3. Βιτσιλάκη Χ., Γουβιάς Δ. (2007). ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΔΟΥΛΕΙΑ: Μία εμπειρική διερεύνηση της εφηβικής απασχόλησης. Αθήνα (εκδόσεις Gutenberg ).

Transcript

1 Βιβλία Μελέτες Βιτσιλάκη, Χ. (2007). Κοινωνιολογική, Γνωστική και Εκπαιδευτική Θεμελίωση του Θεσμού του Ολοήμερου Σχολείου. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη. 2. Βιτσιλάκη, Χ., Γκασούκα, Μ. (επιμ.) (2007). Φύλο και Πολιτισμός. Επιστημονική Σειρά Σπουδών Φύλου, Διευθύντρια Σειράς: Χρυσή Βιτσιλάκη. Αθήνα: Ατραπός. 3. Βιτσιλάκη Χ., Γουβιάς Δ. (2007). ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΔΟΥΛΕΙΑ: Μία εμπειρική διερεύνηση της εφηβικής απασχόλησης. Αθήνα (εκδόσεις Gutenberg ). 4. Βιτσιλάκη, X., Ευθυμίου, Η. (2007). Νέες Τεχνολογίες στην Εποχή της Παγκοσμιοποίησης: Μια Έμφυλη Προσέγγιση. Επιστημονική Σειρά Σπουδών Φύλου, Διευθύντρια Σειράς: Χρυσή Βιτσιλάκη. Αθήνα: Ατραπός. 5. Βιτσιλάκη, Χ., Φώκιαλη, Π. (επιμ.) (2007). Φύλο και Απασχόληση. Επιστημονική Σειρά Σπουδών Φύλου, Διευθύντρια Σειράς: Χρυσή Βιτσιλάκη. Αθήνα: Ατραπός. 6. Ευθυμίου, Η., Βιτσιλάκη, X. (2007). Νέες Μορφές Μάθησης και ο Ρόλος της Τεχνολογίας: Η περίπτωση της Εκπαίδευσης Εκπαιδευτικών. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη. 7. Ευθυμίου, Η., Βιτσιλάκη, Χ. (2007). Η Σύγχρονη Εκπαίδευση και ο Ρόλος της Τεχνολογίας: Η περίπτωση της Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη. 8. Ράπτης, Ν., Βιτσιλάκη, Χ. (2007). Ηγεσία και Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων Η Ταυτότητα του Διευθυντή της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη.

2 1. Βιτσιλάκη, Χ. (2007). Κοινωνιολογική, Γνωστική και Εκπαιδευτική Θεμελίωση του Θεσμού του Ολοήμερου Σχολείου. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη. Το βιβλίο προσβλέπει στην παρουσίαση των σημαντικότερων κοινωνικολογικών, γνωστικών και εκπαιδευτικών θεωρήσεων και προβληματισμός σχετικά με τον θεσμό του ολοήμερου σχολείου. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου γίνεται μια επισκόπηση των βασικών εννοιών, μορφών και λειτουργιών των ολοήμερων σχολείων στη διεθνή, και ειδικότερα στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία. Διαπιστώνεται ότι επικρατούν και διεθνώς δύο τύποι ολοήμερων προγραμμάτων: (1) αυτά που αποτελούν ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, με ενοποιημένο και συνεχές ωρολόγιο και αναλυτικό πρόγραμμα, και (2) αυτά που αποτελούν επί μέρους παρεμβάσεις με μέτρα προσθήκης ωραρίου και μαθημάτων ή/και δραστηριοτήτων σε συμβατικά σχολικά προγράμματα. Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζονται ο σχολικός και εξω-σχολικός χρόνος ως συστατικά των ολοήμερων. Πρώτα, καταγράφεται η κατανομή του σχολικού χρόνου στην Ελλάδα σε σχέση με το άμεσο διεθνές περιβάλλον της που είναι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκρίνονται οι φορείς και οι διαδικασίες υλοποίησης μορφών ολοήμερων προγραμμάτων. Στη δεύτερη ενότητα εξετάζονται οι στόχοι και οι λειτουργίες των ολοήμερων προγραμμάτων, όπως καταγράφονται στη βιβλιογραφία. Αυτοί είναι πολλαπλοί και εντάσσονται σε δύο κύριες κατηγορίες: (ι) τους κοινωνικούς στόχους φύλαξη, επίβλεψη, προστασία παιδιών εργαζομένων γονέων, μείωση εγκληματικότητας και θυματοποίησης, αντισταθμιστική εκπαίδευση, κ.ά. (ιι) τους εκπαιδευτικούς-ακαδημαϊκούς στόχους αναβάθμιση της μαθησιακής διαδικασίας, εμπλουτισμός αναλυτικού προγράμματος, βελτίωση σχολικών επιδόσεων και επιπέδων μάθησης, κ.ά.

3 2. Βιτσιλάκη, Χ., Γκασούκα, Μ. (επιμ.) (2007). Φύλο και Πολιτισμός. Επιστημονική Σειρά Σπουδών Φύλου, Διευθύντρια Σειράς: Χρυσή Βιτσιλάκη. Αθήνα: Ατραπός. Στον συγκεκριμένο τόμο περιλαμβάνονται άρθρα που πραγματεύονται τη σχέση του φύλου με τον πολιτισμό και την κουλτούρα και άπτονται πεδίων όπως: οι θεωρίες του πολιτισμού, το θέατρο, η λογοτεχνία, ο εικαστικός λόγος, η διαφήμιση. Βασική συνισταμένη των συγγραφέων του τόμου αυτού είναι ότι η προσπάθεια ανασύνθεσης του παρελθόντος και η συνειδητοποίηση του φύλου που αυτή συνεπάγεται αποτελεί επι της ουσίας πολιτική πράξη, η οποία συνδέεται με την επιβίωση του φύλου στο μέλλον, άλλα και με την ουμανιστική διάσταση της προσδοκίας μιας κοινωνίας χωρίς διακρίσεις και ιεραρχίες. Παράλληλα, είναι πολιτιστική πράξη που συνδέεται με τη σειρά της με το αίτημα των γυναικών για αναγνώριση της συμμετοχής τους στην ενεργητική διαμόρφωση αξιών, στα πολιτιστικά υποδείγματα και μάλιστα όχι μόνο στην πολιτιστική δράση αλλά και στο αποτέλεσμα: η κουλτούρα δηλαδή ως βιωμένη πραγματικότητα στο πεδίο της ατομικής - συλλογικής συνείδησης.

4 3. Βιτσιλάκη Χ., Γουβιάς Δ. (2007). Σχολείο και Δουλειά: Εμπειρική διερεύνηση της εφηβικής απασχόλησης. Αθήνα: Gutenberg. Η μελέτη αυτή παρουσιάζει τα πορίσματα διαχρονικής εμπειρικής έρευνας που διεξήχθη στην περιοχή της Δωδεκανήσου, μεταξύ 1995 και 2002, με στόχο την καταγραφή των χαρακτηριστικών της μαθητικής εργασίας, των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών φιλοδοξιών μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (γυμνάσιο & λύκειο), και τον προσδιορισμό των κυριότερων επεξηγητικών μεταβλητών που συμβάλλουν στη διαμόρφωση των παραπάνω. Τα στοιχεία αφορούν 962 μαθητές γυμνασίου και μαθητές λυκείου, για το δείγμα του και 1318 μαθητές γυμνασίου και 888 μαθητές λυκείου για το δείγμα του Τα βασικά πορίσματα της διαχρονικής αυτής μελέτης, ύστερα και από τη σύγκριση των δύο δειγμάτων, για γυμνάσιο και λύκειο, είναι τα εξής: (1) Γυμνάσιο. Όσον αφορά στην έμμισθη απασχόληση των μαθητών γυμνασίου, στοιχειοθετήθηκε ότι το ένα πέμπτο περίπου των μαθητών εργάζονται, και αυτοί φοιτούν κατά κύριο λόγο στο εσπερινό γυμνάσιο ή τα γυμνάσια των αγροτικών και των κοινωνικά υποβαθμισμένων περιοχών. Η οικογενειακή επιχείρηση είναι η κυρίαρχη μορφή επιχείρησης σε τέτοιες περιοχές, τουλάχιστον από άποψη αριθμού απασχολουμένων. Ακόμα και όπου ο μαθητής εργάζεται για κάποιο τρίτο πρόσωπο, το πιθανότερο είναι η εργασία αυτή να πραγματοποιείται στην επιχείρηση κάποιου γνωστού, ο οποίος και για λόγους οικονομικούς (χαμηλός μισθός, έλλειψη ασφαλιστικών εισφορών κλπ.) προτιμά την εφηβική εργασία, κυρίως σε χειρωνακτικές δουλειές επιπέδου ανειδίκευτου εργάτη. Σημαντικός παράγοντας για την ανάληψη έμμισθης απασχόλησης είναι και η επαγγελματική θέση των γονέων. Δεν εργάζονται σε μεγάλα ποσοστά τα παιδιά των ανωτέρων κοινωνικοοικονομικά στρωμάτων, πιθανότατα γιατί δεν συντρέχουν οι λόγοι της οικονομικής δυσπραγίας και της αναγκαιότητας συνδρομής του οικογενειακού εισοδήματος, ούτε υπάρχει η αναγκαιότητα μαθητείας σε

5 τέχνη ή επάγγελμα δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών επιστημόνων και ελευθέρων επαγγελματιών προτίθενται να σπουδάσουν. Όσο αφορά την επίδραση του εκπαιδευτικού επιπέδου των γονέων, φάνηκε ότι σε μεγαλύτερο ποσοστό εργάζονται τα παιδιά των «λιγότερο μορφωμένων» οικογενειών. Σχετικά με την έκταση της μαθητικής απασχόλησης, το πλέον σημαντικό στοιχείο είναι ότι τα παιδιά των πιο μορφωμένων πατέρων απασχολούνται για πολύ λιγότερες ώρες από ότι τα παιδιά πατέρων με λίγη μόρφωση. Επιπροσθέτως, διεφάνη ότι, σε γενικές γραμμές, όσο ομαλότερες είναι οι σχέσεις των μαθητών/τριών με τους γονείς τους, και όσο πιο απαιτητικοί είναι οι δεύτεροι για την εξασφάλιση υψηλών σχολικών επιδόσεων, τόσο λιγότερο οι πρώτοι εργάζονται. Αυτό, για τη μεν πρώτη διάσταση (ποιότητα σχέσεων με γονείς) μπορεί να εξηγηθεί από την υπόθεση ότι οι ομαλότερες σχέσεις γονέων - παιδιών σημαίνουν μια τάση των γονέων να «φροντίζουν» περισσότερο την (καλή) εκπαιδευτική πορεία των παιδιών τους, άρα να τους αποτρέπουν από οποιαδήποτε εργασιακή δραστηριότητα που θα μπορούσε να «αποδυναμώσει» τη σχολική τους επίδοση, ενώ για τη δεύτερη διάσταση (απαιτήσεις για εξασφάλιση υψηλής επίδοσης), μπορούμε να πούμε ότι επιβεβαιώνει τα πορίσματα της διεθνούς βιβλιογραφίας γύρω από τα «κίνητρα επιτυχίας» που δίνουν οι γονείς στα παιδιά τους κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής τους πορείας και τη σημασία τους για την υιοθέτηση φιλόδοξων εκπαιδευτικών και επαγγελματικών σχεδίων για το μέλλον. Τέλος φάνηκε ότι εκείνοι που δεν εργάζονται παρουσιάζονται γενικά πιο φιλόδοξοι (επιθυμούν να σπουδάσουν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, επιλέγουν ΑΕΙ περισσότερο από τα ΤΕΙ και έχουν μεγαλύτερη πεποίθηση για επιτυχία) από εκείνους που εργάζονται, όπως επίσης και εκείνοι που εργάζονται λιγότερο σε σχέση με εκείνους που εργάζονται περισσότερο. (2) Λύκειο. Όσον αφορά στους μαθητές λυκείου, διαπιστώθηκε ότι ένα αρκετά μεγάλο μέρος του μαθητικού πληθυσμού του λυκείου εργάζεται, ενώ ένα αξιοπρόσεκτο ποσοστό από αυτούς εργάζονται με πλήρη απασχόληση (άνω των 33 ωρών εβδομαδιαίως). Μπορεί μεν η δουλειά αυτή να είναι κατά κύριο λόγο περιστασιακή και να σχετίζεται με βοηθητική απασχόληση σε οικογενειακή ή/και συγγενική επιχείρηση,

6 αλλά αποτελεί ένα φαινόμενο αξιοσημείωτο, ιδίως αν λάβει κανείς υπόψη του τις ιδιαίτερα αυξημένες απαιτήσεις σε εξωσχολική μελέτη (π.χ. φροντιστηριακή προετοιμασία) που έχει επιβάλλει το λύκειο (ιδιαίτερα το Ενιαίο Λύκειο) σε μαθητές και οικογένειες. Υπήρχαν στα δείγματά μας ειδικότερες διαφυλικές διαφορές που είχαν να κάνουν τόσο με τους κύριους λόγους εργασίας όσο και τον τύπο εργασίας που εκτελούν τα δύο φύλα. Διαφορές στη μαθητική απασχόληση παρουσιάστηκαν επίσης στον τόπο διαμονής και τις ευρύτερες κοινωνικές συνθήκες των οικογενειών, καθώς και στην επίδραση της οικογενειακής κατάστασης. Το επάγγελμα γονέων είναι ένας σημαντικός διαφοροποιητικός παράγοντας, με τα παιδιά των κατωτέρων κοινωνικών στρωμάτων όπως αυτό προσδιορίζεται από το επάγγελμα του πατέρα ή της μητέρας να εργάζονται σε συγκριτικά μεγαλύτερα ποσοστά από ό,τι εκείνα των οποίων οι πατέρες ή μητέρες είναι επιστήμονες και ελεύθεροι επαγγελματίες, με σαφείς όμως τάσεις διαχρονικής εξομάλυνσης των διαφορών. Σχετικός παράγοντας με τον προαναφερθέντα είναι και το επίπεδο εκπαίδευσης των γονέων, με τα παιδιά των πιο μορφωμένων ανδρών ή γυναικών να εργάζονται λιγότερο, και όταν το ασκούν κάποια εργασία, αυτή να είναι περιστασιακή και για λόγους εξασφάλισης χαρτζιλικιού. Προέκυψε (ξανά) από τα δεδομένα μας ότι οι γονείς ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο στη ζωή των εφήβων, αλλά ταυτόχρονα έχουν απορρίψει τα αυταρχικά πρότυπα του παρελθόντος και δεν καταφεύγουν στο εξαναγκασμό ή τη βία για να πείσουν τα παιδιά τους για κάτι. μεγαλύτερος είναι αυτός τόσο λιγότερα είναι τα ποσοστά που δηλώνουν ότι εργάζονται. Όσο αφορά τη σχέση της μαθητικής εργασίας με μια σειρά μεταβλητών που περιέγραψαν τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές φιλοδοξίες των μαθητών/τριών, προέκυψε ότι έμμισθη απασχόληση, ενώ παλαιότερα διαφοροποιούσε σημαντικά την πρόθεση για ανώτερες σπουδές, και φαινόταν ότι η ενεργοποίηση στο χώρο της δουλειάς τείνει να περιορίζει την ανάπτυξη υψηλών εκπαιδευτικών προσδοκιών, στο νεότερο δείγμα μας φάνηκε ότι η έμμισθη απασχόληση «συμβαδίζει» με υψηλές εκπαιδευτικές και επαγγελματικές προσδοκίες όσο και αν αυτές ακόμα φαντάζουν αδιαμόρφωτες και συγκεχυμένες.

7 Το γενικότερο συμπέρασμα της μελέτης, αναφορικά με τις επιπτώσεις της απασχόλησης στα εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά των μαθητών, είναι ότι αυτές δεν είναι καθολικά αρνητικές ή θετικές, άλλωστε στο νεότερο δείγμα μας φάνηκε ότι η έμμισθη απασχόληση «συμβαδίζει» με υψηλές εκπαιδευτικές και επαγγελματικές προσδοκίες. Αυτές, όμως ακόμα φαντάζουν αδιαμόρφωτες και συγκεχυμένες και το κυριότερο διαφοροποιούνται ανάλογα με την κοινωνικο-οικονομική θέση και τάξη των εφήβων, με αποτέλεσμα η εργασία των εφήβων να λειτουργεί τελικά ως ένας ακόμα μηχανισμός αναπαραγωγής κοινωνικών ανισοτήτων.

8 4. Βιτσιλάκη, X., και Ευθυμίου, Η. (2007). Νέες Τεχνολογίες στην Εποχή της Παγκοσμιοποίησης: Μια Έμφυλη Προσέγγιση. Επιστημονική Σειρά Σπουδών Φύλου, Διευθύντρια Σειράς: Χρυσή Βιτσιλάκη.Αθήνα: Ατραπός. Οι νέες τεχνολογίες και οι εφαρμογές τους αποτελούν έναν αδιαμφισβήτητο παράγοντα διαμόρφωσης της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν σαφώς κοινωνικά προσδιορισμένες κατασκευές του ανθρώπινου πολιτισμού. Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας τις τελευταίες δεκαετίες αποτέλεσε την υλική βάση για πολύ σημαντικές κοινωνικοοικονομικές διεργασίες, όπως αυτής της αναφερόμενης ως «παγκοσμιοποίησης», επιδρώντας καταλυτικά σε όλες τις πλευρές της οικονομικής και κοινωνικής ζωής του ανθρώπου: από την παραγωγή και μεταφορά/διανομή αγαθών και υπηρεσιών έως την εξάπλωση και σταδιακή εδραίωση ομογενοποιημένων πολιτισμικών προτύπων. Όλες οι νέες μορφές επικοινωνίας, ψυχαγωγίας, εκπαίδευσης, απασχόλησης, κλπ, επηρεάζονται, στον ένα ή στον άλλο βαθμό, από την ανάπτυξη της τεχνολογίας γενικά, και των ΤΠΕ ειδικότερα. Ο στόχος της μετάβασης από την τυπική βιομηχανική κοινωνία του περασμένου αιώνα, στην κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης, όπως από πολλές πλευρές τίθεται, αντικειμενικά συνδέεται και με την τεχνολογική βάση των αντίστοιχων κοινωνικοοικονομικών δομών. Από πολιτικής πλευράς, η σύγχρονη τεχνολογία θεωρείται εργαλείο στην προσπάθεια επίτευξης σημαντικών κοινωνικών και οικονομικών στόχων, τόσο στις ανεπτυγμένες χώρες, όσο και στις αναπτυσσόμενες, με σκοπό την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη γενικά, και την άρση της περιθωριοποίησης κοινωνικών ομάδων ή κρατών ολόκληρων ειδικότερα. Έτσι, για παράδειγμα, μελετάται σε όλα τα επίπεδα το φαινόμενο του ψηφιακού χάσματος μεταξύ κρατών και κοινωνικών ομάδων και απαραίτητες πολιτικές για την άμβλυνσή του και την αντιμετώπιση των συνεπειών του. Στα πλαίσια των ανωτέρω διεργασιών, αναδεικνύεται το ζήτημα της κοινωνικής και οικονομικής θέση των δύο φύλων, και ιδιαίτερα των

9 γυναικών, δεδομένου ότι οι οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και τεχνολογικές εξελίξεις φαίνεται να επιδρούν με διαφορετικό τρόπο στα δύο φύλα πρωτίστως ως προς την ένταση των επιδράσεων που παρατηρούνται. Το τελευταίο σημαίνει ότι τα παραπάνω φαινόμενα μελετούνται τώρα ως προς τη διαφορετική επίδραση που έχουν σε άνδρες και γυναίκες, προσδιορίζοντας του κοινωνικούς εκείνους λόγους για τους οποίους αυτές οι επιδράσεις διαφοροποιούνται. Αλλά και αντίστροφα, η αντιμετώπιση σε παγκόσμιο επίπεδο της φτώχειας και των έντονων ανισοτήτων μεταξύ κρατών και κοινωνικών ομάδων, και επομένως η διασφάλιση των προϋποθέσεων για βιώσιμη ανάπτυξη, δεν μπορεί παρά να περνά μέσα από την εξασφάλιση της ενεργής και ισότιμης συμμετοχής των γυναικών στην κοινωνική και οικονομική ζωή. Η έμφυλη διάσταση του ψηφιακού χάσματος και το πρόβλημα της μέτρησής του, η θέση των δύο φύλων στους τομείς της τεχνολογικής έρευνας και η συμμετοχή τους στα σχετικά κέντρα λήψης αποφάσεων, καθώς και η θέση της γυναίκας στον ίδιο τον κλάδο των νέων τεχνολογιών ως εργαζόμενη, αποτελούν βασικές παραμέτρους της έμφυλης διάστασης του ρόλου των νέων τεχνολογιών σήμερα. Επίσης, οι νέες μορφές απασχόλησης και οι νέες εργασιακές σχέσεις που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες και το φαινόμενο της «εκθήλυνσης της εργασίας», διαμορφώνουν τους νέους όρους μιας έμφυλης πραγματικότητας ανοικτής προς κάθε κατεύθυνση: από την οικονομική και κοινωνική ενδυνάμωση των γυναικών μέχρι την περιθωριοποίησή τους και την ένταση των ανισοτήτων πάσης φύσεως. Η κοινωνική φύση της τεχνολογίας και του φύλου αποτελούν τη θεωρητική βάση της ανωτέρω προβληματικής και τα σχετικά συμπεράσματα αναμένεται να αξιοποιηθούν για τη διαμόρφωση πολιτικών και δράσεων άμεσης παρέμβασης από κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς.

10 5. Βιτσιλάκη, Χ., Φώκιαλη, Π. (επιμ.) (2007). Φύλο και Απασχόληση. Επιστημονική Σειρά Σπουδών Φύλου, Διευθύντρια Σειράς: Χρυσή Βιτσιλάκη. Αθήνα: Ατραπός. Ο συγκεκριμένος συλλογικός τόμος εστιάζει στην κοινωνική θέση των γυναικών στο χώρο της Αγοράς Εργασίας. Στο πλαίσιό της μελέτης αυτής γίνεται προσπάθεια, μέσω των επιμέρους κεφαλαίων, να διευκρινιστούν οι έμφυλοι ρόλοι, να εξεταστούν οι τρόποι με τους οποίους παράγεται και διαμορφώνεται η ανισότητα, και να συζητηθούν οι πολιτικές επιλογές αντιμετώπισης της ανισότητας. Καθώς οι άνθρωποι δεν καθορίζονται απλώς από την εργασία τους, δεν είναι δυνατό να αγνοηθούν οι επιδράσεις παραγόντων έξω από τον εργασιακό χώρο στη θέση και στην απόδοση ενός ανθρώπου στο εργασιακό του περιβάλλον. Για παράδειγμα αποτελεί ψευδαίσθηση η επιδίωξη της ισότητας στην εργασία χωρίς ταυτόχρονη επιδίωξη της ισότητας στην ευρύτερη κοινωνία και στην οικογένεια. Κατά συνέπεια μια εξέταση των ζητημάτων που αφορούν στις γυναίκες, στο φύλο και την εργασία πρέπει να είναι ολιστική και να απαντά σ ένα πλήθος ερωτημάτων που έχουν παράλληλα να κάνουν και με άλλες διαστάσεις όπως λ.χ. με το ρόλο της παραγωγικής εργασίας στη ζωή τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών. Στον συγκεκριμένο τόμο επιχειρείται να απαντηθούν σοβαρά ερωτήματα που άπτονται των έμφυλων σχέσεων και ιεραρχιών, έχοντας ωστόσο συναίσθηση πως θίγεται ένα περιορισμένο τμήμα των όψεων και της ποικιλίας που διέπει την απασχόληση και τις εκφάνσεις της από τη σκοπιά του φύλου.

11 6. Ευθυμίου, Η., Βιτσιλάκη, X. (2007). Νέες Μορφές Μάθησης και ο Ρόλος της Τεχνολογίας: Η περίπτωση της Εκπαίδευσης Εκπαιδευτικών. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη. Οι εκπαιδευτικοί σε κάθε σύστημα και βαθμίδα εκπαίδευσης, αποτελούν έναν κρίσιμο παράγοντα για την επίτευξη των προσδοκιών της κοινωνίας από την εκπαίδευση και την υλοποίηση των αντίστοιχων πολιτικών στόχων. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ αναγνωρίζεται ο ρόλος του «δασκάλου» και η ανάγκη της επαγγελματικής του ανάπτυξης και της ενεργητικής συμμετοχής του στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής σε όλα τα επίπεδα. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού και η δυνατότητα να επιτελέσει το έργο του αναπροσαρμόζονται διαρκώς κάτω από τις επιδράσεις του ευρύτερου κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος και των γενικότερων πολιτισμικών αλλαγών που συντελούνται. Η προσαρμογή της Εκπαίδευσης στο σύγχρονο περιβάλλον γίνεται πριν απ όλα με την αλλαγή στο περιεχόμενο και τους στόχους της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης του εκπαιδευτικού, καθώς και με τη διαμόρφωση αντίστοιχα νέων απαιτήσεων από το επάγγελμά του. Οι σχετικές εξελίξεις έχουν ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του ρόλου της επιμόρφωσης και της μετεκπαίδευσης σε σχέση με τη βασική εκπαίδευση, αναδεικνύοντας τη σημασία της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και της δια βίου μάθησης. Τα ανωτέρω ζητήματα εξετάζονται μέσα από τη γενικότερη προβληματική της εκπαίδευσης-μάθησης ενηλίκων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που αυτή έχει στο σύγχρονο κοινωνικό πλαίσιο της κοινωνίας της μάθησης. Στα πλαίσια αυτά, οι ΤΠΕ και ιδιαίτερα οι δικτυακές τεχνολογίες, αποτελούν σήμερα την τεχνολογική βάση για την ανάπτυξη νέων μορφών εκπαίδευσης/μάθησης που η συμβολή τους αναμένεται καθοριστική για την επίτευξη των πολύπλευρων στόχων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Η εκπαιδευτική τεχνολογία αποτελεί τη βάση για τη μετεξέλιξη της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε ηλεκτρονική μάθηση και τη διαμόρφωση νέων μορφών ανοιχτής μάθησης, αυτο-μάθησης, συνεργατικής μάθησης, ευέλικτης μάθησης, κοκ.

12 Η έρευνα διεθνώς μελετά τους όρους αποτελεσματικότητας των νέων αυτών μορφών εκπαίδευσης και ιδιαίτερα τον τρόπο αξιολόγησης της συμβολής των δικτυακών περιβαλλόντων μάθησης. Ανάλογα με τη φύση του εκπαιδευτικού προγράμματος και τις ενδιαφερόμενες ή άμεσα εμπλεκόμενες ομάδες, χρησιμοποιούνται διαφορετικά κριτήρια αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας αυτής. Σε κάθε περίπτωση η αξιολόγηση αυτή προσεγγίζεται σε μια συγκριτική βάση, σε σχέση πάντα με τα υφιστάμενα εκπαιδευτικά συστήματα και τις αδυναμίες που παρουσιάζουν, λαμβάνοντας υπόψη τους νέους στόχους που περιγράφτηκαν ανωτέρω. Η περιγραφή των χαρακτηριστικών των νέων μορφών ηλεκτρονικής μάθησης και η αναγνώριση των πλεονεκτημάτων ή μειονεκτημάτων που παρουσιάζουν, αποτελεί το πρώτο βήμα της συνολικής αξιολόγησής τους, ιδιαίτερα στο πεδίο της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών. Μια τέτοια μελέτη δεν μπορεί παρά να στηρίζεται στις απόψεις των ίδιων των εμπλεκομένων (εκπαιδευτικοί, επιμορφωτές, τεχνολόγοι εκπαίδευσης, στελέχη διοίκησης) που με βάση τις ιδιαίτερες προτεραιότητες και στόχους που έχουν, αναδεικνύουν - σε διαφορετικό ίσως βαθμό τα κριτήρια αξιολόγησης και τις αντίστοιχες ιεραρχήσεις τους, δίνοντας μια σαφή κατεύθυνση για τη χάραξη κατάλληλων πολιτικών στον τομέα αυτό.

13 7. Ευθυμίου, Η., Βιτσιλάκη, Χ. (2007). Η Σύγχρονη Εκπαίδευση και ο Ρόλος της Τεχνολογίας: Η περίπτωση της Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη.

14 8. Ράπτης, Ν., Βιτσιλάκη, Χ. (2007). Ηγεσία και Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων Η Ταυτότητα του Διευθυντή της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Αδελφών Κυριακίδη. Στη μελέτη αυτή εξετάζεται ένα σημαντικό και επίκαιρο θέμα που σχετίζεται με την ηγεσία και τη διοίκηση των εκπαιδευτικών μονάδων και την ταυτότητα του Έλληνα διευθυντή των σχολικών μονάδων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η εργασία αποτελείται από δύο μέρη, θεωρητικό και εμπειρικό. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται οι θεωρίες διοίκησης και τα διάφορα μοντέλα ηγεσίας που ίσχυσαν και ισχύουν σήμερα στη διοίκηση του σχολείου, κάνοντας ειδική αναφορά στο μοντέλο που επικρατεί στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας. Στο δεύτερο μέρος εκτίθενται η αφετηρία, ο στόχος και η μεθοδολογία της έρευνας. Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από διευθυντές όλης της χώρας και ως μεθοδολογικό εργαλείο χρησιμοποιείται το ερωτηματολόγιο. Η έρευνα καταλήγει σε πορίσματα που σκιαγραφούν την ταυτότητα του Έλληνα διευθυντή της σχολικής μονάδας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, προσφέροντας στους ειδικούς πρωτογενή δεδομένα για περαιτέρω διερεύνηση του θέματος.