ΟΔΗΓΌΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΎ 1272/2008/EK (CLP) ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ, ΤΗΝ ΕΠΙΣΉΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΊΑ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΏΝ ΟΥΣΙΏΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΙΓΜΆΤΩΝ

ΟΔΗΓΌΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΎ 1272/2008/EK (CLP) ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ, ΤΗΝ ΕΠΙΣΉΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΊΑ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΏΝ ΟΥΣΙΏΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΙΓΜΆΤΩΝ www.life-read.gr

ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ ΦΟΡΕΊΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉΣ 5 ΕΙΣΑΓΩΓΉ ΣΤΟΝ CLP 7 ΕΞΑΙΡΈΣΕΙΣ 7 ΡΌΛΟΙ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΏΣΕΙΣ 8 ΧΡΟΝΟΔΙΆΓΡΑΜΜΑ 9 ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΌ CLP 11 ΕΠΑΝΑΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΜΕΙΓΜΆΤΩΝ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ CLP ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΜΕΙΓΜΆΤΩΝ 13 ΕΠΙΣΉΜΑΝΣΗ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΌ CLP 23 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΕΠΙΣΉΜΑΝΣΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΊ ΚΑΝΌΝΕΣ ΕΠΙΣΉΜΑΝΣΗΣ ΥΠΟΧΡΕΏΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΠΟΊΗΣΗΣ & ΚΑΤΑΧΏΡΗΣΗΣ 31 ΚΑΤΆΛΟΓΟΣ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΉΜΑΝΣΗΣ (ΆΡΘΡΟ 42) 31 ΚΟΙΝΟΠΟΊΗΣΗ 31 ΥΠΟΧΡΈΩΣΗ ΚΑΤΑΧΏΡΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΜΧΠ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 33 11 23 26 32 ΠΑΡΆΡΤΗΜΑ 1 (ΔΗΛΏΣΕΙΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΌΤΗΤΑΣ Η) ΠΑΡΆΡΤΗΜΑ 2 (ΔΗΛΏΣΕΙΣ ΠΡΟΦΥΛΆΞΕΩΝ P) 33 36 3

ΤΟ ΠΑΡΌΝ ΈΓΓΡΑΦΟ ΠΕΡΙΈΧΕΙ ΟΔΗΓΊΕΣ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΌ 1272/2008/ΕΚ (CLP) ΚΑΙ ΕΞΗΓΕΊ ΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΏΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΟΡΡΈΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΌ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΡΌΠΟ ΕΚΠΛΉΡΩΣΗΣ ΤΟΥΣ. ΩΣΤΌΣΟ ΥΠΕΝΘΥΜΊΖΕΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΧΡΉΣΤΕΣ ΌΤΙ ΤΟ ΚΕΊΜΕΝΟ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΏΝ ΕΊΝΑΙ Η ΜΌΝΗ ΑΥΘΕΝΤΙΚΉ ΑΝΑΦΟΡΆ ΚΑΙ ΌΤΙ ΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΊΕΣ ΣΤΟ ΠΑΡΌΝ ΈΓΓΡΑΦΟ ΔΕΝ ΣΥΝΙΣΤΟΎΝ ΝΟΜΙΚΉ ΣΥΜΒΟΥΛΉ. ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΎΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ READ ΔΕΝ ΦΈΡΟΥΝ ΚΑΜΊΑ ΕΥΘΎΝΗ ΌΣΟΝ ΑΦΟΡΆ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΑΡΌΝΤΟΣ ΕΓΓΡΆΦΟΥ. ΦΟΡΕΊΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΉΣ SUSTCHEM ENGINEERING ΕΠΕ www.sustchem.gr 3ης Σεπτεμβρίου 144 Αθήνα 11251 Ε-mail: info@suschem.gr, τηλ. 210 8252510-4 Εξειδικευμένη συμβουλευτική και μελετητική εταιρεία με σημαντική εμπειρία στη Χημική νομοθεσία (REACH, CLP, έκδοση SDS, νομοθεσίες προϊόντων), στην μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων, τη βιομηχανική ασφάλεια (SEVEZO, ΑΤΕΧ, πυροπροστασία, Ασφάλεια και Υγιεινή), στην προστασία του περιβάλλοντος (Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, αδειοδοτήσεις έργων, χαρακτηρισμός βιομηχανικών αποβλήτων), στη Βιώσιμη Ανάπτυξη (αποτύπωμα άνθρακα, νερού, eco label) κλπ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ www.haci.gr Βασιλέως Ηρακλείου 8-106 82 Αθήνα, e-mail: haci@otenet.gr, τηλ. 210-9213259 O Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών ιδρύθηκε το 1994 με πρωτοβουλία των μεγαλύτερων επιχειρήσεων της χημικής βιομηχανίας. Εκφράζει το συλλογικό όραμα των μελών του- επιχειρήσεων της χημικής βιομηχανίας που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Η Χημική βιομηχανία εκτός από τα προϊόντα που απευθύνονται στους καταναλωτές και επαγγελματίες χρήστες, υποστηρίζει σχεδόν όλους τους κλάδους της βιομηχανίας και δίνει καινοτομικές λύσεις: Στα θέματα που απασχολούν την κοινωνία, όπως η κλιματική αλλαγή, η 4 5

υγεία, το περιβάλλον, η εξοικονόμηση ενέργειας κ.ά. Συμβάλλει στην απασχόληση με ποιοτικές θέσεις εργασίας και στο εμπορικό ισοζύγιο με τις εξαγωγές προϊόντων με προτιθέμενη αξία. Τοποθετεί στην αγορά ασφαλή προϊόντα και σύννομα προς τις απαιτήσεις του κανονισμού REACH και της λοιπής χημικής νομοθεσίας Ο ΣΕΧΒ από το 1994 υιοθέτησε και εφαρμόζει με επιτυχία το πρόγραμμα της ΥΠΕΥΘΥΝΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ (RESPONSIBLE CARE) για την ασφάλεια και υγιεινή στους χώρους εργασίας, την προστασία του περιβάλλοντος και του καταναλωτή. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ ΒΕΡΝΙΚΙΩΝ ΜΕΛΑΝΩΝ www.hellenicpaints.gr Βασιλέως Ηρακλείου 8-106 82 Αθήνα, e-mail: grpaints@otenet.gr, τηλ. 210-9213259 Η Πανελλήνια Ένωση Βιομηχανιών Χρωμάτων Βερνικιών Μελανών εκπροσωπεί τις επιχειρήσεις που παράγουν χρώματα, βερνίκια και μελάνια στην Ελλάδα. Τα μέλη της παράγουν άνω του 80% της ελληνικής παραγωγής. Ιδρύθηκε το 1960 και έχει διαγράψει μια ιστορική διαδρομή παράλληλη προς την σημαντική ανάπτυξη που γνώρισε ο κλάδος. Είναι μέλος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και του Συνδέσμου Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών (ΣΕΧΒ).Είναι πλήρες μέλος της Πανευρωπαϊκής ομοσπονδίας Βιομηχανιών Χρωμάτων Βερνικιών Μελάνων (CEPE) που εκπροσωπεί άνω του 85% της ευρωπαϊκής βιομηχανία. ΒΑΣΙΚΈΣ ΈΝΝΟΙΕΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΎ CLP ΕΙΣΑΓΩΓΉ ΣΤΟΝ CLP Ο Κανονισμός 1272/2008/EK CLP είναι ο νέος Κανονισμός για την ταξινόμηση, επισήμανση και την συσκευασία χημικών ουσιών και μειγμάτων. Ο Κανονισμός CLP σταδιακά θα τροποποιήσει και εν τέλει θα καταργήσει την προγενέστερη νομοθεσία για την ταξινόμηση και επισήμανση των χημικών ουσιών και μειγμάτων. Συγκεκριμένα η οδηγία 67/548/ΕΟΚ και η Οδηγία 99/45/ΕΚ καταργούνται την 1 η Ιουνίου του 2015. Ο λόγος ύπαρξης του νέου Κανονισμού CLP είναι η ενσωμάτωση του παγκόσμιου εναρμονισμένου συστήματος GHS για την ταξινόμηση, επισήμανση και συσκευασία ουσιών και μειγμάτων στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο τη διευκόλυνση του παγκόσμιου εμπορίου και την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος. Ο Κανονισμός CLP θα είναι παρόμοιος αλλά δεν ταυτίζεται πλήρως με το GHS. ΕΞΑΙΡΈΣΕΙΣ ΑΠΌ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΌ CLP Ο κανονισμός CLP δεν εφαρμόζεται στις παρακάτω περιπτώσεις Ραδιενεργές ουσίες και μείγματα Ουσίες και μείγματα που βρίσκονται υπό τελωνειακή επιτήρηση Μη απομονωμένα ενδιάμεσα προϊόντα Απόβλητα όπως ορίζονται στην Οδηγία 2006/12/ΕΚ Φαρμακευτικά και κτηνιατρικά φαρμακευτικά προϊόντα Καλλυντικά Ιατροτεχνολογικά προϊόντα Τρόφιμα και ζωοτροφές συμπεριλαμβανομένων προσθέτων και αρτυματικών υλών ΡΌΛΟΙ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΏΣΕΙΣ Οι υποχρεώσεις των προμηθευτών ουσιών ή μειγμάτων σύμφωνα με τον CLP εξαρτώνται κυρίως από το ρόλο της ουσίας ή του μείγματος μέσα στην αλυσίδα εφοδιασμού. Επομένως, είναι εξαιρετικά σημαντικό να προσδιορίσετε το ρόλο σας σύμφωνα με τον CLP. ΡΌΛΟΙ Παρασκευαστής: είναι το φυσικό ή το νομικό πρόσωπο το οποίο είναι εγκατεστημένο στην Κοινότητα και παρασκευάζει μια ουσία εντός της κοινότητας. Εισαγωγέας: είναι το φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο είναι εγκατεστημένο στην κοινότητα και είναι υπεύθυνο για την εισαγωγή 6 7

Μεταγενέστερος χρήστης: είναι το φυσικό ή το νομικό πρόσωπο το οποίο είναι εγκατεστημένο στη κοινότητα και χρησιμοποιεί μία ουσία είτε υπό καθαρή μορφή είτε σε μείγμα κατά τη βιομηχανική ή επαγγελματική του δραστηριότητα. Ο διανομέας και ο καταναλωτής δεν είναι μεταγενέστεροι χρήστες. Διανομέας: είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο είναι εγκατεστημένο στην κοινότητα, συμπεριλαμβανομένου του εμπόρου λιανικής πώλησης, και απλώς αποθηκεύει και διαθέτει σε τρίτους στην αγορά μία ουσία είτα υπό καθαρή μορφή είτε σε μείγμα. ΥΠΟΧΡΕΏΣΕΙΣ Οι παρασκευαστές, οι εισαγωγείς και οι μεταγενέστεροι χρήστες ταξινομούν, επισημαίνουν και συσκευάζουν τις ουσίες ή τα μείγματα πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά (άρθρο 4). Οι παρασκευαστές και οι εισαγωγείς εφόσον διαθέτουν στην αγορά επικίνδυνες ουσίες πρέπει επιπλέον να κοινοποιούν (άρθρο 40) κάποιες πληροφορίες, στον Οργανισμό Χημικών (ECHA). Οι κοινοποιημένες πληροφορίες θα συμπεριληφθούν αργότερα στο Ευρετήριο Ταξινόμησης Επισήμανσης (C&L inventory) από τον ECHA. Οι παρασκευαστές, οι εισαγωγείς και οι μεταγενέστεροι χρήστες παρέχουν όπου απαιτείται ΔΔΑ με σωστή ταξινόμηση και επισήμανση (CLP). Οι παρασκευαστές, εισαγωγείς, μεταγενέστεροι χρήστες και διανομείς πρέπει να συγκεντρώνουν και να διατηρούν διαθέσιμες όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την ταξινόμηση σύμφωνα με το CLP για τουλάχιστον 10 έτη από την τελευταία φορά που έχουν προμηθεύσει την ουσία ή το μείγμα (άρθρο 49) Οι διανομέας και οι λιανοπωλητές: Επισημαίνουν και συσκευάζουν τις ουσίες και τα μείγματα σύμφωνα με το CLP.Δεν υποχρεούνται να ταξινομούν ο ίδιοι τις ουσίες ή τα μείγματα αλλά μπορούν να πάρουν την ταξινόμηση από άλλον φορέα της αλυσίδας εφοδιασμού, εφόσον δεν τροποποιούν τη σύνθεση. ΕΙΔΙΚΈΣ ΠΕΡΙΠΤΏΣΕΙΣ Οι επανασυσκευάζοντες π.χ. από μία μεγάλη συσκευασία σε πολλές μικρές θεωρούνται μεταγενέστεροι χρήστες για τον CLP.Μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ταξινόμηση από άλλον φορέα της αλυσίδας εφοδιασμού εφόσον δεν αλλάζουν τη σύνθεση της ουσίας ή του μείγματος που επανασυσκευάζουν. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να ελέγχουν αν η ετικέτα και η συσκευασία είναι σύμφωνα με το CLP. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η ετικέτα πρέπει να αντικατασταθεί. Οι ανακυκλωτές ουσιών ή μειγμάτων: Οι ανακυκλωμένες ουσίες και μείγματα χειρίζονται στο CLP όπως και οι άλλες ουσίες και μείγματα. Ταξινομούνται και κοινοποιούνται εκτός αν ο παραγωγός τους έχει ήδη υποβάλλει καταχώριση REACH και έχει συμπεριλάβει τις πληροφορίες που απαιτούνται για την κοινοποίηση στο φάκελο καταχώρησης. Οι επαγγελματίες τελικοί χρήστες Π.χ. Προσωπικό καθαριότητας, ελαιοχρωματιστές, χειροτέχνες, αυτός που χρησιμοποιεί χρώματα ασβέστη ή καθαριστικά στα πλαίσια της Επαγγελματικής του δραστηριότητας και οι βιομηχανικοί τελικοί χρήστες που χρησιμοποιούν ουσίες ή μείγματα τα οποία προμηθεύονται σαν βοηθητικά της διαδικασίας αλλά δεν τα καταναλώνουν στη βιομηχανική τους δραστηριότητα Π.χ. Αυτοί που καθαρίζουν την επιφάνεια πριν την ηλεκτρόλυση ή οι χρήστες λιπαντικών για αλυσοπρίονα Δεν έχουν υποχρεώσεις στο CLP. Πρέπει όμως να σέβονται την ετικέτα και τα ΔΔΑ που τους έχουν διατεθεί. Επίσης πρέπει να συμμορφωνονται με τις υποχρεώσεις του μεταγενέστερου χρήστη (τίτλος V του REACH) για τον ασφαλή χειρισμό και χρήση των ουσιών και μειγμάτων ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΆΜΜΑΤΑ Ο Κανονισμός CLP τέθηκε σε ισχύ στις 20 Ιανουαρίου 2009. Από την 1η Δεκεμβρίου 2010 η Οδηγία DSD (Dangerous substances Directive) σταμάτησε να ισχύει για την ταξινόμηση και επισήμανση των ουσιών. Η επισήμανση των ουσιών που διατίθεντο στην αγορά μετά από την 1η Δεκεμβρίου έπρεπε να ήταν υποχρεωτικά με CLP. Έναρξη ισχύος CLP ΟΥΣΙΕΣ Τ/Ε/Σ με υπάρχον σύστημα 20.1.2009 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ - ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ - ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΟΥΣΙΕΣ στα ράφια, Τ/Ε/Σ με υπάρχον σύστημα ΟΥΣΙΕΣ Τ/Ε/Σ με υπάρχον σύστημα 1.12.2010 Κανονισμός CLP Τ/Ε/Σ με CLP ΟΥΣΙΕΣ στα ράφια, Τ/Ε/Σ με υπάρχον σύστημα Τ/Ε/Σ με CLP 1.12.2012 1.6.2015 1.6.2017 ΑΠΌ ΤΗΝ 1Η ΙΟΥΝΊΟΥ 2015 1. Οι ουσίες πρέπει να ταξινομούνται μόνο σύμφωνα με τον CLP. 2. Τα μείγματα πρέπει να ταξινομούνται, να επισημαίνονται και να συσκευάζονται μόνο σύμφωνα με τον CLP, αλλά τα μείγματα που έχουν ήδη ταξινομηθεί, επισημανθεί και συσκευαστεί σύμφωνα με την DPD (Dangerous Preparation Directive) και έχουν διατεθεί στην αγορά (βρίσκονται δηλαδή «στα ράφια») πριν από τη 1η Ιουνίου 2015, θα πρέπει απλώς να επισημανθούν και να συσκευαστούν εκ νέου μέχρι την 1η Ιουνίου 2017 3. Η ταξινόμηση ουσιών και μειγμάτων σύμφωνα με τον CLP πρέπει να αναγράφεται στο Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας. 4. H Οδηγία 67/548/ΕΟΚ και η Οδηγία 99/45/ΕΚ καταργούνται την 1η Ιουνίου 2015 8 9

ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΌ CLP ΕΠΑΝΑΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΜΕΙΓΜΆΤΩΝ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ CLP Από την 1η Ιουνίου 2015 ο Κανονισμός CLP θα είναι η μοναδική νομοθεσία για την ταξινόμηση και την επισήμανση των χημικών. Οι εισαγωγείς, παρασκευαστές και μεταγενέστεροι χρήστες πρέπει φροντίσουν να έχουν ταξινομήσει τα μείγματα που διαθέτουν στη αγορά πριν παρέλθει η ημερομηνία ολοκληρωτικής εφαρμογής. Ο Κανονισμός CLP παρουσιάζει σημαντικές διαφορές σε σχέση με την προηγούμενη νομοθεσία ταξινόμησης και επισήμανσης χημικών ουσιών και μειγμάτων (Οδηγίες DSD, DPD). Συνεπώς είναι απαραίτητη η ταξινόμηση των μειγμάτων σύμφωνα με τα κριτήρια του CLP και όχι η απλή μετατροπή από το παλιό σύστημα στον CLP. Κατά την επαναξινόμηση σύμφωνα με τον CLP μπορούν να ακολουθηθούν τα παρακάτω βήματα: 1. Παραλαβή επικαιροποιημένων Δελτίων δεδομένων Ασφαλείας από τους προμηθευτές 2. Έλεγχος ευρετηρίου ταξινόμησης επισήμανσης με σκοπό την ενημέρωση της ταξινόμησης ουσιών από άλλους προμηθευτές. 3. Χρήση των εναρμονισμένων ταξινομήσεων, των ειδικών ορίων συγκέντρωσης και των πολλαπλασιαστικών συντελεστών. Ταξινόμηση σύμφωνα με τον CLP H ταξινόμηση των ουσιών και των μειγμάτων γίνεται σύμφωνα με τον τίτλο ΙΙ του Κανονισμού. Υπεύθυνοι για τον προσδιορισμό των κινδύνων των ουσιών και των μειγμάτων, καθώς και για τη λήψη απόφασης για την ταξινόμησή τους, είναι οι παρασκευαστές, οι εισαγωγείς και οι μεταγενέστεροι χρήστες των ουσιών ή μειγμάτων. Ο CLP εισάγει τις έννοιες της τάξης και κατηγορίας κινδύνου. Τάξη κινδύνου είναι η φύση του κινδύνου από φυσικούς παράγοντες, του κινδύνου για την υγεία ή του κινδύνου για το περιβάλλον Κατηγορία κινδύνου είναι η υποδιαίρεση των κριτηρίων εντός κάθε τάξης κινδύνου με προσδιορισμό της σοβαρότητας του κινδύνου. 10 11

ΤΆΞΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΊΕΣ ΚΙΝΔΎΝΟΥ ΤΟΥ CLP ΚΊΝΔΥΝΟΙ ΑΠΌ ΦΥΣΙΚΟΎΣ ΠΑΡΆΓΟΝΤΕΣ Εκρηκτικά (Ασταθή εκρηκτικά, υποδιαιρέσεις 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, και 1.6) Εύφλεκτα αέρια (κατηγορία 1 και 2) Εύφλεκτα αερολύματα (κατηγορία 1 και 2) Οξειδωτικά αέρια (κατηγορία 1) Αέρια υπό πίεση (συμπιεσμένο αέριο, υγροποιημένο αέριο, υγροποιημένο αέριο σε ψύξη, αέριο ως διάλυμα) Εύφλεκτα υγρά (κατηγορία 1, 2 και 3) Εύφλεκτα στερεά (κατηγορία 1 και 2) Αυτοαντιδρώσες ουσίες και μείγματα (τύπος A, B, C, D, E, F, & G) (τύποι A και B) Πυροφορικά υγρά (κατηγορία 1) Πυροφορικά στερεά (κατηγορία 1) Αυτοθερμαινόμενες ουσίες και μείγματα (κατηγορία 1 και 2) Ουσίες και μείγματα που σε επαφή με το νερό εκλύουν εύφλεκτα αέρια (κατηγορίες 1, 2 και 3) Οξειδωτικά υγρά (κατηγορίες 1, 2 και 3) (Κατ. 1 και 2) Οξειδωτικά στερεά (κατηγορίες 1, 2 και 3) (Κατ. 1 και 2) Οργανικά υπεροξείδια (τύποι A, B, C, D, E, F & G) (τύποι A ως F) Διαβρωτικά μετάλλων (κατηγορία 1) ΚΊΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΊΑ Οξεία τοξικότητα (κατηγορία 1, 2, 3 και 4) Διάβρωση/ερεθισμός του δέρματος, (κατηγορίες 1A, 1B, 1C και 2) Σοβαρή οφθαλμική βλάβη/ερεθισμός των οφθαλμών, (κατηγορία 1 και 2) Ευαισθητοποίηση του αναπνευστικού ή του δέρματος (κατηγορία 1) Μεταλλαξιγένεση γεννητικών κυττάρων, (κατηγορίες 1A, 1B, και 2) Καρκινογένεση, (κατηγορίες 1A, 1B, και 2) Τοξικότητα στην αναπαραγωγή (κατηγορίες 1A, 1B, και 2) συν επιπλέον κατηγορία για την επίδραση στη γαλουχία ή μέσω αυτής Ειδική τοξικότητα στα όργανα-στόχους (STOT) μία εφάπαξ έκθεση ((κατηγορία 1, 2) και κατηγορία 3 μόνο για νάρκωση και ερεθισμό αναπνευστικής οδού) Ειδική τοξικότητα στα όργανα-στόχους (STOT) επανειλημμένη έκθεση (κατηγορία 1 και 2) Κίνδυνος αναρρόφησης (κατηγορία 1) ΚΊΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ Επικίνδυνο για το υδάτινο περιβάλλον (οξείας τοξικότητας κατηγορίας 1, χρόνιας τοξικότητας κατηγορίας 1, 2, 3, και 4) Επικίνδυνο για τη στοιβάδα του όζοντος ΟΛΕΣ οι ουσίες και τα μείγματα που πληρούν τα κριτήρια μιας ή περισσότερων τάξεων κινδύνων του CLP θεωρούνται επικίνδυνες/α (hazardous). Αυτόνομη ταξινόμηση Συλλογή διαθέσιμων πληροφοριών Αξιολόγηση της επάρκειας και της αξιοπιστίας των πληροφοριών Επισκόπηση των πληροφοριών σε σύγκριση με τα κριτήρια της ταξινόμησης Απόφαση σχετικά με την ταξινόμηση Εναρμονισμένη Ταξινόμηση Σε ορισμένες περιπτώσεις, η απόφαση σχετικά με την ταξινόμηση μίας χημικής ουσίας λαμβάνεται σε επίπεδο Κοινότητας. Οι προμηθευτές της αντίστοιχης ουσίας ή μείγματος υποχρεούνται να εφαρμόζουν την εν λόγω εναρμονισμένη ταξινόμηση και επισήμανση. Οι εναρμονισμένες ταξινομήσεις περιλαμβάνονται στον Πίνακα 3.1 του Παραρτήματος VI. Όρια συγκέντρωσης Τα ειδικά όρια συγκέντρωσης και τα γενικά όρια συγκέντρωσης είναι όρια που αποδίδονται σε μια ουσία τα οποία υποδηλώνουν κατώτατο όριο στο οποίο ή πάνω από το οποίο η παρουσία της εν λόγω ουσίας σε κάποια άλλη ουσία ή σε ένα μείγμα υπό μορφή προσδιορισμένης πρόσμειξης, προσθέτου ή επιμέρους συστατικού οδηγεί στην ταξινόμηση ουσίας ή μείγματος ως επικίνδυνου. ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΜΕΙΓΜΆΤΩΝ Γενικές Αρχές Ταξινόμηση ως προς τις φυσικοχημικές ιδιότητες Γενικά και για τις ουσίες και τα μείγματα τα δεδομένα που απαιτούνται για την ταξινόμηση ως προς τους φυσικούς παράγοντες είναι αποτελέσματα δοκιμών. Από τον Ιανουάριο του 2014 οι δοκιμές πρέπει να γίνονται σύμφωνα με κάποιο αναγνωρισμένο σύστημα ποιότητας (GLP, EN ISO, κλπ). Η πλειονότητα των μεθόδων δοκιμής που εφαρμόζονται για την παραγωγή των δεδομένων για την ταξινόμηση περιγράφονται στο Εγχειρίδιο : UN Manual of Tests and Criteria (εκδόσεις UNECE, 4η έκδοση 2003) που χρησιμοποιείται κυρίως για την ταξινόμηση για τις μεταφορές. Η ταξινόμηση ως προς τους κινδύνους για την υγεία ή το περιβάλλον γίνεται με τους εξής τρόπους: 1. Όταν υπάρχουν δεδομένα για το μείγμα ως έχει, χρησιμοποιώντας τα κριτήρια για τις ουσίες. 2. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από παρόμοια μείγματα (αρχές παρεκβολής). 3. Σύμφωνα με την συμβατική μέθοδο με τη χρήση αλγορίθμων γενικών και ειδικών ορίων συγκέντρωσης. Πολλαπλασιαστικός Συντελεστής Μ Κατά την ταξινόμηση του ουσιών στην κατηγορία 1 οξέος κινδύνου και/ή στην κατηγορία 1 χρόνιου κινδύνου, απαιτείται παράλληλα η ένδειξη του κατάλληλου συντελεστή Μ 12 13

ΤΙΜΉ L(E)C50 0,1 < L(E)C50 1 1 0,01 < L(E)C50 0,1 10 0,001 < L(E)C50 0,01 100 0,0001 < L(E)C50 0,001 1 000 0,00001 < L(E)C50 0,0001 10 000 ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΌΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΉΣ (M) Τιμές διαχωρισμού Οι τιμές διαχωρισμού δηλώνουν πότε η παρουσία μιας ουσίας πρέπει να ληφθεί υπόψη για την ταξινόμηση ενός μείγματος. Οι τιμές διαχωρισμού φαίνονται στον παρακάτω πίνακα ΕΊΔΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΌΤΗΤΑΣ Οξεία Τοξικότητα Κατηγορία 1-3 0,1% Οξεία Τοξικότητα Κατηγορία 4 1% Διάβρωση του δέρματος/ερεθισμός 1% Σοβαρή Οφθαλμική Βλάβη/Ερεθισμός των οφθαλμών 1% Επικίνδυνο για το υδάτινο περιβάλλον Οξεία Κατηγορία 1 0,1/Μ Χρόνια Κατηγορία 1 0,1/Μ Χρόνια Κατηγορία 2-4 1% ΤΙΜΉ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΎ Χρήση του παραρτήματος VII Το παράρτημα VII παρέχει πίνακα μετάφρασης για παρασκευαστές, εισαγωγείς και μεταγενέστερους χρήστες για τη μετάφραση των ταξινομήσεων DSD ή DPD σε ταξινομήσεις του CLP. Η χρήση του παραρτήματος VII επιτρέπει την απόδοση ταξινόμησης CLP στις ουσίες ή τα μείγματά αντί να πραγματοποιηθεί εξαρχής ταξινόμηση σύμφωνα με τον Τίτλο II του CLP όπου υπάρχει απευθείας αντιστοιχία μεταξύ DSD-CLP. Η χρήση του παραρτήματος VII δεν πρέπει να γίνεται στη περίπτωση μειγμάτων όπου η ταξινόμηση έχει γίνει σύμφωνα με τη συμβατική μέθοδο της DPD διότι θα οδηγήσει σε εσφαλμένα αποτελέσματα ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΟΞΕΊΑ ΤΟΞΙΚΌΤΗΤΑ Η ταξινόμηση πραγματοποιείται βάσει των συγκεντρώσεων των συστατικών και της εκτίμησης της οξείας τοξικότητας (ΑΤΕ) όπου Υπολογισμός ΑΤΕ μείγματος: Ci= συγκέντρωση συστατικού i n= αριθμός συστατικών ΑΤΕi = εκτίμηση οξείας τοξικότητας του συστατικού i Η ΑΤΕi προσδιορίζεται για κάθε συστατικό είτε με την χρήση της τιμής LD50 ή LC50 εφόσον αναφέρεται στο Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας του συστατικού είτε χρησιμοποιώντας τον παρακάτω πίνακα: Εφόσον προσδιοριστεί το ATE mix η ταξινόμηση του μείγματος γίνεται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: ΟΔΌΣ ΈΚΘΕΣΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΊΑ 1 ΚΑΤΗΓΟΡΊΑ 2 ΚΑΤΗΓΟΡΊΑ 3 ΚΑΤΗΓΟΡΊΑ 4 Από του στόματος (mg/kg σωματικού βάρους) Βλέπε σημείωση α) σημείωση β) Διά του δέρματος (mg/kg σωματικού βάρους) Βλέπε σημείωση α) σημείωση β) Αέρια [ppmv (1)] Βλέπε: σημείωση α) σημείωση β) σημείωση γ) Ατμοί (mg/l) Βλέπε: σημείωση α) σημείωση β) σημείωση γ) σημείωση δ) Σκόνες και σταγονίδια (mg/l) Βλέπε: σημείωση α) σημείωση β) σημείωση γ) ΤΆΞΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΊΕΣ ΚΙΝΔΎΝΟΥ ΤΟΥ CLP ΟΔΟΊ ΈΚΘΕΣΗΣ Από του στόματος (mg/kg σωματικού βάρους) Διά του δέρματος (mg/kg σωματικού βάρους) Αέρια (ppmv) Ατμοί (mg/l) Σκόνη/σταγονίδια (mg/l) ATE 5 5 < ATE 50 50 < ATE 300 300 < ATE 2 000 ATE 50 50 < ATE 200 200 < ATE 1 000 ATE 100 100 < ATE 500 500 < ATE 2 500 1 000 < ATE 2 000 2 500 < ATE 20 000 ATE 0,5 0,5 < ATE 2 2,0 < ATE 10 10,0 < ATE 20 ATE 0,05 0,05 < ATE 0,5 0,5 < ATE 1 1,0 < ATE 5 ΚΑΤΗΓΟΡΊΑ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗΣ Ή ΕΚΤΊΜΗΣΗ ΠΕΔΊΟΥ ΤΙΜΏΝ ΟΞΕΊΑΣ ΤΟΞΙΚΌΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΠΡΟΈΚΥΨΑΝ ΑΠΌ ΠΕΙΡΆΜΑΤΑ 0 < Κατηγορία 1 5 5 < Κατηγορία 2 50 50 < Κατηγορία 3 300 300 < Κατηγορία 4 2 000 0 < Κατηγορία 1 50 50 < Κατηγορία 2 200 200 < Κατηγορία 3 1 000 1 000 < Κατηγορία 4 2 000 0 < Κατηγορία 1 100 100 < Κατηγορία 2 500 500 < Κατηγορία 3 2 500 2 500 < Κατηγορία 4 20 000 0 < Κατηγορία 1 0,5 0,5 < Κατηγορία 2 2,0 2,0 < Κατηγορία 3 10,0 10,0 < Κατηγορία 4 20,0 0 < Κατηγορία 1 0,05 0,05 < Κατηγορία 2 0,5 0,5 < Κατηγορία 3 1,0 1,0 < Κατηγορία 4 5,0 ΣΗΜΕΙΑΚΉ ΕΚΤΊΜΗΣΗ ΟΞΕΊΑΣ ΤΟΞΙΚΌΤΗΤΑΣ ΜΕΤΆ ΤΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΉ (ΒΛ. ΣΗΜΕΊΩΣΗ 1) 0,5 5 100 500 5 50 300 1 100 10 100 700 5 000 0,05 0,5 3 11 0,005 0,05 0,5 1,5 14 15

ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΟΒΑΡΉ ΔΙΆΒΡΩΣΗ/ΕΡΕΘΙΣΜΌ ΤΟΥ ΔΈΡΜΑΤΟΣ Η ταξινόμηση μειγμάτων για την διάβρωση/ερεθισμό του δέρματος βασίζεται στην θεωρία της προσθετικότητας. Εφόσον σε ένα μείγμα περιέχεται ένα συστατικό ή περισσότερα που είναι ταξινομημένο/α ως διαβρωτικά ή ερεθιστικά σε συγκέντρωση <1% (διαβρωτικό) ή <3% (ερεθιστικό) το μείγμα ταξινομείται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: ΆΘΡΟΙΣΜΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΏΝ ΠΟΥ ΈΧΟΥΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΆΓΕΤΑΙ ΤΗΝ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ ΩΣ: Μη αναστρέψιμες οφθαλμικές βλάβες Αναστρέψιμες οφθαλμικές βλάβες ΆΘΡΟΙΣΜΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΏΝ ΠΟΥ ΈΧΟΥΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: Διαβρωτικό για το δέρμα Κατ. 1 ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΆΓΕΤΑΙ ΤΗΝ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ ΩΣ: Ερεθιστικό για το δέρμα Κατ. 2 Κατηγορία οφθαλμικών επιπτώσεων 1 ή κατηγορία διαβρωτικών για το δέρμα 1Α ή 1Β ή 1Γ Κατηγορία 1 Κατηγορία 2 3% 1% αλλά <3% Κατηγορία οφθαλμικών επιπτώσεων 2 10% Διαβρωτικό για το δέρμα (Κατηγορίες 1A, 1B, 1Γ) 5 % 1 % αλλά < 5 % (10*κατηγορία οφθαλμικών επιπτώσεων 1)+κατηγορία οφθαλμικών επιπτώσεων 2 10% Ερεθιστικό για το δέρμα Κατηγορία 2 10 % (10 x διαβρωτικό για το δέρμα Κατηγορία 1A, 1B, 1Γ) + Ερεθιστικό για το δέρμα Κατηγορία 2 10 % Tip and Trick Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις περιπτώσεις που δεν εφαρμόζεται η αρχή της προσθετικότητας. Για παράδειγμα στα μείγματα που περιέχουν ισχυρά οξέα ή βάσεις η τιμή ph είναι καλύτερος δείκτης διάβρωσης από ότι τα όρια συγκέντρωσης. Συγκεκριμένα θεωρείται ότι ένα μείγμα ταξινομείται ως διαβρωτικό δέρματος κατ. 1 ή προκαλεί σοβαρή οφθαλμική βλάβη (κατηγορία 1) αν έχει τιμή ph 2,0 ή 11,5. Εάν από τη συνεκτίμηση του αλκαλικού/ όξινου αποθέματος προκύπτει ότι το μείγμα πιθανόν να μην είναι διαβρωτικό δέρματος ή να μην προκαλεί σοβαρή οφθαλμική βλάβη παρά τη χαμηλή ή την υψηλή τιμή ph, τότε απαιτείται εκτέλεση περαιτέρω δοκιμών για την απόδειξη, κατά προτίμηση με κατάλληλα επικυρωμένη δοκιμασία in vitro. Σοβαρή οφθαλμική βλάβη/ερεθισμός των οφθαλμών Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα γενικά όρια συγκέντρωσης που πρέπει να χρησιμοποιούνται για την ταξινόμηση του μείγματος ως προς την σοβαρή οφθαλμική βλάβη/ ερεθισμό των οφθαλμών: Κατηγορία διαβρωτικών για το δέρμα 1Α ή 1Β ή 1Γ+κατηγορία οφθαλμικών επιπτώσεων 1 3% 1% αλλά <3% 10*( Κατηγορία διαβρωτικών για το δέρμα 1Α ή 1Β ή 1Γ+ κατηγορία οφθαλμικών επιπτώσεων 1) + κατηγορία οφθαλμικών επιπτώσεων 2 10% Tip and Trick Οι διαβρωτικές για το δέρμα ουσίες θεωρείται ότι οδηγούν και σε σοβαρές βλάβες στους οφθαλμούς (κατηγορία 1), ενώ οι ερεθιστικές για το δέρμα μπορεί να θεωρηθεί ότι οδηγούν σε ερεθισμός των οφθαλμών (κατηγορία 2). Ευαισθητοποίηση του αναπνευστικού ή του δέρματος Σε αυτή την τάξη κινδύνου δεν ισχύει η προσέγγιση της προσθετικότητας. Το μείγμα ταξινομείται ως ευαισθητοποιητικό του δέρματος όταν τουλάχιστον ένα συστατικό του έχει ταξινομηθεί ως ευαισθητοποιητικό του δέρματος και είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το γενικό όριο συγκέντρωσης αντίστοιχα. Μερικές ουσίες που έχουν ταξινομηθεί ως ευαισθητοποιητικές μπορεί να προκαλέσουν αντίδραση όταν είναι παρούσες σε ένα μείγμα σε ποσότητες χαμηλότερες του ορίου συγκέντρωσης σε άτομα που είναι ήδη ευαισθητοποιημένα στην εν λόγω ουσία. Στη περίπτωση που μία ουσία είναι παρούσα στο μείγμα σε συγκέντρωση χαμηλότερη από το όριο συγκέντρωσης αλλά υψηλότερη από το όριο πρόκλησης, για την προστασία των ήδη ευαισθητοποιημένων ατόμων αναφέρεται η ονομασία της ουσίας στην ετικέτα του μείγματος καίτοι το μείγμα δεν ταξινομείται. Στους παρακάτω πίνακες παρουσιάζονται τα γενικά όρια συγκέντρωσης και τα όρια πρόκλησης. 16 17

ΣΥΣΤΑΤΙΚΌ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: αναπνευστικού Κατηγορία 1 αναπνευστικού Κατηγορία 1Α αναπνευστικού Κατηγορία 1Β δέρματος Κατηγορία 1 δέρματος Υποκατηγορία 1Α δέρματος Υποκατηγορία 1Β ΣΥΣΤΑΤΙΚΌ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: αναπνευστικού Κατηγορία 1 αναπνευστικού Κατηγορία 1Α αναπνευστικού Κατηγορία 1Β δέρματος Κατηγορία 1 δέρματος Υποκατηγορία 1Α δέρματος Υποκατηγορία 1Β ΓΕΝΙΚΆ ΌΡΙΑ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΆΓΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ ΩΣ ΕΞΉΣ αναπνευστικού Κατηγορία 1 Στερεό/Υγρό 1,0% 1,0% Αέριο 0,2% 0,2% δέρματος Κατηγορία 1 Όλες οι φυσικές καταστάσεις 1,0% 1,0% ΌΡΙΑ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΌΚΛΗΣΗ ΣΥΣΤΑΤΙΚΏΝ ΕΝΌΣ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ αναπνευστικού Κατηγορία 1 δέρματος Κατηγορία 1 Στερεό/Υγρό Αέριο Όλες οι φυσικές καταστάσεις 0,01% 0,01% 0,01% Tip and Trick Για τα μείγματα που περιέχουν συστατικό το οποίο υπερβαίνει το όριο συγκέντρωσης για τη πρόκληση, απαιτείται δελτίο δεδομένων ασφαλείας. Για τις ουσίες ευαισθητοποίησης με συγκεκριμένο όριο συγκέντρωσης χαμηλότερο από 0,1%, το όριο συγκέντρωσης για την πρόκληση θα πρέπει να ορίζεται στο ένα δέκατο του εκάστοτε ορίου συγκέντρωσης. Μεταλλαξιγένεση Σε αυτή την τάξη κινδύνου δεν ισχύει η προσέγγιση της προσθετικότητας. Το μείγμα ταξινομείται ως μεταλλαξιγόνο όταν ένα τουλάχιστον συστατικό του έχει ταξινομηθεί ως μεταλλαξιγόνο κατηγορίας 1Α, 1Β ή 2 και είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το γενικό όριο συγκέντρωσης που παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα: ΣΥΣΤΑΤΙΚΌ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: μεταλλαξιγόνο κατηγορίας 1Α μεταλλαξιγόνο κατηγορίας 1Β ΌΡΙΑ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΆΓΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ ΩΣ: μεταλλαξιγόνο κατηγορίας 1Α μεταλλαξιγόνο κατηγορίας 1Β μεταλλαξιγόνο κατηγορίας 2 μεταλλαξιγόνο κατηγορίας 2 1% Καρκινογένεση Το μείγμα ταξινομείται ως καρκινογόνο όταν ένα τουλάχιστον συστατικό του έχει ταξινομηθεί ως καρκινογόνο κατηγορίας 1Α, 1Β ή 2 και είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το γενικό όριο συγκέντρωσης που παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα: ΣΥΣΤΑΤΙΚΌ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: καρκινογόνο κατηγορίας 1Α καρκινογόνο κατηγορίας 1Β ΌΡΙΑ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΆΓΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ ΩΣ: καρκινογόνο κατηγορίας 1Α καρκινογόνο κατηγορίας 1Β καρκινογόνο κατηγορίας 2 καρκινογόνο κατηγορίας 2 1% Τοξικότητα στην αναπαραγωγή Το μείγμα ταξινομείται ως τοξικό στην αναπαραγωγή όταν τουλάχιστον ένα συστατικό του έχει ταξινομηθεί ως τοξική ουσία στην αναπαραγωγή, κατηγορίας 1Α, 1Β ή 2, και είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το γενικό όριο συγκέντρωσης που παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα για τις κατηγορίες 1Α, 1Β και 2 αντίστοιχα. Το μείγμα ταξινομείται για επιδράσεις στη γαλουχία ή μέσω της γαλουχίας όταν τουλάχιστον ένα συστατικό του έχει ταξινομηθεί για επιδράσεις στη γαλουχία ή μέσω της γαλουχίας και είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το γενικό όριο συγκέντρωσης που παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα για την επιπρόσθετη κατηγορία για επιδράσεις στη γαλουχία ή μέσω της γαλουχίας. 18 19

ΣΥΣΤΑΤΙΚΌ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: Τοξικό για την αναπαραγωγή κατηγορίας 1A Τοξικό για την αναπαραγωγή κατηγορίας 1Β Τοξικό για την αναπαραγωγή κατηγορίας 2 Πρόσθετη κατηγορία για επιδράσεις στη γαλουχία ή μέσω της γαλουχίας ΓΕΝΙΚΆ ΌΡΙΑ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΆΓΟΝΤΑΙ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ ΩΣ: Τοξικό για την αναπαραγωγή κατηγορίας 1A 0,3% Τοξικό για την αναπαραγωγή κατηγορίας 1Β 0,3% Τοξικό για την αναπαραγωγή κατηγορίας 2 3,0% Πρόσθετη κατηγορία για επιδράσεις στη γαλουχία ή μέσω της γαλουχίας 0,3% Ειδική τοξικότητα σε όργανα στόχους μία εφάπαξ έκθεση Το μείγμα ταξινομείται ως ειδικής τοξικότητας στα όργανα-στόχους (με καθορισμό του συγκεκριμένου οργάνου) ύστερα από μία εφάπαξ έκθεση όταν τουλάχιστον ένα συστατικό έχει ταξινομηθεί ως ειδικής τοξικότητας στα όργανα-στόχους της κατηγορίας 1 ή 2 και ανιχνεύεται σε επίπεδο ίσο ή ανώτερο του κατάλληλου γενικού ορίου συγκέντρωσης σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα. Απαιτείται προσοχή κατά την παρέκταση της τοξικότητας μείγματος που περιέχει συστατικό ή συστατικά της κατηγορίας 3. Ενδείκνυται γενικό όριο συγκέντρωσης 20 %, ωστόσο, αναγνωρίζεται ότι το εν λόγω όριο συγκέντρωσης μπορεί να είναι υψηλότερο ή χαμηλότερο ανάλογα με το συστατικό ή τα συστατικά της κατηγορίας 3 και ότι ορισμένα συμπτώματα όπως ο ερεθισμός της αναπνευστικής οδού μπορεί να μην διαπιστωθούν κάτω από μία ορισμένη συγκέντρωση, ενώ άλλα συμπτώματα όπως τα συμπτώματα νάρκωσης ενδέχεται να σημειωθούν άνω της εν λόγω αξίας του 20 %. Πρέπει να ζητείται γνωμάτευση από εμπειρογνώμονα. Ο ερεθισμός της αναπνευστικής οδού και τα συμπτώματα νάρκωσης πρέπει να αξιολογούνται ξεχωριστά. Κατά τη διενέργεια ταξινομήσεων για τους εν λόγω κινδύνους, η συμβολή κάθε συστατικού πρέπει να θεωρείται προσθετική, εκτός αν υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι επιδράσεις δεν είναι προσθετικές. Ειδική τοξικότητα σε όργανα στόχους επαναλαμβανομένη έκθεση Το μείγμα ταξινομείται ως ειδική τοξική ουσία για τα όργανα-στόχους ένα συστατικό έχει ταξινομηθεί ως ειδική τοξική ουσία στα όργανα-στόχους της κατηγορίας 1 ή της κατηγορίας 2 και είναι παρόν σε επίπεδο ίσο ή ανώτερο του σχετικού γενικού ορίου συγκέντρωσης σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: ΣΥΣΤΑΤΙΚΌ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: ΓΕΝΙΚΆ ΌΡΙΑ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΆΓΟΝΤΑΙ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ ΩΣ ΚΑΤ. 1: ΓΕΝΙΚΆ ΌΡΙΑ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΆΓΟΝΤΑΙ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ ΩΣ ΚΑΤ. 2: ΣΥΣΤΑΤΙΚΌ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: ΓΕΝΙΚΆ ΌΡΙΑ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΆΓΟΝΤΑΙ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ ΩΣ ΚΑΤ. 1: ΓΕΝΙΚΆ ΌΡΙΑ ΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΠΆΓΟΝΤΑΙ ΤΑΞΙΝΌΜΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΊΓΜΑΤΟΣ ΩΣ ΚΑΤ. 2: ΚΑΤΗΓΟΡΊΑ 1 Ειδική τοξική ουσία για τα όργανα-στόχους Συγκέντρωση 10 % 1,0 % συγκέντρωση < 10 % ΚΑΤΗΓΟΡΊΑ 1 Ειδική τοξική ουσία για τα όργανα-στόχους Συγκέντρωση 10 % 1,0 % συγκέντρωση < 10 % ΚΑΤΗΓΟΡΊΑ 2 Ειδική τοξική ουσία για τα όργανα-στόχους Συγκέντρωση 10 % ΚΑΤΗΓΟΡΊΑ 2 Ειδική τοξική ουσία για τα όργανα-στόχους Συγκέντρωση 10 % Απαιτείται προσοχή όταν συνδυάζονται τοξικές ουσίες που επιδρούν σε περισσότερα από ένα συστήματα οργάνων ώστε να εξετάζονται οι επαυξητικές ή συνεργιστικές αλληλεπιδράσεις, καθώς ορισμένες ουσίες μπορούν να προκαλέσουν τοξικότητα στα όργανα-στόχους σε συγκέντρωση < 1 % όταν άλλα συστατικά του μείγματος είναι γνωστό ότι επαυξάνουν την τοξική του επίδραση. Απαιτείται προσοχή κατά το συνδυασμό τοξικών ουσιών που επηρεάζουν περισσότερα από ένα συστήματα οργάνων ώστε να εξετάζονται η επαύξηση ή οι συνεργιστικές δράσεις, γιατί ορισμένες ουσίες μπορούν να προκαλέσουν τοξικότητα οργάνου στόχου σε συγκέντρωση < 1 % όταν άλλα συστατικά του μείγματος είναι γνωστό ότι επαυξάνουν την τοξική του επίδραση. 20 21

Κίνδυνος από αναρρόφηση Μείγμα που περιέχει σύνολο 10 % ή περισσότερο ουσίας ή ουσιών που ταξινομούνται στην κατηγορία 1, με κινηματικό ιξώδες 20,5 mm 2 /s ή λιγότερο στους 40 o C, ταξινομείται στην κατηγορία 1. Στην περίπτωση μείγματος που χωρίζεται σε δύο ή περισσότερα ξεχωριστά στρώματα, εκ των οποίων το ένα περιέχει 10 % ή περισσότερο μίας ουσίας ή ουσιών της κατηγορίας 1 με κινηματικό ιξώδες 20,5 mm 2 /s ή λιγότερο, στους 40 o C, τότε ολόκληρο το μείγμα ταξινομείται στην κατηγορία 1. ΚΊΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ Οξεία Τοξικότητα Προκειμένου να ταξινομηθεί ένα μείγμα που περιέχει συστατικά ταξινομημένα ως οξεία τοξικότητα 1, είναι απαραίτητος ο προσδιορισμός του πολλαπλασιαστικού συντελεστή Μ. Η ταξινόμηση των μειγμάτων για οξύ κίνδυνο γίνεται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: ΆΘΡΟΙΣΜΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΏΝ ΠΟΥ ΈΧΟΥΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: ΜΕΊΓΜΑ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: Κατηγορία οξείας τοξικότητας 1 M (α) 25% Κατηγορία οξείας τοξικότητας 1 Χρόνια τοξικότητα Προκειμένου να ταξινομηθεί ένα μείγμα που περιέχει συστατικά ταξινομημένα ως χρόνια τοξικότητα 1, είναι απαραίτητος ο προσδιορισμός του πολλαπλασιαστικού συντελεστή Μ. η διαδικασία ταξινόμησης είναι κλιμακωτή. Η ταξινόμηση ξεκινάει από την χρόνια Κατηγορία 1 και εν συνεχεία προχωράει στις υπόλοιπες. Εφόσον το μείγμα ταξινομηθεί σε κάποια κατηγορία χρόνιας τοξικότητας, η διαδικασία ταξινόμησης έχει ολοκληρωθεί. ΆΘΡΟΙΣΜΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΏΝ ΠΟΥ ΈΧΟΥΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: ΜΕΊΓΜΑ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΘΕΊ ΩΣ: Κατ. χρόνιας τοξικότητας 1 M (α) 25 % Κατ. χρόνιας τοξικότητας 1 (M 10 κατ. χρόνιας τοξικότητας 1) + κατ. χρόνιας τοξικότητας 2 25 % Κατ. χρόνιας τοξικότητας 2 ΕΠΙΣΉΜΑΝΣΗ ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΌ CLP ΕΠΙΣΉΜΑΝΣΗ ΚΑΤΆ CLP Μία ουσία ή ένα μείγμα που έχει ταξινομηθεί ως επικίνδυνο και περιέχεται σε συσκευασία φέρει επισήμανση που περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία: 1. Όνομα, διεύθυνση και αριθμό τηλεφώνου του ή των προμηθευτών 2.Ονομαστική ποσότητα της ουσίας ή του μείγματος στη συσκευασία που διατίθεται στο ευρύ κοινό, εκτός αν η ποσότητα αυτή αναφέρεται σε άλλο σημείο της συσκευασίας 3. Αναγνωριστικούς κωδικούς του προϊόντος 4. Εικονογράμματα κινδύνου 5.Προειδοποιητικές λέξεις 6. Δηλώσεις κινδύνου 7. Δηλώσεις προφυλάξεων 8. Συμπληρωματικές πληροφορίες Αναγνωριστικοί κωδικοί ουσίας Ο αναγνωριστικός κωδικός μίας ουσίας περιλαμβάνει τα παρακάτω: Εάν η ουσία περιλαμβάνεται στο παράρτημα VI, ονομασία όπως αναφέρεται στο μέρος 3 του παραρτήματος VI του CLP και αριθμό αναγνώρισης Αριθμό CAS και ονομασία στην ονοματολογία IUPAC (αν δεν περιλαμβάνεται στο Παράρτημα) Εάν δεν υπάρχει αριθμός CAS: Ονοματολογία IUPAC ή άλλη διεθνώς αναγνωρισμένη ονομασία Αν η ονομασία στην ονοματολογία IUPAC υπερβαίνει τους 100 χαρακτήρες, επιτρέπεται να χρησιμοποιείται μία από τις άλλες ονομασίες (συνήθης ονομασία, εμπορική ονομασία, συντομογραφία) που αναφέρονται στο τμήμα 2.1.2. του παραρτήματος VI του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 υπό την προϋπόθεση ότι η κοινοποίηση σύμφωνα με το άρθρο 40 περιλαμβάνει τόσο την ονομασία που περιέχεται στην ονοματολογία IUPAC όσο και την χρησιμοποιούμενη άλλη ονομασία. (M 100 κατ. χρόνιας τοξικότητας 1) + (10 κατ. χρόνιας τοξικότητας 2) + κατ. χρόνιας τοξικότητας 3 25 % Κατ. χρόνιας τοξικότητας 1 + κατ. χρόνιας τοξικότητας 2 + κατ. χρόνιας τοξικότητας 3 + κατ. χρόνιας τοξικότητας 4 25 % Κατ. χρόνιας τοξικότητας 3 Κατ. χρόνιας τοξικότητας 4 Αναγνωριστικοί κωδικοί μείγματος Ο αναγνωριστικός κωδικός για ένα μείγμα αποτελείται από τα ακόλουθα δύο στοιχεία: 1.Εμπορική ονομασία 2.Ταυτότητα όλων των ουσιών που συμβάλλουν στην ταξινόμησή του μείγματος: οξεία τοξικότητα, διάβρωση δέρματος ή σοβαρή οφθαλμική βλάβη, μεταλλαξιγένεση των 22 23

γεννητικών κυττάρων, καρκινογένεση, τοξικότητα στην αναπαραγωγή, ευαισθητοποίηση του αναπνευστικού ή του δέρματος ή ειδική τοξικότητα στα όργανα-στόχους (SΤΟΤ) ή κίνδυνο αναρρόφησης Εικονογράμματα κινδύνου Η επισήμανση περιλαμβάνει το/α εικονογράμματα κινδύνου. Το σχετικό εικονόγραμμα κινδύνου για κάθε τάξη και κατηγορία κινδύνου περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι του Κανονισμού. Τα εικονογράμματα έχουν σχήμα διαμαντιού (τετράγωνο περιστραμμένο κατά 45ο), κόκκινο ευδιάκριτο πλαίσιο, μαύρο σύμβολο σε λευκό υπόβαθρο και μέγεθος > 1/15 επιφάνειας της ετικέτας. Παρακάτω παρατίθεται το σύνολο των εικονογραμμάτων: Εκρηκτικά 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 και Ασταθή Εκρηκτικά, Αυτοαντιδρώνταουσίες και μείγματα Τύπου Α, Β, Οργανικά Υπεροξείδια Τύπου Α, Β Οξεία τοξικότητα κατηγορία 1, 2, 3 (στόμα, δέρμα, εισπνοή) Ευαισθητοποίηση αναπνευστικού κατ.1, CMR (κατ. 1A, 1B, 2), Ειδική Τοξικότητα σε όργανα στόχους (STOT) κατ.1,2, Κίνδυνος από αναρρόφηση κατ.1 Εύφλεκτα: αέρια κατ.1, υγρά κατ.1,2,3, στερεά κατ.1,2, αερολύματα κατ.1,2, Αυτοαντιδρώντα-ουσίες 7 και μείγματα τύποι B,C,D,E,F, Πυροφορικά: υγρά και στερεά κατ.1, Αυτοθερμαινόμενες/α ουσίες/ μείγματα κατ.1,2, Ουσίες και μείγματα που σε επαφή με νερό εκλύουν εύφλεκτα αέρια κατ. 1,2,3, Οργανικά Υπεροξείδια Τύποι B,C,D,E,F 1 2 3 Οξεία τοξικότητα (στόμα, δέρμα, εισπνοή) κατηγορία 44, Ερεθισμός: δέρματος / Οφθαλμών κατηγορία 2, Ευαισθητοποίηση δέρματος κατηγορία 1, Ερεθισμός της αναπνευστικής οδού, Ειδική 5 Τοξικότητα σε όργανα στόχους (STOT) εφάπαξ έκθεση κατηγορία 3,Ναρκωτική επίδραση Αέρια υπό πίεση: πεπιεσμένα αέρια, Υγροποιημένα αέρια, Υγροποιημένα αέρια υπό ψύξη, διαλελυμένα αέρια 6 8 Επικίνδυνο για το υδάτινο περιβάλλον Οξεία τοξικότητα κατ. 1 Χρόνια τοξικότητα κατ.1, 2 Οξειδωτικά : Αέρια, κατ.1, Υγρά κατ. 1,2,3, Στερεά 1,2,3 Κανόνες προτεραιότητας εικονογραμμάτων Εάν η ταξινόμηση μιας ουσίας ή ενός μείγματος θα οδηγούσε στην εμφάνιση περισσότερων του ενός εικονογραμμάτων κινδύνου στην ετικέτα, εφαρμόζονται οι ακόλουθοι κανόνες προτεραιότητας: 1. Εάν χρησιμοποιείται το εικονόγραμμα κινδύνου «GHS01», η χρήση των εικονογραμμάτων κινδύνου «GHS02» και «GHS03» είναι προαιρετική. 2. Εάν χρησιμοποιείται το εικονόγραμμα κινδύνου «GHS06», δεν εμφανίζεται το εικονόγραμμα κινδύνου «GHS07». 3. Εάν χρησιμοποιείται το εικονόγραμμα κινδύνου «GHS05», το εικονόγραμμα κινδύνου «GHS07» δεν εμφανίζεται για ερεθισμό του δέρματος ή των ματιών. 4. Εάν χρησιμοποιείται το εικονόγραμμα κινδύνου «GHS08» για ευαισθητοποίηση του αναπνευστικού, το εικονόγραμμα κινδύνου «GHS07» δεν εμφανίζεται για ευαισθητοποίηση του δέρματος ή για ερεθισμό του δέρματος και των ματιών. 5. Εάν χρησιμοποιείται το εικονόγραμμα κινδύνου «GHS02» ή «GHS06», η χρήση του εικονογράμματος κινδύνου «GHS04» είναι προαιρετική. Δήλωση επικινδυνότητας Η επισήμανση περιλαμβάνει τις σχετικές δηλώσεις κινδύνου σύμφωνα με την ταξινόμηση της επικίνδυνης ουσίας ή μείγματος. Οι σχετικές δηλώσεις κινδύνου για κάθε ταξινόμηση ορίζονται στους πίνακες που παρουσιάζουν τα στοιχεία επισήμανσης που απαιτούνται για κάθε τάξη κινδύνου στα μέρη 2 έως 5 του παραρτήματος I του Κανονισμού CLP. Οι δηλώσεις επικινδυνότητας που δεν περιλαμβάνονται στο GHS έχουν την εξής μορφή: EUH + 3 ψηφία Tip and Trick Εάν μια ουσία ή ένα μείγμα ταξινομείται σε περισσότερες της μιας τάξεις κινδύνου ή διαφοροποιήσεις μιας τάξης κινδύνου, όλες οι δηλώσεις κινδύνου που προκύπτουν από την ταξινόμηση εμφανίζονται στην ετικέτα, εκτός εάν υπάρχει προφανής επικάλυψη ή πλεονασμός. (άρθρο 27) Πχ. Αν σε ένα μείγμα/ουσία αποδίδεται η δήλωση κινδύνου Η410 «Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς με μακροχρόνιες επιπτώσεις», η δήλωση Η400 «Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς» μπορεί να παραλείπεται Δηλώσεις προφυλάξεων Η επισήμανση περιλαμβάνει τις σχετικές δηλώσεις προφυλάξεων, οι οποίες παρέχουν συμβουλές σχετικά με τα μέτρα πρόληψης ή ελαχιστοποίησης των δυσμενών επιδράσεων για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον που προκύπτουν από τους κινδύνους μιας ουσίας ή μείγματος. πλήρης κατάλογος των σχετικών δηλώσεων προφύλαξης για κάθε τάξη και κατηγορία/διαφοροποίηση κινδύνου παρατίθεται βάσει αλφαριθμητικού κωδικού στους πίνακες οι οποίοι αναφέρουν τα στοιχεία επισήμανσης που απαιτούνται για κάθε τάξη κινδύνου, στα μέρη 2 έως 5 του παραρτήματος I του CLP. Οι δηλώσεις προφύλαξης επιλέγονται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις που ορίζονται στα άρθρα 22 και 28 του CLP και σύμφωνα με το μέρος 1 του παραρτήματος IV του CLP: κάθε επιλογή πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τις χρησιμοποιούμενες δηλώσεις επικινδυνότητας, την προβλεπόμενη ή προσδιοριζόμενη χρήση ή χρήσεις της ουσίας ή του μείγματος, καθώς και τις βασικές οδηγίες που παρέχονται στις στήλες «συνθήκες χρήσης» στους πίνακες 6.1 6.5 του παραρτήματος IV του CLP. Η επανάληψη ή ο πλεονασμός πρέπει να αποφεύγονται. Όταν η ουσία ή το μείγμα διατίθεται στο ευρύ κοινό, στην 24 25

επισήμανση εμφανίζεται, γενικά, δήλωση προφύλαξης που αφορά τη διάθεση της εν λόγω ουσίας ή του μείγματος καθώς και τη διάθεση της συσκευασίας. Κανονικά, η επισήμανση δεν περιέχει περισσότερες από έξι δηλώσεις προφύλαξης, εκτός αν αυτό απαιτείται για να τονιστεί η φύση και η σοβαρότητα των κινδύνων. Κίνδυνος από φυσικές ιδιότητες Κίνδυνος από φυσικές ιδιότητες EUH019 EUH044 Μπορεί να σχηματίσει εκρηκτικά υπεροξείδια. Κίνδυνος έκρηξης εάν θερμανθεί υπό περιορισμό Οι τιμές των κωδικών για τις δηλώσεις επικινδυνότητας και προφύλαξης φαίνονται στον παρακάτω πίνακα: ΔΗΛΏΣΕΙΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΌΤΗΤΑΣ: H ΔΗΛΏΣΕΙΣ ΠΡΟΦΎΛΑΞΗΣ: P Κίνδυνοι που αφορούν την ανθρώπινη υγεία Κίνδυνοι που αφορούν την ανθρώπινη υγεία EUH029 EUH031 Σε επαφή με το νερό ελευθερώνονται τοξικά αέρια. Σε επαφή με οξέα ελευθερώνονται τοξικά αέρια. 200 299 Φυσικός κίνδυνος 100 199 Γενικές 300 399 Κίνδυνος για την υγεία 200 299 Πρόληψης 400 499 Κίνδυνος για το περιβάλλον 300 399 Απόκρισης Κίνδυνοι που αφορούν την ανθρώπινη υγεία Κίνδυνοι που αφορούν την ανθρώπινη υγεία EUH032 EUH066 Σε επαφή με οξέα ελευθερώνονται πολύ τοξικά αέρια Παρατεταμένη έκθεση μπορεί να προκαλέσει ξηρότητα δέρματος ή σκάσιμο 400 499 Αποθήκευσης 500 599 Διάθεσης Κίνδυνοι που αφορούν την ανθρώπινη υγεία EUH070 Τοξικό σε επαφή με τα μάτια Προειδοποιητικές λέξεις Μια προειδοποιητική λέξη υποδεικνύει το σχετικό επίπεδο σοβαρότητας ενός συγκεκριμένου κινδύνου. Οι προειδοποιητικές λέξεις είναι δύο «Κίνδυνος» και «Προσοχή». Σε περίπτωση που μια ουσία ή μείγμα ταξινομείται για περισσότερους από έναν κινδύνους, η επισήμανση φέρει μόνο μία προειδοποιητική λέξη. Σε τέτοιες περιπτώσεις, προτεραιότητα έχει η προειδοποιητική λέξη «Κίνδυνος». Κίνδυνοι που αφορούν την ανθρώπινη υγεία Μείγματα που περιέχουν μόλυβδο για περιεχόμενο συσκευασίας έως 125 ml EUH071 EUH201 EUH201A Διαβρωτικό της αναπνευστικής οδού Περιέχει μόλυβδο. Να μη χρησιμοποιείται σε επιφάνειες που είναι πιθανόν να μασήσουν ή να πιπιλίσουν τα παιδιά. Προσοχή! Περιέχει μόλυβδο. Συμπληρωματικές πληροφορίες Στο άρθρο 25 του CLP εισάγεται η έννοια των «συμπληρωματικών πληροφοριών». Οι συμπληρωματικές πληροφορίες και πρέπει να τοποθετούνται στο τμήμα συμπληρωματικών πληροφοριών της επισήμανσης, ενώ πρέπει να αναγράφονται στις ίδιες γλώσσες με αυτές στις οποίες αναγράφονται τα άλλα στοιχεία επισήμανσης σύμφωνα με τον CLP Στον παρακάτω πίνακα παρατίθεται το σύνολο των συμπληρωματικών πληροφοριών ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΚΩΔΙΚΌΣ ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΟ Κίνδυνος από φυσικές ιδιότητες EUH001 Εκρηκτικό σε ξηρή κατάσταση Κίνδυνος από φυσικές ιδιότητες Κίνδυνος από φυσικές ιδιότητες Κίνδυνος από φυσικές ιδιότητες EUH006 EUH014 EUH018 Εκρηκτικό σε επαφή ή χωρίς επαφή με τον αέρα Αντιδρά βίαια με το νερό Κατά τη χρήση μπορεί να σχηματίσει εύφλεκτα/ εκρηκτικά μείγματα ατμού-αέρος Μείγματα που περιέχουν κυανοακρυλικές ενώσεις Κονίες και κονιούχα μείγματα Μείγματα που περιέχουν ισοκυανικές ενώσεις Μείγματα που περιέχουν εποξειδικές ενώσεις με μέσο μοριακό βάρος 700 Μείγματα που περιέχουν ενεργό χλώριο και πωλούνται στο ευρύ κοινό Μείγματα που περιέχουν κάδμιο (κράματα) και προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για συγκόλληση (ετερογενή και μη) EUH202 EUH203 EUH204 EUH205 EUH206 EUH207 Κυανοακρυλική ένωση. Κίνδυνος. Κολλάει στην επιδερμίδα και στα μάτια μέσα σε δευτερόλεπτα. Να φυλάσσεται μακριά από παιδιά Περιέχει χρώμιο (VI). Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Περιέχει ισοκυανικές ενώσεις. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση Περιέχει εποξειδικές ενώσεις. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Προσοχή! Να μην χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα προϊόντα. Μπορεί να ελευθερωθούν επικίνδυνα αέρια (χλώριο). Προσοχή! Περιέχει κάδμιο. Κατά τη χρήση αναπτύσσονται επικίνδυνες αναθυμιάσεις. Βλέπε πληροφορίες του κατασκευαστή. Τηρείτε τις οδηγίες ασφαλείας. 26 27

Μείγματα που δεν έχουν ταξινομηθεί ως ευαισθητοποιητικά, τα οποία εντούτοις περιέχουν μια τουλάχιστον ευαισθητοποιητική ουσία Υγρά μείγματα που περιέχουν αλογονωμένους υδρογονάνθρακες Μείγματα που δεν προορίζονται για το ευρύ κοινό Αερολύματα Άρθρο 25 παράγραφος 5 και παράρτημα I, μέρος 5 του κανονισμού CLP Μείγμα που περιέχει συστατικό/ά άγνωστης οξείας τοξικότητας σε συγκέντρωση 1% ή μεγαλύτερη x % του μείγματος περιέχει συστατικό/ά άγνωστης τοξικότητας (ισχύει επίσης για το δελτίο δεδομένων ασφαλείας) Απορρυπαντικά Φυτοπροστατευτικά EUH208 EUH209 EUH209A EUH210 EUH059 P273 P501 P102 Περιέχει (όνομα της ευαισθητοποιητικής ουσίας). Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Μπορεί να γίνει πολύ εύφλεκτο κατά τη χρήση Μπορεί να γίνει εύφλεκτο κατά τη χρήση. Δελτίο δεδομένων ασφαλείας παρέχεται εφόσον ζητηθεί Οδηγία 10/2013/ΕΚ Κίνδυνος (προειδοποιητική λέξη) Επικίνδυνο για τη στιβάδα του όζοντος Να αποφεύγεται η ελευθέρωση στο περιβάλλον Διάθεση του περιεχομένου/περιέκτη σε x % του μείγματος περιέχει συστατικό/ά άγνωστης τοξικότητας (ισχύει επίσης για το δελτίο δεδομένων ασφαλείας) Περιέχει x % συστατικά με άγνωστο κίνδυνο για το υδάτινο περιβάλλον (ισχύει επίσης για το δελτίο δεδομένων ασφαλείας) Μακριά από παιδιά. Κανονισμός 648/2004/ΕΚ Κατάλογος συγκεκριμένων συστατικών όπως ανιονικά επιφανειοδραστικά, λευκαντικά με οξυγόνο, ένζυμα, απολυμαντικά, οπτικά λευκαντικά και αρώματα Οδηγία 91/414 Για να αποφύγετε τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, ακολουθήστε τις οδηγίες χρήσης Απαγορεύσεις Στην επισήμανση ή τη συσκευασία ουσιών ή μειγμάτων δεν εμφανίζονται δηλώσεις όπως «μη τοξικό», «ακίνδυνο», «μη ρυπαίνον», «οικολογικό» ούτε καμία άλλη δήλωση που υποδηλώνει ότι η ουσία ή το μείγμα δεν είναι επικίνδυνο ή άλλη δήλωση ασυμβίβαστη προς την ταξινόμηση της ουσίας ή του μείγματος Διαστάσεις Γενικά, σύμφωνα με τον κανονισμό CLP απαιτείται τα στοιχεία επισήμανσης, όπως, να έχουν επαρκές μέγεθος και αποστάσεις ώστε να είναι ευανάγνωστα Στον κανονισμό CLP ορίζονται οι ελάχιστες διαστάσεις του μεγέθους της ετικέτας και των εικονογραμμάτων. Οι εν λόγω διαστάσεις αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα: ΧΩΡΗΤΙΚΌΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΊΑΣ Δεν υπερβαίνει τα 3 λίτρα: Υπερβαίνει τα 3 λίτρα, αλλά δεν υπερβαίνει τα 50 λίτρα: Υπερβαίνει τα 50λίτρα, αλλά δεν υπερβαίνει τα 500 λίτρα: ΔΙΑΣΤΆΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΉΜΑΝΣΗΣ (ΣΕ ΧΙΛΙΟΣΤΌΜΕΤΡΑ) Εάν είναι δυνατόν, τουλάχιστον 52 74 ΔΙΑΣΤΆΣΕΙΣ ΚΆΘΕ ΕΙΚΟΝΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ (ΣΕ ΧΙΛΙΟΣΤΌΜΕΤΡΑ) Όχι μικρότερο από 10 10 Εάν είναι δυνατόν, τουλάχιστον 16 16 Τουλάχιστον 74 105 Τουλάχιστον 23 23 Τουλάχιστον 105 148 Τουλάχιστον 32 32 Υπερβαίνει τα 500 λίτρα: Τουλάχιστον 148 210 Τουλάχιστον 46 46 Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση της εξωτερικής, εσωτερικής και ενιαίας συσκευασίας Διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις: 1. Έχουμε μία συσκευασία που αποτελείται από εσωτερική, εξωτερική και ενδιάμεση συσκευασία. Εφόσον απαιτείται επισήμανση σύμφωνα με τους κανόνες για τη μεταφορά επικινδύνων εμπορευμάτων η εξωτερική συσκευασία επισημαίνεται σύμφωνα με αυτούς. Η εσωτερική και η ενδιάμεση επισημαίνονται σύμφωνα με τον Κανονισμό CLP. Η εξωτερική συσκευασία μπορεί και αυτή να επισημαίνεται σύμφωνα με τον CLP. Σε αυτή τη περίπτωση τα εικονογράμματα του CLP καλύπτονται από ισοδύναμο εικονόγραμμα μεταφοράς. 2. Έχουμε μία συσκευασία που αποτελείται από εσωτερική, εξωτερική και ενδιάμεση συσκευασία. Όταν η εξωτερική συσκευασία δεν επισημαίνεται σύμφωνα με τους κανονισμούς μεταφορών επικινδύνων εμπορευμάτων τόσο η εξωτερική όσο η εσωτερική και η ενδιάμεση επισημαίνονται σύμφωνα με τον CLP. Εάν η εξωτερική συσκευασία είναι διαφανής δεν απαιτείται η επισήμανση CLP στην εξωτερική συσκευασία. 3. Έχουμε ενιαία συσκευασία. Εάν δεν απαιτείται επισήμανση σύμφωνα με τους Κανονισμούς επικινδύνων εμπορευμάτων η ενιαία συσκευασία επισημαίνεται σύμφωνα με τον Κανονισμό CLP. Εάν απαιτείται επισήμανση σύμφωνα με τους κανονισμούς μεταφορών η ενιαία συσκευασία επισημαίνεται σύμφωνα με τους Κανονισμούς για τη μεταφορά επικινδύνων και τον CLP. Τa εικονογράμματα CLP παραλείπονται και αντικαθίστανται από τα ισοδύναμα εικονογράμματα των μεταφορών. 28 29

ΥΠΟΧΡΕΏΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΠΟΊΗΣΗΣ & ΚΑΤΑΧΏΡΗΣΗΣ Κατάλογος ταξινόμησης και επισήμανσης (Άρθρο 42) Ο οργανισμός Χημικών (ECHA) δημιουργεί κατάλογο ταξινόμησης και επισήμανσης με τη μορφή βάσης δεδομένων (C&L inventory). Το ευρετήριο ταξινόμησης και επισήμανσης περιλαμβάνει βασικές πληροφορίες ταξινόμησης και επισήμανσης που λαμβάνονται από παρασκευαστές και εισαγωγείς σχετικά με τις κοινοποιημένες και καταχωρισμένες ουσίες. Επίσης το ευρετήριο περιλαμβάνει τον κατάλογο των εναρμονισμένων ταξινομήσεων (Πίνακας 3.1 του παραρτήματος VI του κανονισμού CLP). Η πρόσβαση στο ευρετήριο ταξινόμησης και επισήμανσης γίνεται από το παρακάτω link: http://echa.europa.eu/el/information-on-chemicals/cl-inventory-database Κοινοποίηση (Άρθρο 40) Το άρθρο 40 του CLP υποχρεώνει τους παραγωγούς και εισαγωγείς των χημικών ουσιών να κοινοποιούν στον ECHA τις χημικές ουσίες που διαθέτουν στην αγορά με σκοπό να συμπεριληφθούν στον κατάλογο ταξινόμησης-επισήμανσης. Η κοινοποίηση ουσίας είναι διαδικασία που δεν απαιτεί καταβολή παραβόλου. Οι χημικές ουσίες που εμπίπτουν στην υποχρέωση κοινοποίησης στον ECHA είναι οι παρακάτω: 1. Ουσίες που υπόκεινται στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού REACH. Αυτό περιλαμβάνει ουσίες σε καθαρή μορφή, ουσίες σε μείγματα. Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει υποχρέωση περαιτέρω κοινοποίησης για ουσίες που έχουν ήδη ταξινομηθεί στο πλαίσιο του REACH, σε περίπτωση που η προς κοινοποίηση πληροφορία έχει ήδη υποβληθεί στο πλαίσιο του φακέλου καταχώρισης. Το ίδιο ισχύει και για ορισμένες ουσίες που περιέχονται σε αντικείμενα, όταν προβλέπεται ταξινόμησή τους σύμφωνα με το άρθρο 7 του REACH. 2. Ουσίες που ταξινομούνται ως επικίνδυνες ανεξαρτήτως ποσότητας και διατίθενται στην αγορά. 3. Ουσίες που περιέχονται σε μείγματα πάνω από τα όρια συγκέντρωσης του Κανονισμού CLP και της Οδηγίας 99/45 με αποτέλεσμα την ταξινόμηση του μείγματος ως επικίνδυνο και το μείγμα διατίθεται στην αγορά. Η κοινοποίηση γίνεται εντός ενός μηνός από τη διάθεση της ουσίας στην αγορά. Μεταγενέστεροι χρήστες, διανομείς και παραγωγοί αντικειμένων κατά την έννοια του άρθρου 7 του Κανονισμού REACH δεν έχουν υποχρέωση κοινοποίησης. 30 31

Ποιες πληροφορίες κοινοποιούνται; 1. Η ταυτότητα της ουσίας όπως καθορίζεται στα τμήματα 2.1 έως 2.3.4 του παραρτήματος VI του Κανονισμού REACH όπως πχ. Ονομασία κατά IUPAC, Αριθμό EINECS, κ.λπ. 2. Την ταυτότητα του κοινοποιούντα 3. Την ταξινόμηση της ουσίας 4. Όταν η ουσία έχει ταξινομηθεί σε ορισμένες αλλά όχι σε όλες τις τάξεις κινδύνου ή διαφοροποιήσεις, ένδειξη του κατά πόσο αυτό οφείλεται σε έλλειψη στοιχείων, ασαφή στοιχεία ή στοιχεία τα οποία είναι σαφή μεν αλλά ανεπαρκή για ταξινόμηση. 5. Ανάλογα με την περίπτωση, ειδικά όρια συγκέντρωσης ή συντελεστές m που σχετίζονται με την ταξινόμηση «επικίνδυνο για το υδάτινο περιβάλλον», όπως οξείας τοξικότητας κατηγορίας 1 και χρόνιας τοξικότητας κατηγορίας 1, μαζί με αιτιολόγηση για τη χρήση τους. 6. Τα στοιχεία επισήμανσης για την ουσία, συμπεριλαμβανομένων των συμπληρωματικών δηλώσεων επικινδυνότητας στις οποίες αναφέρεται το άρθρο 25 παράγραφος 1 του CLP. Οι παραπάνω πληροφορίες κοινοποιούνται μέσω του REACH-IT. https://reach-it.echa.europa.eu/reach/public/welcome.faces Υποχρέωση καταχώρησης στο ΕΜΧΠ (Άρθρο 45) Τα κράτη μέλη ορίζουν τον ή τους φορείς που είναι αρμόδιοι για την παραλαβή πληροφοριών που αφορούν, ειδικότερα, τη λήψη προληπτικών ή θεραπευτικών μέτρων ιδίως σε καταστάσεις έκτακτου κινδύνου για την υγεία, από τους εισαγωγείς και τους μεταγενέστερους χρήστες που διαθέτουν τα μείγματα στην αγορά. Στην Ελλάδα Αρμόδια Αρχή για την παραλαβή πληροφοριών είναι η Διεύθυνση Ενεργειακών, Βιομηχανικών και Χημικών Προϊόντων Τμήμα Β του Γενικού Χημείου του Κράτους. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Παράρτημα 1 (Δηλώσεις Επικινδυνότητας Η) H200 Ασταθή εκρηκτικά. H201 Εκρηκτικά κίνδυνος μαζικής έκρηξης. H202 Εκρηκτικά σοβαρός κίνδυνος εκτόξευσης. H203 Εκρηκτικά κίνδυνος πυρκαγιάς, ανατίναξης ή εκτόξευσης. H204 Κίνδυνος πυρκαγιάς ή εκτόξευσης. H205 Σε περίπτωση πυρκαγιάς ενδέχεται να προκύψει μαζική έκρηξη. H220 Ιδιαίτερα εύφλεκτο αέριο. H221 Εύφλεκτο αέριο. H222 Ιδιαίτερα εύφλεκτο αερόλυμα. H223 Εύφλεκτο αερόλυμα. H224 Υγρό και ατμοί εξαιρετικά εύφλεκτα. Σε συμμόρφωση με το Άρθρο 45 το ΓΧΚ έχει θεσπίσει το «Εθνικό Μητρώο Χημικών Προϊόντων» με σκοπό να παρέχει πληροφορίες (α) για την κάλυψη της ιατρικής ζήτησης με τη λήψη προληπτικών και θεραπευτικών μέτρων σε επείγουσες καταστάσεις από το Κέντρο Δηλητηριάσεων και (β) ύστερα από αίτημα των κρατών μελών, για τη διενέργεια στατιστικής ανάλυσης προκειμένου να εντοπιστούν περιπτώσεις κατά τις οποίες ενδέχεται να απαιτείται να ληφθούν βελτιωμένα μέτρα για τη διαχείριση του κινδύνου. Υποχρέωση καταχώρησης στο ΕΜΧΠ έχουν όσοι παράγουν, εισάγουν ή διακινούν χημικά προϊόντα που ταξινομούνται ως επικίνδυνα, (για παράδειγμα χρώματα, στεγανωτικά, κόλλες, φυτοπροστατευτικά προϊόντα και βιοκτόνα, μελάνια, λιπάσματα κ.λπ.) είτε λόγω των φυσικοχημικών τους ιδιοτήτων (πχ. εύφλεκτα, οξειδωτικά ), είτε λόγω των επιπτώσεων τους στην υγεία. Δεν υπάρχει υποχρέωση καταχώρησης όσων μειγμάτων ταξινομούνται μόνον λόγω της επικινδυνότητας για το περιβάλλον, και και των επικινδύνων προϊόντων που είναι χημικές ουσίες κατά τον ορισμό του CLP, άρθρο 2, σημείο 7. H225 H226 H228 Η229 Η230 Η231 H240 H241 H242 H250 H251 Υγρό και ατμοί πολύ εύφλεκτα. Υγρό και ατμοί εύφλεκτα. Εύφλεκτο στερεό. Δοχείο υπο πίεση. Κατά τη θέρμανση μπορεί να διαρραγεί Δύναται να εκραγεί ακόμη και απουσία αέρος Δύναται να εκραγεί σε υψηλή θερμοκρασία και/ή πίεση ακόμη και απουσία αέρος Η θέρμανση μπορεί να προκαλέσει έκρηξη. Η θέρμανση μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά ή έκρηξη. Η θέρμανση μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά. Αυταναφλέγεται εάν εκτεθεί στον αέρα. Αυτοθερμαίνεται: μπορεί να αναφλεγεί. 32 33