Σύγχρονες Μορφές Χρηματοδότησης Ενότητα 2: Επιχειρηματικό Κεφάλαιο (Venture Capital) Κυριαζόπουλος Γεώργιος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τις βασικές εννοιολογικές προσεγγίσεις του επιχειρηματικού κεφαλαίου. 4
Περιεχόμενα ενότητας Εισαγωγικές έννοιες. Διαφορά επιχειρηματικού κεφαλαίου από άλλες μορφές χρηματοδότησης. Επιχειρηματικοί Άγγελοι. Επιχειρηματικό κεφάλαιο και ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια. 5
Ορισμός Venture Capital είναι μέσο μακροπρόθεσμες επενδύσεις υψηλής απόδοσης και υψηλού κινδύνου με συμμετοχή στα ίδια κεφάλαια νέων ή ταχέως αναπτυσσόμενων μη εισηγμένων επιχειρήσεων. Εναλλακτικά θα μπορούσαμε να ορίσουμε το Venture Capital (VC) σαν έναν τρόπο χρηματοδότησης της ίδρυσης, ανάπτυξης ή εξαγοράς μιας εταιρίας, βάσει του οποίου ο επενδυτής αποκτά τμήμα του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρίας ως αντάλλαγμα για την παροχή χρηματοδότησης. (British Venture Capital Association). 6
Εισαγωγικές έννοιες (1) Η συγκεκριμένη μορφή χρηματοδότησης εμφανίστηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα άρχισε να χρησιμοποιείται από τις αρχές της δεκαετίας του 90. Αυτή τη μορφή χρηματοδότησης συνήθως την επιλέγουν δυναμικές και γρήγορα αναπτυσσόμενες εταιρίες που χρειάζονται ίδια κεφάλαια για την ανάπτυξη τους. 7
Εισαγωγικές έννοιες (2) Οι εταιρίες VC χρηματοδοτούν τους πελάτες τους με αντάλλαγμα τη συμμετοχή τους στην επιχείρηση σε ποσοστό περίπου 30%. Η επένδυση διαρκεί από 3 έως 7 χρόνια. Ισχυρό κίνητρο για να χρηματοδοτηθεί μια επιχείρηση από μια VC είναι τα υψηλά κέρδη που πιθανόν θα αποκομίσει η VC κατά την πώληση της συμμετοχής της μετά από 3-7 χρόνια. 8
Διαφορά VC από άλλες μορφές χρηματοδότησης (1) Η εταιρία VC δεν ζητάει εγγυήσεις για να προβεί στη χρηματοδότηση. Ο επενδυτής συμμετέχει στον κίνδυνο άρα γίνεται κατά μια έννοια συνέταιρος. Η χρηματοδότηση VC γίνεται με τη συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο. Έτσι η εταιρία VC περιμένει κέρδη με τη μορφή μερισμάτων ή με μακροχρόνιες αποδόσεις επί του κεφαλαίου σε μορφή κερδών από την ανατίμηση των μετοχών. 9
Διαφορά VC από άλλες μορφές χρηματοδότησης (2) Οι VC παρέχουν μια μεσομακροπρόθεσμη χρηματοδότηση δημιουργώντας μια ισχυρή βάση κεφαλαίων για την ανάπτυξη της επιχείρησης μελλοντικά. Δύναται να καλύψουν χρηματοδοτικές ανάγκες της επιχείρησης στο μέλλον, σε συνεργασία και με άλλους επενδυτές αν η χρηματοδοτούμενη επιχείρηση θέλει να αναπτυχθεί περαιτέρω. 10
Διαφορά VC από άλλες μορφές χρηματοδότησης (3) Οι VC παρέχουν συμβουλές σε θέματα στρατηγικής, χρηματοοικονομικής διοίκησης και οργάνωσης των επιχειρήσεων σύμφωνα με την εμπειρία που έχουν αποκομίσει από ομοειδής επιχειρήσεις. Οι εταιρίες επιχειρηματικών κεφαλαίων έχουν εκτεταμένα δίκτυα επαφών σε όλους σχεδόν τους κλάδους. 11
Διαφορά VC από άλλες μορφές χρηματοδότησης (4) Η συμμετοχή μιας εταιρίας Venture Capital προσδίδει κύρος σε μια επιχείρηση και έτσι τη διευκολύνει στον τραπεζικό δανεισμό καθώς και σε άλλες μορφές παραδοσιακής χρηματοδότησης. Συνήθως οι εταιρίες VC διαθέτουν εμπειρία σε διάφορα επιχειρησιακά θέματα όπως εξαγορές και συγχωνεύσεις επιχειρηματικών μονάδων, εισαγωγή επιχειρήσεων στο χρηματιστήριο, κλπ. 12
Ο ρόλος των VC Οι εταιρίες επιχειρηματικών κεφαλαίων μειώνουν το κόστος της ασύμμετρης πληροφόρησης. Η ασύμμετρη πληροφόρηση εμφανίζεται με δύο μορφές: - κρυμμένες πληροφορίες (αρνητική επιλογή) και - κρυμμένη δράση (ηθικός κίνδυνος). 13
VC & Private Equity (1) Private Equity (PE) = Ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια. Παρέχουν μετοχικό κεφάλαιο σε επιχειρήσεις που δεν είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Χρησιμοποιούνται για να παραχθούν νέες τεχνολογίες και νέα προϊόντα, να αυξηθεί το κεφάλαιο κίνησης, να γίνουν εξαγορές, να ενδυναμωθεί ο ισολογισμός μιας επιχείρησης και τέλος χρησιμοποιούνται για να δώσουν λύσεις σε προβλήματα ιδιοκτησίας και διοίκησης. 14
VC & Private Equity (2) Με το Private Equity έρχονται σε επαφή οι επενδυτές, δηλαδή οι πηγές κεφαλαίου, με τις ταχέως αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις οι οποίες αναζητούν κεφάλαια προκειμένου να αναπτυχθούν. Το Private Equity έχει συγκεκριμένο επενδυτικό ορίζοντα ο οποίος κυμαίνεται από 2-6 χρόνια. 15
VC & Private Equity (3) Oι δύο όροι διαφέρουν μόνο σε δύο σημεία: Το VC χρησιμοποιείται στα πρώτα στάδια μιας επιχείρησης ενώ το Private Equity μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στα επόμενα στάδια μιας επιχείρησης. Το PE χρησιμοποιείται σε επενδύσεις που σχετίζονται με εξαγορές και συγχωνεύσεις. 16
Business Angels (1) Business Angels (ΒΑ): Επιχειρηματικοί Άγγελοι Στην ουσία είναι άτυπα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών. Παρέχουν κεφάλαια στα αρχικά στάδια Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Επίσης παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες και καθοδήγηση στις ΜΜΕ. 17
Business Angels (2) Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι επιχειρηματικοί άγγελοι είναι πολύ εύποροι ιδιώτες που έχουν την τάση και τη θέληση να επενδύουν τα χρήματα τους σε νέες επιχειρήσεις. Συνήθως οι ιδιώτες αυτοί είναι επιτυχημένοι επιχειρηματίες οπότε εκτός από τα κεφάλαια έχουν να προσφέρουν και την ατομική τους εμπειρία, τεχνογνωσία και διοικητικές ικανότητες τους. 18
Business Angels (3) Τα δίκτυα επιχειρηματικών αγγέλων συνήθως δρουν διαμεσολαβητικά και φέρνουν σε επαφή τους πιθανούς επενδυτές με τις ΜΜΕ. Επίσης, δεν εξετάζουν τις δυνατότητες της επένδυσης και χρεώνουν προμήθεια σε περίπτωση συμφωνίας. 19
VC & Business Angels Η βασική διαφορά των BA και των VC είναι ότι τα πρώτα δρουν μεμονωμένα σαν φυσικά πρόσωπα ενώ τα δεύτερα σαν εταιρίες. 20
Πλεονεκτήματα Business Angels Οι περισσότεροι BA έχουν εμπειρία και μπορούν να προσφέρουν τις συμβουλές τους στη διοίκηση της εταιρίας. Προσφέρουν μακροχρόνια χρηματοδότηση με μικρό ρίσκο. Συνήθως συνυπολογίζουν εκτός από τις οικονομικές και τις μη οικονομικές συναλλαγές, όπως παραδείγματος χάρη κατά πόσο είναι ικανοποιημένη η νέα επιχείρηση από την υποστήριξη που της παρέχει, κλπ. 21
Μειονεκτήματα Business Angels (1) Οι στενές επαγγελματικές σχέσεις που δημιουργούνται πολλές φορές δημιουργούν προβλήματα. Οι BA καθορίζουν την ημερομηνία πληρωμής τους και πολλές φορές απαιτούν και μισθό. Εξ αρχής θα πρέπει να είναι ξεκάθαρη η συμφωνία όσο αφορά τις αμοιβές του BA. 22
Μειονεκτήματα Business Angels (2) Ένα ακόμα βασικό μειονέκτημα είναι ότι συνήθως ο BA απαιτεί τη συμμετοχή του στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας και θέλει να παίρνει μέρος σε όλες τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Τέλος, στην Ελλάδα ο θεσμός των Επιχειρηματικών Αγγέλων δεν είναι διαδεδομένη ούτε θεσμοθετημένη. 23
Βιβλιογραφία Αγγελόπουλος, Χ. Π. (2010). Τράπεζες και Χρηματοπιστωτικό Σύστημα. Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης, Αθήνα. Κατρά, Ν. Γ. (1991). Ειδικές Μισθώσεις. Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα. Λαζαρίδης, Ι. (2007). Σύγχρονες Μορφές Χρηματοδότησης (Τεύχος Α ). Εκδόσεις Ι. Λαζαρίδης, Θεσσαλονίκη. 24
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Κυριαζόπουλος Γεώργιος. «Σύγχρονες Μορφές Χρηματοδότησης». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2014. 26
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 27
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 28