Αθήνα 19 Ιανουαρίου 2015 ΕΡΕΥΝΑ ΤΙ ΘΑ ΨΗΦΙΣΟΥΝ ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΗΝ 25 η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ Η Έρευνα πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή Μιχάλη Γλαμπεδάκη και ομάδα ερευνητών και φοιτητών, την εβδομάδα 12-16 Ιανουαρίου στο Τεχνολογικό Ίδρυμα της Αθήνας. Η έρευνα αυτή αποτελεί εφαρμογή των θεωρητικών μαθημάτων που διδάσκονται στη Στατιστική του Τμήματος Οινολογίας και Τεχνολογίας Ποτών και οι φοιτητές εκπαιδεύονται στη συλλογή και αξιοποίηση πραγματικών δεδομένων. Δεν είναι παραγγελία από κανέναν και αποτελεί επιστημονική καταγραφή και αξιοποίηση των απόψεων των φοιτητών. Το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Αθήνας είναι το τρίτο μεγαλύτερο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της χώρας σε πληθυσμό φοιτητών. Απαριθμεί 26.000 φοιτητές από όλη την Ελλάδα, με μεγάλο εύρος βαθμολογίας εισαγωγής και προσφέρει προγράμματα προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών σε μεγάλο εύρος ειδικοτήτων, που καθιστά τους φοιτητές του αντιπροσωπευτικό δείγμα του φοιτητικού πληθυσμού της επικράτειας. Συμπεράσματα Οι φοιτητές : Παρακολουθούν τις πολιτικές εξελίξεις, δεν δραστηριοποιούνται στις πολιτικές παρατάξεις και θεωρούν ότι η ψήφος τους λαμβάνεται υπόψη από τους πολιτικούς. Είναι πολύ δυσαρεστημένοι με την παρούσα κατάσταση στη χώρα και θεωρούν ως το μεγαλύτερο πρόβλημα την ανεργία και τη μείωση μισθών και συντάξεων. Είναι διχασμένοι ως προς την αναγκαιότητα των πρόωρων εκλογών. Ψηφίζουν διαφορετικά από τους μεγαλύτερους σε ηλικία ψηφοφόρους, με τις μεγαλύτερες διαφορές να εμφανίζονται στα Λευκά και Άκυρα ψηφοδέλτια και στην Αποχή. Θεωρούν ως καταλληλότερο κόμμα τον ΣΥΡΙΖΑ με διαφορά 4,7% από τη ΝΔ. Είναι διατεθειμένοι να ψηφίσουν ένα νέο κόμμα, αν τους ικανοποιούν οι θέσεις του και από αντίδραση στα άλλα κόμματα. Το αριστερό τόξο διατηρεί την επιρροή του στους φοιτητές και κατ επέκταση στους νέους. Η πρόθεση ψήφου διαμορφώνει μια διαφορά 9,2% υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ, όταν στις εκλογές του 2012 ήταν 11,2%. Οι αναποφάσιστοι φοιτητές είναι 35,8% Μέτρια συσπείρωση (54% έως 68%) εμφανίζουν ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ και Χρυσή Αυγή. Σημαντικές διαρροές προς άλλα κόμματα εμφανίζουν όλα τα κόμματα. Η εμπιστοσύνη ότι θα καταφέρει το κόμμα που θα ψηφίσουν να ξεπεράσει την κρίση είναι μόλις 27%, όμως η σχετική αισιοδοξία την ανεβάζει στο 82%. Καταλληλότερος Πρωθυπουργός θεωρείται ο Αλέξης Τσίπρας.
Η ταυτότητα της έρευνας 1. Πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα 12-16 Ιανουαρίου, 2015. 2. Το δείγμα περιέλαβε 424 φοιτήτριες και φοιτητές, 45,3% αγόρια και 54,7% κορίτσια. Το δείγμα είναι στατιστικά ισχυρό. 3. Ο μέσος όρος της ηλικίας των φοιτητών είναι 21 έτη (κεντρικός μήνας γέννησης: ο Οκτώβριος του 1993). 4. Το 30% των φοιτητών εργάζεται παράλληλα με τις σπουδές του. 5. Οι ερωτηθέντες φοιτητές προέρχονται από 47 από τις 56 εκλογικές περιφέρειες της χώρας (το 84% της επικράτειας) 6. Το μεγαλύτερο μέρος των φοιτητών έχει ξαναψηφίσει (86,7%).
Ευρήματα Α. Γενικές Πολιτικές απόψεις 1. Καθοριστική η ψήφος των φοιτητών Οι μισοί φοιτητές, δυο στους τέσσερις (48%), πιστεύουν ότι η ψήφος τους παίζει καθοριστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις. Ένας στους τέσσερις φοιτητές (26%) δεν είναι σίγουρος ότι οι πολιτικοί θα επηρεαστούν από την ψήφο του. Επίσης, ένας στους τέσσερις φοιτητές (26%) θεωρεί ότι οι πολιτικοί δεν λαμβάνουν υπόψη τους την ψήφο του και τα μηνύματα της. Οι φοιτητές εμφανίζονται διχασμένοι (μισοί μισοί) ως προς τη διάθεση ή την ικανότητα του πολιτικού συστήματος να αφουγκραστεί τους νέους.
2. Φοιτητές και φοιτητικές παρατάξεις Η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών (88,0%) δεν είναι μέλος σε καμιά φοιτητική παράταξη. Αξιοσημείωτο είναι ότι από τους φοιτητές που είναι μέλη φοιτητικών παρατάξεων, μόνο το 56,3% θα ψήφιζε το κόμμα που αντιπροσωπεύει η φοιτητική του παράταξη. Το 41,7% δηλώνει ότι δεν πρόκειται να ψηφίσει το κόμμα στην παράταξη του οποίου είναι μέλος.
3. Φοιτητές και πολιτικά δρώμενα Οι φοιτητές ενδιαφέρονται για τα πολιτικά δρώμενα και παρακολουθούν τις πολιτικές εξελίξεις. Παρόλον ότι το 43% των φοιτητών παρακολουθούν συστηματικά τις πολιτικές εξελίξεις, ένα επιπρόσθετο σημαντικό ποσοστό (42%) θεωρεί ότι τις παρακολουθεί, όχι όμως όσο θα έπρεπε αναλυτικά. Πάντως το 85% των φοιτητών προσλαμβάνει εικόνες από την πολιτική πραγματικότητα. Μόνον το 15% δηλώνει αδιαφορία για το πολιτικό γίγνεσθαι.
4. Τα προβλήματα της Ελληνικής κοινωνίας από την πλευρά των φοιτητών Τα προβλήματα που απασχολούν της Ελληνική κοινωνία, σύμφωνα με τις απόψεις των φοιτητών είναι: Ανεργία 23,7% Μειώσεις μισθών και συντάξεων 16,8% Διαφθορά 16,2% Πρόνοια 14,2% Εκπαίδευση 13,9% Αναξιοκρατία 12,2% Άλλα 3,2% Το 40,5% των φοιτητών θεωρεί ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελληνικής κοινωνίας έχει άμεση σχέση με τα εισοδήματα (Ανεργία και Μειώσεις μισθών και συντάξεων). Ακολουθούν με ανάλογη αίσθηση, η διαφθορά στον δημόσιο βίο (16,20%), η πρόνοια του κράτους προς τους πολίτες (νοσοκομειακή και φαρμακευτική κάλυψη) (14,20%), ο υποβιβασμός της ποιότητας εκπαίδευσης (13,90%) και η αναξιοκρατία (12,20%).
5. Δυσαρέσκεια των φοιτητών για την πολιτική κατάσταση Σχεδόν το σύνολο των φοιτητών (90,6%) δηλώνει ότι είναι δυσαρεστημένο με την παρούσα πολιτική κατάσταση. Υπάρχει ένα μικρό ποσοστό (4,9%) αδιάφορων και ένα επίσης μικρό ποσοστό (4,0%) ικανοποιημένων.
6. Οι φοιτητές και η αναγκαιότητα των πρόωρων εκλογών Οι φοιτητές, με μικρή διαφορά, πιστεύουν τόσο πως θα ήταν καλύτερα να γίνουν αργότερα οι εκλογές (37,7%) όσο και ότι ήταν απαραίτητες (35,1%). Σημαντικό είναι το ποσοστό εκείνων, ένας στους τέσσερις, που δεν είναι πεπεισμένοι αν οι εκλογές ήταν αναγκαίες ή πρόωρες. Αξιοσημείωτο είναι ότι το ποσοστό των φοιτητών που δεν τις θεωρεί αναγκαίες (37,7%) είναι σημαντικά μικρότερο του αντίστοιχου ποσοστού του γενικού πληθυσμού (περίπου 55%).
Β. Τάσεις και Απόψεις για τα Πολιτικά Κόμματα 7. Τί ψήφισαν οι φοιτητές στις περασμένες εκλογές Τα κόμματα του αριστερού τόξου μαζί με τα μικρά, συγκέντρωσαν στις περασμένες εκλογές την απόλυτη πλειοψηφία του φοιτητικού εκλογικού σώματος (50,5%). Τα Λευκά/Άκυρα και η Αποχή συγκέντρωσαν το 27,1%, ενώ τα υπόλοιπα κόμματα συγκέντρωσαν μόλις το 22,4% των προτιμήσεων των φοιτητών. Παρατηρούμε ότι η διαφορά μεταξύ των δυο μεγάλων κομμάτων ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, το 2012 ήταν 11,2 ποσοστιαίες μονάδες.
8. Σχετικότητα της ψήφου των φοιτητών με του γενικού πληθυσμού Τα κύρια ευρήματα της έρευνας είναι ότι στις βουλευτικές εκλογές του 2012, το 15,7% των φοιτητών ψήφισε μικρά κόμματα που δεν αντιπροσωπεύθηκαν στη Βουλή. Το αντίστοιχο ποσοστό του γενικού πληθυσμού άγγιξε το 19,0%. Τα λευκά και άκυρα ψηφοδέλτια των φοιτητών παρουσίασαν σημαντικά μεγάλη σχετική διαφορά από αυτήν του γενικού πληθυσμού και ανήλθαν σε 13,7% έναντι 2,35% αντίστοιχα. Δηλαδή, οι φοιτητές στις περασμένες εκλογές ψήφισαν λευκό και άκυρο κατά 484% περισσότερο από ότι ο γενικός πληθυσμός. Η αποχή στον φοιτητικό πληθυσμό ήταν, αντίθετα, μόλις 13,4% έναντι 33,5% του γενικού πληθυσμού, δηλαδή ήταν μειωμένη κατά 60% της γενικής αποχής. Το γεγονός αυτό ερμηνεύεται ως μια προσπάθεια του φοιτητικού πληθυσμού να δείξει μεν την παρουσία του στο πολιτικό γίγνεσθαι, να στείλει δε ένα μήνυμα δυσαρέσκειας στα πολιτικά κόμματα.
Τα ευρήματα της ψηφοδοσίας των φοιτητών προς τα κόμματα, συγκρινόμενα με τα αντίστοιχα του γενικού πληθυσμού, μας οδηγούν σε σημαντικά συμπεράσματα. Η σύγκριση φαίνεται στο ακόλουθο γράφημα, στο οποίο οι υπολογισμοί έγιναν μόνο επί των έγκυρων ψήφων (δεν περιλαμβάνονται δηλαδή τα λευκά, τα άκυρα και η αποχή) στα κόμματα που αντιπροσωπεύθηκαν στη Βουλή. Παρατηρούμε ότι οι φοιτητές που ψήφισαν ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΑΝΕΛ και ΔΗΜΑΡ υπολείπονται του γενικού πληθυσμού, από 25% στην περίπτωση της ΔΗΜΑΡ έως και 71% στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ. Γίνεται αντιληπτό επομένως ότι τα κόμματα αυτά είχαν μικρότερη απήχηση στους νέους, από ότι στους μεγαλύτερους σε ηλικία ψηφοφόρους. Αντίθετα, η Χρυσή Αυγή με 32%, το ΚΚΕ με 68% και ο ΣΥΡΙΖΑ με 72% ασκούν μεγαλύτερη επίδραση στους φοιτητές και κατ επέκταση στους νέους.
9. Ποιό κόμμα θεωρούν οι φοιτητές καλύτερο για τη διαχείριση της κατάστασης Η πλειοψηφία των φοιτητών (57,5%) θεωρεί πως κανένα κόμμα δεν είναι κατάλληλο να διαχειριστεί την παρούσα κατάσταση. Για τα κόμματα που διεκδικούν τη διακυβέρνηση της χώρας, παρατηρούμε ότι μόνον ένας φοιτητής στους 8 θεωρεί κατάλληλο κόμμα τον ΣΥΡΙΖΑ και μόλις ένας στους 12 θεωρεί κατάλληλη τη ΝΔ. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρείται το πιο κατάλληλο κόμμα με διαφορά 4,7 ποσοστιαίων μονάδων από τη ΝΔ που τοποθετείται ως δεύτερο κόμμα ως προς την καταλληλότητα της διακυβέρνησης της χώρας. Πρέπει να σημειώσουμε ότι τα στοιχεία αυτά δεν αναφέρονται στην πρόθεση ψήφου των φοιτητών.
10. Θα ψήφιζαν ένα νέο κόμμα; Και αν ναι, για ποιόν λόγο; Περισσότεροι από τους μισούς νέους (56,8%) είναι διατεθειμένοι να ψηφίσουν ένα νέο κόμμα στις επόμενες εκλογές. Θα ψήφιζαν ένα νέο κόμμα, κύρια λόγω των θέσεών του (52,0%) και από αντίδραση στα άλλα κόμματα (25,8%). Τα πρόσωπα, ο αρχηγός και υποψήφιοι βουλευτές, δεν φαίνεται να επηρεάζουν σημαντικά την απόφαση των φοιτητών (4,8%) για την ψηφοδοσία τους.
11. Πρόθεση ψήφου Η πρόθεση ψήφου των φοιτητών στο σύνολο του δείγματος, εμφανίζεται στο ακόλουθο γράφημα. Η άκυρη και η λευκή ψήφος, η αποχή και η αναποφάσιστη ψήφος ανέρχονται συνολικά στο 43,3% και μειώνουν κατά πολύ τα δηλούμενα ποσοστά των άλλων κομμάτων. Το 17,2% των φοιτητών προτίθεται να ψηφίσει τον ΣΥΡΙΖΑ και το 8% τη ΝΔ. Η διαφορά μεταξύ των προθέσεων για τα δυο κόμματα ανέρχεται σε 9,2% όταν στις εκλογές του 2012, ήταν 11,2%. Μεγάλο ποσοστό δηλώνει ότι θα ψηφίσει και το ΚΚΕ (8,5%) που συνηγορεί στη θέση ότι το αριστερό τόξο έχει μεγαλύτερη επιρροή στους νέους απ ότι τα συντηρητικά κόμματα. Το ποτάμι ξεπερνά τη Χρυσή Αυγή και οι ΑΝΕΛ θα αντιπροσωπευτούν στη Βουλή αν και ο γενικός πληθυσμός ψηφίσει όπως οι φοιτητές. Τα ΠΑΣΟΚ και το ΚΙΔΗΣΟ είναι κάτω από το όριο εισόδου στη Βουλή, ενώ η ΔΗΜΑΡ είναι πολύ κάτω από το όριο.
12. Αιτιολογία της ψήφου των φοιτητών Οι φοιτητές αιτιολόγησαν την πρόθεση ψήφου τους ως εξής: Παρατηρούμε ότι η πρόθεση ψήφου των φοιτητών διαμορφώνεται κύρια από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις. Οι προεκλογικές δηλώσεις των κομμάτων επηρεάζουν μόνον έναν στους επτά φοιτητές και ένας στους δεκατέσσερις προτίθεται να ψηφίσει το συγκεκριμένο κόμμα από αντίδραση σε άλλο κόμμα. Το περιβάλλον τους, τούς επηρεάζει λιγότερο, αφού το οικογενειακό και επαγγελματικό περιβάλλον τους επηρεάζει μόνον κατά 6,1% το καθένα, ενώ το φιλικό, ακόμα λιγότερο, με ποσοστό 3,4%. Γενικά, παρατηρούμε ότι οι φοιτητές έχουν εκλογική άποψη, ιδέες και πεποιθήσεις στις οποίες παραμένουν αμετακίνητοι. Εντύπωση προκαλεί όμως το γεγονός ότι ένας στους δεκατρείς φοιτητές δηλώνει ότι θα ψηφίσει κάποιο κόμμα χωρίς να το πολυσκεφθεί, απλά και μόνο γιατί ένα κόμμα πρέπει να ψηφίσει.
13. Συσπείρωση και διαρροές ψηφοφόρων φοιτητών Ένα από τα σημαντικά στοιχεία των εκλογικών ερευνών είναι η ικανότητα των κομμάτων να συσπειρώνουν τους ψηφοφόρους τους και να προσελκύουν άλλους ψηφοφόρους από αυτούς που εγκαταλείπουν τα άλλα κόμματα. Η επόμενη κάρτα δείχνει τη συσπείρωση σε σχέση με την περασμένη ψηφοδοσία των φοιτητών. Τη μεγαλύτερη συσπείρωση εμφανίζει το ΚΚΕ με 68% και ακολουθεί η ΝΔ με 66%, η Χρυσή Αυγή με 58% και ο ΣΥΡΙΖΑ με 54%. Είναι μη αναμενόμενο το γεγονός ο ΣΥΡΙΖΑ να εμφανίζει μικρότερη συσπείρωση από τη ΝΔ, όταν έχει ανοδική πορεία και θα περίμενε κάποιος να προσελκύει ψηφοφόρους και όχι να χάνει. Άξιο μελέτης είναι το προς ποιά κόμματα έχει διαρροή κάθε κόμμα. Αυτό φαίνεται στον επόμενο πίνακα. Από ΝΔ ΣΥΡΙΖΑ ΠΑΣΟΚ ΑΝΕΛ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ ΔΗΜΑΡ ΚΚΕ ΠΟ- ΤΑΜΙ ΚΙ- ΑΚΥΡΟ ΔΗΣΟ ΆΛΛΟ ΛΕΥΚΟ ΑΠΟΧΗ Προς % % % % % % % % % % % % ΝΔ 66,0 1,0 10,0 9,0 4,0 4,0 ΣΥΡΙΖΑ 54,0 10,0 18,0 4,0 25,0 8,0 7,0 13,0 8,0 ΠΑΣΟΚ 20,0 4,0 8,0 ΑΝΕΛ 3,0 18,0 8,0 4,0 2,0 ΧΡ. ΑΥΓΗ 58,0 2,0 ΔΗΜΑΡ 3,0 0,0 ΚΚΕ 3,0 8,0 68,0 2,0 2,0 2,0 ΠΟΤΑΜΙ 3,0 1,0 10,0 9,0 17,0 3,0 9,0 4,0 4,0 ΚΙΔΗΣΟ 3,0 1,0 10,0 2,0 2,0 ΆΛΛΟ 3,0 3,0 39,0 8,0 13,0 ΑΚΥΡΟ/ΛΕ ΥΚΟ 3,0 20,0 9,0 4,0 5,0 4,0 21,0 17,0 ΔΕΝ ΕΧΩ 23,0 34,0 20,0 36,0 17,0 42,0 14,0 30,0 52,0 50,0
ΑΠΟΦ. Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρούμε ότι τον σημαντικότερο ρόλο, μετά το ποσοστό της συσπείρωσης, παίζει το σώμα των αναποφάσιστων σήμερα φοιτητών που ψήφισαν κάθε κόμμα στις προηγούμενες εκλογές. Και εδώ, παρουσιάζεται το μη αναμενόμενο φαινόμενο, ο ΣΥΡΙΖΑ που έχει ανοδική πορεία να έχει πολύ μεγαλύτερο ποσοστό αναποφάσιστων (34%) από τη ΝΔ (23%). Άξιο παρατήρησης είναι επίσης το γεγονός ότι το 28% των φοιτητών που ψήφισαν κάποιο μικρό κόμμα στις προηγούμενες εκλογές, θα ψηφίσουν τώρα ένα από τα κόμματα που προσπαθούν να αντιπροσωπευτούν στη νέα Βουλή. Αντίστοιχα, το 27% των φοιτητών που ψήφισαν Λευκό/Άκυρο και το 33% των φοιτητών που απείχαν στις προηγούμενες εκλογές, προτίθενται τώρα να ψηφίσουν κάποιο κόμμα.
14. Εμπιστοσύνη σε κυβέρνηση του κόμματος που θα ψηφίσουν Παρατηρείται μια συγκρατημένη αισιοδοξία των φοιτητών ως προς το αν το κόμμα που θα ψηφίσουν, θα τα καταφέρει να ανταπεξέλθει στις ανάγκες της χώρας, κοινωνικές και οικονομικές σε περίπτωση που κυβερνήσει. Το 26,9% είναι βέβαιοι και το 54,7% είναι σχεδόν βέβαιοι ότι θα τα καταφέρει. Μόνο το 16,8% είναι απόλυτα αρνητικοί στην υπόθεση ότι το κόμμα που θα ψηφίσουν θα διαχειριστεί με επιτυχία την κρίση.
15. Εμπιστοσύνη σε κυβέρνηση κόμματος που δεν θα ψηφίσουν Ελάχιστοι φοιτητές, (0,9%), θεωρούν βέβαιο ότι ακόμα και αν δεν κυβερνήσει το δικό τους κόμμα, η χώρα θα τα καταφέρει να ξεπεράσει την κρίση, ενώ το 30,9% διατηρεί μια συγκρατημένη αισιοδοξία για την επιτυχία κυβέρνησης άλλου πολιτικού χώρου και το 63,9% είναι απαισιόδοξοι σε μια τέτοια προοπτική.
16. Καταλληλότερος Πρωθυπουργός Σχεδόν οι μισοί φοιτητές (44,1%) θεωρούν ότι κανένας από τους πολιτικούς αρχηγούς δεν είναι κατάλληλος για Πρωθυπουργός. Το 20% θεωρεί καταλληλότερο τον Αλέξη Τσίπρα και το 10,4% τον Αντώνη Σαμαρά. Οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί θεωρούνται κατάλληλοι από μέχρι το 5% των φοιτητών. Αν εξαιρέσουμε τη δήλωση της καθολικής μη καταλληλότητας και μελετήσουμε μόνον τις απαντήσεις που αναφέρονται στους πολιτικούς αρχηγούς, παρατηρούμε ότι αυτές ακολουθούν την κατανομή της πρόθεσης ψήφου των φοιτητών στα αντίστοιχα κόμματα.