Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Αθήνα, εκέµβριος 2009

Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Αθήνα, εκέµβριος 2009 Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 1

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1.1 Οι απώλειες του Συστήµατος Μεταφοράς στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας... 1 1.2 Υφιστάµενοι συντελεστές απωλειών εγχύσεως (Ιανουάριος 2007 σήµερα)... 3 1.3 Η νέα µελέτη του ΕΣΜΗΕ για τους συντελεστές απωλειών εγχύσεως... 4 1.4 Σηµαντικότερες διαφοροποιήσεις στη νέα µελέτη... 7 2. ΗΜΟΣΙΑ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ... 8 2.1 Συµµετέχοντες στη ηµόσια ιαβούλευση... 8 2.2. Τα ερωτήµατα της ιαβούλευσης... 8 2.3 Σχετικά µε τις απαντήσεις των Συµµετεχόντων στη ιαβούλευση... 8 3. ΝΕΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΕΓΧΥΣΕΩΣ... 10 3.1 Σύγκριση µε την υφιστάµενη κατάσταση... 10 4. ΑΝΑΛΥΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ & ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΡΑΕ... 12 4.1 Απώλειες στο Σύστηµα Μεταφοράς (2007-2009)... 12 4.2 Υποθέσεις µελέτης Εγχύσεις µονάδων παραγωγής... 12 4.2.1 εδοµένα... 12 4.2.2 Η άποψη των Συµµετεχόντων στη ιαβούλευση... 13 4.2.3 Η άποψη της ΡΑΕ... 13 4.3 Υποθέσεις µελέτης Αιολική παραγωγή... 15 4.3.1 εδοµένα... 15 4.3.2 Η άποψη των Συµµετεχόντων στη ιαβούλευση... 15 4.3.3 Η άποψη της ΡΑΕ... 15 4.4 Υποθέσεις µελέτης Οµαδοποίηση κοµβικών συντελεστών απωλειών... 15 4.4.1 εδοµένα... 15 4.4.2 Η άποψη των Συµµετεχόντων στη ιαβούλευση... 16 4.4.3 Η άποψη της ΡΑΕ... 16 4.5 Εναλλακτικές προτάσεις για το ζήτηµα των απωλειών... 18 4.5.1 εδοµένα... 18 4.5.2 Η άποψη των Συµµετεχόντων στη ιαβούλευση... 18 4.5.3 Η άποψη της ΡΑΕ... 18 4.6 Συνολική αποτίµηση των ζητηµάτων... 18 4.6.1 Επίλυση Ροής Φορτίου Συνεχούς Ρεύµατος... 18 4.6.2 Υποθέσεις µελέτης Εγχύσεις µονάδων παραγωγής & Αιολική παραγωγή... 19 4.6.3 Υποθέσεις µελέτης Εγχύσεις νέων µονάδων παραγωγής... 20 4.6.4 Υποθέσεις µελέτης Οµαδοποίηση κοµβικών συντελεστών απωλειών... 20 4.6.5 Εναλλακτικές προτάσεις για το ζήτηµα των απωλειών... 21 5. ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ... 23 Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α... 24 Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 2

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με δεδοµένη τη σηµασία των απωλειών στη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και µε στόχο (α) τη δίκαιη κατανοµή των απωλειών στις µονάδες παραγωγής και (β) τον περιορισµό τους, στο µέτρο του δυνατού, η ΡΑΕ έκρινε σκόπιµο να συλλέξει και να επεξεργαστεί τις απόψεις όλων των ενδιαφεροµένων και ιδίως των συµµετεχόντων στην Ελληνική χονδρεµπορική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας, προκειµένου να αξιολογηθούν συνολικά τα ζητήµατα τα οποία αφορούν στις απώλειες στο Σύστηµα Μεταφοράς. Οι απώλειες στο Σύστηµα Μεταφοράς οφείλονται στην µετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας σε θερµότητα τόσο εξαιτίας της ηλέκτρισης του εξοπλισµού όσο και εξαιτίας των αποστάσεων στις οποίες µεταφέρεται η ενέργεια. Αποτέλεσµα των απωλειών είναι να απαιτείται η παραγωγή περισσότερης ηλεκτρικής ενέργειας από αυτή που τελικά απορροφάται από τους καταναλωτές. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι πέραν από το δίκαιο επιµερισµό των απωλειών στις µονάδες παραγωγής, οι συντελεστές απωλειών εγχύσεως επηρεάζουν και την κατανοµή των µονάδων παραγωγής στον µηχανισµό επίλυσης του ΗΕΠ αφού χρησιµοποιούνται για την αποµείωση των προσφορών των µονάδων (Άρθρο 58 - Μεθοδολογία συνεκτίµησης Απωλειών Εγχύσεων και Φορτίου). Εποµένως οι συντελεστές απωλειών µπορούν να επηρεάσουν και τον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό. 1.1 Οι απώλειες του Συστήµατος Μεταφοράς στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας Μετά τις τελευταίες αλλαγές στον Κώδικα ιαχείρισης Συστήµατος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (Κ Σ&ΣΗΕ), όπως αυτές πραγµατοποιήθηκαν το Μάιο 2008, οι απώλειες στο Σύστηµα Μεταφοράς αντιµετωπίζονται εντός του παρακάτω πλαισίου. Σύµφωνα µε το Άρθρο 48 - Συντελεστές Απωλειών: «Ο Πίνακας Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεως καθορίζει την αριθµητική τιµή του συντελεστή απωλειών εγχύσεως ηλεκτρικής ενέργειας που αντιστοιχεί σε κάθε Μετρητή Παραγωγής Μονάδας που εγχέει στο Σύστηµα, και σε κάθε Μετρητή ιασύνδεσης για Εισαγωγή. Ο συντελεστής απωλειών εγχύσεως αντιστοιχεί στο τµήµα των απωλειών του Συστήµατος, το οποίο και επιµερίζεται στην έγχυση από Μονάδες παραγωγής και εισαγωγές. Οι συντελεστές αυτοί είναι δυνατόν να έχουν διαφορετικές αριθµητικές τιµές για τις Περιόδους Κατανοµής και τις Ηµέρες Κατανοµής.» O ιαχειριστής του Συστήµατος προσδιορίζει βάσει ειδικής µελέτης τους Πίνακες Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεως. Πιο συγκεκριµένα αναφέρεται (Άρθρο 50 - Μελέτη προσδιορισµού συντελεστών απωλειών): 1. Οι αριθµητικές τιµές του Πίνακα Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεως προσδιορίζονται βάσει ειδικής µελέτης που εκπονείται από τον ιαχειριστή του Συστήµατος. Η µελέτη εγκρίνεται από τη ΡΑΕ και ισχύει από την έναρξη του επόµενου ηµερολογιακού έτους και για δύο (2) τουλάχιστον συνεχή έτη. Η µελέτη αυτή µπορεί να τροποποιείται εντός του χρονικού διαστήµατος ισχύος της σε περίπτωση σηµαντικής αλλαγής µόνιµου χαρακτήρα στην τοπολογία του Συστήµατος Μεταφοράς, όπως λόγω ένταξης νέας µονάδας παραγωγής ή διασυνδετικής γραµµής. Οι αριθµητικές τιµές του Πίνακα Συντελεστών Απωλειών Φορτίου ενηµερώνονται από τον ιαχειριστή του Συστήµατος βάσει των συντελεστών απωλειών του ικτύου που καθορίζονται κατά το Άρθρο 157 παράγραφος (4). 2. Προκειµένου να µειωθεί ο αριθµός των συντελεστών απωλειών, ο ιαχειριστής του Συστήµατος δύναται να υπολογίζει ενιαία τιµή των συντελεστών του Πίνακα Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεως για προκαθορισµένα επίπεδα φόρτισης του συστήµατος. Η οµαδοποίηση αιτιολογείται από Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 1

παρόµοια συγκριτικά στοιχεία, που αφορούν ιδίως στην τοπολογική διάταξη και διαθεσιµότητα στοιχείων του Συστήµατος, τη διαθεσιµότητα των µονάδων παραγωγής, τη γεωγραφική κατανοµή και το µέγεθος της ζητούµενης ποσότητας ενέργειας, και τεκµηριώνεται στην ειδική µελέτη που εκπονείται από τον ιαχειριστή του Συστήµατος. 3. Ο ιαχειριστής του Συστήµατος υπολογίζει τους Συντελεστές Απωλειών για κάθε έκαστο Καταχωρηµένο Μετρητή Παραγωγής του Συστήµατος. Προκειµένου να µειωθεί ο αριθµός των συντελεστών απωλειών ο ιαχειριστής του Συστήµατος δύναται ακολούθως να οµαδοποιεί τους συντελεστές απωλειών σε ζωνική βάση καθορίζοντας τον ίδιο συντελεστή απωλειών ανά ζώνη η οποία περιλαµβάνει γεωγραφικά γειτονικούς και συνδεδεµένους κόµβους µε παρόµοιες αριθµητικές τιµές συντελεστών απωλειών. Η οµαδοποίηση αιτιολογείται και τεκµηριώνεται στην ειδική µελέτη που εκπονείται από τον ιαχειριστή του Συστήµατος. Η σηµαντικότερη τροποποίηση αναφορικά µε τις απώλειες (τροποποιήσεις Μαΐου 2008) συνίσταται στο ότι τέθηκε απαίτηση για τον ΕΣΜΗΕ να υπολογίζει του συντελεστές απωλειών για κάθε Καταχωρηµένο Μετρητή και ακολούθως να προβαίνει σε αιτιολογηµένη οµαδοποίηση τους 1. Σε σχέση µε την επίδραση του τρόπου αντιµετώπισης των απωλειών στην λειτουργίας της αγοράς πρέπει να σηµειωθεί ότι οι συντελεστές απωλειών υπεισέρχονται στις διαδικασίες της λειτουργίας της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας τόσο κατά τη κατάρτιση του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού (ΗΕΠ), όσο και κατά την φάση της εκκαθάρισης των λογαριασµών. Για τον ΗΕΠ ισχύουν, σύµφωνα µε το Άρθρο 58 - Μεθοδολογία συνεκτίµησης Απωλειών Εγχύσεων και Φορτίου), τα παρακάτω: Μέσω του Μηχανισµού Επίλυσης ΗΕΠ συνεκτιµώνται στις Προσφορές Έγχυσης και στις ηλώσεις Φορτίου οι απώλειες του Συστήµατος και του ικτύου σύµφωνα µε την εξής µεθοδολογία: Α) Από τις ποσότητες ενέργειας σε MWh των Τιµολογούµενων Βαθµίδων Προσφορών Έγχυσης Τ- ΠΕ και των Μη Τιµολογούµενων Προσφορών Έγχυσης ΜΤ-ΠΕ αφαιρούνται οι επιµεριζόµενες σε αυτές απώλειες του Συστήµατος εφαρµόζοντας µε γραµµικό τρόπο τις αντιστοιχούσες αριθµητικές τιµές του Πίνακα Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεων. Για την εκκαθάριση των λογαριασµών χρησιµοποιούνται οι Συντελεστές Απωλειών Εγχύσεως και Φορτίου, όπως περιγράφεται στο Άρθρο 63 - Υπολογισµός Πληρωµών και Εισπράξεων: 2. Συµµετέχων που υποβάλλει Προσφορά Έγχυσης η οποία µερικά ή ολικά εντάσσεται στο Πρόγραµµα ΗΕΠ, δικαιούται να εισπράττει για την Προσφορά αυτή και για κάθε Περίοδο Κατανοµής το ποσό σε Ευρώ που προκύπτει από την τιµολόγηση στην Οριακή Τιµή του Συστήµατος της ποσότητας ενέργειας σε MWh, η οποία εντάσσεται στο Πρόγραµµα ΗΕΠ για έγχυση και αντιστοιχεί σε Προσφορές Έγχυσης που υποβάλλει ο ίδιος. Το ποσό είσπραξης που δικαιούται ο Συµµετέχων p, για την Προσφορά Έγχυσης u, υπολογίζεται για την Περίοδο Κατανοµής t, ως εξής: DAER p, u, t = DASMPt DAIOu, p, t όπου: 1 Πριν την τροποποίηση ο Κ Σ&ΣΗΕ προέβλεπε στο Άρθρο 50 τα παρακάτω: Ο ιαχειριστής του Συστήµατος µπορεί να υπολογίσει χωριστά τον Συντελεστή Απωλειών για κάθε Καταχωρηµένο Μετρητή ή να τον υπολογίσει σε ζωνική βάση καθορίζοντας τον ίδιο συντελεστή απωλειών στους γεωγραφικά γειτονικούς και συνδεδεµένους κόµβους της αντίστοιχης ζώνης. Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 2

DAER p, u, t το ποσό είσπραξης που δικαιούται ο Συµµετέχων p, για την Προσφορά Έγχυσης u, για την Περίοδο Κατανοµής t, σε Ευρώ. DASMP t η Οριακή Τιµή Συστήµατος για την Περίοδο Κατανοµής t της υπόψη Ηµέρα Κατανοµής, σε Ευρώ ανά MWh. DAIO η ποσότητα ενέργειας σε MWh από την Προσφορά Έγχυσης u η οποία εντάσσεται στο u, p, t Πρόγραµµα ΗΕΠ και αντιστοιχεί στον Συµµετέχοντα p για την Περίοδο Κατανοµής t της Ηµέρας Κατανοµής d, µετά την αναπροσαρµογή της ώστε να συνεκτιµηθούν οι απώλειες του Συστήµατος που αντιστοιχούν στην Προσφορά Έγχυσης u. 1.2 Υφιστάµενοι συντελεστές απωλειών εγχύσεως (Ιανουάριος 2007 σήµερα) Στην προηγούµενη µελέτη 2 του ΕΣΜΗΕ ( εκέµβριος 2006), οι συντελεστές απωλειών εγχύσεως υπολογίστηκαν µε βάση τα παρακάτω: 1. Η ανάλυση πραγµατοποιήθηκε για προκαθορισµένα επίπεδα φορτίου (από 3500 MW έως 11000 MW µε βήµα 250 MW, συνολικά 31 επίπεδα φορτίου) 2. Το σύστηµα µεταφοράς διαχωρίστηκε σε 3 ζώνες. Οι µονάδες παραγωγής κάθε ζώνης είχαν κοινούς συντελεστές απωλειών για κάθε επίπεδο φορτίου. Ο καθορισµός των ζωνών είχε προκύψει από προγενέστερη µελέτη. 3. Η µελέτη υπολογισµού πραγµατοποιήθηκε µε την µέθοδο του συντελεστή ευαισθησίας (οριακή αύξηση της παραγωγής κατά αναλογία της ονοµαστικής ισχύος όλων των µονάδων παραγωγής της ζώνης και υπολογισµός της αύξησης των απωλειών µε πρόγραµµα επίλυσης ροών φορτίου εναλλασσόµενου ρεύµατος). 4. Τα βασικά σενάρια σε κάθε επίπεδο φορτίου προέκυψαν θεωρώντας ένταξη και φόρτιση των µονάδων παραγωγής µε σειρά που διαµορφώθηκε από το γενικώς αποδεκτό κόστος καυσίµου (λιγνίτης φυσικό αέριο πετρέλαιο). Οι Υδροηλεκτρικές µονάδες παραγωγής εντάσσονταν τελευταίες και οι µονάδες ΑΠΕ δεν ελήφθησαν υπόψη. Η µελέτη και οι συντελεστές που προέκυψαν από αυτή υποβλήθηκαν στη ΡΑΕ µε την από 8-12- 2006 επιστολή του ΕΣΜΗΕ (ΡΑΕ/Ι-44032/Μελέτη Συντελεστών Απωλειών Συστήµατος Μεταφοράς/11-12-2006). Η µελέτη και οι συντελεστές απωλειών εγκρίθηκαν µε την Απόφαση της ΡΑΕ υπ. αριθµ. 299/2006 και ισχύουν µέχρι σήµερα. Οι µονάδες παραγωγής ανά ζώνη είναι ως εξής: Μονάδες Παραγωγής Ζώνης 1: ΑΗΣ Αγίου ηµητρίου, ΑΗΣ Αµυνταίου, ΑΗΣ Καρδιάς, ΑΗΣ Λιπτόλ, ΑΗΣ Πτολεµαΐδας, ΑΗΣ Μελίτης, ΘΗΣ Κοµοτηνής, ΘΗΣ ΕΝΘΕΣ (Ενεργειακή Θεσσαλονίκης), ΥΗΣ Άγρα, ΥΗΣ Ασώµατα, ΥΗΣ Εδεσσαίος, ΥΗΣ Πλατανόβρυση, ΥΗΣ Θησαυρός, ΥΗΣ Μακροχώρι, ΥΗΣ Πολύφυτο, ΥΗΣ Σφηκιά. Μονάδες Παραγωγής Ζώνης 2: Μονάδες Παραγωγής Ζώνης 3: ΘΗΣ Αλιβερίου, ΘΗΣ Λαυρίου, ΑΗΣ Αγ. Γεωργίου, ΥΗΣ Πλαστήρας. ΑΗΣ Μεγαλόπολης, ΥΗΣ Καστράκι, ΥΗΣ Κρεµαστά, ΥΗΣ Λάδωνας, ΥΗΣ Λούρος, ΥΗΣ Πηγές Αώου, ΥΗΣ Πουρνάρι, ΥΗΣ Στράτος. 2 http://www.desmie.gr/up/files/system_losses_study.pdf Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 3

1.3 Η νέα µελέτη του ΕΣΜΗΕ για τους συντελεστές απωλειών εγχύσεως Η νέα µελέτη εκπονήθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης (επιστηµονικός υπεύθυνος ήταν ο καθ. Α. Μπακιρτζής). Η µεθοδολογία υπολογισµού των συντελεστών απωλειών εγχύσεως 3 όπως αποτυπώνεται στην σχετική έκθεση έχει ως εξής: 1. ηµιουργείται µια «βασική περίπτωση Αναφοράς» µε την αποτύπωση της τοπολογίας και των παραµέτρων του Συστήµατος και δεδοµένα εγχύσεων και αποµαστεύσεων ισχύος στους κόµβους για ένα επίπεδο φορτίου «Αναφοράς» του Συστήµατος. 2. Για κάθε επίπεδο φορτίου από 3500 ΜW έως 1100 MW µε βήµατα των 250 MW δηµιουργείται µια «βασική περίπτωση» µε εγχύσεις και αποµαστεύσεις ισχύος σύµφωνα µε την υπάρχουσα εµπειρία του ΕΣΜΗΕ. 3. Για τις παραπάνω «βασικές περιπτώσεις» γίνεται επίλυση του προβλήµατος ροής φορτίου συνεχούς ρεύµατος. Σύµφωνα µε την επιστολή του ΕΣΜΗΕ η επίλυση ροής φορτίου συνεχούς ρεύµατος γίνεται για απλοποίηση των υπολογισµών χωρίς να βλάπτεται η ακρίβεια στον υπολογισµό των απωλειών. 4. Για καθεµία από τις παραπάνω «βασικές περιπτώσεις» γίνεται ανάλυση ευαισθησίας γύρω από τη βασική περίπτωση ροής φορτίου. Με την ανάλυση ευαισθησίας (αύξηση έγχυσης στο ζυγό παραγωγής 1 MW και αύξηση φορτίου αναλογικά σε όλους τους ζυγούς του Συστήµατος κατά 1 MW) υπολογίζονται σε κάθε κόµβο παραγωγής για κάθε επίπεδο φορτίου Συστήµατος: - οι διαφορικές απώλειες - οι κοµβικοί συντελεστές απωλειών κάθε ζυγού παραγωγής για κάθε επίπεδο φορτίου Συστήµατος. 5. Για κάθε επίπεδο φορτίου Συστήµατος κανονικοποιούνται οι κοµβικοί συντελεστές απωλειών, προκειµένου να προσαρµοστούν οι υπολογιζόµενες απώλειες, στις πραγµατικές απώλειες. 6. Υπολογίζεται η συσχέτιση κάθε κοµβικού συντελεστή απωλειών µε όλους τους υπόλοιπους ώστε να διαπιστωθεί η γεωγραφική διαφοροποίηση των συντελεστών, Στη συνέχεια γίνεται οµαδοποίηση των κοµβικών συντελεστών απωλειών βάσει γεωγραφικής συνάφειας και βαθµού συσχέτισης, ώστε να προκύψουν οι τελικές ζώνες χρέωσης απωλειών και να υπολογιστούν οι αντίστοιχοι συντελεστές απωλειών. Κατόπιν έγινε έλεγχος της ορθότητας της οµαδοποίησης µε βάση µια µαθηµατική σχέση (η οποία δίνεται στη σελίδα 12 της µελέτης). 7. Ο ζωνικός συντελεστής απωλειών κάθε ζώνης του Συστήµατος για κάθε επίπεδο φορτίου υπολογίζεται ως ο µεσοσταθµισµένος µέσος όρος των κοµβικών συντελεστών απωλειών των ζυγών παραγωγής της ζώνης (Πίνακας 1.1: οι συντελεστές εγχύσεως όπως υποβλήθηκαν από το ΕΣΜΗΕ). 8. Από την ανάλυση συσχέτισης των κοµβικών συντελεστών απωλειών εγχύσεως στο Σύστηµα φαίνεται εύλογος ο διαχωρισµός τους σε πέντε γεωγραφικές ζώνες. Σηµειώνεται ότι για τις περιπτώσεις όπου οι ζωνικοί συντελεστές της ζώνης λαµβάνουν τιµές µεγαλύτερης της µονάδας (δηλαδή η έγχυση ισχύος προκαλεί µείωση των απωλειών) χρησιµοποιείται αλγόριθµος για την αναπροσαρµογή τους. 3 Σύµφωνα µε το Άρθρο 48 του Κ Σ&ΣΗΕ, οι συντελεστές απωλειών εγχύσεως αντιστοιχούν στο τµήµα των απωλειών του Συστήµατος, το οποίο και επιµερίζεται στην έγχυση από Μονάδες παραγωγής και εισαγωγές. Στη νέα µελέτη ο όρος «συντελεστές απωλειών εγχύσεως» χρησιµοποιείται για τους πολλαπλασιαστές επιµερισµού των απωλειών δηλαδή για τους συντελεστές οι οποίοι χρησιµοποιούνται για την αναπροσαρµογή των προσφορών έγχυσης των µονάδων παραγωγής έτσι ώστε να λάβουν υπόψη τους τις απώλειες του Συστήµατος Μεταφοράς. Aν α είναι ο πολλαπλασιαστής επιµερισµού απωλειών εγχύσεως και f είναι ο συντελεστής απωλειών εγχύσεως στο Σύστηµα Μεταφοράς ανά Ζώνη, ισχύει η σχέση α = 1 f / 100. Αυτή η χρήση των όρων χρησιµοποιήθηκε και στην Απόφαση της ΡΑΕ υπ. αριθµ. 299/2006. Στην παρούσα έκθεση χρησιµοποιείται ο όρος «συντελεστές απωλειών εγχύσεως» όπως και στη νέα µελέτη του ΕΣΜΗΕ. Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 4

Πίνακας 1.1. Συντελεστών απωλειών εγχύσεως από τη νέα µελέτη του ΕΣΜΗΕ Επίπεδο φορτίου Συστήµατος (ΜW) Ζώνη 1 Ζώνη 2 Ζώνη 3 Ζώνη 4 Ζώνη 5 3500 1.000 0.982 1.000 1.000 1.000 3750 1.000 0.981 1.000 1.000 1.000 4000 1.000 0.980 1.000 1.000 0.999 4250 0.981 0.979 1.000 1.000 0.991 4500 0.980 0.976 1.000 1.000 0.992 4750 0.981 0.975 1.000 1.000 0.995 5000 0.982 0.974 1.000 1.000 0.998 5250 0.984 0.974 0.999 1.000 0.999 5500 0.950 0.975 0.999 1.000 1.000 5750 0.949 0.974 0.999 1.000 0.996 6000 0.933 0.975 0.998 1.000 0.999 6250 0.931 0.974 0.997 1.000 1.000 6500 0.934 0.974 0.998 1.000 1.000 6750 0.933 0.973 0.997 1.000 1.000 7000 0.933 0.972 0.996 1.000 1.000 7250 0.934 0.973 0.998 1.000 0.979 7500 0.934 0.972 0.997 1.000 0.981 7750 0.933 0.971 0.995 1.000 0.984 8000 0.932 0.969 0.995 1.000 0.987 8250 0.931 0.968 0.993 1.000 0.988 8500 0.930 0.966 0.992 1.000 0.989 8750 0.929 0.965 0.990 1.000 0.994 9000 0.927 0.963 0.990 0.997 0.995 9250 0.927 0.961 0.991 0.994 0.997 9500 0.926 0.960 0.991 0.995 0.999 9750 0.926 0.958 0.990 0.990 1.000 10000 0.928 0.957 0.990 0.983 1.000 10250 0.927 0.956 0.990 0.982 1.000 10500 0.927 0.954 0.991 0.981 1.000 10750 0.927 0.953 0.991 0.979 1.000 11000 0.926 0.952 0.992 0.976 1.000 11250 0.927 0.951 0.992 0.973 1.000 11500 0.928 0.951 0.992 0.971 1.000 Οι µονάδες παραγωγής ανά ζώνη προέκυψαν από τη νέα µελέτη ως εξής: Μονάδες Παραγωγής Ζώνης 1: ΘΗΣ Κοµοτηνής Μονάδες Παραγωγής Ζώνης 2: ΑΗΣ Αγίου ηµητρίου, ΑΗΣ Αµυνταίου, ΑΗΣ Καρδιάς, ΑΗΣ Λιπτόλ, ΑΗΣ Πτολεµαΐδας, ΑΗΣ Μελίτης, ΘΗΣ Ενεργειακή Θεσσαλονίκης, ΥΗΣ Άγρα, ΥΗΣ Ασώµατα, ΥΗΣ Εδεσσαίος, ΥΗΣ Πλατανόβρυση, ΥΗΣ Θησαυρός, ΥΗΣ Μακροχώρι, ΥΗΣ Πολύφυτο, ΥΗΣ Σφηκιά Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 5

Μονάδες Παραγωγής Ζώνης 3: Μονάδες Παραγωγής Ζώνης 4: Μονάδες Παραγωγής Ζώνης 5: ΘΗΣ Αλιβερίου, ΘΗΣ Λαυρίου, ΑΗΣ Αγ. Γεωργίου, ΥΗΣ Πλαστήρας, ΘΗΣ Αλουµινίου, ΘΗΣ Ήρων Θερµοηλεκτρική. ΥΗΣ Καστράκι, ΥΗΣ Κρεµαστά, ΥΗΣ Λούρος, ΥΗΣ Πηγές Αώου, ΥΗΣ Πουρνάρι, ΥΗΣ Στράτος. ΑΗΣ Μεγαλόπολης, ΥΗΣ Λάδωνας. Οι Βόρειες ιασυνδέσεις (FYROM, Βουλγαρία, Αλβανία) έχουν τους συντελεστές της Ζώνης 2 και η ιασύνδεση µε την Ιταλία τους συντελεστές της Ζώνης 4. Οι γεωγραφικές ζώνες που προκύπτουν είναι: Ζώνη 1: Νοµοί Έβρου, Ροδόπης. Ζώνη 2: Νοµοί Ξάνθης, ράµας, Καβάλας, Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Κιλκίς, Σερρών, Πιερίας, Γρεβενών, Φλωρίνης, Πέλλης, Ηµαθίας, Καστοριάς, Κοζάνης. Ζώνη 3: Νοµοί Αττικής, Λαρίσης, Τρικάλων, Καρδίτσης, Μαγνησίας, Φθιώτιδας, Βοιωτίας, Εύβοιας, το τµήµα του νοµού Κορινθίας που βρίσκεται στη Στερεά Ελλάδα και τα διασυνδεδεµένα στο Σύστηµα νησιά του νοµού Κυκλάδων. Ζώνη 4: Νοµοί Θεσπρωτίας, Πρεβέζης, Ιωαννίνων, Άρτης, Ευρυτανίας, Αιτωλοακαρνανίας, Φωκίδος, Κεφαλληνίας, Λευκάδος, Ζακύνθου, Κερκύρας. Ζώνη 5: Νοµοί Αργολίδος, Αρκαδίας, Λακωνίας, Μεσσηνίας, Ηλείας, Αχαΐας και το τµήµα του νοµού Κορινθίας που βρίσκεται στην Πελοπόννησο. Η διακύµανση των συντελεστών απωλειών εγχύσεως δίνεται στον Πίνακα 1.2 Πίνακας 1.2. ιακύµανση συντελεστών απωλειών εγχύσεως στη νέα µελέτη του ΕΣΜΗΕ Ζώνη Από Έως 1 1.000 0.928 2 0.982 0.951 3 1.000 0.992 4 1.000 0.971 5 1.000 0.981 Στα συµπεράσµατα της µελέτης σηµειώνεται ότι οι µονάδες της Μακεδονίας και της Θράκης δηµιουργούν τις µεγαλύτερες απώλειες στο Σύστηµα (εξαιτίας της συγκέντρωσης του φορτίου στο Νότιο Σύστηµα και του ασθενούς δικτύου της Θράκης). Οι µονάδες στην Πελοπόννησο, τη υτική Ελλάδα και την περιοχή της Στερεάς Ελλάδας κοντά στην Αττική, σε µικρά και µεσαία φορτία, είτε βοηθούν στη µείωση των απωλειών είτε δηµιουργούν αµελητέες απώλειες. Η µελέτη υποβλήθηκε στη ΡΑΕ από το ΕΣΜΗΕ (ΡΑΕ/Ι-90343/25-5-2009). Με επιστολή της η ΡΑΕ (ΡΑΕ/Ο-34300/24-07-2009 4 ) υπέβαλε ερωτήµατα στο ΕΣΜΗΕ σχετικά µε την µελέτη και ο ΕΣΜΗΕ υπέβαλε εκ νέου τη µελέτη λαµβάνοντας υπόψη τις σχετικές παρατηρήσεις (ΡΑΕ/Ι- 94655/5-08-2009 5 ). 4 http://www.rae.gr/k2/consult_losses/o-34300.pdf και http://www.rae.gr/k2/consult_losses/raecomments.pdf 5 http://www.rae.gr/k2/consult_losses/i-94655.pdf Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 6

1.4 Σηµαντικότερες διαφοροποιήσεις στη νέα µελέτη Οι σηµαντικότερες διαφορές της νέας µελέτης σε σχέση µε την προηγούµενη συνοψίζονται στον Πίνακα 1.3. Η σηµαντικότερη αλλαγή είναι η αύξηση των ζωνών χρέωσης απωλειών (Σχ. 1.1): οι µονάδες της Κοµοτηνής συνιστούν τη Ζώνη 1 ενώ οι µονάδες της Πελοποννήσου τη Ζώνη 5. Πίνακας 1.3 ιαφοροποιήσεις στη νέα µελέτη του ΕΣΜΗΕ Στοιχεία µελέτης Προηγούµενη µελέτη Νέα µελέτη 1 Πλήθος ζωνών 3 5 2 3 Καθορισµός Ζωνών Χρέωσης Μέθοδος υπολογισµού ροών φορτίου Γεωγραφικός (προέκυψε από προγενέστερη µελέτη) Ροή Φορτίου Εναλλασσόµενου Ρεύµατος Κριτήρια: 1. Γεωγραφική γειτνίαση 2. Απόκλιση των κοµβικών συντελεστών απωλειών 3. Περιορισµός των Ζωνών Χρέωσης Απωλειών Ροή Φορτίου Συνεχούς Ρεύµατος Σχ. 1.1. Ζώνες χρέωσης απωλειών Προηγούµενη µελέτη Νέα µελέτη Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 7

2. ΗΜΟΣΙΑ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ 2.1 Συµµετέχοντες στη ηµόσια ιαβούλευση Στη ηµόσια ιαβούλευση συµµετείχαν οι παρακάτω: 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟ ΟΜΙΚΗ ΑΝΕΜΟΣ Α.Ε. 2. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α.Ε. 3. ΕΗ Α.Ε. 2.2. Τα ερωτήµατα της ιαβούλευσης Η ΡΑΕ προκειµένου να αναδείξει επιµέρους θέµατα αναφορικά µε τους συντελεστές απωλειών εγχύσεως και τον τρόπο υπολογισµού τους έθεσε, στο πλαίσιο της δηµόσιας διαβούλευσης για τη µελέτη που υπέβαλε ο ΕΣΜΗΕ, τα παρακάτω ερωτήµατα: Ερώτηση 1: Παρακαλούµε για το σχολιασµό των υποθέσεων της Μελέτης σχετικά µε: (α) τη διαφάνεια σε ότι αφορά τη µεθοδολογία της Μελέτης. (β) σε ότι αφορά τη δηµιουργία των «βασικών περιπτώσεων»: η σαφήνεια και τεκµηρίωση των υποθέσεων η δυνατότητα αναπαραγωγής και εφαρµογής των και στο µέλλον έτσι ώστε να διασφαλίζεται, πέραν της διαφάνειας, και η σταθερότητα στους όρους που διέπουν τη λειτουργία της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Ερώτηση 2: Παρακαλούµε για το σχολιασµό της αναγκαιότητας συνεκτίµησης της αιολικής παραγωγής στον υπολογισµό των συντελεστών απωλειών εγχύσεως. Ερώτηση 3: Παρακαλούµε για το σχολιασµό της οµαδοποίησης των συντελεστών σε Ζώνες Χρέωσης αναφορικά µε: (α) η διαφάνεια σε ότι αφορά τη µεθοδολογία οµαδοποίησης των συντελεστών. (β) κατά πόσο τα κριτήρια που χρησιµοποιούνται στη Μελέτη για την οµαδοποίηση των ζυγών παραγωγής είναι επαρκώς αιτιολογηµένα και αντικειµενικά (αναφορικά µε το στόχο της χρέωσης των απωλειών ανάλογα µε την πραγµατική επίδραση των µονάδων παραγωγής σε αυτές) (γ) η αναγκαιότητα ύπαρξης περισσότερων των 5 Ζωνών Χρέωσης Ερώτηση 4: Παρακαλούµε να σχολιάσετε τις παρακάτω εναλλακτικές επιλογές υπολογισµού των απωλειών εγχύσεως συγκριτικά µε την τρέχουσα πρακτική (όπως προκύπτει από το υφιστάµενο νοµικό πλαίσιο): (α) υπολογισµός των συντελεστών εγχύσεως σε χρόνο εγγύτερο στην πραγµατική λειτουργία του Συστήµατος (π.χ. σε ηµερήσια βάση και την ανακοίνωσή τους πριν την υποβολή προσφορών στον ΗΕΠ) (β) υπολογισµός των συντελεστών απωλειών και δηµοσίευση τους σύµφωνα µε την ισχύουσα πρακτική (κάθε 2 έτη), έτσι ώστε να παρέχονται τα κατάλληλα µακροπρόθεσµα «σήµατα» στην Αγορά και υπολογισµός των συντελεστών σε ηµερήσια βάση, µε ακριβέστερες προβλέψεις, για τις εφαρµογές της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. 2.3 Σχετικά µε τις απαντήσεις των Συµµετεχόντων στη ιαβούλευση ύο από τους Συµµετέχοντες στη ιαβούλευση τοποθετήθηκαν επί των ερωτηµάτων τα οποία είχε θέσει η ΡΑΕ ενώ ένας Συµµετέχοντας ακολούθησε µια πιο γενική προσέγγιση στον σχολιασµό της µελέτης και όσων απορρέουν από αυτή αλλά δεν έθεσε νέα θέµατα σε σχέση µε Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 8

αυτά που είχε αναδείξει η ΡΑΕ µε τις τέσσερις ερωτήσεις (οι οποίες παρουσιάστηκαν στην παραπάνω ενότητα). Ένας από τους Συµµετέχοντες θεωρεί ότι η Μονάδα Παραγωγής της ιδιοκτησίας του χρεώνεται περισσότερες απώλειες από ότι προκαλεί στο Σύστηµα Μεταφοράς. Ο ίδιος Συµµετέχοντας προτείνει την χρέωση των απωλειών του Συστήµατος Μεταφοράς µε βάση τον κοµβικό συντελεστή απωλειών ενώ παρουσιάζει και µια εκτίµηση της σχετικής οικονοµικής επιβάρυνσης εξαιτίας της οµαδοποίησης. ύο Συµµετέχοντες απάντησαν στο ερώτηµα που είχε θέσει η ΡΑΕ για πιθανή αλλαγή του ισχύοντος πλαισίου αναφορικά µε τις απώλειες του Συστήµατος Μεταφοράς. Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 9

3. ΝΕΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΕΓΧΥΣΕΩΣ 3.1 Σύγκριση µε την υφιστάµενη κατάσταση Η γραφική απεικόνιση των συντελεστών απωλειών εγχύσεως δίνεται στα Σχήµατα Π.1 (για τους υφιστάµενους συντελεστές απωλειών όπως ισχύουν από το 2007) και Π.2 (για τους συντελεστές απωλειών εγχύσεως όπως προκύπτουν µε τη νέα µελέτη του ΕΣΜΗΕ για τα επόµενα έτη µε αφετηρία το 2010). Οι αντιστοιχίες που προκύπτουν ανάµεσα στον διαχωρισµό του Συστήµατος Μεταφοράς σε 5 Ζώνες σε σχέση µε τον προηγούµενο διαχωρισµό σε 3 Ζώνες είναι: Οι µονάδες παραγωγής οι οποίες ανήκουν στην Ζώνη 1 όπως ισχύει από το 2007 χωρίζονται µε τη νέα µελέτη στις Ζώνες 1 και 2. Η Ζώνη 1 στη νέα µελέτη αποτελείται από τις µονάδες του σταθµού παραγωγής «ΘΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ» και η Ζώνη 2 από τις υπόλοιπες µονάδες της Βόρειας Ελλάδας. Η γραφική απεικόνιση των αντίστοιχων συντελεστών απωλειών εγχύσεως δίνεται στο Σχήµα Π.3. Η Ζώνη 2 όπως ισχύει από το 2007 αντιστοιχεί στη νέα µελέτη στη Ζώνη 3 και αφορά τις µονάδες τις Κεντρικής Ελλάδας. Η γραφική απεικόνιση των αντίστοιχων συντελεστών απωλειών εγχύσεως δίνεται στο Σχήµα Π.4. Η Ζώνη 3 όπως ισχύει από το 2007 χωρίζεται µε τη νέα µελέτη σε Ζώνη 4 (µονάδες της υτικής Ελλάδας) και Ζώνη 5 (µονάδες της Πελοποννήσου). Η γραφική απεικόνιση των αντίστοιχων συντελεστών απωλειών εγχύσεως δίνεται στο Σχήµα Π.5. Με βάση τα παραπάνω η ΡΑΕ θεωρεί ότι προκύπτουν τα εξής συµπεράσµατα: 1. Για τις µονάδες του σταθµού παραγωγής «ΘΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ» οι οποίες µε τη νέα µελέτη συνιστούν τη Ζώνη 1: oι νέοι συντελεστές απωλειών για φορτίο Συστήµατος µεγαλύτερο από 5000 MW παρουσιάζουν µεγάλες διαφορές (σηµαντική µείωση) από τις υφιστάµενες τιµές τους. Στο µέλλον οι µονάδες αυτές θα χρεώνονται µε µεγαλύτερο ποσοστό απωλειών. 2. Η σηµαντική διαφορά µεταξύ των συντελεστών της νέας Ζώνης 1 και των συντελεστών της νέας Ζώνης 2 όπως δηλαδή προκύπτουν από τη νέα µελέτη είναι ισχυρή ένδειξη ότι ο διαχωρισµός των Ζωνών αυτών ήταν απαραίτητος και ότι η µέχρι σήµερα αντιµετώπιση δεν ήταν ορθή (στο υφιστάµενο σχήµα οι µονάδες του σταθµού παραγωγής «ΘΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ» ανήκουν στην ίδια Ζώνη µε τις λοιπές µονάδες της Βόρειας Ελλάδας. 3. Για φορτίο Συστήµατος µεγαλύτερο από 8000 MW οι τιµές των συντελεστών των µονάδων παραγωγής της νέας Ζώνης 2 (δηλαδή των µονάδων της περιοχής της Βόρειας Ελλάδας πλην του «ΘΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ») είναι δυσµενέστερες από τις υφιστάµενες. 4. Για τις µονάδες παραγωγής της Κεντρικής Ελλάδας: oι τιµές των νέων συντελεστών απωλειών εγχύσεως (δηλαδή οι συντελεστές της νέας Ζώνης 3) δεν διαφέρουν σηµαντικά από τους υφιστάµενους συντελεστές για τις ίδιες µονάδες (οι οποίες στο υφιστάµενο σχήµα ανήκουν στη Ζώνη 2). Σηµειώνεται ότι σε αυτές τις µονάδες ανήκει και η µονάδα του «ΘΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ» η οποία εντάχθηκε στο Σύστηµα Μεταφοράς το 2009. 5. Για τις µονάδες παραγωγής της Πελοποννήσου: oι τιµές των νέων συντελεστών απωλειών εγχύσεως (δηλαδή οι συντελεστές της Ζώνης 5) είναι βελτιωµένοι για τα περισσότερα επίπεδα φορτίου σε σχέση µε τους υφιστάµενους συντελεστές για τις ίδιες µονάδες (οι οποίες στο υφιστάµενο σχήµα ανήκουν στη Ζώνη 3). 6. Για τις υδροηλεκτρικές µονάδες παραγωγής της υτικής Ελλάδας: oι τιµές των νέων συντελεστών απωλειών εγχύσεως (δηλαδή οι συντελεστές της Ζώνης 4) είναι βελτιωµένοι για φορτίο Συστήµατος έως 8000 MW σε σχέση µε τους υφιστάµενους συντελεστές για τις ίδιες Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 10

µονάδες (οι οποίες στο υφιστάµενο σχήµα ανήκουν στη Ζώνη 3). Για φορτίο Συστήµατος µεγαλύτερο από 9750 MW οι νέοι συντελεστές είναι δυσµενέστεροι. Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 11

4. ΑΝΑΛΥΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ & ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΡΑΕ Η ανάλυση που ακολουθεί αφορά τα θέµατα που αναδείχθηκαν µέσω της διαβούλευσης και πραγµατοποιήθηκε µε στοιχεία από την λειτουργία του Συστήµατος Μεταφοράς και της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας που διατέθηκαν από το ΕΣΜΗΕ για το διάστηµα µεταξύ Ιανουαρίου 2007 (έναρξη ισχύος υφιστάµενων συντελεστών απωλειών εγχύσεως) και Ιουλίου 2009. Τα Σχήµατα στα οποία γίνεται αναφορά παρακάτω δίνονται στο Παράρτηµα της Έκθεσης. Αρχικά γίνεται µια σύντοµη ανάλυση που αφορά τις απώλειες που µετρήθηκαν το εν λόγω διάστηµα. 4.1 Απώλειες στο Σύστηµα Μεταφοράς (2007-2009) Στο Σχήµα Π.6 δίνονται οι µέσες ωριαίες απώλειες όπως µετρήθηκαν στο Σύστηµα Μεταφοράς για το διάστηµα από τον Ιανουάριο 2007 έως τον Ιούλιο 2009. Η µέση τιµή των απωλειών για αυτό το χρονικό διάστηµα είναι 147 MW. Στο Σχήµα Π.7 παρουσιάζονται οι απώλειες αυτές ως ποσοστό του φορτίου του Συστήµατος. Ως ποσοστό του φορτίου οι απώλειες κυµαίνονται από 1% έως και 4.5% του φορτίου. Στο Σχήµα Π.8 δίνονται οι καµπύλες διάρκειας των απωλειών για τα έτη 2007 και 2008. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία οι απώλειες το 2007 ήταν 2.22% της ενέργειας που δόθηκε στο ίκτυο ιανοµής ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το 2008 ήταν 2.33%. Οι τιµές αυτές είναι µικρότερες από τις αντίστοιχες τιµές των προηγούµενων ετών όπως είχαν αναφερθεί στην προηγούµενη µελέτη του ΕΣΜΗΕ για τις απώλειες εγχύσεως 6. Στο Σχήµα Π.9 παρουσιάζονται οι µέσες ωριαίες απώλειες σε σχέση µε το µέσο ωριαίο φορτίο του Συστήµατος όπως καταγράφηκε για τις ίδιες ώρες λειτουργίας. Η διασπορά των τιµών των απωλειών για τα ίδια διαστήµατα τιµών φορτίου είναι αξιοσηµείωτη και είναι απόρροια του γεγονότος ότι το επίπεδο των απωλειών εξαρτάται τόσο από το επίπεδο του φορτίου όσο και από την γεωγραφική κατανοµή του αλλά και από την κατανοµή της παραγωγής. Η τοπολογία του Συστήµατος (διαθεσιµότητα στοιχείων µεταφοράς όπως γραµµές και αυτοµετασχηµατιστές) αλλά και τα προβλήµατα στην τάση του Συστήµατος επηρεάζουν και αυτά τις απώλειες. Στο ίδιο σχήµα σηµειώνεται και η µέση τιµή των απωλειών όπως υπολογίστηκε για τα επίπεδα φορτίου όπως έχουν καθοριστεί και ισχύουν µέχρι σήµερα για τον υπολογισµό και την εφαρµογή των συντελεστών απωλειών εγχύσεως. Όπως είναι αναµενόµενο οι απώλειες αυξάνονται στις περιόδους υψηλού φορτίου. 4.2 Υποθέσεις µελέτης Εγχύσεις µονάδων παραγωγής 4.2.1 εδοµένα Σύµφωνα µε το Άρθρο 50 - Μελέτη προσδιορισµού συντελεστών απωλειών του Κ Σ&ΣΗΕ: «2. Προκειµένου να µειωθεί ο αριθµός των συντελεστών απωλειών, ο ιαχειριστής του Συστήµατος δύναται να υπολογίζει ενιαία τιµή των συντελεστών του Πίνακα Συντελεστών Απωλειών Εγχύσεως για προκαθορισµένα επίπεδα φόρτισης του συστήµατος. Η οµαδοποίηση αιτιολογείται από παρόµοια συγκριτικά στοιχεία, που αφορούν ιδίως στην τοπολογική διάταξη και διαθεσιµότητα στοιχείων του Συστήµατος, τη διαθεσιµότητα των µονάδων παραγωγής, τη γεωγραφική κατανοµή και το µέγεθος της ζητούµενης ποσότητας ενέργειας, και τεκµηριώνεται στην ειδική µελέτη που εκπονείται από τον ιαχειριστή του Συστήµατος.» Η µεθοδολογία υπολογισµού των συντελεστών απωλειών εγχύσεως όπως αποτυπώνεται στην µελέτη του ΕΣΜΗΕ έχει ως αφετηρία τη δηµιουργία µιας «βασικής περίπτωσης» µε εγχύσεις και αποµαστεύσεις ισχύος σύµφωνα µε την υπάρχουσα εµπειρία του ΕΣΜΗΕ για κάθε επίπεδο φορτίου από 3500 ΜW έως 11500 MW µε βήµατα των 250 MW (σελίδα 4 της µελέτης). Για τις 6 http://www.desmie.gr/up/files/system_losses_study.pdf Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 12

παραπάνω «βασικές περιπτώσεις» γίνεται επίλυση ροής φορτίου συνεχούς ρεύµατος. Σχετικά µε τις εγχύσεις των µονάδων παραγωγής και των εισαγωγών από διασυνδέσεις αναφέρεται ότι οι εγχύσεις ορίστηκαν λαµβάνοντας υπόψη: (α) το µεταβλητό κόστος παραγωγής, (β) ιστορικά στοιχεία έγχυσης των υδροηλεκτρικών µονάδων, (γ) συνήθεις εντολές κατανοµής του ΕΣΜΗΕ προς τις µονάδες για φόρτιση ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες σε επικουρικές υπηρεσίες, (δ) ιστορικά στοιχεία εισαγωγών κατά τα τελευταία έτη (σελίδα 9 της µελέτης). 4.2.2 Η άποψη των Συµµετεχόντων στη ιαβούλευση Ένας από τους Συµµετέχοντες θεωρεί ότι οι υποθέσεις της µελέτης δεν αποδίδουν την πραγµατικότητα. Αναφέρει πιο συγκεκριµένα τα παρακάτω ζητήµατα: α. εν λαµβάνεται υπόψη η αιολική παραγωγή β. εν λαµβάνεται υπόψη η διαθεσιµότητα των µονάδων παραγωγής (λόγω βλαβών ή συντηρήσεων) γ. Η έγχυση της µονάδας «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ» δεν φτάνει τα 380 MW κατά τους θερινούς µήνες λόγω τεχνικών περιορισµών. δ. Οι εγχύσεις συγκεκριµένων µονάδων («Αλιβέρι 3», «Άγιος Γεώργιος 8&9», «Λαύριο 1» και «Λαύριο 3») δεν είναι σύµφωνες µε την πραγµατική τους λειτουργία όπως καταγράφηκε το 2008. Το ίδιο ισχύει και µε τις εγχύσεις των υδροηλεκτρικών σταθµών. ε. εν λαµβάνεται υπόψη η υποχρεωτική φόρτιση της µονάδας «Αλουµινίου» στο τεχνικό της ελάχιστο. Ένας από τους Συµµετέχοντες θεωρεί ότι αναφορικά µε τα βασικά σενάρια διαφάνεια θα έπρεπε να έχουν προηγηθεί συγκριτικές µελέτες, µε βάση επιλεγµένα λειτουργικά σενάρια του Συστήµατος, προκειµένου να εκτιµηθεί και το εύρος της προσέγγισης έναντι της εφαρµοζόµενης µέχρι σήµερα µεθόδου. Επισηµαίνει δε και την διεθνή πρακτική (εξέταση σενάρια των τεσσάρων εποχών για ηµέρα και νύχτα (Seasonal Transmission Loss Factors) αντί των επιπέδων φόρτισης µε σταθερό βήµα). Ένας από τους Συµµετέχοντες θεωρεί ότι η µέθοδος υπολογισµού είναι σαφής, τεκµηριώνεται επαρκώς και µπορεί να αναπαραχθεί και στο µέλλον. 4.2.3 Η άποψη της ΡΑΕ Αναφορικά µε το ζήτηµα των υποθέσεων βάσει των οποίων πραγµατοποιείται ο υπολογισµός των συντελεστών απωλειών η ΡΑΕ έχει ήδη επισηµάνει σε επιστολή της προς το ΕΣΜΗΕ 7 την αναγκαιότητα τεκµηρίωσης τόσο για λόγους ορθού καταµερισµού των απωλειών όσο και για λόγους διαφάνειας. Η ΡΑΕ θεωρεί ότι για το ζήτηµα των υποθέσεων της µελέτης αναφορικά µε τις εγχύσεις των µονάδων παραγωγής πρέπει να σηµειωθούν τα παρακάτω: Με δεδοµένο ότι, για τις ανάγκες της µελέτης, το φορτίο του Συστήµατος αυξάνεται αναλογικά στους κόµβους τους Συστήµατος οι µονάδες παραγωγής επωφελούνται για ένα επίπεδο φορτίου τόσο όταν η δική τους έγχυση είναι χαµηλή όσο και όταν οι εγχύσεις των λοιπών µονάδων της ίδιας Ζώνης είναι χαµηλές. Αυτό οφείλεται στο ότι µε αυτό τον τρόπο καλύπτεται το εγγύτερο σε αυτές φορτίο και δεν µεταφέρεται σηµαντική ισχύς σε µεγαλύτερες αποστάσεις γεγονός το οποίο αυξάνει τις ροές στις γραµµές µεταφορές και εποµένως τις απώλειες. 7 http://www.rae.gr/k2/consult_losses/o-34300.pdf Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 13

Η κατάστρωση των «βασικών σεναρίων» της µελέτης είναι ένα σύνθετο πρόβληµα το οποίο πρέπει να λάβει τη «συνήθη πρακτική» στη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (όπως αναφέρεται στη µελέτη του ΕΣΜΗΕ). Είναι σαφές ότι η περιγραφή της «συνήθους πρακτικής» σε επίπεδο εντολών κατανοµής για τις επικουρικές υπηρεσίες και η ενσωµάτωση της στο πλαίσιο µιας µελέτης είναι ιδιαίτερη δυσχερής. Το ίδιο ισχύει και για τις πρακτικές συντήρησης αλλά κυρίως για τις βλάβες. Η συχνότητα εµφάνισης των επιπέδων φορτίων δεν είναι κοινή εποµένως αν οι απώλειες που αντιστοιχούν σε µια µονάδα παραγωγής υπερεκτιµώνται για ένα επίπεδο φορτίο δεν προκύπτει αυτόµατα ο συµψηφισµός αν οι απώλειες υποεκτιµώνται σε ένα άλλο επίπεδο φορτίου (αφού η συχνότητα εµφάνισης των δύο επιπέδων φορτίου δεν είναι η ίδια). Προκειµένου να αναδειχθούν τα παραπάνω έγινε ανάλυση των εγχύσεων ισχύος τεσσάρων σταθµών παραγωγής η οποία παρουσιάζεται στα αντίστοιχα Σχήµατα του Παραρτήµατος: 1. ΘΗΣ Κοµοτηνής Σχήµα Π.10 2. ΥΗΣ Θησαυρός Σχήµα Π.11 3. ΑΗΣ Αγ. Γεωργίου Σχήµα Π.12 4. ΘΗΣ ΕΝΘΕΣ (Ενεργειακή Θεσσαλονίκης) Σχήµα Π.13 Στα παραπάνω σχήµατα σηµειώνονται τόσο οι εγχύσεις των µονάδων παραγωγής όπως έχουν ληφθεί υπόψη στη µελέτη του ΕΣΜΗΕ όσο και οι µέσες τιµές των εγχύσεων όπως προκύπτουν από τα ιστορικά στοιχεία για τα αντίστοιχα επίπεδα φορτίου θεωρώντας όλες τις ώρες λειτουργίας του Συστήµατος και όχι µόνο τις ώρες που οι εν λόγω µονάδες είναι σε λειτουργία. Για την περίπτωση του «ΘΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ» τα αποτελέσµατα της ανάλυσης δείχνουν ότι οι εγχύσεις των εν λόγω µονάδων όπως έχουν χρησιµοποιηθεί στη µελέτη πλησιάζουν τις τιµές της πραγµατικής λειτουργίας για φορτία µεγαλύτερα από 7500 MW. Για µικρότερα φορτία και έως το φορτίο των 5500 MW η µελέτη υπερεκτιµά τις εγχύσεις (και εποµένως και τις απώλειες που χρεώνονται σε αυτές τις µονάδες) ενώ για φορτίο Συστήµατος µικρότερο από 5500 MW οι υποθέσεις της µελέτης θεωρούν εγχύσεις µικρότερες από τις πραγµατικές (και εποµένως οι απώλειες που χρεώνονται σε αυτές τις µονάδες είναι µικρότερες από τις πραγµατικές). Η ανάλυση του «ΥΗΣ Θησαυρός» δείχνει ότι για τα περισσότερα επίπεδα φορτίου οι εγχύσεις της µελέτης είναι µικρότερες από αυτές που προκύπτουν από τη στατιστική ανάλυση. Αποτέλεσµα αυτής της θεώρησης είναι ότι προκύπτουν ευνοϊκότεροι συντελεστές για τον «ΥΗΣ Θησαυρός». Η περίπτωση του «ΑΗΣ Αγ. Γεωργίου» παρουσιάζει τις µεγαλύτερες διαφορές µεταξύ των υποθέσεων που έχουν γίνει στη µελέτη και των τιµών που προκύπτουν από τη στατιστική ανάλυση των ιστορικών στοιχείων. Ενώ στη µελέτη οι εν λόγω µονάδες αρχίζουν να εγχέουν ισχύ όταν το φορτίο του Συστήµατος είναι µεγαλύτερο από 8000 MW τα ιστορικά στοιχεία δείχνουν ότι η παραγωγή των µονάδων είναι σηµαντική και σε πολύ χαµηλότερα επίπεδα φορτίου. Τέλος για την περίπτωση του «ΘΗΣ ΕΝΘΕΣ» οι αποκλίσεις είναι επίσης σηµαντικές και λειτουργούν ευνοϊκά για φορτίο Συστήµατος µικρότερο από 6000 MW αλλά αποβαίνουν σε βάρος του σταθµού παραγωγής για µεγαλύτερα φορτία. Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 14

4.3 Υποθέσεις µελέτης Αιολική παραγωγή 4.3.1 εδοµένα Στην µελέτη του ΕΣΜΗΕ δεν λαµβάνεται υπόψη η παραγωγή από αιολικά πάρκα διότι θεωρεί τη διείσδυση των αιολικών µικρής στάθµης. 4.3.2 Η άποψη των Συµµετεχόντων στη ιαβούλευση Ένας από τους Συµµετέχοντες στη ιαβούλευση θεωρεί ότι ήδη σήµερα η συνολική εγκατεστηµένη ισχύς των αιολικών πάρκων στη χώρα είναι αρκετά υψηλή ώστε να καθίσταται απαραίτητη η συνεκτίµηση τους στον υπολογισµό των συντελεστών απωλειών. Ένας από τους Συµµετέχοντες αναγνωρίζει τις παραµέτρους τους ζητήµατος (τη δυσχέρεια στη συνεκτίµηση της αιολικής παραγωγής στον υπολογισµό των συντελεστών απωλειών, τη διασπορά της αιολικής παραγωγής στην Επικράτεια, την µη θεώρηση εποχικών σεναρίων, τις λοιπές προσεγγίσεις της µεθόδου και τον µεγάλο όγκο των υπολογισµών για την επανάληψη της Μελέτης) και κάνει αποδεκτή την προσέγγιση της µελέτης ως προς το θέµα αυτό µε δεδοµένη τη γεωγραφική θέση των εν λειτουργία αιολικών πάρκων συνολικής εγκατεστηµένης ισχύος της τάξης των 900 MW και την αναµενόµενη ανάπτυξή τους στην προσεχή διετία. Ένας από τους Συµµετέχοντες θεωρεί ότι η αιολική παραγωγή καλό θα ήταν να περιληφθεί ως παράµετρος της µελέτης και προτείνει ως απλή και καλή προσέγγιση την επανάληψη της µελέτης µε τα αιολικά να παράγουν τη µέση ετήσια ισχύ τους και στη συνέχεια να γίνει προσπάθεια να συγκεραστούν τα αποτελέσµατα της µελέτης (δηλ. µε και χωρίς αιολικά) ώστε να προκύψουν οι νέες ζώνες χρέωσης. Ο Συµµετέχων επισηµαίνει ότι η προσέγγιση αυτή δύναται να οδηγήσει σε αύξηση του αριθµού των ζωνών χρέωσης. 4.3.3 Η άποψη της ΡΑΕ Η ΡΑΕ θεωρεί ότι για το ζήτηµα των υποθέσεων της µελέτης αναφορικά µε τις εγχύσεις των µονάδων αιολικής παραγωγής πρέπει να σηµειωθούν τα παρακάτω: Σύµφωνα µε το πιο πρόσφατο µηνιαίο δελτίο ενέργειας του ΕΣΜΗΕ (Σεπτέµβριος 2009 8 ), είναι περίπου 4% της συνολικής παραγόµενης ενέργειας στο ιασυνδεδεµένο Σύστηµα. Η λειτουργία αιολικών πάρκων σε µια Ζώνη οδηγεί σε επιδείνωση των συντελεστών απωλειών εγχύσεως της για λόγους που έχουν αναφερθεί παραπάνω. Η εγκατεστηµένη αιολική ισχύς δεν είναι οµοιόµορφα κατανεµηµένη στην χώρα αλλά εντοπίζεται κυρίως στις περιοχές της Θράκης (δηλαδή στη Ζώνη 1) στην Εύβοια (δηλαδή στη Ζώνη 3) καθώς και στην Πελοπόννησο (δηλαδή στη Ζώνη 5). Εποµένως µε το να µην λαµβάνεται υπόψη η αιολική παραγωγή επωφελούνται οι µονάδες που ανήκουν σε αυτές τις Ζώνες σε βάρος των µονάδων που ανήκουν στις Ζώνες 2 και 4. 4.4 Υποθέσεις µελέτης Οµαδοποίηση κοµβικών συντελεστών απωλειών 4.4.1 εδοµένα Σύµφωνα µε το Άρθρο 50 - Μελέτη προσδιορισµού συντελεστών απωλειών του Κ Σ&ΣΗΕ: «3. Ο ιαχειριστής του Συστήµατος υπολογίζει τους Συντελεστές Απωλειών για κάθε έκαστο Καταχωρηµένο Μετρητή Παραγωγής του Συστήµατος. Προκειµένου να µειωθεί ο αριθµός των 8 http://www.desmie.gr/content/index.asp?parent_id=42&cat_id=881&page_id=2237&lang=1 Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 15

συντελεστών απωλειών ο ιαχειριστής του Συστήµατος δύναται ακολούθως να οµαδοποιεί τους συντελεστές απωλειών σε ζωνική βάση καθορίζοντας τον ίδιο συντελεστή απωλειών ανά ζώνη η οποία περιλαµβάνει γεωγραφικά γειτονικούς και συνδεδεµένους κόµβους µε παρόµοιες αριθµητικές τιµές συντελεστών απωλειών. Η οµαδοποίηση αιτιολογείται και τεκµηριώνεται στην ειδική µελέτη που εκπονείται από τον ιαχειριστή του Συστήµατος.» Σε εφαρµογή του παραπάνω Άρθρου, στη Μελέτη υπολογίζεται η συσχέτιση κάθε κοµβικού συντελεστή απωλειών µε όλους τους υπόλοιπους (όπως προέκυψαν από την ανάλυση ευαισθησίας η οποία περιγράφεται στις σελίδες 4 και 5 της µελέτης) ώστε να διαπιστωθεί η γεωγραφική διαφοροποίηση των συντελεστών. Στη συνέχεια γίνεται οµαδοποίηση των κοµβικών συντελεστών απωλειών βάσει γεωγραφικής συνάφειας και βαθµού συσχέτισης, ώστε να προκύψουν οι τελικές Ζώνες Χρέωσης απωλειών και να υπολογιστούν οι αντίστοιχοι συντελεστές απωλειών. Πιο συγκεκριµένα, τα κριτήρια για την οµαδοποίηση των ζυγών παραγωγής είναι: (α) η γεωγραφική γειτνίαση (β) η απόκλιση των κοµβικών συντελεστών απωλειών (γ) ο περιορισµός των Ζωνών Χρέωσης Απωλειών (σελίδα 12 της Μελέτης). Από την ανάλυση συσχέτισης των κοµβικών συντελεστών απωλειών εγχύσεως στο Σύστηµα προέκυψε ως εύλογος ο διαχωρισµός των ζυγών παραγωγής σε 5 Ζώνες Χρέωσης. Τέλος, αναφέρεται στη Μελέτη ότι η οµαδοποίηση έγινε δι επισκοπήσεως και κατόπιν έγινε έλεγχος της ορθότητας της οµαδοποίησης µε βάση µια µαθηµατική σχέση (η οποία δίνεται στη σελίδα 12 της µελέτης). Ακόµα πάντως και σε µια περίπτωση που δεν επαληθεύεται το κριτήριο (περίπτωση Πλαστήρα) δεν πραγµατοποιήθηκε αλλαγή της Ζώνης. Τέλος σηµειώνεται ότι ο Ζωνικοί συντελεστές απωλειών κάθε Ζώνης υπολογίζονται µέσω του σταθµισµένου (µε την παραγωγή κάθε ζυγού και όχι την εγκατεστηµένη ισχύ) µέσου όρου των κοµβικών συντελεστών απωλειών των ζυγών παραγωγής της Ζώνης. 4.4.2 Η άποψη των Συµµετεχόντων στη ιαβούλευση Ένας από τους Συµµετέχοντες στη ιαβούλευση θεωρεί ότι η οµαδοποίηση λειτουργεί σε βάρος της µονάδας παραγωγής της ιδιοκτησίας του καθώς οι κοµβικός συντελεστές της εν λόγω µονάδας είναι καλύτεροι από το συντελεστή της Ζώνης η οποία προκύπτει από την οµαδοποίηση. Ένας από τους Συµµετέχοντες αντιµετωπίζει θετικά την περαιτέρω αύξηση των Ζωνών Χρέωσης για καλύτερη προσέγγιση στον υπολογισµό των συντελεστών απωλειών και κατά συνέπεια δικαιότερο επιµερισµό των απωλειών στους παραγωγούς µε την προϋπόθεση της αποσαφήνισης της µεθοδολογίας και της χρήσης ειδικού λογισµικού για τον συστηµατικότερο υπολογισµό των συντελεστών. Επιπροσθέτως θεωρεί ότι η αύξηση των Ζωνών Χρέωσης δεν συνεπάγεται και δεν εισάγει ιδιαίτερη δυσκολία στην εκκαθάριση των συναλλαγών καθώς οι λειτουργικές ζώνες που προβλέπονται στον Κ Σ&ΣΗΕ προκύπτουν από τη Μελέτη ιαζωνικών Περιορισµών του Συστήµατος Μεταφοράς και δεν σχετίζονται µε τις Ζώνες Χρέωσης Απωλειών. Τέλος, αναφέρει ενδεικτικά για το εν λόγω ζήτηµα ότι η Μεγάλη Βρετανία στο πλαίσιο αντίστοιχου ζωνικού συστήµατος χρησιµοποιεί 14 προκαθορισµένες ζώνες µε κριτήριο τη γεωγραφική θέση. 4.4.3 Η άποψη της ΡΑΕ Η ΡΑΕ έχει ήδη επισηµάνει σε επιστολή της προς το ΕΣΜΗΕ 9 ότι αναφορικά µε τη διαδικασία οµαδοποίησης πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα κριτήρια που χρησιµοποιούνται είναι 9 http://www.rae.gr/k2/consult_losses/o-34300.pdf Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 16

αντικειµενικά και κατανοητά. Τα κριτήρια αυτά θα πρέπει να µπορούν να εφαρµόζονται και στο µέλλον έτσι ώστε να εξασφαλισθεί, πέραν της διαφάνειας, και η σταθερότητα στους όρους που διέπουν τη λειτουργία της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Η ΡΑΕ θεωρεί ότι για το ζήτηµα της οµαδοποίησης των κοµβικών συντελεστών µονάδων παραγωγής πρέπει να σηµειωθούν τα παρακάτω: Πρωταρχικός στόχος της όλης διαδικασίας θα πρέπει να είναι η δίκαιη κατανοµή των απωλειών στις µονάδες παραγωγής και η οµαδοποίηση δεν πρέπει να δηµιουργεί στρεβλώσεις στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας. ευτερευόντως, η οµαδοποίηση των κοµβικών συντελεστών και η δηµιουργία Ζωνών, εφόσον δεν διαφοροποιεί σηµαντικά τα αρχικά αποτελέσµατα, µπορεί να οδηγήσει σε συντελεστές ικανούς να λειτουργήσουν ως «σήµατα» στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας (έτσι ώστε να εγκατασταθούν µονάδες παραγωγής σε περιοχές του Συστήµατος όπου οι συντελεστές απωλειών λαµβάνουν ευνοϊκές τιµές) µε την προϋπόθεση ότι: o οι συντελεστές δεν παρουσιάζουν µεγάλες διακυµάνσεις για τα διαφορετικά επίπεδα φορτίου. o µε την οµαδοποίηση προσδιορίζονται σαφώς γεωγραφικές περιοχές. Η αύξηση του πλήθους των Ζωνών αυξάνει την πολυπλοκότητα στην κατανόηση του όλου µηχανισµού. Η πολυπλοκότητα που εισάγεται δεν πρέπει να περιορίζει την αξία του «σήµατος» γιατί σε αυτή την περίπτωση ακυρώνεται η βασική αιτία ύπαρξης του. Είναι αναµενόµενο στη διαδικασία οµαδοποίησης κάποιες µονάδες να επωφελούνται (εάν οι κοµβικοί συντελεστές τους είναι µικρότεροι από το Ζωνικό συντελεστή) και επιβαρύνονται (εάν οι κοµβικοί συντελεστές τους είναι µεγαλύτεροι από το Ζωνικό συντελεστή). Στα Σχήµατα Π.14-Π.18 παρουσιάζονται γραφικά οι κοµβικοί συντελεστές απωλειών εγχύσεως για κάθε Ζώνη καθώς και ο Ζωνικός Συντελεστής Απωλειών. Με την εξαίρεση της Ζώνης 1 (όπου οι µονάδες της έχουν τον ίδιο συντελεστή εγχύσεως απωλειών) στις υπόλοιπες ζώνες παρατηρούνται, όπως αναµένεται, αποκλίσεις των κοµβικών συντελεστών σε σχέση µε την τελική τιµή του Ζωνικού συντελεστή. Πρέπει όµως να σηµειωθεί ότι για τη Ζώνης 5 παρουσιάζεται µια µεγάλη µεταβολή-ασυνέχεια σε φορτίο Συστήµατος 7000 MW και για τη Ζώνη 1 ο ρυθµός µεταβολής των συντελεστών µέχρι το φορτίο των 6000 MW είναι πολύ µεγάλος. Για τις υπόλοιπες Ζώνες οι συντελεστές παρουσιάζουν µικρές διακυµάνσεις οι οποίες είναι συµβατές µε την τρέχουσα εµπειρία και τα δεδοµένα του ελληνικού συστήµατος µεταφοράς (µεγάλη συγκέντρωση της παραγωγής στο Βορρά και µεγάλη συγκέντρωση της παραγωγής στο Νότο). Για τις Ζώνες 3 και 5 (Κεντρική Ελλάδα και Πελοπόννησος) είναι σαφές ότι οι Συντελεστές Απωλειών είναι υψηλότεροι σε σχέση µε τους Συντελεστές των υπολοίπων Ζωνών και ως εκ τούτου παράγεται σαφές σήµα αναφορικά µε την εγκατάσταση νέων µονάδων παραγωγής σε αυτές τις περιοχές. Αντιθέτως η περιοχή της Ζώνης 4 ( υτική Ελλάδα) χαρακτηρίζεται από οµαλή αλλά µεγάλη µεταβολή και ενώ σε φορτίο Συστήµατος µέχρι 8500 MW οι συντελεστές έχουν τιµές πλησίον των τιµών των Ζωνών 3 και 5, σε υψηλότερο φορτίο η µείωση των τιµών είναι µεγάλη µε αποτέλεσµα να υποβαθµίζεται η αξία του «σήµατος». Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 17

4.5 Εναλλακτικές προτάσεις για το ζήτηµα των απωλειών 4.5.1 εδοµένα Σύµφωνα µε τον Κ Σ&ΣΗΕ, η µελέτη υπολογισµού των συντελεστών εγχύσεως ισχύει από την έναρξη του επόµενου ηµερολογιακού έτους και για δύο τουλάχιστον συνεχή έτη. Η µελέτη αυτή µπορεί να τροποποιείται εντός του χρονικού διαστήµατος ισχύος της σε περίπτωση σηµαντικής αλλαγής µόνιµου χαρακτήρα στην τοπολογία του Συστήµατος Μεταφοράς. Με αυτό τον τρόπο, παρέχονται «σήµατα» έτσι ώστε να εγκατασταθούν µονάδες παραγωγής σε περιοχές του Συστήµατος όπου οι συντελεστές απωλειών λαµβάνουν ευνοϊκές τιµές. 4.5.2 Η άποψη των Συµµετεχόντων στη ιαβούλευση Ένας Συµµετέχοντας θεωρεί ότι ο υπολογισµός των συντελεστών απωλειών σε πραγµατικό χρόνο θα δηµιουργήσει σύγχυση αναφορικά µε τα µηνύµατα που δίνει στην Αγορά η όποια off line µελέτη. Εναλλακτικά ο Συµµετέχων αυτός προτείνει συχνότερη επικαιροποίηση της µελέτης (κάθε έτος). Ένας Συµµετέχοντας θεωρεί ότι οι προτεινόµενες εναλλακτικές επιλογές υπολογισµού των συντελεστών απωλειών σε ηµερήσια βάση µε ακριβέστερες προβλέψεις δύνανται να συνδυασθούν µε τον υπολογισµό της καθαρής µεταφορικής ικανότητας των διασυνδέσεων σε ηµερήσια βάση στο πλαίσιο της περιφερειακή Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης η οποία αναµένεται να λειτουργήσει στο µέλλον. 4.5.3 Η άποψη της ΡΑΕ Ο υπολογισµός των συντελεστών εγχύσεως σε χρόνο εγγύτερο στην πραγµατική λειτουργία του Συστήµατος (π.χ. σε ηµερήσια βάση και ανακοίνωσή τους πριν την υποβολή προσφορών στον ΗΕΠ), αυξάνει το βαθµό βεβαιότητας για τα δεδοµένα του προβλήµατος (διαθεσιµότητα µονάδων, αιολική παραγωγή κατανοµή φορτίων στο Σύστηµα, τοπολογία Συστήµατος). Σηµειώνεται ότι µια τέτοια επιλογή (α) θα αύξανε την πολυπλοκότητα στις εφαρµογές της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και (β) θα δηµιουργούσε πρόσθετες αβεβαιότητες αναφορικά µε τις συνθήκες συµµετοχής των µονάδων στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας. Η ΡΑΕ θεωρεί ότι o συνδυασµός της παραπάνω επιλογής µε την υφιστάµενη κατάσταση, δηλαδή αφενός ο υπολογισµός των συντελεστών σε ηµερήσια βάση για τις εφαρµογές της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και αφετέρου ο υπολογισµός των συντελεστών απωλειών και η δηµοσίευση τους σύµφωνα µε την ισχύουσα πρακτική (κάθε 2 έτη), θα επέτρεπε την παροχή κατάλληλων µακροπρόθεσµων «σηµάτων» στην Αγορά µε ακριβέστερες προβλέψεις για δικαιότερη κατανοµή των απωλειών. 4.6 Συνολική αποτίµηση των ζητηµάτων 4.6.1 Επίλυση Ροής Φορτίου Συνεχούς Ρεύµατος Σχετικά µε την χρήση της µεθόδου συνεχούς ρεύµατος πρέπει να σηµειωθεί ότι η ΡΑΕ τη θεωρεί σηµαντική αλλαγή και αποδέχεται τους λόγους για τους οποίους πραγµατοποιήθηκε αυτή η αλλαγή (απλότητα, πολύ πιο εύκολα επαληθεύσιµη από τρίτους ώστε να παρέχεται µεγαλύτερη διαφάνεια). Ανάλογη είναι και η στάση των Συµµετεχόντων στη ηµόσια ιαβούλευση. Πρέπει να σηµειωθεί ότι στο παρελθόν ο ΕΣΜΗΕ είχε αποφανθεί ότι η ανάλυση ροής φορτίου εναλλασσόµενου ρεύµατος ήταν προτιµότερη διότι λαµβάνει υπόψη της την κατάσταση των Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 18

τάσεων 10. Η ΡΑΕ θεωρεί προτιµότερο τον διαχωρισµό των δύο ζητηµάτων (απώλειες και ρύθµιση τάσης) στο επίπεδο της λειτουργίας της Αγοράς και εποµένως η µέθοδος συνεχούς ρεύµατος που χρησιµοποιήθηκε κρίνεται καλύτερη. Όπως αναδεικνύεται στη µελέτη του ΕΣΜΗΕ, η µέθοδος ροής φορτίου συνεχούς ρεύµατος αποτελεί εργαλείο το οποίο απλοποιεί κατά πολύ τον υπολογισµό των συντελεστών απωλειών εποµένως µειώνει το φόρτο εργασίας που απαιτείται για τον υπολογισµό τους. Με τη νέα µεθοδολογία όπως παρουσιάστηκε στη µελέτη του ΕΣΜΗΕ δίνεται η δυνατότητα για ταχύτερο υπολογισµό των συντελεστών οπότε διευκολύνεται η πραγµατοποίηση των απαραίτητων διερευνήσεων. 4.6.2 Υποθέσεις µελέτης Εγχύσεις µονάδων παραγωγής & Αιολική παραγωγή Η ΡΑΕ θεωρεί ότι ο τρόπος µε τον οποίο γίνονται οι υποθέσεις της µελέτης δεν εξυπηρετεί τις απαιτήσεις για διαφάνεια. Ενώ η γενική υπόθεση για ένταξη των µονάδων µε βάση το κόστος καυσίµου (µεταβλητό κόστος παραγωγής) είναι εύλογη οι συνήθεις εντολές κατανοµής του ΕΣΜΗΕ προς τις µονάδες (όπως αναφέρεται στη µελέτη) για επικουρικές υπηρεσίες δεν αποτυπώνονται σαφώς. Επιπροσθέτως, στη µελέτη αναφέρεται ότι λαµβάνονται υπόψη τα ιστορικά στοιχεία έγχυσης των υδροηλεκτρικών µονάδων χωρίς να γίνεται κάποια άλλη τεκµηρίωση. Η ανάλυση που παρουσιάστηκε παραπάνω αναδεικνύει τα σχετικά ζητήµατα. Με δεδοµένο ότι οι υποθέσεις αυτές επηρεάζουν σηµαντικά τις τελικές τιµές των συντελεστών απωλειών όπως υπολογίζονται σήµερα θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια στην εκπόνηση της µελέτης έτσι ώστε: 1. τα βασικά σενάρια να λαµβάνουν υπόψη τους τα ιστορικά στοιχεία εγχύσεων των µονάδων για τα διαφορετικά επίπεδα φορτίου του Συστήµατος 2. ο καταµερισµός των απωλειών του Συστήµατος θα πρέπει να επιτυγχάνεται µεσοσταθµικά. Η κατάστρωση των βασικών σεναρίων θα πρέπει να τεκµηριώνεται µε εκτενή παρουσίαση των ιστορικών στοιχείων και της στατιστικής ανάλυσης που χρησιµοποιήθηκε προκειµένου τα ιστορικά στοιχεία να ληφθούν υπόψη. Στόχος είναι αφενός να επιτυγχάνεται η χρήση δεδοµένων πλησιέστερων στις πραγµατικές συνθήκες λειτουργίας και αφετέρου να υπάρχει η δυνατότητα αναπαραγωγής και εφαρµογής των ίδιων µεθοδολογικών πρακτικών και στο µέλλον έτσι ώστε να διασφαλίζεται, πέραν της διαφάνειας, και η σταθερότητα στους όρους που διέπουν τη λειτουργία της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Επιπλέον, η ΡΑΕ θεωρεί ότι θα πρέπει να διερευνηθεί από το ΕΣΜΗΕ το κατά πόσο το υφιστάµενο σχήµα µε το µεγάλο πλήθος επιπέδων φορτίου είναι συµβατό µε την επίτευξη των παραπάνω στόχων. Σε σχέση µε το Σχήµα Π.19 το οποίο παρουσιάζει τις καµπύλες διάρκειας φορτίου για τα έτη 2007 και 2008, αξίζει να σηµειωθεί ότι για φορτίο Συστήµατος µεγαλύτερο από 8000 ΜW (δηλαδή για λιγότερες από 1000 ώρες το έτος) χρησιµοποιούνται 10 επίπεδα φορτίου τα οποία αντιστοιχούν σε πολύ µικρό αριθµό ωρών και εποµένως η στατιστική προσέγγιση για το σχήµα παραγωγής είναι ιδιαίτερα δυσχερής. Μικρότερο πλήθος επιπέδων φορτίου (και εποµένως µικρότερο πλήθος συντελεστών απωλειών εγχύσεως) ενδέχεται να επιτρέψει τόσο την δηµιουργία αντιπροσωπευτικότερων «βασικών σεναρίων» όσο και την εξαγωγή συντελεστών απωλειών εγχύσεως µε µικρότερες διακυµάνσεις εποµένως µε µεγαλύτερες δυνατότητες να επιτελέσουν το ρόλο τους ως «σήµατα» για την Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας. 10 ΡΑΕ/Ι-63414/9.11.2007 Έκθεση ηµόσιας ιαβούλευσης επί των συντελεστών απωλειών εγχύσεως του Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς 19