ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΣΠΑ 2007-2013 2013 - ΑΡΧΙΜΗ ΗΣ ΙΙΙ Υποέργο 15 Μοντέλο πολυπαραμετρικής εκτίμησης βαθμού επικινδυνότητας του ρυπαντικού φορτίου των αγωγών όμβριων υδάτων στον κόλπο Χανίων. Επιστημονικός Υπεύθυνος υποέργου Καθηγητής Σταυρουλάκης Γιώργος
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Εργαστήριο Ελέγχου Ποιότητας Υδατικών & Εδαφικών Πόρων
Προσωπικό Μέλη Εκπαιδευτικού Προσωπικού Καθηγητής Γεώργιος Σταυρουλάκης Παράμετροι ποιότητας και ρύπανσης επιφανειακών, υπόγειων και παράκτιων υδάτων. Εφαρμοσμένη Εδαφολογία Επίκουρη Καθηγήτρια Μελίνα-Σπυριδούλα Κώττη Τεχνολογία ελέγχου και προστασίας περιβάλλοντος Εργαστηριακοί Συνεργάτες Παπαφιλιππάκη Ανδρονίκη MSc - Υποψήφια ιδάκτορας- Ρύπανση εδαφών με βαρέα μέταλλα - Εργαστηριακός Συνεργάτης ΤΕΙ Κρήτης Εργαστηριακοί Βοηθοί 1 εργαστηριακός βοηθός, φοιτητής του Τμήματος 1 πρακτικά ασκούμενος φοιτητής του Τμήματος 1-3 φοιτητές που πραγματοποιούν την πτυχιακή τους εργασία
Εξωτερικοί Συνεργάτες Καθηγητής ιαμαντόπουλος Ευάγγελος - Πολυτεχνείο Κρήτης Καθηγητής Γιδαράκος Ευάγγελος - Πολυτεχνείο Κρήτης Αν Καθηγητής Νάνος Γιώργος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Αν Καθηγητής Βλεσσίδης Αθ. - Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Αν Καθηγήτρια Χελά ήμ. - Πανεπιστήμιο Πατρών Καπουρνιώτη Σοφία -MScΙχθυολόγος /νση Αλιείας Χανίων
ΥΠΟ ΟΜΕΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ Υποδομές του Εργαστηρίου. Μετά την ολοκλήρωση του νέου κτιρίου της Σχολής μεταφέρθηκε σε κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο υψηλών προδιαγραφών Επιστημονικά όργανα: Συσκευή Υγρής Χρωματογραφίας Υψηλής Απόδοσης (HPLC)) (Χρηματοδότηση( ΠΕΠ Κρήτης) Φασματοφωτόμετρο Ατομικής Απορρόφησης με φούρνο γραφίτη και γεννήτρια υδριδίων. (Χρηματοδότηση ΠΕΠ Κρήτης) Συσκευή μέτρησης του Οργανικού Άνθρακα.. (Χρηματοδότηση( ΕΠΕΑΕΚ) Φασματοφωτόμετρο διπλής δέσμης UV-VIS VIS.. (Χρηματοδότηση( ΕΠΕΑΕΚ) Συσκευή προσδιορισμού αζώτου κατά Κjeldahl.. (Χρηματοδότηση( ΕΠΕΑΕΚ) Φωτόμετρο πολλαπλών αναλύσεων σε δείγματα νερού.. (Χρηματοδότηση( ΤΕΙ Κρήτης)
ΥΠΟ ΟΜΕΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ Υποδομές του Εργαστηρίου. Εργαστηριακές συσκευές και διατάξεις : Θολερόμετρα.. (Χρηματοδότηση( ΕΠΕΑΕΚ) ιάταξη μηχανικής ανάλυσης εδάφους.. (Χρηματοδότηση( ΕΠΕΑΕΚ) ιάταξη μέτρησης ελεύθερου ανθρακικού ασβεστίου εδαφών.. (Χρηματοδότηση( από ιδίους πόρους) ειγματολήπτες νερού, εδαφικού νερού, εδάφους και ιζήματος.. (Χρηματοδότηση( ΠΕΠ Κρήτης) Θάλαμοι επώασης δειγμάτων για μικροβιολογική εξέταση. (Χρηματοδότηση ΕΠΕΑΕΚ ΤΕΙ Κρήτης) Ψηφιακό πολυόργανο για μετρήσεις πεδίου σε νερά σε βάθος 0-20μέτρα. (Χρηματοδότηση από ιδίους πόρους) ιάταξη μέτρησης BOD - COD.. (Χρηματοδότηση( από ιδίους πόρους)
Περιοχές Έρευνας και Παροχής Υπηρεσιών Περιοχή 1: Ρύπανση πόσιμων, επιφανειακών, υπόγειων και παράκτιων υδάτων. Έλεγχος ποιότητας υπόγειων και επιφανειακών νερών (λίμνες, ποτάμια, γεωτρήσεις, πηγές, θάλασσα) Συνεχής παρακολούθηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών νερών Εντοπισμός σημείων ρύπανσης και μόλυνσης για την προστασία καταναλωτών και κολυμβητών. ιαχείριση υδάτινων οικοσυστημάτων. Αξιολόγηση και αξιοποίηση υδατικών πόρων για άρδευση, ύδρευση και αναψυχή. Περιοχή 2: Εφαρμοσμένη εδαφολογία, παθογένεια και ρύπανση γεωργικών εδαφών. Μηχανική ανάλυση εδαφών. Ποσοτικές και ποιοτικές εδαφολογικές αναλύσεις για τον έλεγχο θρεπτικής κατάστασης γεωργικών εδαφών. Προσδιορισμός παθογενών καταστάσεων εδαφών και τρόποι αντιμετώπισης. Μεθοδολογία εφαρμογής κανόνων ορθής γεωργικής πρακτικής και ολοκληρωμένης παραγωγής.
Σύνδεση της έρευνας με την εκπαίδευση Η θεματολογία των πτυχιακών εργασιών και των ερευνητικών προγραμμάτων που υλοποιούνται στο Εργαστήριο αναδεικνύουν την απόλυτη σύνδεση της έρευνας με την εκπαίδευση. Όλα τα θέματα σχετίζονται με πραγματικά περιβαλλοντικά προβλήματα της χώρας και στοχεύουν στην αναζήτηση και αξιολόγηση τρόπων αντιμετώπισης.
Αντίκτυπος στην κοινωνία και παροχή υπηρεσιών Το Εργαστήριο έχει αναπτύξει πολυετή στενή συνεργασία με την τοπική κοινωνία μέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και άλλων θεσμικών φορέων αναλαμβάνοντας την συστηματική παρακολούθηση των υδατικών πόρων και της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης προστατευόμενων περιοχών (ποτάμια, λίμνες Αγιάς & Κουρνά, Εθν ρυμός Σαμαριά) και της παράκτιας ζώνης του νομού. Σε εξέλιξη βρίσκεται Προγραμματική Σύμβαση με τον ήμο Αποκορώνου για την παρακολούθηση της ποιότητας του νερού στις πηγές, γεωτρήσεις και το δίκτυο ύδρευσης του ήμου.
Αντίκτυπος στην κοινωνία και παροχή υπηρεσιών Ενδεικτικά αναφέρονται υπηρεσίες του Εργαστηρίου σε θεσμικούς φορείς που έχουν ολοκληρωθεί Μελέτη διαχείρισης υδατικών πόρων ρυμού Σαμαριά Ποιοτικός έλεγχος νερού στο δίκτυο ύδρευσης ήμου Βάμου ιαχείριση γεώτρησης Κάϊνας ήμου Βάμου Ποιοτικός έλεγχος νερού στο δίκτυο ύδρευσης ήμου Γεωργιούπολης Ανθρωπογενείς πιέσεις στην ευρύτερη περιοχή λίμνης Κουρνά Περιβαλλοντική επιβάρυνση επιφανειακών νερών ήμου Γεωργιούπολης Ποιοτικός έλεγχος νερού στο δίκτυο ύδρευσης ήμου Μουσούρων Ποιοτικός έλεγχος νερού στο δίκτυο ύδρευσης ήμου Πελεκάνου Ανθρωπογενείς πιέσεις σε επιφανειακά νερά και παράκτια ζώνη Παλαιόχωρας Ανθρωπογενείς επιβάρυνση παράκτιων υδάτων Βόρειου Οδικού Άξονα Σχέδιο ιαχείρισης Αειφόρου Ενέργειας ήμου Χανίων (Σ ΑΕ)
ΥΠΟ ΟΜΕΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ Έργα Εκπαίδευσης & Έρευνας Χρηματοδοτικός φορέας ΕΣΠΑ 2007-2013 2013 - ΑΡΧΙΜΗ ΗΣ ΙΙΙ Αντικείμενο: Μοντέλο πολυπαραμετρικής εκτίμησης βαθμού επικινδυνότητας του ρυπαντικού φορτίου των αγωγών όμβριων υδάτων στον κόλπο Χανίων. Προϋπολογισμός: : 80.000,00 Χρηματοδοτικός φορέας: ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ - ΑΡΧΙΜΗ ΗΣ ΙΙ Αντικείμενο: Πολυπαραμετρικό σύστημα ταυτοποίησης συγγένειας υδατικών πόρων σε καρστικές λεκάνες: Λεκάνη απορροής ποταμού Κερίτη (Νatura 2000-Xανιά ανιά)» Προϋπολογισμός: : 80.000,00 Χρηματοδοτικός φορέας: Επιχειρισιακό Πρόγραμμα Αλιείας Ε.Π.ΑΛ. - ΥΠΑΑΤ Αντικείμενο: Μελέτη της κατάστασης της θαλάσσιας περιοχής της Παλαιόχωρας Χανίων με στόχο την ορθολογική διαχείριση των αλιευτικών πόρων της. Προϋπολογισμός: : 150.000,00
ΕΣΠΑ 2007-2013 2013 - ΑΡΧΙΜΗ ΗΣ ΙΙΙ Υποέργο 15 Μοντέλο πολυπαραμετρικής εκτίμησης βαθμού επικινδυνότητας του ρυπαντικού φορτίου των αγωγών όμβριων υδάτων στον κόλπο Χανίων. Επιστημονικός Υπεύθυνος υποέργου Καθηγητής Σταυρουλάκης Γιώργος
ΕΣΠΑ 2007-2013 2013 - ΑΡΧΙΜΗ ΗΣ ΙΙΙ Υποέργο 15 Μοντέλο πολυπαραμετρικής εκτίμησης βαθμού επικινδυνότητας του ρυπαντικού φορτίου των αγωγών όμβριων υδάτων στον κόλπο Χανίων. Συνεργάτες Καθηγητής Σταυρουλάκης Γιώργος Καθηγητής Εφαρμογών Καλδέρης ημήτρης Επίκουρη Καθηγήτρια Κώττη Μελίνα Καθηγητής ιαμαντόπουλος Ευάγγελος - Πολυτεχνείο Κρήτης Καθηγητής Γιδαράκος Ευάγγελος - Πολυτεχνείο Κρήτης Σπανουδάκη Κατερίνα ρ.χημικός Μηχανικός -ITE Παπαφιλιππάκη Ανδρονίκη ΜSc - Υποψήφια ιδάκτορας Μήνου Αντωνία - MScΜηχανικός Φυσικών Πόρων & Περιβάλλοντος Μπαμπάλα Αγγελική - Μηχανικός Φυσικών Πόρων & Περιβάλλοντος
Χωροχρονική κατανομή του ρυπαντικού φορτίου στην θαλάσσια περιοχή του Ενετικού λιμένα Χανίων Σταυρουλάκης Γιώργος & Μπαμπάλα Αγγελική
18/2/2014 27/3/2014 12/5/2014 22/7/2014 15/1/2014 4/9/2013 8/7/2013 22/5/2013 9 8 7 6 600 450 300 150 8 6 4 2 60 40 20 0 ph EC (μs/cm) DO (mg/l) COD (mg/l) BOD (mg/l) 13/1/2012 19/1/2012 3/2/2012 14/2/2012 12/3/2012 21/3/2012 6/4/2012 25/4/2012 28/5/2012 25/6/2012 21/9/2012 28/11/2012 21/1/2013 28/2/2013 2/4/2013 ph, EC, DO, BOD and COD 19/12/2011 14/12/2011
22/7/2014 12/5/2014 27/3/2014 18/2/2014 15/1/2014 4/9/2013 8/7/2013 6/4/2012 25/4/2012 28/5/2012 25/6/2012 21/9/2012 28/11/2012 21/1/2013 28/2/2013 2/4/2013 22/5/2013 8 6 4 2 0 60 50 40 30 20 10 0 NO 3- (mg/l) Κ (mg/l) Νa (mg/l) Ca (mg/l) 13/1/2012 19/1/2012 3/2/2012 14/2/2012 12/3/2012 21/3/2012 19/12/2011 14/12/2011 20 15 10 5 0 70 55 40 25 SO4 2- (mg/l) NO 3, SO 4 2-, K, Na, Ca
22/7/2014 10000000 1000000 100000 10000 1000 1000000 100000 10000 1000 1000000 100000 10000 1000 100 Τotal coliforms (cfu/100ml) Fecal coliforms (cfu/100ml) Enterococci (cfu/100ml) 14/12/2011 19/12/2011 13/1/2012 19/1/2012 3/2/2012 14/2/2012 12/3/2012 21/3/2012 6/4/2012 25/4/2012 28/5/2012 25/6/2012 21/9/2012 28/11/2012 21/1/2013 28/2/2013 2/4/2013 22/5/2013 8/7/2013 4/9/2013 15/1/2014 18/2/2014 27/3/2014 12/5/2014 1000000 100000 10000 1000 E. coli (cfu/100ml) Αποικίες total coliforms, fecal coliforms, Ε. coli, enterococci.
Το γεγονός ότι οι τιμές των δεικτών είναι ιδιαίτερα υψηλές, σε συνδυασμό με την συνεχή παρουσία του μικροβιολογικού φορτίου τόσο την υγρή όσο και την ξηρή περίοδο του έτους, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν είναι μόνο οι συνήθεις ρυπογόνες αιτίες όπως οι απορροές των δρόμων και η έκπλυση των ζωικών ακαθαρσιών. Ως φυσικός αποδέκτης των επιφανειακών απορροών όμβριων υδάτων της πόλης των Χανίων, ιδιαίτερη μέριμνα απαιτείται ώστε να περιοριστεί η ανθρωπογενής περιβαλλοντική φόρτιση της θαλάσσιας περιοχής.
Απαραίτητος κρίνεται ο έλεγχος τήρησης των ορίων της νομοθεσίας για τις επιφανειακές απορροές και τους αγωγούς όμβριων υδάτων από τα αρμόδια θεσμικά όργανα. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημιουργούν ασφαλή χρονοσειρά δεδομένων που περιγράφουν το πρόβλημα της επιβάρυνσης των παράκτιων υδάτων από τους αγωγούς όμβριων υδάτων. Παραμένει απολύτως αναγκαία η συστηματική παρακολούθηση των δικτύων για τον έγκαιρο εντοπισμό και την επισκευή διαρροών που αποτελούν πηγή ρυπογόνου φορτίου που οδεύεται εύκολα μέσω των αγωγών όμβριων υδάτων προς την παράκτια ζώνη. Η ευθύνη διατήρησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος του λιμένα ανήκει τόσο στους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή αλλά και το σύνολο τωνκατοίκωνκαιτωνεπισκεπτώντηςπόληςτωνχανίων.
Ευχαριστίες Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Εκπαίδευση και ια Βίου Μάθηση", Πράξη Αρχιμήδης ΙΙΙ και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013).