ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2007 ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2007 ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗN ΕΛΛΗΝΟΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Κίεβο, Μάιος 2008 Συντάκτες: Χρήστος Γρίμπας, Γραμματέας B ΟΕΥ Μαρία Κωστοπούλου, Γραμματέας Γ ΟΕΥ

1. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΠΟΡΕΙΑΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ... 4 1.1.ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ... 4 1.1.1. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ... 5 1.1.2. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ...5 1.2.ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ...6 1.3. ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ...6 1.3.1. ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ...7 1.3.2. ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ...7 1.4.ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ...7 1.5.ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΟΤΙΜΙΑ... 9 1.6.ΑΜΕΣΕΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ...9 1.7.ΑΝΕΡΓΙΑ / ΜΙΣΘΟΙ...10 1.8.ΠΟΡΕΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ...11 1.9. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ...11 1.10. ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ...12 1.11.ΕΝΤΑΞΗ ΣΕ Π.Ο.Ε....13 2. ΔΙΜΕΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ...14 2.1. ΔΙΜΕΡΕΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ...14 2.2. ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ...14 2.3. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗ ΧΩΡΑ... 16 2.4. ΔΙΜΕΡΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ...17 2.5. ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ-ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ... 18 2.5.1. Επιχειρηματική Αποστολή ΟΠΕ σε Κίεβο και Οδησσό (10-14/06/07). 18 2.5.2. Επιχειρηματική Αποστολή ΕΒΕΑ στο Κίεβο (22-24/10/07)... 18 2.5.3. Εκδηλώσεις με την ευκαιρία του εορτασμού της 25ης Μαρτίου...19 2.5.4 13η Διεθνής Έκθεση Τουρισμού 2007....19 2.5.5. Ημέρα της Ευρώπης (19.05.07) - Ετήσια Φιλανθρωπική Εμπορική Έκθεση (1.12.07)....19 2.5.6. EuroDrink Party-Greek Night, Σεπτέμβριος 2007...19 2.5.7. Εκδήλωση προς τιμην των οικονομικών εταίρων της Ελλάδος στην Ουκρανία...19 3. ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ...21 3.1.ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ... 21 3.2. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΦΠΑ...21

3.3. ΖΩΝΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ...22 3.5. ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ....23 3.6. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ.... 23 3.7. ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ...24 3.8. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ...24 3.8.1. Νομικό και θεσμικό πλαίσιο επενδύσεων... 24 3.8.2. Χρήσιμες Ιστοσελίδες...25 3

1. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΠΟΡΕΙΑΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 1.1.ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Η οικονομία της Ουκρανίας κατά το 2007, παρά την συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια, επέδειξε αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα και δυναμική. Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, η αύξηση του ουκρανικού Α.Ε.Π. κατά το 2007, έναντι του προηγουμένου έτους, ανήλθε στο 7,3%, υπερβαίνοντας για δεύτερο συνεχόμενο έτος τις εκτιμήσεις Διεθνών Οικονομικών Οργανισμών. Η αναπτυξιακή επίδοση του 2007 είναι εφάμιλλη του προηγουμένου έτους και υψηλότερη κατά 4,3 ποσοστιαίες μονάδες από την αύξηση του εθνικού προϊόντος που κατεγράφη το 2005. Στην αύξηση του ΑΕΠ συνέβαλαν κυρίως η άνοδος της εγχώριας ζήτησης για καταναλωτικά και κεφαλαιουχικά αγαθά, καθώς και η υψηλή ζήτηση χαλυβουργικών προιόντων στις διεθνείς αγορές, με αποτέλεσμα τη περαιτέρω ενδυνάμωση της τάσης ενίσχυσης των εγχωρίων παραγόντων ανάπτυξης της ουκρανικής οικονομίας, οι οποίοι συνέβαλαν κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες στην αύξηση του εθνικού προϊόντος. Αντίθετα, η συμβολή του εξωτερικού τομέα στην εν λόγω άνοδο υπήρξε επί δεύτερο συνεχόμενο έτος αρνητική. Η ονομαστική αύξηση των εισοδημάτων των ουκρανικών νοικοκυριών διαμορφώθηκε στο 35%, ενώ το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα τους αυξήθηκε κατά 15,5%. ΕΞΕΛΙΞΗ Α.Ε.Π. ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗN ΠΕΡΙΟΔΟ 2001-2007 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 ΑΕΠ (εκ. UAH) 204.190 225.810 267.344 345.113 418.500 495.500 660.300 ΑΥΞΗΣΗ (%) 9,2 5,2 9,6 12,1 2,7 7,3 7,3 ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗ ΑΕΠ 4.195 4.685 5.591 7.273 9.017 10.655 12.543 ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗ ΑΕΠ (%) 11,1 6,3 10,5 13,0 3,5 8,1 8,0 ΠΗΓΗ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ουκρανίας Η σημαντική αύξηση του όγκου της βιομηχανικής παραγωγής και του συνολικού όγκου του εμπορίου υπερκάλυψαν την επιβράδυνση που κατεγράφη στο παραχθέν προϊόν του αγροτικού τομέα. Συγκεκριμένα, το προϊόν του δευτερογενούς τομέα αυξήθηκε κατά 12,7%, με τον κλάδο της παραγωγής μηχανών και μηχανημάτων να παρουσιάζει άνοδο σε ποσοστό 27,4% και να συνεισφέρει περίπου κατά το εν τρίτο στην συνολική αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής. Η παραγωγή του κλάδου της μεταλλουργίας και τελικών προϊόντων μετάλλου διευρύνθηκε κατά 10,2%, κυρίως λόγω της υψηλής διεθνούς ζήτησης, ενώ η παραγωγή προϊόντων διατροφής, ποτών και καπνού κατά 12,1%, και η παραγωγή ορυκτών προϊόντων κατά 12,1%. Παράλληλα, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του λιανικού εμπορίου ενισχύθηκε σημαντικά, κατά 17,2%, ενώ εξίσου δυναμικά κινήθηκε και ο κλάδος των κατασκευών, καταγράφοντας άνοδο σε ποσοστό 11%. Αντίθετα, αρνητικά αποτελέσματα σημειώθηκαν στον πρωτογενή τομέα, όπου εξ αιτίας της ξηρασίας των καλοκαιρινών μηνών, η αξία του αγροτικού προϊόντος μειώθηκε έναντι του προηγουμένου έτους κατά 5,3%. 4

1.1.1. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ο γενικός δείκτης βιομηχανικής παραγωγής στη χώρα το 2007 ενισχύθηκε κατά 10,2% σε ετήσια βάση, έναντι 6,2% κατά το προηγούμενο έτος. Κατά τους πρώτους μήνες του έτους κατεγράφη επιβράδυνση στην αύξηση του όγκου της βιομηχανικής παραγωγής, τάση η οποία ανεστράφη κατά τους τελευταίους μήνες του έτους. Το προϊόν της μεταποιητικής βιομηχανίας αυξήθηκε κατά 11,7% κατά τη διάρκεια του 2007, έναντι του προηγουμένου έτους (6,3% το 2006), το προϊόν της εξορυκτικής βιομηχανίας κατά 2,7% (5,8% το 2006), ενώ η παραγωγή και προσφορά ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και νερού ενισχύθηκε κατά 3,2%, έναντι 6,7% το 2006. Κατά το 2007 σημειώθηκε αύξηση της συνολικής αξίας της παραγωγής όλων των επιμέρους κλάδων της μεταποιητικής βιομηχανίας. Η υψηλότερη άνοδος κατεγράφη στον τομέα παραγωγής μηχανών και μηχανημάτων, φθάνοντας το 28%, με τη παραγωγή διαφόρων τύπων οχημάτων να ενισχύεται κατά 42,3%, Ο κλάδος της μεταλλουργίας κατά το 2007 κατέγραψε άνοδο δραστηριότητας ύψους 8,3%. Σημειώνεται ότι πέντε ουκρανικές εταιρίες συμπεριλαμβάνονται στη λίστα με τις 80 μεγαλύτερες χαλυβουργίες του κόσμου, η πρόσφατα εξαγορασθείσα από τη Mittal εταιρία Krivorizsthal, η Marioupolski industrial complex, η Azovstal, η Zaporizhstal και η Alchevsky. Πάνω από το 75% της ουκρανικής παραγωγής χαλυβουργικών προϊόντων εξάγεται στη διεθνή αγορά. Η παραγωγή ειδών διατροφής, ποτών και προϊόντων καπνού αυξήθηκε κατά 10% έναντι του προηγουμένου έτους, παρά το γεγονός ότι η αγροτική παραγωγή επλήγη σοβαρά από την έντονη ξηρασία του καλοκαιριού. Σημαντική ενίσχυση κατεγράφη στη παραγωγή προϊόντων ξυλείας, κατά 22,1%, πλαστικών προϊόντων κατά 14,1%, άλλων μη μεταλλικών προϊόντων κατά 16,9% και προϊόντων χαρτοβιομηχανίας και τυπογραφίας κατά 10,6%. Η συνολική αύξηση παραγωγής των ουκρανικών ορυχείων - λατομείων κυμάνθηκε το 2007 στο 2,7%. Η εξόρυξη προϊόντων ενέργειας μειώθηκε κατά 2,7%, ενώ η εξόρυξη μεταλλευμάτων κατέγραψε αύξηση 8,8%, τροφοδοτούμενη από την αυξημένη ζήτηση των τοπικών χαλυβουργιών. Τέλος, ο δείκτης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και νερού παρουσίασε αύξηση κατά 3,2%, οφειλόμενη κυρίως στην αύξηση της παραγωγής των ιδιαίτερα ενεργοβόρων ουκρανικών χαλυβουργιών που καταναλώνουν περί του ενός τρίτου της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Η βιομηχανική παραγωγή κατά τη διάρκεια του έτους αυξήθηκε, έναντι του 2006, σε όλες της περιοχές της χώρας, εξαιρουμένης της περιοχής Ivano Frankivsk, όπου μειώθηκε κατά 2,6%. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις κατεγράφησαν στις περιοχές Volyn, Cherkasy και Chernivtsi, σε ποσοστό 42,5%, 26,1% και 22,7% αντίστοιχα. 1.1.2. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Η συνολική αξία της αγροτικής παραγωγής της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια του 2007 μειώθηκε κατά 5,7%, κυρίων εξ αιτίας της έντονης ξηρασίας που έπληξε τη χώρα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Το προϊόν των γεωργικών επιχειρήσεων μειώθηκε κατά 5,3%, ενώ αυτό των μικρομεσαίων οικιακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων μειώθηκε κατά 6%. 5

Το προϊόν των γεωργικών καλλιεργειών μειώθηκε κατά 9,4%, μείωση που αναλογεί σε ποσοστό 11,9% στις γεωργικές επιχειρήσεις και σε ποσοστό 7,7% στις οικιακές εκμεταλλεύσεις. Το προϊόν της κτηνοτροφίας μειώθηκε κατά 0,4%, καταγράφοντας επιμέρους αύξηση κατά 6,2% στη παραγωγή των γεωργικών επιχειρήσεων και μείωση κατά 3,8% στη παραγωγή των οικιακών εκμεταλλεύσεων. Η παραγωγή κρέατος αυξήθηκε κατά το 2007 σε ποσοστό 9,1%, ενώ η παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών μειώθηκε κατά 7,8% και 1,7% αντίστοιχα. 1.2.ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ Κατά το 2007, ο δείκτης τιμών καταναλωτή υπερέβη και την πλέον απαισιόδοξη πρόβλεψη των οικονομικών παραγόντων της κυβέρνησης και διεθνών οργανισμών, φθάνοντας το 16,6%, έναντι 11,6% το 2006 και 10,3% το 2005. Πρόκειται για το τέταρτο συνεχόμενο έτος που καταγράφεται διψήφιο ποσοστό πληθωρισμού στη χώρα, ενώ η επίδοση του 2007 είναι η υψηλότερη, μετά την αντίστοιχη του 2000, έτος κατά το οποίο ο πληθωρισμός έφθασε το 25,8%. Στην επιτάχυνση του μέσου ετήσιου ρυθμού ανόδου του δείκτη τιμών καταναλωτή συνέβαλαν καθοριστικά οι σημαντικές αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, η άνοδος της τιμής αγοράς φυσικού αερίου από την Ρωσία κατά 37% και η έντονη ξηρασία που έπληξε τη χώρα τους καλοκαιρινούς μήνες που είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή τεράστιων καλλιεργησίμων εκτάσεων γης και παρεπόμενα την εκτόξευση των τιμών των αγροτικών προϊόντων. ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ, ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2001-2007 ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ (%) ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ (%) ΠΗΓΗ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ουκρανίας 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 6,1-0,6 8,2 12,3 10,3 11,6 16,6 0,9 5,7 11.1 24,1 9,6 14,1 23,3 Οι τιμές των προϊόντων διατροφής αυξήθηκαν κατά 22,9%, οι τιμές των υπηρεσιών κατά 12%, ενώ οι τιμές των λοιπών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 6%. Ο δείκτης τιμών παραγωγού αυξήθηκε κατά 23,3% κατά τη διάρκεια του έτους, έναντι 14,1% το 2006, 9,5% το 2005 και 24,1% το 2004. 1.3. ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Η δημοσιονομική πολιτική της ουκρανικής κυβέρνησης κατά τα τελευταία τέσσερα έτη υπήρξε επεκτατική, εξαιτίας κυρίως των υψηλών δαπανών που πραγματοποιήθηκαν για την βελτίωση των παρωχημένων βασικών υποδομών της χώρας, αλλά και λόγω της συνεχιζόμενης πολιτικής αστάθειας και των αλλεπάλληλων εκλογικών αναμετρήσεων. Παραταύτα, τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος της χώρας παραμένουν υπό έλεγχο. 6

1.3.1. ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, 2000 2006 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ (% ΑΕΠ) ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ (εκ. γρίβνες, 5,05USD/ γρίβνα) ΠΗΓΗ: Υπουργείο Οικονομικών Ουκρανίας 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007-0,3 0,7-0,2-3,4-1,8-0,78-1,7-593,4 1.635,4-587,9-11.792-7.735,0-3.712,7-11.432 Κατά τηn περίοδο Ιανουαρίου Οκτωβρίου τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκαν στα 127,4 δισ. γρίβνα (25,23 δισ. δολ.), αυξημένα κατά 23,4% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2006. Ο λόγος των εσόδων του προϋπολογισμού προς το ΑΕΠ έφθασε το 22,7%, το οποίο είναι 3,1 ποσοστιαίες μονάδες μικρότερο έναντι της τιμής του 2006. Οι δαπάνες κατά την ίδια περίοδο έφθασαν τα 131,6 δισ. γρίβνα (26,06 δισ. δολ.) Ο προϋπολογισμός του 2008 προβλέπει συνολικά έσοδα 215,4 δισ. γρίβνα (42,65 δισ. δολ.) ή 24,2% του ουκρανικού ΑΕΠ και συνολικές δαπάνες 232,4 δισ. γρίβνα (46,02 δισ. δολ). ή 26,1% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα που θα προκύψει προβλέπεται να χρηματοδοτηθεί με εξωτερικό δανεισμό (10 δισ. γρίβνα) και έσοδα από αποκρατικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων (8,9 δισ. γρίβνα). 1.3.2. ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Το συνολικό δημόσιο χρέος της Ουκρανίας την 31 Δεκεμβρίου 2007 κυμάνθηκε στα 17,573 δισ. δολ. ή 12,6% του Α.Ε.Π. της χώρας. Η επίδοση αυτή είναι σε ονομαστικά μεγέθη αυξημένη κατά 1,62 δισ. δολ. σε σύγκριση με την αντίστοιχη της 31 ης Δεκεμβρίου 2006, ως ποσοστό του Α.Ε.Π. όμως είναι μειωμένη κατά 2,2%. Το δημόσιο χρέος της κεντρικής κυβέρνησης της χώρας διαμορφώθηκε στα 14,117 δισ. δολ. ή 10,1% του Α.Ε.Π., εκ των οποίων τα 10,591 δισ. δολ. (7,6% του Α.Ε.Π.) αφορούν εξωτερικό χρέος και τα 3,526 δισ. δολ. (2,5% του Α.Ε.Π.) αφορούν χρέος σε κατοίκους εσωτερικού. 1.4.ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, κατά το έτος 2007, η αξία των εξαγωγών ουκρανικών προϊόντων διαμορφώθηκε στα 49,248 δισ. δολ., αυξανόμενες κατά 28,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2006 (έναντι 12,1% κατά το προηγούμενο έτος). Οι εισαγωγές προϊόντων στη χώρα σημείωσαν μεγάλη άνοδο, ύψους 34,7% (έναντι 24,6% το 2006),και έφθασαν τα 60,669 δισ. δολ. Ως εκ τούτου, το εμπορικό έλλειμμα της χώρας διογκώθηκε κατά 71,33% και έφθασε τα 11,421 δισ. δολ., καταγράφοντας αύξηση 4,755 δισ. δολ. έναντι της αντίστοιχης επίδοσης του 2006. Η επιδείνωση των μεγεθών του εξωτερικού εμπορίου αντισταθμίστηκε μερικώς 7

από το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, προερχόμενο από την αυξημένη ροή άμεσων ξένων επενδύσεων (8,37 δισ. δολ κατά τη διάρκεια του έτους). ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (δισ. USD) 2005 2006 2007 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών 2,531-1,617-5,918 Εμπορικό Ισοζύγιο -1,14-5,19-10,572 Εξαγωγές Αγαθών 35,02 38,95 49,25 Εισαγωγές Αγαθών 36,16 44,14 60,67 Ισοζύγιο Υπηρεσιών 1,80 2,13 2,69 Εισπράξεις 9,35 11,29 14,16 Πληρωμές 7,55 9,16 11,46 Ισοζύγιο Εισοδημάτων 0,99-1,72-2,11 Εισπράξεις 0,76 1,33 1,58 Πληρωμές 1,74 3,05 3,69 Ισοζύγιο Μεταβιβάσεων 2,85 3,17 4,07 Εισπράξεις 3,11 3,53 3,98 Πληρωμές 0,27 0,36 0,90 ΠΗΓΗ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ουκρανίας Η αύξηση των ουκρανικών εξαγωγών στηρίχθηκε για ένα ακόμη έτος στην άνοδο κατά 27,4% των εξαγωγών των προϊόντων της κατηγορίας «κοινά μέταλλα και τεχνουργήματα αυτών», που συνιστούν πλέον το 42,8% των συνολικών ουκρανικών εξαγωγών. Έντονα αυξητικές τάσεις κατεγράφησαν στη κατηγορία προϊόντων «μηχανές, εξοπλισμός, μηχανισμοί και ηλεκτρικά και οπτικοακουστικά προϊόντα» (άνοδος 48,2%), που αποτελεί τη δεύτερη εξαγώγιμη κατηγορία προϊόντων της Ουκρανίας, ακολουθούμενη από τα «ορυκτά προϊόντα» (αύξηση 8,3%) και τα «χημικά προϊόντα» (αύξηση 16,4%). ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟΥ ΕΞΑΓΩΓΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΑΝΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΗΠΕΙΡΟ Εξαγωγές (δισ. $) Ποσοστιαία μεταβολή έναντι 2006 Εισαγωγές (δισ. $) Ποσοστιαία μεταβολή έναντι 2006 Εμπορικό Ισοζύγιο (δισ. $) Ευρώπη 14,77 17,0 23,05 37,2-8,27 Κοινοπολιτεία 18,61 47,0 25,63 27,0-7,01 Ανεξαρτήτων Κρατών Ασία 10,36 27,4 8,94 47,3 1,42 Αμερική 2,69 5,3 2,25 53,4 0,44 Αφρική 2,79 17,6 6,73 63,0-1,96 Αυστραλία / 0,016-12,4 0,29 29,0-0,12 Ωκεανία Σύνολο 49,24 28,4 60,66 34,7-5,19 ΠΗΓΗ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ουκρανίας Η χώρα που απορροφά το μεγαλύτερο ποσοστό των ουκρανικών εξαγωγών είναι η Ρωσία με 25,78% του συνόλου και ακολουθούν η Τουρκία με 7,37%, η Ιταλία με 5,53%, η Γερμανία με 3,41%, η Πολωνία με 3,38%, η Λευκορωσία με 3,16% και οι ΗΠΑ με 2,21%. 8

Οι εξαγωγές της Ουκρανίας προς την Ελλάδα (πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ουκρανίας) διαμορφώθηκαν στα 220,96 εκ. δολ., καταγράφοντας αύξηση της τάξεως του 84% και αποτελούν το 0,43% των συνολικών ουκρανικών εξαγωγών. Η μεγάλη αύξηση της αξίας των εισαγωγών στη χώρα οφείλεται, πρωτίστως, στην αύξηση των εισαγωγών στη κατηγορίες «ορυκτά προϊόντα» η οποία καλύπτει το 29% των συνολικών ουκρανικών εισαγωγών, καθώς και στην αύξηση στις κατηγορίες προϊόντων «μηχανές, εξοπλισμός, μηχανισμοί και ηλεκτρικά και οπτικοακουστικά προϊόντα», «κοινά μέταλλα και τεχνουργήματα αυτών» και «χημικά προϊόντα». Ως προς τη γεωγραφική διάρθρωση των εισαγωγών, αυτές προέρχονται από τη Ρωσία σε ποσοστό 28,33%, από τη Γερμανία σε ποσοστό 9,64%, από το Τουρκμενιστάν σε ποσοστό 8,02%, τη Κίνα σε ποσοστό 5,38%, την Πολωνία σε ποσοστό 4,71% και την Ιταλία σε ποσοστό 2,94%. Οι ελληνικές εξαγωγές στην Ουκρανία σημείωσαν αύξηση 60,6% και έφθασαν τα 96,51 εκ. δολ., ή ποσοστό 0,2% των συνολικών ουκρανικών εισαγωγών. 1.5.ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΟΤΙΜΙΑ Κατά το 2007 η νομισματική πολιτική της Ουκρανίας συνέχισε να στηρίζεται στο σύστημα της σταθερής ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος έναντι του δολαρίου (de facto pegged regime), διατηρώντας παράλληλα αμετάβλητη την κεντρική ισοτιμία των 5,05 γρίβνα/δολ. Ως εκ τούτου και δεδομένης της σημαντικής υποτίμησης του δολαρίου εντός του 2007, το εθνικό νόμισμα της Ουκρανίας κατέγραψε σημαντική υποχώρηση, τόσο έναντι του ευρώ, όσο και άλλων διεθνών νομισμάτων, εξέλιξη που καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική καθώς οι εμπορικές συναλλαγές της Ουκρανίας με ευρωπαϊκές χώρες αποτελούν περίπου το ένα τρίτο του συνολικού εμπορικού όγκου της χώρας. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας κατά το 2007 αυξήθηκαν κατά 45,9% έναντι του 2006 και διαμορφώθηκαν στα 32,46 δισ. δολ. 1.6.ΑΜΕΣΕΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, κατά τo 2007 η Ουκρανία προσέλκυσε ξένα επενδυτικά κεφάλαια συνολικού ύψους 8,37 δισ. δολ., ανεβάζοντας το συνολικό ποσό που επενδύθηκε στη χώρα, από το 1991 έως την 1.1.2008, στα 29,49 δισ. δολ. Οι ροές ξένων κεφαλαίων κατά το 2007 εμφανίζονται σημαντικά αυξημένες σε σύγκριση με το 2006, έτος κατά το οποίο οι συνολικές εισροές έφθασαν τα 4,3 δισ. δολ. Το σύνολο σχεδόν των ξένων επενδύσεων που πραγματοποιούνται στη χώρα αφορούν είτε την ιδιωτικοποίηση κρατικών εταιριών, τις οποίες διαχειρίζεται ο εθνικός φορέας αποκρατικοποιήσεων State Property Fund, είτε την εξαγορά επιχειρήσεων που περιήλθαν στην ιδιοκτησία ιδιωτών κατά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ενενήντα. Ελάχιστες είναι προς το παρόν οι ξένες επενδύσεις που αφορούν την εγκαθίδρυση νέων παραγωγικών μονάδων στη χώρα (greenfield investments). Για δεύτερο συνεχόμενο έτος, μεγάλο ποσοστό των κεφαλαίων που υπό την μορφή άμεσων ξένων επενδύσεων εισέρευσαν στη χώρα αφορούσαν την εξαγορά επιχειρήσεων δραστηριοποιούμενων στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Υψηλότερη επένδυση υπήρξε αυτή της ιταλικής τράπεζας Unicredit Group, η οποία έναντι 2,082 δισ. δολ. εξαγόρασε ποσοστό 94,71% του μετοχικού κεφαλαίου της ουκρανικής τράπεζας Ukrsotsbank. 9

Εξετάζοντας τη γεωγραφική κατανομή των ξένων επενδύσεων στην Ουκρανία από το 1991, πρώτη χώρα είναι η Γερμανία, έχοντας πραγματοποιήσει επενδύσεις ύψους 5,76 δισ. δολ. και ακολουθούν η Κύπρος με 4,96 δισ. δολ., η Ολλανδία με 2,17 δισ. δολ., η Αυστρία με 2,01 δισ. δολ., η Μεγάλη Βρετανία με 1,82 δισ. δολ., και οι Η.Π.Α. με 1,42 δισ. δολ.. 1.7.ΑΝΕΡΓΙΑ / ΜΙΣΘΟΙ Η επίσημα καταγεγραμμένη ανεργία στη χώρα μειώθηκε περαιτέρω κατά τη διάρκεια του υπό εξέταση έτους, ως αποτέλεσμα της υψηλής αύξησης του παραχθέντος εθνικού προϊόντος. Συγκεκριμένα, το ποσοστό του πληθυσμού σε παραγωγική ηλικία που κατεγράφη ως άνεργο, μειώθηκε, από 2,8% του συνόλου τον Ιανουάριο, σε 2,1% το Νοέμβριο. Σε απόλυτους αριθμούς, η μείωση αυτή μεταφράζεται σε 200 χιλιάδες λιγότερα καταγεγραμμένα μη απασχολούμενα άτομα στη χώρα (590 χιλιάδες το Νοέμβριο έναντι 790 χιλιάδων τον Ιανουάριο). Εξ αυτών, ποσοστό 62,6% αφορά γυναίκες και 37,4% άντρες, ενώ το ποσοστό των εγγεγραμμένων ως άνεργων σε αστικές και αγροτικές περιοχές είναι ισομερώς μοιρασμένο. Μείωση της ανεργίας στη χώρα κατά 1,7% καταγράφεται και βάσει των μεθόδων υπολογισμού του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας, με το ποσοστό των μόνιμα ανέργων να φτάνει το 6,2% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της χώρας, έναντι 7,9% κατά τον Οκτώβριο 2006. ΕΠΙΣΗΜΑ ΕΓΓΕΓΡΑΜΕΝΟΙ ΑΝΕΡΓΟΙ (%) ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (%) ΠΗΓΗ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ουκρανίας ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΑΝΕΡΓΙΑΣ, 2002-2007 2002 2003 2004 2005 2006 2007 3,8 3,6 3,6 3,1 2,8 2,4 8,6 8,5 8,5 8,3 8,1 7,9 Ο μέσος μηνιαίος μισθός κατά τον Δεκέμβριο 2007 κυμάνθηκε στα 1485 γρίβνα (294 δολ.), αυξημένος κατά 42% έναντι του Δεκεμβρίου 2006. Η αντίστοιχη αύξηση κατά τα προηγούμενα έτη ήταν 29% το 2006 και 36% το 2005. ΡΥΘΜΟΣ ΑΥΞΗΣΕΩΣ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΜΙΣΘΟΥ (2003 2007) 2003 2004 2005 2006 2007 ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΣ ΜΙΣΘΟΣ (%) 22,8 27,5 36,7 29,2 42 ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΣ ΜΙΣΘΟΣ (γρίβνες) 462 589 806,2 1.041,4 1.485 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΜΙΣΘΟΣ (%) 15,2 23,8 20,3 18,3 16,8 ΠΗΓΗ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ουκρανίας Αντίστοιχα, μεγάλες αποκλίσεις καταγράφονται στους μέσους μισθούς ανά γεωγραφική περιοχή της χώρας. Οι υψηλότεροι μισθοί προσφέρονται στην πόλη του Κιέβου, όπου το μέσο μηνιαίο ύψος τους φθάνει τις 2.540 UAE. Εξετάζοντας την χώρα ως προς τις γεωγραφικές της περιοχές, οι υψηλότεροι μισθοί καταγράφονται στο 10

Ντονέτσκ με 1.696 UAE / μήνα, στο Ντνιπροπετροβσκ με 1.543 UAE / μήνα και στη περιοχή του Κιέβου με 1.520 UAE / μήνα. Από την άλλη πλευρά, οι χαμηλότεροι μισθοί καταγράφονται στις περιοχές Τερνοπίλ, Βολίν, Κμελνίτσι και Βινίτσια, με 1.068, 1.124, 1.146 και 1.157 UAE / μήνα αντίστοιχα. 1.8.ΠΟΡΕΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ Η εκτέλεση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων από τον αρμόδιο φορέα State Property Fund, για ακόμη ένα έτος, υστέρησε σημαντικά έναντι των εκτιμήσεων του ετήσιου προγράμματος αποκρατικοποιήσεων. Το συνολικό ποσό που μεταβιβάστηκε στον κρατικό προϋπολογισμό, προερχόμενο από τη πώληση στοιχείων ενεργητικού του ουκρανικού δημοσίου διαμορφώθηκε στα 482 εκ. δολ., ή περίπου το 23% των προϋπολογισθέντων στο ετήσιο πρόγραμμα του 2007. Η εν λόγω υστέρηση οφείλεται κατά κύριο λόγω στη μη πραγματοποίηση των προβλέφθέντων εκχωρήσεων μετοχικών πακέτων της εταιρίας τηλεπικοινωνιών Ukrtelecom και της χημικής βιομηχανίας Odessa port Plant. Το αντίστοιχο πρόγραμμα του 2008 προβλέπει ιδιωτικοποιήσεις συνολικής αξίας 1,7 δισ. δολ. και περιλαμβάνει την εκχώρηση στον ιδιωτικό τομέα περίπου 400 δημόσιων επιχειρήσεων. 1.9. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ο τομέας της ενέργειας διαδραμάτισε για ένα ακόμη έτος κυρίαρχο ρόλο στο οικονομικό και πολιτικό πεδίο της Ουκρανίας, με την ενεργειακή ασφάλεια και αποδοτικότητα, καθώς και την ενεργειακή εξάρτηση ή απεξάρτηση από τη Ρωσία να αναδεικνύονται ως κυρίαρχα ζητήματα. Οι πολιτικές σχέσεις με την Ρωσία αποτελούν πλέον βασικό παράγοντα στη διαμόρφωση της τιμής αγοράς φυσικού αερίου, η οποία σταδιακά προσεγγίζει τις διεθνείς τιμές. Η κυβέρνηση της χώρας, πέρα από τις προσπάθειας συγκράτισης της τιμής του φυσικού αερίου στα κατώτατα δυνατά επίπεδα, προσανατολίζεται πλέον στην πλήρη εκμετάλλευση των εγχώριων ενεργειακών πόρων, ενώ πολλές ουκρανικές επιχειρήσεις υλοποιούν επενδυτικά προγράμματα εκσυγχρονισμού των ιδιαίτερα ενεργοβόρων υποδομών τους, Την 2 α Οκτωβρίου, λίγες μέρες μετά την διενέργεια εκλογών στην Ουκρανία, η Gazprom προειδοποίησε για το ενδεχόμενο περικοπής των προμηθειών φυσικού αερίου, σε περίπτωση που δεν εξοφληθεί εντός 30 ημερών ουκρανικό χρέος, ύψους 1,3 δισ, δολ.. Κατόπιν διαπραγματεύσεων, η Ουκρανική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να αποπληρώσει το ποσό έως την 1 η Νοεμβρίου, υποστηρίζοντας όμως ότι πρόκειται περί εταιρικού χρέους, μεταξύ των επιχειρήσεων που διαχειρίζονται την εισαγωγή του φυσικού αερίου στη χώρα. Την 4 η Δεκεμβρίου υπεγράφη συμφωνία μεταξύ της ρωσικής και ουκρανικής πλευράς, αναφορικά με τη τιμή πώλησης φυσικού αερίου κατά το 2008. Η νέα τιμή ορίσθηκε στα 179,5 δολ. ανά 1000 κ.μ., αυξημένη κατά 38,4% έναντι της τιμής του 2006, (130 δολ. ανά 1000 κ.μ.), ενώ παράλληλα συνεφωνήθη αύξηση της τάξεως του 6,3%, από 1,6 δολ. ανά 1000 κ.μ. στα 1,7 δολ. ανά 1000 κ.μ. στα τέλη που εισπράττει η Ουκρανία για τη διέλευση ρωσικού φυσικού αερίου προς ευρωπαϊκές χώρες. Η συμφωνία προβλέπει επίσης την παροχή στην Ουκρανία 55 δισ. κυβ. μέτρων φυσικού αερίου προέλευσης Κεν. Ασίας που θα καλύψουν το 73% του συνόλου των ετησίων ενεργειακών αναγκών της χώρας. Αποκλειστικός προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ουκρανία παρέμεινε η εταιρία RosUkrEnergo που αγοράζει το φυσικό αέριο από την 11

Gazprom Export και το μεταπωλεί στα σύνορα Ουκρανίας Ρωσίας στην UkrhazEnergo, η οποία εν συνεχεία το διανέμει στην ουκρανική αγορά. Η συμφωνία επεκρίθη από το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, ενώ η κ. Τymoshenko που ανέλαβε πρωθυπουργικά καθήκοντα εντός των προσεχών, της υπογραφής της συμφωνίας, ημερών, δεσμεύθηκε όπως προβεί σε διαπραγματεύσεις αναθεώρησης της συμφωνίας, ιδιαίτερα όσον αφορά τα τέλη διέλευσης ρωσικού φυσικού αερίου από ουκρανικούς αγωγούς, καθώς και να καταργήσει την πρακτική της διαμεσολάβησης τρίτων εταιριών κατά την εισαγωγή φυσικού αερίου στην Ουκρανία. Η υπερακόντιση των τιμών των προιόντων ενέργειας έδωσε στην ουκρανική κυβέρνηση το κίνητρο να δραστηριοποιηθεί προς τη κατεύθυνση της αύξησης της εγχώριας παραγωγής φυσικού αερίου και πετρελαίου που επί του παρόντος καλύπτουν το 25% και 13% αντίστοιχα των εγχώριων αναγκών. Η Naftogaz, που αποτελεί τη μεγαλύτερη κρατική εταιρία που δραστηριοποιήται στον κλάδο με θυγατρικές της, καθώς και άλλες εγχώριες και διεθνείς επιχειρήσεις που συμμετέχουν υπό το καθεστώς Συμφωνιών Αναλογικού Καταμερισμού Παραγωγής (Production Sharing Agreements), έχουν εξαγγείλλει επενδυτικά προγράμματα που στοχεύουν στην αύξηση των εξορυχθέντων ποσοτήτων προιόντων ενέργειας από κοιτάσματα στα Καρπάθια, στη περιοχή Donbass, καθώς και παράκτια και υπεράκτια της Μαύρης Θάλασσας, στη χερσόνησο της Κριμέας. Κατά τη διάρκεια του έτους κατεγράφη κινητικότητα στο θέμα της αντιστροφής της ροής του αγωγού Odessa Brody, προκειμένου να δρομολογηθεί η μεταφορά πετρελαίου από την Κεντρική Ασία και την Κασπία Θάλασσα προς την Ευρώπη. Την 10 η Οκτωβρίου, έλαβε χώρα Συνέδριο Ενεργειακής Ασφάλειας στο Βίλνιους, κατά το οποίο υπεγράφη συμφωνία, από τους Προέδρους της Πολωνίας, Ουκρανίας, Λιθουανίας, Αζερμπαϊτζάν και Γεωργίας, για τη δημιουργία κοινοπραξίας, η οποία θα εκτελέσει το έργο της κατασκευής και λειτουργίας της επέκτασης του εν λόγω αγωγού προς τις πολωνικές πόλης Plock και Gdansk. Παράλληλα όμως, προωθείται και εναλλακτικό σχέδιο, διακίνησης κασπιανού πετρελαίου στην Ευρώπη μέσω Σλοβακίας και Τσεχίας, και των αγωγών Odessa -Brondy και Druzhba. Περαιτέρω, τον Ιούνιο ανακοινώθηκε η πρόθεση των ουκρανικών αρχών να προχωρήσουν σε υλοποίηση επενδυτικού προγράμματος ύψους 5 δισ. δολ, εξόρυξης ουρανίου από το κοίτασμα στο Novokonstantynivske. Επί του παρόντος, η Ουκρανία παράγει 800 τόνους ουρανίου ετησίως, ποσότητα που καλύπτει το 30% των εγχώριων αναγκών σε πυρηνικά καύσιμα. Το εν λόγω επενδυτικό πρόγραμμα της κυβέρνησης αναμένεται να εκτινάξει την ετήσια παραγωγή ουρανίου σε 5.900 τόνους έως το 2025 και να περιορίσει σημαντικά την εξάρτησης ως προς τη τροφοδοσία των πυρηνικών μονάδων της χώρας από την Ρωσία. 1.10. ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Ο τραπεζικός τομέας χαρακτηρίζεται από τους πιο δυναμικούς της ουκρανικής οικονομίας, εξακολουθώντας να καταγράφει υψηλά αναπτυξιακά ποσοστά και να προσελκύει το επενδυτικό ενδιαφέρων μεγάλων ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ομίλων. Κατά την τριετία 2005 2007, εισέρρευσαν στη χώρα περίπου 6,8 δισ. δολ. υπό την μορφή άμεσων ξένων επενδύσεων στον τραπεζικό τομέα, ενώ μόνο το 2007 πραγματοποιήθηκαν εννέα εξαγορές ουκρανικών τραπεζών, συνολικής αξίας άνω των 4 δισ. δολ. Τα κέρδη των εμπορικών τραπεζών έφθασαν τα 1,4 δισ. δολ., έναντι 0,91 δισ. δολ. το 2006 12

Συνολικό Ενεργητικό Επαγγελματικά Δάνεια Ιδιωτικά Δάνεια Σύνολο Υποχρεώσεων Καταθέσεις Επιχειρήσεων Καταθέσεις Ιδιωτών * Προσωρινά στοιχεία ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ 2005 2006 (εκ. $) (εκ.$) Πηγή: Εθνική Τράπεζα Ουκρανίας Ετήσια Μεταβολή (%) Ετήσια Μεταβολή (%) 2007 (εκ.$) * Ετήσια Μεταβολή (%) 42,4 59 67,4 59 108,6 61,1 21,8 49 33 53 49,2 49,1 6,6 126 15,5 137 36,8 138,3 32,28 62 58,8 58 87,7 49,1 11,8 49 15,4 30 23,1 50 14,5 78 21,2 46 32,7 54,2 Το ποσοστό ξένου κεφαλαίου στο σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου των ουκρανικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων υπερέβη στο τέλος του 2007 το 28%, έναντι 9,6% το 2005. Η είσοδος μεγάλων ξένων ομίλων στο ουκρανικό τραπεζικό σύστημα έχει δρομολογήσει ουσιαστικές βελτιώσεις στη λειτουργία και διοικητική δομή των ουκρανικών τραπεζών και έχει πολλαπλασιάσει την ποσότητα και ποιότητα των παρεχομένων τραπεζικών προϊόντων. 1.11.ΕΝΤΑΞΗ ΣΕ Π.Ο.Ε. Κατά το 2007 η Ουκρανία προχώρησε στην εκπλήρωση όλων των νομοθετικών και συμβατικών υποχρεώσεων που απαιτούνται για την ένταξη της χώρας στον Π.Ο.Ε., εξέλιξη που εν πολλοίς αποτελεί απόρροια της ευρύτερης πολιτικής ομοφωνίας που επιτευχθεί προς αυτή τη κατεύθυνση. Η τελική έγκριση δόθηκε κατά τη διάρκεια του Γενικού Συμβουλίου του Οργανισμού της 5 ης Φεβρουαρίου 2008, στη συνέχεια το Ουκρανικό Κοινοβούλιο επικύρωσε τη συμφωνία και τη 16 η Μαίου 2008 η Ουκρανία έγινε και επίσημα μέλος του Π.Ο.Ε. Η εισδοχή της Ουκρανίας στον Π.Ο.Ε. αναμένεται να επιφέρει σημαντική επίδραση στην οικονομία της χώρας, προκαλώντας σε κάποιους κλάδους θετικές, ενώ σε άλλους αρνητικές επιδράσεις. Ο πρωτογενής κλάδος της οικονομίας αναμένεται να υποστεί αυξημένες πιέσεις, με τους λιγότερο αποδοτικούς παραγωγούς να υφίστανται απώλειες. Αντίθετα, οι παραγωγοί γαλακτοκομικών προϊόντων πρόκειται να ωφεληθούν, καθώς η παραγωγή τους θα δύναται να αποκτήσει πιστοποίηση από την Ε.Ε. Η ένταξη θα αποτελέσει επίσης το τέλος των διαφόρων ποσοστώσεων στις εξαγωγές της Ουκρανίας σε χώρες της Ε.Ε., αυξάνοντας περαιτέρω τις ήδη αυξημένες διμερείς εμπορικές συναλλαγές 13

2. ΔΙΜΕΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 2.1. ΔΙΜΕΡΕΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ Οι οικονομικές σχέσεις των δυο χωρών διέπονται από τα εξής συμβατικά κείμενα: Συνθήκη Φιλίας και Συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ουκρανίας (1997). Συμφωνία Οικονομικής, Βιομηχανικής, Επιστημονικής και Τεχνολογικής Συνεργασίας (Αθήνα, 15.1.1992, Ν.2142/1993 ΦΕΚ 86/Α/28.5.1993). Συμφωνία για την Προώθηση και Αμοιβαία Προστασία των Επενδύσεων (Κίεβο, 1.9.1994, Ν.2317/1995 ΦΕΚ 125 Α /19.6.1995, έναρξη ισχύος 4.1.1997). Συμφωνία για την Σύσταση Μικτής Διυπουργικής Επιτροπής Οικονομικής, Βιομηχανικής, Επιστημονικής και Τεχνολογικής Συνεργασίας (1994). Συμφωνία για τις Διεθνείς Οδικές, Επιβατικές και Εμπορευματικές Μεταφορές (Αθήνα, 11.11.1996 Ν.2506/1997 ΦΕΚ 119/Α/11.6.1997) Συμφωνία Τουριστικής Συνεργασίας. (Αθήνα, 11.11.1996 Ν.2549/1997 ΦΕΚ 261/Α/19.12.1997, έναρξη ισχύος 17.1.1998) Συμφωνία για Οικονομική, Τεχνική και Επιστημονική συνεργασία στον τομέα της Γεωργίας (Κίεβο, 15.12.1997, Ν.2666/1998 ΦΕΚ 280/1998, έναρξη ισχύος 17.8.1999) Συμφωνία Αεροπορικών Μεταφορών. (Κίεβο, 15.12.1997, Ν.2982/2002 ΦΕΚ 11Α/25.1.2002, έναρξη ισχύος 16.7.2002 ΦΕΚ 219/Α/20.9.2002). Συμφωνία Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (Κίεβο, 6.11.2000 Ν.3046/2002 ΦΕΚ 199/Α/27.8.2002, έναρξη ισχύος 26.9.2003 ΦΕΚ 263/Α/18.11.2003). Ναυτιλιακή Συμφωνία. (Κίεβο, 6.11.2000 Ν.2967/2001, ΦΕΚ 277/Α/6.12.2001, έναρξη ισχύος 14.3.2002). Συμφωνία Συνεργασίας σε τελωνειακά θέματα (Κίεβο, 6.11.2000 Ν.2977/2001 ΦΕΚ 296/Α/31.12.2001). Πρωτόκολλο 4 ης Συνόδου ΜΔΕ για οικονομική, βιομηχανική, τεχνική, επιστημονική συνεργασία (Κίεβο, 08.06.06). Επίσης, τον Δεκέμβριο 2006, υπεγράφη στην Αθήνα Συμφωνία Συνεργασίας μεταξύ του ΕΛΟΤ και του ουκρανικού φορέα State Committee for Technical Regulation and Consumer Policy DSSU στον τομέα της τυποποίησης. 2.2. ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ Την τελευταία δεκαετία ο όγκος των εμπορικών ανταλλαγών κινείται σε χαμηλά επίπεδα, τα οποία δεν ανταποκρίνονται στις δυνατότητες των δυο χωρών και στο εκδηλωμένο εκατέρωθεν ενδιαφέρον συνεργασίας, με αποτέλεσμα οι δυο χώρες να παραμένουν δευτερεύοντες και περιορισμένης σημασίας εμπορικοί εταίροι. Από το 2005 παρατηρείται ανακοπή της πτωτικής τάσης των ελληνικών εξαγωγών και εμφάνιση για πρώτη φορά αυξητικού δείκτη. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΣΥΕ για το 2007, η τάση αυτή φαίνεται να συνεχίζεται, με αύξηση των ελληνικών εξαγωγών κατά 42,4% σε σύγκριση με το 2006. Σημειώνεται ότι η αύξηση των εξαγωγών μας το 2006 σε σχέση με το 2005 ήταν 28,1%, ενώ συνολικά την τελευταία 3ετία οι εξαγωγές μας στην Ουκρανία υπερδιπλασιάσθηκαν (+133,4%). Παράλληλα, αυξήθηκαν κατά το 2007 οι εισαγωγές μας από την Ουκρανία κατά 33,6% με αποτέλεσμα την επιδείνωση του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο κατά 29,3%. 14

Εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδος Ουκρανίας 2001 2007 (χιλ. ευρώ) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Μεταβολή 2007-2006 Μεταβολ ή 2005-2006 Όγκος 403138 214799 204020 207889 282366 383272 +35,7% +35,8% Εξαγωγές 78051 48864 42319 54137 69361 98763 +42,4% +28,1% Εισαγωγές 325087 165935 161701 153752 213005 284509 +33,6% +38,5% Έλλειμμα 247036 117071 119382 99615 143644 185746 +29,3% +44,1% Πηγή: ΕΣΥΕ Τα κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα της Ελλάδος στην Ουκρανία το 2007, ήταν: βενζίνη (17,82 εκ. ευρώ), καλλυντικά (10,1εκ. ευρώ), τσιγάρα (6,7εκ. ευρώ), άνθρακες (4 εκ. ευρώ), μέρη μηχανών για την κατασκευή ή επεξεργασία γυαλιού και τεχνουργημάτων αυτού (3,05εκ. ευρώ), τσιμέντο-σκυροδέματα(3 εκ.ευρώ), φύλλα αργιλίου(2,8εκ. ευρώ), ράβδοι αργιλίου (2,8 εκ. ευρώ), χρώματα και βερνίκια (2,3 εκ. ευρώ), ακτινίδια (2,2 εκ. ευρώ), γούνες (2,1 εκ. ευρώ). Η διάρθρωση των ουκρανικών εξαγωγών προς τη χώρα μας το 2007 δεν μεταβλήθηκε ως προς τις συνήθως εμφανιζόμενες κατηγορίες προϊόντων. Οι δυο παραδοσιακά μεγάλες κατηγορίες, ορυκτά καύσιμα (47,3% επί του συνόλου) και χυτοσίδηρος σίδηρος και χάλυβας (16,6% επί του συνόλου), αγγίζουν τα 2/3 του συνόλου. Τα κυριότερα προϊόντα που εξάγει η Ουκρανία στην Ελλάδα είναι: ακατέργαστο πετρέλαιο (77,8εκ. ευρώ), ορυκτέλαια, χλωροαιθυλένιο(19,8εκ.ευρώ), ηλιέλαιο (15,3 εκ ευρώ), κουκιά σόγιας (15 εκ. ευρώ), σιδηροπυρίτιο-μαγγάνιο(13,6 εκ. ευρώ), κλπ. Ελληνικές εξαγωγές στην Ουκρανία το 2007 Κωδ. Κατηγορία προϊόντων Αξία (εκ. ευρώ) % συνόλου Μεταβολή 2007/2006 Σύνολο 98,8 100 +42,4% 27 Ορυκτά καύσιμα, ορυκτά λάδια, 19,7 19,9% +579,3% ασφαλτώδεις ύλες (βενζίνη) 33 Αιθέρια έλαια ρυτινοειδή 11,1 11,2% +13,2% καλλυντικά - αρώματα 24 Καπνά βιομηχανοποιημένα 8,9 9% +1,1% υποκατάστατα καπνού 76 Αργίλιο και τεχνουργήματα αργιλίου 8,4 8,5% +29,2% 84 Ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές μηχανές 7,4 7,5% +48% και συσκευές (ψυγεία, καταψύκτες, συσκευές ποτίσματος, ανελκυστήρες) 38 Προϊόντα χημικών βιομηχανιών 7,1 7,2% +144,8% (τσιμέντο, σκυροδέματα) 08 Καρποί και φρούτα βρώσιμα 7 7,1% -10% 20 Παρασκευάσματα λαχανικών, 4,7 4,8% +30,5% καρπών και φρούτων 39 Πλαστικές ύλες και τεχνουργήματα 3,5 3,6% +6% αυτών 32 Χρώματα, βαφές, βερνίκια 2,8 2,9% -26,3% 85 Μηχανές, συσκευές και υλικά 2,5 2,5% +8,7% 15

ηλεκτρικά και μέρη αυτών, συσκευές εγγραφής και αναπαραγωγής ήχου και εικόνας 43 Γουνοδέρματα και γουναρικά 2,2 2,2% +30,4% ΛΟΙΠΑ 13,5 13,6% Πηγή: ΕΣΥΕ Ελληνικές εισαγωγές από Ουκρανία το 2007 Κωδ. Κατηγορία προϊόντων Αξία (εκ. ευρώ) % συνόλου Μεταβολή 2007/2006 Σύνολο 284,5 100 +33,6% 27 Ορυκτά καύσιμα, ορυκτά λάδια, 134,5 47,3% +95% ασφαλτώδεις ύλες 72 Χυτοσίδηρος σίδηρος χάλυβας 47,3 16,6% ίδιο επίπεδο 29 Οργανικά χημικά προϊόντα 22,5 7,9% +30% 12 Σπόροι, καρποί ελαιώδεις, 19,5 6,9% +110% βιομηχανικά φυτά, άχυρα 15 Λίπη, έλαια, ζωικά φυτικά 15,3 5,4% -3% 44 Ξυλεία, ξυλοκάρβουνα, 9,6 3,4% +39% τεχνουργήματα από ξύλο 23 Υπολείμματα βιομηχανιών ειδών 4,9 1,7% +123% διατροφής, τροφές παρασκευασμένες για ζώα 28 Ανόργανα χημικά προϊόντα, ενώσεις 4,9 1,7% +4% πολύτιμων μετάλλων 76 Αργίλιο και τεχνουργήματα αργιλίου 4,4 1,5% -46% 08 Καρποί και φρούτα βρώσιμα 3,7 1,3% -31% 10 Δημητριακά 3,3 1,2% -79% 73 Τεχνουργήματα από χυτοσίδηρο, 2,9 1% +61% σίδηρο ή χάλυβα ΛΟΙΠΑ 11,7 4,1% Πηγή: ΕΣΥΕ Οι τομείς της ουκρανικής οικονομίας με τις μεγαλύτερες προοπτικές για τα επόμενα έτη είναι η βιομηχανία τροφίμων (επεξεργασία και συσκευασία), ο αγροτοβιομηχανικός τομέας (ιδίως στην αγροτική μηχανουργία και εξοπλισμό, στα αγροχημικά κλπ.), τα οικοδομικά υλικά (μάρμαρα, αλουμίνιο), καταναλωτικά αγαθά, υψηλή τεχνολογία, ανάπτυξη λογισμικού, κινητή τηλεφωνία, μεταφορές, διανομές logistics, ενέργεια (ιδίως νέες τεχνολογίες εξοικονόμησης ενεργείας), τουρισμός και χρηματοπιστωτικός τομέας (εξαγορές, συγχωνεύσεις κλπ). 2.3. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗ ΧΩΡΑ Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Κρατικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ουκρανίας την 01.01.2008 το ύψος του ελληνικού επενδυμένου κεφαλαίου στην ουκρανική οικονομία ανερχόταν σε 151 εκατ.$, αναλογώντας μόλις στο 0,3% του συνόλου των μέχρι σήμερα ξένων επενδύσεων στην Ουκρανία. Σύμφωνα με ανωτέρω στοιχεία λειτουργούν στην ουκρανική επικράτεια 89 επιχειρήσεις με συμμετοχή ελληνικών κεφαλαίων στους εξής τομείς: 16

Επενδύσεις ελληνικών κεφαλαίων στην Ουκρανία, 01.01.2008 Εκ.δολ.ΗΠΑ Ποσοστό % Σύνολο 151 100 Χρηματοοικονομική δραστηριότητα 61 40,7 Εμπόριο, επισκευή αυτοκίνητων 8 5,7 οχημάτων, ηλεκτρικών συσκευών οικιακής χρήσης Κατασκευές 8 5,3 Βιομηχανία 5 3,4 Πηγή: Κρατική Στατιστική Υπηρεσία Ουκρανίας Μεταξύ των ελληνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ουκρανική αγορά συγκαταλέγονται οι: EUROBANK, Τράπεζα Πειραιώς, Όμιλος ΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΑΕ, ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΕ, ALUMIL, BALKAN, ETEM, PROFILCO, YIOULA. Ειδικά στον τραπεζικό τομέα, έχει διαπιστωθεί έντονο ενδιαφέρον από τις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες για δραστηριοποίηση στην Ουκρανία (ΕΤΕ, Alpha Bank, Τράπεζα Πειραιώς), μέσω εξαγοράς ουκρανικής τράπεζας. Η EFG Eurobank εξαγόρασε την ουκρανική UNIVERSAL BANK και στις αρχές Ιουλίου 2007 έθεσε σε λειτουργία δίκτυο καταστημάτων στη χώρα (σε σύνολο 114 τον Μάιο 2008). Επίσης, η Τράπεζα Πειραιώς εξαγόρασε τον Μαϊο 2007 ποσοστό 78% της ουκρανικής τράπεζας International Commerce Bank και η κυπριακή MARFIN Popular Bank εξαγόρασε το 99,2% της ουκρανικής Marine Transport Bank. Σημειώνεται, επίσης, ότι πρόσφατα εισήλθε στο ουκρανικό τραπεζικό σύστημα με ένα υποκατάστημα, με προοπτική δημιουργίας δικτύου, η τουρκική FINANCE BANK, πλέον συμφερόντων της ΕΤΕ. Στην αγορά έχει εισέλθει, τέλος, και η ALPHA BANK, με την εξαγορά του 90%της ουκρανικής τράπεζας OJSC Astra Bank (Μάρτιος 2008). Επισημαίνεται ότι υπάρχουν συμμετοχές ελληνικών κεφαλαίων σε καταστατικά επιχειρήσεων που έχουν καταχωρηθεί ως κυπριακές (ή από άλλες offshore περιοχές) και δεν παρουσιάζονται ως ελληνικές, π.χ. δεν έχει καταχωρηθεί ως ελληνική η ύψους 270 εκατ. δολ.ηπα επένδυση της Coca-Cola HBC S.A. (3E) στην Ουκρανία. Σύμφωνα με την Κρατική Στατιστική Υπηρεσία της Ουκρανίας, οι ουκρανικές επενδύσεις στην Ελλάδα, έως την 01 η /01/2008 ανέρχονταν σε 1,6 εκ. δολ. ΗΠΑ. 2.4. ΔΙΜΕΡΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Το 2007, σύμφωνα με στοιχεία της ΥΔΑΣ, το συνολικό ποσό που διετέθη από την ΥΔΑΣ για προγράμματα διμερούς αναπτυξιακής συνεργασίας με την Ουκρανία ανήλθε σε 1,82εκ.ευρώ. Οι τομείς αναπτυξιακής συνεργασίας, στους οποίους διετέθη το ανωτέρω ποσό αφορούσαν: ΤΟΜΕΑΣ (αξία σε εκ.ευρώ) ΠΟΣΟΣΤΟ % Εκπαίδευση/Υποτροφίες 1, 65 90,7 Κοινωνική Συνοχή 0,14 7,7 Υγεία 0,03 1,6 ΣΥΝΟΛΟ 1,82 100 17

Στον τομέα προστασίας του περιβάλλοντος, η Ελλάδα έχει διεθνώς δεσμευθεί και συνεισφέρει στο Διεθνές Ταμείο Στήριξης για το Τσέρνομπιλ, μέσω της Ευρωπαϊκής τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD). Ήδη έχουν διατεθεί για τον σκοπό αυτό, το διάστημα 1997-2005, συνολικά 3,33εκ.ευρώ (2,5εκ.ευρώ στο διάστημα 1997-2000 και 833,5 χιλ.ευρώ στο διάστημα 2001-2005). Πέραν τούτου, η Ελλάδα έχει δεσμευθεί να διαθέσει, όπως και άλλες δωρήτριες χώρες, συμπληρωματικό ποσό 1εκ. Ευρώ για το διάστημα 2006-2010, καταβλητέο σε πέντε ισόποσες δόσεις για την οριστική αποπεράτωση του συγκεκριμένου έργου, το οποίο θα περιληφθεί στο συνολικό ποσό της διμερούς αναπτυξιακής βοήθειας της Ελλάδας προς την Ουκρανία, έως το 2010. Σημειώνεται ότι, όσον αφορά την διμερή πολιτική αναπτυξιακής συνεργασίας, η Ουκρανία αποτελεί χώρα στρατηγικού ενδιαφέροντος για την πενταετία 2007-2011, με τομείς προτεραιότητας, στους οποίους η Ελλάδα προτίθεται να επικεντρώσει την αναπτυξιακή βοήθεια, την υγεία, την οικονομική ανάπτυξη και την εκπαίδευση. 2.5. ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ-ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ 2.5.1. Επιχειρηματική Αποστολή ΟΠΕ σε Κίεβο και Οδησσό (10-14/06/07) Ο ΟΠΕ σε συνεργασία με τον ΣΕΒΕ και με την συνδρομή του Γραφείου ΟΕΥ της Πρεσβείας και της Οδησσού διοργάνωσε, το χρονικό διάστημα 10-14/06/07, επιχειρηματική αποστολή στο Κίεβο και την Οδησσό, όπου και πραγματοποίηθηκαν επιχειρηματικές συναντήσεις μεταξύ των μελών της αποστολής και επιχειρηματικών παραγόντων της ουκρανικής αγοράς. Στην επιχειρηματική αποστολή στο Κίεβο συμμετείχαν 12 ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται στους τομείς φρούτων, τροφίμων, νωπών και κατεψυγμένων, δομικών υλικών, χρωμάτων, αλουμινίου, ηλεκτρολογικού εξοπλισμού (καλώδια) και επίπλου. Στο Κίεβο πραγματοποιήθηκαν, την 11 η /06/07, περί τις 85 επιχειρηματικές συναντήσεις στις εγκαταστάσεις του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ουκρανίας και σε γραφεία ουκρανικών εταιρειών. Οι εν λόγω συναντήσεις, οι οποίες κρίθηκαν από τους συμμετέχοντες ιδιαιτέρως επιτυχείς, αποτελούν σημαντικό βήμα για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων στην ουκρανική αγορά. 2.5.2. Επιχειρηματική Αποστολή ΕΒΕΑ στο Κίεβο (22-24/10/07) Το χρονικό διάστημα 22-24/10/07, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών, με την συνδρομή του Γραφείου ΟΕΥ της Πρεσβείας και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ουκρανίας, διοργάνωσε επιχειρηματική αποστολή στο Κίεβο, όπου και πραγματοποίηθηκαν συναντήσεις μεταξύ των μελών της αποστολής και επιχειρηματικών παραγόντων της ουκρανικής αγοράς. Στην επιχειρηματική αποστολή του ΕΒΕΑ, επικεφαλής της οποίας ήταν ο κ.δ. Δανηλάτος, μέλος του Δ.Σ. του ΕΒΕΑ και υπέυθυνος του τμήματος για την Ουκρανία, συμμετείχαν 11 ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται στους τομείς τουρισμού, τεχνολογιών πληροφορικής, χρωμάτων, αξεσουάρ αλουμινίου, εξοπλισμού επεξεργασίας λυμάτων και αποβλήτων, παροχής συμβούλων διοίκησης και ανάπτυξης, παροχής υπηρεσιών σε θέματα διαχείρισης ασφάλειας, καθώς και στον τομέα της κεφαλαιαγοράς. Στο πλαίσιο της διοργάνωσης της αποστολής, την 23 η /10/07, πραγματοποιήθηκαν στις εγκαταστάσεις του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ουκρανίας περί τις 65 επιχειρηματικές συναντήσεις, οι οποίες κρίθηκαν 18

από τους συμμετέχοντες επιτυχείς και αποτελούν σημαντικό βήμα για την προώθηση της ελληνικής επιχειρηματικότητας στην ουκρανική αγορά. 2.5.3. Εκδηλώσεις με την ευκαιρία του εορτασμού της 25 ης Μαρτίου Στο πλαίσιο του εορτασμού της Εθνικής Εορτής της 25 ης Μαρτίου και με αφορμή την έλευση Έλληνα αρχιμάγειρα από την Αθήνα στο Κίεβο, το Γραφείο μας, με την ενεργό συμμετοχή και οικονομική υποστήριξη του ΟΠΕ, διοργάνωσε σειρά εκδηλώσεων υπό τον τίτλο ``KERASMA - Greek Mediterranean Gastronomy at Kyiv``.Αφετηρία απετέλεσε η δεξίωση της Πρεσβείας μας (26 Μαρτίου), με αυτούσια, ποιοτικά ελληνικά εδέσματα, παρασκευασθέντων υπό την φροντίδα του αρχιμάγειρα κ. Μ. Καρούμπα (μέλος της ομάδας αρχιμαγείρων της καμπάνιας ΚΕΡΑΣΜΑ και απεσταλμένος του ΟΠΕ). Ακολούθησε, επίσης, σεμινάριο ελληνικής κουζίνας (27/03/07), βραδιές ελληνικών γεύσεων σε ουκρανικό εστιατόριο(27-29/03/07), και γευσιγνωσία ελληνικών κρασιών(28/03/07). 2.5.4 13η Διεθνής Έκθεση Τουρισμού 2007. Ο ΕΟΤ συμμετείχε, με την συνδρομή του Γραφείου μας, στην Διεθνή Έκθεση Τουρισμού UITT 2007: Ukrainian International Tourism Trαvel, η οποία έλαβε χώρα από 28-31 Μαρτίου, στο Κίεβο, στις εγκαταστάσεις του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου (IEC). Πρόκειται για τον πλέον καταξιωμένο και αναγνωρισμένο εκθεσιακό θεσμό στην Ουκρανία με παγκόσμια ακτινοβολία και διεθνή αντιπροσώπευση, στον οποίο συμμετείχαν το 2007 750 εκθέτες από 40 χώρες. 2.5.5. Ημέρα της Ευρώπης (19.05.07) - Ετήσια Φιλανθρωπική Εμπορική Έκθεση (1.12.07). Κατά τη διάρκεια του 2007 και στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Ημέρα της Ευρώπης (19 Μαΐου 2007) και της 15 ης Ετήσιας Φιλανθρωπικής Εμπορικής Έκθεσης (1 Δεκεμβρίου 2007), η χώρα μας συμμετείχε με οργανωμένα αντιπροσωπευτικά περίπτερα που περιείχαν πλήθος δειγμάτων ελληνικών παραδοσιακά εξαγώγιμων προϊόντων, τα οποία διετίθεντο στο κοινό. Τα ελληνικά προϊόντα έτυχαν θερμότατης υποδοχής από το σύνολο του κοινού που συμμετείχε στην εκδήλωση, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά την ελκυστικότητά τους και επιβεβαιώνοντας τις ευοίωνες προοπτικές που διαγράφονται για τη καθιέρωση της παρουσίας τους στην ουκρανική αγορά. 2.5.6. EuroDrink Party-Greek Night, Σεπτέμβριος 2007 Το Γραφείο μας διοργάνωσε σε συνεργασία με την Ένωση Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων Ουκρανίας, δεξίωση υπό τον τίτλο GREEK NIGHT wine and cheese party, όπου παρεβρέθηκαν υψηλόβαθμα στελέχη των εταιρειών-μελών της Ένωσης Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων και ελληνικών επιχειρήσεων της Ουκρανίας, Πρέσβεις και προσωπικότητες της πολιτικής και κοινωνικής ζωής του Κιέβου. 2.5.7. Εκδήλωση προς τιμην των οικονομικών εταίρων της Ελλάδος στην Ουκρανία Στις 14 Δεκεμβρίου, το Γραφείο μας διοργάνωσε σε ένα από τα πλέον αξιόλογα εστιατόρια του Κιέβου, εκδήλωση προς τιμήν των σημαντικότερων οικονομικών εταίρων της Ελλάδος στην Ουκρανία, όπου παρευρέθηκαν περίπου 80 άτομα, Έλληνες και 19

Ουκρανοί επιχειρηματίες, εκπρόσωποι κρατικών και ιδιωτικών φορέων και ΜΜΕ της Ουκρανίας. Στην εκδήλωση παρέστη το σύνολο σχεδόν των ελλήνων επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στην Ουκρανία, η ατμόσφαιρα ήταν ιδιαίτερα θερμή, ενώ οι παρευρισκόμενοι επεσήμαναν την αναγκαιότητα διοργάνωσης παρομοίων πρωτοβουλιών σε τακτά χρονικά διαστήματα. Χαιρετισμό απηύθυνε ο Πρέσβυς της Ελλάδος κ. Δημητρίου, ο οποίος προέβη σε μια σύντομη επισκόπηση των διμερών σχέσεων και των σημαντικότερων οικονομικών γεγονότων του απερχομένου έτους, καθως και των προγραμματιζόμενων δραστηριοτήτων του έτους 2008. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, απενεμήθηκαν τιμητικά βραβεία στις εταιρίες «Μηχανική» και «Γιούλα», οι οποίες διακρίθηκαν για την ιδιαίτερη συνδρομή τους στον Ελληνισμό και την προβολή της Ελλάδος στην Ουκρανία. Σημειώνεται ότι το βραβείο της εταιρίας «Μηχανική» παρέλαβε ο Πρόεδρός της κ. Πρόδρομος Εμφιετζόγλου, ο οποίος τίμησε με τη παρουσία του τη συγκεκριμένη εκδήλωση, συνοδευόμενος απο την Διευθύνουσα Σύμβουλο της επιχείρησης κ.μελίνα Εμφιετζόγλου και συνεργάτες. Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε, επίσης, η κ. Taranienko, Δ/τρια του Ιδιαίτερου Γραφείου του Υπουργού Οικονομίας της Ουκρανίας, η οποία κάλεσε τις ελληνικές επιχειρήσεις να ενισχύσουν την επενδυτική τους παρουσία στην ουκρανική αγορά και να προχωρήσουν σε συνεργασίες με τοπικές επιχειρήσεις. Από ουκρανικής πλευράς παρευρέθησαν, επίσης, η Αντιπρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Ουκρανίας κ. Podoleva, η Γενική Δ/ντρια του Συνδέσμου Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων κ. Derevyanko, ο Σύμβουλος του Υπουργού Οικονομίας με αρμοδιότητα την διοργάνωση του ΕΥΡΩ 2012 κ. Demchenkov καθως και συντάκτες οικονομικών εφημερίδων και περιοδικών. 20

3. ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 3.1.ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ 3.1.2.Μορφές επιχειρήσεων. Οι νομικές μορφές οργάνωσης επιχειρήσεων που χρησιμοποιούνται συνηθέστερα από ξένους επενδυτές στην Ουκρανία είναι αυτές της ανώνυμης εταιρείας, της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης και του γραφείου αντιπροσώπου. Άλλα είδη νομικών προσώπων που προβλέπονται από την Ουκρανική νομοθεσία όπως διάφοροι συνεταιριστικοί τύποι, δεν συνηθίζονται. Η ανώνυμη εταιρεία έχει νομική προσωπικότητα, κεφάλαιο διαιρεμένο σε συγκεκριμένο αριθμό μετοχών και υποχρεωτικά τουλάχιστον δυο μετόχους. Τα περιουσιακά στοιχεία μιας ανώνυμης εταιρείας ανήκουν στην εταιρεία. Οι μέτοχοι απολαμβάνουν ορισμένα δικαιώματα που απορρέουν από την κυριότητα των μετοχών, όπως το δικαίωμα απολήψεως μερίσματος, συμμετοχής στην διοίκηση και συμμετοχής στην εναπομείνασα περιουσία μετά την λύση και εκκαθάριση της εταιρείας. Υπάρχουν δυο ειδών ανώνυμες εταιρείες - μια «ανοιχτή» ανώνυμη εταιρεία και μια «κλειστή» ανώνυμη εταιρεία. Οι μετοχές στην ανοιχτή ανώνυμη εταιρεία μπορούν να προσφερθούν στο κοινό και να διακινηθούν στο χρηματιστήριο, ενώ στην κλειστή ανώνυμη εταιρεία η κυριότητα των μετοχών παραμένει στους ιδρυτές. Μια κλειστή ανώνυμη εταιρεία μπορεί να μετατραπεί σε ανοιχτή με τροποποίηση της σύμβασης σύστασης και του καταστατικού της. Το κατώτατο όριο του μετοχικού κεφαλαίου ανώνυμης εταιρείας ορίζεται σε 1.250 κατώτατους μισθούς (σήμερα UAH 415.000 = 83.000 USD). Τουλάχιστον το 50% του μετοχικού κεφαλαίου μιας κλειστής ανώνυμης εταιρείας πρέπει να καταβληθεί πριν την εγγραφή της στο οικείο μητρώο. Η ευθύνη των μετόχων για τα εταιρικά χρέη περιορίζεται στο ποσό που έχει καταβληθεί για τις μετοχές. Καταστατικά όργανα είναι η γενική συνέλευση των μετόχων και το διοικητικό συμβούλιο που είναι υπεύθυνο για την καθημερινή διαχείριση της εταιρείας. Με απόφαση των μετόχων μπορεί να διοριστεί εποπτικό συμβούλιο το οποίο θα επιβλέπει το διοικητικό συμβούλιο. Ο διορισμός εποπτικού συμβουλίου είναι υποχρεωτικός για εταιρείες που έχουν τουλάχιστον πενήντα μετόχους. Η εταιρεία περιορισμένης ευθύνης δεν έχει μετοχές με την συνηθισμένη έννοια. Οι συμμετέχοντες στην εταιρεία κατέχουν ένα ποσοστό του κεφαλαίου της εταιρείας βάση γραπτής συμφωνίας μεταξύ τουλάχιστον δύο ιδρυτικών μελών. Το κατώτατο όριο του κεφαλαίου ορίζεται σε 100 κατώτατους μισθούς (σήμερα UAH 33.200 = 6.640 USD), από το οποίο το 30% τουλάχιστον πρέπει να καταβληθεί πριν την εγγραφή της εταιρείας στο οικείο μητρώο. Η ευθύνη των μελών για τα εταιρικά χρέη περιορίζεται στην αξία των ατομικών τους συνεισφορών. Οι εταιρείες περιορισμένης ευθύνης διοικούνται από το διοικητικό συμβούλιο που διορίζεται από την γενική συνέλευση των μελών. Γραφεία αντιπροσώπων. Μια αλλοδαπή εταιρεία μπορεί να ιδρύσει γραφείο αντιπροσώπου στην Ουκρανία, το οποίο μοιάζει με υποκατάστημα αλλά χωρίς εταιρική μορφή και το οποίο εγγράφεται σε μητρώο που τηρείται στις κρατικές αρχές. Το γραφείο αντιπροσώπου δεν έχει νομική προσωπικότητα και λειτουργεί στην Ουκρανία για λογαριασμό της αλλοδαπής εταιρείας που αντιπροσωπεύει. 3.2. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΦΠΑ Φορολογικό σύστημα. Τρία νομοθετήματα καθορίζουν το γενικό πλαίσιο: «On the System of Taxation» (The Tax System Law), «On Taxation of Profits of Enterprises» 21

(The Corporate Tax Law) και «On Value Added Tax» (the VAT Law). Αυτή τη στιγμή ισχύουν 22 διαφορετικοί τύποι φόρων από τη κεντρική διοίκηση και 16 σε περιφερειακό επίπεδο. Από τους 38 αυτούς φόρους, οι κάτωθι 6 προσπορίζουν το 80% των κρατικών εσόδων από φορολογία: - ΦΠΑ 20% (προς το παρόν) - Φόρος επί εταιρικών κερδών 25% (από 1.01.2004) - Φόρος επί ατομικών εισοδήματος 15% από 1.01.2007 - Κοινωνικές εισφορές (37%) - Φόροι πολυτελείας (μέχρι 300%) και - Εισαγωγικοί εξαγωγικοί δασμοί Η Ουκρανία έχει συνάψει διμερείς συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολογίας με 30 περίπου χώρες (με την Ελλάδα το Νοέμβριο του 2000 κατά την επίσκεψη του πρώην Υπουργού Εξωτερικών κ. Παπανδρέου στο Κίεβο), η οποία βρίσκεται ήδη σε ισχύ. Σύστημα Ενοποιημένου Φόρου. Προκειμένου να διευκολυνθεί η δραστηριότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είχε τεθεί σε εφαρμογή από το 1999 το σύστημα του ενοποιημένου φόρου, στο οποίο μπορούν να ενταχθούν φυσικά και νομικά πρόσωπα υπό τις εξής προϋποθέσεις: για τα φυσικά πρόσωπα 1) αν έχουν ετήσια έσοδα από πωλήσεις προϊόντων, αγαθών η υπηρεσιών μέχρι 500.000 γκρίβνα 2) αν απασχολούν μέχρι και 10 υπαλλήλους κάθε ημερολογιακό έτος για τα νομικά πρόσωπα 1) αν έχουν ετήσια έσοδα πωλήσεων μέχρι 1 εκατ. γκρίβνα 2) αν απασχολούν μέχρι και 50 υπαλλήλους ανά ημερολογιακό έτος Ο ενοποιημένος φόρος, αν πληρούνται ανωτέρω προϋποθέσεις, κυμαίνεται κατά περίπτωση για τα φυσικά πρόσωπα από 20 μέχρι το ανωτέρω όριο 200 γκρίβνα το μήνα και για τα νομικά πρόσωπα από 6-10% των πωλήσεων. Απαγορεύεται η ένταξη στο σύστημα αυτό ορισμένων δραστηριοτήτων: τραπεζικών, ασφαλιστικών, τυχερών παιχνιδιών κλπ. Σε γενικές γραμμές το σύστημα συνάντησε και εξακολουθεί να συναντά την αποδοχή τον επιχειρηματικού κόσμου, αν και με τη σειρά του καλλιέργησε πολλές εστίες φοροδιαφυγής. 3.3. ΖΩΝΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Από το 1996 είχαν σταδιακά ιδρυθεί 21 ειδικές οικονομικές ζώνες και περιοχές αναπτυξιακής προτεραιότητας, που κάλυπταν το 10% της ουκρανικής επικράτειας. Η δημιουργία των ζωνών αυτών είχε ως στόχο τη περιφερειακή βιομηχανική ανάπτυξη και το νομοθετικό πλαίσιο προσέφερε Ο Νόμος On the general Conditions for the Creation and Operation of SEZ (10/1992). Κάθε ειδική οικονομική ζώνη ιδρύετο και λειτουργούσε με ειδικό νόμο. Χορηγούνταν φορολογικά, τελωνειακά και χρηματοδοτικά κίνητρα τόσο για τις εγχώριες όσο και τις ξένες επενδύσεις. Συνήθως τα προνόμια περιλάμβαναν 5ετείς φοροαπαλλαγές διαφόρων τύπων, καθώς και απαλλαγές από καταβολή τελωνειακών δασμών, φόρων πολυτελείας και ΦΠΑ επί των εισαγωγών. Η είσοδος στις ειδικές οικονομικές ζώνες συνήθως περιοριζόταν σε μεγάλους επενδυτές (άνω του 1 εκατ.δολ.ηπα). Οι επιχειρήσεις εντός των ζωνών υπόκειντο σε σφικτό σύστημα διοικητικών κανονισμών και εποπτείας τόσο από τις τοπικές αρχές όσο και από τη Κεντρική Υπηρεσία για τις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες, που ήδη είχαν ενσωματωθεί από το Μαϊο του 2000 στο Υπουργείο Οικονομίας και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης. 22