ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Π ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ Επιβλέπων Καθηγητής : ΝΑΜΛΗΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΑΒΑΛΑ 2008 1

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καβάλας, Τμήμα Μηχανολόγων 2008 ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ Σπουδαστής: Βασίλειος Κωνσταντινίδης Επιβλέπων : Ναμλής Θεόφιλος 2

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα εργασία έχει σαν θέμα την μελέτη επικινδυνότητας στις εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης. Αρχικά θα γίνει μια ανασκόπηση των νόμων περί υγιεινής και ασφάλειας. Θα περιγραφούν οι πρώτοι νόμοι που θεσπίστηκαν για την ασφάλεια των εργαζομένων και το πώς εξελίχθηκαν μέχρι τις μέρες μας. Ακόμη θα περιγραφούν η προετοιμασία και τα στάδια μιας μελέτης εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου. Αναλύονται οι τυπικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων από την προετοιμασία της μελέτης επικινδυνότητας μέχρι και την υπογραφή της σύμβασης με το άτομο που θα είναι υπεύθυνο για την ασφάλεια των εργαζομένων. Αναφέρονται αναλυτικά τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για την αποτύπωση και εκτίμηση όλων των κινδύνων μιας επιχείρησης και οι τρόποι αντιμετώπισης τους. Έπειτα όλα τα παραπάνω εφαρμόζονται στις εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης, οι οποίες αποτελούν μέρος της λειτουργίας μίας επιχείρησης. Επίσης παρουσιάζονται κάποιοι τυπικοί τρόποι προφύλαξης από τους κινδύνους όπως είναι τα σήματα και οι φράσεις προφύλαξης. Δίνονται κάποια τυπικά παραδείγματα σημάτων και φράσεων που χρησιμοποιούντα ευρέως στις σημερινές επιχειρήσεις. Τέλος αναφέρονται κάποια συμπεράσματα για την σημερινή κατάσταση των επιχειρήσεων στον τομέα της ασφάλειας και υγιεινή των εργαζομένων. 3

ΙΙΙΙΜΙΧΟΜΙΝ.λ Κεφάλαιο 1 : Εισαγωγή 1.1 Γενικά... 5 1.2 Ανασκόπηση Νόμων περί Υγιεινής και Ασφάλειας... 5 1.3 Στόχος της εργασίας...6 Κεφάλαιο 2 : Προετοιμασία μελέτης εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου 2.1 Τυπικές υποχρεώσεις επιχειρήσεων... 8 2.1.1 Ετήσιος χρόνος απασχόλησης... 8 2.1.2 Ανάθεση καθηκόντων και σύμβαση...12 2.2 Αποτύπωση υπάρχουσας κατάστασης και λήψη μέτρων για την εξάλειψη των κινδύνων... 22 Κεφάλαιο 3 : Μελέτη εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου 3.1 Εισαγωγή... 30 3.2 Τεχνική έκθεση-μελέτη επικινδυνότητας... 30 3.2.1 Εισαγωγή... 33 3.2.2 Νομοθετικό πλαίσιο... 33 3.2.3 Αντικείμενο μελέτη ς... 34 3.2.4 Δραστηριότητες της εταιρείας... 39 3.2.5 Περιγραφή των εγκαταστάσεων της εταιρείας... 40 3.2.6 Προσδιορισμός επαγγελματικών κινδύνων από την εργασία στις εγκαταστάσεις τη ς... 41 3.2.7 Φύλλα εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου... 50 Κεφάλαιο 4 : Σήματα και φράσεις προφύλαξης 4.1 Εισαγωγή... 54 4.1.1 Σήματα προφύλαξης... 54 4.1.2 Φράσεις προφύλαξεις... 60 Συμπεράσματα... 68 Βιβλιογραφία... 70 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Εισαγωγή 1.1 Γενικά Η σύνταξη Μελέτης Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου αποτελεί το κατεξοχήν μελετητικό αντικείμενο του Τεχνικού Ασφαλείας. Ουσιαστικά η Μελέτη Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου προσπαθεί να εξασφαλίσει την αποτροπή ατυχημάτων μέσα στην επιχείρηση. Για τον σκοπό αυτό αποτυπώνει και καταγράφει τους πιθανούς κινδύνους, τους αξιολογεί ανάλογα με τον βαθμό σοβαρότητας και την πιθανότητα να εκδηλωθούν, και τέλος προτείνει τα αναγκαία μέτρα που θα τους εξαλείψουν. Αποτελεί έτσι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο της κάθε επιχείρησης, για την προαγωγή της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων της. Φυσικά μια Μελέτη Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου είναι καθαρά συμβουλευτική προς τον εργοδότη, ο οποίος παραμένει ο αποκλειστικά υπεύθυνος για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων του. Η σύνταξη Μελέτη Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου είναι δυνατό να συνταχθεί από άτομο εντός της επιχείρησης είτε από εξωτερικό συνεργάτη. Επίσης το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει τη δημιουργία εταιριών παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών Τεχνικού Ασφαλείας, τις λεγόμενες Εξωτερικές Υπηρεσίες Πρόληψης και Προστασίας (ΕΞΥΠΠ). Επομένως είναι δυνατή η χρήση Τεχνικού Ασφαλείας είτε μέσω μόνιμης θέσης (μισθωτός), είτε μέσω εξωτερικών συνεργατών, ελεύθερων επαγγελματιών, είτε μέσω ΕΞΥΠΠ. Εξάλλου για την καλύτερη δυνατή τήρηση του αυστηρού νομοθετικού πλαισίου, η Πολιτεία προχώρησε τα τελευταία χρόνια (1999) στην ριζική αναδιάρθρωση των αρμόδιων υπηρεσιών, η οποία οδήγησε στο θεσμό του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) των και τις περιφερειακές υπηρεσίες του τα Κέντρα Πρόληψης Επαγγελματικού Κινδύνου (ΚΕΠΕΚ). 1.2 Ανασκόπηση Νόμων περί Υγιεινής και Ασφάλειας Η Ελληνική Νομοθεσία για την Υγιεινή και Ασφάλεια στο εργασιακό περιβάλλον ξεκινάει ιστορικά στις αρχές του περασμένου αιώνα, με πρώτο σημαντικό σταθμό τον Νόμο 2294/22 με τον οποίο κυρώθηκε η Γ' Διεθνής Συνδιάσκεψη Εργασίας της Γενεύης. Το 1934 ψηφίστηκε το πρώτο ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο, το ΠΔ 14-3-1934 <<Περί υγιεινής και ασφάλειας των εργατών και υπαλλήλων των πάσης φύσεως βιομηχανικών και βιοτεχνικών εργοστασίων και 5

εργαστηρίων». Αρκετές μάλιστα από τις διατάξεις του παραμένουν ακόμα σε ισχύ. Επόμενος σημαντικός σταθμός ήταν η ψήφιση του Νόμου 1568/85 για την Υγιεινή και Ασφάλεια των εργαζομένων, την οποία ακολούθησε η έκδοση σειράς Προεδρικών Διαταγμάτων (ΠΔ) που ήρθαν να συμπληρώσουν και να εξειδικεύσουν ειδικές κατηγορίες περιπτώσεων. Στα μέσα της δεκαετίας του 90, οι νομοθετικές απαιτήσεις του άρθρου 8 του Π.Δ. 17/96 (ΦΕΚ 11/18-01-1996) με τίτλο <<Μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία>>, εισάγουν πλέον κατηγορηματικά την υποχρέωση των εργοδοτών για τη σύνταξη γραπτής εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου, δηλαδή την εκπόνηση της Μελέτης Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου. Απώτερος σκοπός αυτού του Π.Δ. ήταν η προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας για την Ασφάλεια και την Υγιεινή των εργαζομένων σε συμμόρφωση με τις οδηγίες 89/391/ΕΟΚ της 12ης Ιουνίου 1991 <<Σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία», 91/383/ΕΟΚ της 25ης Ιουνίου 1991 <<Για την συμπλήρωση των μέτρων που αποσκοπούν στο να προαγάγουν τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία των εργαζομένων με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου ή με σχέση πρόσκαιρης εργασίας». Η εφαρμογή των διατάξεων του Π.Δ. 17/96 είναι υποχρεωτική για όλες τις επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα (βιομηχανικές, γεωργικές, διοικητικές, εκπαιδευτικές κτλ.). 1.3 Στόχος της εργασίας Στόχος της παρούσης εργασίας είναι η παρουσίαση μιας Μελέτης Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου για την εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του μεγαλύτερου ποσοστού των επιχειρήσεων, και η ανάδειξη της σοβαρότητας του θέματος "Υγιεινή και Ασφάλεια στους χώρους εργασίας". Η μελέτη επικινδυνότητας παρουσιάζεται δομημένη σε διάφορες ενότητες για να γίνει κατανοητή η φιλοσοφία και ο τρόπος σκέψης σε μια τέτοια μελέτη συμβουλευτικού χαρακτήρα. Παράλληλα δίνονται όλα τα στοιχεία (απαραίτητα έγγραφα, νομοθεσία, σήμανση κτλ.) τα οποία απαιτούνται για να υλοποιηθεί μία Μελέτη Επικινδυνότητας. Τέλος παρουσιάζονται συμπεράσματα και προτάσεις τόσο για την επιχείρηση, για την οποία γίνεται η μελέτη, αλλά γενικότερα και για την αντιμετώπιση τέτοιων σοβαρών θεμάτων τόσο από τους Τεχνικούς Ασφαλείας όσο και από τους εργοδότες. 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : Προετοιμασία μελέτης εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου 2.1 Τυπικές υποχρεώσεις επιχειρήσεων Με βάση τη νομοθεσία όλες οι επιχειρήσεις εφόσον απασχολούν έστω και έναν εργαζόμενο πρέπει να έχουν Τεχνικό Ασφαλείας (Π.Δ, 17/96, άρθρο 4, παράγραφοι 1 και 2). Επίσης πρέπει να έχουν <<γιατρό εργασίας» όσες επιχειρήσεις απασχολούν από 50 και πάνω εργαζόμενους ή όσες έχουν έστω και ένα εργαζόμενο εφόσον οι εργασίες τους είναι σχετικές με μόλυβδο, αμίαντο, βιολογικούς παράγοντες (Π.Δ. 94/87 Π.Δ. 70α/88, Π.Δ. 18/95). Η υποχρέωση για τεχνικό ασφαλείας και γιατρό εργασίας στις επιχειρήσεις υφίσταται από το 1985 (Ν.1568/85) σε επιχειρήσεις που απασχολούσαν πάνω από 150 εργαζόμενους, ενώ από το 1996 (Π.Δ. 17/96) σε επιχειρήσεις που απασχολούν έστω και ένα εργαζόμενο (ή πάνω από 50 εργαζόμενους για τον "γιατρό εργασίας"). 2.1.1 Ετήσιος χρόνος απασχόλησης Για τον υπολογισμό του ετήσιου χρόνου απασχόλησης αλλά και των προσόντων τεχνικού ασφαλείας και γιατρού εργασίας, οι επιχειρήσεις χωρίζονται με βάση την επικινδυνότητά τους σε τρεις κατηγορίες, την Α (υψηλή επικινδυνότητα), την Β (μέση επικινδυνότητα) και την Γ (χαμηλή επικινδυνότητα). Η κατηγοριοποίηση αυτή γίνεται στο Π.Δ. 294/88 στο άρθρο 2 ανάλογα με τον κωδικό κλάδου οικονομικής δραστηριότητας κάθε επιχείρησης (ΣΤΑΚΟΔ) όπως ορίζεται από τη Στατιστική Υπηρεσία. Μια επιχείρηση κατατάσσεται στη πιο δυσμενή κατηγορία, δηλαδή σε αυτή με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα, ή σε εκείνη που αντιστοιχεί στη σαφώς κυριότερη απασχόλησή της, αν η τελευταία αποτελεί πολύ σημαντικό ποσοστό των εργασιών της. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι κυριότερες κατηγορίες με τις επιχειρήσεις. Με βάση την προηγούμενη κατηγοριοποίηση καθορίζονται συντελεστές από το Π.Δ. 294/88 (άρθρο 3), που πολλαπλασιαζόμενοι με τον αριθμό των εργαζομένων δίνουν τις ελάχιστες ώρες ετήσιας απασχόλησης τεχνικού ασφαλείας για κάθε κατηγορία επιχειρήσεων, που κατανέμονται κατά μήνα με κοινή συμφωνία εργοδότη και Επιτροπής Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας. 7

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ (Πίνακες 1, 2 και 3) Πίνακας 1 ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΤΑΣΣΟΝΤΑΙ 11 Ορυχεία άνθρακα 12 Μεταλλεία-Λατομεία ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α ΥΨΗΛΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ 13 Υδρογονάνθρακες και γηγενή καύσιμα αέρια Χημικές βιομηχανίες 311 Παραγωγή οξέων, βάσεων, αλάτων και χημικών λιπασμάτων 312 Παραγωγή πλαστικών υλών, συνθετικών ρητινών και τεχνητών ινών 313.1 Παραγωγή πετροχημικών 313.2 Παρασκευή οργανικών χρωστικών ουσιών 313.5 Παραγωγή πεπιεσμένων αερίων, ξηρού πάγου και ανθρακασβεστίου 313.9 Παραγωγή λοιπών βασικών χημικών προϊόντων μ.α.α 314 Βιομηχανία βερνικοχρωμάτων, στιλβωμάτων και τυπογραφικών μελανών 319.4 Παρασκευή γεωργικών φαρμάκων και εντομοκτόνων 319.7 Παραγωγή εκρηκτικών υλών, εκτός των πυροτεχνημάτων 319.8 Κατασκευή πυροτεχνημάτων Βιομηχανίες παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα 321 Βιομηχανίες επεξεργασίας πετρελαιοειδών 329.5 Εμφιάλωση υγραερίων (καυσίμων αερίων) Βιομηχανίες προϊόντων από μη μεταλλικά ορυκτά, εκτός των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα 8

336.3 Κατασκευή ειδών από αμιαντοτσιμέντο 338 Κατασκευή ειδών από αμίαντο 34 Βασικές μεταλλουργικές βιομηχανίες Κατασκευή τελικών προϊόντων από μέταλλο, εκτός μηχανών και μεταφορικού υλικού 353.9 Λοιπών μεταλλικών κατασκευών 369.1 Λεβητοποιείων Κατασκευή μηχανών και συσκευών, εκτός των ηλεκτρικών και των μέσων μεταφοράς 369.3 Κατασκευή σιλό, κοχλιομεταφορέων, μεταφορικών ταινιών και αερομεταφορέων Κατασκευή ηλεκτρικών μηχανών, συσκευών και λοιπών ειδών 372.1 Κατασκευή συσσωρευτών Κατασκευή μεταφορικών μέσων 381 Ναυπήγηση και επισκευή σκαφών 382 Κατασκευή σιδηροδρομικού και τροχιοδρομικού υλικού 411 Θερμοηλεκτρικοί σταθμοί παραγωγής 412 Παραγωγή καύσιμου αερίου πόλεως Υφαντικές βιομηχανίες 237 Βαφεία, τυποβαφεία, φινιστήρια 152 Εργασίες με ραδιενεργά υλικά ή ιοντίζουσες ακτινοβολίες 50 Εργοτάξια μεγάλων δομικών έργων (σήραγγες, φράγματα) κατασκευές δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης, λιμενικά έργα, οικοδομικά έργα πάνω από 2000 μ ειδικά δομικά έργα 9

Πίνακας 2 ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΤΑΣΣΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β ΜΕΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ 03 Δασοπονία και εκμετάλλευση δασών 04 Θήρα 05 Αλιεία 16 Αλυκές 20 Βιομηχανία ειδών διατροφής, εκτός ποτών 21 Βιομηχανίες ποτών 22 Καπνοβιομηχανίες 23 Υφαντικές βιομηχανίες 24 Βιομηχανίες ειδών υπόδησης, ενδυμασίας και διαφόρων ειδών από ύφασμα 25 Βιομηχανία ξύλου 26 Βιομηχανίες επίπλων και ειδών επιπλώσεως 27 Βιομηχανίες χάρτου 28 Εκτυπώσεις, εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες 29 Βιομηχανίες δέρματος και γουναρικών, εκτός των ειδών ένδυσης και υπόδησης 30 Βιομηχανίες προϊόντων από ελαστικό και πλαστική ύλη 31 Χημικές βιομηχανίες 313 Λοιπές βασικές χημικές βιομηχανίες 319 Βιομηχανίες λοιπών χημικών προϊόντων 32 Βιομηχανίες παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα 329 Βιομηχανίες υποπροϊόντων πετρελαίου 33 Βιομηχανίες προϊόντων από μη μεταλλικά ορυκτά, εκτός των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα 10

336 Κατασκευή ειδών από τσιμέντο 35 Κατασκευή τελικών προϊόντων από μέταλλο, εκτός μηχανών και μεταφορικού υλικού 353 Είδη από μέταλλο για οικοδομές και μεταλλικές κατασκευές 36 Κατασκευή μηχανών και συσκευών, εκτός των ηλεκτρικών και των μέσων μεταφοράς 369 Μηχανουργεία κατασκευής και επισκευής μηχανημάτων μη ειδικώς κατονομαζομένων 37 Κατασκευή ηλεκτρικών μηχανών, συσκευών και λοιπών ειδών 38 Κατασκευή μεταφορικών μέσων 39 Λοιπές βιομηχανίες 41 Ηλεκτρισμός, φωταέριο και ατμός 42 Ύδρευση 50 Οικοδομήσεις και δημόσια έργα 71 Μεταφορές 11

Πίνακας 3 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΤΑΣΣΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Γ ΜΙΚΡΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ 01 Γ εωργία 02 Κτηνοτροφία 6,7 Εμπόριο-Εστιατόρια και ξενοδοχεία-επικοινωνίες Μεταφορέςαποθηκεύσεις εκτός από τα συνεργεία συντήρησης σιδηροδρομικών γραμμών, τις διαδικασίες σύνθεσης και ελιγμών αμαξοστοιχιών, τις μεταφορές u954 και αποθηκεύσεις υγρών και αερίων καυσίμων και τις αποθήκες μετά ψύξεως που υπάγονται στην κατηγορία Β. Τα μεταφορικά μέσα και οι αποθήκες που ανήκουν σε συγκεκριμένη επιχείρηση και εξυπηρετούν αποκλειστικά αυτή κατατάσσονται στην ίδια κατηγορία με την επιχείρηση 8 Τράπεζες, λοιπά οικονομικά ιδρύματα, ασφάλειες, διεκπεραιώσεις υποθέσεων, ενοικιάσεις κινητών και ακινήτων και λοιπές υπηρεσίες εκτός από τις υπηρεσίες περισυλλογής, μεταφοράς, επεξεργασίας και τελικής διάθεσης ακαθάρτων που υπάγονται στην κατηγορία Β 9 Διοικητικές και οικονομικές υπηρεσίες όλων των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας Διευκρινήσεις: Σε περίπτωση που οι επιχειρήσεις έχουν σύνθετες δραστηριότητες από τις οποίες κάποιες ανήκουν στην Γ κατηγορία και κάποιες άλλες στη Β, οι επιθεωρήσεις εργασίας, στην αρμοδιότητα των οποίων ανήκουν οι επιχειρήσεις αυτές, τις εντάσσουν συνήθως στην κατηγορία εκείνη στην οποία ανήκει η δραστηριότητα με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση των πρατηρίων υγρών καυσίμων και λιπαντικών. Ενώ σύμφωνα με την κατάταξη της ΣΤΑΚΟΔ (651) ανήκουν στην Γ κατηγορία, οι επιθεωρήσεις εργασίας συνήθως τα κατατάσσουν στη Β, με το σκεπτικό ότι έχουν χώρους αποθήκευσης υγρών καυσίμων ή ακόμη μπορεί να διαθέτουν και βυτιοφόρο όχημα για τη μεταφορά τους (712.1). Άλλη περίπτωση που συναντάται συχνά είναι αυτή των εμπορικών επιχειρήσεων οι οποίες διαθέτουν και τμήμα service. Δεδομένου ότι οι εργασίες του αντίστοιχου τμήματος εκτελούνται με εργαλεία των οποίων η χρήση εμπεριέχει κινδύνους για την ασφάλεια των χρηστών τους, οι επιθεωρήσεις τις τοποθετούν στη Β κατηγορία. Την τελική αρμοδιότητα πάντως για την κατάταξη των επιχειρήσεων στις αντίστοιχες 12

κατηγορίες την έχουν οι κατά τόπους επιθεωρήσεις εργασίας, οι οποίες πραγματοποιούν και τους ελέγχους στους χώρους των επιχειρήσεων. Πίνακας 4 ΩΡΕΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΝΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ Κατηγορία Αριθμός Ώρες απασχόλησης Ώρες απασχόλησης Γιατρού Επικινδυνότητας Εργαζομένων Τεχνικού Ασφαλείας ανά Ασφαλείας ανά έτος και έτος και εργαζόμενο εργαζόμενο 1 έως 500 3,5 Α 501 έως 1000 3,0 1001 έως 5000 2,5 0,8 5001 και άνω 2,0 Β έως 1000 2,5 0,6 1001 έως 5000 1,5 5001 και άνω 1,0 Γ 0,4 0,4 Οι ώρες που υπολογίζονται από τον παραπάνω πίνακα δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι λιγότερες από 25 ώρες για επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 20 εργαζόμενους, 50 ώρες για επιχειρήσεις που απασχολούν από 20 μέχρι 50 εργαζόμενους και 75 ώρες για επιχειρήσεις που απασχολούν άνω των 50 εργαζόμενων (Π.Δ. 17/96, άρθρο 4, παράγραφος 3). Εξαιρούνται ορισμένες περιπτώσεις εποχιακών επιχειρήσεων, για τις οποίες υπάρχει σχετική εγκύκλιος. 2.1.2 Ανάθεση καθηκόντων και σύμβαση Όπως αναφέρθηκε ένας εργοδότης έχει τη δυνατότητα χρήσης Τεχνικού Ασφαλείας είτε μέσω μόνιμης θέσης (μισθωτός), είτε μέσω εξωτερικών συνεργατών, ελεύθερων επαγγελματιών, είτε μέσω ΕΞΥΠΠ. Η ανάθεση των καθηκόντων γίνεται εγγράφως με ταυτόχρονη δήλωση αποδοχής καθηκόντων και με αντίγραφα που κοινοποιούνται στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας (Π.Δ. 159/99 άρθρο 2, παράγραφος 3). Ανάμεσα στα άλλα, θα πρέπει να αναφέρονται τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, ο χρόνος απασχόλησης, ο αριθμός των εργαζόμενων, ο προβλεπόμενος χρόνος απασχόλησης, η κατάσταση υλικών και εξοπλισμού της επιχείρησης και το προσωπικό που διαθέτει η επιχείρηση για την κάλυψη των υποχρεώσεων της. Οι ώρες απασχόλησης θα πρέπει να τεκμηριώνονται με 13

αναλυτικό ημερολόγιο επισκέψεων, όπου σημειώνονται τα ωράρια επίσκεψης του Τεχνικού Ασφαλείας. Στις επόμενες σελίδες παρουσιάζονται κάποια από τα έγγραφα που απαιτούνται για την υπογραφή της σύμβασης εργασίας. ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΠΑΡΟΧΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Στην, σήμερα την / / μεταξύ: α) της επιχείρησης με την επωνυμία: με έδρα: και αντικείμενο εργασιών, η οποία απασχολεί με σχέση εξαρτημένης εργασίας εργαζομένους και την οποία νόμιμα εκπροσωπεί ο κ. που εφεξής και χάριν συντομίας θα αποκαλείται «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» και β) ο κ., κάτοικος και επάγγελμα-αντικείμενο εργασιών Τεχνικού Ασφαλείας, που εφεξής και χάριν συντομίας θα αποκαλείται «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ», συμφωνούν και αποδέχονται τα ακόλουθα: Ο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ» αναλαμβάνει να εκτελεί το έργο του Τεχνικού Ασφαλείας, απασχολούμενος στην «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» για ώρες ετησίως, έναντι ετήσιας συνολικής αμοιβής ευρώ. Πέραν της ανωτέρω αμοιβής, ο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ» δεν δικαιούται άλλης αμοιβής ή επιδόματος εορτών, αδείας κ.λπ. ή αποζημιώσεων οποιασδήποτε μορφής. Η εν λόγω αμοιβή θα καταβληθεί Το ανατιθέμενο έργο στο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ» συνίσταται στο να εκπονήσει μελέτη εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου, καθώς επίσης και να παρέχει στην «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» υποδείξεις και συμβουλές, γραπτά ή προφορικά, σε θέματα σχετικά με την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων. Τις γραπτές υποδείξεις ο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ» καταχωρεί σε ειδικό βιβλίο της «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ», το οποίο σελιδομετρείται και θεωρείται από την Επιθεώρηση Εργασίας. Η «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» έχει υποχρέωση να λαμβάνει γνώση ενυπογράφως των παρακάτω υποδείξεων που καταχωρούνται σ αυτό το βιβλίο. 1. Ειδικότερα, ο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ» είναι επιφορτισμένος με τις παρακάτω αρμοδιότητες: Α) Συμβουλεύει σε θέματα σχεδιασμού, προγραμματισμού, κατασκευής και συντήρησης των εγκαταστάσεων, εισαγωγής νέων παραγωγικών διαδικασιών, προμήθειας μέσων και εξοπλισμού, επιλογής και ελέγχου της αποτελεσματικότητας των ατομικών μέσων προστασίας, καθώς και διαμόρφωσης και διευθέτησης των θέσεων και του περιβάλλοντος εργασίας και γενικά οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας. Β) Ελέγχει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και των τεχνικών μέσων πριν από τη λειτουργία τους, καθώς και των παραγωγικών διαδικασιών και μεθόδων εργασίας πριν από την εφαρμογή τους και προβλέπει την εφαρμογή των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας και πρόληψης των ατυχημάτων, ενημερώνοντας σχετικά τους αρμόδιους προϊστάμενους των τμημάτων ή τη διεύθυνση της «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ». 14

2. Για την επίβλεψη των συνθηκών εργασίας ο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ» έχει υποχρέωση: Α) Να επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας από πλευράς υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, να αναφέρει στην «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» οποιαδήποτε παράλειψη των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας, να προτείνει μέτρα αντιμετώπισής της και να επιβλέπει την εφαρμογή τους. Β) Να επιβλέπει την ορθή χρήση των ατομικών μέσων προστασίας. Γ) Να ερευνά τα αίτια των εργατικών ατυχημάτων, να αναλύει και να αξιολογεί τα αποτελέσματα των ερευνών του και να προτείνει μέτρα για την αποτροπή παρόμοιων ατυχημάτων Δ) Να εποπτεύει την εκτέλεση ασκήσεων πυρασφάλειας και συναγερμού, για τη διαπίστωση ετοιμότητας προς αντιμετώπιση ατυχημάτων. 3. Για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας στην «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ», ο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ» έχει υποχρέωση: Α) Να μεριμνά ώστε οι εργαζόμενοι στην «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» να τηρούν τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας και να τους ενημερώνει και καθοδηγεί για την αποτροπή του επαγγελματικού κινδύνου που συνεπάγεται η εργασία τους. Β) Να συμμετέχει στην κατάρτιση και εφαρμογή των προγραμμάτων εκπαίδευσης των εργαζομένων σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας. 4. Η άσκηση του έργού του «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ» δεν αποκλείει την ανάθεση σ αυτόν από την «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» και άλλων καθηκόντων, πέρα από το ελάχιστο όριο ωρών απασχόλησής του ως τεχνικού ασφαλείας. 5. Ο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ» έχει, κατά την άσκηση του έργου του, ηθική ανεξαρτησία απέναντι στην «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» και στους εργαζομένους. Τυχόν διαφωνία του με την «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ», για θέματα της αρμοδιότητάς του, δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο καταγγελίας της σύμβασής του. Σε κάθε περίπτωση, η απόλυση του «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ» πρέπει να είναι αιτιολογημένη. 6. Ο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ» έχει υποχρέωση να τηρεί το επιχειρησιακό απόρρητο. 7. Η «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ», για την αποτελεσματικότερη άσκηση των καθηκόντων του «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ», θέτει στη διάθεση του το αναγκαίο βοηθητικό προσωπικό, χώρους, εγκαταστάσεις, συσκευές και γενικά τα απαραίτητα μέσα και βαρύνεται με όλες τις σχετικές δαπάνες. 8. Η «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» έχει υποχρέωση να διευκολύνει το «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ» για τη παρακολούθηση μαθημάτων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης. Για την είσπραξη της αμοιβής εκδίδεται από το «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ» το οικείο φορολογικό στοιχείο που προβλέπεται από τον ΚΒΣ (Π.Δ. 186/1992), ενώ πάσης φύσεως κρατήσεις, επιρριπτόμενοι φόροι κλπ. βαρύνουν εξ ολοκλήρου την «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ». Ο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ» διατηρεί ελευθερία ενέργειας, καθορίζοντας τον τόπο, το χρόνο και τρόπο παροχής της εργασίας του. Κατά την εκτέλεση του έργου του ο «ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ» δύναται να χρησιμοποιεί τις εγκαταστάσεις και την υλικοτεχνική υποδομή της «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ». Ρητά συμφωνείται ότι οι συμβαλλόμενοι συνδέονται με σχέση Ανεξάρτητων Υπηρεσιών και δεν εγκαθιδρύεται μεταξύ τους οποιαδήποτε σχέση παροχής Εξαρτημένων Υπηρεσιών ή σχέση Εξαρτημένης Εργασίας. 15

Η διάρκεια του έργου ορίζεται από μέχρι Η τροποποίηση των όρων του συμφωνητικού αυτού, που όλοι θεωρούνται ουσιώδεις, θα γίνεται αποκλειστικά και μόνο γραπτά. Κάθε άλλο αποδεικτικό μέσο αποκλείεται. Για την επίλυση οποιασδήποτε διαφοράς, αρμόδια ορίζονται τα Δικαστήρια της Αθήνας. Το παρόν υπογράφεται σε τέσσερα (4) αντίτυπα, το κάθε μέρος λαμβάνει από ένα, το τρίτο κατατίθεται στην αρμόδια ΔΟΥ της πρώτης των συμβαλλομένων και το τέταρτο στην Επιθεώρηση Εργασίας. Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Ο ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ 16

ΓΝΩΣΤΟΠΟΤΗΣΗ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ / ΓΙΑΤΡΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Προς ΚΕΠΕΚ/ΤΜΗΜΑ, Αρ. Πρωτ., ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Επωνυμία Επιχείρησης: Α.Φ.Μ: Δ.Ο.Υ: Διεύθυνση: Τ.Κ: Δήμος: Τηλέφωνα: Fax: Δραστηριότητα Επιχείρησης: Κατηγορία Επικινδυνότητας:...*ΣΤΑΚΟΔ:... Νόμιμος Εκπρόσωπος: Σύνολο Εργαζομένων: Άνδρες: Γυναίκες: Ανήλικοι: Διοικητικό: Εργατοτεχνικό: 17

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.Φ.Μ. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΡΟΣ ΑΡ. ΠΡΩΤ- ΗΜ/ΝΙΑ 1ης ΚΑΤΑΘ.ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΑ(ΠΕ,ΤΕ,ΔΕ) ΑΡ.ΜΗΤΡΩΟΥ Τ.Ε.Ε. ΤΑ ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ(Τ.Α.) / ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ / ΕΞ. ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ / ΕΞΥΠΠ(ΕΠΩΝ.) ΩΡΕΣ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΗΜ/ΝΙΑ ΚΑΙ ΩΡΕΣ) ΗΜ/ΝΙΑ ΛΗΞΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΞΩΤ. ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ / ΕΞΥΠΠ ΣΥΝΟΛΟ ΩΡΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Επισυνάπτεται ετήσιο πρόγραμμα εργασίας Ημερομηνία. Δε συμπληρώνεται από τους Γ.Ε. Δε συμπληρώνεται από τους Γ.Ε. 18

Μόνο για ΕΞΥΠΠ - Για την ακρίβεια των στοιχείων ΕΞΥΙϋΙ ΤΕΧΝ. ΓΙΑΤΡΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Για την επιχείρηση Υπογραφή- Υπογραφή Υπογραφή Σφραγίδα Σφραγίδα- Υπογραφή Υπευθύνου *Συμπληρώνεται από την Υπηρεσία 19

ΓΝΩΣΤΟΠΟΤΗΣΗ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ / ΓΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Προς ΚΕΠΕΚ/ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ.ΠΡΩΤ :... ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ: ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ: [ε π ω ν υ μ ια ] * ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ: Α.Φ.Μ: Δ.Ο.Υ: ΚΑΤ. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ...* ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΔΗΜΟΣ: ΣΤΑΚΟΔ:... * ΤΗΛΕΦΩΝΑ: FAX: ΝΟΜΙΜΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ: Κ Υ Ρ ΙΑ Ε Γ Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Η Η Υ Π Ο Κ Α Τ Α Σ Τ Η Μ Α Τ Α (Δ /Ν Σ Η & Π Ε Ρ ΙΟ Χ Η ) Α Ρ ΙΘ Μ Ο Σ Ε Ρ Γ Α Ζ Ο Μ Ε Ν Ω Ν Α Ν Δ ΡΕ Σ Γ Υ Ν Δ ΙΟ ΙΚ /Κ Ο Ε Ρ Γ /Κ Ο Σ Υ Ν Ο Λ Ο Τ Α ή Γ Ε Ο Ν Ο Μ Α Τ Ε Π Ω Ν Υ Μ Ο Ω Ρ Ε Σ / Ε Τ Ο Σ Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Ε Ρ Γ Α Σ ΙΑ Σ (Η Μ /Ν ΙΑ & Ω Ρ Ε Σ ) 20

Μόνο για ΕΞΥΠΠ - Για την ακρίβεια των στοιχείων ΕΞΥΠΠ ΤΕΧΝ. ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ημερομηνία. Για την επιχείρηση Υπογραφή-Σφραγίδα Υπογραφή Υπογραφή (Σφραγίδα-Υπογραφή Εκπροσώπου) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Α.Φ.Μ. Ο Ν Ο Μ Α Τ Ε Π Ω Ν Υ Μ Ο Ο Ν Ο Μ Α Π Α Τ Ρ Ο Σ Α Ρ. Π Ρ Ω Τ.- Η Μ /Ν ΙΑ 1ης Κ Α Τ Α Θ.Δ ΙΚ /Κ Ω Ν Ε ΙΔ ΙΚ Ο Τ Η Τ Α Ε Π ΙΠ Ε Δ Ο Σ Π Ο Υ Δ Ω Ν Τ Α (Π Ε,Τ Ε,Δ Ε ) Α Ρ.Μ Η Τ Ρ Ω Ο Υ Τ.Ε.Ε. Τ Α Σ Χ Ε Σ Η Ε Ρ Γ Α Σ ΙΑ Σ :Ε Ρ Γ Ο Δ Ο Τ Η Σ / Υ Π Α Λ Λ./Ε Ξ. Σ Υ Ν Ε Ρ Γ Α Τ Η Σ / Ε Ξ Υ Π Π (Ε Π Ω Ν.) Ω Ρ Ε Σ Α Ν Α Ε Τ Ο Σ ΤΑ1 ΤΑ 2 ΤΑ3 Τ Α 4 21

Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Ε Ρ Γ Α Σ ΙΑ Σ (Η Μ /Ν ΙΑ Κ Α Ι Ω ΡΕ Σ) Η Μ /Ν ΙΑ Λ Η Ξ Η Σ Σ Υ Μ Β Α Σ Η Σ Ε Ξ Ω Τ. Σ Υ Ν Ε Ρ Γ Α Τ Η / Ε Ξ Υ Π Π ΣΥ Ν. Ω Ρ Ω Ν Α Π Α Σ Χ Σ Ε Α Λ Λ Ε Σ Ε Π ΙΧ /Σ Ε ΙΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΕ1 ΓΕ2 ΓΕ3 Γ Ε 4 Α.Φ.Μ. Ο Ν Ο Μ Α Τ Ε Π Ω Ν Υ Μ Ο Ο Ν Ο Μ Α Π Α Τ Ρ Ο Σ Α Ρ. Π Ρ Ω Τ.- Η Μ /Ν ΙΑ 1ης Κ Α Τ Α Θ.Δ ΙΚ /Κ Ω Ν Ε ΙΔ ΙΚ Ο Τ Η Τ Α Σ Χ Ε Σ Η Ε Ρ Γ Α Σ ΙΑ Σ : Υ Π Α Λ Λ Η Λ Ο Σ / Ε Ξ Ω Τ. Σ Υ Ν Ε Ρ Γ Α Τ Η Σ / Ε Ξ Υ Π Π (Ε Π Ω Ν.) Ω Ρ Ε Σ Α Ν Α Ε Τ Ο Σ Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Ε Ρ Γ Α Σ ΙΑ Σ (Η Μ /Ν ΙΑ & Ω ΡΕ Σ ) Η Μ /Ν ΙΑ Λ Η Ξ Η Σ Σ Υ Μ Β. ΕΞ. Σ Υ Ν Ε Ρ Γ Α Τ Η ΣΥ Ν. Ω Ρ Ω Ν Α Π Α Σ Χ Σ Ε Α Λ Λ Ε Σ Ε Π ΙΧ /Σ Ε ΙΣ 22

2.2 Αποτύπωση υπάρχουσας κατάστασης και λήψη μέτρων για την εξάλειψη των κινδύνων Κατά την πρώτη φάση μιας Μελέτης Επικινδυνότητας ο υπεύθυνος για την σύνταξη της ενημερώνεται από τους αρμόδιους της επιχείρησης και παράλληλα συλλέγει και ο ίδιος πληροφορίες μελετώντας τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό της επιχείρησης. Έπειτα αναλύονται όλα αυτά τα στοιχεία και παρουσιάζονται σε μια δομημένη μορφή. Πρώτα εντοπίζονται όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι μέσα από τις παρατηρήσεις του Τεχνικού Ασφαλείας, αλλά και κάποια άλλα βοηθήματα όπως ερωτηματολόγια που συμπληρώνουν οι εργαζόμενοι (ένα τυπικό ερωτηματολόγιο παρουσιάζεται στις επόμενες σελίδες). Το επόμενο βήμα είναι η εκτίμηση της επικινδυνότητας για κάθε κίνδυνο από το οποίο προκύπτει ένας δείκτης επικινδυνότητας χρησιμοποιώντας μαζί τρία κριτήρια : > Σοβαρότητα της πιθανής βλάβης > Συχνότητα της έκθεσης στον κίνδυνο > Πιθανότητα να συμβεί Ορίζονται ποιοτικές κλίμακες, οι οποίες βαθμολογούνται με ακέραιους αριθμούς όπως φαίνεται και από τον παρακάτω πίνακα : Σοβαρότητα Συχνότητα έκθεσης Πιθανότητα 1 Ενόχληση χωρίς τραυματισμό 1 Μία φορά το χρόνο ή 1 Μηδενική 2 Μικρός τραυματισμός (χωρίς απουσία από την εργασία) 3 Τραυματισμός με μικρή διακοπή εργασίας (από 1 μέχρι τρεις ημέρες) 4 Μικρή μόνιμη βλάβη 5 Σοβαρή μόνιμη βλάβη ή μοιραίο συμβάν σπανιότερα 2 Λίγες φορές το χρόνο 2 Σπάνια 3 Μηνιαία 3 Πιθανό 4 Εβδομαδιαία 4 Ενδεχόμενο 5 Καθημερινή 5 Αναπόφευκτο Ορίζεται ως Βαθμός Επικινδυνότητας η τιμή που δίνεται από την ακόλουθη σχέση Βαθμός Επικινδυνότητας= (Σοβαρότητα) Χ (Συχνότητα) Χ (Πιθανότητα) 23

Ανάλογα με τις τιμές της συχνότητας, σοβαρότητας και την πιθανότητα του κάθε κινδύνου ο Βαθμός Επικινδυνότητας παίρνει τιμές από 1 έως 125. Όσο πιο μεγάλη είναι η τιμή του βαθμού επικινδυνότητας τόσο πιο υπολογίσιμος είναι ο αντίστοιχος κίνδυνος. Άρα γίνεται αναγκαία και η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του αντίστοιχου κινδύνου. Το επόμενο βήμα είναι η λήψη μέτρων στην περίπτωση ενός κινδύνου που ο βαθμός επικινδυνότητάς του και η σοβαρότητα του ξεπερνάνε τις παρακάτω τιμές. > Βαθμός Επικινδυνότητας > Re=20 > Σοβαρότητα > Rσ=3 όπου Re=20 και Rσ=3 είναι οι κρίσιμες τιμές για τα όρια επικινδυνότητας και σοβαρότητας. Η λήψη μέτρων συμβαίνει και στην περίπτωση όπου ένα από τα δύο παραπάνω κριτήρια βρίσκει εφαρμογή. Οι αριθμητικές τιμές 20 και 3 αντίστοιχα για τον βαθμό επικινδυνότητας και τη σοβαρότητα μπορούν να οριστούν και διαφορετικά ανάλογα με τις προτιμήσεις του εκάστοτε μελετητή. Στην παρούσα μελέτη θα χρησιμοποιήσουμε τις δύο παραπάνω τιμές, δηλαδή Re=20 και Rσ=3. Η λήψη μέτρων θα αναφέρεται σε δύο κατηγορίες μέτρων : > Τα μέτρα που ήδη υπάρχουν > Τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν Έτσι ο εργοδότης θα έχει μια σαφή εικόνα για τις ενέργειες που θα πρέπει να κάνει ούτως ώστε να εξαλείψει τους υφιστάμενους κινδύνους. Όλες οι πληροφορίες για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν συγκεντρώνονται και παρουσιάζονται σε μια δομημένη μορφή στα Φύλλα Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου. Εκεί αναλύονται όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι, ο βαθμός επικινδυνότητάς τους και τα μέτρα που τελικώς πρέπει να λάβει ο εργοδότης. Τα Φύλλα Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου συμπληρώνονται για κάθε τμήμα της επιχείρησης αλλά και συνολικά για τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Στις επόμενες σελίδες παρουσιάζονται τα τυπικά ερωτηματολόγια που συμπληρώνουν οι εργαζόμενοι όπως αναφέρθηκε και παραπάνω. 24

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΟΜΑΔΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Α. Γενικά στοιχεία 1. Ηλικία: 2. Φύλο: Άνδρας [ ] 3. Οικογενειακή κατάσταση: Άγαμος/η [ ] Χήρος/α [ ] Γυναίκα [ ] Έγγαμος/η [ ] Διαζευγμένος/η [ ] 4. Σπουδές: Καμία [ ] Απολυτήριο Δημοτικού [ ] Απολυτήριο Γυμνασίου [ ] Απολυτήριο Λυκείου (Γενικό/Τεχνικό) [ ] Απολυτήριο Τεχνικής/Επαγγελματικής Σχολής [ ] Πτυχίο Ανώτερης Σχολής [ ] Πτυχίο Ανώτατης Σχολής [ ] Άλλο (αναφέρετε): [ ] 5. Πριν προσληφθείς στην επιχείρηση, στην οποία εργάζεσαι σήμερα, ήσουν; Υπάλληλος σε άλλη επιχείρηση [ ] Άνεργος [ ] Εργαζόσουν ευκαιριακά [ ] Αυτοαπασχολού μενος [ ] Εργαζόμενος στο σπίτι [ ] Εκπαιδευόμενος [ ] Σπουδαστής ή μαθητής [ ] Άλλο (αναφέρετε): [ ] 6. Είσαι ικανοποιημένος από τις ώρες ελεύθερου χρόνου που έχεις μετά από μια εργάσιμη ημέρα; ΝΑΙ [ ] ΟΧΙ [ ] 7. Πώς περνάς τον ελεύθερο χρόνο σου; Ερώτηση Συχνά Κάποιες φορές Ασχολείσαι με την οικογένειά σου; [ ] [ ] [ ] Διαβάζεις (εφημερίδα, βιβλία κλπ.); [ ] [ ] [ ] Αθλείσαι; [ ] [ ] [ ] Βλέπεις τηλεόραση; [ ] [ ] [ ] Ασχολείσαι με την τέχνη; [ ] [ ] [ ] Ποτέ 25

Ασχολείσαι με τον συνδικαλισμό και την πολιτική; [ ] [ ] [ ] Αναπαύεσαι; [ ] [ ] [ ] Βγαίνεις με τους φίλους σου; [ ] [ ] [ ] Άλλο (αναφέρετε): [ ] [ ] [ ] 8. Καπνίζεις; ΝΑΙ [ ] ΟΧΙ [ ] Εάν Ναι αναφέρετε πόσα τσιγάρα κατά μέσο όρο καπνίζετε ημερησίως 9. Πίνεις οινοπνευματώδη ποτά; Συχνά [ ] Κάποιες φορές [ ] Σπάνια [ ] Ποτέ [ ] 10. Κάνεις χρόνια χρήση φαρμάκων; ΝΑΙ [ ] ΟΧΙ [ ] 11. Υπήρξες ποτέ θύμα κάποιου εργατικού ατυχήματος; ΝΑΙ [ ] ΟΧΙ [ ] Εάν ΝΑΙ παρακαλώ περιγράψτε αναφέρετε τα αίτια και τις επιπτώσεις που είχατε: Β. Στοιχεία Εργασίας 1. Τμήμα εργασίας: 2. Ειδικότητα: 3. Θέση εργασίας: 4. Εργάζεσαι σε εξωτερικό χώρο; ΝΑΙ [ ] ΟΧΙ [ ] 5. Χρόνος απασχόλησης στην επιχείρηση: 6. Χρόνος απασχόλησης στο συγκεκριμένο τμήμα: 7. Εργάζεσαι σε κυκλικό ωράριο (βάρδια): ΝΑΙ [ ] ΟΧΙ [ ] 8. Ποιο είναι το συνηθισμένο ωράριο εργασίας σας: Γ. Κίνδυνοι κατά την εργασία Γ.1 Ενημέρωση - Εκπαίδευση Ερώτηση ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ Έχεις ενημερωθεί για τους κινδύνους που υπάρχουν ή προέρχονται από το περιβάλλον εργασίας σου; [ ] [ ] [ ] Έχεις εκπαιδευθεί για την πρόληψη των κινδύνων αυτών; [ ] [ ] [ ] Έχεις εκπαιδευθεί για την αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών; [ ] [ ] [ ] ΟΧΙ 26

Γ.2 Κτιριακές Δομές - Χώρος Εργασίας Στο χώρο όπου εργάζεσαι: Ερώτηση Η επιφάνεια εργασίας (εμβαδόν) είναι ικανοποιητική; Υπάρχει ικανοποιητικός ύψος; Υπάρχει ικανοποιητικός φωτισμός (Φυσικός ή Τεχνητός); Υπάρχει οπτική επαφή με το περιβάλλον; Υπάρχει ικανοποιητικός αέρας σε ποιότητα; Υπάρχει ικανοποιητικός αέρας σε ποσότητα; Υπάρχουν ενοχλητικά ρεύματα αέρα; Τα δάπεδα βρίσκονται σε ικανοποιητική κατάσταση; Υπάρχουν εμπόδια και ανωμαλίες στα δάπεδα; Υπάρχει κίνδυνος ολίσθησης; Υπάρχει φωτισμός κινδύνου; Υπάρχει σήμανση ασφαλείας; Χρειάζεται να ανεβο-κατεβαίνετε σκάλες Υπάρχουν εμπόδια κατά την κίνησή σας στο χώρο εργασίας σας; Είναι ελεύθεροι οι διάδρομοι κυκλοφορίας; Υπάρχει κίνδυνος από πτώσεις υλικών; Υπάρχουν οδοί/έξοδοι διαφυγής σε περίπτωση κινδύνου; Υπάρχουν υαλοπίνακες που μπορεί να σας τραυματίσουν κατά τη θραύση τους; ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΟΧΙ [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] Γ.3 Συνθήκες εργασίας Στο χώρο όπου εργάζεσαι: Ερώτηση χαμηλός/η κανονικός/η υψηλός/η Ο θόρυβος είναι: [ ] [ ] [ ] Οι δονήσεις είναι: [ ] [ ] [ ] Η θερμοκρασία το χειμώνα είναι: [ ] [ ] [ ] Η θερμοκρασία το καλοκαίρι είναι: [ ] [ ] [ ] Ο αερισμός είναι: [ ] [ ] [ ] Η υγρασία το χειμώνα είναι: [ ] [ ] [ ] Η υγρασία το καλοκαίρι είναι: [ ] [ ] [ ] Η σκόνη είναι: [ ] [ ] [ ] 27

Οι ίνες βάμβακος είναι: [ ] [ ] [ ] Ο καπνός είναι: [ ] [ ] [ ] Άλλο (αναφέρετε): [ ] [ ] [ ] Ερώτηση ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΟΧΙ Λαμβάνεις τα ενδεικνυόμενα μέτρα ασφαλείας για την αντιμετώπιση αντίξοων συνθηκών εργασίας [ ] [ ] [ ] Εάν ΟΧΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ παρακαλώ αναφέρετε το λόγο: Γ.4 Διαχείριση Μηχανών Ερώτηση Έχεις εκπαιδευτεί για τον τρόπο λειτουργίας των μηχανών, που χειρίζεσαι; Αντιμετωπίζεις προβλήματα με τον τρόπο λειτουργίας των μηχανών; Εάν ΝΑΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ παρακαλώ αναφέρετε τους λόγους σύντομα: ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΟΧΙ [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] Αντιμετωπίζεις προβλήματα με το μηχανολογικό εξοπλισμό, που χρησιμοποιείς; [ ] [ ] [ ] Εάν ΝΑΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ παρακαλώ αναφέρετε τους λόγους σύντομα: Υπάρχουν προφυλακτήρες στις μηχανές; [ ] [ ] [ ] Υπάρχουν ακάλυπτα κινούμενα μέρη; [ ] [ ] [ ] Υπάρχουν διακόπτες ασφαλείας; [ ] [ ] [ ] Υπάρχει κίνδυνος ηλεκτροπληξίας; [ ] [ ] [ ] Γίνεται χρήση συσκευών που χρησιμοποιούν ή εκπέμπουν ακτινοβολία [ ] [ ] [ ] Άλλο (αναφέρετε): [ ] [ ] [ ] Λαμβάνεις τα ενδεικνυόμενα μέτρα ασφαλείας κατά τη χρήση των μηχανών; [ ] [ ] [ ] Εάν ΟΧΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ παρακαλώ αναφέρετε τους λόγους σύντομα: Γ.5 Διαχείριση Εργαλείων Ερώτηση ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΟΧΙ Χειρίζεσαι επικίνδυνα εργαλεία; [ ] [ ] [ ] Έχεις εκπαιδευτεί για τον τρόπο λειτουργίας/χειρισμού των εργαλείων, που [ ] [ ] [ ] 28

χρησιμοποιείς; Αντιμετωπίζεις προβλήματα με τον τρόπο λειτουργίας/χειρισμού των εργαλείων, που χειρίζεσαι; [ ] [ ] [ ] Εάν ΝΑΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ παρακαλώ αναφέρετε τους λόγους σύντομα: Γ.6 Διαχείριση Υλικών Ερώτηση ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΟΧΙ Έχεις ενημερωθεί για τη φύση/επικινδυνότητα των ουσιών, που χρησιμοποιείς, κατά την εργασία σου; Χρησιμοποιείται κατά την εργασία σου ουσίες που είναι: [ ] [ ] [ ] Ερώτηση ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΟΧΙ Τοξικές; [ ] [ ] [ ] Ερεθιστικές; [ ] [ ] [ ] Διαβρωτικές; [ ] [ ] [ ] Αντιμετωπίζεις προβλήματα κατά τη χρήση των ουσιών αυτών; [ ] [ ] [ ] Εάν ΝΑΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ παρακαλώ αναφέρετε σύντομα: Λαμβάνεις τα ενδεικνυόμενα μέτρα ασφαλείας; [ ] [ ] [ ] Εάν ΟΧΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ παρακαλώ αναφέρετε τους λόγους σύντομα: Γ.7 Διαχείριση Ασφάλειας Χρησιμοποιείται κατά την εργασία σας ουσίες που είναι: Ερώτηση ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΟΧΙ Εύφλεκτες; [ ] [ ] [ ] Εκρηκτικές; [ ] [ ] [ ] Λαμβάνεις τα ενδεικνυόμενα μέτρα ασφαλείας; [ ] [ ] [ ] Εάν ΟΧΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ παρακαλώ αναφέρετε τους λόγους σύντομα: Κατά τη διάρκεια της εργασίας σου: Ερώτηση ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΟΧΙ Υπάρχει κίνδυνος φωτιάς; [ ] [ ] [ ] Υπάρχει κίνδυνος εκρήξεων; [ ] [ ] [ ] Λαμβάνεις τα ενδεικνυόμενα μέτρα ασφαλείας [ ] [ ] [ ] Εάν ΟΧΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ παρακαλώ αναφέρετε τους λόγους σύντομα: Ερώτηση ΝΑΙ ΟΧΙ 29

Ανήκεις στην Ομάδα Πυρασφάλειας της εγκατάστασης; [ ] [ ] Εάν ΝΑΙ, έχεις εκπαιδευτεί στα καθήκοντα σου; [ ] [ ] Κατά τη διάρκεια της εργασίας σου: Ερώτηση ΝΑΙ ΟΧΙ Χρησιμοποιείς μεταφορικά μέσα (αυτοκίνητο, κλαρκ); [ ] [ ] Έχεις εκπαιδευθεί στη χρήση τους; [ ] [ ] Γ.8 Μέσα Προστασίας Ερώτηση Σου έχουν χορηγηθεί ατομικά μέσα προστασίας (π.χ. ωτασπίδες, φόρμες κλπ) ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΟΧΙ [ ] [ ] [ ] Έχεις εκπαιδευτεί στη χρήση τους; [ ] [ ] [ ] Χρησιμοποιείς τα μέσα ατομικής προστασίας; [ ] [ ] [ ] Εάν ΟΧΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ παρακαλώ αναφέρετε τους λόγους σύντομα: Γ.9 Εγκάρσιοι κίνδυνοι Κατά τη διάρκεια της εργασίας σου: Ερώτηση χαμηλός/η Κανονικός/η υψηλός/η Ο ρυθμός είναι: [ ] [ ] [ ] Η μονοτονία είναι: [ ] [ ] [ ] Η επαναληψιμότητα είναι: [ ] [ ] [ ] Ο βαθμός ευθύνης είναι: [ ] [ ] [ ] Η πνευματική κόπωση είναι: [ ] [ ] [ ] Ερώτηση ΝΑΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΟΧΙ Σας ικανοποιούν οι υπάρχοντες χώροι ανάπαυσης; [ ] [ ] [ ] Θεωρείς ότι υπάρχει σωστή οργάνωση (από πλευράς υγιεινής και ασφάλειας) στον τρόπο υλοποίησης της εργασίας σου; Θεωρείς ικανοποιητικά τα ισχύοντα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας; [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] [ ] Εάν ΟΧΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ ανέφερε τις ελλείψεις που υπάρχουν, και τους πιθανούς τρόπους αντιμετώπισής τους: Ερώτηση Καλές Αδιάφορες Κακές Πως είναι οι σχέσεις με τους προϊσταμένους σου; [ ] [ ] [ ] 30

Εάν είναι ΚΑΚΕΣ τους λόγους σύντομα: Πως είναι οι σχέσεις με τους συναδέλφους σου; [ ] [ ] [ ] Εάν είναι ΚΑΚΕΣ τους λόγους σύντομα: Α. Συμπτώματα που οφείλονται στην εργασία: Συμπτώματα Ό χι Σπάνια Συχνά Ναι Αισθάνεσαι οπτική κόπωση; [ ] [ ] [ ] [ ] Τσούζουν τα μάτια σου; [ ] [ ] [ ] [ ] Δε βλέπεις καλά; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις πονοκεφάλους; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις ζαλάδες; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις πόνους στα αυτιά; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις βούισμα στα αυτιά; [ ] [ ] [ ] [ ] Δεν ακούς καλά; [ ] [ ] [ ] [ ] Αιμορραγούν τα ούλα σου; [ ] [ ] [ ] [ ] Αισθάνεσαι ναυτία: [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις τάση προς εμετό; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις ιλίγγους; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις δυσκολία στην αναπνοή; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις πόνο στο λαιμό; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις βραχνή φωνή; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις ξερό βήχα; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις βήχα με πτύελα; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις κρίσεις άσθματος; [ ] [ ] [ ] [ ] Νοιώθεις βράσιμο στο στήθος; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις καούρες στο στομάχι; [ ] [ ] [ ] [ ] Αισθάνεσαι βάρος στο στήθος; [ ] [ ] [ ] [ ] Αισθάνεσαι βάρος στα χέρια σου; [ ] [ ] [ ] [ ] Αισθάνεσαι μούδιασμα στα χέρια; [ ] [ ] [ ] [ ] Πονάνε οι αγκώνες σου; [ ] [ ] [ ] [ ] Πονάνε οι καρποί σου; [ ] [ ] [ ] [ ] Αισθάνεσαι βάρος στα πόδια σου; [ ] [ ] [ ] [ ] Αισθάνεσαι μούδιασμα στα πόδια; [ ] [ ] [ ] [ ] Πονάνε τα πόδια σου; [ ] [ ] [ ] [ ] Πονάνε τα γόνατα σου; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις πόνους στα νεφρά; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις δυσκολία στην ούρηση; [ ] [ ] [ ] [ ] 31

Έχεις πόνους στη μέση; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις πόνους στην πλάτη; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις πόνους στον αυχένα; [ ] [ ] [ ] [ ] Εμφανίζετε μυκητιάσεις; [ ] [ ] [ ] [ ] Έχεις υπνηλία; [ ] [ ] [ ] [ ] Νοιώθεις υπερβολική κούραση; [ ] [ ] [ ] [ ] Άλλο (αναφέρετε) [ ] [ ] [ ] [ ] 32

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : Μελέτη εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου εγκαταστάσεων κεντρικής θέρμανσης. 3.1 Εισαγωγή Στο παρόν κεφάλαιο θα παρουσιαστεί η μελέτη εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου για την εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης. Η μελέτη επικινδυνότητας θα παρουσιαστεί στην κανονική της μορφή, δηλαδή με εξώφυλλο, περιεχόμενα, μέρη της μελέτης και επίλογο. Θα γίνει κατανοητό πως ακριβώς εφαρμόζονται όσα αναφέρθηκαν στα προηγούμενα κεφάλαια στην περίπτωση μιας πραγματικής επιχείρησης. 3.2 Τεχνική έκθεση-μελέτη επικινδυνότητας. Για την καλύτερη κατανόηση της μελέτης αναφέρουμε ότι στα περιεχόμενα της μελέτης επικινδυνότητας μέσα στην παρένθεση απεικονίζεται η αρίθμηση των κεφαλαίων της παρούσας πτυχιακής. Η ίδια αρίθμηση θα υπάρχει και στην αρχή κάθε υποκεφαλαίου του παρόντος κεφαλαίου. Η αρίθμηση που εμφανίζεται στα περιεχόμενα εκτός των παρενθέσεων ισχύει στην περίπτωση που παραδίδεται αυτούσια η μελέτη στην εκάστοτε επιχείρηση. Στις παρακάτω σελίδες παρουσιάζεται η μελέτη εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου. 33

34

Περιεχόμενα Μελέτης 1. (3.2.1) ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. (3.2.2) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 3. (3.2.3) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ 4. (3.2.4) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 5. (3.2.5) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 6. (3.2.6) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ 7. (3.2.7) ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ α. Κίνδυνοι για την Ασφάλεια β. Κίνδυνοι για την Υγεία γ. Εγκάρσιοι κίνδυνοι ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΤΑ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 8. (3.2.8) Φύλλα Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου 35

Επω νυμία: Εγκαταστάσεις κεντρικής θ έρ μα νσης Υπεύθυνα πρόσωπα σε περίπτωση επικοινωνίας για το περιεχόμενο της παρούσας μελέτης Όνομα : Τηλέφωνο : 3.2.1 Εισαγωγή Η εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των κτιριακών εγκαταστάσεων του μεγαλύτερου ποσοστού των επιχειρήσεων. Θα γίνει μια μελέτη για τους κινδύνους που εγκυμονεί η λειτουργία και η συντήρηση μιας τέτοιας εγκατάστασης για τους εργαζομένους της επιχείρησης καθώς και για τους ανθρώπους που ασχολούνται με την συντήρησή της. 3.2.2 Νομοθετικό πλαίσιο Η μελέτη αυτή συντάχθηκε κατ απαίτηση των νομοθετικών απαιτήσεων του άρθρου 8 του Π.Δ. 17/96 (ΦΕΚ 11/18-01-1996) με τίτλο «Μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία». Με το άρθρο αυτό εισάγεται η υποχρέωση των εργοδοτών για τη σύνταξη γραπτής εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου. Σκοπός του προεδρικού διατάγματος αυτού είναι η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας περί της ασφάλειας και υγιεινής των εργαζομένων σε συμμόρφωση με τις 89/391 /ΕΟΚ της 12ης Ιουνίου 1991 «Σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία» και 91/383/ΕΟΚ της 25ης Ιουνίου 1991 «Για τη συμπλήρωση των μέτρων που αποσκοπούν στο να προαγάγουν τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία των εργαζομένων με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου ή με σχέση πρόσκαιρης εργασίας». Το προεδρικό διάταγμα αυτό έχει ως αντικείμενο την εφαρμογή μέτρων για την προαγωγή της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία. Προς το σκοπό αυτό, περιέχει γενικές αρχές σχετικά με την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων και την προστασία της ασφάλειας και της υγείας, την εξάλειψη των συντελεστών κινδύνου των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών, την ενημέρωση, τη διαβούλευση, την ισόρροπη 36

συμμετοχή, την κατάρτιση των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους, καθώς και τους κανόνες για την εφαρμογή των γενικών αυτών αρχών. Οι διατάξεις του παρόντος διατάγματος εφαρμόζονται σε όλες τις επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα (βιομηχανικές, γεωργικές, εμπορικές, διοικητικές, εκπαιδευτικές, πολιτιστικές δραστηριότητες, δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών, αναψυχής, κλπ). Με το νομοθέτημα αυτό καθώς και άλλων που κατά καιρούς θεσπίστηκαν (π.χ. Π.Δ.16/96, Ν.1568/85, Π.Δ. 294/1988) εκφράζεται η επιθυμία της κοινωνίας για την πρόληψη κινδύνων και ασθενειών που σχετίζονται με την επαγγελματική απασχόληση του εργατικού δυναμικού. 3.2.3 Αντικείμενο μελέτης Στα πλαίσια υλοποίησης ενεργειών πρόληψης επαγγελματικών κινδύνων και βελτίωσης των συνθηκών υγιεινής, καθώς και σε συμμόρφωση των απαιτήσεων του Π.Δ. 17/96 μια επιχείρηση πρέπει να εντάξει την παρούσα μελέτη εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου που αφορά την λειτουργία της κεντρικής θέρμανσης, προκειμένου υπάρξει πλήρης ανάλυση των κινδύνων της επιχείρησης. Η ανάλυση των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση όπως παρουσιάζεται στην μελέτη αυτή, αναμένεται να αποτελέσει το δυναμικό πληροφοριακό εργαλείο για τον σχεδιασμό και την οργάνωση παρεμβάσεων στο εργασιακό περιβάλλον με τελικό στόχο την διαφύλαξη και προαγωγή της υγείας των εργαζομένων. Παράλληλα η μελέτη αυτή θα συνδράμει το έργο του Τεχνικού Ασφαλείας της επιχείρησης στην τέλεση των καθηκόντων του. Στα αντικείμενα της μελέτης περιλαμβάνονται: προσδιορισμός των πηγών κινδύνου από τις κτιριακές υποδομές της επιχείρησης λόγω κατασκευής τους, προσδιορισμός των πηγών κινδύνου από τον εγκατεστημένο εξοπλισμό και τις βοηθητικές εγκαταστάσεις, προσδιορισμός των πηγών κινδύνου από τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας, προσδιορισμός των πηγών κινδύνου από φυσικούς, χημικούς, βιολογικούς παράγοντες που υπεισέρχονται στην παραγωγική διαδικασία, προσδιορισμός των τρόπων αντιμετώπισης των κινδύνων προσδιορισμός των προτεινόμενων παρεμβάσεων. η αξιολόγηση των παρεμβάσεων με κριτήριο την αναγκαιότητα υλοποίησης τους. 37

Η εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου είναι μία συνεχής και δυναμική διαδικασία που επηρεάζεται από τις αλλαγές στο προσωπικό, τον εξοπλισμό, τις παραγωγικές διαδικασίες και την πρόοδο της επιστήμης. Συνεπώς, η διαδικασία εκτίμησης του επαγγελματικού κινδύνου πρέπει να περιλαμβάνει και τις ενέργειες παρακολούθησης, καταγραφής των παρεμβάσεων και να αναθεωρείται όταν προκύπτουν τροποποιήσεις στις συνθήκες και τις θέσεις εργασίας. 3.2.4 Περιγραφή εγκατάστασης Η εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης αποτελεί λειτουργικό κομμάτι μιας επιχείρησης. Αν και σπάνια συμμετέχει άμεσα στην παραγωγική διαδικασία η λειτουργία της είναι απαραίτητη. Η κεντρική θέρμανση αποτελείται από τα παρακάτω τμήματα: Το πρώτο τμήμα είναι το λεβητοστάσιο. Εκεί γίνεται η καύση του καυσίμου για την παραγωγή θερμότητας. Η διαδικασία αυτή γίνεται στο σύστημα καυστήρας - λέβητας. Η παραγόμενη θερμότητα μεταφέρεται στο θερμικό φορέα (συνήθως το νερό). Το δεύτερο τμήμα είναι το δίκτυο σωληνώσεων όπου γίνεται η μεταφορά του θερμικού φορέα στα θερμαντικά σώματα. Το τρίτο τμήμα είναι τα θερμαντικά σώματα. Είναι το τμήμα στο οποίο γίνεται η μεταφορά θερμότητας από το θερμικό φορέα στους χώρους που θα θερμανθούν. Όλα τα τμήματα συνεργάζονται και εξαρτώνται το ένα από το άλλο. Η σωστή λειτουργία της εγκατάστασης απαιτεί τη σωστή κατασκευή και συνεργασία μεταξύ των τμημάτων. Σφάλμα ενός τμήματος διακόπτει τη λειτουργία ολόκληρης της εγκατάστασης. 3.2.5 Περιγραφή των τμημάτων της εγκαταστάσεων Α) Λεβητοστάσιο Το τμήμα αυτό στεγάζεται σε ιδιαίτερο χώρο που διαμορφώνεται στο κτίριο. Περιλαμβάνει Δεξαμενή καυσίμου : Το καύσιμο αποθηκεύεται σε δεξαμενή η οποία είναι κατασκευασμένη είτε από χάλυβδοέλασμα είτε από πολυαιθυλένιο. Η δεξαμενή εφοδιάζεται είτε απευθείας από τη θυρίδα πλήρωσης της δεξαμενής είτε έμμεσα, δια μέσω σωλήνωσης εφοδιασμού η οποία καταλήγει σε φρεάτιο πλήρωσης στο κοντινότερο προς το δρόμο όριο του κτιρίου. 38

Σωλήνωση παροχής πετρελαίου: Κατασκευάζεται από χαλυβδοσωλήνα ή χαλκοσωλήνα κατάλληλης διαμέτρου και εφοδιάζει τον καυστήρα με καύσιμο. Η τροφοδοσία γίνεται μέσω φίλτρου πετρελαίου διάστασης ανάλογης με την παροχή. Καυστήρας καύσης καυσίμου: Είναι το πιο σημαντικό τμήμα (από άποψη κινδύνου) της εγκατάστασης θέρμανσης. Το καύσιμο με τη βοήθεια αντλίας πετρελαίου και μέσω κατάλληλου ακροφύσιου μετατρέπεται σε σταγονίδια. Το καύσιμο στη συνέχεια καίγεται σε περιβάλλον περίσσειας αέρα ο οποίος παρέχεται από μηχανικό ανεμιστήρα. Η ποσότητα του αέρα καύσης, η πίεση εκτόξευσης του πετρελαίου κλπ. εξασφαλίζει την σωστή καύση του καυσίμου. Όλη η διαδικασία της καύσης ελέγχεται από αυτοματισμό. Ο αυτοματισμός ελέγχει και το σύστημα ασφαλείας της διαδικασίας. Το σύστημα ασφαλείας διακόπτει την παροχή καυσίμου σε περίπτωση έλλειψης φλόγας. Λέβητας: Ό λέβητας μεταφέρει τη θερμότητα των καυσαερίων στο θερμικό φορέα της εγκατάστασης. Οι λέβητες είναι χαλύβδινοι ή χυτοσιδηροί και φέρουν εσωτερικές πτυχώσεις για την βελτίωση της μεταφορά θερμότητας. Τα καυσαέρια τέλος απάγονται στο περιβάλλον. Ο λέβητας φέρει πίνακα οργάνων και αισθητηρίων που ελέγχουν τη λειτουργία του καυστήρα, του κυκλοφορητή και των ασφαλειών προστασίας. Καπναγωγός-Καμινάδα: Μέσω του συστήματος καπναγωγού - καμινάδας απάγονται στο περιβάλλον τα καυσαέρια της καύσης. Συνήθως κατασκευάζεται από ινοτσιμέντο ή χάλυβα. Β) Δίκτυο σωληνώσεων Το δίκτυο σωληνώσεων αποτελείται από: Αυτόματος πληρωσης: Είναι το όργανο που εξασφαλίζει την ύπαρξη σταθερής πίεσης θερμικού φορέα στην εγκατάσταση. Δοχείο διαστολής: Προστατεύει την εγκατάταση από υδραυλικά πλήγματα Βαλβίδα ασφαλείας: Έχει διάμετρο ανάλογη της ισχύος του λέβητα και προστατεύει την εγκατάσταση από υπερβολική πίεση. Η εκτόνωση της υπερβάλλουσας πίεσης γίνεται με εκτόνωση μέρους του θερμικού φορέα στο περιβάλλον. Κυκλοφορητής: Ο κυκλοφορητής είναι μια αντλία η οποία εξασφαλίζει την κυκλοφορία του θερμικού φορέα στο δίκτυο. Η λειτουργία του ελέγχεται από τον πίνακα οργάνων του λέβητα. Βάνες (χειροκίνητες ή ηλεκτροκίνητες): Αποτελούν τα σημεία διακοπής της ροής του θερμικού φορέα στο δίκτυο. 39

Σωλήνες και εξαρτήματα: Οι σωλήνες που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι από χάλυβα, χαλκό ή πλαστικό (σε διάφορες μορφές). Κάθε τύπος συνδέεται και με τα αντίστοιχα εξαρτήματα μορφής. Γ) Θερμαντικά σώματα Τα θερμαντικά σώματα είναι το μέσο μεταφοράς της θερμότητας του θερμικού φορέα στους προς θέρμανση χώρους. Έχουν διάφορους τύπους και διαστάσεις ανάλογα με τη χρήση και την θερμαντική τους ικανότητα. Κατασκευάζονται κυρίως από χάλυβα ή χαλκό. Είναι το μόνο τμήμα της εγκατάστασης θέρμανσης που έρχεται σε άμεση επαφή με το μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων. 3.2.6 Προσδιορισμός επαγγελματικών κινδύνων από την εργασία στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης Α) Λεβητοστάσιο Στο χώρο του λεβητοστασίου έχουν πρόσβαση 1) Ο διαχειριστής της εγκατάστασης 2) Ο συντηρητής της εγκατάστασης 3) Ο μεταφορέας υγρού καυσίμου Κίνδυνοι για την ασφάλεια Α. Κτιριακές δομές Γεωμετρία - Εμβαδόν χώρου Δάπεδα Ο χώρος πρέπει να έχει συγκεκριμένες διαστάσεις σύμφωνα με το Γ.Ο.Κ. οι οποίες είναι ανάλογες με την ισχύ. Συνήθως αποτελείται από δύο διαμερίσματα (ένα για το λέβητα και ένα για τη δεξαμενή καυσίμου). Ελάχιστες διαστάσεις χώρου είναι 3,2χ2,5 μέτρα. Το δάπεδο στο χώρο είναι απλή τσιμεντοκονία είτε είναι καλυμμένο με κεραμικά πλακίδια. Επίσης πρέπει να έχει κατάλληλες κλίσης ως ένα είδος λεκάνης, έτσι ώστε σε περίπτωση διαρροής καυσίμου αυτό να συλλέγεται και να οδηγείται μέσω σιφωνιού εκτός του χώρου σε κατάλληλη αποχέτευση. Η δεξαμένή πρέπει να βρίσκεται σε διαφορετικό χώρο από το λέβητα αλλιώς να παρεμβάλλεται μεταξύ τους πυράντοχο χώρισμα. Το σύστημα λέβητα καυστήρα να τοποθετείται σε επιφάνεια από σκυρόδεμα ύψους 20 εκ από 40

Ύψος χώρου Αερισμός χώρου Φορητές κλίμακες Έξοδοι κινδύνου Σήμανση & Φωτισμός κινδύνου Πυρανίχνευση - Πυροπροστασία το δάπεδο του λεβητοστασίου, για επαρκή προστασία από διαρροές νερόυ. Το ύψος του χώρου καθορίζεται από τις προδιαγραφές του Γ.Ο.Κ με ελάχιστο ύψος τα 2,2 μέτρα. Κάθε λεβητοστάσιο πρέπει να έχει άνοιγμα προσαγωγής αέρα καύσης από το περιβάλλον. Η διαστάσεις του ανοίγματος καθορίζονται από την σχετική νομοθεσία και είναι συνάρτηση της ισχύς της εγκατάστασης Σε ορισμένες περιπτώσεις (μεγάλο ύψος δεξαμενών), υπάρχει απαίτηση ύπαρξης φορητής κλίμακας για τον εφοδιασμό και τον έλεγχο της στάθμης της δεξαμενής. Πρέπει να αντέχει βάρος τουλάχιστον 130 κιλών, να έχει μηχανισμό ασφάλισης στην ανοιχτή θέση καθώς επίσης αντιολισθητική επένδυση στα σκαλοπάτια και στα σημεία επαφής στο δάπεδο. Η έξοδος από το χώρο πρέπει να καλύπτει της προδιαγραφές πυρασφάλειας ως προς την φορά ανοίγματος, την διάσταση και την αντοχή σε φωτιά. Να ανοίγει προς την όδευση διαφυγής, να έχει ελάχιστο πλάτος 0,9 μέτρα και αντοχή σε φωτιά τουλάχιστον 30 λεπτών (που φθάνει εώς 120 λεπτά, ανάλογα την περίπτωση). Η απαίτηση σήμανσης τον οδεύσεων διαφυγής από το λεβητοστάσιο και ο φωτισμός ασφαλείας καθορίζεται από την νομοθεσία της πυροπροστασίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις (που καθορίζονται στην Νομοθεσία) ο χώρος του λεβητοστασίου πρέπει να καλύπτεται από σύστημα πυρανίχνευσης με τουλάχιστον ένα ανιχνευτή καπνού και ένα θερμοδιαφορικό που μέσω πίνακα πυρανίχνευσης δίνουν ηχοφωτεινό σήμα συναγερμού. Σε όλα τα λεβητοστάσια πρέπει να τοποθετούνται ένας φορητός πυροσβεστήρας ξηρής σκόνης 12 κιλών αυτόματος οροφής, ένας φορητός πυροσβεστήρας ξηρής σκόνης 6 κιλών ( που σε περίπτωση χρήσης καυσίμου αερίου γίνονται δύο) και ένας φορητός πυροσβεστήρας διοξειδίου του άνθρακα 6 κιλών. Οι πυροσβεστήρες πρέπει να φέρουν σήμανση CE καθώς και να αναγομώνονται κάθε χρόνο. 41