«Μηνύματα Κλειδιά» για Επιτυχημένη Επικοινωνία
Επικοινωνία Η αποστολή και λήψη σκέψεων, δεδομένων, πιστεύω, συμπεριφορών και συναισθημάτων μέσω ενός ή περισσοτέρων μέσων που προκαλούν αντίδραση Η διαδικασία με την οποία ένας πομπός μεταβιβάζει πληροφορίες, σκέψεις, ιδέες ή συναισθήματα σε ένα δέκτη.
Η Επικοινωνία μπορεί: Να αυξήσει τη γνώση του κοινού-στόχου σχετικά με ένα θέμα, πρόβλημα ή αντιμετώπιση προβλήματος υγείας Να επηρεάσει ή να ενδυναμώσει αντιλήψεις και στάσεις που μπορεί να επηρεάσουν κοινωνικές τάσεις Να προτρέψει μία δράση Να καταδείξει το όφελος μίας συμπεριφοράς Να προωθήσει ή συνηγορήσει για ένα θέμα ή μία πολιτική υγείας
Τυπική δομή μοντέλου επικοινωνίας Shannon, 1948
ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Η πηγή της πληροφορίας που παράγει ένα μήνυμα ή μία σειρά μηνυμάτων - κωδικοποιεί το μήνυμα (δίνει προσωπικό νόημα) Το κανάλι που είναι το μέσο το οποίο χρησιμοποιείται για τη μετάδοση Μήνυμα η ιδέα, πληροφορία που μεταδίδεται Δέκτης λαμβάνει και αποκωδικοποιεί το μήνυμα (δίνει προσωπική ερμηνεία) Ανατροφοδότηση - η αντίδραση στο μήνυμα
Το μήνυμα Θεωρία επικοινωνίας: είναι η πληροφορία που μεταδίδεται από την πηγή στο δέκτη Οποιαδήποτε σκέψη ή ιδέα που εκφράζεται με τη γλώσσα, σε μορφή κατάλληλη για μετάδοση μέσω κάποιο μέσο επικοινωνίας Πληροφορίες των οποίων μπορεί να ορισθεί ή εννοηθεί η αρχή και το τέλος
Το Μήνυμα Στην ανθρώπινη επικοινωνία, τα μηνύματα μπορεί να είναι: Λεκτικά Η ανταλλαγή πληροφοριών με τη χρήση λέξεων. Μη Λεκτικά Ένα μη λεκτικό μήνυμα μπορεί να μεταδοθεί μέσω δράσεων ή της συμπεριφοράς γλώσσα του σώματος
Λεκτική επικοινωνία Η γλώσσα δίνει νόημα στις σκέψεις μας και τη δυνατότητα σε άλλους να ερμηνεύσουν τα νοήματα μας Ο κάθε άνθρωπος μπορεί να δώσει διαφορετική ερμηνεία στη λέξη, με αποτέλεσμα το νόημα που θα εκλάβει να είναι διαφορετικό
Αποτελεσματική λεκτική επικοινωνία Ευκρίνεια: Σαφήνεια Επιλέγω λέξεις που εκφράζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια το νόημά που θέλω να μεταδώσω Συγκεκριμενοποίηση Προσπαθώ να χρησιμοποιώ λέξεις που δίνουν και επιτρέπουν την απεικόνιση μίας αφηρημένης ιδέας με ένα μόνο τρόπο
Μη Λεκτική Επικοινωνία Πιο ασαφής από τη λεκτική επικοινωνία Σκόπιμη ή μη σκόπιμα Μπορεί να μεταδώσει πολλά και διαφορετικά μηνύματα Είναι συνεχής Μπορεί να μεταφέρει πιο ισχυρά τα συναισθήματά μας Επηρεάζεται από πολιτισμικά χαρακτηριστικά
Μη λεκτική επικοινωνία Εκφράσεις ματιών και προσώπου Πρόσωπο: 80% μη λεκτικών Καλή ή κακή επαφή με τα μάτια Κινήσεις και χειρονομίες χεριών και κινήσεις του σώματος Παραγλώσσα Συσχετίζεται με μια πληθώρα χαρακτηριστικών που περιλαμβάνουν μεταξύ των άλλων τον τόνο, το συντονισμό, την άρθρωση, την ταχύτητα, την ένταση και το ρυθμό. Παρουσιαστικό Ενδυμασία, αφή, συνέπεια, διαχείριση χρόνου
Λεκτική και Μη Λεκτική Επικοινωνία Η μη λεκτική επικοινωνία μπορεί: Να αντικαταστήσει μια λέξη ή φράση Να χρησιμοποιηθεί για να ενισχύσει αυτό που λέει ο ομιλητής Να εμπλουτίσει ή να αλλοιώσει το μήνυμα που μεταδίδεται με λέξεις
Εμπόδια στην Αποτελεσματική Επικοινωνία Εξωτερικά Εμπόδια Θόρυβοι και τεχνικά προβλήματα Πίεση χρόνου Υπερ-πληροφόρηση Εσωτερικά εμπόδια Διαφορετικά σημεία αναφοράς (πχ. διαφορετικές ανάγκες, αξίες, συμπεριφορές, προσδοκίες, στόχοι) Επιλεκτική ακρόαση (αγνόηση ή παραποίηση νέων πληροφοριών όταν αυτές συγκρούονται με υφιστάμενα πιστεύω) Προ-αξιολόγηση του μηνύματος (με βάση τον αποστολέα ή το αναμενόμενο νόημα).
Εμπόδια στην Αποτελεσματική Επικοινωνία Εννοιολογικά εμπόδια Σημασιολογικά προβλήματα (για κάθε άνθρωπος η ερμηνεία μίας λέξης μπορεί να είναι διαφορετική, που οδηγεί σε διαφορετική αντίληψη του νοήματος του μηνύματος) Εξειδικευμένο λεξιλόγιο (χρήση τεχνικών όρων ή χρήση φράσεων που δεν γίνονται κατανοητές)
Μερικές συμβουλές για την ακρόαση Δεν «μιλάω» από μέσα μου, αλλά ακούω προσεκτικά «ακούω χωρίς να ακούω», «προσποιούμαι ότι ακούω» ή «ακούω επιλεκτικά» Προσπαθώ να ακούσω και να μην βγάλω πρόωρα συμπεράσματα Δεν διακόπτω και κρατώ σιωπή μεταξύ της ομιλίας Προσπαθώ να ανατροφοδοτώ τον ομιλητή
Επικοινωνία της υγείας Περιλαμβάνει τη μελέτη και τη χρήση επικοινωνιακών στρατηγικών με σκοπό να ενημερώσει και να επηρεάσει ατομικές και κοινωνικές αποφάσεων που προάγουν την υγεία. αξιοπιστία της πηγής το ίδιο το μήνυμα το μέσο/κανάλι διάδοσης το κοινό η επιδιωκόμενη συμπεριφορά McGuire, W.J. Public communication as a strategy for inducing health-promoting behavioral change. Preventive Medicine, 13(3), 299-313.1984.
Επικοινωνία και υιοθέτηση συμπεριφοράς ΜΗΝΥΜΑ Έκθεση στο μήνυμα Να είναι σε θέση να το σκεφτεί Να παίρνει αποφάσεις σκεπτόμενος το μήνυμα Προσοχή στο μήνυμα Να θυμάται το μήνυμα και να συμφωνεί με αυτό Να δέχεται στήριξη από τους γύρω του για τη συγκεκριμένη συμπεριφορά Ενδιαφέρον ή προσωπική σχέση με το μήνυμα Αποδοχή της αλλαγής Να αποδέχεται την αλλαγή στη ζωή του Κατανόηση μηνύματος Εξατομίκευση της συμπεριφοράς προκειμένου να ταιριάζει στη ζωή του ατόμου Υιοθέτηση Συμπεριφοράς McGuire, W.J. Public communication as a strategy for inducing health-promoting behavioral change. Preventive Medicine, 13(3), 299-313.1984.
Στρατηγική επικοινωνίας Συγκεκριμένοι στόχοι Τι θέλουμε να επιτύχουμε και γιατί; Μάθε και κατανόησε το κοινό σου Με ποιον πρέπει να επικοινωνήσεις, ποια είναι τα πλαίσια αναφοράς του, ποιες οι αντιλήψεις και πεποιθήσεις του; Διαφορετικά μηνύματα για διαφορετικές ομάδες στόχους
Στρατηγική επικοινωνίας Σχεδίασε το μήνυμα και επέλεξε τα κανάλια/μέσα επικοινωνίας Τι θέλω εγώ να επικοινωνήσω; Τι θέλει και τι χρειάζεται το συγκεκριμένο ακροατήριο να ξέρει; Ποιο είναι συνήθως το αποτελεσματικότερο κανάλι επικοινωνίας για το συγκεκριμένο κοινό; Αξιολόγησε και προσάρμοσε τα μηνύματα σου
Στρατηγική Μηνυμάτων Τι θέλουμε να πούμε?
Βασικά στοιχεία Key Message: Μία σύντομη δήλωση που συνοψίζει το βασικό μήνυμα. Είναι διαφορετικό από το σλόγκαν ή την επικεφαλίδα. Κοινό Στόχος: Ορισμός και περιγραφή του κοινού Δημογραφικά, πολιτισμικά, κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά, αντιλήψεις, στάσεις, και γνώσεις
Βασικά στοιχεία Στόχοι: Τι θέλω το κοινό μου να γνωρίζει; (think) Τι θέλω το κοινό μου να πιστέψει; (believe) Τι θέλω το κοινό μου να κάνει; (do) «Υποσχόμενα» Οφέλη Ποια οφέλη θα έχει το κοινό υιοθετώντας τη συγκεκριμένη συμπεριφορά
Στοιχεία που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όταν σχεδιάζουμε το μήνυμα Ορθολογικά στοιχεία Μεταδίδει ευθέως και άμεσα την πληροφορία Συναισθηματικά στοιχεία Σχεδιάζονται έτσι ώστε να προκαλούν ένα συναίσθημα, αρνητικό (πχ. φόβο, τύψεις, ντροπή) ή θετικό (πχ. χιούμορ, αγάπη, περηφάνια, χαρά) Ηθικά στοιχεία Απευθύνονται στο αίσθημα του κοινού για το τι είναι σωστό και τι όχι Μη λεκτικά στοιχεία Βασίζονται στην εικόνα, γραφικά, σύμβολα, τη γλώσσα του σώματος, κτλ.
The Truth campaign Παράδειγμα 1: Η δύναμη της εικόνας http://www.thetruth.com/
The Truth campaign Παράδειγμα 2: Ορθολογικό (& συναισθηματικό) http://www.thetruth.com/
Παράδειγμα προσέγγισης για το μήνυμα απλό, ξεκάθαρο μήνυμα Παράδειγμα 3
What if cigarette ads told the truth? Παράδειγμα 4: Δύναμη της φωτογραφίας
Γενικά χαρακτηριστικά για επιτυχημένα μηνυμάτων Δημιουργία κατάλληλων μηνυμάτων Προσαρμογή επικοινωνίας και μηνυμάτων στο κοινό συνομιλητή Επιλογή κατάλληλων μέσων επικοινωνίας Ακρίβεια και ορθότητα περιεχομένου Συνοχή και συνεκτικότητα Σαφήνεια «Σχετικότητα» με το κοινό Αξιοπιστία Ελκυστικότητα Quick Guide to Health Literacy. U.S. Department of Health and Human Services. Office of Disease Prevention and Health Promotion.
Συνοψίζοντας Put it before them briefly so they will read it, clearly so they will appreciate it, picturesquely so they will remember it, and above all, accurately so they will be guided by its light. An Adventure with a Genius: Recollection of Joseph Pulitzer (1847-1941).