ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΕ»

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΕ» Στη μνήμη του Ευρωβουλευτή και Δικαστή ΕΔΔΑ, Καθηγητή Δημητρίου Ευρυγένη ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΩΝ ΑΣΚΟΥΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΔΡΑ JEAN MONNET Γιώργος Γλούφτσιος Χρυσοθέα Μπασιά Κατερίνα Μπεγίνα ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΠΤΕΙΑ Δέσποινας Αναγνωστοπούλου, επίκουρης καθηγήτριας Και Νικολάου Γαϊτενίδη, υποψ. Διδάκτορα ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 14-16 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2013 1

«Δεν κάνουμε συμμαχίες κρατών, ενώνουμε ανθρώπους» Jean Monnet Το Συνέδριο διεξάγεται με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής-Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης Δράση Jean Monnet και καμία δήλωση που θα γίνει στο Συνέδριο ή περιέχεται στο έντυπο αυτό δεν εκφράζει τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία δεν ευθύνεται για την πληροφόρηση αυτή "This project has been funded with support from the European Commission. This communication reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein" 2

Στη μνήμη του Ευρωβουλευτή και Δικαστή ΕΔΔΑ, Καθηγητή Δημητρίου Ευρυγένη 1925-1986 3

Εναρκτήρια Συνεδρία Χαιρετισμοί Καθηγητής Ιωάννης Χατζηδημητρίου Πρύτανης του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας Ο κ. Ιωάννης Χατζηδημητρίου είναι Καθηγητής Διεθνών Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Από τον Σεπτέμβριο του 2010 είναι Πρύτανης του Πανεπιστημίου. Διετέλεσε Αναπληρωτής Πρόεδρος του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πρόεδρος του Τμήματος Μάρκετινγκ και Διοίκησης Λειτουργιών και Πρόεδρος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας άρχισε να διδάσκει ως Λέκτορας τον Δεκέμβριο του 1995. Ο κ. Χατζηδημητρίου φοίτησε και πήρε πτυχίο Οικονομικών Επιστημών από την Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (ΑΣΟΕΕ), το σημερινό Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Συνέχισε τις σπουδές του στις ΗΠΑ στο State University of New York (SUNY) at Stony Brook από το οποίο πήρε Master of Arts και Διδακτορικό στην Οικονομική Επιστήμη με ειδίκευση στα Διεθνή Οικονομικά. Μετά την ολοκλήρωση των διδακτορικών σπουδών του, ο κ. Χατζηδημητρίου δίδαξε για δύο χρόνια ως Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του University of Kansas των ΗΠΑ. Στη συνέχεια εργάστηκε για έξι χρόνια στην American Telephone & Telegraph (AT&T) στις ΗΠΑ, στο Τμήμα Ανάλυσης Αγοράς και Προβλέψεων. Ταυτόχρονα δίδασκε ως Εντεταλμένος Καθηγητής στα μεταπτυχιακά προγράμματα Διοίκησης Επιχειρήσεων (MBA) των Fairleigh Dickinson University και Seton Hall University. Διετέλεσε για δύο χρόνια Επισκέπτης Λέκτορας (Visiting Lecturer) στο Management School του University of Sheffield της Μεγ. Βρετανίας. Από το 2001 έως το 2006 ήταν συνεργαζόμενο μέλος του διδακτικού προσωπικού του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου στο πρόγραμμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται σε θέματα διεθνών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, όπως οι εξαγωγικές δραστηριότητες, οι διεθνείς στρατηγικές συμμαχίες και οι στρατηγικές εγκατάστασης παραγωγικών δραστηριοτήτων στο εξωτερικό. Οι εργασίες του έχουν δημοσιευτεί σε πολλά ξένα επιστημονικά περιοδικά, όπως τα Global Business and Organizational Excellence, Journal of International Consumer Marketing, European Journal of Operational Research, European Business Review, American Business Review κ.ά., και σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων στα οποία έχει συμμετάσχει. Από το 2000 είναι επίτιμο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) και από το 2006 μέλος της Διοικητικής Επιτροπής του Ινστιτούτου Εκθεσιακών Ερευνών. Καθηγητής Γεώργιος Σπυρόπουλος Πρόεδρος του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Ο Γεώργιος Μ. Σπυρόπουλος είναι πτυχιούχος Διεθνών Σχέσεων του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων των Παρισίων Institut libre d'étude des relations internationales. Μετεκπαιδεύτηκε στο Πανεπιστήμιο Paris XI από όπου απέκτησε το D.E.S.S. Administration des Organisations Internationales. Το 1991 αναγορεύτηκε διδάκτορας με βαθμό «άριστα» στο Πανεπιστήμιο Paris XI. Το θέμα της διδακτορικής διατριβής είναι: Les propositions de restructuration du système des Nations Unies dans les secteurs economique et social: analyse critique et comparative. Ο Γεώργιος Μ. Σπυρόπουλος είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, καθώς και Πρόεδρος του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών 4

Σπουδών. Διδάσκει μαθήματα Διεθνών Σχέσεων και Διεθνούς Πολιτικής στο εν λόγω Τμήμα. Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο, και άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή και ελληνικά περιοδικά όπως το Revue de Droit International de Sciences Diplomatiques et Politiques και στο Diplomatie, Affaires Stratégiques et Relations Internationales. Καλυψώ Γούλα του Γεωργίου Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δήμος Θεσσαλονίκης Γεννήθηκε το 1967 στη Θεσσαλονίκη. Είναι Απόφοιτος ΝΟΕ/ΑΠΘ (1988) και Δικηγόρος ΔΣΘ από 14/2/1991, πλέον παρ Αρείω Πάγω. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης στο Εμπορικό και Οικονομικό Δίκαιο στο Νομικό Τμήμα/ΑΠΘ. Εκλέχθηκε μέλος του δ.σ. του ΔΣΘ το 2008 (θητεία 2008-2011). Εκλέχθηκε δημοτική σύμβουλος του Δήμου Θεσσαλονίκης στις δημοτικές εκλογές του Νοεμβρίου 2010, ορίσθηκε αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Προστασίας του Πολίτη (2011-2012) και αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης (2013). Καθηγητής Βασίλειος Χριστιανός Διευθυντής Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου Ο Καθηγητής Βασίλης Χριστιανός είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και αναγορεύτηκε διδάκτορας από το Πανεπιστήμιο Paris II. Διετέλεσε Εισηγητής στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (1987-2001), Associate Professor στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Δημόσιας Διοίκησης του Maastricht (1990-1996), Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νίκαιας/Γαλλία (2002-2003 και 2006-2007), Επισκέπτης Καθηγητής στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Porto Alegre/Βραζιλία (1994), καθώς και ως Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Paris II (2004-2013). Διετέλεσε επίσης μέλος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, μέλος του Δ.Σ. της Διεθνούς Ενώσεως Δικαίου των Καταναλωτών και είναι σήμερα Διευθυντής του Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου καθώς και Αντιπρόεδρος του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ). Διδάσκει ως Καθηγητής Δικαίου της Ε.Ε. στο Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στους τομείς διδασκαλίας του περιλαμβάνονται το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, το Δίκαιο του Περιβάλλοντος, το Δίκαιο του Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Δίκαιο του Καταναλωτή, και η Δικαστική οργάνωση και διαδικασία στο Δικαστήριο και το Γενικό Δικαστήριο (Πρωτοδικείο) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα βιβλία και άρθρα. Δημήτριος Ζημιανίτης Γενικός Γραμματέας Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος 5

Ο Δημήτριος Ζημιανίτης έχει σπουδάσει νομικά και κοινωνιολογία και είναι κάτοχος μεταπτυχιακών διπλωμάτων στο Ποινικό Δίκαιο και την Εγκληματολογία. Το 1998 εισήλθε στο δικαστικό σώμα και έχει το βαθμό του Εισαγγελέα Πρωτοδικών. Κατά τα έτη 2002-2008 υπηρέτησε με απόσπαση στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως Σύμβουλος σε θέματα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων. Έχει οριστεί ως εθνικό σημείο επαφής για τα εγκλήματα φυλετικού μίσους στον ΟΑΣΕ (2011), έχει επιλεγεί ως αναπληρωματικό μέλος της Επιβλέπουσας Επιτροπής της Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2012), έχει λάβει μέρος σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές του Υπουργείου Δικαιοσύνης, είναι Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος (2012) και Εκπρόσωπος Τύπου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών (2012). Νικόλαος Βαλλεργάκης Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Ο Νίκος Βαλεργάκης γεννήθηκε το 1960 στη Θεσσαλονίκη. Αποφοίτησε το 1977 από το Κολλέγιο «ΑΝΑΤΟΛΙΑ» και την ίδια χρονιά άρχισε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, από την οποία αποφοίτησε με «ΑΡΙΣΤΑ» το 1982. Παρακολούθησε το μεταπτυχιακό τμήμα της Ποινικής Επιστήμης της ίδιας σχολής και πήρε το πτυχίο του με «ΑΡΙΣΤΑ» το 1984. Ομιλεί την αγγλική και γερμανική γλώσσα. Τον Ιανουάριο του 1984 ορκίσθηκε δικηγόρος στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης και από τότε δικηγορεί στην Θεσσαλονίκη μέχρι σήμερα. Το 1988 προήχθη σε δικηγόρο παρ'εφέταις και το 2001 σε δικηγόρο παρ' Αρείω Πάγω. Το 1996 εξελέγη για πρώτη φορά σύμβουλος στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΣΘ και επανεξελέγη το 2005 και το 2008. Την τριετία 2008-2011 διετέλεσε γενικός Γραμματέας του ΔΣΘ. Μέλος του Συλλόγου Αποφοίτων του Αμερικανικού Κολλεγίου «ΑΝΑΤΟΛΙΑ» (ΣΑΑΚ) και Γενικός Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου του από το 2007. Είναι παντρεμένος με την δικηγόρο Θεσσαλονίκης Ξένια Δρίτσα, τελευταία Δήμαρχο Τριανδρίας και πατέρας δύο παιδιών, του Μανώλη και της Μαίρης, φοιτητών Νομικής στο ΑΠΘ. Καθηγήτρια Blanca Vila Costa Αυτόνομο Πανεπιστήμιο Βαρκελώνης H Blanca Vilà Costa γεννήθηκε στη Βαρκελώνη, το 1951. Είναι Καθηγήτρια Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, και είναι κάτοχος Έδρας Jean Monnet στο Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο, από το 1990. Είναι κάτοχος PhD στο Δίκαιο Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης), και μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στις Hautes Etudes Européennes στο Κολλέγιο της Ευρώπης, στη Μπρίζ. Διετέλεσε επισκέπτρια Καθηγήτρια στο Κολλέγιο της Ευρώπης, Μπρίζ (1990-2000) και Βαρσοβία (1997-2007), στο Δίκαιο της Εσωτερικής Αγοράς, και επισκέπτρια Καθηγήτρια για Μεταπτυχιακές Σπουδές σε πανεπιστήμια της Γαλλίας, του Βελγίου, της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Λατινικής Αμερικής, μεταξύ άλλων. Προσφάτως τιμήθηκε ως Doctor Honoris Causa στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Έχει υπηρετήσει, για τρία χρόνια, στο προσωπικό της Νομικής Υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Βρυξέλλες, 1994-1997), και ήταν ανώτερη εμπειρογνώμονας για τα προγράμματα PHARE, TACIS & 6

MEDA, και μέλος της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων Συμβούλων για την τρόικα των Προεδριών (Ισπανική, Βελγική και Ούγγρικη) της ΕΕ. Ως συγγραφέας, διευθύντρια ή επιμελήτρια βιβλίων ή κεφαλαίων βιβλίων για το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο (Abellán,V. Vilà,B., Lecciones de derecho comunitario europeo, 6 η έκδοση 2011), έχει δημοσιεύσει περισσότερα από πενήντα άρθρα νομικής βιβλιογραφίας και εκατό σχολιασμούς στις Αποφάσεις του ΔΕΚ σε διαφορετικές ακαδημαϊκές επιθεωρήσεις, ειδικά στο Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο, στο Δίκαιο Ανταγωνισμού και Εσωτερικής Αγοράς, και στο Ευρωπαϊκό Εταιρικό Δίκαιο. Καθηγητής Κωνσταντίνος Χατζηκωνσταντίνου Διευθυντής Τομέα Διεθνών Σπουδών Νομικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ο Κώστας Χατζηκωνσταντίνου είναι καθηγητής του Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου στον Τομέα Διεθνών Σπουδών της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είναι Διευθυντής του Τομέα Διεθνών Σπουδών του Νομικού Τμήματος. Διδάσκει Διεθνές Δίκαιο, Διεθνείς Σχέσεις, Διεθνές Δίκαιο του Περιβάλλοντος και Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Είναι μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρίας Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων, μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, μέλος της Ελληνικής Ένωσης Διεθνούς Δικαίου, μέλος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρίας, μέλος της International Law Association κα. Έχει γράψει βιβλία και άρθρα για το Διεθνές Δίκαιο και τις Διεθνείς Σχέσεις. Ανάμεσα τους «Η Σύμβαση της Unesco κατά των διακρίσεων στην εκπαίδευση», «Θέματα Αφοπλισμού και Ελέγχου των Εξοπλισμών», «Το νομικό καθεστώς της Ανταρκτικής», «Το αμφίβολο νομικό καθεστώς των Πυρηνικών Όπλων», «Η νομική διάσταση του Πολέμου των Άστρων», «Προσεγγίσεις στο Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο», «Υποχθόνια απειλή, Η σύμβαση της Οτάβα», «Ο προληπτικός Πόλεμος ή η παραχάραξη της λογικής». 7

1 η Θεματική Ενότητα: «Οι θεσμικές προκλήσεις στον χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης» ΠΡΟΕΔΡΟΣ Γιάννα Παναγοπούλου Δικηγόρος Α Αντιπρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Η κα Παναγοπούλου σπούδασε νομικά στο Νομικό Τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια αποφοίτησε με άριστα από το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών του ιδίου Πανεπιστημίου. Έλαβε υποτροφία από το ΙΚΥ για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής, η οποία κυκλοφόρησε σε βιβλίο με τον τίτλο "Το έννομο αγαθό περιβάλλον, προβλήματα εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας". Από τον Οκτώβριο του 1985 και μέχρι το Δεκέμβριο του 1990 διετέλεσε, ως Ειδική Μεταπτυχιακή Υπότροφος, συνεργάτης του Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών του Α.Π.Θ. Έχει εκπονήσει δημοσιεύσεις νομικών μελετών και άρθρων σε έγκυρα νομικά περιοδικά και έχει συμμετάσχει ως εισηγήτρια, σε συνέδρια, σεμινάρια και διαλέξεις διαφόρων φορέων. Ενδεικτικά αναφέρονται: Ελληνική Εταιρία Ποινικού Δικαίου, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, Πανεπιστήμιο, Δήμοι, Τεχνικό Επιμελητήριο, Ινστιτούτο Διαρκούς Επιμόρφωσης, Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης, ενώ έχει διδάξει στο μεταπτυχιακό τμήμα του Τμήματος Βιολογίας του Α.Π.Θ., το ελληνικό Δίκαιο για την προστασία του περιβάλλοντος. «Ο ΧΩΡΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ Ο ΕΥΡΩΠΑΙΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ» Δέσποινα Αναγνωστοπούλου Επίκουρη καθηγήτρια Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Δικηγόρος, Έδρα Jean Monnet ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι. Η έννοια του Χώρου Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης στην ΕΕ Α. Ο Χώρος Ελευθερίας Β. Ο Χώρος Ασφάλειας Γ. Ο Χώρος Δικαιοσύνης ΙΙ. Η έννοια του Ευρωπαίου πολίτη και τα δικαιώματά του όπως αυτά του απονέμονται από τις Συνθήκες ΕΕ και ΛΕΕ: Α. Έννοια: Πολίτης της Ένωσης είναι κάθε πρόσωπο που έχει την υπηκοότητα ενός κράτους μέλους. Έχει τα παρακάτω δικαιώματα που «ασκούνται υπό τους όρους και εντός των ορίων που ορίζονται από τις Συνθήκες και από τα μέτρα που θεσπίζονται για την εφαρμογή τους». Β. Δικαιώματα που απονέμει η ΣΛΕΕ 8

1. Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών, 2. Δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς και στις δημοτικές εκλογές στο κράτος μέλος κατοικίας τους, υπό τους ίδιους όρους με τους υπηκόους του εν λόγω κράτους, 3. Δικαίωμα να απολαμβάνει στο έδαφος τρίτης χώρας της διπλωματικής και προξενικής προστασίας κάθε κράτους μέλους, εφόσον δεν αντιπροσωπεύεται το κράτος μέλος την υπηκοότητα του οποίου έχει, υπό τους ίδιους όρους που ισχύουν και έναντι των υπηκόων του κράτους αυτού, 4. Δικαίωμα να αναφέρεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το δικαίωμα να προσφεύγει στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, καθώς και το δικαίωμα να απευθύνεται στα θεσμικά και στα συμβουλευτικά όργανα της Ένωσης σε μία από τις γλώσσες των Συνθηκών και να λαμβάνει απάντηση στην ίδια γλώσσα. ΙΙΙ. Η σημασία του Χώρου Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης για τον Ευρωπαίο Πολίτη Α. Νέα δικαιώματα στον Ευρωπαίο Πολίτη: Εμβάθυνση και ενίσχυση της έννοιας της ευρωπαϊκής υπηκοότητας 1. Ενίσχυση των δικαιωμάτων της ευρωπαϊκής υπηκοότητας 2. Νέα δικαιώματα από τον δεσμευτικό Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ σε σχέση με το πεδίο εφαρμογής των Συνθηκών ΕΕ και ΛΕΕ 3. Δικαίωμα μεγαλύτερης και καλύτερης πρόσβασης στη δικαιοσύνη 4. Δικαίωμα στην ηλεκτρονική δικαιοσύνη 5. Αστικά και οικογενειακά δικαιώματα 6. Δικαίωμα στην ασφάλεια 7. Δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή «εκ κατασκευής» στην «κοινωνία της ηλεκτρονικής επιτήρησης»: Προς ένα πλήρες καθεστώς προστασίας προσωπικών δεδομένων 8. Αυξημένες δικονομικές εγγυήσεις στην ποινική διαδικασία 9. Ο ρόλος του ΔΕΕ για το άμεσο αποτέλεσμα και τα αντισταθμίσματά του 10. Δικαίωμα στον μη κοινωνικό αποκλεισμό Β. Υποχρεώσεις στον Ευρωπαίο Πολίτη 1. Απαγόρευση διακρίσεων κατά ευάλωτων ομάδων 2. Ρατσισμός και ξενοφοβία 3. Υποχρέωση συνεργασίας για την ασφάλεια Γ. Προσδοκίες και προκλήσεις για τον Ευρωπαίο Πολίτη IV. O εν δυνάμει Ευρωπαίος Πολίτης Α. Τα δικαιώματα του επί μακρόν διαμένοντος υπηκόου τρίτης χώρας Β. Δυνατότητα ένταξης και πολιτογράφησης του υπηκόου τρίτης χώρας V. Συμπεράσματα: Προς μία Ευρώπη των δικαιωμάτων? 9

Η Δέσποινα Αναγνωστοπούλου είναι δικηγόρος Θεσσαλονίκης και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, όπου διδάσκει κυρίως Δίκαιο της ΕΕ (Θεσμικό και Ουσιαστικό), Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών, Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο, Ευρωπαϊκή Δικαιϊκή Τάξη και Πολιτικές καθώς και Πολιτικές κατά των Διακρίσεων στην Ευρώπη. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του ΑΠΘ με άριστα, ολοκλήρωσε με διάκριση τις μεταπτυχιακές σπουδές στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών κατόπιν υποτροφίας του ΙΚΥ και έγινε διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του ΔΠΘ με άριστα. Έκανε επτάμηνη άσκηση στη Νομική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1990) και διετέλεσε υπότροφος Jean Monnet (Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο στη Φλωρεντία-1992), υπότροφος Δ. Ευρυγένη (1989-1992) και επιστημονική συνεργάτις του Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου (1994-2005) με εμπειρία στον συντονισμό ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Δίδαξε Θέματα Ευρωπαϊκού Δικαίου στην Εθνική Σχολή Δικαστών (1997-2002), Δίκαιο της ΕΕ για ένα θερινό εξάμηνο στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Capital των ΗΠΑ (1995) και Ουσιαστικό Δίκαιο της ΕΕ σε δίμηνα θερινά προγράμματα για φοιτητές αμερικανικών νομικών σχολών στη Βόρεια Ελλάδα που οργάνωσε το Πανεπιστήμιο Capital σε συνεργασία με το ΚΔΕΟΔ και το ΔΠΘ (1997-2005). Της απονεμήθηκε διάκριση από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης για τη συμβολή της στα εθνικά θέματα ως μέλους της υποστηρικτικής ομάδας των πληρεξουσίων δικηγόρων της Ελληνικής Δημοκρατίας για την αντίκρουση της προσφυγής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά των ελληνικών αντιμέτρων σε βάρος της ΠΓΔΜ το 1994. Έχει πενήντα δημοσιεύσεις σε θέματα, όπως ο χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης στην ΕΕ, ο ρόλος του εθνικού δικαστή στο δίκαιο της ΕΕ, ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, θέματα αμέσου αποτελέσματος των Οδηγιών, διαδικασίες και κυρώσεις στην ΕΕ, ο ρόλος της ΕΕ στο διεθνές εμπόριο, το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο διεθνών συναλλαγών, η κινητικότητα των ερευνητών στην ΕΕ και στα Δυτικά Βαλκάνια, οι συμβάσεις μεταφοράς τεχνογνωσίας και δίκαιο ανταγωνισμού, η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, οι τελωνειακές και φορολογικές διατάξεις, καθώς και το ηλεκτρονικό εμπόριο. Το 2012 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή της χορήγησε την Έδρα Jean Monnet «Νέες διαστάσεις στις Ευρωπαϊκές Νομικές Σπουδές», στο πλαίσιο του προγράμματος Δια Βίου Μάθησης Δράση Jean Monnet. «ΟΙ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΧΕΑΔ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΙΣΑΒΟΝΑΣ: ΑΠΟ ΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΗ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ ΣΤΗ ΘΕΣΜΙΚΗ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ;» Μιχάλης Δ. Χρυσομάλλης Επίκουρος Καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου, Νομική Σχολή ΔΠΘ I. Εισαγωγή ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1. Ο ΧΕΑΔ ως ενδιαφέρον case study στη μελέτη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης 2. Η βελτίωση της δημοκρατίας και της αποτελεσματικότητας της ΕΕ και οι θεσμικές εξελίξεις στο ΧΕΑΔ ΙΙ. Η θεσμική διάσταση του Χώρου «στην εποχή των πυλώνων» 1. Η διαπυλωνικότητα του ΧΕΑΔ και το έλλειμμα δημοκρατίας και αποτελεσματικότητας 10

2. Η διάσπαση της ενότητας της έννομης τάξης της Ένωσης (το φαινόμενο των διδύμων πράξεων) III. Η συνθήκη της Λισαβόνας και ο ΧΕΑΔ 1. Η ενοποίηση του χώρου 2. Θεσμικές βελτιώσεις 3. Οι θεσμικές ιδιαιτερότητες της νέας αρχιτεκτονικής του Χώρου Ο καθορισμός του νομοθετικού και επιχειρησιακού προγραμματισμού της Ένωσης και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Η αμφισβήτηση του προνομίου της νομοθετικής πρωτοβουλίας της Επιτροπής Ο ενισχυμένος ρόλος των εθνικών Κοινοβουλίων ΙV. Συμπερασματικές παρατηρήσεις Γεννήθηκε το 1957 στην Καβάλα. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ. (1980) και Διδάκτωρ του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Δ.Π.Θ. (1987). Επιστημονικός Συνεργάτης του Τομέα Διεθνών Σπουδών του Δ.Π.Θ. (1980-1987). Λέκτορας Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Δικαίου του Τομέα Διεθνών Σπουδών της Νομικής Σχολής του Δ.Π.Θ. (1987-1993) και Επίκουρος Καθηγητής Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Δικαίου στον ίδιο Τομέα (1993-2013). Είναι μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Καβάλας και της Εταιρείας Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων. Ομιλεί και εργάζεται στη γαλλική και αγγλική γλώσσα. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ (κυριότερες) 1. Οι πράξεις των Κοινοτικών οργάνων που δεν προβλέπονται στο άρθρο 189 Συνθ.ΕΟΚ, Νομικές Μελέτες Νομικής Σχολής ΔΠΘ 1982 2. Εμπειρική καταγραφή και ανάλυση της ελληνικής παρουσίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 1981-1984, ΚΔΕΟΔ 1984 3. Το Σχέδιο Συνθήκης για την ίδρυση της ΕΕ (Ευρ. Κοινοβούλιο 1984), διδακτορική διατριβή, Εκδ. Αντ. Σάκκουλα 1987 4. Οι θεμελιώδεις αποφάσεις του ΔΕΚ(τομ Α), Εκδ. Αντ. Σάκκουλα 1990 5. Στοιχεία Ευρωπαϊκού Δικαίου, Εκδ. Αντ. Σάκκουλα 1991 6. Το Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Εκδ. Αντ. Σάκκουλα 1991 7. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι Κοινοτικές Διαθεσμικές Σχέσεις, Εκδ. Παρατηρητής 1991 8. Το νομικό πλαίσιο της δράσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μετά την Συνθήκη της ΕΕ, ΕΕΕυρΔ1995 9. Οι Κοινοτικές Διαδικασίες Λήψης Αποφάσεων, στο Εισαγωγή στις Ευρωπαϊκές Σπουδές, Εκδ. Ι Σίδερη 2001 10. Η αναγνώριση των διπλωμάτων που χορηγούν εκπαιδευτικά ιδρύματα εγκατεστημένα σ άλλο Κράτος μέλος της ΕΕ απ αυτό της καταγωγής τους. Σχόλιο στην απόφαση του ΔΕΚ Neri. Digesta 2004 11. Το ζήτημα της επίκλησης των κανόνων ΠΟΕ προς αμφισβήτηση της νομιμότητας της κοινοτικής νομοθεσίας. Σχόλιο στην απόφαση του ΔΕΚ Πορτογαλία κατά Συμβουλίου της ΕΕ. Digesta 2004 12. Η διεθνής διάσταση των δραστηριοτήτων της ΕΕ στο πεδίο της προστασίας του περιβάλλοντος και της διασυνοριακής ρύπανσης, στο Αντ. Μπρεδήμας (επιμ.) Διασυνοριακή ρύπανση, εσωτερική, ευρωπαϊκή και διεθνής διάσταση, εκδ. Αντ. Σάκκουλα Αθήνα Κομοτηνή 2006 13. Οι θεσμικές διαστάσεις του Ευρωπαϊκού Χώρου Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης. Εισήγηση σε ημερίδα διοργανωθείσα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στις 19/12/2006, υπό έκδοση στα πρακτικά της ημερίδας. 14. Το κοινοτικό καθεστώς προστασίας των Ονομασιών Προέλευσης και η «μάχη της φέτας» ενώπιον των κοινοτικών οργάνων 15. Τα εθνικά δικαστήρια ενώπιον του «συστήματος της διπλής διασφάλισης της εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου» 11

«ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΟΝ ΧΕΑΔ» Βοσκόπουλος Γεώργιος Επίκουρος Καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος Erasmus στο τμήμα ΔΕΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Προβλήματα στο χώρο δικαιοσύνης, ελευθερίας και ασφάλειας 1. Οι πολιτικές διαστάσεις 2. Η δημοσιονομική κρίση ως φυγόκεντρος δύναμη 3. Ενίσχυση συντηρητικών και ακραίων πολιτικών δυνάμεων 4. Πολιτικός κατακερματισμός 5. Το μεταναστευτικό φαινόμενο και η Ευρώπη-φρούριο Η κρίση δημοκρατίας στην Ευρώπη και ο χώρος δικαιοσύνης, ελευθερίας και ασφάλειας 1. Πολυεπίπεδες πιέσεις στις εσωτερικές / εθνικές οργανωτικές δομές 2. «Εμείς» vs «αυτοί» 3. Ετεροβαρείς πιέσεις και οι χώρες του Νότου 4. Όταν οι εθνικοί Δήμοι αμφισβητούν το κοινοτικό κεκτημένο 5. Αρνητικές εισροές 6. Εσωτερική μετανάστευση, οι νέες αντιλήψεις υπό το βάρος της οικονομικής κρίσης 7. Συστατικές και αφηγηματικές προσεγγίσεις του ζητήματος και θεωρίες ολοκλήρωσης Η ανάγκη προσαρμογής στα νέα δεδομένα Διάχυση ή οπισθοχώρηση; Ο Γιώργος Βοσκόπουλος είναι Επίκουρος Καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών και Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος του Erasmus στο Τμήμα ΔΕΣ. Σπούδασε στον Καναδά, την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου Exeter (Ηνωμένο Βασίλειο), Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής σήμερα Κέντρο Ευρωπαϊκής Διακυβέρνησης. Έργα του έχουν δημοσιευτεί σε Ελλάδα, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Βουλγαρία, Ρουμανία, Τσεχία, Σερβία, Πολωνία, Ινδία στα ελληνικά, αγγλικά και Ρωσικά. Στο παρελθόν συνεργάστηκε με το Ινστιτούτο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Λουξεμβούργο. ΠΡΟΕΔΡΟΣ Στέλιος Περράκης 12

Καθηγητής Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου Έδρα Jean Monnet ad Personam «Δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα στην ΕΕ» Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Έρευνας και Κατάρτισης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Ανθρωπιστικής Δράσης (ΕΚΕΚΔΑΑΔ) Ι. Σπουδές Οι βασικές σπουδές του έγιναν στη Νομική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικεύθηκε στη Γαλλία και την Ολλανδία σε θέματα διεθνούς δικαίου, διεθνών οργανισμών, διεθνούς προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου και ευρωπαϊκής ενοποίησης και είναι Διδάκτωρ Διεθνούς Δικαίου. ΙΙ. Επαγγελματικές - Ακαδημαϊκές - Επιστημονικές δραστηριότητες Από το 1975 μέχρι σήμερα είναι Δικηγόρος, Μέλος Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Διετέλεσε Επιστημονικός Βοηθός, Λέκτορας, Επίκουρος και Αναπληρωτής Καθηγητής του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (1978 έως Μάρτιο 1994). Διετέλεσε Καθηγητής Έδρας J. Monnet Ευρωπαϊκού Δικαίου και Επισκέπτης Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (1991/92-1994/ 95). Καθηγητής Διεθνών και Ευρωπαϊκών Θεσμών στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου (2001). Διδάσκει σε προπτυχιακό επίπεδο (Διεθνές Δίκαιο, Διεθνή Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Ειρηνική Διευθέτηση Διεθνών Διαφορών, Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο, Σύστημα Ηνωμένων Εθνών, κλπ) και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα (Ειδικά θέματα Διεθνούς Δικαίου, Διεθνή Δικαιοσύνη, Δίκαιο, Πολιτικές Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Μειονοτήτων, Ειδικά θέματα δικαίου Ε.Ε. και ΕυρΣΔΑ, Το άτομο στη διεθνή και ευρωπαϊκή δικαιοταξία, Ελληνική Εξωτερική Πολιτική: ειδικά θέματα, Ειδικά θέματα Διεθνών Οργανισμών, Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης, Εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ). Είναι Κάτοχος Έδρας J. Monnet ad personam «Δημοκρατία και Δικαιώματα του Ανθρώπου στην Ε.Ε.», κάτοχος της Έδρας UNESCO «Δικαιώματα του ανθρώπου, δημοκρατία και ειρήνη» και Διευθυντής Ευρωπαϊκού Κέντρου Έρευνας και Κατάρτισης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Ανθρωπιστικής Δράσης. Είναι υπεύθυνος Τομέα πολιτικής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Ανθρωπιστικού Δικαίου στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (Ι.ΔΙ.Σ.), Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος (EMA Director) για το Πάντειο Πανεπιστήμιο του Ευρωπαϊκού Μεταπτυχιακού Προγράμματος για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και τον Εκδημοκρατισμό (Ε.ΜΑ Human Rights and Democratisation, Venice), Επισκέπτης Καθηγητής και διαλέκτης σε Πανεπιστήμια και άλλα ιδρύματα της Ελλάδας [Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ινστιτούτο Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων (Θεσσαλονίκη), Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, Ινστιτούτο Επιμόρφωσης, κλπ.], Επισκέπτης Καθηγητής και διαλέκτης σε Πανεπιστήμια και άλλα ιδρύματα του εξωτερικού [Paris I-Faculté de Droit, Paris II (Panthéon-Assas)-Faculté de Droit, Université Catholique de Lyon-Faculté de Droit, Institut International des Droits de l'homme (Strasbourg), NATO Defence College (Ρώμη-Ιταλία), Summer courses of the International Committee of the Red Cross (ICRC), Universidad de Valencia, Universitat Autonoma de Barcelona-Facultat de Dret, Institut Universitaire Européen (Florence), Sapienza Universita de Roma-Facolta di Giurisprudenza (Dipartimento di Teoria dello Stato), European Institute of Public Administration (Maastricht), EIUC-Venice, Faculté de Droit de Grenoble κ.ά.] Συγγραφέας 290 μελετών (μονογραφίες, άρθρα, σχόλια κλπ) πάνω σε θέματα Διεθνούς Δικαίου/Ευρωπαϊκού Δικαίου και Ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. 13

ΙΙΙ. Δραστηριότητες εκτός Πανεπιστημίου Διετέλεσε Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών - ΕΚΕΜ (Νοέμβριος 1993-Μάιος 1997). Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών (Φεβρουάριος 1996-Μάιος 2000), Διδάσκει στις Ανώτατες Σχολές των Ενόπλων Δυνάμεων και της Αστυνομίας (ΣΕΘΑ, Ναυτική Σχολή Πολέμου, Ανωτάτη Διακλαδική Σχολή Πολέμου, Σχολή Πολέμου Αεροπορίας, Σχολή Εθνικής Ασφάλειας κλπ.) και έδωσε διαλέξεις στη Διπλωματική Ακαδημία του Υπουργείου Εξωτερικών Διευθύνει τις σειρές «Κείμενα Διεθνούς Πρακτικής», «Μελετήματα διεθνούς προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου και διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου» και «Σπουδές διεθνούς δικαίου» στις Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα. Επίσης διευθύνει την έκδοση του ΕΚΕΚΔΑΑΔ «Τετράδια Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Ανθρωπιστικού Δικαίου και Ανθρωπιστικής Δράσης». IV. Συμμετοχή σε εθνικούς και διεθνείς θεσμούς Μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI) του Συμβουλίου της Ευρώπης (2003 - ), Μέλος της International Humanitarian Fact-finding Commission, Αντιπρόεδρος (2002 - ), Μέλος της Επιτροπής Έρευνας για το Λίβανο του Συμβουλίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΗΕ (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος 2006), Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της ΕΕ,. Διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων και σήμερα Α Αντιπρόεδρος, Μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (2000-2005,2010-2011), Πρόεδρος της Επιτροπής για την εφαρμογή και διάδοση του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου (2000-2005), Μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Ανθρωπιστικού Δικαίου (San Remo) Διετέλεσε Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ελληνικού Υπουργείου των Εξωτερικών, Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Ερευνών Αθλητικού Δικαίου, Εταίρος του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών και Ερευνών (ΕΚΕΜΕ), Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της επιθεώρησης «Δικαιώματα του Ανθρώπου», Μέλος της Société Française de Droit International και άλλων επιστημονικών οργανώσεων, Διετέλεσε μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της Επιθεώρησης Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου, στο Ευρωπαίων Πολιτεία V. Δραστηριότητες ως εκπρόσωπος της Ελλάδας Στέλεχος της Νομικής Υπηρεσίας στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία της ΕΚ/EE στις Βρυξέλλες (1983-1985), Νομικός Σύμβουλος στην Υπηρεσία Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, Προϊστάμενος της ΕΝΥΕΚ (1985-1987), εκπρόσωπος της Ελλάδας σε επιτροπές και ομάδες εργασίας του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διετέλεσε Πρόεδρος και εθνικός εκπρόσωπος στη διάρκεια της Α' και Β' Προεδρίας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες (1983, 1988), Αναπληρωτής στην Επιτροπή Adonnino «Ευρώπη των Πολιτών» (1985), Πρόεδρος της Επιτροπής Κ4 κατά τη διάρκεια της τρίτης Ελληνικής Προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (1994), Πληρεξούσιος της Ελλάδας σε πολλές υποθέσεις ενώπιον του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, συμπεριλαμβανομένης & εκείνης των ελληνικών αντιμέτρων σε βάρος της ΠΓΔΜ το 1994, Εκπρόσωπος της Ελλάδας στη Διακυβερνητική Διάσκεψη για την αναθεώρηση των ιδρυτικών συνθηκών της ΕΚ/ΕΕ (1997) Διαιτητής στο Δικαστήριο Συνδιαλλαγής και Διαιτησίας του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, Εθνικός εμπειρογνώμονας θεμάτων δικαιωμάτων του 14

ανθρώπου και μειονοτήτων στον ΟΑΣΕ, Εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Εκτελεστική Επιτροπή Schengen (1996-1999). Συμμετείχε σε υπουργικές συνόδους και άλλες συνεδριάσεις και διεθνείς διασκέψεις διεθνών οργάνων (ΟΗΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης, Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση, Διαβαλκανική Συνεργασία, Μεσογειακό Forum, ΟΣΕΠ κλπ., Επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην IX Διάσκεψη της UNCTAD στο Γιοχάνεσμπουργκ (Απρίλιος -Μάιος 1996), Υπαρχηγός της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη του ΟΗΕ στη Ρώμη για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (Ιούνιος - Ιούλιος 1998), υπέγραψε το Καταστατικό του ΔΠΔ και την Τελική Πράξη της Διάσκεψης, Επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην 27η Διεθνή Διάσκεψη του Ερυθρού Σταυρού (Γενεύη, Νοέμβριος 1999) Μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ (2000, 2002), Πληρεξούσιος της Ελληνικής Δημοκρατίας στο Διεθνές Δικαστήριο, Υπόθεση Δικαστικές ασυλίες του κράτους, Γερμανία/Ιταλίας, Ελλάδα παρεμβαίνουσα (2011). VI. Διακρίσεις Ευαρέσκεια/Εύφημος Μνεία ως Πληρεξούσιος της Ελλάδας από: α) τον ΑΝΥΠΕΞ Θ. Πάγκαλο για το χειρισμό στο ΔΕΚ της υπόθεσης 204/86, Ελλάδα/Συμβουλίου σχετικά με τη χορήγηση ειδικής βοήθειας στην Τουρκία (28.7.1988), β) τον ΥΦΥΠΕΞ Γ. Κρανιδιώτη για το χειρισμό στο ΔΕΚ της υπόθεσης Επιτροπή/Ελλάδας σχετικά με τα αντίμετρα σε βάρος της ΠΓΔΜ (1994). Ιππότης της Εθνικής Τάξης της Αξίας/Chevalier de l'ordre national du Merite (Γαλλία). Τιμητικές διακρίσεις από: τον Δήμο Ναυπλίου, τη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αρκαδίας, τον Αττικό Όμιλο UNESCO, την Αδελφότητα Κυνουριέων, την EURONEM. «Η ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΕ: ΒΑΣΙΚΗ ΘΕΣΜΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ» ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Μαρία Καϊάφα-Γκμπάντι, Καθηγήτρια Καθηγήτρια - Τομέας Ποινικών & Εγκληματολογικών Επιστημών Νομικό Τμήμα Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 1. Η ταυτότητα του ποινικού δικαίου και οι βάσεις μιας δικαιοκρατούμενης ευρωπαϊκής αντεγκληματικής πολιτικής 2. Θεμελιώδεις αρχές του ουσιαστικού ποινικού δικαίου και δικαιοπαραγωγική λειτουργία της ΕΕ στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λισσαβώνας 2.1. Το αίτημα της ύπαρξης ενός θεμελιώδους συμφέροντος άξιου προστασίας 2.2. Η αρχή της χρήσης του ποινικού δικαίου ως έσχατου μέσου (ultima ratio) 2.3. Η αρχή της νομιμότητας- Το αίτημα «του ορισμένου» των ποινικών διατάξεων 2.4. Οι αρχές της ενοχής και της αναλογικότητας 15

3. Η ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «Προς μια πολιτική ποινικού δικαίου της ΕΕ» (COM 2011, 573 τελικό) υπό το φως του Κειμένου Αρχών της ομάδας ECPI για μια δικαιοκρατούμενη ευρωπαϊκή αντεγκληματική πολιτική 3.1. Η προστιθέμενη αξία του Ευρωπαϊκού ποινικού δικαίου 3.2. Η λειτουργία των ελάχιστων κοινών κανόνων: υπηρετώντας περισσότερα από την αμοιβαία εμπιστοσύνη 3.3. Κατοχυρώνοντας την ενδοσυστηματική συνέπεια των ποινικών κανόνων και στα δύο επίπεδα (ευρωπαϊκό και εθνικό) 3.4. Η μέθοδος «των δύο σταδίων» της Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή ποινική νομοθεσία 4. Συμπεράσματα Η Μαρία Καϊάφα-Γκμπάντι είναι πτυχιούχος του Τμήματος Νομικής της Σχολής Ν.Ο.Ε. του Α.Π.Θ. Αναγορεύτηκε διδάκτορας του Ποινικού Δικαίου στο Georg Augusta Universität zu Göttingen της Γερμανίας (1981). Εξελέγη και διορίστηκε Λέκτορας του Ποινικού Δικαίου στο Νομικό Τμήμα του Α.Π.Θ. το 1984 και από το 1996 υπηρετεί ως Καθηγήτρια στο ίδιο Τμήμα. Διδάσκει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο όλο το εύρος των αντικειμένων του Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου, μεταξύ των οποίων και το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Ποινικό Δίκαιο. Διδάσκει επίσης Ουσιαστικό και Ευρωπαϊκό Ποινικό Δίκαιο στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών. Υπήρξε υπότροφος του ΙΚΥ κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών της σπουδών, από το 1990 είναι υπότροφος του Ιδρύματος Alexander von Humboldt της Γερμανίας και το 2012 έλαβε υποτροφία του Ιδρύματος Fulbright των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής για το ερευνητικό της έργο στη Νομική Σχολή του Πανεπιστήμιου του Χάρβαρντ. Διετέλεσε μέλος του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (2004-2005, 2008-2009), της Συγκλήτου, της Νομικής Επιτροπής (2 θητείες), της Επιτροπής Ερευνών του Α.Π.Θ. Διετέλεσε επίσης Διευθύντρια του Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών καθώς και εκπρόσωπος του Τομέα στη Γ.Σ. του Τμήματος Νομικής (περισσότερες φορές). Είναι αναπληρωματικό μέλος του Δ.Σ. της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών (από το 2011) καθώς και μέλος του Κεντρικού Επιστημονικού Συμβουλίου για την Αντιμετώπιση της Θυματοποίησης και της Εγκληματικότητας των Ανηλίκων (ΚΕ.Σ.Α.Θ.Ε.Α.) (από το 2010), μέλος του Δ.Σ. του «Ομίλου Μελέτης Ιατρικού Δικαίου και Βιοηθικής», καθώς και μέλος του Δ.Σ. του «Ινστιτούτου Δημήτρης Τσάτσος για τις Ευρωπαϊκές Συνταγματικές Σπουδές» της Σχολής Νομικών, Πολιτιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Hagen (Γερμανία). Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Θεματικού Δικτύου του Α.Π.Θ. «Σύγχρονη Ιατρική πράξη, Βιοηθική και Δίκαιο», του οποίου διετέλεσε συντονίστρια. Το 2008 διετέλεσε μέλος της Επιτροπής Δεοντολογίας για τον Αθλητισμό του Υπουργείου Πολιτισμού. Υπήρξε μέλος της επιτροπής του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την αναμόρφωση του Ποινικού Κώδικα (2010), καθώς και της ομάδας για την επεξεργασία ενός Σχεδίου για την Ευρωπαϊκή Ποινική Δικαιοσύνη (συντονιστής Prof. Dr. Dr. h.c. mult. B. Schünemann, Πανεπιστήμιο Μονάχου, www.eu-strafrecht-ae.jura.lmu.de). Είναι επίσης ιδρυτικό μέλος της Ακαδημαϊκής Ερευνητικής Ομάδας 10 Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων "European Criminal Policy Initiative" (συντονιστής Prof. H. Satzger, Πανεπιστήμιο Μονάχου, www.crimpol.eu), μέλος του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκού Δικαίου (European Law Institute-ELI, www.europeanlawistitute.eu ) και μέλος του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Δικτύου ECLAN (European Criminal Law Academic Network, www.eclan.eu). Είναι διευθύνον μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού European Criminal Law Review (:2011-σήμερα, www.euclr.eu), μέλος της συντακτικής επιτροπής των ποινικών περιοδικών «Υπεράσπιση» (:1991-2000) και «Ποινική Δικαιοσύνη» (:2001-σήμερα) και συνεργάτιδα της σειράς Annotated Leading Cases of International Criminal Tribunals. Διευθύνει, τέλος, τις σειρές εκδόσεων: «Δημοσιεύματα Ιατρικού Δικαίου και Βιοηθικής» (από κοινού με τις καθηγήτριες Ε. Κουνουγέρη- Μανωλεδάκη και Ε. Συμεωνίδου-Καστανίδου), «Ειδικοί Ποινικοί Νόμοι» (από κοινού με την καθηγήτρια Ε. Συμεωνίδου-Καστανίδου) και «Ελληνογερμανικά Συμπόσια Ποινικού Δικαίου» (από κοινού με τον καθηγητή C. Prittwitz/Frankfurt am Main). 16

«ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΈΝΩΣΗ ΣΕ ΕΝΑ ΝΕΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» Δημήτριος Ζημιανίτης Εισαγγελέας Πρωτοδικών ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα χρειάστηκε να προσφύγει στη θέσπιση ενός πλαισίου ποινικών διατάξεων, για την εξασφάλιση της ακώλυτης άσκησης των κοινοτικών ελευθεριών. Ειδικότεροι κανόνες και θεσμοί δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις υλοποιούν τον Ευρωπαϊκό Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης. Οι κανόνες και οι θεσμοί αυτοί έχουν ήδη εφαρμοστεί εδώ και 10 περίπου έτη, ενώ τα προβλήματα και οι δυσλειτουργίες που εντοπίστηκαν κατά την εφαρμογή τους, αντιμετωπίστηκαν κατά μείζον μέρος με την αναθεώρηση και ενοποίηση των Συνθηκών, με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας. Στο πλαίσιο της νέας Συνθήκης αρθρώνεται μια νέα αρχιτεκτονική για τα ευρωπαϊκά ποινικά πράγματα, που δίδει έμφαση στην ενίσχυση της συνεργασίας, στην αύξηση της αποτελεσματικότητας, σε συνεκτικές και μακροπρόθεσμες λύσεις, αλλά και στην πληρέστερη διασφάλιση των δικαιωμάτων, ώστε ο Ευρωπαϊκός Χώρος Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης να αποτελεί απτή πραγματικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο εξετάζεται εδώ, ιδίως, η προοπτική ίδρυσης υπό τις προβλέψεις της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, οι βελτιώσεις που αναμένεται να επιφέρει αυτό εάν συμβεί-, αλλά και τα προβλήματα που ήδη συνοδεύουν το σχετικό διάλογο. Γεγονός είναι ότι η θεσμική αναμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εν μέσω μιας γενικότερα αρνητικής συγκυρίας, αποτελεί πρόκληση για θαρραλέα βήματα, που θα εμπεδώσει το κύρος της Ένωσης ως ενός θεσμού με ιδιαίτερη βαρύτητα στην παγκόσμια κοινότητα. «ΠΡΟΣ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΕΑΔ» Λίνα Παπαδοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Πανεπιστημίου Μακεδονίας Κάτοχος της Έδρας Jean Monnet για το Ευρωπαϊκό Συνταγματικό Δίκαιο και Πολιτισμό ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Α. Η έννοια της «συνταγματοποίησης» 1. Τα κριτήρια α. Πολιτικός έλεγχος και ευθύνη (δημοκρατία) β. Προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων (κράτος δικαίου) 2. Από τον εθνικό στον ευρωπαϊκό συνταγματισμό α. Από τα εθνικά στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και πάλι πίσω β. Δικαστής της Ένωσης είναι καταρχάς ο εθνικός δικαστής Β. Η θεσμική περιπέτεια του ΧΕΑΔ 1. Μάαστριχτ: Ο ισχνός τρίτος πυλώνας και η διακυβερνητική συνεργασία 2. Άμστερνταμ: μεταρρύθμιση με τίμημα τη διάσπαση 3. Νίκαια: η άτολμη αμφισβήτηση της ομοφωνίας 4. Λισαβόνα: η «κοινοτικοποίηση» του όλου «Χώρου» 17

Γ. Ζητούνται υπερεθνικές συνταγματικές εγγυήσεις 1. Συνήθης νομοθετική διαδικασία και δημοκρατικός έλεγχος 2. Τα εθνικά Κοινοβούλια φύλακες της επικουρικότητας 3. Η Χάρτα των δικαιωμάτων και η αρμοδιότητα του Δικαστηρίου της ΕΕ Δ. Η αναγκαιότητα επίρρωσης της ευρωπαϊκής δημοκρατίας Η Λίνα Παπαδοπούλου είναι Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. και κάτοχος της Έδρας Jean Monnet για το Ευρωπαϊκό Συνταγματικό Δίκαιο και Πολιτισμό. Σπούδασε Νομική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1993), συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στη Νομική (Magister der Rechte, LL.M) στο Πανεπιστήμιο Τρεβήρων Γερμανίας (1994) και στην Πολιτική Θεωρία (ΜSc) στο London School of Economics (1999), ενώ έλαβε διδακτορικό τίτλο σπουδών από το Πανεπιστήμιο του Ανοβέρου με θέμα «Ευρωπαϊκά Πολιτικά Κόμματα: Ερμηνεία και διάπλαση του άρθρου 191 ΣυνθΕΚ» και υποτροφία της Friedrich-Ebert-Stiftung (1998). Υπήρξε υπότροφος Marie Curie της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο London School of Economics and Political Science (1999-2001) και το Α.Π.Θ. (2001-02). Από το 2002 διδάσκει επίσης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ενώ ως επισκέπτρια Καθηγήτρια έχει διδάξει σε πανεπιστήμια στη Μεγ. Βρετανία (LSE), Νορβηγία (Kristiansand), Τουρκία (Bahcesehir) και Γερμανία (Humboldt, FernUni). Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα και οι επιστημονικές της δημοσιεύσεις αφορούν κυρίως σε θέματα ευρωπαϊκού συνταγματικού δικαίου, θεμελιωδών δικαιωμάτων και ιδίως θρησκευτικής ελευθερίας, ισότητας των φύλων και απαγόρευσης αρνητικών διακρίσεων, ελληνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και συγκριτικού συνταγματικού δικαίου. 18

2 η Θεματική Ενότητα: «Θεμελιώδη Δικαιώματα και Ευρωπαϊκές Αξίες στο Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης» ΠΡΟΕΔΡΟΣ Καθηγητής Βασίλειος Σκουρής Πρόεδρος του Δικαστηρίου της ΕΕ και Πρόεδρος του ΚΔΕΟΔ Γεννήθηκε το 1948 πτυχίο Νομικής από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου (1970) διδάκτωρ Συνταγματικού και Διοικητικού Δικαίου του Πανεπιστημίου του Αμβούργου (1973) υφηγητής στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου (1972-1977) καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Bielefeld (1978) καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1982) Υπουργός Εσωτερικών (το 1989 και το 1996) μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Πανεπιστημίου Κρήτης (1983-1987) Διευθυντής του Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου, Θεσσαλονίκη (1997-2005) Πρόεδρος της Ελληνικής Ενώσεως Ευρωπαϊκού Δικαίου (1992-1994) μέλος της ελληνικής Εθνικής Επιτροπής Ερευνών (1993 έως 1995) μέλος του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (1994-1996) μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Δικαίου, Trier (από το 1995) μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Σχολής Δικαστών (1995-1996) μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Υπουργείου Εξωτερικών (1997-1999) πρόεδρος της ελληνικής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής το 1998 δικαστής στο Δικαστήριο από τις 8 Ιουνίου 1999 Πρόεδρος του Δικαστηρίου από τις 7 Οκτωβρίου 2003. «ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΙΣΑΒΟΝΑΣ: ΤΡΙΒΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ» Βλ. 1 η Θεματική Ενότητα Στέλιος Περράκης Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Ερευνών Αθλητικού Δικαίου Δικηγόρος, Μέλος Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Παντείου Πανεπιστημίου «Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ» Χρήστος Ροζάκης Πρόεδρος του Διοικητικού Δικαστηρίου του Συμβουλίου της Ευρώπης Πρώην Δικαστής και Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Ομότιμος καθηγητής του τμήματος πολιτικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 19

1. Η προσχώρηση ως το ύστατο θεσμικό σημείο εναρμόνισης της προστασίας των δικαιωμάτων στην Ευρώπη. 2. Η σημασία της εναρμόνισης στη διαδικασία της ευρωπαικής ολοκλήρωσης. 3. Τα κενά της εναρμόνισης σήμερα. 4. Η νομολογία του ΕΔΔΑ σε θέματα προστασίας δικαιωμάτων του ανθρώπου που αφορούν την ενωσιακή τάξη. 5. Η παράλληλη ζωή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και τα πιθανά προβλήματα συντρέχουσας εφαρμογής του. 6. Ορισμένα τεχνικά ζητήματα που ζητούν επίλυση πριν απο την προσχώρηση. Ο Χρήστος Ροζάκης είναι πτυχιούχος της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κάτοχος LL.M. του University College London και κάτοχος διδακτορικού διπλώματος από το University of Illinois, και και SJD (διδακτορικό) από το University of Illinois. Είναι Πρόεδρος του Διοικητικού Δικαστηρίου του Συμβουλίου της Ευρώπης και διετέλεσε Δικαστής και Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Επίσης, είναι ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος του Ινστιτούτου Διεθνούς Δικαίου. «ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ» Βιργινία Τζώρτζη Δρ. Νομικής, Ειδική Επιστήμονας Νομικής Σχολής και Τμήματος Πολιτικών Επιστημών Δ.Π.Θ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ I. Εισαγωγή 1. Η διαμόρφωση της κοινοτικής/ενωσιακής έννοιας του κράτους δικαίου 2. Από το τυπικό στο ουσιαστικό κράτος δικαίου (από την υπόθεση των Πρασίνων στην υπόθεση Κadi) II. Κράτος Δικαίου και συστήματα καταχωρήσεων προσωπικών δεδομένων στις πολιτικές του ΧΕΑΔ (SIS, VIS, Eurodac) ΙΙΙ. Οι ελάχιστες προδιαγραφές για τη διαδικασία χορήγησης του καθεστώτος του πρόσφυγα και του επί μακρόν διαμένοντος υπηκόου τρίτης χώρας και η αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας IV. Τα δικαιώματα του πρόσφυγα και του επί μακρόν διαμένοντος V. Η αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις και το Κράτος Δικαίου 1. Το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης 2. Η καταπολέμηση της τρομοκρατίας V. Συμπεράσματα 20