ιάλεξη Αλέκου Μαρκίδη στη Σχολή Πολιτικής Επιμόρφωσης του ΗΣΥ Ομοσπονδιακά συστήματα στον κόσμο και η περίπτωση της Κύπρου

ιάλεξη Αλέκου Μαρκίδη στη Σχολή Πολιτικής Επιμόρφωσης του ΗΣΥ Ομοσπονδιακά συστήματα στον κόσμο και η περίπτωση της Κύπρου Ευχαριστώ για την πρόσκληση που είναι τιμή για μένα και ελπίζω να έχουμε μια καλή συζήτηση στο τέλος αυτής της σύντομης διάλεξης που έχω σκοπό να κάνω. εν είναι εύκολο να μιλάς για έννοιες οι οποίες δεν είναι ευρέως γνωστές και εν πάση περιπτώσει στην ουσία διδάσκονται στα πανεπιστήμια και μάλιστα μόνο στις νομικές σχολές. Εν πάση περιπτώσει, η Ομοσπονδία είναι ένα σύνθετο κράτος, όπως λέγεται, σε αντίθεση με το ενιαίο κράτος, το οποίο έχει διοικητικές περιφέρειες. Η Ομοσπονδία αποτελείται από 2, 3 ή περισσότερα κράτη μέλη και ας μην μας φοβίζουν οι λέξεις, τα οποία όλα μαζί αποτελούν την Ομοσπονδία. Αλλά αυτό ακριβώς το βασικό χαρακτηριστικό έχει ως συνέπεια ότι οι διάφορες περιφέρειες που υπάγονται σε ένα Ομόσπονδο μέρος όπως λέμε, σε ένα Ομόσπονδο κρατίδιο, υπόκειται σε δύο (2) διαφορετικές εξουσίες. Την εξουσία του κεντρικού κράτους και την εξουσία του Ομόσπονδου μέρους στο οποίο ανήκει εκείνη η περιφέρεια. Αν πάρουμε για παράδειγμα την Κύπρο, εάν γίνει λύση του Κυπριακού, που εγώ δεν το πιστεύω ότι θα γίνει λύση, αλλά εν πάση περιπτώσει, εάν γίνει λύση του Κυπριακού στα πλαίσια Ομοσπονδίας θα έχουμε δύο περιφέρειες. Ας πάρουμε την Ελληνοκυπριακή περιφέρεια, η οποία θα υπόκειται σε δύο (2) εξουσίες. Την κεντρική εξουσία με τις δικές της αρμοδιότητες, η οποία κεντρική εξουσία θα έχει ακριβώς τις ίδιες αρμοδιότητες σε σχέση και με την Τουρκοκυπριακή περιφέρεια, αλλά ταυτόχρονα θα υπόκειται και στην εξουσία του Ελληνοκυπριακού Ομόσπονδου μέρους, όπως ακριβώς η Τουρκική περιφέρεια θα υπόκειται στην εξουσία του Τουρκοκυπριακού Ομόσπονδου μέρους. εν πρέπει να μας παραξενεύει αυτό το πολίτευμα. Είναι ένα πολίτευμα, το οποίο στην πραγματικότητα βρέθηκε για να μπορούν να συνυπάρχουν διάφορες ομάδες πληθυσμού, οι οποίες μπορεί να μην είχαν στην αρχή όσα κοινά χαρακτηριστικά έχουν τώρα, αλλά λόγω γειτονίας βρήκαν ότι σύμφερε σε όλους να καταλήξουν σε μία πυραμίδα ούτως ώστε να δημιουργήσουν μία Ομοσπονδία. Κλασικό παράδειγμα Ομοσπονδίας είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν άρχισαν από Ομοσπονδία. Όταν απέκτησαν την ανεξαρτησία τους από την Αγγλία της εποχής εκείνης, δημιουργήθηκαν τόσα χωριστά κράτη, όσες ήσαν οι αποικίες, οι κάτοικοι των οποίων συμμάχησαν και έκαμαν τον πόλεμο της ανεξαρτησίας. Αυτά τα κράτη συνενώθηκαν σε μία Συνομοσπονδία. Με την πάροδο λίγων ετών διαπιστώθηκε ότι το σύστημα δεν μπορούσε να λειτουργήσει ικανοποιητικά προς όφελος όλων εκείνων που στο κάτω κάτω είχαν κάνει κοινό αγώνα για να αποτινάξουνε την αποικιοκρατία της Αγγλίας και να δημιουργήσουν και να αποκτήσουν την δική τους ελευθερία και ανεξαρτησία. Και έτσι περίπου 10 με 12 χρόνια μετά την ανεξαρτησία τους κατέληξαν να δημιουργήσουν το Ομοσπονδιακό σύστημα, ένα σύστημα που με αρκετές τροποποιήσεις στην πραγματικότητα ισχύει και σήμερα. Το παράδειγμα των Η.Π.Α. είναι συνεπώς παράδειγμα Συνομοσπονδίας που εξελίχθηκε σε Ομοσπονδία. Παράδειγμα Συνομοσπονδίας που αντί να εξελιχθεί σε Ομοσπονδία διαλύθηκε; Η Ηνωμένη Αραβική ημοκρατία, για όσους θυμούνται, την οποία δημιούργησε ο Νάσσερ την εποχή των γεγονότων του Σουέζ, την εποχή που ήταν ο ήρωας του Αραβικού κόσμου κλπ. Μιλώ για την Ηνωμένη Αραβική ημοκρατία

2 Αιγύπτου, Συρίας, Λιβύης. Έζησε λίγα χρόνια και διαλύθηκε. εν επρόκειτο για Ομοσπονδία, επρόκειτο για Συνομοσπονδία που στο τέλος βρήκαν ότι αφού δεν είχαν τίποτε κοινό μεταξύ τους αυτές οι χώρες δεν υπήρχε λόγος να υπάρχει τέτοια Συνομοσπονδία. Παράδειγμα τώρα ενιαίου που ειρηνικά εξελίχθηκε σε Ομοσπονδία, το Βέλγιο. Το Βέλγιο που βασικά έχει πολλές ομοιότητες με την Κύπρο διότι αποτελείται από 3 διαφορετικές φυλετικές ομάδες πληθυσμού, τους Φλαμανδούς και τους Βαλώνους και τους Γερμανοφώνους, οι οποίοι παρά το ότι έζησαν γείτονες για εκατονταετίες δεν χωνεύουν ο ένας τον άλλον μέχρι σήμερα, αρνούνται να μιλήσουν ο ένας την γλώσσα του άλλου και ούτω καθ εξής. Εγώ πιστεύω ότι αν στο Βέλγιο δεν υπήρχαν οι Βρυξέλλες, που έγιναν τυχαίως ή σκοπίμως η πρωτεύουσα της Ευρώπης, στην ουσία το Βέλγιο πιθανόν να είχε διαλυθεί σε δύο χωριστά κράτη. Εν πάση περιπτώσει το Βέλγιο είναι ένα παράδειγμα ενιαίου κράτους το οποίο ειρηνικά, χωρίς πόλεμο εξελίχθηκε σε Ομοσπονδία όχι δικοινοτική αλλά μάλλον τρικοινοτική. Σε μας έχει επικρατήσει μία κουλτούρα, να είμεθα όλοι έτοιμοι να ανακαλύψουμε συνομοσπονδιακά στοιχεία σε οτιδήποτε προτείνεται για λύση του κυπριακού προβλήματος. Ένα είναι το βασικό κριτήριο του διαχωρισμού μεταξύ Ομοσπονδίας και Συνομοσπονδίας. Στην Ομοσπονδία ένα είναι το κράτος, που έχει διεθνή κυριαρχία μία νομική προσωπικότητα και του οποίου οι πολίτες έχουν την μία δική του ιθαγένεια. Στη Συνομοσπονδία υπάρχουν 2 ή περισσότερα κράτη, κυρίαρχα το καθένα που έχουν τη δική τους διεθνή προσωπικότητα. Και επομένως σε μια Συνομοσπονδία υπάρχουν 2,3,5 δεν έχει σημασία πόσα ανεξάρτητα κυρίαρχα κράτη, τα οποία έχουν συμφωνήσει κυρίως στα πλαίσια μίας συνθήκης να συνεργάζονται σε κάποιους τομείς. Τα ονόματα δεν έχουν μεγάλη σημασία. Τι ήταν η Σοβιετική Ένωση, ήταν Συνομοσπονδία ή ήταν Ομοσπονδία; Στην ουσία η Σοβιετική Ένωση, η οποία στα Ηνωμένα Έθνη είχε τρείς ψήφους, ήταν η Ρωσία, η Ουκρανία και η Λευκορωσία. Αλλά υπήρχε ένα χωριστό στοιχείο το οποίο έκανε την διαφοροποίηση και ενώ ήταν Συνομοσπονδία και Ομοσπονδία στην πραγματικότητα ήταν ένα από τα πλέον συγκεντρωτικά κράτη που υπήρξαv στον πλανήτη. ιότι υπήρχε ένα κόμμα, το οποίο ήταν ενιαίο σε όλη την επικράτεια της Σοβιετικής Ένωσης και το οποίο είχε την εξουσία. Η εξουσία δεν ήταν στον οποιοδήποτε Πρόεδρο ή Πρωθυπουργό, η εξουσία ήταν στον Γενικό Γραμματέα του Κουμμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης. Λένιν, Στάλιν, Malenkov, Kruchev, Brezhnev, Andropov και Gorbachev στο τέλος. Η εξουσία ήταν στον Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του Κουμμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης. Επομένως το αν υπήρχαν 15 κράτη ή αν υπήρχαν 15 Πρόεδροι ή 15 Πρωθυπουργοί, η ουσία ήταν ότι υπήρχε μία εξουσία και μία πηγή εξουσίας και άρα στο όνομα ήταν μεν Συνομοσπονδία ή Ομοσπονδία αλλά όπως είπε και ο Θουκυδίδης «Έργω δε ενός ανδρός αρχή». Εδώ μπορούμε να πούμε της Κεντρικής του Επιτροπής του ενός κόμματος, με εξέχουσα φυσιογνωμία την εκάστοτε κάτοχο της θέσης του Γενικού της Γραμματέα. ικτατορία είναι όταν δεν επιτρέπονται άλλα κόμματα και ούτως ή άλλως δεν επιτρέπονται και δεν επιτρέπονταν πολλές αντιρρήσεις σχετικά με την πολιτική που αποφασιζόταν.

3 Ομοσπονδιακά κράτη σήμερα είναι μεταξύ άλλων οι Ηνωμένες Πολιτείες είπαμε, Ρωσία που είναι τώρα Ομοσπονδία, Καναδάς με την δική του Ομοσπονδία, Γερμανία με την δική της Ομοσπονδία, Ελβετία που αποκαλείται Συνομοσπονδία αλλά δεν είναι Συνομοσπονδία, είναι Ομοσπονδία. Αυστραλία, Αργεντινή, Βραζιλία και ούτω καθ εξής. Πλέον δηλαδή στην εποχή μας η Ομοσπονδία είναι πολίτευμα αποδεκτό ευρέως ανά το παγκόσμιο, και την έχουν υιοθετήσει πολύ σοβαρά κράτη μεταξύ των οποίων και τα δύο πιο δυνατά κράτη της εποχής μας δηλαδή οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία, η Ρωσική Ομοσπονδία. Τα κοινά γνωρίσματα μιας Ομοσπονδίας είναι ότι υπάρχουν δύο επίπεδα κρατικής εξουσίας. Θα πάρουμε το επίπεδο κρατικής εξουσίας των Ομόσπονδων μερών, τα οποία Ομόσπονδα μέρη έχουν τις δικές τους αρμοδιότητες. Είναι αυτές που καθορίζουν τα Συντάγματα της Ομοσπονδίας, το Σύνταγμα της κάθε Ομοσπονδίας και σε σχέση με αυτές τις αρμοδιότητες υπάρχουν νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική εξουσία. Σε σχέση με τις αρμοδιότητες που έχουν οι επιμέρους Πολιτείες το Σύνταγμα της κάθε Πολιτείας καθορίζει την οργάνωση των εξουσιών. Στο κεντρικό κράτος ανήκει συγκεκριμένο κομμάτι της κρατικής εξουσίας, όπως την γνωρίζουμε σήμερα. Για την άσκηση των αρμοδιοτήτων του κεντρικού κράτους υπάρχουν τα Ομοσπονδιακά δικαστήρια για την Ομοσπονδιακή δικαιοσύνη, υπάρχει η Βουλή για την Νομοθετική εξουσία σε σχέση με τις αρμοδιότητες του Ομοσπονδιακού κράτους και υπάρχει και η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση σε σχέση με την εκτελεστική εξουσία της Ομοσπονδίας. Σε άλλες Ομοσπονδίες οι εξουσίες του κεντρικού κράτους είναι πολλές, σε άλλες είναι λιγότερες. εν υπάρχουν κανόνες σε σχέση με το θέμα αυτό. Ούτε μπορείς να πεις ότι για παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου το τεκμήριο αρμοδιότητος το έχει το κεντρικό κράτος, ότι δεν είναι εντάξει, ότι έπρεπε να το έχουν οι Πολιτείες. Ούτε μπορείς να πεις το αντίθετο όταν το τεκμήριο αρμοδιότητας το έχουν ακριβώς οι επιμέρους Πολιτείες. Αλλά εν πάση περιπτώσει τι σημαίνει τεκμήριο αρμοδιότητας. Το τεκμήριο χρησιμεύει απλώς για να δώσει απάντηση σε ένα βασικό ερώτημα, που υπάγεται μία εξουσία η οποία δεν κατονομάζεται ρητά στο Ομοσπονδιακό Σύνταγμα. Νοουμένου ότι τα Ομοσπονδιακά Συντάγματα περιγράφουν πολύ λεπτομερώς τις διάφορες εξουσίες είναι πολύ δύσκολο κάποιος να φανταστεί μια εξουσία, η οποία δεν είναι ρυθμισμένη στο που ανήκει. Όπως είναι τα σχέδια για το Κυπριακό σίγουρα το τεκμήριο αρμοδιότητας δεν θα ανήκει στην κεντρική κυβέρνηση, αλλά θα ανήκει στις περιφέρειες. Με άλλα λόγια στην κεντρική κυβέρνηση ακόμα και με τα σχέδια της Ελληνοκυπριακής κοινότητας, που υποβάλλει εκάστοτε, το κεντρικό κράτος θα έχει τόσες εξουσίες όσες θα καθοριστούν ρητά στο Ομοσπονδιακό Σύνταγμα. Από εκεί και πέρα εξουσίες, που δεν είναι ρητά καθορισμένες ότι ανήκουν στο κέντρο, θα ανήκουν στις περιφέρειες. Στην Κύπρο όμως υπάρχει μια ιδιαιτερότητα. Πρώτον, αν θα γίνει Ομοσπονδία, οι περιφέρειες θα είναι δύο, δεύτερον σύμφωνα με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών το κράτος το κεντρικό θα είναι δικοινοτικό. ηλαδή ο δικοινοτισμός, ο οποίος εισήλθε στην Κύπρο από το 1960 με το Σύνταγμα του 1960, όχι μόνο θα εξακολουθήσει ή θα

4 επανέλθει, αλλά θα επανέλθει ενισχυμένος σε σχέση με εκείνο, το οποίο θεσπίσθηκε το 1960. Έτσι τροχάδην, τι υπήρχε το 1960 σχεδόν το έχουν ξεχάσει όλοι. Και αυτό γιατί το Σύνταγμα του 1960 λειτούργησε για περίπου 3 χρόνια και μετά επήλθε η κατάρρευση. Ο αντιπρόεδρος έπρεπε να ήταν Τούρκος και είχε 3 veto, σε 3 βασικούς τομείς, εξωτερική πολιτική, άμυνα και ασφάλεια. Οι βουλευτές των δύο κοινοτήτων στην Βουλή των Αντιπροσώπων εκλέγονταν χωριστά και έπρεπε να υπάρχουν 35 Έλληνες και 15 Τούρκοι, δηλαδή 70% - 30%. Αλλά εάν επρόκειτο για φορολογία, εάν επρόκειτο για εκλογικό νόμο, εάν επρόκειτο για δημαρχείο, έπρεπε να υπάρχουν ξεχωριστές πλειοψηφίες στη Βουλή, προκειμένου να μπορέσει να ψηφιστεί νόμος. Υπήρχαν οι κοινοτικές συνελεύσεις για θέματα παιδείας, κουλτούρας, συνεργατισμού κλπ και άρα η κάθε κοινότητα του 1960 είχε την δική της νομοθετική εξουσία για αυτά τα θέματα. Ταυτόχρονα στο Σύνταγμα προβλέπονταν και ξεχωριστά δημαρχεία στις 5 μεγάλες πόλεις της Κύπρου της τότε εποχής, δηλαδή Λευκωσία, Λεμεσός, Αμμόχωστος Λάρνακα και Πάφος. Η μόνη που διέφευγε των χωριστών δημαρχείων ήταν η Κερύνεια, και αυτή ακριβώς είναι μια άλλη τραγική ειρωνεία που δημιούργησαν οι εξελίξεις. Τώρα, γιατί κατέρρευσε δεν είναι του παρόντος. Θα πρέπει τώρα να ασχοληθούνε με το τι έγινε μετά την εισβολή. Και εφ όσον βρισκόμαστε εντός ημοκρατικού Συναγερμού αυτή τη στιγμή, μπορούμε να πούμε και να υπενθυμίσουμε ότι το 1976 ο ημοκρατικός Συναγερμός βρέθηκε απομονωμένος εκτός Βουλής συνέπεια ενός αντιδημοκρατικού εκλογικού συστήματος της εποχής, βαλλόμενος πανταχόθεν, με τον Πρόεδρο του να βάλλεται ως ηττοπαθής. Ο Γλαύκος Κληρίδης κατηγορείτο, λέγοντας ότι για ηττοπάθεια και ενδοτισμό καθότι ήταν ο πρώτος, ο οποίος μίλησε μετά την εισβολή, λέγοντας ότι αν πρόκειται να λυθεί το Κυπριακό δεν μπορεί πλέον να λυθεί παρά μόνο στα πλαίσια μιας Ομοσπονδίας εδαφικής μορφής. Αυτό ελέχθη στην ΑΡΓΩ από ότι θυμάστε τον Σεπτέμβριο του 1974. Ήταν μία εποχή που ο Πρόεδρος Μακάριος μιλούσε για λειτουργική Ομοσπονδία, μια έννοια που δεν υπάρχει πουθενά. Ακολούθως έγινε η μεγάλη σύσκεψη στην Αθήνα τον εκέμβρη του 1974, της τότε Ελλαδικής και Ελληνοκυπριακής ηγεσίας και εκεί αποφασίστηκε ότι πρέπει να προωθηθεί ως λύση του Κυπριακού μία πολυπεριφερειακή Ομοσπονδία με τους Τούρκους να έχουν 4 ή 5 καντόνια και όχι 1 μόνο. Εκ των οποίων όμως, είπαν οι τότε ηγέτες, το ένα θα μπορούσε να ήταν έκτασης 17% και να είναι ενιαίου χώρου. Με άλλα λόγια 17% Βορείως της Λευκωσίας και αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει 17% και που πάει το βορείως της Λευκωσίας. Και από κει και εκεί ακόμη 4 ή 5 καντόνια Πάφο, Λάρνακα, οπουδήποτε. Ένα σύστημα που κατά τη γνώμη μου ευτυχώς που δεν δέχτηκε η άλλη πλευρά. Αποδείχτηκε ότι αυτό το σύστημα δεν μπορούσε να οδηγήσει σε λύση του Κυπριακού προβλήματος. Για αυτό το λόγο το 1977 έγινε η περίφημη συμφωνία Μακαρίου Ντενκτάς, η οποία στην πραγματικότητα ισοδυναμεί με συμφωνία ότι το Κυπριακό θα πρέπει να επιλυθεί στα πλαίσια διζωνικής, δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Ο ημοκρατικός Συναγερμός την εποχή εκείνη το 1977 θα μπορούσε άνετα να κατηγορήσει, γιατί να γίνει εκείνη η συμφωνία, νοουμένου ότι όπως σας είπα για 2 ½ χρόνια ήταν στη γωνιά βαλλόμενος από παντού. Όμως αποφασίστηκε ομόφωνα τότε μέσα στο κόμμα ότι δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε δημαγωγική γραμμή, έπρεπε να ακολουθήσουμε την γραμμή που υπαγόρευε, κατά την γνώμη μας, το συμφέρον της Κύπρου. Και αυτό ήταν να υποστηριχθεί η συμφωνία Μακαρίου Ντενκτάς, κάτι που ακριβώς και έγινε.

5 Ούτε και εκείνη η συμφωνία οδήγησε σε λύση του Κυπριακού, το γιατί ανήκει στον ιστορικό του μέλλοντος. Απλώς θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι σε κάποιο στάδιο το 1978 ήρθε το σχέδιο τότε των 3 δυτικών χωρών, Ηνωμένων Πολιτειών, Καναδά και Αγγλίας. Ένα σχέδιο, το οποίο ο ημοκρατικός Συναγερμός υποστήριξε, ένα σχέδιο το οποίο το ΑΚΕΛ αρχικά, ο Εζεκίας Παπαϊωάννου παρακινούσε τον Γλαύκο Κληρίδη να βρει τρόπο να μην δεσμευτεί ο Σπύρος Κυπριανού προτού επανέλθουν στην Κύπρο (Η ηγεσία ήταν στα Η.Ε. την εποχή εκείνη). Αλλά προτού επανέλθουν στην Κύπρο υπήρξε το γνωστό τηλεγράφημα του ΤΑΣ, έτσι γινότανε τότε η πολιτική, ότι αυτό το σχέδιο είναι απαράδεκτο και μόλις είπε το επίσημο πρακτορείο της Σοβιετικής Ένωσης ότι το σχέδιο είναι απαράδεκτο, εκδηλώθηκε και το ΑΚΕΛ και είπε και αυτό ότι το σχέδιο είναι απαράδεκτο. Βέβαια, αν κάποιος πάρει εκείνο το σχέδιο και το συγκρίνει με τα επόμενα σχέδια, όλα τα επόμενα σχέδια, θα δει ότι ήταν το καλύτερο από όλα τα επόμενα σχέδια, μεταξύ των οποίων και σχέδια τα οποία είχε στηρίξει και το ίδιο το ΑΚΕΛ. Αλλά αυτή είναι μια άλλη θλιβερή ιστορική πραγματικότητα. Σιγά - σιγά αυτή η βάση λύσης του Κυπριακού προβλήματος όπως ήταν συμφωνημένη με τις συμφωνίες Μακαρίου Ντενκτάς και Κυπριανού Ντενκτάς υπεισήλθε μέσα στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Με αποτέλεσμα πλέον τα ψηφίσματα σαφέστατα να μιλούν για λύση στα πλαίσια διζωνικής, δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Στα πλαίσια πολιτικής ισότητας των δύο κοινοτήτων, η οποία όμως πολιτική ισότητα δεν εξυπακούει ίση αριθμητική εκπροσώπηση, αλλά εξυπακούει αποτελεσματική συμμετοχή και των δύο κοινοτήτων σε όλα τα όργανα του Ομοσπονδιακού κράτους. Τι σημαίνει αυτή η «πολιτική ισότητα» όπως την ονομάζουν τα Ηνωμένα Έθνη; Σημαίνει ότι τα δύο Ομόσπονδα μέρη, η Ελληνοκυπριακή Πολιτεία ή το Ελληνοκυπριακό Ομόσπονδο μέρος και το Τουρκοκυπριακό Ομόσπονδο μέρος θα έχουν το ίδιο status, δηλαδή θα είναι ίσα μεταξύ τους. εν μπορεί να λεχθεί ότι το Ελληνοκυπριακό Ομόσπονδο μέρος θα έχει περισσότερες εξουσίες από ότι θα έχει το αντίστοιχο Ομόσπονδο Τουρκικό μέρος. Ούτε βέβαια και μπορεί να λεχθεί το αντίθετο. Και τα δύο Ομόσπονδα μέρη θα είναι στο status ίσα. Αλλά η έννοια της ισότητας δεν εξαντλείται στην ισότητα των δύο κρατικών περιφερειών, υπεισέρχεται μέσα στο κέντρο. Και επεξηγείται από τα Ηνωμένα Έθνη ότι δεν εννοείται αριθμητική ισότητα, αλλά, αποτελεσματική συμμετοχή και των δύο κοινοτήτων σε όλα τα όργανα του Ομοσπονδιακού κράτους. Λοιπόν και εμείς λέμε «Ναι, αλλά πρέπει το κεντρικό κράτος να είναι λειτουργικό». Τα Ηνωμένα Έθνη λένε ότι πρέπει να είναι λειτουργικό, αλλά πρέπει να υπάρχει αποτελεσματική συμμετοχή και των δύο κοινοτήτων. Άρα όταν πας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και πεις ότι «ξέρετε πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος, αν δεν υπάρχει συμφωνία κάπου, να επικρατεί η γνώμη της πλειοψηφίας», αμέσως η απάντηση από την άλλη πλευρά είναι «είσαι εκτός ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, διότι αυτό το οποίο λες σημαίνει ότι η δική μας συμμετοχή στην Κυβέρνηση του Ομοσπονδιακού κράτους δεν είναι αποτελεσματική». Εάν δε θα έχουμε όπως είχαμε το 1960, 7 Έλληνες και 3 Τούρκους Υπουργούς και οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία, τότε η άλλη πλευρά λέγει ότι αυτό

6 είναι σαν να μην υπάρχουν Τούρκοι Υπουργοί. Στην ουσία δεν είναι αποτελεσματική συμμετοχή. Εξού και άρχισαν τα διάφορα. Όχι, πρέπει να υπάρχει ομοφωνία, ότι πρέπει κάθε φορά που υπάρχει απόφαση θα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον μία ψήφος από κάθε κοινότητα και ούτω καθ εξής. Στην πραγματικότητα αυτοί που καλούνται να διαπραγματευτούν την λύση του κυπριακού προβλήματος καλούνται να τετραγωνίσουν τον κύκλο. εν τετραγωνίζονται οι κύκλοι. Είναι θέμα πολιτικών αποφάσεων πως συμβιβάζεσαι πάνω σε ένα τόσο κεφαλαιώδες θέμα. εν υπάρχει τρόπος να συνταιριαχθεί η αποτελεσματική συμμετοχή με την λειτουργικότητα, υπό την έννοια της εν τέλει επικρατήσεως της ιδέας της πλειοψηφίας μέσα σε αυτό το κεντρικό κράτος. Το οποίο κεντρικό κράτος, όπως όλες οι Ομοσπονδίες θα έχει και Κάτω Βουλή με αναλογία πληθυσμών, θα έχει και Άνω Βουλή 50 50. Ένα είδος Γερουσίας όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί βεβαίως δεν υπάρχουν δύο, υπάρχουν 50 κράτη που στέλλουν ανά 2 Γερουσιαστές. Αλλά η Αλάσκα με ένα πληθυσμό ίσως όχι πολύ μεγαλύτερο της Κύπρου έχει τον ίδιο αριθμό εκπροσώπων στην Γερουσία όπως έχει η Νέα Υόρκη, το Τέξας ή η Καλιφόρνια. Άλλο 2,2,2 μέσα σε εκατόν και άλλο 50 50. Υπάρχει μια διαφορά και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανένας. Είναι για αυτό τον λόγο, που εγώ προσωπικά πάντα επέμενα και από ότι βλέπω και ο ημοκρατικός Συναγερμός το έχει υιοθετήσει και εξακολουθεί να το υιοθετεί, ότι δεν είναι ορθό, δεν είναι σοφό η δική μας η πλευρά σώνει και καλά να θέλει να φορτώσει το κεντρικό κράτος με πολλές εξουσίες. ιότι ακριβώς το κεντρικό κράτος, ότι και να κάνουμε, θα είναι δυσλειτουργικό σε τελευταία ανάλυση. Άρα, θα πρέπει να βρεθούν τρόποι αυτή η δυσλειτουργία να μην επηρεάζει τον κόσμο, να μην επηρεάζει την ζωή, να μην επηρεάζει τους πολίτες. Εάν υπάρχει δυσλειτουργία πάνω σε ένα θέμα, το οποίο επηρεάζει την ποιότητα ζωής, τότε έχεις πρόβλημα. Εάν υπάρχει δυσλειτουργία πάνω σε ένα θέμα, το οποίο είναι απομακρυσμένο από την καθημερινή ζωή, εντάξει υπάρχει κάποιο πρόβλημα, αλλά μπορείς να επιβιώσεις. Με άλλα λόγια σκεφτείτε ότι τη σήμερον ημέρα μεγάλο μέρος της πολιτικής, π.χ. το Ευρώ, δεν είναι στην Κύπρο που γίνεται, έρχεται από αλλού. Όταν δες πάς οικονομικά καλά, έχει επιτήρηση και η επιτήρηση για την Κύπρο τώρα αρχίζει και ακόμα δεν έγινε αισθητή. Ελπίζω να τα καταφέρουμε και να μην εξελιχθούν τα πράγματα όπως εξελίχθηκαν στην Ελλάδα, διότι τότε και η σε βάρος μας επιτήρηση θα γίνει αισθητή. Άλλο είναι λοιπόν να πρέπει να αποφασίσεις πως ψηφίζει η Κυπριακή ημοκρατία, ας πούμε στο θέμα των μέτρων που πρέπει να ληφθούν εναντίον του Ιράν κλπ, αλλά δεν μπορεί να ψηφίσει. Γιατί δεν μπορεί να ψηφίσει; ιότι δεν μπορεί να πάρει απόφαση αν θα ψηφίσει υπέρ ή θα ψηφίσει εναντίον λόγω της αποτελεσματικής συμμετοχής των κοινοτήτων. Ωραία, δεν θα ψηφίσουμε στα Ηνωμένα Έθνη. Η ζωή, η δική μας η ζωή, πως επηρεάζεται άμεσα; εν επηρεάζεται. Ενώ αν έχεις ένα θέμα σοβαρό, το οποίο αφορά την εσωτερική πολιτική, ασφαλώς επηρεάζεται. Για αυτό και εγώ νομίζω ότι στα πλαίσια μια προσπάθειας επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος δεν πρέπει να αποδίδει η δική μας η πλευρά τόσο μεγάλη σημασία όση παραδοσιακά απέδιδε και αποδίδει ακόμη με την παρούσα κυβέρνηση στο θέμα των εξουσιών της κεντρικής

7 κυβέρνησης. Στην πραγματικότητα δεν μας συμφέρει να υπάρχουν πολλές εξουσίες στην κεντρική κυβέρνηση. Αυτή είναι η δική μου γνώμη. εν είναι ευχάριστα αυτά που ακούτε από κάποιον, ο οποίος ταυτόχρονα λέει ότι το κυπριακό πρέπει να λυθεί και δεν μπορεί πλέον να λυθεί παρά μόνο συμβιβαστικά και στα πλαίσια μιας δύσκολης λύσης. Αλλά αυτό πάλι είναι θέμα γνώμης, είναι θέμα τοποθέτησης, νοουμένου ότι με αυτό θα εξασφαλιστεί η Κύπρος από τον Τουρκικό κίνδυνο, από τον κίνδυνο της Τουρκίας. Να εξασφαλισθεί η αποχώρηση των Τουρκικών στρατευμάτων, η αποδυνάμωση των εποίκων με μια μεγάλη αποχώρηση, η οποία μάλιστα μπορεί να χρηματοδοτηθεί εν ανάγκη διότι είναι ζωτικό για μας το θέμα, έτσι ώστε να μπορέσουμε εντός Κύπρου να διατηρήσουμε μια ισορροπία συνθέσεως πληθυσμού, πλειοψηφία μειοψηφία. Επιπλέον να μπορέσουμε ακριβώς να προχωρήσουμε προς πραγματική συμφιλίωση με την άλλη κοινότητα, άνθρωπος με άνθρωπο, γείτονας με γείτονα και ούτω καθ εξής. Αυτή νομίζω είναι μια σωστή τοποθέτηση, διότι πρέπει να βάλουμε τις προτεραιότητες μας ορθά. Αν δεν τις βάλουμε, ωραία, τότε θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Ήδη αυτά τα οποία προτείνονται πάνω στο τραπέζι δεν είναι καλύτερα, μάλλον είναι χειρότερα από αυτά που έχουν προταθεί το 2004 και σε λίγα χρόνια τα πράγματα θα είναι ακόμα χειρότερα νοουμένου ότι δυστυχώς την τελευταία δεκαετία η Τουρκία έχει αναβαθμιστεί σε βαθμό που λίγοι μόνο πριν μερικά χρόνια το πρόβλεπαν. Είναι φοβερό να σκέφτεσαι ότι αυτή την στιγμή η μεν Ελλάδα είναι σχεδόν υπό πτώχευση, η δε Τουρκία έχει την 17 η οικονομία ανά την υφήλιο. Έχει κατορθώσει να την σέβονται οι πάντες και οι μόνοι που δεν το αντιλαμβάνονται αυτό το πράγμα είμαστε εμείς. Φυσιολογικά δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε και δεν θέλουμε να το αντιληφθούμε. Αλλά, αν το αντιλαμβανόμασταν, θα είμαστε σε καλύτερη θέση, διότι θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο πιο αποτελεσματικά. Η προσγειωμένη και ρεαλιστική πολιτική είναι πολύ πιο καλή εξ απόψεως εθνικής και πατριωτικής από τη πολιτική που έχει πάρει διαζύγιο από την πραγματικότητα και δεν οδηγά παρά μόνο σε περαιτέρω καταβαράθρωση. Ευχαριστώ 13 Μαΐου 2010