ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ / Β Λ Γ Λ 28/12/2018 ΓΚΥΡΤΗ ΜΑΡΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Λυσίου Ὑπὲρ Μαντιθέου ( 12-13) ΚΕΙΜΕΝΟ [12] ἔτι δ, ὦ βουλή, οὐδεὶς ἂν ἀποδεῖξαι περὶ ἐμοῦ δύναιτο οὔτε δίκην αἰσχρὰν οὔτε γραφὴν οὔτε εἰσαγγελίαν γεγενημένην καίτοι ἑτέρους ὁρᾶτε πολλάκις εἰς τοιούτους ἀγῶνας καθεστηκότας. πρὸς τοίνυν τὰς στρατείας καὶ τοὺς κινδύνους τοὺς πρὸς τοὺς πολεμίους σκέψασθε οἷον ἐμαυτὸν παρέχω τῇ πόλει. [13] πρῶτον μὲν γάρ, ὅτε τὴν συμμαχίαν ἐποιήσασθε πρός [τούς] Βοιωτοὺς καὶ εἰς Ἀλίαρτον ἔδει βοηθεῖν, ὑπὸ Ὀρθοβούλου κατειλεγμένος ἱππεύειν, ἐπειδὴ πάντας ἑώρων τοῖς μὲν ἱππεύουσιν ἀσφάλειαν εἶναι δεῖν νομίζοντας, τοῖς δ ὁπλίταις κίνδυνον ἡγουμένους, ἑτέρων ἀναβάντων ἐπὶ τοὺς ἵππους ἀδοκιμάστων παρὰ τὸν νόμον ἐγὼ προσελθὼν ἔφην τῷ Ὀρθοβούλῳ ἐξαλεῖψαί με ἐκ τοῦ καταλόγου, ἡγούμενος αἰσχρὸν εἶναι τοῦ πλήθους μέλλοντος κινδυνεύειν ἄδειαν ἐμαυτῷ παρασκευάσαντα στρατεύεσθαι. καί μοι ἀνάβηθι, Ὀρθόβουλε. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α1. Στο παραπάνω κείμενο να βρείτε το απόσπασμα που αναφέρεται στη στρατιωτική συμπεριφορά του Μαντίθεου και να το αποδώσετε νοηματικά. Στη συνέχεια να βρείτε το σχήμα λόγου με το οποίο τονίζεται η συνέπειά του στην εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων. (Μονάδες 7) Ο Μαντίθεος αναφέρεται στην εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων στο χωρίο «πρὸς τοίνυν τὰς στρατείας καὶ τοὺς κινδύνους καί μοι ἀνάβηθι, Ὀρθόβουλε». Συγκεκριμένα, όταν οι Αθηναίοι το 395/4 π.χ. συμμάχησαν με τους Βοιωτούς, για να αντιμετωπίσουν τους Λακεδαιμόνιους, ο Μαντίθεος αρχικά είχε καταταγεί στο ιππικό και θα πολεμούσε εκ του ασφαλούς, καθώς το ιππικό των Λακεδαιμονίων δεν ήταν αξιόμαχο. Ζήτησε, όμως, από τον φύλαρχο της φυλής του, τον Ορθόβουλο, για λόγους αξιοπρέπειας να μεταταχθεί από το ιππικό 1
στο πεζικό, προκειμένου να αντιμετωπίσει ως οπλίτης το αήττητο πεζικό των Λακεδαιμονίων. Αντίθετα, επειδή ήταν διάχυτη η αντίληψη ότι υπήρχε μεγαλύτερη ασφάλεια στους ιππείς παρά στους οπλίτες, πολλοί συμπολίτες του προσχωρούσαν παράνομα στο ιππικό χωρίς να έχουν δοκιμαστεί, για να κινδυνεύουν λιγότερο. Καταλήγοντας ζητά από τον Ορθόβουλο να επιβεβαιώσει ως μάρτυρας την παραπάνω ενέργειά του. Ο ηρωισμός του Μαντίθεου τονίζεται με το σχήμα της αντίθεσης: ενώ οι περισσότεροι Αθηναίοι στην μάχη στην Αλίαρτο (395/4 π.χ.) προσπαθούσαν να σώσουν τον εαυτό τους με κάθε τρόπο, ο Μαντίθεος επιδίωξε να θέσει τον εαυτό του σε κίνδυνο, ενώ είχε ασφαλέστερη θέση. Α2. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ): α. Ο Μαντίθεος εμπλεκόταν συχνά σε δικαστικούς αγώνες. Λ β. Η «γραφή» ήταν ο πιο συνηθισμένος τύπος ιδιωτικής δίκης. Λ γ. Οι Αθηναίοι και Βοιωτοί ιππείς έπρεπε να αντιμετωπίσουν το ιππικό των Λακεδαιμονίων που δεν ήταν αξιόμαχο. Σ 2 (Μονάδες 3) Β1. Από την αναφορά του Μαντίθεου για τους φιλόδικους («καίτοι ἑτέρους ὁρᾶτε πολλάκις εἰς τοιούτους ἀγῶνας καθεστηκότας»), ποια φαίνεται ότι ήταν η γνώμη των Αθηναίων για αυτούς; (Μονάδες 10) Οι Αθηναίοι της εποχής του Μαντίθεου ήταν φιλόδικοι και αρέσκονταν να συχνάζουν στα δικαστήρια είτε ως ενάγοντες είτε ως εναγόμενοι («καίτοι ἑτέρους καθεστηκότας»). Ο Μαντίθεος εδώ υπαινίσσεται ότι και οι κατήγοροί του είναι φιλόδικοι και συκοφάντες ενάρετων και χρηστών πολιτών. Αντίθετα, ο ίδιος παρουσιάζεται διαφορετικός από τους περισσότερους Αθηναίους («ἔτι δ, ὦ βουλή, οὐδεὶς ἂν ἀποδεῖξαι εἰσαγγελίαν γεγενημένην»), καθώς υποστηρίζει ότι ποτέ δε συμμετείχε ούτε α) σε ιδιωτική δίκη («δίκην»), β) σε δημόσια δίκη που αφορούσε αδικήματα τα οποία έθιγαν το σύνολο της κοινότητας, όπως για παράδειγμα η προδοσία, η λιποταξία ή η κατάχρηση δημόσιου χρήματος («γραφήν»), γ) κινήθηκε εναντίον του δημόσια κατηγορία ή καταγγελία για σοβαρότατα δημόσια αδικήματα που αφορούσαν την ασφάλεια του κράτους (προδοσία, συνωμοσία κ.λπ.) («εἰσαγγελίαν»). Το ηθικό αυτό επιχείρημα είναι πολύ ισχυρό και χρησιμοποιείται από αρκετούς ρήτορες, όπως τον Λυσία, Υπερείδη, Δημοσθένη, Ισοκράτη. Επειδή οι Αθηναίοι ήταν φιλόδικοι (Ξενοφώντα Απομνημονεύματα 3.5.16 «πλείστας δίκας ἀλλήλοις δικάζονται») επαινούσαν αυτόν που δεν πήγαινε στο δικαστήριο ούτε ως κατήγορος ούτε ως κατηγορούμενος, καθώς κάτι τέτοιο αποτελούσε χαρακτηριστικό των άμεμπτων, υπεύθυνων, συνετών και ανεπίληπτων πολιτών. Επομένως, διαπιστώνεται ότι οι Αθηναίοι θεωρούσαν τους φιλόδικους ανεύθυνους, αναξιόπιστους και συκοφάντες των έντιμων πολιτών. Β2. Ο Μαντίθεος με τη φράση σκέψασθε οἷον ἐμαυτὸν παρέχω τῇ πόλει προαναγγέλλει την αναφορά που θα κάνει για τον στρατιωτικό του βίο. Να προσδιορίσετε τι επιδιώκει με αυτό και να περιγράψετε το ήθος του όπως διαπιστώνεται από την στρατιωτική δράση του. (Μονάδες 10)
Ο Μαντίθεος χρησιμοποιώντας την φράση σκέψασθε οἷον ἐμαυτὸν παρέχω τῇ πόλει προαναγγέλλει το πέρασμα στον τομέα της στρατιωτικής δράσης του και επιδιώκει να επιστήσει την προσοχή των βουλευτών στην προσφορά του και στον ηρωισμό του στα πεδία των μαχών κατά τους πολέμους της πόλης, καθώς και να κερδίσει την εύνοια, την εκτίμηση και τον θαυμασμό τους προς το πρόσωπό του. Συγκεκριμένα ο Μαντίθεος είναι νομιμόφρων πολίτης, αφού έχει περάσει με το άλογό του τη νόμιμη διαδικασία που προβλεπόταν για να καταταγεί στους ιππείς («κατειλεγμένος ἱππεύειν»). Δεν έμεινε επαναπαυμένος στην ασφάλεια που του πρόσφερε αυτή η θέση, αφού θα αντιμετώπιζε στην μάχη στην Αλίαρτο το ιππικό των Λακεδαιμονίων που δεν ήταν ιδιαίτερα αξιόλογο. Σκεφτόταν και συναισθανόταν τον φόβο των συμπολιτών του που ήταν καταταγμένοι στην τάξη των οπλιτών και έπρεπε να αποκρούσουν το αήττητο πεζικό των Λακεδαιμονίων («ἐπειδὴ πάντας ἑώρων τοῖς δ ὁπλίταις κίνδυνον ἡγουμένους»). Διαθέτοντας τόλμη και δείχνοντας έμπρακτα την αλληλεγγύη του στους οπλίτες ζητά εθελοντικά τη μετάταξή του από το ιππικό στο πεζικό, ενώ μάλιστα οι συμπολίτες του έκαναν το ακριβώς αντίθετο («ἑτέρων ἀναβάντων παρὰ τὸν νόμον»). Με αυτόν τον τρόπο αποδεικνύει την φιλοπατρία του, την κοινωνική ευαισθησία του και το ηρωικό του ήθος και προασπίζει την ανωτερότητα του κοινωνικού συμφέροντος έναντι του ατομικού. Β3. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ): α. Ο Ισοκράτης δεν επικρίνει τα τεχνάσματα των επαγγελματιών της ρητορικής. Λ β. Οι συμβουλευτικοί λόγοι εκφωνούνταν στις συνελεύσεις του λαού. Σ γ. Στην Εκκλησία του Δήμου αποφάσιζαν διά βοής. Λ δ. Τα παραδείγματα που χρησιμοποιούνται στους ρητορικούς λόγους είναι μόνο ιστορικά. Λ ε. Η ηθοποιία απαντάται σε όλα τα μέρη του ρητορικού λόγου. Σ (Μονάδες 10) Β4.α. Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη της νέας ελληνικής (απλή ή σύνθετη), για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου (από τις σύνθετες λέξεις του κειμένου να χρησιμοποιήσετε το δεύτερο συνθετικό): ἀποδεῖξαι, γεγενημένην, ὁρᾶτε, σκέψασθε, ἀναβάντων. ἀποδεῖξαι: παράδειγμα γεγενημένην: οικογένεια ὁρᾶτε: όραση σκέψασθε: επίσκεψη ἀναβάντων: κατάβαση (Μονάδες 5) 3
Β4.β. Να βρείτε μία λέξη του αρχαίου κειμένου με την οποία έχει ετυμολογική συγγένεια καθεμία από τις ακόλουθες λέξεις της νέας ελληνικής που σας δίνονται: υπεροχή, συνέλευση, χειροποίητος, δεοντολογία, παρουσία. υπεροχή: παρέχω συνέλευση: προσελθὼν χειροποίητος: ἐποιήσασθε δεοντολογία: ἔδει, δεῖν, κατειλεγμένος, καταλόγου παρουσία: εἶναι (Μονάδες 5) Β5. Να συγκρίνετε την στρατιωτική συμπεριφορά του Μαντίθεου στην μάχη ανάμεσα στους Βοιωτούς και τους Αθηναίους εναντίον των Λακεδαιμονίων στην Αλίαρτο το 395/4 π.χ. με τη συμπεριφορά του Αλκιβιάδη στην ίδια μάχη, όπως διαγράφεται στο παρακάτω κείμενο, και να αναφέρετε και τα αδικήματα που τον βαρύνουν σε κάθε περίπτωση. Λυσίου Κατὰ Ἀλκιβιάδου Λιποταξίου, 7 8: «Ἡγοῦμαι δ, ὦ ἄνδρες δικασταί, ὅλῳ τῷ νόμῳ μόνον αὐτὸν τῶν πολιτῶν (=τον Αλκιβιάδη) ἔνοχον εἶναι. Ἀστρατείας μὲν γὰρ δικαίως ἂν αὐτὸν ἁλῶναι, ὅτι καταλεγεὶς ὁπλίτης οὐκ ἐξῆλθε μεθ ὑμῶν στρατοπεδευσάμενος, λιποταξίου δὲ ὅτι οὐ παρέσχε μετὰ τῶν ἄλλων ἑαυτὸν τάξαι, δειλίας δέ, ὅτι δεῖν αὐτὸν μετὰ τῶν ὁπλιτῶν κινδυνεύειν ἱππεύειν εἵλετο. Καίτοι φασὶν αὐτὸν ταύτην τὴν ἀπολογίαν ποιήσεσθαι, ὡς ἐπειδήπερ ἵππευεν, οὐδὲν ἠδίκει τὴν πόλιν, ἐγὼ δ ἡγοῦμαι διὰ τοῦθ ὑμᾶς δικαίως ἂν αὐτῷ ὀργίζεσθαι, ὅτι τοῦ νόμου κελεύοντος, ἐάν τις ἀδοκίμαστος ἱππεύῃ, ἄτιμον εἶναι, ἐτόλμησεν ἀδοκίμαστος ἱππεύειν.» (μετάφραση: Νομίζω, όμως, άνδρες δικαστές, ότι για όλες τις περιπτώσεις που προβλέπει ο νόμος μόνος αυτός από τους πολίτες είναι ένοχος. Δίκαια θα μπορούσε να καταδικαστεί για παράλειψη στράτευσης, επειδή, ενώ γράφτηκε στους οπλίτες, δεν βγήκε μαζί σας στην εκστρατεία, και για λιποταξία, γιατί δεν παρουσιάστηκε να καταταχτεί με τους υπόλοιπους, και για δειλία επίσης, επειδή, ενώ έπρεπε να κινδυνεύσει μαζί με τους οπλίτες, προτίμησε να γίνει ιππέας. Βέβαια λένε ότι αυτός θα απολογηθεί με τον τρόπο αυτό, ότι δηλαδή, επειδή ακριβώς κατατάχτηκε στο ιππικό, δεν αδίκησε καθόλου την πόλη, εγώ όμως νομίζω ότι εξαιτίας αυτού δίκαια θα οργιζόσαστε εναντίον του, επειδή, ενώ ο νόμος προβλέπει στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, αν κάποιος γίνει ιππέας χωρίς δοκιμασία, αυτός τόλμησε χωρίς δοκιμασία να καταταχτεί στους ιππείς). (Μονάδες 10) Το 395/4 π.χ. οι Αθηναίοι έστειλαν εκστρατευτικό σώμα στην Αλίαρτο, για να βοηθήσουν τους συμμάχους τους Βοιωτούς στον αγώνα τους εναντίον των Λακεδαιμονίων. Το αθηναϊκό πεζικό βρισκόταν σε μεγαλύτερο κίνδυνο και επρόκειτο να υποστεί τις περισσότερες απώλειες, αφού θα αντιμετώπιζε το πανίσχυρο πεζικό των Λακεδαιμονίων. Αντίθετα, το αθηναϊκό ιππικό ήταν ιδιαίτερα αξιόμαχο σε σχέση με το ιππικό των Λακεδαιμονίων. Έχοντας αυτά τα δεδομένα ο Μαντίθεος και ενώ είχε καταταγεί νόμιμα στο σώμα των ιππέων, παίρνει μια τολμηρή και γενναία απόφαση, που αποδεικνύει το ηρωικό του ήθος: ζητά από τον φύλαρχό του Ορθόβουλο να 4
διαγραφεί από το σώμα των ιππέων και να μεταταχθεί στο πεζικό, προκειμένου να μοιραστεί τους ίδιους κινδύνους με τους συμπολίτες του. Αντίθετα, ο εικοσάχρονος Αλκιβιάδης, γιος του γνωστού Αλκιβιάδη, ενώ είχε καταταγεί στο πεζικό, από φόβο να αντιμετωπίσει την ισχυρή δύναμη του πεζικού των Λακεδαιμονίων, μετατάχθηκε στις τάξεις των ιππέων, θεωρώντας ασφαλέστερο να πολεμήσει με την κάλυψη του Βοιωτικού ιππικού. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο ήταν ένοχος ἀστρατείας, γιατί ενώ είχε καταταχθεί στο πεζικό δεν πήρε μέρος στην εκστρατεία με τους οπλίτες και ένοχος λιποταξίου, γιατί δεν παρουσιάστηκε να καταταχτεί με τους υπόλοιπους. Επιπλέον, μπορεί να κατηγορηθεί και για δειλία, γιατί προτίμησε να πολεμήσει εκ του ασφαλούς με το σώμα των ιππέων. Τέλος, ενώ ο νόμος όριζε δοκιμασία ενώπιον της Βουλής των Πεντακοσίων πριν την κατάταξη κάποιου στο ιππικό, ο Αλκιβιάδης την είχε παρακάμψει. Ως ποινή γι αυτό ο νόμος όριζε την στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Η επιστολή γράφτηκε πριν από το 367 π.χ. προς τον Διονύσιο Α, τύραννο των Συρακουσών ο οποίος ασχολούνταν και με τα γράμματα και ένιωθε ιδιαίτερη ευχαρίστηση να επαινούν τα ποιήματά του. Ο ρήτορας, εκμεταλλευόμενος την δύναμη του Διονύσιου και τις καλές του σχέσεις με την Αθήνα, τον συμβουλεύει να συντελέσει στη συμφιλίωση των Ελλήνων και την ανάληψη πολέμου εναντίον των βαρβάρων (των Περσών). Ἐπήρθην μὲν οὖν ἐπιστέλλειν σοι διὰ ταῦτα. Λέγειν δὲ μέλλω περὶ μεγάλων πραγμάτων καὶ περὶ ὧν οὐδενὶ τῶν ζώντων ἀκοῦσαι μᾶλλον ἢ σοὶ προσήκει. Καὶ μὴ νόμιζέ με προθύμως οὕτω σε παρακαλεῖν, ἵνα γένῃ συγγράμματος ἀκροατής οὐ γὰρ οὔτ ἐγὼ τυγχάνω φιλοτίμως διακείμενος πρὸς τὰς ἐπιδείξεις οὔτε σὺ λανθάνεις ἡμᾶς ἤδη πλήρης ὢν τῶν τοιούτων. Πρὸς δὲ τούτοις κἀκεῖνο πᾶσι φανερόν, ὅτι τοῖς μὲν ἐπιδείξεως δεομένοις αἱ πανηγύρεις ἁρμόττουσιν, ἐκεῖ γὰρ ἄν τις ἐν πλείστοις τὴν αὑτοῦ δύναμιν διασπείρειεν, τοῖς δὲ διαπράξασθαί τι βουλομένοις πρὸς τοῦτον διαλεκτέον, ὅστις τάχιστα μέλλει τὰς πράξεις ἐπιτελεῖν τὰς ὑπὸ τοῦ λόγου δηλωθείσας. Εἰ μὲν οὖν μιᾷ τινι τῶν πόλεων εἰσηγούμην, πρὸς τοὺς ἐκείνης προεστῶτας τοὺς λόγους ἂν ἐποιούμην ἐπειδὴ δ ὑπὲρ τῆς τῶν Ἑλλήνων σωτηρίας παρεσκεύασμαι συμβουλεύειν, πρὸς τίν ἂν δικαιότερον διαλεχθείην ἢ πρὸς τὸν πρωτεύοντα τοῦ γένους καὶ μεγίστην ἔχοντα δύναμιν; Ἰσοκράτους Ἐπιστολαί, Ι, Διονυσίῳ, 5 7 5
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ἐπαίρω = παρακινώ διάκειμαι φιλοτίμως = επιδιώκω τις τιμές ἡ ἐπίδειξις = ο επιδεικτικός λόγος λανθάνω = μου διαφεύγει την προσοχή διαπράττομαι = κατορθώνω οἱ προεστῶτες = οι ηγέτες ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Γ1. Να μεταφράσετε το παρακάτω απόσπασμα από το κείμενο που σας δίνεται: «Λέγειν δὲ μέλλω περὶ μεγάλων πραγμάτων πλήρης ὢν τῶν τοιούτων». (Mονάδες: 10) Σκοπεύω λοιπόν να σου μιλήσω για σημαντικά ζητήματα, που κανείς από οποιονδήποτε άλλον ζωντανό άνθρωπο δεν αρμόζει να ακούσει περισσότερο από εσένα. Και να μη νομίζεις ότι εγώ σε παρακαλώ με τόση μεγάλη προθυμία, για να γίνεις ακροατής ενός συγγράμματος γιατί ούτε εγώ τυχαίνει να επιδιώκω τις τιμές από τους επιδεικτικούς λόγους, ούτε μας διαφεύγει ότι εσύ είσαι ήδη πλήρης τέτοιου είδους έργων (ότι εσύ έχεις ήδη μελετήσει πολλά τέτοια έργα). Γ2. Σύμφωνα με τα δεδομένα του κειμένου να προσδιορίσετε ποιος είναι ο σκοπός των επιδεικτικών λόγων, σε ποιο ακροατήριο πρέπει να απευθύνεται ο ρήτορας για να τον πετύχει, και σε τι διαφοροποιείται σε σχέση με τα παραπάνω η επιστολή του Ισοκράτη προς τον Διονύσιο. (Mονάδες: 10) Ο ρήτορας στους επιδεικτικούς λόγους ζητεί να επιδείξει τη ρητορική και πνευματική του δεινότητα σε μεγάλο ακροατήριο, καθώς και να προκαλέσει τις τιμές και τις επευφημίες των ακροατών του. Γι αυτό ταιριάζει να εκφωνούνται οι τέτοιου είδους λόγοι σε δημόσιες γιορτές και συγκεντρώσεις. Αντίθετα, εκείνοι που θέλουν να επιτύχουν κάποιο έμπρακτο αποτέλεσμα, πρέπει να απευθύνονται στον άνθρωπο που πρόκειται να υλοποιήσει γρήγορα τις πράξεις που παρατίθενται στον λόγο. Στην περίπτωση που ο ομιλητής θέλει να συμβουλεύσει κάποια πόλη, θα απευθυνόταν στους ηγέτες της. Έτσι και ο Ισοκράτης, επειδή θέλει να συμβουλεύσει για την σωτηρία των Ελλήνων και προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι προτάσεις του για την συμφιλίωσή τους και την ανάληψη πολέμου εναντίον των βαρβάρων (των Περσών), απευθύνεται στον Διονύσιο τον Α, τον τύραννο των Συρακουσών που είναι πρώτος στο ελληνικό γένος και έχει την μεγαλύτερη δύναμη. Γ3. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται: 6 (Μονάδες: 10)
ταῦτα: τη γενική πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος: τούτων πραγμάτων: τον ίδιο τύπο στον άλλο αριθμό: πράγματος ἀκροατής: την κλητική ενικού αριθμού: (ὦ) ἀκροατὰ τὰς ἐπιδείξεις: τη δοτική πληθυντικού αριθμού: ταῖς ἐπιδείξεσι(ν) αὑτοῦ: τον ίδιο τύπο στο α πρόσωπο: ἐμαυτοῦ ἐπιστέλλειν: το γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής αορίστου α στην ενεργητική φωνή: ἐπέστειλαν λέγειν: το β ενικό πρόσωπο προστακτικής αορίστου β : εἰπὲ τυγχάνω: το α πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής αορίστου β : τύχοιμεν βουλομένοις: το β ενικό πρόσωπο οριστικής του ίδιου χρόνου: βούλει διαλεχθείην: το γ ενικό πρόσωπο προστακτικής του ίδιου χρόνου και της ίδιας διάθεσης: διαλεχθήτω Γ4.α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους παρακάτω όρους και να αναφέρετε τον όρο που προσδιορίζουν: περὶ πραγμάτων, ἀκροατής, διακείμενος, αἱ πανυγήρεις, τοὺς λόγους, τῶν Ἑλλήνων. περὶ πραγμάτων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς στο λέγειν (Μονάδες: 6) ἀκροατής: κατηγορούμενο στο εννοούμενο υποκείμενο σὺ μέσω του συνδετικού ρηματικού τύπου γένῃ διακείμενος: κατηγορηματική μετοχή που εξαρτάται από το ρήμα τυγχάνω και αναφέρεται στο υποκείμενο ἐγὼ αἱ πανηγύρεις: υποκείμενο του ρήματος ἁρμόττουσιν τοὺς λόγους: αντικείμενο του ρήματος ἂν ἐποιούμην τῶν Ἑλλήνων: ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική αντικειμενική στο τῆς σωτηρίας Γ4.β. Να βρείτε το υποκείμενο των απαρεμφάτων παρακαλεῖν και ἐπιτελεῖν και να προσδιορίσετε σε κάθε περίπτωση αν υπάρχει ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία. (Μονάδες: 4) Το απαρέμφατο παρακαλεῖν έχει υποκείμενο το με και παρατηρείται το φαινόμενο της ετεροπροσωπίας. 7
Το απαρέμφατο ἐπιτελεῖν έχει υποκείμενο το ὅστις και παρατηρείται το φαινόμενο της ταυτοπροσωπίας. 8