ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΦΑΛΑΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΦΑΛΑΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑ - ΟΛΥΜΠΟΣ ΤΑΞΗ: Β, ΤΜΗΜΑ:Β 1 ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΚΑΡΑΤΖΙΚΑΚΗΣ ΕΜ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΧΡ.

1 Μυθολογία Το σχήμα του Ολύμπου, η πολύμορφη και ευμετάβλητη γοητεία της φύσης του, οι ψηλές κορυφές του, γεμάτες ομίχλη και χαμηλά σύννεφα που φέρνουν συχνά καταιγίδες, προκάλεσαν δέος και θαυμασμό στον προϊστορικό άνθρωπο που κατοίκησε στους πρόποδες του, όπου η αρχαιολογική σκαπάνη αποκαλύπτει σήμερα ευρήματα από οικισμούς της εποχής του σιδήρου. Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι της περιοχής θα δημιουργήσουν τους θρύλους που αργότερα θα αποδώσουν το Δωδεκάθεο των Αρχαίων Ελλήνων. Οι δώδεκα θεοί κατοικούν στα φαράγγια, «τις πτυχές του Ολύμπου» όπως τα αποκαλεί ο Όμηρος- όπου βρίσκονται και τα παλάτια τους. Το Πάνθεον (ο σημερινός Μύτικας), είναι το σημείο συνάντησής τους, θέατρο των Θυελλωδών συζητήσεών τους. Ο θρόνος του Δία (το σημερινό Στεφάνι), φιλοξενεί αποκλειστικά τον αρχηγό των θεών, τον Δία (Ζευς). Από κει εξαπολύει τους κεραυνούς του δείχνοντας έτσι την «Θεϊκήν του μήνιν». Το δωδεκάθεο συμπληρώνουν η Ήρα, η Εστία, η Δήμητρα, ο Ποσειδώνας, η Αθηνά, ο Απόλλων, η Άρτεμις, ο Ερμής, ο Άρης, η Αφροδίτη και ο Ήφαιστος Όλυμπος στην Ιλιάδα ονομάζεται μέγας, μακρύς, αιγλήεις (δηλ. λαμπρός), πολύδενδρος.

Στις ανατολικές παρυφές του Ολύμπου, στην Πιερία, η μυθολογική παράδοση τοποθέτησε τις εννέα Μούσες, προστάτιδες των Καλών Τεχνών, θυγατέρες του Δία και της Τιτάνιδας Μνημοσύνης: η Κλειώ, η Ευτέρπη, η Θάλεια, η Μελπομένη, η Τερψιχόρη, η Ερατώ, η Πολύμνια, η Ουρανία και η Καλλιόπη. 2 Οι θεοί του Ολύμπου Οι δώδεκα Θεοί του Ολύμπου είναι οι κύριοι θεοί της Ελληνικής μυθολογίας που κατοικούσαν στην κορυφή του Ολύμπου. Οι Ολύμπιοι θεοί κέρδισαν την εξουσία νικώντας τους Τιτάνες στην Τιτανομαχία. Στην πραγματικότητα οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο δωδεκάθεο, αλλά υπήρχαν μεγάλοι και μικρότεροι θεοί και άλλοι που λατρεύονταν τοπικά π.χ. ο Δίας, ο Ποσειδώνας και ο Άδης ήταν οι μεγαλύτεροι θεοί, ενώ ο Διόνυσος ήταν μικρότερος θεός. Το δωδεκάθεο είναι έννοια που σχηματίστηκε από δυτικούς λόγιους τον 16ο-17ο αιώνα και έχει εμφανιστεί με διάφορες συνθέσεις ανάμεσα σε 14 θεούς.

Α) Ο Δίας ή Ζευς στην Ελληνική μυθολογία είναι ο νεότερος γιος του Κρόνου (εξού και το πατρωνυμικό Κρονίδης που αναφέρεται περισσότερο στην Οδύσσεια) και της Ρέας, εγγονός του Ουρανού και της Γαίας. Είναι η ύψιστη θεότητα του αρχαιοελληνικού πανθέου, καθώς και θεός του ουρανού και του κεραυνού. 3 Ο Δίας υπήρξε ανέκαθεν μετεωρολογικός θεός, ελεγκτής της αστραπής, του κεραυνού και της βροχής και επίσης ήταν ο δυνατότερος και σπουδαιότερος θεός όλων των μυθολογικών όντων και θεών. Ο Θεόκριτος περίπου το 265 Π.Χ. έγραψε: «άλλοτε είναι καθαρός ο Δίας, άλλοτε βρέχει». Στο ομηρικό έπος της Ιλιάδας έστελνε τους κεραυνούς στους εχθρούς του. Άλλα εμβλήματά του, ήταν ο αετός και η αιγίς. Ο Δίας είναι παιδί του Κρόνου με την Ρέα, και αδελφός των άλλων θεών, της Εστίας, Δήμητρας, Ήρας, του Άδη και Ποσειδώνα. B) Στην Ελληνική μυθολογία ο Ποσειδώνας είναι ο θεός της στεριάς και της θάλασσας (και για αυτό ονομάζονταν και Πελάγιος), των ποταμών, των πηγών και των πόσιμων νερών. Γιος του Κρόνου και της Ρέας και αδελφός του Δία κατοικούσε πότε στον Όλυμπο και πότε στο παλάτι του στα βάθη της θάλασσας, όπου ζούσε και η γυναίκα του, η Νηρηίδα Αμφιτρίτη. Κατά μια εκδοχή μεγάλωσε στη Ρόδο όπου, μετά την ένωσή τους με την Αλία, αδελφή των Τελχινών, γεννήθηκαν έξι γιοι και μια κόρη, η Ρόδη, που έδωσε το όνομά της στο νησί. Ήταν πατέρας ακόμα του Θησέα, αλλά και του Προκρούστη και του Σκίρωνα και γιγάντων: των δίδυμων Ότου και Εφιάλτη (από την ένωσή του με την Ιφιμέδεια, κόρη του βασιλιά της Θεσσαλίας), του Τιτυού (από την Ελαρά, κόρη του Ορχομενού και του Ωρίωνα (από την Ευρυάλη, κόρη του Μίνωα. Θεωρούνταν ακόμα εξημερωτής του πρώτου αλόγου αλλά και γεννήτορας του μυθικού αλόγου Πήγασου. Γ) Στην Ελληνική μυθολογία ο Πλούτωνας, θεός του κάτω κόσμου, ήταν γιος των Τιτάνων Κρόνου και Ρέας. Είχε τρεις μεγαλύτερες αδελφές, την Εστία, την Δήμητρα και την Ήρα, όπως επίσης δύο νεώτερους αδελφούς, τον Ποσειδώνα και τον Δία. Μετά τη γέννησή του τον "κατάπιε" ο πατέρας του Κρόνος όπως και τ αδέλφια του σε μια αλληγορική απόδοση της υπεροχής της ακολουθούμενης τότε "Κρόνιας θρησκείας", που τα πάντα σκίαζε η καταστροφή του χρόνου-κρόνου. Ο Πλούτωνας κυβερνούσε τους νεκρούς, βοηθούμενος από δαίμονες επί των οποίων είχε απόλυτη εξουσία. Απαγόρευε αυστηρά στους υποτελείς του να φύγουν από την περιοχή του και οργιζόταν αν κάποιος προσπαθούσε να διαφύγει, (να επανέλθει στη ζωή), ή αν κάποιος προσπαθούσε να του αφαιρέσει ότι του ανήκε.

Δημοφιλείς προορισμοί Αρχαιολογικοί χώροι 4 ΛΙΤΟΧΩΡΟ Το Λιτόχωρο είναι μία σύγχρονη κωμόπολη με πληθυσμό 7000 κατοίκους, στους πρόποδες του Ολύμπου μόλις πέντε χιλιόμετρα από τη θάλασσα. Συνδυάζει την ορεινή δροσιά με την θαλασσινή αύρα. Στο Λιτόχωρο ο επισκέπτης μπορεί να περιδιαβεί τα σοκάκια ανάμεσα στα παραδοσιακά σπίτια με την μακεδονίτικη αρχιτεκτονική, τις παλιές ξύλινες αυλόθυρες και τις δίρριχτες στέγες φτιαγμένες από Λιτοχωρινούς μαστόρους του ξύλου και της πέτρας. Η λαϊκή παράδοση παραμένει ζωντανή μέσα από τα έθιμα που διατηρούνται μέχρι σήμερα, όπως το έθιμο των Σίχνων στη γιορτή των Φώτων (6 Ιανουαρίου) ή το κάψιμο των κέδρων την Αποκριά. Το Λιτόχωρο ενδείκνυται ως αφετηρία για εξορμήσεις στην ευρύτερη περιοχή, τόσο λόγω της εύκολης πρόσβασης όσο και της άρτιας τουριστικής υποδομής του. ΔΙΟΝ - ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ Το Δίον έχει πληθυσμό 1554 κατοίκους και αποτελεί σημαντικό κέντρο ενδιαφέροντος για ξένους και ντόπιους τουρίστες. Κάθε χρόνο χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται τον Αρχαιολογικό Χώρο (Αρχαιολογικό Πάρκο) και το Αρχαιολογικό Μουσείο για να θαυμάσουν τα ευρήματα της ιερής πόλης των Μακεδόνων. Το καλοκαίρι το Αρχαίο Θέατρο του Δίου ξαναζωντανεύει με τις παραστάσεις και τις συναυλίες που δίνονται στα πλαίσια του Φεστιβάλ Ολύμπου. Το Δίον ήταν η ιερή πόλη των Μακεδόνων. Η ακμή του τοποθετείται στα χρόνια του Αρχέλαου (414-399 π.χ.), όταν ο βασιλιάς οργάνωσε προς τιμή του Ολυμπίου Διός και των Μουσών αθλητικούς και σκηνικούς αγώνες διάρκειας εννέα ημερών. Εκεί επίσης γιόρτασε ο Φίλιππος αρχικά ένδοξες νίκες του, ενώ ο Μέγας Αλέξανδρος ξεκινώντας από τη μεγάλη εκστρατεία θυσίασε στον Ολύμπιο Δία.

ΠΕΤΡΑ Μικρό χωριό 120 κατοίκων χτισμένο στους βορειοδυτικούς πρόποδες του βουνού, με ωραία θέα προς τον κάμπο της Πιερίας. Η παλιά ονομασία του χωριού είναι Λόκοβη. Βρίσκεται κοντά στην ιστορική τοποθεσία Πέτρα, όπου γινότανε από τους αρχαίους χρόνους το πέρασμα από την Πιερία προς την υπόλοιπη Ελλάδα. Λόγω της θέσης και του υψομέτρου του (580 μ.) το χωριό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση στις διαδρομές που έχουν αφετηρία ή τερματισμό το Ρέμα Ξερολάκκι. Μπορεί να συνδυαστεί επίσης και με καλό φαγητό μετά το τέλος των διαδρομών. 5 ΚΑΡΥΑ Η Καρυά, με πληθυσμό 833 κατοίκων, βρίσκεται στους πρόποδες της νότιας πλευράς του Ολύμπου. Αν και μικρό χωριό έχει πλούσια παράδοση, τόσο μυθολογική, όσο και λαογραφική. Κοντά στην Καρυά υπήρχε στην αρχαιότητα η πόλη "Λείβηθρα" από την οποία λέγεται ότι κατάγονταν ο Ορφέας. Σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από την Καρυά βρίσκεται η Μονή Κλημάδων (το σημερινό Ναϊδριον της Αγίας Τριάδας), η οποία διαδραμάτισε σημαντικό ιστορικό ρόλο κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Σημαντική ήταν και η συμβολή της Μονής Κανάλων την ίδια περίοδο, ένα μοναστήρι του 9ου αιώνα που βρίσκεται στο 7ο χιλιόμετρο Καρυάς - Λεπτοκαρυάς. Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να πάει στον Ξερόλακα, έναν οργανωμένο χώρο αναψυχής με περιπατητικά μονοπάτια κοντά στον ποταμό Ζηλιάνα, στη Βρύση Σαμαρά ή στο Σπήλαιο του Μοριά στην περιοχή "Μπεχτέσι" (το οποίο χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο από τους αντάρτες). ΠΑΛΑΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑΣ Ο Παλαιός Παντελεήμονας φαίνεται πως ιδρύθηκε στα τα τέλη του 14ου αιώνα, όπως προκύπτει από αρχαιολογικές ενδείξεις. Σήμερα, είναι ένας πανέμορφος, αναπαλαιωμένος παραδοσιακός οικισμός στις πλαγιές του Κάτω Ολύμπου, σε υψόμετρο 700 μέτρων, με μοναδική θέα προς το Θερμαϊκό κόλπο, τις ακτές της Νότιας Πιερίας και το ενετικό κάστρο του Πλαταμώνα. Διατηρεί ομοιόμορφη αρχιτεκτονική στα κτίσματα του, γεγονός που γίνεται αντιληπτό με την πρώτη ματιά και τον διαφοροποιεί από τους άλλους οικισμούς. Στην κεντρική πλακόστρωτη πλατεία με τα αιωνόβια πλατάνια, υπάρχει η παλαιά εκκλησία του

Αγίου Παντελεήμονα, το παλαιό σχολείο και αρκετές παραδοσιακές ταβέρνες. Στη διαδρομή προς τον οικισμό και στη γύρω περιοχή μπορείτε να θαυμάσετε το πλούσιο δάσος από καστανιές, οξιές και κουμαριές καθώς και την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του Κάτω Ολύμπου. Ιδανική περιοχή που προσφέρεται για πεζοπορίες στη φύση, αλεξίπτωτο πλαγιάς, ποδήλατο βουνού και διαδρομές 4Χ4. Μπορείτε να φιλοξενηθείτε σε παραδοσιακούς ξενώνες και να δοκιμάσετε στις ντόπιες ταβέρνες τοπικά φαγητά και χαρακτηριστικές γεύσεις της περιοχής, πικάντικους μεζέδες, ντόπιο κρασί και παραδοσιακό τσίπουρο από κούμαρα του Ολύμπου. Ο Παλαιός Παντελεήμονας απέχει μόλις 6 χιλιόμετρα από το χωριό και την παραλία του Νέου Παντελεήμονα όπου υπάρχουν επίσης πολλές δυνατότητες διαμονής, φαγητού, ψυχαγωγίας και παροχής τουριστικών πληροφοριών. 6 ΠΑΛΑΙΟΙ ΠΟΡΟΙ Παραδοσιακός οικισμός στις ΝΑ παρυφές του Ολύμπου σε υψόμετρο 600 μέτρων. Χαρακτηριστικό του είναι τα πετρόχτιστα σπίτια του 17ου - 18ου αιώνα και η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην πλακόστρωτη πλατεία. Πάνω από τον οικισμό υπάρχει ένα πανέμορφο δάσος όπου μπορείτε να περπατήσετε και να θαυμάσετε τη χλωρίδα και την πανίδα του Κάτω Ολύμπου. Αξίζει επίσης να επισκεφθείτε τα δύο εκπληκτικά εκκλησάκια των Αγίων Αποστόλων και της Ζωοδόχου Πηγής. Νοτιότερα του οικισμού μπορείτε να επισκεφθείτε και να ανακαλύψετε τον Υδροβιότοπο «Παππαπούλι» των Νέων Πόρων, όπου υπάρχει και το μοναδικό φυσικό Ιχθυοτροφείο του νομού. Σε απόσταση εννέα χιλιομέτρων προς τη θάλασσα βρίσκεται ο παραλιακός οικισμός των Νέων Πόρων με υποδομή σε ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών, πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια, εστιατόρια, ψαροταβέρνες, ουζερί και άλλα πολλά κέντρα εστίασης και ψυχαγωγίας. ΠΑΛΑΙΑ ΣΚΟΤΙΝΑ Στον παραδοσιακό αυτόν οικισμό στις πλαγιές του Κάτω Ολύμπου, μπορείτε να θαυμάσετε την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου (14ος αι.) με το μοναδικό ξυλόγλυπτο τέμπλο και τον ενοριακό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην κεντρική πλατεία - τρίκλιτη ξυλόστεγη μεταβυζαντινή βασιλική που κτίσθηκε το 1862, στη θέση προφανώς πολύ παλαιότερου ναού.

Παραδοσιακές γεύσεις στον Όλυμπο 7 Πίτες με λαχανικά

Γλυκές Αλχημείες 8

Εξερεύνηση στα χωριά του Ολύμπου 9 Περπατώντας στον Όλυμπο έχεις την αίσθηση πως είσαι σύγχρονος του δωδεκαθέου, συμπολεμιστής των κλεφταρματολών, συνασκητής στα μοναστήρια του. Μια αίσθηση πρωτόφαντη, που παίρνει διαστάσεις διαχρονικές, καθώς έρχεσαι από τα καυσαέρια και την ταχύτητα. Στο καθολικό της μονής Πέτρας ακρωτηριασμένα ανάγλυφα και σπασμένα κιονόκρανα, στον αυλόγυρο περιφέρονται οι κυνηγημένοι της ζωής. Ψητό αρνί και κασέρι στον Κοκκινοπηλό, θωρώντας την Περραιβική τριπολίτιδα που ζωντανεύει με τις ανασκαφές. Στο αρχοντοχώρι Λιβάδι διαπιστώνεις τον αρχαίο νόστο. Λιβαδιοτώπουλα που φύγαν, ξανάρχονται, δουλεύουν για τον τόπο, αγωνίζονται να καλυτερέψουν την πατρίδα. Οι λεβεντόγεροι περιφέρονται στην πλατεία με τα παραδοσιακά πανωφόρια και αγναντεύουν τον Όλυμπο από την αυλή του Γυμνασίου. Βυζαντινές τοιχογραφίες σε αρχαίο σπήλαιο του Πυθίου. Χριστιανική λατρεία σε σπήλαια των αρχαίων ολυμπιάδων μουσών και νυμφών. Καλλιθέα, Ολυμπιάδα, νέες πατρίδες όπου στεριώνει η προσφυγιά, ζώντας από τις δωρεές του Ολύμπου. Κρυόβρυση, Συκαμνιά, Καρυά τα ολυμπίσια χωριά που φθίνουν. Η ξεχασμένη μονή Κλημάδων, κοντά στις κορυφές, εκεί που τελειώνουν τα έλατα, ερειπωμένη και χαμένη κοντά στο θεό. Βλέποντας τα ερείπια, χωμένα στα πυξάρια και τα έλατα, πάνω από το μεγάλο φαράγγι της Ζηλιάνας και τα ορφικά Λείβηθρα, αλλάζεις σκέψεις για την ταυτότητα του χριστιανικού αναχωρητισμού και τα αρχαία μυστήρια. Μονή Κανάλων, Βίγλα στο κάστρο του Πλαταμώνα, σε μια μαγευτική τοποθεσία, παλεύει να κρατηθεί στο χρόνο. Ξένοι μαζεύουν τα περίφημα βότανα του Ολύμπου για τα σπουδαστικά φυτολόγια, νερά δροσερά χάνονται σε μυστικά βάραθρα και αναβλύζουν ως ποταμοί στο ιερόν των Μακεδόνων, το Δίον, με τα ιερά του Ολυμπίου Διός και της Αφροδίτης Υπολιμπιδίας. Με ολυμπίσια ξυλεία έχτιζαν οι ορεινοί Λιτοχωριανοί τα πολεμικά και εμπορικά καΐκια τους, δοξάζοντας τη διάχυτη αίσθηση του θείου στη γειτονική μονή του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω, τη μονή-κρησφύγετο και ορμητήριο κλεφτών και ανταρτών Τα χωριά-καταφύγια που κράτησαν ζωντανούς επί αιώνες τους κατοίκους τους, τρεφόμενοι από το ζείδωρο Όλυμπο, εγκαταλείφθηκαν και ερειπώθηκαν ή αναβιώνουν με νέο παραδοσιακά σπίτια και νέους οικιστές. Σκοτίνα, Άγιος Παντελεήμων, Λεπτοκαρυά, Βροντού, από τις περίφοβες βροντές του Δία, ξαναζούν μεταπολεμικά, με την κάθοδο των παλιών κατοίκων της στα πεδινά και την παραλιακή ζώνη. Πάνω από το περιμετρικό οδοιπορικό, στη ζώνη οικισμών και μοναστηριών, υψώνεται ο Όλυμπος, μυστικός, υψηλόφρων και απρόσιτος. Ο μύθος, ο Ορφέας, οι Μούσες, οι αρχαιολόγοι και οι αρχαιοκάπηλοι, ο Νικοτσάρας, οι Λαζαίοι, ο Γιαγκούλας, με τα ηρωικά τραγούδια τους, τα λεβέντικα, τα παθιάρικα και τα

λυπητερά. Ξεχασμένη η εθνική κληρονομιά, όπως οι μετανάστες των παρολύμπιων χωριών που γέμισαν τις πλατείες με ωρολόγια, που ξυπνούν με τους χτύπους τους τη λήθη. 10 Ο Όλυμπος, με τον όγκο και το θρύλο του, έχει επισκιάσει σε φήμη τα συστοιχούμενα χαμηλότερα βουνά Όσσα, Τίταρο, Πιέρια, Βέρμιο. Στον κύκλο των αιώνων διατηρεί τις μυστικές διεργασίες της ζωής και της ιστορίας, απανωτούς οικισμούς που περιμένουν ανασκαφείς και ερευνητές, ορεινά χωριά-καταφύγια, μαρμαροφόρα στρώματα, πάλαι ποτέ ακμάζοντα μοναστήρια, το επαναλαμβανόμενο ετήσιο μυστήριο της χλωρίδας με τα σπάνια φυτά, την αίσθηση της ανταρτοσύνης και της λευτεριάς, κάθε φορά που οι πόλεις και τα πεδινά ασφυκτιούσαν από ζυγούς, επιδρομείς και εξουσίες. Χλωρίδα Ολύμπου Συνολικά στον Όλυμπο έχουν καταμετρηθεί από τους επιστήμονες πάνω από 1700 είδη φυτών τα οποία αντιπροσωπεύουν το 25% της ελληνικής χλωρίδας. Τα περισσότερα από αυτά που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο είναι τα συνηθισμένα μεσογειακά και κεντροευρωπαϊκά είδη. Στη γυμνή από δέντρα αλπική ζώνη υπάρχουν πάνω από 150 είδη φυτών. Η βλάστηση του Ολύμπου λόγω του έντονου ανάγλυφου, της μικρής απόστασης από τη θάλασσα και της δημιουργίας πολλών μικροπεριβαλλόντων, χαρακτηρίζεται ιδίως στην ανατολική πλευρά από μεγάλη αναρχία, όσον αφορά τη διαδοχικότητα των ζωνών βλάστησης. Σε γενικές γραμμές υπάρχουν τέσσερις ζώνες βλάστησης με πολλές όμως αλληλοδιεισδύσεις ειδών από τη μία στην άλλη. Η πρώτη, από τα 300 έως τα 500 μέτρα ζώνη αείφυλλων σκληρόφυλλων, περιλαμβάνει κυρίως θάμνους και δέντρα χαμηλού ύψους όπως την αριά (Quercus ilex), τη γλυστροκουμαριά (Arbutus adrachnae), το πουρνάρι (Quercus coccifera), την ήμερη κουμαριά (Arbutus unedo), τον κέδρο (Juniperus oxycedrus). Υπάρχουν επίσης ορισμένα χαρακτηριστικά φυλλοβόλα είδη: ο μελιός (Fraxinus

ornus), το τρίλοβο σφενδάμι (Acer monspessulanum), η κουτσουπιά (Cercis siliquastrum), η κοκορεβιθιά (Pistacia terebinthus), κ.α. Από τα 600 μέχρι τα 1400 μέτρα, ζώνη των δασών οξιάς - ελάτης και ορεινών κωνοφόρων, συναντούμε κυρίως τη μαύρη Πεύκη (Pinus nigra var. Pallasiana) σε συμπαγείς συστάδες. Σε μικρές ομάδες και λόχμες εμφανίζονται η υβριδογενής ελάτη (Abies hybridogenus), η οξιά (Facus moesiaca), σποραδικά η φτελιά (Ulmus glabra), ο ίταμος (Taxus baccata), η λεπτοκαρυά (Coryllus avellana), η κρανιά (Cornus mas), η αγριοκερασιά (Prunus cerasifera) και μια σημαντική ποικιλία από ποώδη φυτά. Στα φαράγγια και στις ρεματιές συναντάμε πλατάνια (Platanus orientalis) και ιτιές (Salix cinerea). 11 Από τα 1400 μέτρα έως τα 2500 μέτρα εμφανίζεται η ζώνη των ψυχροβίων κωνοφόρων με κυρίαρχο είδος το σπάνιο είδος Πεύκης, το ρόμπολο (Pinus heldreichii), το οποίο κάνει την εμφάνιση του και από το υψόμετρο των 1100 μέτρων, αντικαθιστά βαθμιαία τη μαύρη Πεύκη και δημιουργεί αμιγές δάσος σχεδόν μέχρι τα 2000 μέτρα. Η περιοχή που αναπτύσσεται το ρόμπολο είναι συνήθως ξηρή και οι πλαγιές πετρώδεις. Η βλάστηση που αναπτύσσεται στην περιοχή αυτή είναι προσαρμοσμένη στις ειδικές τοπικές συνθήκες και αντιπροσωπεύεται από χαρακτηριστικούς θάμνους, αγρωστώδη, χαμόφυτα κ.α., ενώ η χλωρίδα περιλαμβάνει πολλά ενδημικά είδη των Βαλκανίων. Πανίδα Στον Όλυμπο έχουν καταγραφεί 32 είδη θηλαστικών με πιο γνωστά το αγριόγιδο (Rupicapra rupicapra), το ζαρκάδι (Capreolus capreolus), το λύκο (Canis lupus), το αγριογούρουνο (Sus scrofa), την αλεπού (Vulpes vulpes), το κουνάβι (Martes foina), το σκίουρο (Sciurus vulgaris), το τσακάλι (Canis aureus), την αγριόγατα (Felis sylvestris), κ.α. Επίσης έχουν εντοπιστεί 108 είδη πτηνών τα οποία βρίσκουν καταφύγιο στα απρόσιτα δάση και στις απόκρημνες βραχώδεις πλαγιές. Ορισμένα από τα παραπάνω είδη πανίδας όπως το αγριόγιδο, ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos) και οι σπάνιοι δρυοκολάπτες, είναι απειλούμενα είδη, τα οποία προστατεύονται με διεθνείς συμβάσεις. Παράλληλα, στα ρέματα και στις λιμνούλες συναντάμε ένα σημαντικό αριθμό αμφιβίων κι ερπετών καθώς και έναν τεράστιο αριθμό πεταλούδων για τις οποίες ο Όλυμπος φημίζεται.

Η πανίδα του Ολύμπου, που δεν έχει μελετηθεί συστηματικά μέχρι σήμερα, περιλαμβάνει σημαντική ποικιλία και χαρακτηρίζεται από την παρουσία σημαντικών, σπάνιων και απειλούμενων ειδών. Τα μεγάλα θηλαστικά, που ζούσαν παλαιότερα στην περιοχή, όπως το ελάφι, έχουν πλέον εξαφανιστεί από τον Όλυμπο. Στην αρχαιότητα υπήρχαν λιοντάρια (Παυσανίας) ενώ τουλάχιστον μέχρι τον 16ο αιώνα υπήρχαν αρκούδες (Βίος Αγίου Διονυσίου του Νεωτέρου). 12 Έχουν καταγραφεί 32 είδη θηλαστικών, στα οποία περιλαμβάνονται το αγριοκάτσικο (Rυρicapra rupicapra), το ζαρκάδι (Capreolus capreolus), το αγριογούρουνο (Sus scrofa), η αγριόγατα (Felis sylvestris), το κουνάβι (Martes foina), η αλεπού (Vulpes vulpes), ο σκίουρος (Sciurus vulgaris) κ.ά. Έχουν εντοπιστεί επίσης 108 είδη πτηνών (όπως Τσιχλογέρακο, Μαυρόγυπας, Πετροπέρδικα, Λευκοπελαργός, Αγριοπερίστερο, Κοκκινολαίμης, Χρυσογέρακας, Πετρίτης, Δενδρογέρακο, Χρυσαετός, Φιδαετός, Σταυραετός, Τσαλαπετεινός) πολλά από τα οποία, ιδιαίτερα τα αρπακτικά, είναι σπάνια και προστατεύονται αυστηρά από διεθνείς συμβάσεις. Υπάρχουν ακόμα τα συνηθισμένα ερπετά του ελληνικού χώρου (22 είδη όπως φίδια, χελώνες, σαύρες κ.λπ.) και ορισμένα αμφίβια (8 είδη) στα ρέματα και τις εποχιακές λίμνες, καθώς και μια μεγάλη ποικιλία εντόμων, κυρίως πεταλούδες, για τις οποίες ο Όλυμπος φημίζεται

Μαθητές του Β1 που πήραν μέρος στην εργασία 13 Αγόρου Αικατερίνη Αγόρου Νικολέτα Ανδρίτσιος Αθανάσιος Γιαννάκου Χριστίνα Γκαλμπογκίνης Ζήσης Δανίκας Μιχαήλ Δάσιου Χρυσούλα Ζιώγας Δημήτριος Ζορμπάς Ιωάννης Ζούκη Χρυσούλα Ζουρλαδάνης Βασίλειος Κακαβίτσης Ανδρέας Κακαδιάρη Άννα-Μαρία Καρακίτσιου Σταυρούλα Καραμπατή Μετάξω Καρανάσιος Αθανάσιος Καρυώτη Άρτεμις-Κωνσταντίνα Καρυώτη Φωτεινή Κουτσουνάκη Μερόπη Τεχνική Επιμέλεια Γιώργος Ρούσσας