Στο Γιώργο και την Τιμόκλεια

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗΣ ΑΝΤΛΗΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΕΝ ΣΕΙΡΑ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΙΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΝΕΣΤΟΥ Τσίρα Δ. Πηνελόπη Επιβλέπων Νικόλαος I. Μουτάφης, Λέκτορας ΕΜΠ Αθήνα, Οκτώβριος 2009

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗΣ ΑΝΤΛΗΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΕΝ ΣΕΙΡΑ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΙΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΝΕΣΤΟΥ Τσίρα Δ. Πηνελόπη Επιβλέπων Νικόλαος I. Μουτάφης, Λέκτορας ΕΜΠ Αθήνα, Οκτώβριος 2009

Στο Γιώργο και την Τιμόκλεια

"Die Philosophen haben die Welt nur verschieden interpretiert, es kommt aber darauf an, sie zu verändern." Karl Marx,Thesen über Feuerbach, Marx-Engels Werke, Band 3,seite 535 "Πρέπει να μετρήσουμε ό,τι είναι μετρήσιμο και να καταστήσουμε μετρήσιμο ό,τι δεν είναι " Γαλιλαίος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ σελ. 1 ABSTRACT σελ. 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 σελ. 3 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.2. ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΈΡΓΑ 1.3. Η ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1.4. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΑΠΕ 1.5. ΜΕΓΑΛΑ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ 1.6. ΑΙΟΛΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 1.7. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΓΟΡΑ 2007-2012 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 σελ. 27 ΑΝΤΛΗΣΙΟΤΑΜΙΕΥΣΗ 2.1. Η ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2.2. ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΣΕ ΥΔΡΑΥΛΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ 2.3. ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΩΝ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ 2.4. ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΛΗΣΗΣ 2.5. ΦΑΣΗ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΥΔΡΑΥΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2.6. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΤΛΗΣΙΟΤΑΜΙΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2.7. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΝΤΛΗΣΙΟΤΑΜΙΕΥΣΗΣ ΣΕ ΥΒΡΙΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 σελ. 36 ΤΟ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 σελ. 47 ΑΝΤΛΗΤΙΚΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΣΕ ΕΝ ΣΕΙΡΑ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΈΡΓΑ 4.1 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗΣ ΙΣΧΥΟΣ 4.2 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΟΓΚΩΝ ΑΝΑΝΤΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΤΗ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ 4.3 ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΣΗΣ ΑΓΩΓΩΝ 4.4 ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΣΗΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ 4.5 ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΓΩΓΟΥ 4.6 ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ 4.7 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΓΩΓΩΝ 4.8 ΥΔΡΑΥΛΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ 4.9 ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 σελ. 56 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ 5.1 ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΘΗΣΑΥΡΟΥ- ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ 5.1.1 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΙΣΧΥΟΣ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ 5.1.2 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΟΓΚΟΥ ΑΝΑΝΤΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΤΗ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ 5.1.3 ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΣΗΣ ΑΓΩΓΟΥ 5.1.4 ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΣΗΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ 5.1.5 ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΙΑΜΕΤΡΟΥ ΑΓΩΓΟΥ 5.1.6 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ 5.1.7 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΓΩΓΟΥ 5.1.8 ΥΔΡΑΥΛΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ 5.1.9 ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ

5.2 ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ-ΤΕΜΕΝΟΥΣ 5.2.1 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΙΣΧΥΟΣ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ 5.2.2 ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΟΓΚΟΥ ΑΝΑΝΤΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΤΗ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ 5.2.3 ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΣΗΣ ΑΓΩΓΟΥ 5.2.4 ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΣΗΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ 5.2.5 ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΙΑΜΕΤΡΟΥ ΑΓΩΓΟΥ 5.2.6 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ 5.2.7 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΓΩΓΟΥ 5.2.8 ΥΔΡΑΥΛΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ 5.2.9 ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ 5.3 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΚΑΡΙΦΗΜΑΤΑ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 σελ. 72 ΠΙΝΑΚΕΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 6.1. ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΘΗΣΑΥΡΟΥ- ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ 6.1.1. ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΡΟΗΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΓΟ 6.1.2. ΑΝΤΛΟΥΜΕΝΟΙ ΟΓΚΟΙ 6.1.3. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ 6.1.4. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΛΗΣΗ 6.1.5. ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 6.1.6. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ 6.2. ΑΝΤΛΗΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ - ΤΕΜΕΝΟΥΣ 6.2.1. ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΡΟΗΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΓΟ 6.2.2. ΑΝΤΛΟΥΜΕΝΟΙ ΟΓΚΟΙ 6.2.3. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ 6.2.4. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΛΗΣΗ 6.2.5. ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 6.2.6. ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 σελ. 84 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σελ. 86 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΧΕΔΙΩΝ 1. ΤΗΡ-1 ΥΗΕ ΘΗΣΑΥΡΟΥ - ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ 2. ΤΗΡ-2 ΥΗΕ ΘΗΣΑΥΡΟΥ ΜΗΚΟΤΟΜΗ ΑΓΩΓΟΥ ΆΝΤΛΗΣΗΣ 3. PLP-1 ΥΗΕ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ - ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ 4. PLP-2 ΥΗΕ ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗΣ - ΜΗΚΟΤΟΜΗ ΑΓΩΓΟΥ ΆΝΤΛΗΣΗΣ

Ευχαριστίες 1 Ευχαριστίες Μετά την ολοκλήρωση αυτής της μικρής προσπάθειας για επέκταση της γνώσης και της επιστήμης θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους με βοήθησαν κατά τη διάρκεια εκπόνησης της μεταπτυχιακής μου εργασίας. Οφείλω αρχικά να ευχαριστήσω το δάσκαλό μου και υπεύθυνο, Λέκτορα, κύριο Νικόλαο Μουτάφη για την καθοδήγηση και την εξαιρετική συνεργασία που μου προσέφερε. Πολύτιμη ήταν επίσης η βοήθεια του Λέκτορα, κυρίου Ιωάννη Στεφανάκου που ασχολήθηκε συστηματικά για την έγκαιρη περάτωση της εργασίας μου, υπενθυμίζοντας μου συνεχώς τις υποχρεώσεις μου. Ακόμη, ευχαριστώ πολύ τον κύριο Παπαντώνη για τις πληροφορίες που μου έδωσε σχετικά με τo μηχανολογικό εξοπλισμό, τη Διεύθυνση Ανάπτυξης Υδροηλεκτρικών Έργων της ΔΕΗ για τα σχέδια των φραγμάτων, καθώς και όλο το προσωπικό του Υδροηλεκτρικού Συγκροτήματος του Νέστου. Νιώθω μεγάλη υποχρέωση απέναντι σε όλο το δυναμικό της ΥΔΡΕΤΜΕ Ε.Ε. που με βοήθησαν, ο καθένας με τον τρόπο του, ανέχτηκαν το άγχος μου και το συμμερίστηκαν.

Περίληψη 1 Περίληψη Στη διπλωματική εργασία που ακολουθεί διερευνάται η δυνατότητα προσθήκης αντλητικών συγκροτημάτων σε υπάρχοντα εν σειρά υδροηλεκτρικά έργα με ανάντη και κατάντη ταμιευτήρα. Η σκέψη αυτή ξεκινάει από την προσπάθεια να αξιοποιηθεί το αιολικό δυναμικό της χώρας και να ενταχθούν στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας αιολικά πάρκα, εγκατεστημένης ισχύος πολλαπλάσιας από την ήδη υπάρχουσα. Η αιολική ενέργεια λόγω των έντονων διακυμάνσεων που παρουσιάζει μπορεί να προκαλέσει αστάθεια στο σύστημα, ενώ για να αποφευχθεί αυτό, το ποσοστό της αξιοποιούμενης ισχύος από αιολικά δεν πρέπει να ξεπερνά κάποιο ποσοστό στο σύνολο της ισχύος που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ενέργειας κάθε δεδομένη στιγμή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, στην περίπτωση που γίνει αυτή η ραγδαία αύξηση των αιολικών, ένα μέρος της ενέργειας που θα μπορούν αυτά να παράξουν, να μην μπορεί να ενταχθεί στο σύστημα και κατά συνέπεια να χάνεται. Ακριβώς στην επίλυση αυτού του προβλήματος έρχονται να συντελέσουν τα αντλητικά συγκροτήματα, μέσω των οποίων μπορεί να αποθηκευτεί η περίσσεια της ενέργειας των αιολικών στα υδροηλεκτρικά. Η απλούστερη εκδοχή για αυτά τα αντλητικά συγκροτήματα είναι να κατασκευαστούν σε εν σειρά υδροηλεκτρικά έργα όπου ήδη υπάρχει ο ταμιευτήρας από τον οποίο θα γίνεται η άντληση όπως και αυτός όπου θα αποθηκεύεται το νερό. Συγκεκριμένα, διερευνήθηκε η δυνατότητα κατασκευής αντλητικών συστημάτων στα εν σειρά υδροηλεκτρικά έργα Θησαυρός, Πλατανόβρυση και Τέμενος. Αναλυτικότερα, για κάθε έργο αναζητήθηκε κατάλληλη θέση για την κατασκευή αγωγού άντλησης και αντλιοστασίου, υπολογίσθηκε η απαιτούμενη ισχύς του αντλιοστασίου καθώς και οι απώλειες ενέργειας που προκύπτουν από την ανακύκλωση με αυτόν τον τρόπο του νερού του ταμιευτήρα. Επιπλέον, έγινε μια αρχική εκτίμηση του κόστους κατασκευής κάθε αντλητικού συγκροτήματος με χρήση συγκεκριμένων εύλογων παραδοχών. Με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν συμπεραίνεται ότι τα αντλητικά συγκροτήματα που μελετήθηκαν είναι κατασκευάσιμα και μπορούν να αξιοποιηθούν ως μέσα για την αποταμίευση της αιολικής ενέργειας στα αντίστοιχα υδροηλεκτρικά έργα.

2 Abstract This dissertation has examined the potentiality of adding pumping blocks in the already existing sequential hydroelectric projects that contain upstream and downstream reservoir. The main motivation for me to conduct this research, was basically the need to make productive the Aeolian dynamic of our country, as well as the need to incorporate the Aeolian parks, which contain multiple facilities of electric output from the one already exists, in the system of electric energy. The Aeolian energy can cause system unsteadiness due to the intense variations that shows, a phenomenon that can be avoided if the amount of utilized output of Aeolian facilities must not exceed a certain amount of the total output that is used during energy production every certain moment. As a result and since this steep rises in the Aeolian output occurs a part of the energy that this produces is not able to be placed into the system and consequently it disappears. The pumping blocks are served as an agent through which the surplus of Aeolian energy can be stored in the Hydroelectric projects, in order to solve the problem I have mentioned above. The simpliest version for these pumping blocks is to be constructed in sequential Hydroelectric projects, where the reservoir of pumps and water storage already exists. More specifically, this dissertation explored the possibility of constructing pumping blocks in the sequential Hydroelectric projects Thesaurus, Platanovrisi and Temenos. Hence, the appropriate location of the pumping pipe and the pump station for each project was considered and similarly both the required output of the pumping station and the energy loss that derives from the water recycling of the reservoir were measured. In addition, an estimation/evaluation of the cost of each pumping block was made, bearing in mind any specific rational confessions. Regarding the results that arise, we can reach to the conclusion that the examined pumping blocks can be constructed and used as means for saving Aeolian energy in the corresponding Hydroelectric projects.

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 3 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1.1. ΓΕΝΙΚΑ Το νερό αποτελεί φυσικό πόρο, η αξία του οποίου και η σπουδαιότητα συνεχώς αυξάνεται για όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, ενώ η διαθεσιμότητα του δεν είναι πάντα εξασφαλισμένη. Η διαχείριση του συνεπώς θα πρέπει να στοχεύει στην ορθολογιστική χρήση του με σκοπό την ικανοποίηση των αναγκών με τον βέλτιστο και πιο αποδοτικό τρόπο. Η Ελλάδα κατά το πλείστον ορεινή χώρα (πάνω από 80%), συγκεντρώνει τα περισσότερα βουνά της στο βορειοδυτικό της μέρος, το οποίο, προσφέρεται για υδροηλεκτρική ανάπτυξη. Πιο συγκεκριμένα το ετήσιο θεωρητικό υδροδυναμικό της ανέρχεται σε περίπου 80TWh, το οικονομικά εκμεταλλεύσιμο υδροδυναμικό φτάνει τις 12TWh, ενώ μέχρι σήμερα έχει αναπτυχθεί περίπου το 40%. 1.1.2. IΣΤΟΡΙΚΟ Η ανάπτυξη του Υδροδυναμικού της Ελλάδας ουσιαστικά συμπίπτει με την ίδρυση της ΔΕΗ Δημόσιας Επιχείρησης Κοινής Ωφέλειας το 1950. Πριν από την ίδρυση της ΔΕΗ (1950), είχαν τεθεί σε λειτουργία πολύ μικρά Υδροηλεκτρικά Εργοστάσια την περίοδο 1927 1931 (Γλαύκος, Βέρμιο, Αγιά Χανίων, Αγ. Ιωάννης Σερρών), συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 6MW. Την περίοδο 1950 1975 κατασκευάσθηκαν οκτώ (8) Μεγάλοι Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί (Άγρας, Λάδωνας, Λούρος, Ταυρωπός /Πλαστήρας, Κρεμαστά, Καστράκι, Εδεσσαίος και Πολύφυτο), συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 1.410 MW. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται και οι τρείς (3) μεγαλύτεροι: Κρεμαστά, Καστράκι, Πολύφυτο. Την περίοδο από το 1976 μέχρι σήμερα κατασκευάσθηκαν 8 μεγάλα και 3 μικρά ΥΗΕ (Πουρνάρι και Πουρνάρι ΙΙ, Σφηκιά, Ασώματα, Στράτος, Στράτος ΙΙ, Πηγές Αώου, Θησαυρός, Πλατανόβρυση, Γκιώνα και Μακροχώρι), συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 1.630MW. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και δύο αναστρέψιμα αντλητικά έργα (Σφηκιά και Θησαυρός).

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 4 1.2. ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΈΡΓΑ 1.2.1. ΤΑ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΈΡΓΑ Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των Υδροηλεκτρικών Έργων της ΔΕΗ Α.Ε. ανέρχεται σε 3.060MW. (16 μεγάλοι και 8 μικροί σταθμοί), ενώ η συνολική μέση ετήσια παραγωγή ενέργειας είναι περίπου 5000GWh. Τα Υδροηλεκτρικά Έργα σήμερα κατατάσσονται σε τέσσερα (4) κυρίως Συγκροτήματα, σε δύο Ανεξάρτητα ΥΗΕ και σε άλλα μικρά. Συγκρότημα Αχελώου: (Κρεμαστά, Καστράκι, Στράτος Ι και ΙΙ, Γκιώνα και Γλαύκος). Συνολικής Εγκατεστημένης Ισχύος 925,6MW. Συγκρότημα Αλιάκμονα: (Πολύφυτο, Σφηκιά, Ασώματα, Μακροχώρι, Άγρας, Εδεσσαίος, Βέρμιο). Συνολικής Εγκατεστημένης Ισχύος 879,3MW. Συγκρότημα Αράχθου: (Πηγές Αώου, Πουρνάρι Ι, Πουρνάρι ΙΙ, Λούρος). Συνολικής Εγκατεστημένης Ισχύος 553,9MW. Συγκρότημα Νέστου: (Θησαυρός, Πλατανόβρυση). Συνολικής Εγκατεστημένης Ισχύος 500MW. Ν. Πλαστήρας Εγκατεστημένη Ισχύς 129,9MW. Λάδωνας Εγκατεστημένη Ισχύς 70MW. Λοιποί μικροί ΥΗΣ: (Αγ. Ιωάννης Σερρών, Αγιά, Αλμυρός). Συνολικής Εγκατεστημένης Ισχύος 1,3MW. Η Υδροηλεκτρική Ισχύς σήμερα των 3.060ΜW καλύπτει το 28% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος των Συμβατικών Σταθμών η οποία ανέρχεται σε 11.079MW. Η Μέση Ετήσια Υδροηλεκτρική Παραγωγή, ανάλογα με την υδραυλικότητα του έτους καλύπτει το 9 10% της παραγωγής της ΔΕΗ.

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 5 Ειδικά για το 2006, έτος υψηλής υδραυλικότητας, η Υδραυλική Παραγωγή ανήλθε σε 6.270GWh δηλαδή κάλυψε το 13% της συνολικής παραγωγής της ΔΕΗ. Η Σημερινή Οργάνωση της αρμόδιας Διεύθυνσης Εκμετάλλευσης των Υδροηλεκτρικών Σταθμών της ΔΕΗ Α.Ε. αποτελείται από τις κεντρικές Υπηρεσίες, τα τέσσερα Συγκροτήματα που προαναφέρθηκαν και τους δύο ανεξάρτητους ΥΗΣ. 1.2.2. ΤΑ ΥΗΕ ΩΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΟΥ ΣΚΟΠΟΥ Τα Υδροηλεκτρικά Έργα ως Εγκαταστάσεις Πολλαπλού Σκοπού παίζουν πολύ σοβαρό ρόλο στην Εθνική Οικονομία και συμβάλλουν τα μέγιστα στην κοινωνική ζωή των περιοχών που βρίσκονται και λειτουργούν. Παραγωγή Ενέργειας Ο Τα Υδροηλεκτρικά Έργα συμβάλλουν σε ποσοστό περισσότερο από 9% στην συνολική παραγωγή της ΔΕΗ Α.Ε. Η παραγόμενη ενέργεια είναι «πράσινη καθαρή» δηλαδή δεν επιβαρύνει με εκπομπές και υψηλής ποιότητας δηλαδή καλύπτει αιχμές φορτίου, έχει δε μεγάλη ευελιξία στην ένταξη της. Επικουρικές Εργασίες Οι ΥΗΕ εξαιτίας των ειδικών τους χαρακτηριστικών παρέχουν επικουρικές υπηρεσίες στο Ηλεκτρικό Σύστημα δηλαδή εφεδρεία ισχύος, ρύθμιση συχνότητας, τάσης, κλπ. Αντιπλημμυρική Προστασία Οι κύριοι ταμιευτήρες των ποταμών με την αποθηκευτική τους ικανότητα δημιουργούν ανάσχεση των πλημμυρικών φαινομένων παρέχοντας την αντιπλημμυρική προστασία στις κατάντη των ΥΗΣ περιοχές. Αρδεύσεις Από τους ταμιευτήρες των ΥΗΕ αρδεύονται περίπου 5.000.000 στρέμματα συμβάλλοντας έτσι στην γεωργική παραγωγή της χώρας.

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 6 Ύδρευση Οι πληθυσμοί πολλών πόλεων υδρεύονται από τους ταμιευτήρες των ΥΗΕ (π.χ. Θεσσαλονίκη, Καρδίτσα, Αγρίνιο, Άρτα κ.λ.π.). Ναυταθλητισμός Πολλές περιοχές των λιμνών των ΥΗΕ χρησιμοποιούνται για ναυταθλητικές δραστηριότητες όπως θαλάσσιο σκι, κωπηλασία, καγιάκ κλπ. (Λίμνη Στράτου, Λίμνη Πολυφύτου κ.λ.π.). Αλιεία Η αλιεία τόσο σε επαγγελματικό όσο και ερασιτεχνικό επίπεδο είναι μία από τις πολλές δραστηριότητες στους ταμιευτήρες των ΥΗΕ, οι οποίοι διαθέτουν καθαρό νερό και τους οποίους η ΔΕΗ Α.Ε. εμπλουτίζει με γόνο ψαριών. Αναψυχή Οι όχθες των λιμνών είναι ιδανικές θέσεις για δημιουργία πόλων αναψυχής και τουρισμού. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η λίμνη Πηγών Αώου, η πλαζ Λαμπερού στη Λίμνη Πλαστήρα κλπ. Αναβάθμιση Περιβάλλοντος Γενικά οι ΥΗΕ αναβαθμίζουν το περιβάλλον τους με τη δημιουργία οικοσυστημάτων στην περιοχή των λιμνών και με τη διατήρηση εντός των κοιτών των ποταμών των οικολογικών παροχών για τη διατήρηση της ιχθυοπανίδας. 1.2.3. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΥΗΕ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Όπως έχει προαναφερθεί τα ΥΗΕ συμβάλλουν σε ποσοστό 8-10 % στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του Συστήματος. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των Μονάδων Παραγωγής της ΔΕΗ Α.Ε. στο Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα σήμερα ανέρχεται σε 11.612 ΜW από την οποία οι Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί διαθέτουν τα 3.060 MW, δηλαδή διαθέτουν το 26,5 % περίπου της συνολικής εγκατεστημένης ισχύς της ΔΕΗ Α.Ε. Η μέση ετήσια παραγωγή των ΥΗΕ καλύπτει περίπου το 9% της παραγόμενης ενέργειας από το Παραγωγικό δυναμικό της ΔΕΗ Α.Ε. Η ετήσια παραγωγή των ΥΗΕ εξαρτάται από την υδραυλικότητα του έτους. Με στοιχεία των τελευταίων έξι (6) ετών η ετήσια

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 7 παραγωγή κυμαίνεται από 3.150 GWh έως 6.230 GWh δηλαδή η συμμετοχή τους συνέβαλλε από 6 % έως 13 %. Χαρακτηριστική είναι η Υδροηλεκτρική Παραγωγή κατά το έτος 2006, η οποία έφθασε τις 6.232GWh και κάλυψε το 13 % της Παραγωγής του Εθνικού Διασυνδεδεμένου Συστήματος. Πέραν όμως των ποσοτικών χαρακτηριστικών η παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από τα ΥΗΕ έχει τα εξής χαρακτηριστικά, τα οποία της προσδίδουν ιδιαίτερη αξία στο Εθνικό Σύστημα. Η ισχύς των ΥΗΕ είναι ευέλικτη και εντάσσεται γρήγορα στο Σύστημα. Η αναφερόμενη ιδιότητα καθιστά πολύτιμη τη συμβολή της στην κάλυψη αιχμών φορτίου (σε περιόδους αυξημένης ζήτησης), με την αντίστοιχη ενέργεια να αποτελεί ενέργεια υψηλής οικονομικής αξίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ένταξη μιας Υδροηλεκτρικής μονάδας στο Σύστημα απαιτεί μόλις λίγα λεπτά ώστε από ακινησία να παραλάβει το πλήρες της φορτίο. Έτσι οι Υδροηλεκτρικές μονάδες παρέχουν εφεδρεία ισχύος που αυξάνει την αξιοπιστία του συστήματος. Η ευελιξία τους, η ικανότητα τους δηλαδή σε γρήγορες αυξομειώσεις του φορτίου, τις καθιστά πολύ χρήσιμες στην παροχή Επικουρικών Υπηρεσιών δηλαδή στη συμβολή τους στη ρύθμιση των χαρακτηριστικών του Συστήματος (Συχνότητα, Τάση κλπ) δηλαδή στοιχεία που εξασφαλίζουν την ποιότητα της Ηλεκτρικής Ενέργειας. Η παραγόμενη ενέργεια είναι «πράσινη», ή καθαρή χωρίς ρύπους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μια μέση παραγωγή της τάξεως των 5.000 GWh κατ έτος από ΥΗΕ υποκαθιστά, εκπομπές ρύπων C02 που είναι της τάξης των 3 8 εκατομμυρίων τόνων C0 2 κατ έτος ανάλογα με τον τύπο του καυσίμου που υποκαθιστά (φυσικό αέριο ή λιγνίτη). Από αυτό προκύπτουν τα προφανή οικολογικά και περιβαλλοντικά οφέλη από τη χρήση της Υδροηλεκτρικής Παραγωγής αλλά και τα οικονομικά οφέλη για την ΔΕΗ Α.Ε. και κατ επέκταση της Εθνικής Οικονομίας από το εναλλακτικό σενάριο αγοράς δικαιωμάτων ρύπων των οποίων το κόστος είναι πολύ υψηλό. Τρέχουσες τιμές της αγοράς είναι της τάξης των 15 /ton, (τιμές από 8 έως 28 /ton), οπότε το κόστος αγοράς ισοδύναμων δικαιωμάτων κυμαίνεται από 45 έως 100 εκ. ανά έτος.

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 8 Ορισμένα Υδροηλεκτρικά Έργα της ΔΕΗ Α.Ε. όπως το ΥΗΕ Σφηκιάς και το ΥΗΕ Θησαυρού λειτουργούν και ως αναστρέψιμοι αντλητικοί Σταθμοί. Με τη λειτουργία αυτή αποθηκεύουν νερό στους άνω ταμιευτήρες με άντληση κατά τις ώρες χαμηλού φορτίου, χρησιμοποιώντας ενέργεια χαμηλού κόστους και την αποδίδουν σε ώρες αιχμής συμβάλλοντας έτσι στην εξομάλυνση των αιχμών της ημερήσιας καμπύλης φορτίου με αποτέλεσμα αφ ενός τη δυνατότητα κάλυψης αυξημένων ενεργειακών αναγκών τις συγκεκριμένες ώρες, αφ ετέρου και την μείωση του κόστους παραγωγής (βελτιστοποίηση ενεργειακού ισοζυγίου). Εάν δεν υπήρχαν τα ΥΗΕ με τα παραπάνω χαρακτηριστικά το Εθνικό Σύστημα θα απαιτούσε υποκατάσταση της αντίστοιχης ισχύος με ευέλικτη παραγωγή (αεροστροβίλους κλπ), υψηλού κόστους και Περιβαλλοντική Επιβάρυνσης. 1.3. Η ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1.3.1. IΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ HΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ο χάρτης της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα έχει αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια και θα αλλάξει ακόμα περισσότερο στο άμεσο μέλλον. Σημαντικοί σταθμοί στην διαμόρφωση της αλλαγής αυτής ήταν οι εξής : Το Πρωτόκολλο του Κυότο το οποίο προέκυψε από τη Σύμβαση-Πλαίσιο για τις Κλιματικές Αλλαγές που είχε υπογραφεί στη Διάσκεψη του Ρίο, τον Ιούνιο του 1992, Κεντρικός άξονας του Πρωτοκόλλου του Κιότο είναι οι νομικά κατοχυρωμένες δεσμεύσεις των βιομηχανικά αναπτυγμένων κρατών να μειώσουν τις εκπομπές έξι (6) αερίων του θερμοκηπίου την περίοδο 2008-2012, σε ποσοστό 5,2% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Eυρωπαϊκή Ένωση (των 15), Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία -8% ΗΠΑ -7% Καναδάς, Ιαπωνία, Ουγγαρία, Πολωνία -6% Κροατία -5%

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 9 Νέα Ζηλανδία, Ουκρανία, Ρωσία 0% Νορβηγία +1% Αυστραλία +8% Ισλανδία +10% Πίνακας 1. 1 : Δεσμεύσεις μειώσεων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου Η Ελλάδα, μαζί με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση το επικύρωσε τον Μάιο του 2002. Αν και ο συνολικός στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η μείωση των εκπομπών κατά 8%, ο διακανονισμός των επιμέρους υποχρεώσεων ανάμεσα στα κράτη μέλη παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις. Στην Ελλάδα έχει επιτραπεί να αυξήσει τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου κατά 25% μέχρι το 2010 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Όμως, σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, μέχρι το 2000 οι εκπομπές της χώρας μας είχαν ήδη αυξηθεί κατά 23,4%, ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις, η αύξηση των εκπομπών κατά το 2010 θα ανέρχεται στο +35,8%. Η μη τήρηση των στόχων θα έχει οδυνηρές συνέπειες για τη χώρα μας, αφού σε μία τέτοια περίπτωση προβλέπονται αυστηρά πρόστιμα. Λουξεμβούργο -28% Γαλλία, Φινλανδία 0% Γερμανία, Δανία -21,5% Σουηδία +5% Αυστρία -13% Ιρλανδία +14% Βρετανία -12,5% Ισπανία +15% Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία -8% Ελλάδα +25% Βέλγιο -7% Πορτογαλία +28% Ιταλία -6,5% Πίνακας 1. 2 : Δεσμεύσεις μειώσεων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για την Ε.Ε.

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 10 O Nόμος 2244/1994 «Ρύθμιση θεμάτων ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και από συμβατικά καύσιμα και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 168) αποτέλεσε την απαρχή για την ουσιαστική ανάπτυξη των ΑΠΕ. Ο νόμος καθόρισε για το διασυνδεδεμένο σύστημα της χώρας σταθερές τιμές πώλησης ανανεώσιμης ενέργειας σε επίπεδα ίσο με το 90% του γενικού τιμολογίου στη μέση τάση και υποχρέωση της ΔΕΗ για αγορά του. Η Οδηγία 96/96/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 19ης Δεκεμβρίου 1996 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω θέσπισης σχετικών κοινών κανόνων σε όλο το φάσμα δραστηριοτήτων του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας, τέθηκε σε ισχύ στις 19.02.1997. Ο Νόμος 2773/99 περί απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ρύθμιση θεμάτων ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις. Με το νόμο αυτό καθορίζονται οι έννοιες του ανεξάρτητου παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας και το σημαντικότερο συστήθηκε η Ρ.Α.Ε. Η σύσταση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) με το νόμο 2773/22-12- 99, ο οποίος τροποποιήθηκε με το άρθρο 5 του νόμου 2837/2000, η οποία είναι ανεξάρτητη διοικητική αρχή και έχει κυρίως γνωμοδοτικές και εισηγητικές αρμοδιότητες στον τομέα της ενέργειας. Σκοπός της ΡΑΕ είναι να διευκολύνει τον ελεύθερο και υγιή ανταγωνισμό στην ενεργειακή αγορά με σκοπό να εξυπηρετηθεί καλύτερα και οικονομικότερα ο καταναλωτής (ιδιώτης και επιχείρηση) αλλά και να επιζήσει βρίσκοντας νέες ευκαιρίες η μικρή και μεσαία επιχείρηση, η οποία είναι φορέας ανάπτυξης και απασχόλησης. Θα παρακολουθεί και θα εισηγείται για τις τιμές, τη λειτουργία της αγοράς και τις αδειοδοτήσεις. Σκοπός της ΡΑΕ επίσης, είναι να εξασφαλίσει με θεσμικό τρόπο συμβατό με τους μηχανισμούς της απελευθερωμένης αγοράς, τους μακροχρόνιους στρατηγικούς στόχους της ενεργειακής πολιτικής και την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 11 Σύσταση της ανώνυμης εταιρίας Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε.) με το Προεδρικό διάταγμα 328, ΦΕΚ 268/2000. Σκοπός του Διαχειριστή του Συστήματος είναι η λειτουργία, εκμετάλλευση, διασφάλιση της συντήρησης και η μέριμνα για την ανάπτυξη του Συστήματος Μεταφοράς κατά την έννοια του άρθρου 2 του Νόμου 2773/1999, καθώς και των διασυνδέσεων με άλλα δίκτυα για να διασφαλίζεται ο εφοδιασμός της χώρας με ηλεκτρική ενέργεια κατά τρόπο επαρκή, ασφαλή, οικονομικά αποδοτικό και αξιόπιστο. Ο ΔΕΣΜΗΕ παρέχει πρόσβαση στο Σύστημα σους κατόχους άδειας παραγωγής ή προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης συνάπτει συμβάσεις αγοράς ή πώλησης ηλεκτρικής στο πλαίσιο των ρυθμίσεων του Κώδικα Διαχείρισης του Συστήματος. Ο Ν. 2941/2001 «Απλοποίηση διαδικασιών ίδρυσης εταιρειών, αδειοδότηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, ρύθμιση θεμάτων της Α.Ε. 'ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ' και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α' 201) απλοποίησε τις διαδικασίες για να Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Η Οδηγία 2001/77/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Σεπτεμβρίου 2001, για την προαγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η Οδηγία προβλέπει στο παράρτημα της για την Ελλάδα ενδεικτικό στόχο κάλυψης από ανανεώσιμες ενεργειακές πηγές, περιλαμβανομένων των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων, σε ποσοστό της ακαθάριστης κατανάλωσης ενέργειας κατά το έτος 2010 ίσο με 20,1%. Ο στόχος αυτός είναι συμβατός με τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας που απορρέουν από το πρωτόκολλο του Κιότο που υπογράφτηκε το Δεκέμβριο του 1997 στη σύμβαση πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος. Οι πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις για την ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κατά το έτος 2010, την προσδιορίζουν σε ύψος 68 TWh, Κατά συνέπεια υφίσταται ανάγκη παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ (συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων υδροηλεκτρικών) της τάξης των 13,7 TWh κατά τα 2010. Αναφέρεται ότι από την Ευρωπαική Ένωση, η παραγόμενη ενέργεια των ΥΗΕ, δε θεωρούνταν ως

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 12 ανανεώσιμη, μέχρι πριν λίγα χρόνια. Η 3 η Εθνική Έκθεση για το επίπεδο διείσδυσης Ανανεώσιμης Ενέργειας το έτος 2010 ορίζει τις απαιτήσεις σε εγκατεστημένη ισχύ ΑΠΕ για το 2010 προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος. Απαιτήσεις σε Εγκατεστημένη ισχύ το 2010 σε MW Παραγωγή ενέργειας το 2010 σε ΤWh Ποσοστιαία συμμετοχή ανά Αιολικά πάρκα 3.372 7,09 10,42 τύπο ΑΠΕ το 2010 Μικρά υδροηλεκτρικά Μεγάλα υδροηλεκτρικά 364 1,09 1,60 3.325 4,58 6,74 Βιομάζα 103 0,81 1,19 Γεωθερμία 12 0,09 0,13 Φωτοβολταϊκά 18 0,02 0,03 Σύνολα 7.193 13,67 20,10 Πίνακας 1. 3 : Απαιτήσεις εγκατάστασης ΑΠΕ για επίτευξη στόχου 2010 Ο Αναπτυξιακός Νόμος 3299/2004 με τα μεγάλα ποσοστά επιδοτήσεων για έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας δίνοντας κίνητρα σε νέους επενδυτές. Ο Νόμος 3468/2006 «Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής απόδοσης και λοιπές διατάξεις» ο οποίος ισχύει από τις 27 Ιουνίου 2006 και έθεσε νέα δεδομένα σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο Νόμος ενσωματώνει την βασική Οδηγίας 2001/77/ΕΚ για την προαγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα με τις ρυθμίσεις του νόμου προωθείται κατά προτεραιότητα η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση ΑΠΕ και μέσω συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης.

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 13 Με το νέο Νόμο ορίζεται η νέα τιμολόγηση της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα : Τιμή Ενέργειας (Ευρώ/MWh) Πηγή ηλεκτρικής ενέργειας Διασυνδεδεμένο σύστημα Μη διασυνδεδεμένα νησιά Αιολική, υδραυλική, γεωθερμική ενέργεια, βιομάζα, αέρια εκλυόμενα από χώρους υγειονομικής ταφής και από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού και βιοαέρια, λοιπές 73 84,6 ΑΠΕ και ενέργεια μέσω συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης Αιολικά πάρκα στη θάλασσα 90 Φωτοβολταϊκά συστήματα ισχύος μέχρι 100 kw που εγκαθίστανται σε ακίνητο ιδιοκτησίας ή νόμιμης κατοχής ή 450 500 όμορα ακίνητα του ίδιου ιδιοκτήτη ή νομίμου κατόχου Ηλιακή ενέργεια που αξιοποιείται από φωτοβολταϊκά συστήματα με ισχύ μεγαλύτερη των 100 kw 400 450 Ηλιακή ενέργεια που αξιοποιείται από συστήματα άλλης τεχνολογίας πλην φωτοβολταϊκών με ισχύ μέχρι 5 MW 250 270 Πίνακας 1. 4 : Τιμολόγηση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ 1.3.2. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΟ 19% ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΩΣ ΤΟ 2010 Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σήμερα πολύ κοντά στην επίτευξη του στόχου αύξησης του ποσοστού ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ως το 2010. Το 2001, η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε ως στόχο, με χρονικό ορίζοντα το 2010, την αύξηση στο 21% του ποσοστού της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στα κράτη-μέλη. Τα αριθμητικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στην τελευταία έκθεση της Ε.Ε. υποδηλώνουν ότι, παρά την αύξηση κατά 50% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) σε σχέση με τα καταγραφέντα στην από διετίας έκθεση, το συνολικό ποσοστό της παραγόμενης από ΑΠΕ ηλεκτρικής ενέργειας θα ανέρχεται σε 19% το 2010, δηλαδή η Ε.Ε. θα απέχει ελάχιστα από την επίτευξη του στόχου. Μεταξύ των διαφόρων ανανεώσιμων πηγών ηλεκτρικής ενέργειας, τη σημαντικότερη εξέλιξη παρουσιάζει σαφώς η αιολική ενέργεια - με αύξηση 150% της ικανότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικές πηγές σε σχέση με το 2001, η Ε.Ε.

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 14 βρίσκεται στην πρώτη θέση κατέχοντας μερίδιο 60% της παγκόσμιας αγοράς. Η συνολική κατανάλωση αιολικής ενέργειας στην Ε.Ε. ισοδυναμεί με την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της Δανίας και της Πορτογαλίας αθροιστικά. Εντούτοις, τα μισά από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεν προωθούν επαρκώς την αιολική ενέργεια, παρουσιάζοντας καθυστερήσεις στην έκδοση αδειών, ανισότιμους όρους πρόσβασης στο δίκτυο και βραδεία ενίσχυση και επέκταση του ηλεκτρικού δικτύου. Η ανάπτυξη της στερεάς βιομάζας επιταχύνθηκε σημαντικά το 2004 και το 2005 - η προερχόμενη από στερεά βιομάζα ηλεκτρική ενέργεια παράγεται από την καύση δασικών και γεωργικών προϊόντων και καταλοίπων σε θερμοηλεκτρικούς σταθμούς. Τις πρώτες θέσεις στη συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από βιομάζα κατέχουν η Φινλανδία και η Σουηδία, ακολουθούμενες από τις Γερμανία, Ισπανία, ΗΒ, Δανία, Αυστρία και Κάτω Χώρες. Η Επιτροπή ενέκρινε προσφάτως ένα σχέδιο δράσης της Ε.Ε. για τα δάση, το οποίο αφορά, μεταξύ άλλων, την αξιοποίηση των δασικών πόρων ως πρώτων υλών για την παραγωγή ενέργειας 1.4. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΑΠΕ 1.4.1. AΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Σύµφωνα µε την ισχύουσα οδηγία της ΕΕ για τον τοµέα της ηλεκτροπαραγωγής για µικρά και µεσαίου µεγέθους Η.Ε ισχύει το µοντέλο του.μοναδικού Αγοραστή. Σύµφωνα µε το µοντέλο αυτό τον κυρίαρχο ρόλο στον τοµέα του ηλεκτρισµού εξακολουθεί να παίζει µία Ηλεκτρική Εταιρία (η οποία αποτελεί και τον Μοναδικό Αγοραστή) η οποία διατηρεί το αποκλειστικό δικαίωµα πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή ευθύνης της. Παράλληλα, επιτρέπεται η ανάπτυξη ιδιωτικών σταθµών παραγωγής από Ανεξάρτητους Παραγωγούς οι οποίοι πωλούν την ενέργεια που παράγουν στο Μοναδικό Αγοραστή, χωρίς να έχουν δικαίωµα απευθείας πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας σε καταναλωτές. Ο Μοναδικός Αγοραστής είναι ο ΔΕΣΜΗΕ για το διασυνδεδεμένο σύστημα και η ΔΕΗ για τα μη Διασυνδεδεμένα νησιά (στο άμεσο μέλλον και τα μη Διασυνδεδεμένα νησιά θα περάσουν στην κυριότητα του ΔΕΣΜΗΕ. Από την ιστορική αναδρομή μπορούμε να επισημάνουμε τον δεσμευτικό στόχο της Ελλάδας για 20,1% ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ το 2010 (συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων υδροηλεκτρικών) και το 2020 σε 29% της ακαθάριστης εγχώριας κατανάλωσης

Κεφάλαιο 1ο Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας 15 καθώς και ότι προωθείται κατά προτεραιότητα η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση ΑΠΕ. Με μία γρήγορη αναζήτηση στον διαδικτυακό τόπο της ΡΑΕ προκύπτει ότι ο αριθμός των αιτήσεων για νέες μονάδες ηλεκτρικής ενέργειας είναι πραγματικά πολύ μεγάλος. Συγκεκριμένα έχουν χορηγηθεί άδειες παραγωγής για 14.156 MW. Πολλές από αυτές τις άδειες αφορούν αιολικά συνδεδεμένα στο σύστημα. Έχουν δοθεί 454 άδειες για 3.387 MW αιολικής ενέργειας (στοιχεία Ιαν. 2007). Από τα παραπάνω είναι εμφανής η πρόθεση τουλάχιστον των ελλήνων επενδυτών να δραστηριοποιηθούν στον τομέα της Ηλεκτροπαραγωγής. Η πραγματικότητα βέβαια έχει δείξει ότι ελάχιστες από τις άδειες παραγωγής υλοποιούνται και οι περισσότερες αιτήσεις δεν λαμβάνουν άδεια παραγωγής. Επίσης η ίδια η διαδικασία της αδειοδότησης είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα και επιπλέον πολύ λίγες άδειες παραγωγής φτάνουν σε σημείο να λάβουν και άδεια εγκατάστασης. Παρά το χρονοβόρο της διαδικασίας αδειοδότησης αρκετοί μεγάλοι επενδυτές έχουν εκφράσει έντονα το ενδιαφέρον για μεγάλα έργα ιδιαίτερα στον τομέα της αιολικής ενέργειας. Ενδεικτικό του έντονου ενδιαφέροντος αποτελεί η πρόθεση επιχειρηματία για έργο 1.600MW αιολικής ενέργειας σε Λέσβο, Χίο, Λήμνο με απαραίτητη προϋπόθεση την διασύνδεση των νησιών με το Σύστημα. Σήμερα σύμφωνα με την Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολική Ενέργειας βρίσκονται σε λειτουργία στη χώρα (Διασυνδεδεμένο Δίκτυο και Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά) 746 ΜW αιολικής ενέργειας. Το 2006 στη χώρα μας παρήχθησαν περίπου 2,1GWh ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα μεγάλα υδροηλεκτρικά της ΔΕΗ, είχαμε μείωση εκπομπών CO 2 περί τα 2 εκ. τόνους και εξοικονομήθηκαν 550 χιλιάδες τόνοι ισοδυνάμου πετρελαίου. Η 3 η Εθνική Έκθεση για το επίπεδο διείσδυσης Ανανεώσιμης Ενέργειας το έτος 2010 αναφέρει χαρακτηριστικά για παραγωγή 2,2 ΤWh που θα προέρχεται κατά 77,4% από αιολικά πάρκα, 13,6% μικρά υδροηλεκτρικά έργα και 9,0% από λοιπές μορφές ανανεώσιμης ενέργειας (βιοαέριο, βιομάζα, φωτοβολταϊκά). Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 2005 καταναλώθηκαν 50.719 GWh ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που δείχνει τα σημαντικά βήματα που πρέπει να γίνουν στο άμεσο μέλλον για να επιτευχθεί ο στόχος του 20,1% ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ ή 13,36% αν εξαιρέσουμε