Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2018

Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2018 ΚΥΡΙΑΚΗ IΑ ΛΟΥΚΑ, Τῶν Ἁγίων Προπατόρων, Ἀγγαίου προφ., Θεοφανοῦς βασιλ., Μοδέστου Β ἀρχ. Ἱεροσ. Ἀπολυτίκιον Παναγίας Προυσιωτίσσης Ἦχος α Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σύ προΐστασαι πρόμαχος καί τερατουργός ἐξαισίων τῇ ἐκ Προύσσης εἰκόνι Σου, Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ καί γάρ φωτίζεις ἐν τάχει τούς τυφλούς δεινούς τε ἀπελαύνεις δαίμονας καί παραλύτους δέ συσφίγγεις, Ἀγαθή, κρημνῶν τε σῴζεις καί πάσης βλάβης τούς Σοί προσφεύγοντας. Δόξα τῷ Σῷ ἀσπόρῳ τοκετῷ, δόξα τῷ Σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διά Σοῦ τοιαῦτα θαύματα. ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗ IΑ ΛΟΥΚΑ ΠΕΡΙ ΘΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 1. Τό ἱερό Εὐαγγέλιο πού ἀκούσαμε σήμερα, ἀδελφοί χριστιανοί, μᾶς μιλοῦσε παραβολικά γιά τό Δεῖπνο τῆς Θείας Κοινωνίας. Τῆς κοινωνίας τοῦ Σώματος καί Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Τό Δεῖπνο αὐτό, πού τό ἀπολαμβάνουμε σέ κάθε Θεία Λειτουργία, ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή τό εἶπε «μέγα». Καί εἶναι πραγματικά «μέγα» καί «μέγιστον» τό Δεῖπνο αὐτό, ἀσύγκριτα μεγαλύτερο ἀπό κάθε ἄλλο δεῖπνο, πού ἑτοιμάζουν οἱ βασιλεῖς καί οἱ μεγιστᾶνες, γιατί στό Δεῖπνο τῆς Ἐκκλησίας μας παρατίθεται ὁ Ἴδιος

ὁ Χριστός! Τό πανάγιο Σῶμα Του καί τό πανάσπιλο Αἷμα Του! Τό εἶπε καθαρά, χριστιανοί μου, ὁ Χριστός μας αὐτό, ὅταν κοινώνησε τούς μαθητές Του τήν νύχτα τῆς Μ. Πέμπτης. «Λάβετε, φάγετε, τοῦτό ἐστι τό Σῶμά μου» καί «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τό Αἷμά μου», τούς εἶπε. Καί εἶναι πραγματικά τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ αὐτό πού προσφέρει ὁ ἱερέας κοινωνώντας τούς πιστούς καί δέν εἶναι ψωμί καί κρασί, ὅπως τό λένε μερικοί ἀκατήχητοι. Στά μάτια μας βέβαια φαίνεται ὡς ψωμί καί κρασί αὐτό πού κοινωνοῦμε, ἀλλά στήν πραγματικότητα εἶναι ΣΩΜΑ καί ΑΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥ. Ἀλλά, ἄς ρωτήσουμε: Γιατί φαίνεται ὡς ψωμί καί κρασί αὐτό πού κοινωνᾶμε καί δέν φαίνεται ὡς Σῶμα καί Αἷμα, ὅπως τό πιστεύουμε ὅτι εἶναι; Χριστιανοί μου, ἀκοῦστε: Ἄν ὁ ἱερέας ἔβγαινε στήν ὡραία πύλη κρατώντας ἕνα κομμάτι σῶμα καί ἔχοντας στό Ἅγιο Ποτήριο αἷμα, δέν θά πλησίαζε κανείς νά κοινωνήσει, γιατί κανείς δέν τρώει ὠμό σῶμα καί κανείς δέν πίνει ὠμό αἷμα. Οἱ ἄνθρωποι τρῶμε ψωμί καί πίνουμε κρασί. Καί μᾶς προσφέρεται λοιπόν πραγματικά ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός σ αὐτό πού τρῶμε καί σ αὐτό πού πίνουμε! Στά εἴδη τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου. Εἶναι καί αὐτό μιά μεγάλη συγκατάβαση τοῦ Κυρίου μας γιά μᾶς. Προσέξτε αὐτό πού σᾶς εἶπα, ἀδελφοί χριστιανοί! Αὐτό πού κοινωνᾶμε εἶναι τό πραγματικό Σῶμα καί τό πραγματικό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Δέν συμβολίζει τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά ΕΙΝΑΙ. «Τοῦτό ἐστι τό Σῶμά μου», «τοῦτό ἐστι τό Αἷμά μου», εἶπε ὁ Χριστός. «ΕΣΤΙ»! Ὄχι συμβολίζει, ἀλλά «ΕΣΤΙ», εἶναι! Ἄν ποῦμε ὅτι αὐτό πού κοινωνᾶμε συμβολίζει τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά δέν εἶναι, τότε γινόμαστε αἱρετικοί προτεστάντες. Οἱ προτεστάντες πραγματικά πιστεύουν πλανεμένα ὅτι ἡ Θεία Κοινωνία συμβολίζει τόν Χριστό καί δέν εἶναι στήν πραγματικότητα ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός. 2. Ὅταν κοινωνᾶμε, χριστιανοί, τό Σῶμα μέ τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ μας, τότε ἑνωνόμαστε μαζί Του. Γιατί αὐτό σημαίνει «κοινωνία». Σημαίνει ἕνωση μέ αὐτό πού παίρνουμε. Ἀλλά ἀκοῦστε τώρα νά σᾶς πῶ κάτι τό πολύ σοβαρό: Λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καί ὅλοι οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὅτι γιά τόν Θεό, πού τά μπορεῖ ὅλα, ἕνα δέν τό μπορεῖ! Δέν μπορεῖ νά ἑνωθεῖ μέ ἀκάθαρτο! Οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς λέγουν ὅτι γιά νά πετύχουμε τήν ἕνωσή μας καί τήν κοινωνία μας μέ τόν Θεό, πρέπει πρῶτα νά καθαρίσουμε τήν καρδιά μας ἀπό τά ἁμαρτωλά μας πάθη. Οταν κοινωνοῦμε χωρίς νά ἔχουμε καθόλου συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός μας καί χωρίς νά ἀναστενάζουμε γι αὐτήν, τότε δέν ὑπάρχει «κοινωνία» μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό, ὅταν «κοινωνοῦμε». Γι αὐτό χρειάζεται ἐξομολόγηση πρίν ἀπό τήν θεία Κοινωνία χρειάζεται ἀπό τίς προηγούμενες μέρες προετοιμασία μέ νηστεία καί προσευχή, ὥστε νά κοινωνοῦμε ἐνσυνείδητα τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό. Βέβαια ὅ,τι καί νά κάνουμε, δέν μποροῦμε νά γίνουμε τέλεια ἄξιοι γιά τήν Θεία Κοινωνία. Οὔτε δίδεται ἡ Θεία Κοινωνία ὡς βραβεῖο γιά τήν ἁγιότητα τῶν πιστῶν. Ὅταν ὁ ἱερέας κοινωνεῖ τόν πιστό τοῦ λέγει «εἰς ἄφεσίν σου ἁμαρτιῶν». Καί κοινωνοῦμε γιά νά λάβουμε τό φάρμακο γιά τόν ἀγώνα μας ἐναντίον τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν μας. Γιατί χωρίς τήν θεία Κοινωνία δέν μποροῦμε νά κάνουμε ἀγώνα. Ἀλλά χρειάζεται καί ἀπό τήν πλευρά τοῦ πιστοῦ χριστιανοῦ ἡ προετοιμασία γιά τήν ψυχική καθαρότητα, ὅσον εἶναι δυνατόν, γιά τήν θεία Κοινωνία. Ὡς ἀναγκαῖα γιά τήν θεία Κοινωνία εἶναι αὐτά πού ἔχει τό κέλευσμα τοῦ ἱερέα: «Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης προσέλθετε»! Τό «μετά φόβου» σημαίνει νά ἔχουμε ἕνα συνεσταλμένο καί ταπεινό πνεῦμα, ὅταν προσερχόμαστε νά κοινωνήσουμε. Αὐτό τό πνεῦμα πού ἔννοιωθε ὁ προφήτης Ἠσαΐας ὅταν εἶδε τήν θεοφάνεια πού περι- 2

γράφει τό 6ο κεφ. τοῦ βιβλίου του. «Ὦ τάλας ἐγώ», εἶπε. «Ὅτι κατανένυγμαι»! Εἶναι ἡ κατάνυξη, πού πρέπει νά ἔχουμε ὅταν προσευχόμαστε καί πολύ περισσότερο νά τήν ἔχουμε ὅταν κοινωνοῦμε. Τό ἄλλο μάλιστα κείμενο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τό Ἑβραϊκό κείμενο, αὐτό τό «κατανένυγμαι» τοῦ προφήτου τό λέγει «χάθηκα»! Γιατί «χάθηκε»; Τό λέει παρακάτω. Γιατί «ἄνθρωπος ὤν λέγει ὁ προφήτης ἀκάθαρτα χείλη ἔχων... καί τόν βασιλέα Κύριον Σαβαώθ εἶδον τοῖς ὀφθαλμοῖς μου»! Αὐτό τόν φόβο καί αὐτό τό αἴσθημα, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, πρέπει νά ἔχει ἡ ψυχή μας ὅταν κοινωνᾶμε. Τό «μετά πίστεως», πού λέγει ἔπειτα ὁ ἱερέας στούς πιστούς γιά τήν θεία Κοινωνία, εἶναι νά ὁμολογοῦμε καί ἐμεῖς τήν ὁμολογία τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ Ζῶντος, ὅτι εἶναι Θεός. Γι αὐτό καί πρίν ἀπό τήν Θεία Κοινωνία λέγει ἡ εὐχή: «Πιστεύω Κύριε καί ὁμολογῶ ὅτι Σύ εἶ ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ Ζῶντος...». Ἀκριβῶς δηλαδή τόν λόγο τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, πού ἄρεσε στόν Χριστό καί τόν ἐμακάρισε γιά τόν λόγο του αὐτόν. Ἀλλά πρίν ἀπό τήν Θεία Κοινωνία χρειάζεται ὁ χριστιανός νά ἔχει καί μία ἄλλη εἰδική πίστη. Αὐτό πού σᾶς εἶπα στό κήρυγμά μου σήμερα. Νά πιστεύει, δηλαδή, ὅτι αὐτό τό «ψωμάκι» πού θά πάρει εἶναι πραγματικά τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί αὐτό τό λίγο «κρασάκι» πού θά πιεῖ εἶναι πραγματικά τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Γι αὐτό καί στήν εὐχή πρίν ἀπό τήν Θεία Κοινωνία ὁμολογοῦμε καί λέγουμε: «Ἔτι (= ἀκόμη) πιστεύω ὅτι τοῦτο (τό ψωμάκι) αὐτό ἐστι τό τίμιον Σῶμα καί τοῦτο (τό «κρασί») αὐτό ἐστι τό τίμιον Αἷμα»! Καί τέλος τό «καί ἀγάπης» σημαίνει ὅτι αὐτός πού κοινωνάει πρέπει νά ἔχει ἀγάπη μέ ὅλους καί μέ τούς ἐχθρούς του ἀκόμη. Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι μυστήριο ἑνότητας. Ἑνότητας μέ τόν Θεό καί μέ ὅλους τούς ἀδελφούς μας ὀρθοδόξους χριστιανούς. Γι αὐτό καί πρέπει νά ἔχουμε ἀγάπη καί ὄχι ἐχθρότητες μεταξύ μας. Ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι χριστιανοί συνδεόμαστε ὄχι μόνο γιατί ἔχουμε τήν ἴδια πίστη, ἀλλά πρό πάντων καί κυρίως γιατί κοινωνοῦμε τό Ἴδιο Αἷμα, τοῦ Χριστοῦ τό Αἷμα. Γιατί ἔχουμε ὅλοι μέσα μας τόν Ἰησοῦ Χριστό, πού Τόν παίρνουμε μέ τήν Θεία Κοινωνία στήν Θεία Λειτουργία. Μέ πολλές εὐχές, Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας xyyz ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΙΟΥ Ψαλμός ΝΖ 57 Εἰς τὸ τέλος μὴ διαφθείρῃς τῷ Δαυΐδ εἰς στηλογραφίαν. ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΔΙΚΩΝ ΚΡΙΤΩΝ 2 Εἰ ἀληθῶς ἄρα δικαιοσύνην λαλεῖτε; Εὐθείας κρίνετε οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων; 3 Καὶ γὰρ ἐν καρδίᾳ ἀνομίαν ἐργάζεσθε ἐν τῇ γῇ, ἀδικίαν 3

αἱ χεῖρες ὑμῶν συμπλέκουσιν. 4 Ἀπηλλοτριώθησαν οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ μήτρας, ἐπλανήθησαν ἀπὸ γαστρός, ἐλάλησαν ψευδῆ. 5 Θυμὸς αὐτοῖς κατὰ τὴν ὁμοίωσιν τοῦ ὄφεως, ὡσεὶ ἀσπίδος κωφῆς καὶ βυούσης τὰ ὦτα αὐτῆς, 6 ἥτις οὐκ εἰσακούσεται φωνῆς ἐπᾳδόντων, φαρμάκου τε φαρμακευομένου παρὰ σοφοῦ. 7 Ὁ Θεὸς συντρίψει τοὺς ὀδόντας αὐτῶν ἐν τῷ στόματι αὐτῶν, τὰς μύλας τῶν λεόντων συνέθλασεν ὁ Κύριος 8 ἐξουδενωθήσονται ὡσεὶ ὕδωρ διαπορευόμενον ἐκτενεῖ τὸ τόξον αὐτοῦ ἕως οὗ ἀσθενήσουσιν. 9 Ὡσεὶ κηρὸς τακεὶς ἀνταναιρεθήσονται ἔπεσε πῦρ ἐπ αὐτούς, καὶ οὐκ εἶδον τὸν ἥλιον. 10 Πρὸ τοῦ συνιέναι τὰς ἀκάνθας αὐτῶν τὴν ράμνον, ὡσεὶ ζῶντας, ὡσεὶ ἐν ὀργῇ καταπίεται αὐτούς. 11 Εὐφρανθήσεται δίκαιος, ὅταν ἴδῃ ἐκδίκησιν τὰς χεῖρας αὐτοῦ νίψεται ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἁμαρτωλοῦ. 12 Καὶ ἐρεῖ ἄνθρωπος εἰ ἄρα ἐστὶ καρπὸς τῷ δικαίῳ, ἄρα ἐστὶν ὁ Θεὸς κρίνων αὐτοὺς ἐν τῇ γῇ. 1. Ὁ ψαλμωδός τοῦ ψαλμοῦ αὐτοῦ ἐλέγχει καί καταδικάζει τούς ἀδίκους δικαστές τῶν χρόνων του (στίχ. 2-6) καί ἀναγγέλλει τό οἰκτρό τους τέλος (στίχ. 7-10), πρᾶγμα πού θά φέρει τήν ἀνακούφιση τῶν δικαίων, ὅταν ἀπαλλαγοῦν ἀπ αὐτούς (στίχ. 11-12). Ὁ ψαλμός ἀρχίζει μέ ἀποστροφή πρός τούς ἀνόμους κριτές μέ μορφή ἐρωτήσεως. Ὁ ψαλμωδός τούς ἐρωτᾶ, ἄν λαλοῦν δίκαια, ἄν κρίνουν μέ εὐθύτητα (στίχ. 2). Ἐννοεῖται «ὄχι», δέν κρίνουν μέ εὐθύτητα καί δικαιοσύνη, γιατί καί κατά τήν καρδία τους καί κατά τίς πράξεις τους εἶναι παράνομοι (σίχ. 3). Καί αὐτά συμβαίνουν «ἐν τῇ γῇ» (στίχ. 3), στήν ἁγία ἱερή γῆ τῆς Παλαιστίνης. 2. Στήν συνέχεια ὁ ψαλμωδός διαγράφει δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα τῶν ἀδίκων αὐτῶν κριτῶν. Πρῶτον, αὐτοί φαίνονται νά εἶναι διαστρεβλωμένοι ἀπό τήν κοιλιά τῆς μάνας τους!... «Ἀπό μήτρας, ἐπλανήθησαν ἀπό γαστρός» (στίχ. 4).Ὑπερβολή βέβαια εἶναι αὐτό πού λέγει ὁ ποιητής μας, ἀλλά θέλει μέ αὐτό νά δηλώσει τό «πάντοτε». Ὅτι, δηλαδή, αὐτοί οἱ ἄδικοι κριταί ἔμαθαν νά εἶναι κακοί ἀπό μικροί, ἀπό τήν γέννα τους! Δεύτερον, ὁ ποιητής παριστᾶ τούς ἀδίκους κριτές τῶν χρόνων του μέ ὄφι καί μάλιστα μέ τόν πιό ἐπικίνδυνο ὄφι, μέ τήν κωφή ἀσπίδα, ἡ ὁποία κλείει τά αὐτιά της (στίχ. 5). Πραγματικά ἡ ὁρμή τῶν ὄφεων αὐτῶν εἶναι μεγάλη, «ἀνίατος ὁ θυμός» τους, ὅπως λέγει τό Δευτερονόμιο (32,33). Ἔτσι εἶναι καί ἡ μανία τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν, τῶν ἀδίκων κριτῶν, γιά νά καταδικάσουν τόν ἀθῶο, διαστρεβλώνοντες τό δίκαιο: «Θυμός αὐτῶν κατά τήν ὁμοίωσιν τοῦ ὄφεως» (στίχ. 5). Ὅταν ἡ ἀσπίδα, τό εἶδος αὐτό τοῦ ὄφεως, εἶναι στόν θυμό της, τότε κανένα θέλγητρο δέν μπορεῖ νά τήν ἀποκοιμίσει, κανένα 4

μουσικό ὄργανο δέν μπορεῖ νά τήν καταπραΰνει. «Οὐκ εἰσακούσεται φωνῆς ἐπαδόντων φαρμακοῦ τε φαρμακευομένη παρά σοφοῦ», λέγει ὁ ψαλμός μας γι αὐτήν (στίχ. 6). 3. Καί τώρα ὁ ποιητής μας ὁμιλεῖ γιά τήν μελλοντική τύχη τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν μέ διάφορες εἰκόνες:(α) Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί, οἱ ἄδικοι κριτές, εἶναι πραγματικά λέοντες, γιατί ἐμπνέουν φόβο στόν λαό, ὅλους τούς κατασχίζουν, ἔχουν θράσος καί δέν ὑποχωροῦν σέ τίποτε. Εἶναι λέοντες! Ὅμως, λέγει ἐδῶ ὁ ψαλμωδός μας, «τάς μύλας (τίς σιαγόνες) τῶν λεόντων συνέθλασεν ὁ Κύριος» (στίχ. 7β)! Γι αύτό, λοιπόν καί τούς ἄδικους δικαστές, τούς κατεσθίοντας σάν τούς λέοντας τούς ἀθώους, ὁ Θεός «συντρίψει τούς ὀδόντας αὐτῶν ἐν τῷ στόματι αὐτῶν» (στίχ. 7α)! Καί ἄλλες εἰκόνες περί τῆς καταστροφῆς τῶν ἀδίκων κριτῶν μᾶς δίνει στήν συνέχεια ὁ ψαλμός μας: (β) «Ἐξουδενωθήσονται ὡσεί ὕδωρ διαπορευόμενον» (στίχ. 8). Δηλαδή, οἱ ἄνθρωποι αὐτοί θά διαλυθοῦν ὅπως τό νερό πού πέφτει στήν γῆ καί ἀπορροφᾶται ἀπ αὐτήν. Εἶναι αὐτό πού λέγει τό Β Βασ. 14,14, «ὥσπερ τό ὕδωρ τό καταφερόμενον ἐπί τῆς γῆς, ὅ οὐ συναχθήσεται», ἤ αὐτό πού λέγει ὁ Ἰώβ «ὥσπερ χειμάρρους ἐκλείπων» (6,15). Τόν χειμώνα φουσκώνει ὁ χείμαρρος, ὁρμᾷ καί παρασύρει ὅ,τι εἶναι στό διάβα του. Ἀλλά ἔρχεται ὁ καύσωνας καί τοῦ ἐξατμίζει καί τήν τελευταία του σταγόνα. (γ) Τρίτη εἰκόνα γιά τό τέλος τῶν ἀδίκων κριτῶν μας δίνει ὁ ποιητής παραβάλλοντας τόν Θεό μέ τοξότη (βλ. καί 7,13). Καί στά βέλη τοῦ Ἰσχυροῦ Αὐτοῦ τοξότη παραλύουν οἱ δυνάμεις τῶν ἀνόμων δικαστῶν: «Ἐκτενεῖ τό τόξον αὐτοῦ, ἕως οὗ ἀσθενήσουσι» (στίχ. 8). (δ) Ἄλλη εἰκόνα περί τῆς τύχης τῶν ἀδίκων κριτῶν εἶναι ἡ παρομοίωσή τους μέ τόν κηρό, πού λειώνει καί διαλύεται ἀπό τήν φωτιά. Ἔτσι καί αὐτοί. Ἡ φωτιά τῆς ὀργῆς τοῦ Θεοῦ θά πέσει πάνω τους καί θά τούς διαλύσει καί «οὐκ εἶδον τόν ἥλιον» (στίχ. 9). Θά στερηθοῦν, δηλαδή, τήν ζωή τους. (ε) Ἄλλη εἰκόνα περί τῆς καταστροφῆς τῶν ἀνόμων κριτῶν εἶναι ἡ παρομοίωσή τους μέ ἀκανθώδεις θάμνους, πού ἕνας βίαιος ἄνεμος τούς ἐκριζώνει καί τούς διασκορπίζει μακρυά προτοῦ ἀκόμη αὐξηθοῦν καί σκληρυνθοῦν. Ἔτσι καί ὁ Θεός, μέ τόν θυμό Του («ἐν ὀργῇ» στίχ. 10), θά διασκορπίσει τούς ἀσεβεῖς κριτές μακρυά καί σέ ἄγνωστο τόπο. 4. Τελειώνει ὁ ψαλμός περιγράφοντας τήν ψυχική ἀγαλλίαση τῶν δικαίων, ὅταν θά δοῦν νά τιμωροῦνται οἱ ἀσεβεῖς κριτές γιά τίς ἄδικες παρανομίες: «Εὐφρανθήσεται δίκαιος, ὅταν ἴδῃ ἐκδίκησιν τάς χεῖρας αὐτοῦ νίψεται ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἁμαρτωλοῦ» (στίχ. 11). Ἡ τελευταία πρόταση τοῦ στίχου μας, «τάς 5

χεῖρας αὐτοῦ νίψεται ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἁμαρτωλοῦ», εἶναι πράγματι δύσκολος στήν ἑρμηνεία της καί ἔχουν δοθεῖ διάφορες ἑρμηνεῖες. Προέρχεται ἀπό τήν σκηνή τοῦ πολέμου, κατά τήν μάχη σφαγῆς. Σ αὐτήν τό αἷμα ἔρρεε κρουνηδόν καί τά πόδια τῶν νικητῶν πολεμιστῶν ἦταν βυθισμένα σ αὐτό. Ὅταν, λοιπόν, ἔλθει ἡ ὥρα τῆς ἐξολοθρεύσεως τῶν ἀσεβῶν κριτῶν, οἱ ἀδικηθέντες ἀπ αὐτούς εὐσεβεῖς, θά εἶναι νικητές καί θριαμβευτές ἐναντίον τους. Παριστάνεται δέ ἐδῶ ὁ θρίαμβος αὐτῶν τῶν εὐσεβῶν, κατά μεταφορά ἀπό τήν μάχη σφαγῆς, ὅτι «τάς χεῖρας αὐτοῦ νίψεται (ὁ δίκαιος) ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἁμαρτωλοῦ» (στίχ. 11). Ἡ εἰκόνα λέγεται ποιητικῇ καί ἀναγωγικῇ ἀδείᾳ, γιά νά ἐξαχθεῖ τό συμπέρασμα μέ τό ὁποῖο τελειώνει ὁ μικρός, ἀλλά ὡραῖος ψαλμός μας: «Ἄρα ἐστί καρπός τῷ δικαίῳ ἄρα ἐστίν ὁ Θεός κρίνων αὐτούς (τούς ἀδίκους κριτές)» (στίχ. 12)! Ὁ Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας 6