DE EXPOSITIONE FIDEI ORTHODOXIE AUCTOF1E JOHANNE DAMASCENO c dissertatio tiieologica dogmatico - histor1ca. cujus partem quartam EX SPECIAL! SACl\JE REGIME MAJESTATIS GRATIA et yenia max. ten. facult. theol. upsal. P. P. Mag. Doc. CAROLUS JULIUS LÉNSTRÖM S. S. THEOL. CAND. STIP. OXENSTJ. et CAROLUS LEON. BERGGREN UPLAND. HOSL. in audit. eccles. die xii dec. mdcccxxxix. η. α. m. s. ups ali je EXCUHEBANT REGIAE ACADEMIAE TYPOGRAFHI. /X
ι HOGVALBORNA ENKE-FRU GREFYUMVAN AI KOIIE.B. M, HLUVGSFOB född POSSE helgas dessa blad såsom en ringa gärd af oföränderlig tacksamhet och vördnad af Carl Leon. Berggren.
.. πολυσχιiios 29 π$ε*τον ' αλλ' ονκ ω? fy τί/ (plan το άμαρτκνειν i'yowet, εν τ?/ προκιρίσιι ii φαλλοί'.. II, 12.; dominio terras instruclus (sec. Veteres): την tw!» <ygluiv upyt/v ενε%>ίριζεν.. II, 3o. Spoute aulem peccavit primus bomo: επ χγχβω γενόμενος... otvrεξχσι'ω προα ρίσει ετραπη st ax kxtoc φυσιν tis ro παρά φναιν. II, 4., quum hostis, diabölns, divina eum dignitate imbuere polliceretur, carnisque sie illecebi'is succumbens: snuii) Βεότηros g\nlit o sybpos itxsa^tt τον α»5ρωπον, σαρκός προβληματι ig\tot saut III, i. Deus autem b om i nes Proloplastos peccare si vit, quia malum islud alias Dei bonitatem vicisset: ti ii μέλλοντας ίσισβαι ia την τχ εχ xyxboτητα, ro κχκχς si; οικείας προαιρεσεως μέλλε tv- sitabxi, εκωλυσεν αυτους γενέσβχι, ro κακόν ενίκα άν την τ χ sx αγαθότητα. ποιεί τοιγαρο υν β εο! xyxbx, άπαντα α Tcottt' "κάσες ii si; οικείας <npootiρεσεως καλοί τί και κακοί yuttott. IV, 21.; et quia liominem tenlari et probari oportuerit: titt προτερον ioxtμασβέντχ τον Χ/Βρωπον' α ηρ απιιρχσος, ctioxtfaos, xi'vos λογχ clpios' xxi τη πείρορ i<a της τηρησιως της εντολής τιλιιωβεντα, χτω την χφβχ ρσluv, χριτης κομ.ίσχσβχι ε'πχβλον. II, 3θ. Post lapsum peccandi proeli vi tas, carnis lex, legi spirilus contraria, dominatur: πχρχßuvtss gy.xaius τον <ημω ν τ χ sx, και την π ροσβοληγ τχ πονηρχ πα ρ^'ζαμενοι, ιίωκχμιν αντη tia iov, vt ρχβέντίς νφ εχυτην τη αμχρτίορ. Xtyrrxi χν και η ενχποκιιμέιη τω σώματι η αων Ια μη και uiajinff's της άμα. ρτίχς, ητοι επιβυμια και η^νη τχ σώατγις, νόμες iv το~ς μέλεσι της σαρκός η ν.ων. IV, 22. αμαρ τία. χιβιίση, και καταΐονλωσκμίνη τον ίίνλ ρωπον, και vtav st iel κακίας ετκτωρεναχαη τω βίω.. III, ΐ 5 mortales farli sunt, ne immortale esset peccatum (aliasne aeteruus esset rnundus?): φβοργ Βχνατχ κατtiixxa tv, "va μη αβάνατον η το κακόν. IV, IQ» laboribus, curis, molestiisque obnoxii: πάνω κα9υπ<.β\>.9ήαητχι, τον ταλχίπωριν "Κκων βίον. II, 3ο ; animi aitectibus facile dedili; liberos dolore gignewtes, et ad mala queeris proelives:.. τη φ9ορχ πpoaiikstxasxt, *«i παρητος uvti απα9ους, και θνητός αντί ά^ανα τχ γίνισλαι, κα< avyiriaa μχ, χαι ρεναης γινηαιως trtitta9xt, και τη εφϊαιι της ζα>ηί, ταιι- μέν ηίέων, ω* ^9tv ταύτη* σννιτωντων^ αντίχεα9αι' προς ii τ ovs tovtcuv π ρ uv9ovy.svxt την τερηαιν «Jfuif anty^avta9at' και την μίν εφιαιν εκ ιχ προς την υ\ην, τον ii 9νμον> εκ τχ της σωτηρίας 0>τωί εχ9ρον μεταφί:>>ν προς το ομοφσχον. II, 3θ. Superest tarnen etiam post lapsum immortalitas animi, (quam argumenlis aristotelicis probat Dial. Op. I, p. 72)> e'; liberum arbitrium, indeque snpp^teus bomini fa<-ultas, gratia Dei dignum se aut indignum reddindi, bunurn malunive eligendi: τη 4>υχη ενεαπαρται φυσικώς ϋναμα ορεκτική τχ yu-.a φΰσιν Ίντος^ κα< καντων των xatωiως τη φύσει προσόντων συνεκτική, ηπς λίγε αι Βίλησμ. II, 22. Est homini liberum arbitrium,
So quia ratio, libere cogitandi facultas, nulla omnino sine libera voluntale TT" consistere posset; 11, 27. y 1 jy t xx εσκι λογιχον,?/ V θ\ ' j. / λογικον ov, xvgtov εσαι πράξεων, και αυτεξχσιον; alias Deus caussa mali esset: IV, ig. zx kvtos τίμια κατα σκευάζει, y απμα. άλλ! η οίχείχ εχάσου πξοκίρεσις; ut is impedit tantuin a- ctiones malas: «7ρεσις κει εφ ημτν εσιν' y Si πρκξις πολλάκις κωλύεται, χατκ τινκ τρόπον της dtias προνοίας' II, 26. Si principium agendi hömini tion inesset, cui bono voluntas concreata exsisleret? ti μηΰιμιχς εσιν κρχη πράξεωί o άνξιρωποε, περιττών εχειτο βχλευεσ^αι' πασα γαρ βχλη πράξεως ενεχα ' Π, 25. j salvo libero arbitrio, vires hominis Providentia Dei conservat et coramunicat; y μεν κριτή ix rx Θ tx isosy εν τγ φύσει, xxi kvtos iσι πkvtos κγχap%y χκι αιτία' χκι εχτος rys αυτχ σιινερytas, χα.ι βοηθείας, κόυνχτον ayubov Βελησαι, y πρκξκι ημαε. εφ' ημ7ν si εσιν, y εμ'μείναι τγ κριτή, χκι άχολχβησαι τω Θεω προε ταντην χχλ.ονντι, y κποψοίτησκι τω &εω... y.,. άχολόυβησχι τφ StaßoAup, προς ταντην Qxaxiav') χαλουντι κβιασως... II, 3ο. Voluntas libera est, quia liomo, utpole creatus, mutari posse atque moveri debeat, non corpore tantum, ut bruta, quornm est physica modo mutatio, sed etiam anima, quod rursus fieri 110η polest, nisi admissa libere cogitandi, eligendi, concnpiscendi et agendi facultate: πάν γέννησαν χκι τρεπτον Ισιν' ω» γαρ,; κρχη rys γεννήσεως κπο τροπής ηρξκτο, ανάγκη ταύτα τρεπτκ είναι' τροπή Si εσι το εχ μη όντων tis το είνχι παρα- %Byvat, και το ii; υποχειμενν.ς υλης ε'τερον τι γενεσβα:. τκ μεν χν κφνχα xal άλογα τρέπονται χατκ τks προιιρημένχε σωμ ατιχκς αλλοιώσεις, τ κ Si λογιχα, χοιτκ προκίρεσιν' τχ γαρ λογιχχ, το μεν εσι Biwpyrixov, το Si πρκχτιχόν... το βουλευτιχον.. πας kv ο βχλευομένος, ως επ αυτω rys αίρεσεως χσης των πρακτέων, βχλενεται, Γινα το προχριβέν ix Tys ßx\ys s'xyrxi, xcti ελίμένος πξκ^νΐ' ει Si tisto, IJ uvxyxys παξυφίσκτκι τω λογιχω το α-υτεξχσόν' II, 27. Neque vero aliter liomini, nisi quatenus libere volenti, imputari peccata ulla, nec genera peccaiorum distingui possunt. Est enim peccatum voluntarium involuntario majus: r2 κχχσίχ, τ o μεν εσι χκτκ βίκν, ro Si SS κγνοικν'.. ζ y κξχη ε%ω%εν, μysiv σνμβκλλομενχ χχτ oixtlav ο ξ μην τχ βιχσ^'εντος... το Si, Si κγνοικν κχχσιον Ισιν, 'οτα.ν χυτοί παρίχωμεν uit'ikv tys αγνοίας, «λλ χτω συμβγ' ει γχξ μεβ'υων Tis etc. εχχσι 'ον εσιν, χ y <xg%y, τχτίσιν y αιτία, εν εαυτω tis'oti τκ xu^ εχχσχ, Si' ων, χκι εν ois y πξα ις.... εισί τινα μέσα εχχσίων χκι κχχσιων' κτινα xysy χκι λνηηςχ οντά, Sia μείζον χαχον κxτxsεχoμ^sx^ ως Sik νανάγιον κποβχλλομεν τκ εν τω π\οίι>). τκ nxtsla χκι τκ κλογα εχχσιωε μεν ποιεί, χ μiv Si χκι πξοχΐξχμενχ, και 'οσα Sia Βνμον π^αττομεν, μ.η προβχλευσκμενοι, εκχσι'ως ποιχμεν, χ μ$ν χκι χατκ ngoatgtatv. II, 24. (Plurima attulit III, i4. libertalis argumenta, exigui tarnen momenti, ex Maxim. Dial. c. Pyrrho.) - Habes ha?c fere omnia Nostri de peccato sensa, manca illa quidem et
et hbmiili consubstantialis sit: εκ δυο φύσεων τελείων, Άείχς τέ και uvdowfsi Ol pelagianismmn rédolentia, quod nec aliter exspectandum fnit. quum i- dem illud dogma in eccl.gr. pelagiana exigui semper prefii esset, quamquam idem apud Patres latinos gravissimurn. Psychologiam Nostri subtilins explicarunt Scholsstici, imprimis Thomas. Patres grasei, et in iis prcecipue Chrysostomus, pelagianismo adnuentes, ante JNostrnm jam po stnia verunt: hominem facilius quidem post lapsum ad peccatum allici, at postc-a etiam facultate instruetutn esse sua sponte illecebris obnitentli, quamobrem nullus apud.nostrum invenitur articulus de Gratia JJei, utpote qua liorao dignum se reddere, uti abutive possit. Princeps est homo sui convertendi et regenerandi; nulluni, ex quidem sen - su lutlierano, peccatum admitlitur originale; cui bono tunc Christi merilum et Dei gratia? Pelagianismo liuic adslipulati sunt Dogmatici nec non Scholastici gueci sequentes: Theodorus Studita, Tbeophylaclus et Eutbymius Zigabenus, et Conf. Orth. p. 5o, 5i, 52, 58 etc. Iii. Soterologia. a. Christologia. (Cfr. id, quod de Trinitate prasfati sumus). Christus in vera sua persona (πρόσωπον, ύπότασις) duas naturas (φύσις) habet χσυγχύτως (inconfuse), ατρέπτως (inconyertibiliter), μ&χρέτccs (indistanter), αχωρίτως (inseparabiliter) conjunctas et distinctas, quarum unaqueeque suam conservat naturalem differentiam et proprietatem, humanam et divinam, ut qui vere Deus et vere homo, Deo ^ { / j χ t o\ ^ ol / frivns φαμέν γεγεννησ^αι τν,ν ενωσιν' κ κατα φυρμον,?/ συγχυσιν >j συγκρασιν, i) χικάκρασιν, ως ό θ"εν λ χ roς εφ ή Διοσκορον, Ευτυχής τε, και Σευηρος, και τούτων έιαγώς συμμορία' χύ'ε προσωπικών, η κατ «//«ν, η ταυτοβχλίαν, jj όμωνυμίαν, tj ευδοκιών, ως ό ^ιοτυγών έ'φί] Νετοριος, Διοόωρός τε και ό Μομφουιτίας εόόωρος, και i; τούτων ^αιμο\ιώόγ}ς ομηγυρις, αλλα κκτα σύν^εσιν, ίίγουν ΚΚ& ύπότασιν, άτρέπτως, και ασυγχντως, αναλλοίωτων, και αδιαι ρέτως, και αδιατάτων, και εν δυσί φυσεσι τελείων έχχσαις, μίαν ύπότασιν ό- μολογχμεν,. δυο φύσεις... σώζεσ$αι εν αυτίρ μετα την ενωσιν' χκ Ιδιορ και ώνχμερος τι^έντεν έκάτνν, αλλ' αλληλαις εν τγ μιορ συνθέτω ύποτάσ ει. χσιώδη γαρ φαμέν τών ενωσιν, τχτέτιν αλν\5τ}, και χ κανόι φαντασιών. χσιώsi) δέ, χχ ώς των δύο φύσεων αποτελεσασων μίαν συν^ετον φυσιν, αλλ' ένο'δεισων αλληλαις κατ αλήάειαν εις μίαν ύπότασιν συνβετον τχ υίχ Θεχ, και σώζεσ2ϊ«ι αυτών rtjv χσιωδη διάφορων οριζόμενα. ΠΙ, 3. ομοχσιος τ > εω,,, ύμοχσιος και ημ,ΐν. III, l3. 'Ολος έ'τι Θεος τέλειος, χκ ολον δi Θεοs... καί 'όλος ώίνβτρωπος τίλϊ/of, χκ 'όλον οίν^ρωπος... το μέν γαρ ολον φύσεως έτι. παρατατικον' το και όλος, υποτασεως, III, 7 Veram igitur humanain assumsit Logos naturam, in individuo, non in theoria et specie: Αόγος σαρκώδεις, χτε τι)ν έν τγ φιλ?? 5εωρΙο& κατχνοχμλνψ φύσιν ανελαβεν' χ γαρ
0 2 σάρκωσις rsroj αλλ' απατή και π\ααμα σαρκώσειof χϊ.ι την ev τω εί'δεί Seaρχμενην' å γαρ πασας rett υποσασει; avexaßiv, α\'κα την ev α-οαω, την αυτήν Ισαν τ γ ev τω ει'διι. III, ii. Per π/ριχωρησιν illam, quai allera est pars communionis naiuraram et idiomatum uniuscajusque, divina nalllra liunianam pei'tneat: Οίκιιχται δς τα ανθρώπινα ο Λογοι. αυτ γαρ ίς"ι τα της αγίας αυτχ σαρκός 'όντα' και μεταδιδωσι τγ σχρκί των ίδιων, κα τα τον αντιδοσεως τροπον, Λ«την tis α\\η\α των μέρων πι ριχωρησιν, κ *1 την κα3ί υποσασιν ε'νωσιν. και οτι ei; ην, και c αυτοί, Ο ν.αι τα Sf7a και τα ανθρώπινα ενεργών ev εκατίροι μορφή, μιτα της Βατέρχ κοινωνίας. III, 3. Has natural, si verae, St ανδρική ενέργεια (Cfr. Pseudo-Dionys.), divina cum humana conjuncla, duas necesse voluniates duasque earundein effectus vel actiones, ut ignitum gladiurn et ignem et ferrum, Labertn(: III, i 3. εχειν αυτόν κατα\\η\ωί ταΐ; δυο φυσισι, δ π\α τα των δυο φύσεων φνσ κά' δυο St"k>itTets φυσικώς,.. Seιαν και χν 3ρΐυπ!νην.. αυτεξούσια δυο φυσικά.. και σοφιαν και γνώσιν... III, l5. $υο. ενεργιίας' και επί τη; πι πυρακτωμένης μαχαίρας αϊ φύσεις σώζονται τα πυρός κ*ί τ σιδηρά' (quod contra Monotheletas, ecolesiam graecam jarndiu infesfantes, iisdem argumenlis, quibus pugua flagrante adversaiii jam oppugnarenlur, defendere conatus est, ex. gr.): η t liomo (III, 16.) ex duabus consisfit naturis, anima et corpore, quoruni proprietates retinet, uec ex una; unius tarnen natu ral omnes sunt, ut membra speciei, ita Christus duas habet riaturas, non unam, nec tarnen unius est natural, ita ut species Christoruui reperiri posset. Unius tarnen est natural, scilicel unieai, individuae per son»; III, i4. JNisi dual essent actiones, patri non esset consubslanlialis, providentiam totius universi ut Paler alias non gereret nec miracula ederet, quia liomo divina agere non posset; si cornposita autem esset actio, Patris actio etiarn esset cornposita necesse, ex divina et humana, quod nefas esset dicere. Personam non praimillit actio, alias trinitas esset unitas vel trilheisrnus, tres habens actiones; alias dual a- ctiones duas praeeiperent persouas. Si una actio est, divina aut Jrumana, creata aut increata sit necesse, alias sibi contradiceret. Agit una persona Christi in utraque nainra cum alterius conimunione, sed ulriusque proprietatibus, voluntale et actione. Una eademqne persona hoc vel illo tuodo deterininato, mtu vuit, unaqueeque autem natura nudam vim seil potenliam quid vis per se volendi et agendi habet. Consilium et eleclionern in Christo, tamquam in Deo, esse non posse, constat, qnnm id qnandam in illo praäciperet ignorautiam. (III, i4). Contiuuai autem quahlitates non sunt natural, sed discretai: ΑΙ τχ κυοί& φύσεις xrt ε» σωμα είσίν, χτε ί-.ιφανίΐα μία, χτε γραμωη, χ τόπο;, χ χο'ο νος, riva υπο το συνεχές ποσον αναχ3ω;ι ταύτα γαρ ehrt, τα συνιχω; αρι3-
... «Τ/5-») 53 yiutvv. III, 8. Numerai i possunt,' quia distinguij Paulus et Petrus II,011 duas li a b nt naturas, sed unam, duas autem sunt personas, nec una; numerari igilur possunt personas bominum, nec. vero na turas, ut in Christo. Divina natura cum humana per meutern,, prasstanlissimam nnimi humani facultatem, conjungitur: ηνωτχι α α p<! δ.χ μέσχ tx 0 Kayas τχ ex μεσιτεύοντας ex χαθαροτητι xx! σαρπος πχχντηro III, 6. Contra Origenem IV, 6. ait: Quum mens τχ λόγχ ante incarnationis momenlum 11011 prasexstiterit, ut nec hominis anima ante suam nalivitatem, hinc sequitur, ne Kayov qnidem, antequam incarnalnrn, nomine esse Christi appellandum (Greg. Naz., Cyr. Alex, et Äthan.), quando in ipso prim um utero Marias copularentur naturas, et quidern sine confusione, nmtatione vel composilione : χ χρουποσχσνι καθ έχυτην α«ο <! ηνιίθη ο Silas "Kayas, ακκ" ένοιχήσχς Τ}1 γχσρ! της αγίας πχρθένχ... yevoaevos τγ σαρπ! ντόσασις'.. ασνγχΰτως, ανακκοιωτως, αδιαιρέτως, μη μεταβχΐ ων την της θεότητας αντχ φύσιν eis την της σαρκός χσ'ιαν, μητε την χσίαν της σαρxos αύτχ eis την φνσιν της αντχ θιότητος, χδέ έκ της Sil,ς αν τ χ φνσιω,ς, χα! ης προσελάβιτο ανθρωπινής (pvnetus, μίαν φνσιν αποτεκέσας συνθετον, Ill, U- Naturas per communionem naturarum proprietates sibi invicem comiminicant: τχτο δηκοι η θεανδριχη ενέργεια, or* ανδρωθέντος ιχ, ηγανν ένανθρωπησαντας, και η ανθρωπινή αντχ ενέργεια Sela ην, ηγονν τιθιωμέιη, χιti χχ 3/ ~ * C 3^3/ 1 >/ ~, και αντχ enpyiia χκ άμοιρος της ανθρώπινης αντχ ένεργιίχς, ακκ! έκατέρχ σνν τη ετέρα Secoρονμέιη. 111, 1 9. Divina natura 11011 est pars Trinitatis, sed tota trinitas in una suarum personarum: TO xotvov μιτα τχ ιδίαζα-τ os έ'χιι η νπόσχσις, χα! τα καθ εανν Γ\ t t ωμ,οιοος της θειας αντ.. ενεργείας η Jtia Λ > ην ν πα/^αι' χσ'ιχ δε χαθ ε. ντην χχ νφι'σαται, ακκ έν τ αις νποσασεοι θεω- ρfira*... χτω και έν τη ένχνθρωπησει τχ evas της αγίας τριάδος ιχ Κογχ, φαμ έν πζαχν και τ ektluv τι.ν φνσιν της θεότητας έν μιοί των αυτής υποτάσεων ενωθηνχι πάση τη ανθρωπινή φναει,»«ι χ μέρας μέρει. Ill, ί>. Nec igitur Christus est modo Deus, quia duas habet naturas, nec modo homo: ei μιας Kly.vris τον ίκρισον φναεω-ς απκην ταυτην ει'ποιεν, η γνμνον αυτόν εον ομοκόγήσουσι, χω! φαντασιών eισχ ουσιν, χκ ένχνθρωπι σιν, η φιλον άνθρω ποι' και πχ το, *ν θιοτητι τίκειον, χα! ra έν ανθρωποτητι τέχειον ; III, 2. Nec unam compositam naturam efficiunt am bas, pater enim ipse, quippe sui Ιμο'χσιος filius, tum esset compositus: ti γαρ μιας φύσεως σννθετχ ων ο χρ σος... έ'σχι apa και t πατήρ συνθιτας και τη σαρχι ομοούσιος, οπερ αίτοπον' πως κ«*' μια φύσις των εναντίων χσιωδων διάφορων διχτιχη γενησιται χα! αχτιση ; ΠΙ, 2. Verum contra hominem esse oportuit, ulpote qui hominum peccata tolhret: επειδή δι αμαρτίας ο θανατος είς τον χοσμον είσηκθιν,... έ'δει τον Κυτρωσοοσθαι μέκκοντα αναμαρτ ητ,ν >ινχι, και μη τω θανατιρ δια της αμαρτίας ανοιμαρτητον ιινχι, και μη τ φ -Ja-
54 νχτω Six τηε χμχξτίχε υιαυβννον* III', 1. πχντχ κνίλχβε, σωμχ, ψνχην νοι~ gav χχι Χογιχον, xxl τχ τούτων Μιωμχτχ'... το yx κπξ'οε\ηπτον, xsn^xortutov, III, 6. Est autem ha;c caro non per se adoranda, ut (IV, 2.) lignurrt nec per se, nisi admolo igne, uritur (similitudo Patribus familiaris), ut purpura regis per se non est veneranda: ν σχ ξ, χχτχ την εχν Tfis (ßvffivf stt πζοεχυνητ )! i.. <JV εχυτην, xxxx Six τον ηνωμένοv χυτ';ι xxtf υπotxfftv Θιον Αογόν' IV, '6. Hase ipsa caro, hec divina natura, passa est3 Christus autem (persona) passus est carne: χπχβηε τσ Λόγχ Βιότηε... Tys axgxos πχσχσσηε.. III, 26.; divina utpote natura divinitatis attributa conservante eaque carni comnumicänte: hi yt~ Sxätigx φυσιε iv τιρ XgiTif! μιτχ τηε ΙΒχτίξχ κοινωνικέ. III, 19. In historia Christi post incarnationem exponenda ordinem Symb. Apost. sequilur (qui hodiernus est articulus de statu utroque Christi). Genealogias, qua; apud Evangelislas inter se difierunt, componere sludet, per fictionem (IV, i4.) malrimonii Levirate!, quo Jacob iilius esset Melchi, ex vidua demortui ejusdern fratris τσ Mathan, Heli filius τξ Mathan ex legitima et propria uxore natus, (Cfr. Winer Eibl, Pieal- Wörterb. 2 Ausg. ι833. I. p. 660). Mytbis (ex Protevangelio Jacobi desumtis) de Joachimo et Anna, Maria; parentibus etiam iidem habere videtur. (Superstitione et credulitate quanta laboraverit Noster, ex aliis locis etiam, pheeipue ex Orationibus in laudem S. Maria?, cernere li cet). In utero Maria; hnjus caro et auima Christi simul creala sunt: χμχ το σωμχ xxl η φνχη πέπλχτχι. II, 12. Corpus ejus fuit verum, i. e. nostro consubstantiale, nec a coelo sumtum, Mariarn quasi per canalem transiens: ax xgxvobiv το σωμχ χχτχγχγοντμ xxl ωε Six σωχηνοε Si αυτί]ε πχριχβοντχ, «λλ ε κυτηε Ιμοχΰιον ημϊν χνχχκβοντχ, χ.χι sv εχυτψ νποτησοντχ.. χ γχξ χνβξωρον φιχον εγίννησιν η χγίχ πκρβένοε, χχχχ Θιον κλνβινον' Σ γυμνον, κλλχ σισχξ*ωμίνον. III, 12. Absque dolore parientis natus est, (quod, ut sa;pe, ex falsa S. Scripturas. interpretälione pro bare conatur): ηε yxg rjsovv χ προηγήσκτο, ssi coslv επηχο\σ$ησε (Es. 66, 7. Antequam parturiret, peperit (!)) IV, i4. Virgo semper Maria pennansit: ωσπεξ συχ"κηφβιιε πχρβϊνον την - αυ\\χβασχν ετηρησιν, Στω xxl τιχβΐιε Si χυτι,ε, χχι χικκεισμανην τηξήσχε χυτην ου γχο χδΰνχ,τοε iv χχι ϋιχ τηε πυληε SnXBsTv, χχι τχυι-ηε μη πχρχβλχφχι σήμ,χντρχ. IV, 14. Primogenitus igitur et unigenitus dici potest Christus (IV, 8.) 5 neque id humano tantum more, sed etiam divino. Est enim primogeni tus pra! omni creatura, προ χλλων xst\(pzv, pr ceteris Dei filiis o- mnibus, höminibus; unigenitus autem, quia solus genitus, non creatus, a substantia, non tamquam creaturäé, a voluntate tantum Patris. (Greg.
55 Nyss. et Äthan.). Q apel htimanam assiimserit naturam," affeqtibus fuit et cupiditatibus ohnoxius iisdem, quas humanas η aturas propria sunt, sed sine culpa; nostri, lion sui ipsius, caussa. Baptizatus est igitur, ut liobis salus, (quas rlietoricé pingitur), inde redundaret: βχπτίζιτχι,κκ us otv7os χρηζων κχβχρσεω5, χλλχ την εμην οικιικμινο: κχβχρσιν, ΐνχ συντρίψϊ] Txs κιφχλ^ luv λοχκοντων επί τ κ i/dar os > ΐνχ κλΰσγ την χμχρτίχν, κχί πχντχ τον πχλχιον Αλχμ ένβχφη τω νλχτι, ΐνχ χγιχσγ τον βχπτισην, Ινα πληρώσγ τον νόμον, ΐνχ το της τριχλο: χποκχλΰφ'-η μνσηριον, ΐνχ τόποε κχί υπόγρχμμο5 ημΐν προ: το βχπτΐζισβχι γένητχι, IV, g.; tentatus, ηοπ suggeslis sponle cogitalionibus, sed extrinsecus a Diabolo (III, 20.); timore na tur consentaneo, non improvisa quadam consternalione, in quam tamquam pr scius incidere nequi verit, aifectus; astate profectus, ut qui sapientiam, quas in se esset, in lucem proierret; in preces saspe effusus, ut ostenderet orandi necessitalem et modum, Deumque esse sui caussam (III, 24.) το ημέτ-ίρον oi'.stxuivas πρόσωπον, mortuus in una per sona duas conservans naluras (III, 27.), nec tarnen corruptus λιχφβοροό i. e. non in elementis dissclutns; descendens ad inferos (qua quidem de re III, 29. nihil cerlius deiinitur), τοι/s χπ χίωνων λύσχε πιπιλημέ νου! χ Petr. 3: 19. Iva χυτω πόϊν γόνυ etc.; resurvectus.; post resurrectionem ab affeclibus liberalus, at noslri tarnen caussa eibo fruens, ut, post mortem etiam suam et passionem, re vera viventem se et corpo re indutum ostenderet: μιτα την έχ νεκρών χνχσχσιν πχντχ μι ν τχ πχβη χπέβιτο.. έγινσχτο βρωσιωs μιτχ την ανχσασιν... το χληβ is πισουμινο* τ ηε χνχσχσε'ώε. IV, 1.; ad dexti'am Patris deineeps sedens (IV, 2.), perfectus Deus et perfectus horno, αυνλοξχσβιίσηε της σχρχόε; est autem per dextram intelligenda poleslas Dei et gloria, in aeterna enim Christus vivit feli-' citate, omnia gubernans et sua conservans providentia: τηε χϊλίκ μεβέξιι μχχχ ριότητοε, κχι ζηΰιτχι tis τον χίωνχ, χριίστων Βχνχτκ γινομινοϊ II, 3 Ο. Opus ejus salutare in eo consistit, quod liomo peccalor: 1) corruptione liberarelur: η ΙνχνΒρωπησιε τ κ ικ Αόγχ λικ τκτο γίγονεν, Ά χ χυ τή η χμχρτήσχσα, κχι πεσοισχ» κχι φβχρεισχ φυσιε, νικησγ τον χπχτησχντχ τνρχννον, κχι κτω τηε φβοραε έλ ινβ ιρω Β η. 111, 12.; 2) I'emissionem peccatorum aeeiperet, per baptismum et Spiritum Sanctum regeneratus: xxbr ημχε γεγονωι, της φβοραε λιχ τκ ιλΐκ πχβουί έλυτ ρωσχτο * έπηγχσιν μίν εκ τηε xy'ixs κχί χχράντκ χντκ πλευροίε πηγην αφέσιωε' νλωρ μέν ils χνχγέννηαιν κχί έπίκλνσιν τηε τι χμχρτίχε κχί τηs φβορχε, χίμ.χ λέ, ποτον ζωηε χϊλίκ πρό ινον' εντολχs λέ ημΐν λίλωκε ί»' υλχτοε χνχγιννχσβχι κχί πνενμ,χτοε, λι έντεΰξιωε κχί έπικλησιωε, τω υλατι επιψοιτωντοε τχ χγίκ πνιΰμχτο5. έπιιλη γχ λιπλκν ό oivbgwnos > εκ φνχ η: τι κχί σωμχτον, λιπλην ημΐν ίλω-
56» 'a. < /»,', r ~ t \ χι και τη ν χχj λ. ρσιν, οι υσχτος τι και πνιυχχτ ος tss μι ν πνιυμχτος, το κχτ tlxovx χχί xxå όμοΐωσιν ιν η/luv χνχκχινίζοντ ης, τ 5 df υ^χτος, d<sc της ra πνινμχτ of χχριτος xxsxiροντος το σωοιχ τηs χ ιιχρτίχς, χχί της φ^οςxs κ ιχλχχττοντος, χχί την τα Ptxvxrx ιίίονχ ι ιπλη ρουντος τ κ υ^χτος, το ν dv της ζωής χρρχ,βωνχ πχξΐιχοαίνχ' τϋ πνιυχχτος. IV, g.; 3) Christum haberet tamquam hostiam pro hominum peccalo Deo se immolanlem, qtise hostem ρrsed a privaret, tion autem xjr ov Diabolo prfeberet (Cfr. Greg. Naz., qui primus hane Patrum perversam opinionem oppngnavit): 5νήσκΐι, τον v tå ξ η χ ω v &ιχνχτον χνχ^ιχο μιννς, κχι ixvrev τω χ χ τξι π ροσφί ριι 5υσίχν υπέρ ημών ' χυτιρ γχρ πιπλη αμιλη -iuy.lv, χχί χυτον i'ht το υπέρ ημων λυτρον dfξχσ^χι. χχί χτως ηχ.χς Χν^ηνχι της χχτχκρ/σιως' μη γχο γίνο'ΐο τω τυρχννιρ το τιι άισποτχ προςινιχ$ηνχι χίμχ' πρςςιισι τοιγχρι,ν ο d'xvxtot > χχί χχτχπΐ ιον το σωχχτος ds'aιχρ, τω τη< ΰιοτητος χγχίσρω πιριπιίριτχι, χχί κ^χιχχβτητχ χχί ζωοποΐχ γινσχμινος σωμχτος, $ιχ φ^ιίριτχι, χχί πχντχς χνχγιι, sr χχλχι κχτίπιιν. III, 2j. (quod rhetorico potius modo, quam re vera satisfaclionem quandam innuit); 4) resurrectionis et vilas aelernse spe gauderet: IV, i3. h χ της χυτά γιννησιως ητοι σχρχωσιως, χχί τχ βχπτ ίσμχτος» χχί τχ πχ3ους, χχί της κνχσχτιως, η\ιυ3ΐρωσι την φυσιν της χχχρττμς τχ ταοπχόξ'ις, rs Β'χνχτχ χχί της φ3ορχς, χχί της χνχτχσιως χπχρχη γίγονι, χχί odov κχί τύπον χυτόν χχί ν π ογρκ χμ-, ν τΐ3ιιχιν, Ίνχ χχ'ι ημιΐς τ o7s χυτχ α Λο"Κνυ η τχντις Υχγνισι, γ νωχι3χ 3ίσιι, οπιρ χυτός Iso φυσιι, ν'ιο\ χχί χ\ηρονομν f2, χχί χυτά συγκληρηομοι. IV, 11, $χνχτος χχτηργητχι, η τχ προπχτορος χμχρτίχ Χίλυτχι, ο χ^ης ΙτκυΧιυτχι, η χνχς-χσις d/doiρηται, di/v«- μις η χΐν τχ κχτχφρονιΐν των πχροντων, χχί χντ% τχ χνχτχ di'dara«, η πξος την χξ/vxixv μ,χλχριοτητχ επχι»odoi χχτωρ^ωτχι, πυ\χι πχξχ^ιΐοκ ηνοί%$ητχν > η φύσις νμιο < ι χ di<r ων τα Θιχ χιν.χ^ισι, τίχνχ Θί5 χχί κληρονόμοι yiyovuμιν... Salutem Moses uni genti et quidem vi, Christus autem Omni bus et quuletn sponte, comparavit. Restat locus de iis, qnae de Christo in Sacra Script, dicuntur: i) ante incarnationem, 2) in unione, 3) post unionem et 4) denique post resürreclionemj I. a.) de naturae cönjunctione et consubslantialitale cum Patre ex. gr. Ego et Pater uniun etc.; b.) de periectione ex. gr. Filius et figura substantias ejus; c.) de mulua personarum πιριχωρήσιι, ex. gr. Ego iil patre etc.; d) de eo, quod patris voluntatem efficit ex. gr. Omnia per eum facta sunt; e.) prophetica quccdam afferuntur: 1) de futuris, 2) de futuris, quarnvis prseteritorum instar significatis, ex. gr. Dominus creavit me; II. a) de carnis deiiiealione; b.) de Dei incarnatione vel exinanitione; c.) de unione utriusque. III. a.) alia dicun tur, quibus divina natura celebratur ex. gr. Ego in patre etc.; b.) qui-