογαλία ηγετικό ρόλο στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, χαρακτήρισε ο Υπουργός Οικονομίας το αιολικό πάρκο στο Alto Minho (βόρεια Πορτογαλία) κατά τη διάρκεια των εγκαινίων. Η συνολική επένδυση ανήλθε σε 360 εκατομμύρια ευρώ και περιλαμβάνει 120 ανεμογεννήτριες συνολικής δυναμικότητας 240 μεγαβάτ. Σύμφωνα με τον Υπουργό η Πορτογαλία βρίσκεται στην πέμπτη θέση μεταξύ των παραγωγών ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, παγκοσμίως. 10.Πρόγραμμα προσέλκυσης επενδύσεων ομογενών. Μετά από δύο έτη συνεργασίας των Υπουργείων Εξωτερικών και Οικονομίας δημιουργήθηκε το πρόγραμμα Netinvest με σκοπό να κινητοποιηθεί το δίκτυο των πορτογαλικών πρεσβειών προκειμένου να διευκολυνθούν οι επαφές των Πορτογάλων επιχειρηματιών που βρίσκονται στο εξωτερικό με πορτογαλικές επιχειρήσεις. Μεταξύ των προτεραιοτήτων συμπεριλαμβάνεται η προώθηση της συνεργασίας στους τομείς καινοτομίας και διεθνοποίησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Β. Επιχειρηματικές ειδήσεις 1. Πτώση καταναλωτικών δανείων. Σύμφωνα με μετρήσεις της ASFAC (πορτογαλική ένωση ιδρυμάτων για την χορήγηση ειδικών δανείων) το τρίτο τρίμηνο του 2008 η αξία των καταναλωτικών δανείων μειώθηκε κατά 6,8% έναντι του αντιστοίχου 4

διαστήματος του 2007. Ο αριθμός των δανειακών συμβάσεων που συνήφθησαν αυξήθηκε κατά 9,4% αλλά η μέση αξία τους μειώθηκε κατά 15%. 2.Μισθολογικές αυξήσεις στον ιδιωτικό τομέα. Κατά μέσο όρο 3% θα αυξηθούν οι αποδοχές στον ιδιωτικό τομέα το 2009, σύμφωνα με έρευνα της Hay Group. Από το 2006 οι μέσες μισθολογικές αυξήσεις στον ιδιωτικό τομέα ακολουθούν καθοδική πορεία, από 3,6% το 2006 με πληθωρισμό 3,1%, σε 3,5% το 2007 με πληθωρισμό 2,5% και 3,3% το 2008 με εκτιμώμενο πληθωρισμό 2,9%. 3.Το πορτογαλικό δημόσιο θα εγγυηθεί για την ΒΡΡ. Μετά από επαφές του Υπουργείου Οικονομικών και της κεντρικής τράπεζας με πιστωτικούς ομίλους της χώρας αποφασίσθηκε η παροχή κρατικών εγγυήσεων για την δανειοδότηση της επενδυτικής τράπεζας Banco Privado Portugues από έξι πορτογαλικές εμπορικές τράπεζες. Το δάνειο θα ανέρχεται σε 450 εκατομμύρια ευρώ αντί για 750 που είχε αρχικά ζητήσει η ΒΡΡ. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες ενδεχόμενη μη πληρωμή χρέους της ΒΡΡ προς την JP Morgan θα είχε δυσμενείς επιπτώσεις στην εικόνα του συνόλου του πορτογαλικού τραπεζικού συστήματος. 4.Αύξηση κατανάλωσης προϊόντων private label. Κατά 16,6% αυξήθηκε η κατανάλωση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας τους πρώτους εννέα μήνες του 2008 έναντι του ίδιου διαστήματος του 2007, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η εταιρία Nielsen, ενώ σε ορισμένες κατηγορίες, όπως τα γαλακτοκομικά και τα κατεψυγμένα, η αύξηση έφτασε σε 24%. Η συμμετοχή των προμηθειών προϊόντων private label στις συνολικές προμήθειες των νοικοκυριών διαμορφώθηκε σε 31,9% από 29,1% το 2007. 5.Έκδοση ομολόγων με εγγύηση του πορτογαλικού δημοσίου. Οι τρεις μεγαλύτερες πορτογαλικές τράπεζες, Caixa Geral de Depositos, Banco Comercial Portugues και Banco Espírito Santo προετοιμάζονται για την έκδοση ομολόγων, κάνοντας χρήση της σχετικής κρατικής εγγύησης (20 δις.ευρώ). Οι εγγυήσεις που θα καταβάλουν στο πορτογαλικό δημόσιο οι τρεις τράπεζες κατά τα τρία επόμενα έτη θα κυμανθούν μεταξύ 120 και 150 εκατομμυρίων ευρώ. 6.Η Moody s εκτιμά αρνητικά το πορτογαλικό τραπεζικό σύστημα, λόγω των πιέσεων στην αποδοτικότητα, τη ρευστότητα και το κεφάλαιο. Οι αρνητικές προοπτικές αντικατοπτρίζουν τις συνθήκες της αγοράς παροχής πιστώσεων, που θα αποτελέσουν παράμετρο δυναμισμού στο άμεσο μέλλον. Ως αρνητικά σημεία του τραπεζικού συστήματος αναφέρονται η υψηλή συγκέντρωση κινδύνου και η υψηλή έκθεση στην επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Ως θετικά, η ύπαρξη εκτεταμένου δικτύου υποκαταστημάτων και η απουσία διόγκωσης στην αγορά ακινήτων. 7.Η Mota-Engil κλείνει τη θυγατρική της στην Ουγγαρία. Μετά την αποκάλυψη οικονομικής κακοδιαχείρισης από διοικητικό συμβούλιο της Mota-Engil Mayarorzag, θυγατρικής της πορτογαλικής κατασκευαστικής στην Ουγγαρία, καθαιρέθηκαν τα μέλη και αποφασίσθηκε να κινηθεί ποινική διαδικασία, είναι πιθανότατο δε η εταιρία να διαλυθεί. Η Mota-Engil συμμετέχει με υψηλά ποσοστά και σε άλλες ουγγρικές εταιρίες, όπως η Metroepzolg, Jasz Vasut, God Project Development και Teteny. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο, η περίπτωση θα αποτελέσει παράδειγμα για όλο τον όμιλο, που περιλαμβάνει θυγατρικές και συμμετοχές στην Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία και Ρουμανία. 8.Φορολογική απάτη από ανύπαρκτες κατασκευαστικές. Σε 2 εκατομμύρια ευρώ μέσα σε μία πενταετία ανέρχονται οι απώλειες εσόδων από μη καταβολή ΦΠΑ. Η φορολογική απάτη πραγματοποιήθηκε με την έκδοση τιμολογίων από εικονικές κατασκευαστικές εταιρίες. Για τον έλεγχο του φαινομένου αποφασίστηκε πέρισυ η μετακύλιση της 5

υποχρέωσης καταβολής ΦΠΑ από τον εκδότη του τιμολογίου στον αποδέκτη των υπηρεσιών. 9.Η Jeronimo Martins προτείνεται από την JP Morgan. Μεταξύ των εταιριών που συμπεριέλαβε η JP Morgan στις πλέον πρόσφορες για επενδύσεις μετοχές το 2009, συγκαταλέγεται η πορτογαλική επιχείρηση διανομής Jeronimo Martins. Η Jeronimo Martins δραστηριοποιείται στην Πορτογαλία με τις αλυσίδες Pingo Doce, Feira Nova και Recheio και στην Πολωνία με την αλυσίδα τροφίμων Biedronka. πορτογαλικής στατιστικής υπηρεσίας για την περίοδο 1998-2008 καταδεικνύουν μεταβολή της δομής των εργασιακών σχέσεων με αύξηση της επισφαλούς απασχόλησης (συμβάσεις ορισμένου χρόνου και ωρομίσθιοι). Στο διάστημα αυτό ο αριθμός των απασχολούμενων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και ωρομισθίων αυξήθηκε κατά 83% ενώ το ποσοστό επί των συνολικών θέσεων εργασίας αυξήθηκε από 13% το 1998 σε 20,3% το 2008. Η διαφορά, δε, καθίσταται ιδιαίτερα έντονη στις κατηγορίες των νέων εργαζομένων και των πτυχιούχων. 10.Αύξηση επισφαλούς απασχόλησης την τελευταία δεκαετία. Στοιχεία της ΓΜ/ 6

ΠΙΝΑKΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ Πρεσβεία της Ελλάδος στη Λισσαβώνα. - Πρέσβυ κ. Σ.Θεοχαρόπουλου ΥΠΕΞ - Γραφείο Υφυπουργού Εξωτερικών κ. Π.Δούκα -Γραφείο Γεν.Γραμματέα ΔΟΣ και ΑΣ - Β Γενική Δ/νση -Α1 Δ/νση - Β4 Δ/νση -Β8 Δ/νση ΥΠΟΟ -Γραφείο κ.υπουργού -Γραφείο Υφυπουργού κ.ι.παπαθανασίου - Γεν.Δ/νση Διεθνούς Οικονομικής Πολιτικής, Γραφείο κ.γ.δ/ντού ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ -Γραφείο κ. Υπουργού ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ -Γραφείο κ. Υπουργού ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ -Γραφείο κ. Υπουργού Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Γραφείο κ. Προέδρου Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος -Γραφείο κ. Προέδρου ΣΕΒΕ ΕΛΚΕ ΟΠΕ Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων - Γραφείο κας. Προέδρου Ένωση Ελληνικών Τραπεζών Χρηματιστήριο Αθηνών Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης ΔΕΘ -Γραφείο κ.προέδρου -Κα Λία Καλφέλη 7