Ταξινόμηση γεωθερμικών συστημάτων σε σχέση με το είδος των γεωθερμικών πόρων

Σχετικά έγγραφα
Διδάσκοντες Ομότιμος Καθηγητής Ιωάννης Διαμαντής Καθηγητής Φώτιος-Κων/νος Πλιάκας και συνεργάτες

Η γεωθερμική ενέργεια είναι η ενέργεια που προέρχεται από το εσωτερικό της Γης. Η θερμότητα αυτή προέρχεται από δύο πηγές: από την θερμότητα του

ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Α ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΥΠΕΔΑΦΟΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ: ΘΕΡΜΑΝΣΗ & ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΑΤΜΟΥ, ΟΠΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ

Γεωθερμία. Ενότητα 3: Η Γεωθερμική Ενέργεια. Καθηγητής Κωνσταντίνος Λ. Κατσιφαράκης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Νίκος Ανδρίτσος. Συνέδριο ΙΕΝΕ, Σύρος, Ιουνίου Τμήμα Γεωλογίας Α.Π.Θ. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Βιομηχανίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Φωτογραφία του Reykjavik το 1932, όταν τα κτίρια θερμαίνονταν με συμβατικά καύσιμα.

Η Γεωθερμία στην Ελλάδα

Εισαγωγή στην Ενεργειακή Τεχνολογία Γεωθερμική Ενέργεια

Εισαγωγή στην Ενεργειακή Τεχνολογία Γεωθερµική Ενέργεια. Ιωάννης Στεφανάκος

Περιβαλλοντικές επιδράσεις γεωθερμικών εκμεταλλεύσεων

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΣΑΝΑΚΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΜΩΥΣΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Γεωθερμικό πεδίο ποσότητα θερμοκρασία βάθος των γεωθερμικών ρευστών γεωθερμικό πεδίο Γεωθερμικό πεδίο 3175/2003 άρθρο 2 (ορισμοί)

Εισαγωγή στην Ενεργειακή Τεχνολογία. Γεωθερμική ενέργεια

ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΙΓΜΕ στην ΕΡΕΥΝΑ και ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ της ΔΕΘ 2016

Μήλου και προοπτικές ανάπτυξης του. Θόδωρος. Τσετσέρης

ΕΡΓΑΣΙΑ: ΓΕΩΡΘΕΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Ενότητα 2: Τεχνικές πτυχές και διαδικασίες εγκατάστασης συστημάτων αβαθούς γεθερμίας

ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ. Εισαγωγικά

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΜΙΣΘΩΣΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΥΨΗΛΩΝ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΩΝ

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΕΝΑΣ ΦΥΣΙΚΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ - Η ΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ ΩΣ ΛΥΣΗ ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Το Γεωθερμικό Δυναμικό της Ελλάδας

Γεωθερμική έρευνα - Ερευνητικές διαδικασίες

Προϊόν Παραπροϊόν Υποπροϊόν

Γεωθερµική Ενέργεια και Εφαρµογές Νίκος Ανδρίτσος

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ

Προϊόν Παραπροϊόν Υποπροϊόν

Ήπιες και νέες μορφές ενέργειας

Θεσμικό Πλαίσιο Γεωθερμίας στην Ελλάδα. Μάθημα Γεωθερμική Ενέργεια Έρευνα και Αξιοποίηση ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

Θέρμανση θερμοκηπίων με τη χρήση αβαθούς γεωθερμίας γεωθερμικές αντλίες θερμότητας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ. Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.)

Υδροθερμική εξαλλοίωση - Υδροθερμική απόθεση


Ήπιες και νέες μορφές ενέργειας

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Δημήτριος Γ. Ανωγειανάκης A.M :4038 ΘΕΡΜΑΝΣΗ - ΨΥΞΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΑΒΑΘΟΥΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ

«Γεωθερμική ενέργεια με τη μέθοδο της τηλεθέρμανσης στη περιοχή του Πολιχνίτου Λέσβου»

Ορισμοί και βασικές έννοιες της αβαθούς γεωθερμίας Συστήματα αβαθούς γεωθερμίας

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ & ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ: Yr host 4 today: Νικόλαος Ψαρράς

Γεωθερμικές Αντλίες Θερμότητας στον κτιριακό τομέα

4 η Εβδομάδα Ενέργειας ΙΕΝΕ, Νοεμβρίου 2010, Αθήνα Μ. ΦΥΤΙΚΑΣ-Μ. ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ

Αξιοποίηση του Γεωθερμικού πεδίου Αρίστηνου από το Δήμο Αλεξανδρούπολης

4ο Εργαστήριο: ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ

1. ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΟ ΠΕΔΙΟ

ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Με βάση το ενεργειακό τους περιεχόμενο, τα γεωθερμικά πεδία διακρίνονται σε:

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Α.Π.Ε. ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ. Ν. ΚΥΡΙΑΚΗΣ, καθηγητής ΑΠΘ Πρόεδρος ΙΗΤ

Γεωθερµικό Σύστηµα: Γεωθερµική Αντλία Θερµότητας

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ PROJECT

New Technologies on Normal Geothermal Energy Applications (in Smart-Social Energy Networks )

Α.Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού

Εισαγωγή στην Ενεργειακή Τεχνολογία

Γεωθερμική ενέργεια και Τοπική Αυτοδιοίκηση Το παράδειγμα του γεωθερμικού πεδίου Αρίστηνου-Αλεξανδρούπολης

Έρευνα και αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού: O ρόλος του γεωλόγου

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σελίδα 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΝΕΡΓΕΙΑ (ΓΕΝΙΚΑ) «17

Χρήσεις γεωθερμικής ενέργειας

Ήπιες Μορφές Ενέργειας

2. Γεωθερμία Χαμ. Ενθ.: Πρόταση αξιοποίησης ΜΗΧ/ΚΟΣ ΕΜΠ ΔΝΤΗΣ ΤΟΜΕΑ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΟΜΙΛΟΣ

«Ανάπτυξη πειραματικής διάταξης προσομοίωσης γεωθερμικής εγκατάστασης»

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΠΑΤΡΑΣ

Γεωθερμία. Ενότητα 6: Θερμά άνυδρα πετρώματα. Καθηγητής Κωνσταντίνος Λ. Κατσιφαράκης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΛΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ. Τους δάνεισα το περιβάλλον που θα ζήσω. Θα μου το επιστρέψουν καθαρό;

ΤΕΙ Καβάλας. Σχολή ΣΤΕΦ. Τμήμα Ηλεκτρολογίας. Πτυχιακή Εργασία. Μπαντέκας Δημήτριος. Σπουδαστές. Καθηγητής

ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ

ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ: Κωνσταντινιά Τσιρογιάννη. Βασιλική Χατζηκωνσταντίνου (ΠΕ04)

Ερευνητικές δραστηριότητες στις ΑΠΕ- Γεωθερμία

Γεωθερμικές Αντλίες Θερμότητας Τεχνολογία και παραδείγματα εφαρμογών

Χρήση Γεωθερμίας και ΓΑΘ στην γεωργία - Η περίπτωση της Νιγρίτας

ΓΕΩΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ

ΦΥΣΙΚΟΙ ΙΑΜΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ

ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Geothermal Energy

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΙΚΤΥΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

Ν. Κολιός Γεωλόγος ρ. Γεωθερµίας

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΚΑΡ ΙΑΚΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

Ειδικά Κεφάλαια Παραγωγής Ενέργειας

ΤΕΧΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ

Εγκρίνεται η Πτυχιακή Εργασία Καβάλα, / /2010

Εξοικονόμηση ενέργειας με εκμετάλλευση ομαλής γεωθερμίας στην πολυτεχνειούπολη ζωγράφου

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ Τ. Ε. Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε.

ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ. Κυριζάκη Χριστίνα ΑΜ: Διδάσκων Καρκάνης Αναστάσιος

AΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΔΡΑΣΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ. «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 2009» ΠΡΑΞΗ Ι:«Συνεργατικά έργα μικρής και μεσαίας κλίμακας»

ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ

Πρακτικές εφαρμογές γεωθερμίας σε κτηριακές εγκαταστάσεις στην Ελλάδα

Πράσινη θερµότητα Ένας µικρός πρακτικός οδηγός

Γεωθερμία. ογές εγκαταστάσεων στην πράξη 18/1/2013. Σαββανής Παναγιώτης, Μηχανολόγος Μηχανικός ΤΕ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 6. ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ

Γεωθερμία Εξοικονόμηση Ενέργειας

Εφαρµογές Γεωθερµικών Αντλιών Θερµότητας

Σύγχρονες Τάσεις στην Κατασκευή και στον Έλεγχο Περιβάλλοντος των Θερμοκηπίων

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΠΜΣ «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών» Υδατικό Περιβάλλον και Ανάπτυξη

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις

Transcript:

Ταξινόμηση γεωθερμικών συστημάτων σε σχέση με το είδος των γεωθερμικών πόρων α) Τα υδροθερμικά συστήματα ή πόροι, δηλαδή τα φυσικά υπόγεια θερμά ρευστά, τα οποία βρίσκονται σε έναν ή περισσότερους ταμιευτήρες. β) αβαθής γεωθερμία, οι περιοχές με χαμηλές τιμές θερμικής ροής.

Κατανομή θερμικής ροής στην Ελλάδα Στο σύνολο της Ευρώπης, η μέση θερμική ροή εκτιμήθηκε σε 62 mw/ m 2 Καμπύλες σε mw/m 2

Κατανομή θερμικής ροής στον πλανήτη γη Ροή θερμότητας, που προσδιορίζεται στο φλοιό της γης.

Αβαθής γεωθερμία Οι περιοχές με χαμηλές τιμές θερμικής ροής Με βάση πολυάριθμες μετρήσεις, που έχουν γίνει στο υπέδαφος διαφόρων σημείων του κόσμου, έχει διαπιστωθεί ότι οι ατμοσφαιρικές συνθήκες επηρεάζουν τη θερμοκρασία σε μικρό σχετικά βάθος, συνήθως μέχρι τα 15 m.

Αβαθής γεωθερμία Οι περιοχές με χαμηλές τιμές θερμικής ροής Με βάση πολυάριθμες μετρήσεις που έχουν γίνει στο υπέδαφος διαφόρων σημείων του κόσμου, έχει διαπιστωθεί ότι οι ατμοσφαιρικές συνθήκες επηρεάζουν τη θερμοκρασία σε μικρό σχετικά βάθος, συνήθως μέχρι τα 15 m. Από εκεί και κάτω, η μεταβολή της θερμοκρασίας υπακούει μόνο στους κανόνες της γεωθερμικής βαθμίδας, δηλαδή αυξάνεται σταθερά με το βάθος. Τα ρηχά γεωθερμικά ρευστά ή η θερμική ενέργεια των πετρωμάτων, που βρίσκονται σε πολύ μικρά βάθη (μέχρι 100 m περίπου) έχει οριστεί ως αβαθής γεωθερμία.

Αβαθής γεωθερμία Τελευταία, έχει διαδοθεί σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες η τεχνική της εκμετάλλευσης της θερμότητας των πετρωμάτων σε πολύ μικρά βάθη (1-100 m), με τη βοήθεια είτε αβαθών γεωτρήσεων ή μικρών εκσκαφών στην «αυλή» του καταναλωτή και τη χρήση αντλιών θερμότητας. Η μέθοδος αυτή της αξιοποίησης της αβαθούς γεωθερμίας μπορεί να εφαρμοστεί οπουδήποτε υπάρχει ανάγκη, τόσο για θέρμανση το χειμώνα, όσο και κλιματισμό το καλοκαίρι, επειδή πρακτικά ακόμα σε πολύ μικρό βάθος, η θερμοκρασία του εδάφους είναι σταθερή σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του έτους. Με την αβαθή γεωθερμία λαμβάνονται ή απορρίπτονται ποσότητες ενέργειας από μικρά βάθη με την ανακυκλοφορία νερού στα πρώτα 100 m από την επιφάνεια της γης. Αποτελεί την ταχύτερα αναπτυσσόμενη μορφή της γεωθερμικής ενέργειας.

Ταξινόμηση γεωθερμικών συστημάτων σε σχέση με το είδος των γεωθερμικών πόρων α) Τα υδροθερμικά συστήματα ή πόροι, δηλαδή τα φυσικά υπόγεια θερμά ρευστά, τα οποία βρίσκονται σε έναν ή περισσότερους ταμιευτήρες. β) αβαθής γεωθερμία, οι περιοχές με χαμηλές τιμές θερμικής ροής. γ) Τα συστήματα βαθέων θερμών ξηρών πετρωμάτων, δηλ. τα θερμά πετρώματα σε βάθος από 3 μέχρι 10 km χωρίς φυσική κυκλοφορία ρευστών.

Περιοχές θερμών ξηρών πετρωμάτων Φαίνεται ότι σε πολλές περιοχές της γης δεν υπάρχει ικανοποιητική υδροπερατότητα των διαφόρων πετρωμάτων, αν και πολλές φορές εξασφαλίζεται σημαντική θερμοκρασία σε μικρό σχετικά βάθος, λόγω αυξημένης θερμικής ροής. Αναφέρεται ως παράδειγμα η περίπτωση των μεγάλων κρυσταλλικών σωμάτων, τα οποία μπορεί να είναι γεμάτα από διακλάσεις, έχουν όμως σχεδόν μηδενικό ενεργό πορώδες και υδροπερατότητα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να συγκρατήσουν ποσότητες νερού.

Διάκριση των σχηματισμών ως προς την υδρογεωλογική τους συμπεριφορά (Υδρογεωλογική συμπεριφορά: νοείται η συμπεριφορά του νερού στους γεωλογικούς σχηματισμούς, η ικανότητα κίνησης και αποθήκευσης) Υδροφόρα στρώματα (Γεωλογικοί σχηματισμοί που έχουν την ικανότητα να αποθηκεύουν και να μετακινούν το νερό) Στεγανά (ούτε αποθηκεύουν ούτε μεταβιβάζουν) Ανυδροφόρο (ελάχιστα αποθηκεύουν και μεταβιβάζουν) Βραδυδροφόρα (αποθηκεύουν σημαντικές ποσότητες, μεταβιβάζουν ελάχιστες) ΥΔΡΟΦΟΡΕΑΣ Το υλικό που φιλοξενεί το νερό Περατότητα (Υδροπερατότητα) Η ιδιότητα των γεωλογικών σχηματισμών να επιτρέπουν τη διακίνηση του νερού δια μέσου αυτών

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΔΡΟΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ Ρευστό (θερμοκρασία, ιξώδες κ.λ.π.) Πορώδες Πορώδες m= Vj / V Vj= ο όγκος των κενών V= Ο συνολικός όγκος του πετρώματος

Κατηγορίες πετρωμάτων ως προς το. Κοκκώδη ή πορώδη πορώδες Ρωγμώδη

Υδροπερατότητα Η ιδιότητα των γεωλογικών σχηματισμών να επιτρέπουν τη διακίνηση του νερού δια μέσου αυτών Σημασία για την υδροπερατότητα έχει το ΕΝΕΡΓΟ ΠΟΡΩΔΕΣ (m e ) Το σύνολο των πόρων που επικοινωνούν μεταξύ τους m e =v e /v (v e =όγκος πόρων που επικοινωνούν) Ενεργό πορώδες = Όγκος νερού που αποδίδεται από τον υδροφόρο ΠΟΡΩΔΕΣ ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗΣ (m s ) Το σύνολο των πόρων που δεν επικοινωνούν m s =v s /v (v s = όγκος πόρων που δεν επικοινωνούν) m = m e + m s

Περιοχές θερμών ξηρών πετρωμάτων Φαίνεται ότι σε πολλές περιοχές της γης δεν υπάρχει ικανοποιητική υδροπερατότητα των διαφόρων πετρωμάτων, αν και πολλές φορές εξασφαλίζεται σημαντική θερμοκρασία σε μικρό σχετικά βάθος, λόγω αυξημένης θερμικής ροής. Αναφέρεται ως παράδειγμα η περίπτωση των μεγάλων κρυσταλλικών σωμάτων, τα οποία μπορεί να είναι γεμάτα από διακλάσεις, έχουν όμως σχεδόν μηδενικό ενεργό πορώδες και υδροπερατότητα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να συγκρατήσουν ποσότητες νερού. Τα πετρώματα αυτά είναι λοιπόν ξηρά και συγχρόνως θερμά. Πρόκειται για μια κατηγορία γεωθερμικής ενέργειας, που βρίσκεται ακόμη σε ερευνητικό στάδιο, είναι η λεγάμενη ενέργεια των θερμών ξηρών πετρωμάτων. Το νερό εδώ οδηγείται τεχνητά από την επιφάνεια της γης μέσω γεώτρησης(εων) εισαγωγής μέχρι τα θερμά, ξηρά και χωρίς νερά πετρώματα, σε βάθος που μπορεί να υπερβαίνει τα 5000 m. Μετά τη θέρμανσή του εκεί, το νερό επιστρέφει στην επιφάνεια μέσω άλλης ή άλλων παραγωγικών γεωτρήσεων. Πολλές φορές δημιουργείται τεχνικά και ταμιευτήρας (με υδραυλική θραύση).

Υδραυλική θραύση Δημιουργία τεχνητού υδροπερατού στρώματος Γίνονται γεωτρήσεις σε μεγάλο βάθος πρώτα κάθετα και μετά οριζόντια ή μόνο κάθετα. Μέσα σ αυτές τις στοές διοχετεύονται με πολύ μεγάλη πίεση τεράστιες ποσότητες νερού με άμμο και άλλα χημικά συστατικά. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται ρωγματώσεις ή ενεργοποιούνται παλαιότερες σε περιοχές πετρωμάτων με υψηλές θερμοκρασίες και δημιουργείται ένα εκτεταμένο ενεργό πορώδες.

Η άμμος χρησιμοποιείται για να κρατήσει ανοιχτές τις ρωγμές Η τεχνική της υδραυλικής θραύσης χρησιμοποιήθηκε αρχικά για την εξόρυξη του φυσικού αερίου από το σχιστόλιθο.

Ταξινόμηση γεωθερμικών συστημάτων σε σχέση με το είδος των γεωθερμικών πόρων α) Τα υδροθερμικά συστήματα ή πόροι, δηλαδή τα φυσικά υπόγεια θερμά ρευστά, τα οποία βρίσκονται σε έναν ή περισσότερους ταμιευτήρες. β) αβαθής γεωθερμία, οι περιοχές με χαμηλές τιμές θερμικής ροής. γ) Τα συστήματα βαθών θερμών ξηρών πετρωμάτων, δηλ. τα θερμά πετρώματα σε βάθος από 3 μέχρι 10 km χωρίς φυσική κυκλοφορία ρευστών. δ) Τα γεωπεπιεσμένα συστήματα, τα οποία αποτελούνται από ρευστά εγκλεισμένα σε μεγάλο βάθος, βρίσκονται περιορισμένα από μη περατά πετρώματα και η πίεσή τους υπερβαίνει την υδροστατική.

Γεωπεπιεσμένα συστήματα Με τον όρο γεωπεπιεσμένα ρευστά εννοούνται τα γεωθερμικά ρευστά του υπεδάφους που βρίσκονται εγκλωβισμένα υπό μεγάλη πίεση (550 1350 bar, πολύ μεγαλύτερης της υδροστατικής) μέσα σε παλαιότερους γεωλογικούς σχηματισμούς, πάντα μαζί με μεθάνιο. Τα ρευστά αυτά έχουν υψηλή αλατότητα και θερμοκρασίες στην περιοχή των 50 250 C. Οι περατοί σχηματισμοί με τέτοια ρευστά είναι συνήθως ιζηματογενείς και πτυχωμένοι, με τα ρευστά να καταλαμβάνουν τους πόρους των πετρωμάτων. Τα ρευστά εκεί βρίσκονται υπό πίεση που υπερβαίνει την υδροστατική. Τέτοιοι ταμιευτήρες απομονώνονται στο βάθος από υπερκείμενους μη περατούς σχηματισμούς, που είναι συνήθως αργιλικά ιζήματα. Τα περισσότερα δεδομένα για τα γεωπεπιεσμένα συστήματα έχουν προέλθει από γεωτρήσεις πετρελαίου. Γεωπεπιεσμένα πεδία υπάρχουν σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Οι γεωθερμικού ενδιαφέροντος ταμιευτήρες αυτού του τύπου βρίσκονται συνήθως σε μεγάλα βάθη (3 7 km). Μία μεγάλη περιοχή με γεωπεπιεσμένα ρευστά βρίσκεται στον Κόλπο του Μεξικού, όπου η αποθηκευμένη ενέργεια εκτιμάται σε 1,7x10 23 J.

Γεωπεπιεσμένα συστήματα

Ταξινόμηση γεωθερμικών συστημάτων σε σχέση με το είδος των γεωθερμικών πόρων α) Τα υδροθερμικά συστήματα ή πόροι, δηλαδή τα φυσικά υπόγεια θερμά ρευστά, τα οποία βρίσκονται σε έναν ή περισσότερους ταμιευτήρες. β) αβαθής γεωθερμία, οι περιοχές με χαμηλές τιμές θερμικής ροής. γ) Τα συστήματα βαθών θερμών ξηρών πετρωμάτων, δηλ. τα θερμά πετρώματα σε βάθος από 3 μέχρι 10 km χωρίς φυσική κυκλοφορία ρευστών. δ) Τα γεωπεπιεσμένα συστήματα, τα οποία αποτελούνται από ρευστά εγκλεισμένα σε μεγάλο βάθος, βρίσκονται περιορισμένα από μη περατά πετρώματα και η πίεσή τους υπερβαίνει την υδροστατική. ε) Τα μαγματικά συστήματα (magma systems) αναφέρονται στην απόληψη θερμότητας με κατάλληλες γεωτρήσεις σε μαγματικές διεισδύσεις, που βρίσκονται σε μικρό σχετικά βάθος.

Μαγματικές μορφές

Συστήματα μάγματος Οι διεισδύσεις μάγματος αντιπροσωπεύουν τοπικές περιοχές με τεράστια συγκεντρωμένη θερμική ενέργεια με τη μορφή λιωμένου ή σχεδόν λιωμένου μάγματος, σε θερμοκρασίες στην περιοχή των 650 1200 C. Το μάγμα είναι βασικά η πρωταρχική πηγή θερμότητας όλων των υδροθερμικών πεδίων υψηλής ενθαλπίας. Για να ταξινομηθεί μια περιοχή μάγματος ως γεωθερμικός πόρος, θα πρέπει να βρίσκεται σε προσβάσιμα βάθη, δηλαδή σε βάθη μικρότερα από 10 km. Συνήθως βέβαια το μάγμα βρίσκεται σε βάθη της τάξης των 5 km. Σε σπάνιες περιπτώσεις, διεισδύσεις μάγματος βρίσκονται πιο κοντά στην επιφάνεια, κάτω ή γύρω από ενεργά ηφαίστεια.

Συστήματα μάγματος Θεωρητικά, η αξιοποίηση της ενέργειας από μάγματα φαίνεται απλή. Κατασκευάζεται μια ειδική γεώτρηση μέχρι τη διείσδυση του μάγματος, μέσα στην οποία κυκλοφορεί ένα θερμαντικό μέσο (πιθανόν νερό). Το μέσο αυτό θερμαίνεται στον πυθμένα της γεώτρησης και ανέρχεται λόγω συναγωγής στην επιφάνεια

Ταξινόμηση γεωθερμικών συστημάτων με βάση την κατάσταση ισορροπίας στον ταμιευτήρα, σύμφωνα με την οποία λαμβάνονται υπόψη η κυκλοφορία των ρευστών του ταμιευτήρα και ο μηχανισμός μεταφοράς τους. Στα δυναμικά συστήματα, όπου ο ταμιευτήρας τροφοδοτείται συνεχώς με νερό, το οποίο θερμαίνεται. Στη συνέχεια, ο ταμιευτήρας «αποφορτίζεται», προς την επιφάνεια γεμίζοντας τους ανώτερους υδατοπερατούς υπόγειους σχηματισμούς. Η θερμότητα μεταφέρεται στο σύστημα μέσω του μηχανισμού της συναγωγής και της κυκλοφορίας του ρευστού. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει συστήματα, τόσο υψηλής (>150ºC), όσο και χαμηλής (<100ºC) θερμοκρασίας. Αυτή ακριβώς η διαδικασία δικαιολογεί την ταξινόμηση της γεωθερμικής ενέργειας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στα στατικά συστήματα, γνωστά και ως στάσιμα ή συστήματα αποθήκευσης, όπου παρατηρείται ελάχιστη ή καμία τροφοδοσία του ταμιευτήρα και η μεταφορά θερμότητας γίνεται μόνο με τη βοήθεια του μηχανισμού αγωγής. H συγκεκριμένη κατηγορία περιλαμβάνει τα χαμηλής θερμοκρασίας και τα «γεωπεπιεσμένα» συστήματα. Για το λόγο αυτό, ίσως θα έπρεπε τα συστήματα αυτά να κατατάσσονται στις πεπερασμένες πηγές ενέργειας.

Χαρακτηρισμός Γεωθερμικών πεδίων Με βάση το βαθμό διερεύνησης του πεδίου Βεβαιωμένα γεωθερμικά πεδία Πιθανά γεωθερμικά πεδία Βεβαιωμένο γεωθερμικό πεδίο είναι το πεδίο του οποίου τα χαρακτηριστικά είναι πιστοποιημένα με υψηλό βαθμό αξιοπιστίας με ερευνητικές εργασίες. Με βάση τη νομοθεσία μπορεί να χαρακτηριστεί βεβαιωμένο ένα πεδίο που συγκεντρώνει απαραίτητα τουλάχιστον τα παρακάτω χαρακτηριστικά 1.Έχουν γίνει γνωστά και τεκμηριωμένα από ερευνητικές εργασίες η έκταση του πεδίου και η κατακόρυφη εξάπλωσή του (ελάχιστο / μέγιστο βαθμός) 2. Είναι γνωστό με βαθμό εμπιστοσύνης μεγαλύτερο του 90% για κατάσταση ισορροπίας ί. η θερμοκρασία εξόδου των ρευστών στην επιφάνεια ii. τα δεδομένα παροχής και πίεσης ρευστού. 3. Στοιχεία των χαρακτηριστικών του ρευστού (χημική σύσταση) όπως αναφέρονται παρακάτω: ποσοστό υγρής και αέριας φάσης Χημική ανάλυση του νερού για τα στοιχεία S i O 2, Na+. Κ + Ca+ 2, Μg, HCO 3,-2. SO 4-2 ΗS -, Cl -, F -., Al +3, T.D.S., Fe +2,+3, B. Ανάλυση αέριας φάσης ως προς τα CO 2, CH 4, Η 2 S, Ο 2,Η 2, N 2, ΝΗ 3 Περιεκτικότητα σε ραδιενεργά στοιχεία (ράδιο, U, ραδόνιο) ph και η θερμοκρασία ph Τάσεις επικαθήσεων και διαβρώσεων 4. Πιθανά προϊόντα και υποπροϊόντα.

Πιθανό γεωθερμικό πεδίο αναφέρεται το πεδίο του οποίου τα χαρακτηριστικά εκτιμώνται από προκαταρκτικά ερευνητικά έργα. Ως πιθανό γεωθερμικό πεδίο μπορεί να χαρακτηριστεί, ένα πεδίο που συγκεντρώνει απαραίτητο τουλάχιστον τα παρακάτω χαρακτηριστικά: 1. υπάρχουν δεδομένα από γεωτρήσεις ώστε να είναι δυνατόν να καθοριστεί η θερμοκρασία εξόδου των ρευστών στην επιφάνεια (έξοδος των γεωτρήσεων) με απόκλιση μικρότερη του 20% και βαθμό αξιοπιστίας τουλάχιστον 70%, 2. μπορεί να προσδιοριστεί η έκταση και κατακόρυφη εξάπλωσή του πεδίου με απόκλιση μικρότερη του 30% και βαθμό αξιοπιστίας τουλάχιστον 70%.

Ιστορική αναδρομή της θερμικής ενέργειας Τα ηφαίστεια και οι θερμές εκδηλώσεις ήταν γνωστά από τους προϊστορικούς χρόνους, στα οποία η Μυθολογία μας αφιέρωσε ένα θεό, τον Ήφαιστο. Αντίστοιχα, και σε άλλους πολιτισμούς (Αφρική, Χαβάη, Ιαπωνία, Αμερική προ του Κολόμβου) είναι συχνή η θεοποίηση των ηφαιστείων. Οι θερμές πηγές θεωρούνταν από την αρχαιότητα ότι είχαν θεραπευτικές και υπερφυσικές ιδιότητες, και γι αυτό το λόγο τα Ασκληπιεία, αλλά και άλλοι ιεροί χώροι, βρίσκονταν κοντά σε θερμές πηγές (ο ναός της Αρτέμιδας στη Λέσβο είναι κτισμένος επάνω στο χώρο όπου αναβλύζουν και σήμερα θερμές πηγές). Υπάρχουν πολλές παραστάσεις, κυρίως σε αγγεία, που συνδέουν τις θερμές πηγές με τη χρήση του νερού για ιαματικούς σκοπούς, ακόμα και για θρησκευτικούς. Τα φυσικά λοιπόν θερμά ρευστά χρησιμοποιήθηκαν από πολύ παλιά, κυρίως για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, σπάνια για τις ενεργειακές δυνατότητες τους. Οι σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις επέτρεψαν, κατά τον προ προηγούμενο κυρίως αιώνα, την απόληψη της γεωθερμικής θερμότητας.

Στη σύγχρονη εποχή Η πρώτη βιομηχανική αξιοποίηση της γεωθερμίας πραγματοποιήθηκε στο Larderello, Τοσκάνη της Ιταλίας. Χρησιμοποίηση στις αρχές του 19 ου αιώνα υπέρθερμου ατμού για την παραγωγή βορικού οξέος (εξάτμιση των υπέρθερμων ρευστών που περιείχαν σημαντικές ποσότητες του οξέος) και για τη θέρμανση κτηρίων. Η καλυμμένη «λιμνούλα» (covered lagoon), που χρησιμοποιούνταν κατά το πρώτο μισό του 19 ου αιώνα στην περιοχή του Larderello, για τη συλλογή των βοριούχων υδάτων και την παραγωγή βορικού οξέος

Στη σύγχρονη εποχή Η πρώτη βιομηχανική αξιοποίηση της γεωθερμίας πραγματοποιήθηκε στο Larderello, Τοσκάνη της Ιταλίας. Χρησιμοποίηση στις αρχές του 19 ου αιώνα υπέρθερμου ατμού για την παραγωγή βορικού οξέος (εξάτμιση των υπέρθερμων ρευστών που περιείχαν σημαντικές ποσότητες του οξέος) και για τη θέρμανση κτηρίων. Το 1904, έγινε η πρώτη πετυχημένη προσπάθεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με τη χρήση των φυσικών ατμών που έβγαιναν με πίεση. Σήμερα Η μηχανή που χρησιμοποιήθηκε στο Larderello το 1904 κατά την πρώτη πειραματική απόπειρα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από γεωθερμικό ατμό. Διακρίνεται επίσης ο εφευρέτης της, πρίγκηπας Piero Ginori Conti.

Σύντομα, πολλές χώρες ακολούθησαν το παράδειγμα της Ιταλίας. Το 1919 κατασκευάστηκαν οι πρώτες γεωθερμικές γεωτρήσεις στο Beppu της Ιαπωνίας, Το 1921 ακολούθησαν εκείνες στο The Geysers της Καλιφόρνιας των ΗΠΑ. Το 1958 ένα μικρό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας τέθηκε σε λειτουργία στη Νέα Ζηλανδία, Ένα άλλο στο Μεξικό το 1959, Στις ΗΠΑ το 1960 και ακολούθησαν πολλά άλλα σε διάφορες χώρες. (Το 1942, η εγκατεστημένη γεωθερμο-ηλεκτρική ισχύς ανερχόταν στα 127.650 kwe. Σήμερα ξεπερνά τα 15.000 MWe) Η πρώτη συστηματική αξιοποίηση των γεωθερμικών ρευστών για θέρμανση χώρων, θερμοκηπίων και κτηρίων ξεκίνησε στη δεκαετία του 1920 στην Ισλανδία. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Ισλανδίας (και ολόκληρη η πόλη του Reykjavik) θερμαίνονται με γεωθερμικά ρευστά Συγχρόνως, υπάρχουν ποικίλες άλλες εφαρμογές, όπως: παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος, θέρμανση θερμοκηπίων και πισίνων (ονομαστή είναι η μεγάλη σε έκταση πισίνα ΒΙιιε Lagoon στο Grindavik, η οποία θεωρείται ότι έχει και ιαματικές ιδιότητες), χρήση των νερών στην ιχθυοκαλλιέργεια, ξήρανση γης διατόμων κ.ά. Το παράδειγμα της Ισλανδίας μιμήθηκαν και πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και της Ασίας και της Αμερικής. Σήμερα ο αριθμός των χωρών που έχουν εμπλακεί ουσιαστικά στη γεωθερμική έρευνα και εκμετάλλευση για θερμικούς σκοπούς ξεπερνά τις 60, με συνολική εγκατεστημένη ισχύ που υπερβαίνει τα 15000 MWt

Φωτογραφία του Reykjavik το 1932, όταν τα κτήρια θερμαίνονταν με συμβατικά καύσιμα. Σήμερα, το Reykjavik είναι από η πιο καθαρή πόλη στον κόσμο, αφού το σύνολο των κτηρίων θερμαίνεται από τα γεωθερμικά νερά.

Γεωθερμικά πεδία ΙΣΛΑΝΔΙΑΣ

Μετά το 2 ο Παγκόσμιο Πόλεμο, η αξιοποίηση της γεωθερμικής ενέργειας έγινε ελκυστική σε πολλές χώρες, επειδή ήταν ανταγωνιστική ως προς άλλες μορφές ενέργειας. Επιπλέον, η ενέργεια αυτή δε χρειαζόταν να εισαχθεί από άλλες χώρες, όπως συμβαίνει με τα ορυκτά καύσιμα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις αποτελούσε το μοναδικό διαθέσιμο εγχώριο ενεργειακό πόρο Στην Ευρώπη: Υπάρχουν 28 «γεωθερμικά» ενεργές χώρες με εφαρμογές άμεσων χρήσεων και 5 χώρες με γεωθερμική ηλεκτροπαραγωγή (Ιταλία, Ισλανδία, Γαλλία, Αυστρία και Πορτογαλία), με εγκατεστημένη ισχύ 971 MWe και παραγωγή 5635 GWh το χρόνο ηλεκτρικής ενέργειας Σήμερα Ενώ το δυναμικό της γεωθερμικής ενέργειας σε όλο τον κόσμο (αλλά και στην Ελλάδα) είναι σημαντικό, υπάρχουν αρκετοί περιορισμοί στο να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά αυτό το δυναμικό. Αυτοί οι περιορισμοί μπορεί να είναι: τεχνικής φύσης (διάβρωση, δημιουργία επικαθίσεων), περιβαλλοντικής φύσης (κυρίως εκπομπές υδροθείου), νομοθετικής και οικονομικής φύσης. Οι οικονομικοί περιορισμοί παίζουν σπουδαίο ρόλο σε κάθε προσπάθεια αξιοποίησης της γεωθερμικής ενέργειας. Γενικά, είναι πιθανότερη η αξιοποίηση γεωθερμικών ρευστών όταν αυτά βρίσκονται κοντά σε βιομηχανικές, αστικές ή αγροτικές περιοχές, ή όταν υπάρχουν ανάγκες θέρμανσης καθ όλη τη διάρκεια του έτους.