Ευρωζώνη (2016Q4=100) Ελλάδα (2016Q4=100) Ιτάλια (2016Q4=100) ΗB (2016Q4=100)

2016Q4 2017Q1 2017Q2 2017Q3 2017Q4 Q1 Q2 Q3 ISSN:2241-4878 Τεύχος 272 30 Νοεμβρίου Δρ. Στυλιανός Γ. Γώγος Οικονομικός Αναλυτής sgogos@eurobank.gr Πτωτικά κινήθηκαν σε ετήσια βάση οι καθαρές εξαγωγές το 3 ο τρίμηνο. Η διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου εμπορευμάτων υπεραντιστάθμισε την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών ΡΗΤΡΑ ΜΗ ΕΥΘΥΝΗΣ Το παρόν εκδόθηκε από την Τράπεζα Eurobank Ergasias A.E ("Εurobank") και δεν επιτρέπεται να αναπαραχθεί, κατά οποιονδήποτε τρόπο, από τα πρόσωπα στα οποία αποστέλλεται. Οι πληροφορίες που παρέχονται δεν συνιστούν επενδυτική ή άλλη συμβουλή, δεν αποτελούν προσφορά αγοράς ή πώλησης ούτε πρόσκληση για υποβολή προσφορών αγοράς ή πώλησης ή εν γένει προσφορά ή πρόσκληση για κατάρτιση συναλλαγών επί των χρηματοπιστωτικών μέσων που αναφέρονται. Οι επενδύσεις που αναλύονται μπορεί να είναι ακατάλληλες για επενδυτές με κριτήρια του συγκεκριμένους επενδυτικούς στόχους τους, τις ανάγκες τους, την επενδυτική εμπειρία τους και την οικονομική κατάστασή τους. Οι πληροφορίες που περιέχονται προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευθεί από την Eurobank. Οι απόψεις που διατυπώνονται ενδέχεται να μη συμπίπτουν με αυτές οποιουδήποτε μέλους της Eurobank. Καμία δήλωση ή διαβεβαίωση (ρητή ή σιωπηρή) δεν δίδεται όσον αφορά την ακρίβεια, πληρότητα, ορθότητα ή καταλληλότητα των πληροφοριών ή απόψεων, οι οποίες μπορεί να αλλάξουν χωρίς προειδοποίηση. Καμία απολύτως ευθύνη, με οποιονδήποτε τρόπο και αν δημιουργείται, δεν αναλαμβάνεται από την ούτε βαρύνει τη Eurobank ή τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ή τα στελέχη της ή τους υπαλλήλους της όσον αφορά το περιεχόμενο του παρόντος. Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο παρόν δεν καταρτίζονται ή εγκρίνονται από την Εurobank και εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις του συντάκτη τους και δε δεσμεύουν ούτε αντιπροσωπεύουν τις απόψεις και τη θέση της Eurobank. Την ερχόμενη Τρίτη 4 Δεκεμβρίου η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) αναμένεται να δημοσιεύσει τους εθνικούς λογαριασμούς για το 3 ο τρίμηνο. Βάσει των έως τώρα δημοσιευμένων μικροοικονομικών και μακροοικονομικών δεικτών θεωρούμε ότι το 3 ο τρίμηνο θα αποτελέσει το 7 ο στη σειρά με θετικό ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης για την ελληνική οικονομία. Ως γνωστόν, με αφετηρία το τέλος του 2016, το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα διαρκώς αυξάνεται τόσο σε τριμηνιαία όσο και σε ετήσια βάση - με τη σωρευτική μεταβολή να ανέρχεται στο 3,1% (βλέπε Σχήμα 1). Για το ίδιο χρονικό διάστημα η αντίστοιχη επίδοση των υπολοίπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 28 κρατών μελών είχε ως εξής: Μάλτα 8,6%, Ρουμανία 8,5%, Σλοβενία 7,6%, Ιρλανδία 7,6%, Λετονία 7,4%, Ουγγαρία 7,4%, Πολωνία 7,1%, Εσθονία 6,5%, Τσεχία 6,3%, Λιθουανία 5,7%, Κύπρος 5,5%, Βουλγαρία 5,2%, Ολλανδία 4,4%, Κροατία 4,3%, Ισπανία 4,2%, Φινλανδία 4,1%, Αυστρία 4,1%, Σουηδία 4,0%, Λουξεμβούργο 3,8%, Πορτογαλία 3,5%, Γαλλία 3,2%, Ελλάδα 3,1%, Βέλγιο 2,5%, Ιταλία 2,1%, Δανία 1,9% και Ηνωμένο Βασίλειο 1,9% (ΕΕ-28 και Ευρωζώνη 3,5%). Σχήμα 1: Πραγματικό ΑΕΠ, Εποχικά Διορθωμένα Στοιχεία (δείκτες, 2016Q4=100) 103.5 102.5 101.5 100.5 99.5 100 Ευρωζώνη (2016Q4=100) Ελλάδα (2016Q4=100) Ιτάλια (2016Q4=100) ΗB (2016Q4=100) Πηγή: (α) Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), (β) Eurobank Research. 103.1 103.7 102.5 102.1 Ένα ποιοτικό χαρακτηριστικό που αναμένουμε να αποτυπωθεί στα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών του 3 ου τριμήνου είναι η αλλαγή του προσήμου από θετικό σε αρνητικό της συνεισφοράς των καθαρών εξαγωγών στον ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης. Οι καθαρές εξαγωγές ισούνται με τη διαφορά ανάμεσα στις εξαγωγές και τις εισαγωγές, εισέρχονται αθροιστικά στη γνωστή ταυτότητα του ΑΕΠ και αποτελούν τη συνιστώσα δαπάνης που όταν προστεθεί στην εγχώρια ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες (ιδιωτική κατανάλωση + δημόσια κατανάλωση + επενδύσεις) οδηγεί στη ζήτηση για εγχώρια αγαθά και υπηρεσίες (ιδιωτική κατανάλωση + δημόσια κατανάλωση + επενδύσεις + Εξαγωγές Εισαγωγές), δηλαδή σε ένα μέγεθος που ισούται με το ΑΕΠ. Το προαναφερθέν συμπέρασμα για αρνητική συνεισφορά των καθαρών εξαγωγών στον ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης του 3 ου τριμήνου εδράζεται στα μηνιαία στοιχεία των εμπορευματικών συναλλαγών (commercial transactions) της ΕΛΣΤΑΤ και του ισοζυγίου πληρωμών (balance of payments) της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ). Στο τεύχος 267 του δελτίου 7ημέρες ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ είχαμε κάνει αντίστοιχη αναφορά στις παρατηρήσεις της περιόδου Ιούλιου Αυγούστου. Στο παρόν τεύχος προσθέτουμε την παρατήρηση του Σεπτέμβριου ώστε να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα για τις εξωτερικές συναλλαγές της ελληνικής οικονομίας το 3 ο τρίμηνο. Σύμφωνα με τις παραπάνω χρονολογικές σειρές το έλλειμμα του ισοζυγίου εμπορευμάτων το 3 ο τρίμηνο παρουσίασε διεύρυνση σε ετήσια βάση κατά - 1.301,9 εκατ. Στο ίδιο διάστημα το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών ενισχύθηκε σε ετήσια βάση κατά 615,9 εκατ. Συνεπώς, η αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου υπεραντιστάθμισε την άνοδο του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών και ως εκ τούτου το σύνολο των καθαρών εξαγωγών κινήθηκε πτωτικά. 1

Πίνακας 1: Εμπορευματικές Συναλλαγές της Ελληνικής Οικονομίας, Εξαγωγές, Εισαγωγές και Ισοζύγια (ετήσια ποσοστιαία % μεταβολή, συνεισφορά των επί μέρους κατηγοριών σε ποσοστιαίες μονάδες και ετήσια μεταβολή των ισοζυγίων σε εκατ. ) 2017 Q1 Q2 Q3 Ιαν-Σεπ Ετήσια Ποσοστιαία % Μεταβολή Q3 Ιαν-Σεπ Συνεισφορά στο Σύνολο σε Ποσοστιαίες Μονάδες Συνολικές Εξαγωγές Εμπορευμάτων 13,3 13,8 17,8 18,9 16,9 18,9 16,9 Σύνολο εκτός της κατηγορίας 3 7,1 13,6 12,8 8,3 11,6 5,7 8,0 0. Τρόφιμα και ζώα ζωντανά 1,5 10,8 10,9 2,9 8,2 0,5 1,2 1. Ποτά και καπνός -3,0-7,5 3,6-3,2-1,7-0,1 0,0 2. Πρώτες ύλες μη εδώδιμες, εκτός από καύσιμα 26,5 6,1 13,9 15,3 11,3 0,5 0,4 3. Ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά κλπ 30,2 14,3 28,9 42,6 28,6 13,2 8,9 4. Λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης -15,6 68,1-3,1 37,7 36,0 0,5 0,7 5. Χημικά προϊόντα και συναφή (μ.α.κ) 11,8 10,6 14,1 11,6 12,1 1,3 1,3 6. Βιομηχανικά είδη ταξινομημένα κυρίως κατά πρώτη ύλη 16,5 17,1 15,3 13,8 15,4 2,3 2,5 7. Μηχανήματα και υλικό μεταφορών -0,3 16,3 20,8-0,2 12,4 0,0 1,1 8. Διάφορα βιομηχανικά είδη 7,5 7,8 6,7 9,2 7,9 0,7 0,6 9. Είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες -2,5 7,8 13,2 3,2 8,2 0,1 0,2 Συνολικές Εισαγωγές Εμπορευμάτων 13,8-1,7 11,6 22,8 10,2 22,8 10,2 Σύνολο εκτός της κατηγορίας 3 10,5-3,6 0,2 15,8 3,6 11,8 2,7 0. Τρόφιμα και ζώα ζωντανά 5,0 1,6 0,8 0,2 0,8 0,0 0,1 1. Ποτά και καπνός 2,4 11,3 7,1 0,5 6,0 0,0 0,1 2. Πρώτες ύλες μη εδώδιμες, εκτός από 13,9 2,6 22,1 6,4 10,3 0,2 0,3 καύσιμα 3. Ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά κλπ 25,5 3,7 54,2 42,8 31,2 11,0 7,5 4. Λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής 19,3-8,4-12,3-14,6-11,9-0,1-0,1 προέλευσης 5. Χημικά προϊόντα και συναφή (μ.α.κ) 7,7 7,0 7,6 7,8 7,5 1,2 1,1 6. Βιομηχανικά είδη ταξινομημένα 13,1 8,8 5,6 13,1 9,0 1,6 1,1 κυρίως κατά πρώτη ύλη 7. Μηχανήματα και υλικό μεταφορών 15,1-19,9-11,5 46,0-1,7 7,5-0,4 8. Διάφορα βιομηχανικά είδη 4,5 6,4 6,1 10,5 7,7 1,3 0,8 9. Είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες 467,7-91,2-66,9 17,8-76,5 0,0-0,3 Ετήσια Μεταβολή σε Εκατ. Ευρώ Συνολικό Ισοζύγιο -2.701,9 1.184,5-126,1-1.301,9-243,5 Σύνολο εκτός της κατηγορίας 3-2.302,3 999,4 629,5-953,9 675,0 0. Τρόφιμα και ζώα ζωντανά -203,7 86,9 109,6 28,7 225,2 1. Ποτά και καπνός -37,0-26,2-5,2-6,5-37,9 2. Πρώτες ύλες μη εδώδιμες, εκτός από 116,4 11,1-30,7 16,3-3,3 καύσιμα 3. Ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά κλπ -399,7 185,1-755,6-348,0-918,5 4. Λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής -152,7 116,4 4,9 46,7 168,0 προέλευσης 5. Χημικά προϊόντα και συναφή (μ.α.κ) -207,0-54,4-30,9-56,2-141,5 6. Βιομηχανικά είδη ταξινομημένα -30,3 57,8 94,8-26,8 125,8 κυρίως κατά πρώτη ύλη 7. Μηχανήματα και υλικό μεταφορών -1.480,5 761,8 482,0-863,6 380,1 8. Διάφορα βιομηχανικά είδη -82,9-48,0-42,4-94,6-185,0 9. Είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες -224,6 94,1 47,4 2,2 143,7 Πηγή: (α) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), (β) Eurobank Research. 2

Πίνακας 2: Εξωτερικές Συναλλαγές Υπηρεσιών της Ελληνικής Οικονομίας, Εξαγωγές, Εισαγωγές και Ισοζύγια (ετήσια ποσοστιαία % μεταβολή, συνεισφορά των επί μέρους κατηγοριών σε ποσοστιαίες μονάδες και ετήσια μεταβολή των ισοζυγίων σε εκατ. ) 2017 Q1 Q2 Q3 Ιαν-Σεπ Ετήσια Ποσοστιαία % Μεταβολή Q3 Ιαν-Σεπ Συνεισφορά στο Σύνολο σε Ποσοστιαίες Μονάδες Συνολικές Εξαγωγές Υπηρεσιών 13,0 3,8 11,5 9,0 8,8 9,0 8,8 Ταξιδιωτικές 10,8 13,2 17,7 5,4 9,1 3,5 4,4 Μεταφορών 15,1 4,8 9,1 23,8 12,8 6,4 5,1 Λοιπών Υπηρεσίες 13,5-3,7-1,0-9,9-5,0-0,9-0,6 Συνολικές Εισαγωγές Υπηρεσιών 15,7 12,1 13,8 16,2 14,1 16,2 14,1 Ταξιδιωτικές -5,0 5,8 24,7-4,3 9,0-0,6 1,1 Μεταφορών 19,2 14,1 13,0 19,2 15,5 11,7 9,4 Λοιπών Υπηρεσίες 19,7 10,3 10,2 19,9 13,4 5,1 3,6 Ετήσια Μεταβολή σε Εκατ. Ευρώ Συνολικό Ισοζύγιο 1.746,1-256,7 416,7 615,9 775,8 Ταξιδιωτικές 1.524,0 40,8 505,3 507,1 1.053,2 Μεταφορών 367,8-151,1 25,4 428,6 302,8 Λοιπών Υπηρεσίες -145,7-146,5-114,0-319,7-580,2 Πηγή: (α) Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), (β) Eurobank Research. Η ετήσια αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου εμπορευμάτων το 3 ο τρίμηνο προήλθε κυρίως από δύο κατηγορίες αγαθών. Αυτές είναι 1 ον τα μηχανήματα και υλικό μεταφορών και 2 ον τα ορυκτά καύσιμα και λιπαντικά. Στην πρώτη κατηγορία σημειώθηκε διεύρυνση του ελλείμματος της τάξης των - 863,6 εκατ. Η εν λόγω μεταβολή οφείλεται αποκλειστικά στην ενίσχυση των εισαγωγών μηχανημάτων και υλικού μεταφορών (+ 826,6 εκατ. από τα οποία τα + 542,8 εκατ. ανήκουν στην κατηγορία των πλοίων, πλοιαρίων και πλωτών κατασκευών). Στη δεύτερη κατηγορία καταγράφηκε παρόμοιο ποιοτικό αποτέλεσμα με το έλλειμμα του ισοζυγίου των ορυκτών καυσίμων και λιπαντικών να ενισχύεται κατά - 348,0 εκατ. Τόσο οι εξαγωγές όσο και οι εισαγωγές της συγκεκριμένης κατηγορίας εμπορευμάτων ενισχύθηκαν σημαντικά (κοινή θετική επίδραση από την ετήσια αύξηση των διεθνών τιμών του πετρελαίου) με την άνοδο των τελευταίων (+ 1.259,3 εκατ.) να υπερκαλύπτει την αύξηση των πρώτων (+ 911,4 εκατ.). Τέλος, ολοκληρώνοντας την αναφορά μας στα στοιχεία των ελληνικών εξαγωγών και εισαγωγών εμπορευμάτων για το 3 ο τρίμηνο, αξίζει να σημειώσουμε ότι η προαναφερθείσα αύξηση των εισαγωγών μηχανημάτων και υλικού μεταφορών αναμένουμε να καταγραφεί και στην κατηγορία των επενδύσεων παγίων των εθνικών λογαριασμών. Συνεπώς, η αρνητική συνεισφορά των καθαρών εξαγωγών που αναμένουμε να δούμε στα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών του 3 ου τριμήνου εκτιμούμε ότι θα αντισταθμιστεί σε έναν βαθμό από την αύξηση των επενδύσεων παγίων. Όπως αναφέρει και ο τίτλος του παρόντος τεύχους του δελτίου 7ημέρες ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών σημείωσε ετήσια αύξηση το 3 ο τρίμηνο. Η εν λόγω μεταβολή προήλθε κυρίως από την αύξηση των πλεονασμάτων στα ισοζύγια των ταξιδιωτικών υπηρεσιών και μεταφορών κατά 507,1 και 428,6 εκατ. αντίστοιχα. Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε ότι η ετήσια αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων παρουσίασε σημαντική επιβράδυνση το 3 ο τρίμηνο (κυρίως λόγω των παρατηρήσεων του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου ) με την αντίστοιχη ετήσια ποσοστιαία μεταβολή να διαμορφώνεται στο 5,4% από 17,7% και 13,2% το 2 ο και το 1 ο τρίμηνο αντίστοιχα. Στην αντίθετη κατεύθυνση κινήθηκε ο ρυθμός αύξησης των εισπράξεων από τις μεταφορές υπηρεσιών παρουσιάζοντας επιτάχυνση στο 23,8% από 9,1% και 4,8% το 2 ο και το 1 ο τρίμηνο αντίστοιχα. 3

Οκτ-98 Οκτ-99 Οκτ-00 Οκτ-01 Οκτ-02 Οκτ-03 Οκτ-04 Οκτ-05 Οκτ-06 Οκτ-07 Οκτ-08 Οκτ-09 Οκτ-10 Οκτ-11 Οκτ-12 Οκτ-13 Οκτ-14 Οκτ-15 Οκτ-16 Οκτ-17 Οκτ-18 Αυγ-04 Αυγ-05 Αυγ-06 Αυγ-07 Αυγ-08 Αυγ-09 Αυγ-10 Αυγ-11 Αυγ-12 Αυγ-13 Αυγ-14 Αυγ-15 Αυγ-16 Αυγ-17 Αυγ-18 1998 Q2 1999 Q2 2000 Q2 2001 Q2 2002 Q2 2003 Q2 2004 Q2 2005 Q2 2006 Q2 2007 Q2 2008 Q2 2009 Q2 2010 Q2 2011 Q2 2012 Q2 2013 Q2 2014 Q2 2015 Q2 2016 Q2 2017 Q2 Q2 Πίνακας Α1: Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) Το 2 ο τρίμηνο η ετήσια % μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ ήταν +1,8% (+2,5% (Q1) και +1,5% (2017Q2)). Η αντίστοιχη τριμηνιαία % μεταβολή ήταν +0,2% (+0,9% (Q1) και +0,9% (2017Q2)). Προβλέψεις για το σύνολο του έτους - Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Νοε-: 2,0%, 2019 2,2% και 2020 2,3% 6% 3% 0% -3% -6% -9% -12% Πραγματικό ΑΕΠ, QoQ% (ΔΑ) Πραγματικό ΑΕΠ, YoY% (ΑΑ) Ποσοστό Ανεργίας (εποχικά διορθωμένα στοιχεία) Τον Αύγουστο το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 18,9% (19,1% (7/) και 20,8% (8/2017)) και η αντίστοιχη ετήσια μεταβολή ήταν -2,0 ΠΜ (-1,8 ΠΜ (7/) και -2,5 ΠΜ (8/2017)). Ο αριθμός των απασχολούμενων ανήλθε στα 3.858,2 χιλ άτομα (3.832,9 χιλ (7/) και 3.772,2 χιλ (8/2017)) και των ανέργων στα 896,6 χιλ άτομα (904,5 χιλ (7/) και 992,3 χιλ (8/2017)). Προβλέψεις για το σύνολο του έτους - Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Νοε-: 19,6%, 2019 18,2% και 2020 16,9% 27% 22% 17% 12% 7% Ποσοστό Ανεργίας, % (ΑΑ) Ποσοστό Ανεργίας, YoY ΠΜ (ΔΑ) 4% 2% 0% -2% -4% -6% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% Βασικά Στατιστικά Στοιχεία Πραγματικό ΑΕΠ (YoY%) Περίοδος: 1998Q2 Q2 Στοιχεία: τριμηνιαία Μέσος Όρος: +0,5% Διάμεσος: +1,5% Μέγιστο: +6,8% (2003Q4) Ελάχιστο: -10,3% (2011Q1) ΑΑ = αριστερός άξονας ΔΑ = δεξιός άξονας Δημοσίευση: 3/9/ (προσωρινά στοιχεία) Επομ. δημ.: 4/12/ (προσωρινά στοιχεία) Βασικά Στατιστικά Στοιχεία Ποσοστό Ανεργίας (%) Περίοδος: 8/2004-8/ Στοιχεία: μηνιαία Μέσος Όρος: 17,2% Διάμεσος: 18,7% Μέγιστο: 27,9% (7/2013) Ελάχιστο: 7,3% (5/2008) ΑΑ = αριστερός άξονας ΔΑ = δεξιός άξονας ΠΜ = ποσοστ. μοναδ. Δημοσίευση: 8/11/ Επομ. δημ.: 6/12/ Εναρμονισμένος ΔΤΚ και Εθνικός ΔΤΚ Τον Οκτώβριο η ετήσια % μεταβολή του ΕνΔΤΚ ήταν +1,8% (+1,1% (9/) και +0,5% (10/2017)) και η αντίστοιχη μέση ετήσια μεταβολή (12 μηνών) ήταν +0,8% (+0,7% (9/) και +1,0% (10/2017)). Για τον ίδιο μήνα η ετήσια % μεταβολή του Εθνικού ΔΤΚ ήταν 1,8% (1,1% (9/) και +0,7% (10/2017)) και η αντίστοιχη μέση ετήσια μεταβολή (12 μηνών) ήταν +0,6% (+0,6% (9/) και 0,9% (10/2017)). 7% 5% 3% 1% Προβλέψεις για το σύνολο του έτους - Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Νοε-: 0,8%, 2019 1,2% και 2020 1,1% Βασικά Στατιστικά Στοιχεία ΕνΔΤΚ (YoY%) Περίοδος: 10/1998-10/ Στοιχεία: μηνιαία Μέσος Όρος: +2,1% Διάμεσος: +2,8% Μέγιστο: +5,7% (9/2010) Ελάχιστο: -2,9% (11/2013) Δημοσίευση: 9/11/ Επομ. δημ.: 10/12/ -2% -4% ΕνΔΤΚ (YoY%) ΕνΔΤΚ (YoY% μέσος όρος 12 μηνών) Πηγή: (α) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), (β) Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission), (γ) Eurobank Research. 4

Ενημέρωση: 30/11/ Μεταβλητές Πίνακας Α2: Βασικά Μακροοικονομικά - Μικροοικονομικά Μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας Παρατήρηση Εποχ. Τελευταία Προηγούμενης Στοιx. Πηγή Παράθεση Διόρθ. Παρατήρηση Περιόδου Παρατηρήσεις Παρελθόντων Ετών Βασική Επισκόπηση Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν y (1), (8) ΥοΥ% - 1.5% 2017-0.2% 2016-0.4% 2015 0.7% 2014-3.2% 2013-7.3% 2012 Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν δις 187.2 184.4 184.8 185.6 184.2 190.4 Ονομαστικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν 180.2 176.5 177.3 178.7 180.7 191.2 Ποσοστό Ανεργίας % 21.5% 23.5% 24.9% 26.5% 27.5% 24.4% Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή ΥοΥ% 1.1% -0.8% -1.7% -1.3% -0.9% 1.5% Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 1.1% 0.0% -1.1% -1.4% -0.9% 1.0% Αποπληθωριστής Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος 0.6% -0.2% -0.3% -1.8% -2.4% -0.4% Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν q Ναι 1.8% Q2 2.5% Q1 1.5% 2017 Q2-0.9% 2016 Q2 0.4% 2015 Q2 0.5% 2014 Q2 Πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν QoQ% 0.2% 0.9% 0.9% -0.3% 0.2% -0.2% Ποσοστό Ανεργίας m % 18.9% Αυγ-18 19.1% Ιουλ-18 20.8% Αυγ-17 23.3% Αυγ-16 24.5% Αυγ-15 26.3% Αυγ-14 Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή ΥοΥ% Όχι 1.8% Οκτ-18 1.1% Σεπ-18 0.7% Οκτ-17-0.5% Οκτ-16-0.9% Οκτ-15-1.7% Οκτ-14 Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 1.8% 1.1% 0.5% 0.6% -0.1% -1.8% Αποπληθωριστής Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος q Ναι 0.8% Q2 0.3% Q1-0.1% 2017 Q2-0.3% 2016 Q2-0.9% 2015 Q2-3.0% 2014 Q2 Συνιστ. Πραγμ. Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος Πραγμ. Ιδιωτική Καταναλ. (Νοικοκυριά και ΜΚΙΕΝ) q (1), (8) ΥοΥ% Ναι 1.0% Q2 0.0% Q1 0.6% 2017 Q2-2.1% 2016 Q2 1.7% 2015 Q2 0.5% 2014 Q2 Πραγμ. Δημόσια Κατανάλωση -2.0% 0.1% -2.1% -0.4% -2.0% 3.3% Πραγμ. Επενδύσεις Παγίων (Ιδιωτικές και Δημόσιες) -5.4% -10.3% 1.1% 12.9% -9.6% -2.8% Πραγμ. Εξαγωγές (Αγαθά και Υπηρεσίες) 9.4% 8.0% 9.3% -10.4% 11.6% 4.5% Πραγμ. Εισαγωγές (Αγαθά και Υπηρεσίες) 4.3% -3.1% 4.8% -1.9% 4.6% 8.9% Αποτελεσματικότητα Πραγμ. Παραγωγικ. της Εργασίας (ανά άτομο) q (4), (8) ΥοΥ% Όχι 0.3% Q2 0.8% Q1-1.0% 2017 Q2-1.0% 2016 Q2-1.1% 2015 Q2 0.5% 2014 Q2 Πραγμ. Παραγωγικ. της Εργασίας (ανά ώρα εργασίας) 0.9% 1.1% -0.4% -1.4% -0.9% 2.4% Ονομ. Μοναδ. Κόστος Εργασίας (ανά άτομο) 0.9% 0.4% 1.2% 2.3% -4.1% -4.5% Ονομ. Μοναδ. Κόστος Εργασίας (ανά ώρα εργασίας) 0.2% 0.1% 1.3% 2.0% -3.2% -5.3% Αγορά Εργασίας Απασχολούμενοι m (1), (8) χιλ. άτομα Ναι 3858.2 Αυγ-18 3832.9 Ιουλ-18 3772.2 Αυγ-17 3690.9 Αυγ-16 3639.1 Αυγ-15 3522.8 Αυγ-14 Άνεργοι 896.6 904.5 992.3 1123.1 1183.4 1254.6 Εργατικό Δυναμικό 4754.8 4737.4 4764.5 4814.0 4822.5 4777.4 Μη Ενεργός Πληθυσμός 3215.0 3235.7 3243.5 3228.5 3258.4 3350.6 Αγορά Ακινήτων Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων q (2), (8) ΥοΥ% Όχι 2.4% Q3 1.2% Q2-0.7% 2017 Q3-1.5% 2016 Q3-5.9% 2015 Q3-7.0% 2014 Q3 Βιομηχανία και Εμπόριο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) m (6), (8) ΜΔ Ναι 53.1 Οκτ-18 53.6 Σεπ-18 52.1 Οκτ-17 48.6 Οκτ-16 47.3 Οκτ-15 48.8 Οκτ-14 Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής (1), (8) YoY% 2.2% Σεπ-18 1.0% Αυγ-18 4.3% Σεπ-17 0.2% Σεπ-16 3.5% Σεπ-15-3.9% Σεπ-14 Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία 20.5% 17.5% 6.5% 2.0% -18.0% -3.8% Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο 4.9% 5.0% -0.5% 1.6% -5.2% -1.0% Δείκτης Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο 3.4% 3.6% -0.7% 2.4% -3.3% -0.1% Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Χονδρικό Εμπόριο q (1), (8) 11.6% Q3 6.9% Q2 2.5% 2017 Q3 3.1% 2016 Q3-10.4% 2015 Q3 1.7% 2014 Q3 Δείκτης Κύκλου Εργασιών στον Τομέα των Αυτοκιν. 15.4% 19.0% 6.0% 14.6% -0.8% 27.8% Εξωτερικός Τομέας Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (Α+Β+Γ+Δ) m (2), (8) Σ12m δις Όχι -4.6 Σεπ-18-4.2 Αυγ-18-2.8 Σεπ-17-2.0 Σεπ-16-3.0 Σεπ-15-2.1 Σεπ-14 A. Ισοζύγιο Αγαθών (Α1+Α2+Α3) -21.6-21.0-19.8-17.6-18.7-22.0 Α1. Καυσίμων -4.7-4.3-3.9-2.8-4.9-6.3 Α2. Πλοίων -0.1-0.1 0.0 0.0-0.4-2.4 Α3. Χωρίς Καύσιμα και Πλοία -16.8-16.6-15.9-14.8-13.4-13.3 Β. Ισοζύγιο Υπηρεσιών (Β1+Β2+Β3) 18.8 18.7 18.1 16.0 17.1 18.0 Β1. Ταξιδιωτικό 13.8 13.8 12.5 11.1 12.1 11.4 Β2. Μεταφορών 5.3 5.1 5.0 4.5 4.9 6.6 Β3. Λοιπών Υπηρεσιών -0.2-0.1 0.6 0.4 0.1 0.1 Γ. Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδημάτων (Γ1+Γ2+Γ3) -1.4-1.5-0.6-0.1-0.4 1.3 Γ1.Αμοιβών και Μισθών -1.1-1.1-1.1-1.0-0.8-0.2 Γ2.Τόκων, Μερισμάτων και Κερδών -3.1-3.1-1.9-2.3-2.1-1.5 Γ3. Λοιπών Πρωτογενών Εισοδημάτων 2.8 2.7 2.5 3.2 2.5 3.0 Δ. Ισοζύγιο Δευτερογενών Εισοδημάτων (Δ1+Δ2) -0.4-0.5-0.6-0.3-1.0 0.5 Δ1. Γενικής Κυβέρνησης -0.6-0.7-0.9-0.5-1.0 0.2 Δ2. Λοιπών Τομέων 0.2 0.2 0.3 0.2 0.1 0.3 Δημοσιονομικά Στοιχεία (Γενική Κυβέρνηση) Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης % του ΑΕΠ y (1), (8) % - 0.8% 2017 0.5% 2016-5.6% 2015-3.6% 2014-13.2% 2013-8.9% 2012 Πρωτογενές Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης % του ΑΕΠ 3.9% 3.7% -2.1% 0.3% -9.2% -3.8% Χρέος Γενικής Κυβέρνησης % του ΑΕΠ 176.1% 178.5% 175.9% 178.9% 177.4% 159.6% Κυβέρνηση (Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού) A. Καθαρά Έσοδα Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) - (5), (8) δις - 42.41 Οκτ-18 37.21 Σεπ-18 31.87 Αυγ-18 27.39 Ιουλ-18 21.98 Ιουν-18 18.42 Μαϊ-18 B. Καθαρά Έσοδα Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 42.35 36.64 30.93 27.08 21.83 17.59 Απόκλιση - Έσοδα (A-B) 0.07 0.58 0.94 0.31 0.15 0.83 Γ. Δαπάνες Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) 40.79 36.94 33.09 28.99 24.28 19.24 Δ. Δαπάνες Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 42.41 38.48 34.32 29.68 25.08 19.75 Απόκλιση -Δαπάνες (Γ-Δ) -1.62-1.54-1.23-0.69-0.80-0.52 Πρωτογενές Αποτελ. Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) 6.44 4.80 3.16 2.05 0.64 1.53 Πρωτογενές Αποτέλ. Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) 4.75 2.52 0.92 0.93-0.47 0.18 Ισοζύγιο Κρατικού Προϋπολογισμού (Π) 1.63 0.28-1.22-1.60-2.30-0.81 Ισοζύγιο Κρατικού Προϋπολογισμού (Σ) -0.62-1.84-3.38-2.61-3.25-2.16 Επιτόκια Αναφοράς Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Διευκόλυνση Αποδοχής Καταθέσεων - (2), (8) % - -0.4% 16/3/16-0.3% 9/12/14-0.2% 10/9/14-0.1% 11/6/14 0.0% 13/11/13 0.0% 8/5/13 Δημοπρασίες Σταθερού Επιτοκίου 0.0% 0.1% 0.1% 0.2% 0.3% 0.5% Διευκόλυνση Οριακής Χρηματοδότησης 0.3% 0.3% 0.3% 0.4% 0.8% 1.0% Τίτλοι Ελληνικού Δημοσίου και Τραπεζικά Επιτόκια Απόδοση Τίτλων Ελληνικού Δημοσίου (10 έτη), Τέλος Περιόδου m (7), (8) % - 4.24% Οκτ-18 4.17% Σεπ-18 5.44% Οκτ-17 8.33% Οκτ-16 7.95% Οκτ-15 8.10% Οκτ-14 Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Καταθέσεων (νέων) (2), (7) 0.29% Σεπ-18 0.28% Αυγ-18 0.29% Σεπ-17 0.38% Σεπ-16 0.69% Σεπ-15 1.32% Σεπ-14 Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Δανείων (νέων) 4.75% 4.69% 4.70% 4.71% 4.79% 5.21% Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Καταθέσεων (υφιστάμενων) 0.30% 0.30% 0.31% 0.39% 0.73% 1.52% Τραπεζικό Μέσο Επιτόκιο Δανείων (υφιστάμενων) 4.31% 4.31% 4.57% 4.88% 5.07% 5.29% Χρηματοδότηση Γενικό Σύνολο Χρηματοδότησης (Α+Β+Γ+Δ) m (2), (8) δις Όχι 191.9 Οκτ-18 192.7 Σεπ-18 204.2 Οκτ-17 221.5 Οκτ-16 227.9 Οκτ-15 230.9 Οκτ-14 A. Γενική Κυβέρνηση 17.4 16.1 18.3 22.8 23.4 18.8 B. Ιδιωτικές Επιχειρήσεις 84.3 85.4 89.3 94.4 96.5 101.6 Γ. Ιδιώτες και ΙΜΚΙ 78.2 79.0 83.8 91.2 94.5 97.3 Δ. Αγρότες, Ελευθ. Επαγγελματίες και Ατομικές Επιχ. 12.0 12.2 12.9 13.1 13.5 13.2 Καταθέσεις και Ρέπος Σύνολο Καταθέσεων και Ρέπος (Α+Β+Γ+Δ) m (2), (8) δις Όχι 162.9 Οκτ-18 162.4 Σεπ-18 159.7 Οκτ-17 160.6 Οκτ-16 157.8 Οκτ-15 213.4 Οκτ-14 Α. Κάτοικοι Εσωτερικού (Α1+Α2+Α3) 148.0 147.5 136.9 135.2 129.7 178.5 Α1. Γενική Κυβέρνηση 16.5 15.8 13.3 10.5 8.6 14.0 Α2. Ιδιωτικές Επιχειρήσεις (Α2.1+Α2.2+Α2.3) 23.8 24.1 22.3 21.7 19.9 28.9 Α2.1. Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις 1.3 1.0 1.5 1.5 1.7 2.8 Α2.2. Λοιπά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα 1.7 1.6 1.6 3.8 3.7 4.9 Α2.3. Μη Χρηματοπιστωτικές Επιχειρήσεις 20.8 21.4 19.2 16.4 14.4 21.1 Α3. Νοικοκυριά και ΙΜΚΙ 107.7 107.7 101.3 102.9 101.2 135.6 Β. Κάτοικοι Λοιπών Χωρών Ευρωζώνης 1.6 1.6 1.5 2.4 1.2 1.4 Γ. Μη Κάτοικοι Ευρωζώνης 5.3 5.3 6.4 5.9 8.6 12.3 Δ. Υποχρεώσεις Σχετιζ. με Μεταβιβαζ. Περιουσ. Στοιχεία 7.9 8.0 14.8 17.1 18.2 21.2 Δείκτες Εμπιστοσύνης Δείκτης Οικονομικού Κλίματος m (3), (8) ΜΔ Ναι 101.8 Νοε-18 101.0 Οκτ-18 98.6 Νοε-17 93.0 Νοε-16 87.5 Νοε-15 104.1 Νοε-14 Βιομηχανία (στάθμιση 40%) -3.2-3.4-3.9-7.8-16.6 1.3 Υπηρεσίες (στάθμιση 30%) 11.1 10.7 13.6 3.5-15.4 21.6 Καταναλωτής (στάθμιση 20%) -35.8-38.3-53.8-66.9-64.1-49.9 Λιανικό Εμπόριο (στάθμιση 5%) 10.0 16.4 2.3 10.9-12.8 10.3 Κατασκευές (στάθμιση 5%) -43.1-51.4-59.3-53.8-47.0-34.2 Πηγή: (1) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), (2) Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), (3) Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission), (4) Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), (5) Υπουργείο Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ), (6) IHS Markit, (7) Thomson Reuters και (8) Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης και Έρευνας Διεθνών Κεφαλαιαγορών Eurobank (Eurobank Research). Σημείωση: (1) ως y, q και m ορίζουμε τα ετήσια, τριμηνιαία και μηνιαία στοιχεία αντίστοιχα, (2) ως ΥοΥ% ορίζουμε την ετήσια ποσοστιαία μεταβολή, ως QoQ% ορίζουμε την τριμηνιαία ποσοστιαία μεταβολή, ως Σ12m ορίζουμε το άθροισμα 12 μηνών και ως ΜΔ ορίζουμε τις μονάδες δείκτη, (3) ως Π ορίζουμε το πραγματοποιηθέν και ως Σ το στόχο, (4) στα πεδία κυβέρνηση (εκτέλεση κρατικού προϋπολογισμού) και επιτόκια αναφοράς Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα στοιχεία παρελθόντων ετών αναφέρονται στη μεν πρώτη περίπτωση στην εκτέλεση του πρoϋπολογισμού κατά τους προηγούμενους μήνες, στη δε δεύτερη στις παρελθούσες ημερομηνίες κατά τις οποίες υπήρξε μεταβολή στα εν λόγω επιτόκια. 5

Τομέας Οικονομικής Ανάλυσης & Έρευνας Διεθνών Κεφαλαιαγορών Δρ. Τάσος Αναστασάτος: Επικεφαλής Οικονομολόγος Ομίλου Eurobank tanastasatos@eurobank.gr, + 30 214 4059706 Ομάδα Ανάλυσης & Έρευνας Μαρία Γιαννίση: Administrator magiannisi@eurobank.gr, + 30 214 4059711 Ιωάννης Γκιώνης: Ανώτερος Οικονομολόγος igkionis@eurobank.gr, + 30 214 4059707 Δρ. Στυλιανός Γώγος: Οικονομικός Αναλυτής sgogos@eurobank.gr, + 30 210 3371226 Άννα Δημητριάδου: Οικονομική Αναλύτρια andimitriadou@eurobank.gr, + 30 210 3718793 Μαρία Κασόλα: Οικονομική Αναλύτρια mkasola@eurobank.gr, + 30 210 3371224 Όλγα Κοσμά: Ερευνήτρια Οικονομολόγος okosma@eurobank.gr, + 30 210 3371227 Παρασκευή Πετροπούλου: Ανώτερη Οικονομολόγος ppetropoulou@eurobank.gr, + 30 210 3718991 Δρ. Θεόδωρος Σταματίου: Ανώτερος Οικονομολόγος tstamatiou@eurobank.gr, + 30 214 4059708 Ευαγγελία Τσιαμπάου: Οικονομική Αναλύτρια etsiampaou@eurobank.gr, +30 214 4059712 Eurobank Ergasias S.A, 8 Othonos Str, 105 57 Athens, tel: +30 210 33 37 000, fax: +30 210 33 37 190, email: Research@eurobank.gr Eurobank Οικονομικές Μελέτες Περισσότερες εκδόσεις μας διαθέσιμες στην ηλεκτρονική διεύθυνση που ακολουθεί: https://www.eurobank.gr/en/group/economic-research 7 Ημέρες Οικονομία: Εβδομαδιαία επισκόπηση οικονομικών εξελίξεων της Ελλάδας Greece Macro Monitor - Focus Notes: Περιοδική έκδοση για τις τελευταίες οικονομικές εξελίξεις της αγοράς της Ελλάδας Economy & Markets: Ερευνά θέματα της ελληνικής και τη διεθνούς οικονομίας Regional Economics & Market Strategy Monthly: Μηνιαία έκδοση για την οικονομία και τις εξελίξεις της αγοράς ανά περιοχή Emerging Markets Special Focus Reports: Περιοδική έκδοση για τις τελευταίες οικονομικές εξελίξεις στις αναδυόμενες αγορές Daily Overview of Global markets & the SEE Region: Ημερήσια επισκόπηση με τις βασικές μακροοικονομικές εξελίξεις στην αγορά της Ελλάδας και τις παγκόσμιες αγορές Global Macro Themes & Market Implications for the EA Periphery and the CESEE: Μηνιαία ανασκόπηση της διεθνούς οικονομίας και των χρηματοπιστωτικών αγορών Global Markets Special Focus Reports: Αναλύει ειδικά θέματα επικαιρότητας στην παγκόσμια οικονομία και τις αγορές Subscribe electronically at https://www.eurobank.gr/el/omilos/oikonomikes-analuseis Follow us on twitter: https://twitter.com/eurobank_group 6