Σελίδα 1 από 5 Μ Ν Κ Κ Δ 4 Μ Ζ Μ Ν Μ Θ Μ : ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Μ Θ Μ ΩΝ: Ν Κ Μ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Πλάτωνος: «Πολιτεία» (Ενότητα 12) Τί δε; Τόδε οὐκ εἰκός, ἦν δ' ἐγώ, καί ἀνάγκη ἐκ τῶν προειρημένων, μήτε τούς ἀπαιδεύτους καί ἀληθείας ἀπείρους ἱκανῶς ἄν ποτε πόλιν ἐπιτροπεῦσαι, μήτε τούς ἐν παιδείᾳ ἐωμένους διατρίβειν διά τέλους, τούς μέν ὅτι σκοπόν ἐν τῷ βίῳ οὐκ ἔχουσιν ἕνα, οὗ στοχαζομένους δεῖ ἅπαντα πράττειν ἅ ἄν πράττωσιν ἰδίᾳ τε καί δημοσίᾳ, τούς δέ ὅτι ἑκόντες εἶναι οὐ πράξουσιν, ἡγούμενοι ἐν μακάρων νήσοις ζῶντες ἔτι ἀπῳκίσθαi; Ἀληθῆ, ἔφη. Ἡμέτερον δή ἔργον, ἦν δ' ἐγώ, τῶν οἰκιστῶν τάς τε βελτίστας φύσεις ἀναγκάσαι ἀφικέσθαι πρός τό μάθημα ὅ ἐν τῷ πρόσθεν ἔφαμεν εἶναι μέγιστον, ἰδεῖν τε τό ἀγαθόν καί ἀναβῆναι ἐκείνην τήν ἀνάβασιν, καί ἐπειδάν ἀναβάντες ἱκανῶς ἴδωσι, μή ἐπιτρέπειν αὐτοῖς ὅ νῦν ἐπιτρέπεται. Τό ποῖον δή; Τό αὐτοῦ, ἦν δ' ἐγώ, καταμένειν καί μή ἐθέλειν πάλιν καταβαίνειν παρ' ἐκείνους τούς δεσμώτας μηδέ μετέχειν τῶν παρ' ἐκείνοις πόνων τε καί τιμῶν, εἴτε φαυλότεραι εἴτε σπουδαιότεραι. Α. Να μεταφράσετε το απόσπασμα: «Μετά ταῦτα δή...τά θαύματα δεικνύασιν».
Σελίδα 2 από 5 Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Β1. Με ποιες λέξεις -κλειδιά ο Πλάτων προσδιορίζει τον όρο Αγαθό και ποια ερμηνεία του προσδίδει; Β2. Ποια σημασία κατέχει η παιδεία στη Πολιτεία του Πλάτωνα; Β3. Συγκρίνοντας τα δυο κείμενα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, παρατηρείτε ταύτιση ή απόκλιση απόψεων σχετικά με το ποιοι είναι κατάλληλοι ν αναλάβουν τα ηνία της πολιτικής και κατά συνέπεια να κλίνουν ορθότερα τα πολιτικά πράγματα; ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Η άποψη ότι την εξουσία στην πόλη πρέπει μάλλον να την ασκεί το πλήθος παρά οι άριστοι που είναι λίγοι, νομίζω ότι μπορεί να συζητηθεί με το νόημα ότι είναι μια άποψη που παρουσιάζει, βέβαια, κάποιες δυσκολίες, που περιέχει όμως ίσως και κάποια αλήθεια. Για το πλήθος μπορεί κανείς να πει τούτο: το κάθε επιμέρους άτομο μπορεί να μην είναι τίποτε το αξιόλογο, ενωμένοι όμως όλοι μαζί είναι ενδεχόμενο να είναι, όχι σαν άτομα αλλά σαν σύνολο, καλύτεροι από εκείνους όπως ακριβώς τα δείπνα που γίνονται με τη συνεισφορά πολλών είναι καλύτερα από εκείνα που γίνονται με έξοδα ενός μόνο ανθρώπου. Πολλοί καθώς είναι, ο καθένας διαθέτει ένα μόριο αρετής και φρόνησης, και έτσι, ενωμένοι οι πολλοί γίνονται, κατά κάποιο τρόπο, ένας άνθρωπος με πολλά πόδια, με πολλά χέρια και με πολλές αισθήσεις και με ανάλογη, βέβαια, αρετή και εξυπνάδα. Γι αυτό και οι πολλοί είναι σε θέση να κρίνουν καλύτερα τα έργα της μουσικής και των ποιητών: ο ένας κρίνει ένα μέρος, ο άλλος ένα άλλο, και όλοι μαζί το σύνολο. Από την άλλη όμως μεριά, οι αξιόλογοι άνθρωποι είναι ανώτεροι από το κάθε επιμέρους άτομο ενός πλήθους, ακριβώς γιατί στο πρόσωπο τους συνενώνονται
Σελίδα 3 από 5 στοιχεία που εκεί είναι διάσπαρτα και χωριστά έτσι δεν λέμε ότι συμβαίνει και στην περίπτωση των ωραίων και μη ωραίων ανθρώπων, των ζωγραφισμένων και αληθινών μορφών; Αν τα στοιχεία αυτά τα πάρουμε χωριστά, μπορούμε, βέβαια, τότε να πούμε ότι το τάδε συγκεκριμένο άτομο έχει πιο όμορφο μάτι από το μάτι του ανθρώπου της ζωγραφιάς, ή ότι ένα άλλο άτομο έχει πιο όμορφο κάποιο άλλο μέλος του σώματος του. Β4. Ποια χαρακτηριστικά των φιλοσόφων-βασιλέων εγγυώνται τη σωστή διακυβέρνηση της πόλης ; Γιατί ο Πλάτωνας θεωρεί αναγκαίο να μην έχουν οι φιλόσοφοι- βασιλείς περιουσία ή οικογένεια; Β5. Να βρείτε στο κείμενο λέξεις ετυμολογικά συγγενείς με τις παρακάτω: πρόλογος, λανθάνω, σκοπός, όραμα, σχετικός, προτροπή, άποικος, υπομονετικός, εικασία, ατελέσφορος Γ. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἰσοκράτους, Ἀρεοπαγητικός, 56-57 περὶ μὲν οὖν τῶν ποτὲ καθεστώτων τὰ μὲν πλεῖστα διεληλύθαμεν ὅσα δὲ παραλελοίπαμεν, ἐκ τῶν εἰρημένων, ὅτι κἀκεῖνα τὸν αὐτὸν τρόπον εἶχε τούτοις, ῥᾴδιόν ἐστι καταμαθεῖν. ἤδη δέ τινες ἀκούσαντές μου ταῦτα διεξιόντος ἐπῄνεσαν μὲν ὡς οἷόν τε μάλιστα, καὶ τοὺς προγόνους ἐμακάρισαν ὅτι τὸν τρόπον τοῦτον τὴν πόλιν διῴκουν, οὐ μὴν ὑμᾶς γε ᾤοντο πεισθήσεσθαι χρῆσθαι τούτοις, ἀλλ
Σελίδα 4 από 5 αἱρήσεσθαι διὰ τὴν συνήθειαν ἐν τοῖς καθεστηκόσι πράγμασι κακοπαθεῖν μᾶλλον ἢ μετὰ πολιτείας ἀκριβεστέρας ἄμεινον τὸν βίον διάγειν. εἶναι δ ἔφασαν ἐμοὶ καὶ κίνδυνον, μὴ τὰ βέλτιστα συμβουλεύων μισόδημος εἶναι δόξω καὶ τὴν πόλιν ζητεῖν εἰς ὀλιγαρχίαν ἐμβαλεῖν. διεξέρχομαι = αφηγούμαι λεπτομερώς ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Γ.1. Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο. (Μονάδες 20) Γ.2. Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: διεληλύθαμεν: β ενικό προστακτικής αορίστου β παραλελοίπαμεν: β ενικό υποτακτικής παθητικού αορίστου καταμαθεῖν: ο ίδιος τύπος στον μέλλοντα ἀκούσαντες: γ πληθυντικό ευκτικής μέλλοντα διῴκουν: β ενικό προστακτικής ενεστώτα αἱρήσεσθαι: α πληθυντικό υποτακτικής αορίστου β διάγειν: απαρέμφατο παρακειμένου μέσης φωνής πλεῖστα: οι άλλοι δύο βαθμοί των παραθετικών στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση τούτοις: δοτική πληθυντικού θηλυκού γένους συνήθειαν: οι πλάγιες πτώσεις του άλλου αριθμού (Μονάδες 10)
Σελίδα 5 από 5 Γ.3. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένοι όροι του κειμένου: τούτοις («...τὸν αὐτὸν τρόπον εἶχε τούτοις...»),κἀκεῖνα, καταμαθεῖν, διεξιόντος,, ἄμεινον (Μονάδες 5) Γ.4.. Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική: «ἤδη δέ τινες ἀκούσαντές μου καὶ τοὺς προγόνους ἐμακάρισαν» (Μονάδες 3) Γ.5. «ὅτι τὸν τρόπον τοῦτον τὴν πόλιν διῴκουν»: Να αναγνωριστεί η δευτερεύουσα πρόταση της περιόδου και να αιτιολογηθεί η εκφορά της. Στη συνέχεια να συμπτυχθεί σε μετοχή. (Μονάδες 2) Ο ΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. το τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο. 2.Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. εν επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3.Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4.Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με στυλό. 5.Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 6. ιάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 15:15 μ.μ. Κ Χ.