αρθρογραφουν ςημερα ςτη «ςημερινη» Ορθός ο διορισμός συνομιλητή Κωστάκης Αντωνίου ΣΕΛΙΔΑ 11

02-SPOT-NEA.qxp 7/20/13 6:23 PM Page 2 2 ΣΗΜΕΡΙΝΑ Η κατάληψη του Μάλμπορκ Μέλη ιστορικού στρατιωτικού συλλόγου της Πολωνίας αναπαριστούν την κατάληψη του κάστρου του Μάλμπορκ. Η συγκεκριμένη πόλη μετρά 38.000 κατοίκους και βρίσκεται νότια του Ντάντσιχ, κοντά στον ποταμό Βιστούλα. Η ονομασία Μάλμπορκ σημαίνει στα Γερμανικά κάστρο της Μαρίας, διότι, ως πρωτεύουσα των Τευτόνων, η περιοχή ήταν αφιερωμένη στην Παρθένο Μαρία. αρθρογραφουν ςημερα ςτη «ςημερινη» Ορθός ο διορισμός συνομιλητή Κωστάκης Αντωνίου ΣΕΛΙΔΑ 11 Ο φίλος μου από τη Νέα Υόρκη Μάριος Δημητρίου ΣΕΛΙΔΑ 40 Πράξεις για τις δεσμεύσεις Άντρος Κυπριανού ΣΕΛΙΑΔΑ 41 Επίδοξος επικαρπωτής εμφυλίων διχασμών Λάζαρος Μαύρος ΣΕΛΙΔΑ 11 Η απαισιοδοξία δεν κέρδισε καμιά μάχη Χρύσω Αντωνιάδου ΣΕΛΙΔΑ 11 Διλήμματα εξωτερικής πολιτικής Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης ΣΕΛΙΔΑ 18 Μ εμάς τα έχω Κίκος Λανίτης ΣΕΛΙΔΑ 40 Αμμόχωστος- Τύμπου Ελένη Θεοχάρους ΣΕΛΙΔΑ 41 H 20ή Ιουλίου 1974 και η σημερινή κατάντια Ανδρέας Αγγελίδης ΣΕΛΙΔΑ 42 HΜΕΡΗΣΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Έτος 37ο Αριθμός Φύλλου 13513 1η Έκδοση 3 Φεβρουαρίου 1976 Εκδότης και Συνιδρυτής: Κώστας Ν. Χατζηκωστής Διατελέσας Διευθύνων Σύμβουλος: Άντης Χατζηκωστής (2002-2010) Οικονομικός Διευθυντής: Ανδρέας Χατζημάρκου Group Advertising Director: Μαρία Κυριάκου Αρχισυντάκτης: Γιώργος Πλουτάρχου Αρχισυντάκτρια Κυριακάτικης «Σ»: Σκεύη Σταύρου Βοηθός Αρχισυντάκτης: Κωστάκης Αντωνίου Αρχισυντάκτης Business Weekly: Άγγελος Αγγελοδήμου Φωτογράφος: Γιώργος Μιχαήλ Ιδιοκτησία: Εκδοτικός Οίκος Δίας Δημοσία Λτδ Brand Manager: Ερωτόκριτος Ερωτοκρίτου Εμπορική Διευθύντρια Εφημερίδων: Γεωργία Τουτουνζιάν Υπεύθυνη Διεκπεραίωσης: Ιφιγένεια Λιασή Κεντρικό Τηλέφωνο Επικοινωνίας: 22580580 / Φαξ: 22580570 Εμπορικό Τμήμα: 22580810 / Φαξ: 22580455 ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ: www.simerini.com ΗΛΕΚ. ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ: mail@simerini.com Εκτύπωση: PROTEAS PRESS LTD Διανομή: Kronos Public Ltd Copyright Εκδοτικός Οίκος Δίας Δημόσια Λτδ Απαγορεύεται αυστηρώς η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά προτίμηση ή κατά διασκευή απόδοση του περιεχομένου (κειμένου ή φωτογραφίας) με οποιονδήποτε τρόπο, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφηση ή άλλο, χωρίς τη γραπτή έγκριση ή άδεια του εκδότη «Εκδοτικός Οίκος Δίας Δημόσια Λτδ». O καιρoς 32 0 C 29 0 C 34 0 C 38 0 C 34 0 C ΣΗΜΕΡΑ Ο καιρός θα είναι κυρίως αίθριος, αλλά νεφώσεις που θα αναπτύσσονται νωρίς το απόγευμα στα ορεινά, ενδέχεται να δώσουν μεμονωμένες βροχές. Η θάλασσα θα είναι λίγο ταραγμένη, αλλά στα προσήνεμα το απόγευμα μέχρι ταραγμένη. Η θερμοκρασία θα ανέλθει στους 38 βαθμούς στο εσωτερικό, στους 32 στα δυτικά παράλια, γύρω στους 34 στα υπόλοιπα παράλια και στους 29 βαθμούς στα ψηλότερα ορεινά. [ΘΕρΜΟκραςιΕς ΕΞΩΤΕρικΟΥ ] Αθήνα 29, Αλγέρι 25, Βαρκελώνη 25, Βαρσοβία 19, Βελιγράδι 22, Βιέννη 20, Βουδαπέστη 22, Βουκουρέστι 26, Βρυξέλλες 15, Γενεύη 18, Δαμασκός 38, Δουβλίνο 16, Ηράκλειο 27, Θεσσαλονίκη 29, Κάιρο 25, Κάλιαρι 27, Κίεβο 27, Κοπεγχάγη 16, Κουβέιτ 46, Κωνσταντινούπολη 25, Λισσαβόνα 31, Λονδίνο 18, Μαδρίτη 29, Μάντσεστερ 16, Μινσκ 23, Μόσχα 31, Μπαχρέιν 41, Μπορντό 21, Όσλο 16, Παρίσι 17, Πράγα 17, Ρώμη 24, Σαράγιεβο 22, Σόφια 22, Στοκχόλμη 21, Ταγγέρη 27, Τάλιν 18, Τελ Αβίβ 30, Τζέντα 35, Τρίπολη 29, Τύνιδα 29, Φρανκφούρτη 18. ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΡΙΗΜΕΡΟ Αύριο Δευτέρα ο καιρός θα είναι κυρίως αίθριος, αλλά νεφώσεις που θα αναπτύσσονται νωρίς το απόγευμα στα ορεινά, ενδέχεται να δώσουν μεμονωμένες βροχές. Η θερμοκρασία δεν αναμένεται να σημειώσει αξιόλογη μεταβολή. Την Τρίτη και την Τετάρτη ο καιρός θα είναι αρχικά κυρίως αίθριος, αλλά νεφώσεις που θα αναπτύσσονται το μεσημέρι και το απόγευμα στα ορεινά και το εσωτερικό ενδέχεται να δώσουν μεμονωμένες βροχές ή καταιγίδες. Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή πτώση. ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΟΥΛΙΟΥ 2013 Ανατολή ηλίου: 05.19 Δύση ηλίου: 19.44 ΣΕΛΗΝΗ 14 ημερών + Δ ΜΑΤΘΑΙΟΥ Συμεών τού διά Χριστόν Σαλού, Παρθενίου Ραδοβυζίων

03-CMYK.qxp 7/20/13 3:51 PM Page 3 ΚΥΡΙΑΚΗ 21 IOYΛIOY 2013 3

04-SPOT-05-CMYK.qxp 7/20/13 6:29 PM Page 4 4 ΤΟ ΘΕΜΑ Οι τροϊκανοί δεν αποδέχονται καμιά παρέκκλιση «Τελειώνετε με την εξυγίανση της Τράπεζας Κύπρου» Η Τρόικα δεν σηκώνει κουβέντες για το θέμα της αναδιάρθρωσης και ανακεφαλαιοποίησης της Τράπεζας Κύπρου. Γι αυτό και η νότα που έδωσαν χθες οι τεχνοκράτες της, σε δυο ξεχωριστές συσκέψεις, στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου ήταν ιδιαίτερα αυστηρή. Οι δανειστές αναμένουν από την Κύπρο να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε με το Μνημόνιο σε σχέση με το χρηματοπιστωτικό σύστημα, με επίκεντρο την Τράπεζα Κύπρου, ώστε να μπορέσουν να εξετάσουν σοβαρά το θέμα της άρσης των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων και τη ρευστότητα του χρηματοπιστωτικού συστή- ΤΗΣ ΧΡΥΣΩΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ ματος. Η υλοποίηση chryso.an@ των στόχων που τέθηκαν θεωρούνται ως cytanet.com.cy το εναρκτήριο λάκτισμα για την έξοδο της Τράπεζας Κύπρου από το καθεστώς εξυγίανσης και τη σταδιακή άρση των περιορισμών, όταν κριθεί αναγκαίο. Αν η Τράπεζα Κύπρου καταφέρει να κερδίσει το στοίχημα και σταθεί στα πόδια της, η αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη προς το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα αρχίσει σιγά-σιγά και σταθερά να επανέρχεται, και η Κύπρος θα παρουσιάσει μια έξωθεν καλή μαρτυρία, ώστε να απεγκλωβιστεί από τον κλοιό των περιοριστικών μέτρων και την έλλειψη ρευστότητας. Τα μεγάλα στοιχήματα Η κυπριακή πλευρά καλείται τις επόμενες βδομάδες μέχρι την 30ή Σεπτεμβρίου 2013, με τη συνεχή επιτήρηση των τροϊκανών: Πρώτο, να ολοκληρώσει τη διαδικασία εξυγίανσης, αναδιάρθρωσης και ανακεφαλαιοποίησης της Τράπεζας Κύπρου. Δεύτερο, να καθορίσει, μέσα στις επόμενες Μετά τα μεγάλα στοιχήματα της αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης, θα ελεγχθούν οι αντοχές της σε διαδικασία stress test 15 μέρες, το τελικό ποσοστό «κουρέματος» των ανασφάλιστων καταθέσεων, που σύμφωνα με πληροφορίες μας θα ανέρχεται όχι πέραν του 50%. Τρίτο, να ολοκληρώσει την έκδοση των μετοχών στα ονόματα των νέων μετόχων της Τράπεζας και να συγκληθεί γενική συνέλευση, στην οποία θα λάβουν μέρος οι μέτοχοι. Τέταρτο, να ετοιμαστεί και να παρουσιαστεί σχέδιο αναδιάρθρωσης με τους επιχειρησιακούς στόχους της Τράπεζας και την πιστωτική πολιτική της, καθώς και νέος ισολογισμός. Πέμπτο, να καθοριστεί ο δείκτης των κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων (Core Tier 1) της Τράπεζας και οι υπολογισμοί κερδοφορίας για τα επόμενα πέντε χρόνια. Τα καίριας σημασίας αυτά ζητήματα, καθώς και άλλες ουσιαστικές αλλά κυρίως τεχνικές πτυχές των ζητημάτων που αφορούν την Τράπεζα Κύπρου, συζητήθηκαν χθες σε δυο ξεχωριστές συσκέψεις στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, στην παρουσία της αντιπροσωπίας της Τρόικας και με τη συμμετοχή του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκου Δημητριάδη, του Υπουργού Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη και του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών Χρίστου Πατσαλίδη, καθώς και του Υφυπουργού παρά τω προέδρω Κωνσταντίνου Πετρίδη. Στη δεύτερη σύσκεψη συμμετείχε και ο εκτελεστικός διευθυντής της Τράπεζας Κύπρου Χρίστος Σορώτος. Τράπεζα για χρέη ακινήτων και ELA Κατά τη συνάντηση των τεχνοκρατών της Κεντρικής Τράπεζας και του Υπουργείου Οικονομικών, στην οποία συζητήθηκαν όλα τα ζητήματα που αφορούν την Τράπεζα Κύπρου, χωρίς ωστόσο να ληφθούν τελικές αποφάσεις, αποφασίστηκε κατ αρχήν η νομοτεχνική επεξεργασία νομοσχεδίου για τον διαχωρισμό της Τράπεζας Κύπρου, σε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα με καθαρά επιχειρηματικές δραστηριότητες και σε θυγατρική τράπεζα ακινήτων, στην οποία θα μεταφερθούν έργα ανάπτυξης γης των οποίων οι ιδιοκτήτες που δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνεια που έχουν εξασφαλίσει. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η κυπριακή πλευρά καλείται να παρουσιάσει ολοκληρωμένες προτάσεις για τη μεταφορά του Emergency Liquidity Assistance (ELA), που φορτώθηκε η Τράπεζα Κύπρου από τη Λαϊκή Τράπεζα στη θυγατρική τράπεζα ακινήτων που δημιουργείται, στην οποία θα μεταφερθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των επιχειρηματιών γης και άλλα περιουσιακά στοιχεία. ΤΙ ΘΕΛΕΙ Η ΤΡΟΪΚΑ Αναδιάρθρωση, ανακεφαλαιοποίηση και μετά έξοδο από το καθεστώς εξυγίανσης Άρση των περιοριστικών μέτρων στη διακίνηση κεφαλαίων μετά την ικανοποίηση των δεσμεύσεων για την Τράπεζα Υλοποίηση προνοιών Μνημονίου και νομοθεσίας περί εξυγίανσης και μετά τα υπόλοιπα ΤΙ ΖΗΤΑ Η ΚΥΠΡΟΣ Κούρεμα» ανασφάλιστων καταθέσεων μέχρι 50% Διασφάλιση της ρευστότητας της Τράπεζας Κύπρου και του χρηματοπιστωτικού συστήματος Άρση των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων Έξοδο της Τράπεζας Κύπρου από το καθεστώς εξυγίανσης το συντομότερο δυνατό Αποσυμφόρηση της Τράπεζας Κύπρου από τον ΕLA της Λαϊκής Τράπεζας [ ΘΕΣΗ ] Το «νέο φαγοπότι» Ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ Μάριος Καρογιάν, μιλώντας πριν από μερικές μέρες στην αντικατοχική εκδήλωση του ΔΗΚΟ, έκαμε αναφορά σε νέο φαγοπότι, το οποίο ετοιμάζεται. Είπε συγκεκριμένα: Δεν υπάρχει χώρος για ανοχή των ιδιοτελών συμφερόντων των όποιων κατεστημένων, των οικονομικών μεγαλοσυμφερόντων και κάποιων οικονομικών και κοινωνικών κατεστημένων που είναι έτοιμα για ένα νέο μεγάλο φαγοπότι. Δεν γνωρίζουμε ποια ακριβώς κατεστημένα, οικονομικά μεγαλοσυμφέροντα και οικονομικά και κοινωνικά κατεστημένα έχει υπόψη του ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ, και για ποιο νέο μεγάλο φαγοπότι προετοιμάζονται, αλλά ως υπεύθυνος πολιτικός ηγέτης και συγκυβερνήτης αυτής της χώρας, πρέπει και να κατονομάσει και να αποκαλύψει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τι τεκταίνεται πίσω από την πλάτη του λαού και στοχεύει σε νέα λεηλασία των πολιτών. Ώστε να κινηθεί τάχιστα η Κυβέρνηση και να εξουδετερώσει αυτά τα κυκλώματα που απεργάζονται νέα σκάνδαλα και νέες κλοπές. Δεν γνωρίζουμε, ακόμη, γιατί από όλα αυτά τα κυκλώματα εξαιρείται το πολιτικό κατεστημένο, το οποίο, συνήθως, είναι αναμειγμένο σε φαγοπότια, είτε από μόνο του είτε σε διαπλοκές με άλλα συστήματα... Το βέβαιο είναι ότι ο κ. Καρογιάν δεν είπε όσα είπε εν τη ρύμη του λόγου του, ή για να εντυπωσιάσει. Πρέπει να είχε ακριβείς πληροφορίες για όσα θα επακολουθήσουν και γι αυτό είναι διπλά υπόχρεος να κατονομάσει αυτά τα κατεστημένα και να κινηθεί για την εξουδετέρωσή τους. Είναι πολλά πράγματα που τα τελευταία χρόνια γίνονται πίσω από την πλάτη των πολιτών και οδήγησαν σε μεγάλα σκάνδαλα και στην οικονομική καταστροφή που επήλθε. Και, ασφαλώς, ο λαός δεν είναι αφελής ώστε να πιστεύει ότι όλα όσα συνέβησαν, εξελίχθηκαν αστραπιαία, και κανένας δεν είχε ιδέα για το τι θα επακολουθούσε. Τα εκατομμύρια που φυγαδεύθηκαν από τις τράπεζες, πριν από τις αποφάσεις του Γιούρογκρουπ, αποκαλύπτουν πως κάποιοι γνώριζαν τι θα συνέβαινε, είτε είχαν έγκυρη πληροφόρηση για όσα θα επακολουθούσαν και έσπευσαν να διασώσουν τις καταθέσεις τους. Ούτε μπορεί να πιστεύσει κανείς πως, όσα απαράδεκτα συνέβαιναν στον τραπεζικό τομέα, δεν ήταν γνωστά σε διάφορους μεγαλόσχημους. Είμαστε μικρός τόπος και πολλοί γνωρίζουν, είτε εκ της θέσεώς τους είτε από άλλες πηγές, τι πάει να συμβεί. Αυτό το κρυφτούλι, συνεπώς, όλοι να υποδύονται τους ανήξερους και να κρύβονται πίσω από την επίρριψη ευθυνών σε άλλους, πρέπει να τερματισθεί. Και επί του προκειμένου, εφόσον ο Μάριος Καρογιάν και το ΔΗΚΟ καθημερινά απαιτούν -και σωστά επιμένουν- κάθαρση και τιμωρία, έχουν υποχρέωση να καταθέσουν στοιχεία για το νέο μεγάλο φαγοπότι που προετοιμάζεται. Αυτό το αόριστο κάποιοι πρέπει να τερματισθεί, αν πρόκειται να προλάβουμε τα χειρότερα. Και όπως ο κ. Καρογιάν, μόλις είχε στα χέρια του στοιχεία για την εξαγορά της Uniastrum, έσπευσε και τα κατέθεσε αμέσως στον Γενικό Εισαγγελέα, το ίδιο καλείται να πράξει και τώρα. Να προλάβει το κακό και το νέο φαγοπότι, καταγγέλλοντας ποια κατεστημένα το προετοιμάζουν και πώς. Οι πολίτες δεν αντέχουν και δεν ανέχονται άλλα φαγοπότια και άλλη λεηλασία των υστερημάτων τους. Και ο καθένας και κυρίως εκείνοι που ως εκ της θέσεώς τους κατέχουν στοιχεία για νέα σκάνδαλα, οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους και έγκαιρα να δώσουν συγκεκριμένα στοιχεία, ώστε να ληφθούν προληπτικά μέτρα. Και να εξουδετερωθούν προετοιμαζόμενες συνωμοσίες...

04-SPOT-05-CMYK.qxp 7/20/13 6:29 PM Page 5 Πρόσβαση σε χρηματοδότηση ΘΕΜΑ 5 ΑΝΑΛΟΓΑ με τις ενέργειες που θα αναλάβει και θα ολοκληρώσει η κυπριακή πλευρά, οι δανειστές θα εξετάσουν σημαντικά ζητήματα που αφορούν τη σταδιακή άρση των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων, που αυτήν τη στιγμή στραγγαλίζουν το νησί, τις επιχειρήσεις, τους ξένους και γενικότερα την οικονομία. Επίσης, ανάλογα με τους στόχους που θα υλοποιηθούν, η Τρόικα και κυρίως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μελετήσουν σοβαρά το ενδεχόμενο να δώσουν το «πράσινο φως» στην Κύπρο για να επανακτήσει πρόσβαση στην κανονική γραμμή χρηματοδότησης, ώστε να αποκλιμακωθεί το κόστος χρήματος, αποδεσμεύοντας τις τράπεζες από τον ELA. Να σημειωθεί ότι ο ELA (η έκτακτη διαδικασία ρευστότητας σε περιπτώσεις ανάγκης) στον οποίο είχαν πρόσβαση οι εγχώριες τράπεζες, επιβαρύνεται με επιτόκιο 3%, ενώ η «κανονική» χρηματοδότηση από το Ευρωσύστημα, στην οποία προσβλέπει η Κύπρος, προσφέρεται με επιτόκιο 0,75%. Εκτιμάται ότι με την επιστροφή των τραπεζών στη χρηματοδότηση του Ευρωσυστήματος αρχίζει και η σταδιακή μείωση των κεφαλαίων που έχουν αντληθεί από τον ELA, που ενεργοποιείται σε έκτακτη ανάγκη. Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση θα γίνει μόνο εφόσον η Τρόικα πεισθεί ότι έχει επιτευχθεί πρόοδος στο ζήτημα της αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης. Είναι σημαντικό να μπορέσει να διασφαλιστεί ότι ένα μεγάλο μέρος των τίτλων που διαθέτουν οι τράπεζες -αυτό μπορεί να γίνει με τους τίτλους που θα λάβουν στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης- θα μπορέσουν να τους χρησιμοποιήσουν ως εγγύηση για να εξασφαλίζουν ρευστότητα μέσω της κανονικής οδού του Ευρωσυστήματος, μειώνοντας έτσι την «ψαλίδα» που έχει δημιουργηθεί από την έκτακτη ρευστότητα. Με τις ενέργειες αυτές αναμένεται να βελτιωθούν και οι συνθήκες ρευστότητας, πράγμα που θα κρατήσει ή ακόμη και θα βοηθήσει στην επιστροφή των καταθέσεων. Μέγα στοίχημα το stress test Ένα άλλο μεγάλο, εξίσου καθοριστικό στοίχημα, είναι μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησής της, η Τράπεζα Κύπρου να μπορέσει να περάσει την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test), κάτω από συνθήκες δυσμενoύς μακροοικονομικού σεναρίου. Ένα τέτοιο σενάριο θα επιβεβαιώσει κατά πόσον η Τράπεζα μπορεί να αντέξει υπό δυσμενείς συνθήκες και να υπολογίσει τις επιπρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες που θα απαιτούνταν για να διατηρεί η τράπεζα τον δείκτη βασικών κεφαλαίων κάτω από το εν λόγω σενάριο. Με ένα νέο stress test τόσο η Τράπεζα Κύπρου και άλλοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί θα υποβληθούν σε έλεγχο: Για την ορθότητα των στοιχείων ισολογισμού. Για τα δανειακά χαρτοφυλάκιά τους, περιλαμβανομένης της επάρκειας των ειδικών και γενικών προβλέψεων με εκτιμήσεις για την οικονομική αξία τους. Για τον προσδιορισμό των αναγκών κεφαλαίου στη βάση ενός βασικού και ενός ακραίου μακροοικονομικού σεναρίου. Για την ικανότητά τους να δημιουργούν προ προβλέψεων κέρδη (μετά την αφαίρεση των τόκων και άλλων εσόδων των μη εξυπηρετούμενων περιουσιακών στοιχείων) που είναι αρκετά ώστε να απορροφήσουν ένα λογικό ποσό προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις.

06-SPOT-07-CMYK.qxp 7/20/13 4:07 PM Page 6 6 ΤΟ ΘΕΜΑ Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι η περίπτωση της Κύπρου είναι διαφορετική Στο μάτι της... Τρόικας Δεν πρόκειται για ένα απλώς πολύ δύσκολο σενάριο, σαν εκείνα που γνώρισαν άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου με πρόγραμμα μεγάλης λιτότητας και ριζικών αλλαγών Ό ταν ο Νίκος Αναστασιάδης, νέος Πρόεδρος, παρέλαβε τη διαχείρισή της από τον Δημήτρη Χριστόφια, η κυπριακή οικονομία βρισκόταν στο μάτι του κυκλώνα της χρεοκοπίας. Τώρα, έχοντας ήδη πάρει τη δόση των τριών από τα δέκα δισεκατομμύρια, η οικονομία βρίσκεται κάτω από τη στενή επιτήρηση της Τρόικας. Δεν πρόκειται, όμως, για ένα απλώς πολύ δύσκολο σενάριο, σαν εκείνα που γνώρισαν άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου με πρόγραμμα μεγάλης λιτότητας και ριζικών αλλαγών. Πρόκειται για ένα «mission impossible», που απαιτεί μαεστρία και διαπραγματευτική δεινότητα σ όλα τα επί- ΤΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΤΣΟΥΡΟΥΛΛΗ πεδα tsouroullis Η περίπτωση της @sigmatv.com Κύπρου είναι πράγματι διαφορετική. Από τη μια είναι τα δημόσια οικονομικά, που μπήκαν σε πρόγραμμα αυστηρής εξυγίανσης, με δραστικές περικοπές δαπανών και προσπάθειες για να βελτιωθούν τα έσοδα. Αυτή η προσπάθεια φαίνεται να πηγαίνει καλά και να αποδίδει. Το μεγάλο ερώτημα που παραμένει, είναι αν μέσα στη νέα πραγματικότητα τα έσοδα θα ακολουθήσουν. Από την άλλη, όμως, είναι ένα τραπεζικό σύστημα, στο οποίο ακόμα δεν ολοκληρώθηκαν οι αλλαγές που επιβάλλονται από το Πρόγραμμα και συνοδεύεται από μεγάλα ερωτηματικά. Έμπειροι οικονομολόγοι σημειώνουν μάλιστα μια κεντρική αντίφαση, αφού το «κομμάτι των τραπεζών» όχι μόνο δεν υποστηρίζει, αλλά μάλλον αντιστρατεύεται το γενικότερο πρόγραμμα. «Πώς θέλετε να ακολουθήσουν τα έσοδα του κράτους, όταν οι τράπεζες υπολειτουργούν και επομένως δεν υπάρχει οικονομική δραστηριότητα για να δώσει έσοδα;», είναι το κυρίαρχο ερώτημα των οικονομικών κύκλων της χώρας. Ο Αναστασιάδης έχει τον έλεγχο, ο ΔΗΣΥ ανεβάζει ταχύτητα Η Κυβέρνηση Αναστασιάδη δείχνει να έχει τους πολιτικούς πόρους για να ΕΚΕΙΝΟΣ που ακούγεται να έχει άποψη πιο έντονη από την Κυβέρνηση είναι μέχρι τώρα ο ΔΗΣΥ και όχι οι άλλοι διαχειριστεί το πρόγραμμα εξυγίανσης. Μπορεί να υπάρχει απογοήτευση στην κοινή γνώμη, η οποία «ενστικτωδώς» περίμενε με την αλλαγή Προέδρου να αλλάξει και η κατάσταση. Πολιτικά όμως υπάρχει πλειοψηφία, ανοχή και αντοχές. Τα μόνα σημεία στα οποία παρατηρήθηκαν μικρές αποκλίσεις ανάμεσα στην Κυβέρνηση και στα «κυβερνώντα» κόμματα, ήταν περιπτώσεις όπου τα κόμματα σπεύδουν σε πιο γρήγορες ή πιο βαθιές αλλαγές και όχι το αντίθετο. Αξιοσημείωτο, μάλιστα, είναι ότι εκείνος που ακούγεται να έχει άποψη πιο έντονη από την Κυβέρνηση είναι μέχρι τώρα ο ΔΗΣΥ και όχι οι άλλοι. Είναι το κόμμα του Προέδρου που πρωταγωνίστησε σε πρωτοβουλίες της Βουλής για μεγαλύτερες περικοπές σε προϋπολογισμούς ημικρατικών ή σε δαπάνες του Πάγιου Ταμείου. Το ΔΗΚΟ, για την ώρα, δείχνει αρκετά απορροφημένο από τις εσωτερικές διεργασίες που οδηγούν στις εκλογές του φθινοπώρου Η ΑΛΗΘΕΙΑ, όπως δεν παύει να σημειώνει ο εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ στα οικονομικά, βουλευτής Πρόδρομος Προδρόμου, που διαδέχτηκε πρόσφατα τον Αβέρωφ Νεοφύτου σε αυτόν τον ρόλο (με τις ευλογίες του), είναι ότι κανένας δεν φάνηκε να ξέρει ακριβώς τι έπρεπε να γίνει. Δεν παύει να υπενθυμίζει ότι όταν παραμονές των αποφάσεων της 25ης Μαρτίου τους ζητήθηκε να ψηφίσουν τον Νόμο περί εξυγίανσης τραπεζών, δόθηκαν διαβεβαιώσεις από τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας ότι για την Τράπεζα Κύπρου ήταν «υπόθεση 24 ή 48 ωρών». Από τότε πέρασαν «περισσότερο από δυο φορές 48 όχι ώρες, αλλά μέρες και δεν φαίνεται ακόμα φως...». Ο ισχυρισμός είναι ότι στο μεταξύ αποδείχτηκε ότι τόσο η Τρόικα όσο και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, που εξελίχθηκε σε «προνομιακό εκπρόσωπό της», δεν ήξεραν τι ακριβώς έπρεπε να γίνει... Η μνημονιακή συμφωνία για τις δυο μεγάλες Τι ακριβώς συμβαίνει στο τραπεζικό μέτωπο τράπεζες ήταν πολύ σκληρή, αλλά ακουγόταν απλή. Αφού θα διαλυόταν η Λαϊκή, κάποια στοιχεία της θα συγχωνεύονταν στη νέα Τράπεζα Κύπρου. Τα στοιχεία αυτά ήταν οι ασφαλισμένες καταθέσεις, τα καθαρά φυσικά περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις σε ρευστότητα (ο περίφημος E.L.A.). Στην Τράπεζα Κύπρου θα χρησιμοποιούσαν μέρος των ανασφάλιστων καταθέσεων (πάνω από 100.000) για να φτιαχτεί το νέο κεφάλαιο, σε ύψος που προσδιορίστηκε «μέχρι 60%». Η τράπεζα, που στο μεταξύ απέκτησε προσωρινό διοικητικό συμβούλιο και διεύθυνση, θα παραδιδόταν στους νέους μετόχους της και θα έβγαινε από το καθεστώς αναδιάρθρωσης. Αυτό το σενάριο διαψεύστηκε, όμως, «με το καλημέρα», αφού η Τρόικα και η Κεντρική έδιναν χρονοδιάγραμμα που θα τέλειωνε τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο και τελικά μετά από διαπραγμάτευση «κλείδωσε» ο Ιούλιος Αναπάντητα ερωτήματα πολιτικής Στον δρόμο, όμως, η «συνταγή» φάνηκε να αλλάζει. Με αποφάσεις που δεν φάνηκε ποιος ακριβώς τις πήρε, ολόκληρο το προσωπικό της Λαϊκής, αλλά και το σύνολο του ενεργητικού της τράπεζας που διαλύθηκε, φάνηκε να μπαίνουν στην ίδια «δεξαμενή». Με δυο λόγια, μας αναφέρει έγκυρη τραπεζική πηγή, το σενάριο «good-bad bank», αντί να εφαρμοστεί στη Λαϊκή τώρα μεταφέρεται στην Τράπεζα Κύπρου, διότι εκεί πήγαν «όλες οι αμαρτίες της Λαϊκής». Η τελευταία εξέλιξη είναι η πρόταση για να δημιουργηθεί κάποια «οντότητα διαχείρισης ακινήτων» ( real estate entity ), η οποία θα αποκοπεί από την Τράπεζα Κύπρου για να την «ξαλαφρώσει». Όλα αυτά ακούγονται «πειραματικά» και έχουν ξεσηκώσει αντιδράσεις, ιδίως από την πλευρά του προέδρου του ΔΗΣΥ. Το βέβαιο είναι ότι «κάτι πρέπει να γίνει με την Τράπεζα Κύπρου», η οποία όλοι έλεγαν πως με τη συνταγή που εφαρμόστηκε θα ήταν «μια πολύ υγιής τράπεζα». Πληροφορίες από ανθρώπους που συμμετείχαν στην «ανακατασκευή» της Τράπεζας Κύπρου λένε ότι «πρόβλημα είναι μεγάλα στοιχεία ενεργητικού που μεταφέρονται από τη Λαϊκή στην Κύπρου, διότι είναι πολύ κακής ποιότητας». Από την πολιτική σκοπιά, πηγή από την Πινδάρου επιμένει ότι «τέτοια σενάρια good-bad bank ήταν από την αρχή μέσα στο μυαλό και στις σημειώσεις κάποιων στην Κεντρική Τράπεζα». Τα προώθησαν «στη ζούλα» και τώρα όλοι μέμφονται την Τρόικα και το Γιούρογκρουπ, προσθέτει. «Πρέπει να σημειώσετε», λέει, «ότι όλα αυτά είναι η πολιτική κατεύθυνση του ΑΚΕΛ που ήθελε να διαλύσει το τραπεζικό κατεστημένο χωρίς να νοιάζεται για τις συνέπειες στην οικονομία και στον κοσμάκη...» Ο «λογαριασμός» θα έρθει με τον χειμώνα ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ με τα έσοδα που δεν ακολουθούν τις περικοπές και το Πρόγραμμα, θα φανεί διά γυμνού οφθαλμού μέσα στο φθινόπωρο. Μπορεί ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να διαβεβαίωσε ότι δεν θα γίνουν άλλες περικοπές, όμως αυτή είναι η μισή αλήθεια. Το κενό θα το καλύψουν με περικοπές σε επιδόματα και άλλα έξοδα, όπως ομολόγησε αυτές τις μέρες ο Υπουργός Οικονομικών. Στο μεταξύ, θα έρθει προς το τέλος του χρόνου και ο υπεραυξημένος φόρος ακινήτων και τότε η οικονομία θα «στενάξει» για μια φορά ακόμα. «Είναι μέσα στο φθινόπωρο που θα μπορέσουμε να μετρήσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια και τις συνέπειες του κουρέματος στην οικονομία», σημείωνε ανώτατο στέλεχος της Πινδάρου. Τότε θα είναι η «ώρα της αλήθειας» και «μακάρι να μη χρειαστούν πρόσθετα μέτρα». Ο Νίκος Αναστασιάδης, πάντως, συνειδητοποιώντας το ολισθηρότατο έδαφος πάνω στο οποίο έχει βρεθεί, θέλει να αλλάξει την εικόνα. Με εντολές του δόθηκε επιτάχυνση σε σχέδια που μπορεί να βοηθήσουν. Αυτά είναι το καζίνο, η φορολογική αμνηστία και το κούρεμα στα επιδόματα των αλλοδαπών. Όσο γρήγορα και αν εφαρμοστούν, όμως, δεν αφορούν το 2013. Το πραγματικό του στοίχημα είναι το τέλος του χρόνου. Εκεί, προς το τέλος του χρόνου, αναμένεται ν ανοίξει σημαντική αναταραχή. Με το ΑΚΕΛ και τις λοιπές «αντιμνημονιακές» δυνάμεις, όπως η Συμμαχία Πολιτών, να επιμένουν ότι το Πρόγραμμα δεν πετυχαίνει και να ανεβάζουν τους τόνους, ενώ ο κόσμος όσο απομακρυνόμαστε από τον Φεβρουάριο 2013 θα ξεχνά τις μεγάλες ευθύνες του Χριστόφια και του τέως κυβερνώντος κόμματος.

06-SPOT-07-CMYK.qxp 7/20/13 4:07 PM Page 7 ΤΟ ΘΕΜΑ 7 Τι κάνει και πώς κινείται στην Κύπρο η αντιπροσωπία της Τρόικας Καλά τα νέα για τις πρώτες εξετάσεις Δεν τους αρέσει η φλυαρία, είναι θιασώτες του «λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν» και θέλουν να δουν αν θα πετύχει το πείραμά τους για την Κύπρο ΤΗΣ ΧΡΥΣΩΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ Ε ίναι όλοι τους στυγνοί επαγγελματίες. Οι ερωτήσεις τους χτυπούν κέντρο και είναι επί της ουσίας. Οι κουβέντες τους μετρημένες και χωρίς περιττή φλυαρία. Ακόμη και οι ίδιοι κρατούν αποστάσεις, θέλοντας να εξετάσουν μετά βεβαιότητας τις επιπτώσεις του πειράματος που επέβαλαν στην Κύπρο οι οργανισμοί τούς οποίους εκπροσωπούν. Η τριανταμελής αντιπροσωπία της Τρόικας, που στρατοπέδευσε στο Υπουργείο Οικονομικών και στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου από την περασμένη Τετάρτη, περνά από το εκτε- και πολύ θυμωμένος. Πάντως, η αντιπροσωπία της Τρόικας, που εργάζεται πυρετωδώς για να συγκεντρώσει τα στοιχεία της και να ετοιμάσει την πρώτη έκθεσή της για την Κύπρο, ώστε να γίνει κανονικά η εκταμίευση της επόμενης δόσης τον προσεχή Σεπτέμβριο, επιχειρεί μέσα από καταιγισμό ερωτήσεων να τεκμηριώσει κατά πόσον το πείραμα που επιχειρήθηκε για την Κύπρο έχει επιτυχία ή είναι λανθασμένο. Είναι εμφανές ότι το ενδιαφέρον τους δεν επικεντρώνεται μόνο στις επιπτώσεις για το μικρό νησιώτικο νησάκι της Ανατολικής Μεσογείου αλλά για το αποτέλεσμα ενός τέτοιου παρόμοιου εγχειρήματος και σε χώρες με ανάλογα προβλήματα. Σκόπελοι στα χρηματοπιστωτικά Ωστόσο, ένα ζήτημα που φαίνεται να μην έγινε αντιληπτό στην έκταση που έπρεπε -τουλάχιστον έτσι αφέθηκε να εννοηθεί- είναι η εξαιρετικά μεγάλη διασύνδεση, σχεδόν απόλυτη σύνδεση της κυπριακής οικονομίας με τις εξελίξεις στον χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αποκρυπτογραφώντας τις θέσεις τους οι Τροϊκανοί παρουσιάζονταν αρκετά καχύποπτοι σε σχέση με χρηματοπιστωτικά ζητήματα, επανερχόμενοι συχνά στα θέματα του ξεπλύματος μαύρου χρήματος, των συχνών και κατ επανάληψιν αναδιαρθρώσεων των δανείων κυρίως μεγάλων επιχειρήσεων και εταιρειών. Εξαιρετικά άτεγκτοι παρουσιάστηκαν και σε ζητήματα που αφορούν την εξυγίανση της Τράπεζας Κύπρου για την οποία ζήτησαν αμέσως να προχωρήσει η αναδιάρθρωσή της με γρηγορότερους ρυθμούς καθώς και στο θέμα των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων για τα οποία απαίτησαν συγχωνεύσεις και αναδιάρθρωση μέχρι τον προσεχή Σεπτέμβριο και κρατική ενίσχυση εφόσον παρουσιαστούν τα σχέδια αναδιάρθρωσής τους. ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ τα πήγαμε καλά και φαίνεται να περνάμε τις εξετάσεις, παρά τους σκοπέλους στα χρηματοπιστωτικά λεστικό απόσπασμα κρατικούς αξιωματούχους, τεχνοκράτες των τραπεζών, εκπροσώπους οργανωμένων συνόλων που ασχολούνται με την οικονομία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Θέλουν να μάθουν για το πείραμά τους Το ενδιαφέρον τους είναι εξαιρετικά μεγάλο σε όλα τα ζητήματα που αφορούν την οικονομία και τις τράπεζες, καθώς και τις επιπτώσεις από το «κούρεμα» των καταθέσεων και την εξυγίανση των δυο μεγάλων τραπεζών. Και παρόλο που για τους πλείστους Κύπριους οι Τροϊκανοί είναι σκληροί και αυστηροί τεχνοκράτες που δεν τους ενδιαφέρει τίποτε άλλο εκτός από τους αριθμούς που βγάζουν τα μοντέλα τους, η αντιπροσωπία της Τρόικας επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις επιπτώσεις που δέχονται οι επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά αλλά και οι άνεργοι από το πρωτόγνωρο πείραμα που επιχειρούν να εφαρμόσουν στην Κύπρο. Μάλιστα, μένουν έκθαμβοι για την ψυχραιμία και τη στωικότητα που επιδεικνύει ο κυπριακός λαός στη νέα πρωτόγνωρη κατάσταση που ζει, ξέροντας από πρώτο χέρι ότι σε άλλες χώρες που επέβαλαν παρόμοιες συνταγές, ο λαός ήταν εξαιρετικά αρνητικός Περνάμε στα δημοσιονομικά Εφαρμόζοντας την αρχή ότι το «λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν», τα μέλη της αντιπροσωπίας υποβάλλουν εξαιρετικά εύστοχες και επί της ουσίας ερωτήσεις και παρεμβαίνουν με λακωνικές απόψεις με κύριο επίκεντρο τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, από το κλίμα που επικρατεί στις συσκέψεις, τις απαντήσεις που λαμβάνουν από τους τεχνοκράτες, αλλά και από τη στενή παρακολούθηση των θεμάτων του κυπριακού Μνημονίου όλο αυτό το διάστημα, φαίνεται ότι η Κύπρος θα τη βγάλει καθαρή στην πρώτη αξιολόγησή της από την Τρόικα. Ιδιαίτερα ικανοποιημένοι φαίνεται να είναι για την πορεία των δημοσιονομικών, καθώς το Υπουργείο Οικονομικών καταβάλλει εξαιρετικά μεγάλες προσπάθειες για να επιτύχει τους δημοσιονομικούς στόχους, πράγμα που δίνει μια θετική νότα αισιοδοξίας προς τα έξω. Το Υπουργείο δεσμεύτηκε ότι θα προχωρήσει και με τα υπόλοιπα μέτρα που ενσωματώνονται στο Μνημόνιο, κατά την επεξεργασία του ετήσιου προϋπολογισμού, που βρίσκεται αυτήν την περίοδο στο στάδιο των συζητήσεων. Γενικότερα, τα σχόλιά τους φαίνεται να είναι θετικά για τις επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία και τους διάφορους κλάδους της, με τις πληροφορίες μας να αναφέρουν ότι έχουν μειώσει το ποσοστό της ύφεσης σε σχέση με προηγούμενη εκτίμησή τους, πιστεύοντας ότι η μεγαλύτερη ζημιά θα γίνει στην οικονομία το 2013.

08-09-SPOT.qxp 7/20/13 4:06 PM Page 8 8 πολιτικη Γιατί οι πολέμιοι του σχεδίου Ανάν χάνουν τον κύριο σύμμαχό τους Στην πόρτα εξόδου ο ντάουνερ Ποιος προορίζεται για αντικατάστασή του και ποια είναι τα τουρκικά χρονοδιαγράμματα και οι στόχοι Ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο Αλεξάντερ Ντάουνερ βρίσκεται με το ένα πόδι στην Κύπρο και με το άλλο εκτός. Τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Βρετανοί θεωρούν ότι η παρουσία του δεν θα βοηθήσει στη λύση του Κυπριακού λόγω του αρνητικού κλίματος που έχει δημιουργηθεί έναντι του προσώπου του στο στρατόπεδο της ελληνοκυπριακής πλευράς. Ως εκ τούτου, αυτό που μελετάται είναι η έντιμη αποχώρησή του (honorable withdrawal). Δηλαδή η αντικατάστασή του κατά τρό- ΒΡΥξΕΛΛΕς Του Δρος των πον ώστε να μη φύγει Διεθνών Σχέσεων ηττημένος και αποτυχημένος. Ήδη το ΓιΑννου ΧΑρΑλΑμπιΔη πρώτο βήμα γίνεται με την ανάληψη των καθηκόντων του ως Προέδρου των Φιλελευθέρων στην Αδελαΐδα, ενώ πληροφορίες τον θέλουν να αναλαμβάνει σε κάποια φάση τη θέση του μόνιμου αντιπροσώπου της χώρας του στα Ην. Έθνη. Επειδή η πιθανή αποχώρηση Ντάουνερ θα προκαλέσει αναστάτωση στις συνομιλίες που αναμένεται να επαναρχίσουν τον προσεχή Οκτώβριο, τα Ην. Εθνη δεν θα διορίσουν νέο Ειδικό Σύμβουλο του ΓΓ του ΟΗΕ και ως εκ τούτου καθήκοντα κύριου διαμεσολαβητή θα αναλάβει τουλάχιστον για κάποιο μεταβατικό στάδιο η άλλη Ειδική Αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ, Λίζα Μπάτενχαϊμ, η οποία έχει άμεση επαφή με τις συνομιλίες και γνωρίζει αρκετά καλά τι συμβαίνει, ενώ, ταυτοχρόνως, φαίνεται να είναι αποδεκτή και από τις δύο πλευρές. ΣτιΣ ΣυνομιλιΕΣ γιατί το πρόβλημα δεν είναι μόνο ο ντάουνερ, αλλά και οι θέσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς οι τουρκοκύπριοι παρατηρητές και ταλάτ Η απαγκίστρωση του κ. Ντάουνερ σχεδιάζεται να γίνει μετά τον Οκτώβριο. Τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Βρετανοί τον θέλουν παρόντα στην επανέναρξη των συνομιλιών, οι οποίες πλέον θα πραγματοποιούνται μέσω των συνομιλητών εκ μέρους των δύο Κοινοτήτων και όχι εκ μέρους των ηγετών τους. Πάντως, στο τουρκοκυπριακό στρατόπεδο, η Άγκυρα προγραμματίζει αλλαγές στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Ευνοεί εμφανώς τον Κιουτσούκ, ως τον άνθρωπο του τουρκικού συστήματος και δη του ίδιου του Ταγίπ Ερντογάν, ενώ θα ήθελε να δει στη λεγόμενη Προεδρία του ψευδοκράτους εκ νέου τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Ούτως ή άλλως οι εντολές της τουρκικής Κυβέρνησης μεταβιβάζονται στα κατεχόμενα μέσω Κιουτσούκ. Η Άγκυρα έχει διαμηνύσει ήδη προς τις ΗΠΑ και τη Βρετανία καθώς και προς τα Ην. Έθνη ότι οι συνομιλίες δεν θα είναι ανοικτές, δηλαδή δεν θα πραγματοποιούνται επ άπειρον. Αντιθέτως, θέτει ένα πρώτο χρονοδιάγραμμα τις ευρωεκλογές προκειμένου να έχει το επιχείρημα ότι δικαιούται να διαθέτει δύο τουλάχιστον Τουρκοκύπριους παρατηρητές. Το θέμα αυτό είχε ανακινηθεί από τους Σοσιαλιστές και τους Πράσινους και ήταν αντικείμενο πρόσφατης συνάντησης του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς. Η κυπριακή νομοθεσία είναι τέτοια που επιτρέπει και δεν αποκλείει τους Τουρκοκύπριους από τη συμμετοχή τους στις ευρωεκλογές στο πλαίσιο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όμως, το κύριο επιχείρημα προς τους θεσμούς της Ευρωβουλής, που προβάλλεται και από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, είναι ότι οι κατοχικές «Αρχές» και η ίδια τη τουρκοκυπριακή ηγεσία δεν επιτρέπουν στους Τουρκοκύπριους να συμμετάσχουν στις ευρωεκλογές, που διοργανώνονται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Και αυτό διότι θα προκύψει στην ουσία μαζική αναγνώριση από τους ίδιους του Τουρκοκύπριους, οι οποίοι θα συμμετάσχουν ως ευρωβουλευτές της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία είναι ενταγμένη στην ΕΕ επί τη βάσει του πρωτοκόλλου 10. Ο στόχος των Τουρκοκυπρίων είναι η συμμετοχή τους ως παρατηρητών και στην ουσία ως εκπροσώπων του ψευδοκράτους. Στο Ευρωκοινοβούλιο, τόσο οι Σοσιαλιστές όπως και η Πράσινοι δεν έχουν κανένα νομικό επιχείρημα από τη στιγμή που οι Τουρκοκύπριοι αρνούνται να συμμετάσχουν στις ευρωεκλογές, που διοργανώνει η ΕΕ ως τέτοια και τα κράτη-μέλη της. Πάντως, οι Τουρκοκύπριοι επιδίδονται σε μια προσπάθεια να μαζέψουν υπογραφές από ευρωβουλευτές, προκειμένου να προβάλουν τον ισχυρισμό ότι έχουν πολιτική στήριξη εκ του καθεστώτος της παρουσίας τους ως παρατηρητών. Βεβαίως, από ελληνοκυπριακής πλευράς προβάλλεται επίσης ο ισχυρισμός ότι εάν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθετήσει τη θέση περί παρουσίας Τουρκοκύπριων παρατηρητών, το γεγονός αυτό θα είναι πλήγμα για τις συνομιλίες και τις προσπάθειες λύσης, καθώς και για το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ και του συστήματος αρχών και αξιών της. Είναι δε εμφανές ότι θα αποτελέσει προηγούμενο και για άλλες αποσχιστικές στην Ευρώπη εθνικές ομάδες, για να συμμετέχουν υπό καθεστώς παρατηρητών.

08-09-SPOT.qxp 7/20/13 4:06 PM Page 9 Στόχοι της Άγκυρας και βάση συνομιλιών ΠΟΛΙΤΙΚΗ 9 ΟΥΤΩΣ ή άλλως, επί του παρόντος, οι συνομιλίες για το Κυπριακό ξεκινούν χωρίς να υπάρχει κοινή βάση. Και αν υπάρχει είναι αυτή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και του σχεδίου Ανάν, που η κάθε πλευρά δίδει τη δική της ερμηνεία. Η τουρκική πλευρά έχει τονίσει διά της διπλωματικής οδού προς όλους τους εμπλεκομένους -από τους Βρετανούς, τους Αμερικανούς, τα Ην. Έθνη, ώς την ΕΕότι: 1. Επιδιώκει λύση το συντομότερο, η οποία θα είναι στη βάση του σχεδίου Ανάν, που ενδεχομένως και εκ των πραγμάτων, όπως υποστηρίζει ο Εγκεμέν Μπαγίς, θα είναι σχέδιο Μπαν. 2. Θα πρέπει να τεθεί χρονοδιάγραμμα περί τα δύο με δύο και μισό έτη για την τελική λύση. Προς τον κ. Κιουτσούκ, ο κ. Ερντογάν φαίνεται να έχει εξηγήσει -όπως το έπραξε και σε επίπεδο πρέσβεων των κρατών-μελών της ΕΕ- ότι είναι ένα βήμα πριν από το κλείσιμο του Κουρδικού επί του οποίου υπάρχει συμφωνία και παρατήρησε ότι θα κλείσει και το Κυπριακό. Εάν εντός των δύο και μισό ετών δεν εξευρεθεί λύση, τότε, όπως υποστηρίζει ο Ταγίπ Ερντογάν, θα προχωρήσει στο σχέδιο Β, δηλαδή τη διεθνή διεκδίκηση της αναγνώρισης του ψευδοκράτους με τη στήριξη κυρίως μουσουλμανικών κρατών, στον χώρο των οποίων θεωρεί ότι διαδραματίζει ηγετικό ρόλο. Συναφές εργαλείο πιέσεων που μπορεί να ενεργοποιήσει η Άγκυρα είναι η υπόθεση του «απευθείας εμπορίου», που παραμένει παγωμένη σε επίπεδο Διάσκεψης των Προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Επί του ζητήματος αυτού υπάρχουν δύο γνωματεύσεις της νομικής υπηρεσίας του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θεωρούν ότι η νομική βάση του κανονισμού όπως καθορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι λανθασμένη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ισχυρίζεται ότι τα κατεχόμενα είναι τρίτη υπό ένταξη επαρχία. Η θέση αυτή είναι αντίθετη με το πρωτόκολλο 10 που αναφέρει ρητώς ότι στην ΕΕ εντάχθηκε ολόκληρη η Κυπριακή Δημοκρατία, με αναστολή του κοινοτικού κεκτημένου στο βόρειο τμήμα του νησιού, λόγω της υφιστάμενης κατάστασης. Η άρση της αναστολής του κοινοτικού κεκτημένου μπορεί επέλθει κατόπιν ομόφωνης απόφασης του Συμβουλίου. Επιπροσθέτως, τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου αποτελεί και η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 που καθιστά σαφές ότι η ΕΕ αναγνωρίζει στην Κύπρο ως μόνο κράτος, αυτό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συνεπώς, μια ορθή βάση των συνομιλιών θα έπρεπε να ήταν το νομικό πλαίσιο που καθορίζει η ίδια η ΕΕ με στόχο τη διαφύλαξη της Κυπριακής Δημοκρατίας ως ενιαίο κράτος και όχι τη δημιουργία μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας στη φιλοσοφία του σχεδίου Ανάν, που νομιμοποιεί τα τετελεσμένα της εισβολής, δηλαδή τον διοικητικό, γεωγραφικό και πληθυσμιακό διαχωρισμό στη λογική και πρακτική των δύο συνιστώντων κρατών. Χειρότερη, δε, είναι πιθανό εξελιχθεί η πρόταση της Συμμαχίας των Πολιτών για πολυπεριφερειακή ομοσπονδία που οδηγεί είτε στον πολυτεμαχισμό της Κύπρου είτε στη διζωνική ομοσπονδία, στην περίπτωση κατά την οποία τα δύο από τα έξι συνιστώντα κράτη ή περιφέρειες, που θα είναι υπό τουρκοκυπριακό έλεγχο, θα εφάπτονται το ένα με το άλλο γεωγραφικά - εδαφικά. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι εάν ο τελικός στόχος των συνομιλιών είναι η διατήρηση του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο αποτελεί κράτος-μέλος της ΕΕ ή εάν είναι η μετατροπή του σε σύνθετο ομοσπονδιακό ή συνομοσπονδιακό σύστημα που θα διαλύει την Κυπριακή Δημοκρατία και θα νομιμοποιεί τους τουρκικούς και βρετανικούς σχεδιασμούς για τη διχοτόμηση και τον πολυτεμαχισμό της Κύπρου. Η σημασία της λανθασμένης πολιτικής Ντάουνερ Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν είναι μόνο εάν θα μείνει ή εάν θα φύγει ο Ντάουνερ αλλά τι θέτει ως στόχο η ελληνοκυπριακή πλευρά. Για τους Βρετανούς και τους Αμερικανούς η σταδιακή απαγκίστρωση του κ. Ντάουνερ από το Κυπριακό είναι θετική εξέλιξη καθότι φεύγει το κόκκινο πανί της ελληνοκυπριακής πλευράς και είναι ευκολότερο να περάσουν μια λύση ανάλογη με εκείνη του Ανάν, αλλά με άλλο όνομα. Συνεπώς, ας μην πανηγυρίσουν όσοι εκ των Ελληνοκυπρίων ήθελαν δικαίως την αποχώρηση Ντάουνερ, που είναι ενδεχόμενο να συμβεί στο επόμενο διάστημα. Με τα λάθη του, την αλαζονεία και τις επιλογές του θα ήταν δύσκολο να αποδεχθούν οι Ελληνοκύπριοι μια λύση στην οποία θα ήταν ο ίδιος εμπλεκόμενος. Ενδεχομένως, όλοι εκείνοι που αντιτίθενται στην επαναφορά του σχεδίου Ανάν και στη συγκαλυμμένη διχοτόμηση, χάνουν έναν ισχυρό σύμμαχο, ο οποίος προωθούσε και προωθεί φανερά τις τουρκικές θέσεις της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, που έλαβε συνταγματική μορφή εντός του σχεδίου Ανάν. Και που είναι ταυτοχρόνως η σημαία συμβιβασμού, δηλαδή ο στόχος της ελληνοκυπριακής πλευράς στις συνομιλίες! Συνεπώς, το πρόβλημα δεν είναι μόνο εάν θα φύγει ή όχι ο Ντάουνερ, αλλά εάν εμείς έχουμε ως στόχο τη διάσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας ή τη δημιουργία ενός σύνθετου πολιτειακού μοντέλου, που θα τη διαλύει και θα νομιμοποιεί τα τετελεσμένα της εισβολής.

10-CMYK.qxp 7/20/13 4:05 PM Page 10 10 ΑΝΑΦΑΝΔΟΝ Τρεις σεφ στην ίδια κουζίνα Ποιο θα είναι το κυπριακό Λας Βέγκας; Μετά την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για καζίνο-ριζόρτ, το επόμενο θέμα που τίθεται είναι πού θα γίνει αυτό. Και είναι όντως ένας πονοκέφαλος για την Κυβέρνηση, αφού πολλές είναι οι περιοχές, αλλά και οι παράγοντες, που διεκδικούν το προνόμιο. Κι επειδή μόνο ένα θα γίνει, μόνο μια περιοχή θα μείνει ικανοποιημένη και οι υπόλοιπες θα αισθάνονται πικρία. Η Κυβέρνηση αποφεύγει επί του παρόντος να πάρει θέση για το ποια πόλη ή ορεινό θέρετρο θα μεταβληθεί σε... μικρό Λας Βέγκας. Φαίνεται όμως ότι θα αφήσει τη λήψη απόφασης σε εκείνον που θα κάνει τελικά την επένδυση. Και αυτό είναι λογικό. Εκτός αν κάνει κάτι που έχω ξαναεισηγηθεί. Να γράψει όλα τα ονόματα των υποψηφίων για το καζίνο περιοχών πάνω σε μια... ρουλέτα, η οποία θα αφεθεί να περιστρέφεται ενώπιον των τηλεοπτικών συνεργείων σε απευθείας μετάδοση, και... όπου κάτσει η μπίλια. Έτσι δεν θα έχει κανένας παράπονο. ΜΠΟΞΕΡ Κι εκείνα ήταν κάτι σαν μίζες... Μπορούν να κάνουν την υπέρβαση; Δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο ακόμα με την κίνηση συμφιλίωσης που έκανε προς το ΑΚΕΛ ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου. Οι εξαιρετικά δύσκολες στιγμές που περνά ο τόπος επιβάλλουν μια τέτοια συνεργασία. Το θέμα είναι να την επιθυμούν γνήσια και όχι για επικοινωνιακούς λόγους οι δυο πλευρές. Το ΑΚΕΛ φαίνεται να θέτει κάποιες προϋποθέσεις, που δεν είναι βέβαιο αν θα ικανοποιήσει ο ΔΗΣΥ. Από την άλλη, χρειάζεται μια τεράστια προσπάθεια για να ξεπεραστούν οι διαφορές του παρελθόντος, χρειάζεται τεράστια δύναμη και όραμα από τις δυο πλευρές για να κάνουν την υπέρβαση. Το ευχόμαστε, αλλά δυσκολευόμαστε να φανταστούμε τους δυο μεγάλους πόλους της πολιτικής μας να εγκαταλείπουν τόσο εύκολα τις μέχρι τώρα πρακτικές και την καθιερωμένη χρησιμοποίηση της πόλωσης για μάντρισμα των οπαδών, κυρίως σε προεκλογικές περιόδους. Και εδώ που τα λέμε, στην πραγματικότητα η Κύπρος ζει σε μιαν... αδιάκοπη προεκλογική περίοδο. Άραγε θα δούμε τελικά αυτήν τη συμφιλίωση, ή θα είναι τόσο αδύνατη όσο να δουν ο Αβέρωφ και ο Άντρος τα αφτιά τους... έξω από τον καθρέφτη, όπως θα έλεγε και ο μακαρίτης ο Εζεκίας; ΚΥΠΡΟΦΡΕΝΗΣ Όλοι θέλουμε να μάθουμε ποιοι ευθύνονται για τα οικονομικά δεινά του τόπου και να οδηγηθούν ενώπιον της κυρίας με τη ζυγαριά και τα δεμένα μάτια. Αλλά δεν μπορούν να λαλούν πολλά κοκόρια επί του προκειμένου. Ήδη έχουν ξεκινήσει ποινικές έρευνες, ενώ συνεχίζεται και το έργο της Ερευνητικής Επιτροπής. Την ίδια ώρα, με το θέμα ασχολείται και η Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, η οποία προσπαθεί να ετοιμάσει κάποιο σημείωμα με όσα έχει συζητήσει. Αλλά η Επιτροπή δεν έχει αγγίξει ακόμα καυτά θέματα, τα οποία άφησε για να εξετάσει κατά τη νέα βουλευτική περίοδο. Επίσης για τη διατύπωση των συμπερασμάτων της Επιτροπής υπάρχουν πολλές διαφωνίες. Διερωτώμαι αν εξυπηρετεί κάποιον πρακτικό σκοπό να συνεχιστεί επί μακρόν ακόμα η εξέταση του θέματος από την Επιτροπή Θεσμών, όπου σίγουρα υπεισέρχονται και οι πολιτικές σκοπιμότητες. Το μέλος της Επιτροπής Γιώργος Περδίκης χαρακτήρισε το έργο της Επιτροπής ως «ιστορία μιας γαργάρας». Δεν ξέρω αν είναι έτσι, αλλά έχω την εντύπωση ότι η Επιτροπή Θεσμών θα πρέπει να ολοκληρώσει το έργο της όσο πιο σύντομα γίνεται, ενόψει του ότι τα ίδια θέματα απασχολούν και τους ποινικούς ανακριτές και την Ερευνητική Επιτροπή. Υπάρχουν πολλά άλλα σοβαρά θέματα να ασχοληθεί η Επιτροπή Θεσμών για βελτίωση και εξυγίανση των θεσμών στην μπανανία μας. Δεν είναι παραγωγικό τρεις σεφ να μαγειρεύουν στην ίδια κουζίνα το ίδιο φαγητό... ΚΥΠΡΟΦΡΕΝΗΣ Η διερεύνηση των καταγγελιών για μίζες στην πολύκροτη υπόθεση της αγοραπωλησίας του τεμαχίου που ανήκε στον Τουρκοκύπριο Μουσταφά Μεχμέτ Μουσταφά και τελικά πωλήθηκε στο Ταμείο Συντάξεων της Cyta, μπαίνει σε νέα διάσταση. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ανακριτές θα προχωρήσουν σύντομα στο άνοιγμα λογαριασμών προσώπων που φέρονται να εμπλέκονται. Έτσι ίσως ξεκαθαρίσει αν πληρώθηκαν ή όχι μίζες, ακόμα και σε πολιτικά κόμματα, όπως υπάρχει ισχυρισμός. Στο μεταξύ, τώρα που το ξανασκέφτομαι η Cyta εδώ και δεκαετίες δίνει γενναιόδωρες μίζες... προς το ίδιο το κράτος. Διότι οι εκάστοτε κυβερνήσεις άπλωναν το χέρι τους και έπαιρναν από την «κερδοφόρα» Αρχή Τηλεπικοινωνιών δεκάδες εκατομμύρια, για να ενισχύουν τα κρατικά ταμεία. Για παράδειγμα, πριν από έναν ακριβώς χρόνο (Ιούλιος 2012), ο πρόεδρος της Cyta Στάθης Κιττής ανακοίνωνε ότι η βοήθεια της Αρχής προς το Κράτος θα ανερχόταν σε 101,1 εκατομμύρια ευρώ. Ε, μήπως με κάποιο τρόπο δεν μπορούν κι αυτά τα εκατομμύρια να θεωρηθούν... μίζες; ΜΠΟΞΕΡ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΕΝΕΒΕΖΟΣ Υπουργός Παιδείας «Εύχομαι στην κ. Ζήνα Πουλλή, κάθε καλό στην προσωπική και οικογενειακή της ζωή...». * Πρώτο φάγωμα. Καλή όρεξη... [ Aπ την καλή... και την ανάποδη ] ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ «Να πιστωθεί ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ότι παρέλαβε μια πρωτόγνωρη κατάσταση». * Και να τον χρεώσουμε, ότι απέτυχε να τη διαχειριστεί. ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΣΟΥΛΙΔΗΣ Υπουργός Εξωτερικών «Η Ευρώπη δεν είχε εργαλεία για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση». * Είχε, όμως, υπάκουα πειραματόζωα. ΚΙΝΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ «Δεν γλιτώσαμε από τους κοκκινοφρουρούς για να πέσουμε στους γαλαζοφρουρούς». * Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη... ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ Κυβερνητικός εκπρόσωπος «Η Κυβέρνηση έχει σχέδιο και ξέρει πού πηγαίνει...» * Ναι, στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα... Kρίνει ο K. ANTΩNIOY ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΧΑΣΙΚΟΣ Υπουργός Εσωτερικών «Η κατάσταση στο Σφαγείο Κοφίνου είναι χειρότερη απ ό,τι στις Κυπριακές Αερογραμμές». * Στις Δασικές Βιομηχανίες πάμε καλά;

11-SPOT.qxp 7/20/13 3:49 PM Page 11 ΓΝΩΜΕΣ 11 ΣΤΙΓΜΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑΚΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ Ηλ.διεύθυνση: antoniouc@simerini.com Ορθός ο διορισμός συνομιλητή Η απόφαση του Προέδρου Αναστασιάδη, να διορίσει συνομιλητή στο Κυπριακό και να τερματίσει το καθεστώς των δύο ηγετών που συνομιλούν για τη λύση του Κυπριακού, είναι ορθή. Πρέπει, επιτέλους, να τερματισθεί αυτή η εικόνα του νόμιμου Προέδρου της Δημοκρατίας να συναντά και να συνομιλεί με τον παράνομο ηγέτη της άλλης πλευράς. Εικόνα, η οποία, στα μάτια της διεθνούς κοινότητας, εκλαμβάνεται ως προσπάθεια δύο προέδρων δύο κρατών, να βρουν λύση στις διαφορές τους. Και να παρουσιάζεται ο μεν στις συνομιλίες με τη σημαία του νόμιμου κράτους αναρτημένη στο προεδρικό αυτοκίνητο και ο άλλος, με το σύμβολο του ψευδοκράτους αναρτημένο στο προεδρικό αυτοκίνητο. Δεν γνωρίζουμε κανέναν κρατικό ηγέτη να συνομιλεί με τον παράνομο εκπρόσωπο ενός αποσχισθέντος τμήματος του νόμιμου κράτους. Αυτή η εικόνα, με τον εκάστοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας να συνομιλεί με τον αντίστοιχο του ψευδοκράτους, εξισώνει τη νόμιμη κυβέρνηση με την παράνομη. Και, ανεξαρτήτως του ότι τα Ηνωμένα Έθνη καλύπτουν την απαράδεκτη αυτή εξίσωση με την ορολογία των ηγετών των δύο κοινοτήτων, αυτό που μένει ως εικόνα, αλλά και ως ουσία, είναι η ύπαρξη δύο ισότιμων κρατών. Οι δύο πρώτοι Πρόεδροι της Δημοκρατίας, Μακάριος και Κυπριανού, συναντήθηκαν μία φορά με τον Ραούφ Ντενκτάς για να συμφωνήσουν στις δύο Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου, όπως χαρακτηρίστηκαν. Στις συνομιλίες όμως που ακολούθησαν, δεν παρουσιάζονταν οι ίδιοι, αλλά διόρισαν συνομιλητές. Προφανώς για να μη δημιουργηθεί η εικόνα ότι ο νόμιμος Πρόεδρος της Δημοκρατίας συναντά και συνομιλεί με τον ηγέτη του αποσχισθέντος τμήματος της Δημοκρατίας. Η παράδοση αυτή ανεκόπη από τον τρίτο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Γιώργο Βασιλείου, ο οποίος μη γνωρίζοντας τη δόλια τουρκική τακτική και αγνοώντας πόσο εξαρτημένη ήταν η τουρκοκυπριακή κοινότητα και ο ηγέτης της από την Τουρκία, πίστευε ότι συναντώντας τον Ντενκτάς, μπορούσε να συνεννοηθεί μαζί του και να βρουν λύση. Ανέλαβε, τελικά, στα χέρια του τη διαπραγμάτευση και έγινε η κακή αρχή. Με τον νόμιμο Πρόεδρο της Δημοκρατίας να παζαρεύει το Κυπριακό με τον Τσόμπε των Τουρκοκυπρίων. Τη σκυτάλη παρέλαβε ακολούθως ο Γλαύκος Κληρίδης, ο οποίος πιστώθηκε, λόγω και των φιλικών σχέσεων που από παλιά διατηρούσε με τον Ντενκτάς. Αλλά φιλικές σχέσεις δεν υπάρχουν για τους Τούρκους, όταν διαπραγματεύονται για όσα θεωρούν εθνικά θέματα. Μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν, ο Τάσσος Παπαδόπουλος αρνήθηκε να συνεχίσει τις συνομιλίες, μέχρι της συνάντησής του με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, για τη συνομολόγηση της συμφωνίας της 8ης Ιουλίου. Ουδεμία άλλη συνάντηση μεταξύ Παπαδόπουλου-Ταλάτ υπήρξε, μέχρι που ανέλαβε την Προεδρία ο Δημήτρης Χριστόφιας. Αυτός, επενδύοντας άκριτα στις συντροφικές σχέσεις με τον Ταλάτ, είχε την απόλυτη βεβαιότητα ότι μπορούσε να πετύχει μαζί του τη συνεννόηση και τη λύση του Κυπριακού. Έτσι φθάσαμε στις γενναιόδωρες παραχωρήσεις, και έναντι αυτών ελάβαμε το συνομοσπονδιακό σχέδιο του συντρόφου Ταλάτ. Ήταν καιρός να τερματισθεί αυτή η ιστορία. Και ο Νίκος Αναστασιάδης προχώρησε στον διορισμό του Ανδρέα Μαυρογιάννη ως συνομιλητή. Με την έγκριση του Εθνικού Συμβουλίου, πλην του ΑΚΕΛ. Βεβαίως, η ιστορία των συνομιλητών έχει και τα δικά της αρνητικά στοιχεία. Σε όλες τις περιπτώσεις, υπήρξε σύγκρουση μεταξύ των Προέδρων και των συνομιλητών. Υπενθυμίζουμε τις περιπτώσεις Μακαρίου-Κληρίδη και Σπ. Κυπριανού-Τ. Παπαδόπουλου. Και στις δύο, όμως, περιπτώσεις είχαμε έναν Πρόεδρο και έναν συνομιλητή με εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις, ως προς τον χειρισμό, αλλά και την ουσία του Κυπριακού. Μοιραία, έφθασαν στη σύγκρουση και οδηγήθηκαν είτε στην παραίτηση είτε στην παύση. Αν και είναι πρόωρο και κανείς δεν γνωρίζει πώς θα εξελιχθεί η σχέση Αναστασιάδη-Μαυρογιάννη, το γεγονός ότι ο τελευταίος δεν είναι πολιτικό πρόσωπο, δεν έχει πολιτικές φιλοδοξίες και δεν ανήκει σε σχολές, κάνει τα πράγματα ευκολότερα. Όμως ποιος μπορεί να προκαταλάβει ποια σχέδια θα έλθουν στο τραπέζι όταν αρχίσουν οι συνομιλίες, και ποια θα είναι η στάση και η αντιμετώπισή τους από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον συνομιλητή; ΕΠΙ ΤΑΠΗΤΟΣ Η απαισιοδοξία ποτέ δεν κέρδισε καμιά μάχη! ΤΗΣ ΧΡΥΣΩΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ chryso.an@cytanet.com.cy. Σ το ημερολόγιό μου έχω σημειωμένο με κόκκινο στυλό. 17 Ιουλίου 2013. Δεν μου πήρε και πολύ χρόνο να θυμηθώ ότι είναι η μέρα που η αντιπροσωπία της Τρόικας επιστρέφει στην Κύπρο για την πρώτη αξιολόγηση του Μνημονίου. Στο Υπουργείο Οικονομικών υποφέρουν και βασανίζονται νυχθημερόν για να καλύψουν τους δημοσιονομικούς στόχους. Στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου ο Διοικητής και το επιτελείο του εργάζονται, λένε, για την εξυγίανση της Τράπεζας Κύπρου και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Σίγουρα οι τροϊκανοί θα τους τραβήξουν το αφτί. Οι ρυθμοί είναι εξαιρετικά αργοί. Η παραλία του Πρωταρά είναι γεμάτη Ρώσους. Μακάρι να ήξερα ρωσικά να συνεννοηθώ μαζί τους. Ευτυχώς ακόμη δεν μας ξέχασαν. Ο τουρισμός πάει καλά κι άσ τους ιδιοκτήτες των κέντρων αναψυχής να παραπονιούνται, όπως συνήθως, για μείωση του τζίρου τους. Η λεωφόρος Μακαρίου μοιάζει με νεκρή πόλη, ένα θέαμα που πληγώνει. Η Λήδρας και η Ονασαγόρου βρίσκονται στο φόρτε τους. Οι Κύπριοι ετοιμάζονται για τις καλοκαιρινές τους διακοπές στα εξοχικά του Πρωταρά και στα νησιά της Ελλάδας. Κάποιοι που αντέχουν ακόμη φεύγουν για το εξωτερικό. Η Τρόικα επέστρεψε και οι συσκέψεις κλιμακώνονται στο Υπουργείο. Μπαινοβγαίνουν τεχνοκράτες και οικονομολόγοι, συγκαλούνται συσκέψεις, ελέγχεται το Πρόγραμμα. Η Ντέλια τραβά τελικά, όπως προβλέφθηκε, τα αφτιά της Κεντρικής Τράπεζας και το επιτελείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταγράφει σημειώσεις, τι έγινε και τι Σε ποιαν αποσχισθείσα χώρα ο ηγέτης του νόμιμου κράτους συναντάται και συνομιλεί με τον παράνομο του αποσχισθέντος τμήματος; δεν έγινε. Οι περισσότεροι των Κυπρίων θέλουν να ξεχάσουν, χάνονται στη ραστώνη του καλοκαιριού... Τίποτε δεν αλλάζει τις καθημερινές τους συνήθειες. Σταμάτησαν να βλέπουν τηλεόραση για να μην πανικοβάλλονται, σταμάτησαν να διαβάζουν εφημερίδες για να μην αγχώνονται. Οι ψυχολόγοι, μου έλεγε ένας φίλος, κάνουν χρυσές δουλειές. Οι ψυχίατροι, ακόμη καλύτερες. Οι περισσότεροι θέλουν να ξεχάσουν, να μη θυμούνται, όπως έκαναν και με την τουρκική εισβολή, το Μαρί, την «Ήλιος», το Χρηματιστήριο. Δυστυχώς η Διερευνητική Επιτροπή δεν στηρίχθηκε, όπως όφειλαν να τη στηρίξουν. Ο λαός δεν περιμένει και πολλά. Η Τρόικα είναι στην Κύπρο. Ποιος νοιάζεται; Εκτός από τους τεχνοκράτες που νυχτοξημερώνονται, τους τραπεζίτες που μπαινοβγαίνουν στις συσκέψεις και τους δημοσίους υπαλλήλους που άκουσαν μια ψιλή ότι θα έχουν κι άλλες περικοπές. Πάλι! Το αφτί της γειτόνισσας έπιασε κάτι για «κούρεμα» στον Συνεργατισμό και η γειτονιά έγινε ανάστατη. Πάλι «κούρεμα»; Είπαν να ρωτήσουν τους ειδικούς και αυτοί τους είπαν, «μη φοβάστε». «Η Τράπεζα Κύπρου κινδυνεύει να μην τα καταφέρει», συζητούν οι κυρίες στις κοινωνικές τους συνάξεις. Κι όμως, η ζωή τους συνεχίζεται. «Μας το διέψευσε ο γαμπρός μου που δουλεύει εκεί», πρόσθεσε μια κυρία που παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις. «Όμως οι τραπεζικοί θα χάσουν πολλά». Οι φοιτητές επέστρεψαν για τις διακοπές από τα πανεπιστήμια. Θα ξεκουραστούν και μετά θα δουν τι θα κάνουν. Εικόνες της σύγχρονης, ευρωπαϊκής και τροϊκανικής Κύπρου. Ενδεικτικές, παραστατικές, πραγματικές και απελπιστικά δραματικές. Και εγώ να μπαίνω στο Ογκολογικό Κέντρο για τις εξετάσεις ρουτίνας. Να βλέπω καταβεβλημένο τον πατέρα μιας νέας, που τον έχουν στο καροτσάκι, να μην μπορεί να μιλήσει. Τον 25χρονο που περιμένει τη σειρά του στο φαρμακείο για τα φάρμακά του, και μια κοπέλα γύρω στα 40 για νέες εξετάσεις μαστού. Μια ευγενική κυρία περιμένει υπομονετικά τη σειρά της. Είναι εμφανές ότι τέλειωσε τις χημειοθεραπείες της. Δεν έχει πρόβλημα να πει ότι είναι καρκινοπαθής. Ούτε και εγώ μετά από έξι χρόνια να μπαινοβγαίνω σε ένα χώρο ολότελα δικό μας, οικείο, σχεδόν οικογενειακό. Η Τράπεζα Κύπρου έχει τα δικά της και δεν «κόβει κουβέντα» για το μέλλον του Ογκολογικού Κέντρου. Η νέα πτέρυγα που ανεγείρεται παραμένει εκεί ατέλειωτη. Κανένας δεν ξέρει πότε θα λειτουργήσει. Με πληροφορούν ότι από τον Αύγουστο θα πρέπει να παίρνω μαζί μου και χαρτόσημα. Άλλαξαν τα πράγματα με την Τρόικα. Άλλως ππούλια. Αποφεύγω να το σχολιάσω χαμογελώντας, όμως με ένα πικρό παράπονο σκέφτομαι: «Πόσα ππούλια έχει αυτός ο τόπος; Τώρα θα είναι και με βούλα!». Φεύγω με μια αίσθηση πρωτόγνωρης ηρεμίας. Τουλάχιστον τη γλιτώσαμε άλλη μια φορά. Τη σχολιάζω και με άλλους και συμφωνούν μαζί μου. Σκέφτομαι τα «κουρέματα», τις οικονομικές απώλειες, τους ψαλιδισμένους μισθούς και επιδόματα. Αναλογίζομαι τι τραβούν όσοι είναι στο επίκεντρο της διαχείρισης του Μνημονίου και στεναχωριέμαι. Μετά, χωρίς να το καταλάβω, αφήνομαι στην ομορφιά της φύσης της Κύπρου, περπατώντας κάτω από τον καυτό μεσημεριάτικο ήλιο, μυρίζοντας τα πεύκα κοντά στο Μακάρειο Νοσοκομείο. Ώρα 3 το απόγευμα. Στο Υπουργείο Οικονομικών παλεύουν με την Τρόικα, στην παραλία του Πρωταρά και της Αγίας Νάπας αφήνονται στα νερά της θάλασσας και του μεσογειακού ήλιου. Και εγώ να χάνομαι κυριολεκτικά στο καμίνι της πρωτεύουσας, αναλογιζόμενη τα λόγια του Στρατηγού Αϊζενχάουερ, ότι «η απαισιοδοξία ποτέ δεν κέρδισε καμιά μάχη». ΕΙΡΗΣΘΩ Επίδοξος επικαρπωτής εμφυλίων διχασμών ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ ΜΑΥΡΟΥ Μ Ι Α ΑΠ τις κύριες, αλλ όχι μόνη, αιτίες τής χειρότερης καταστροφής τής Μικρασιατικής του 1922 που υπέστη ο απ αιώνων Ελληνισμός υπήρξε ο προηγηθείς Εθνικός Διχασμός. Μεταξύ βενιζελικών (του εκλελεγμένου απ τον λαό πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου) και κωνσταντινικών (του, κληρονομικώ κι ανακτορικώ δικαίω, βασιλέως Κωνσταντίνου Α ). Που έφτασε μέχρι και τη διχοτόμηση της Ελλάδος στα δύο «εχθρικά κράτη» 1916-1917, της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Και που δεν έληξε, βεβαίως, ούτε με τη θανατική καταδίκη και τον τυφεκισμό στο Γουδί πέντε πολιτικών κι ενός στρατηγού της κωνσταντινικής παράταξης. Τ Ι Σ ΔΙΚΕΣ του τεράστιες (αρχηγικές) ευθύνες για την ολέθρια εμφύλια διαμάχη αναγνώρισε μετέπειτα και δημοσίως ομολόγησε ο ίδιος ο Ελ. Βενιζέλος, που δυο φορές είχε γλιτώσει στην τρίχα στις εναντίον του δολοφονικές απόπειρες. Δυστυχώς οι Έλληνες δεν διδαχθήκαμε επαρκώς απ την τραγωδία. Τ ολέθριο πάθημα, Εθνικός Διχασμός - Μικρασιατική Καταστροφή, δεν μας έγινε μάθημα. Αλληλοσφαχτήκαμε, ξανά, κομμουνιστές - εθνικόφρονες στον Εμφύλιο Πόλεμο 1946-1949, κατρακυλήσαμε στη χουντική δικτατορία του 1967-1974, μέχρι και στον εμφύλιο σπαραγμό μακαριακών - γριβικών στην Κύπρο 1971-1974... Σ Τ Η Ν ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ομιλία του για την αποφράδα του προδοτικού Πραξικοπήματος στο Προεδρικό την Πέμπτη 18τρ., ο πρόεδρος Αναστασιάδης επιχείρησε επιτέλους ορθώς, αλλ ανεπαρκώς, να υπενθυμίσει τα εμφύλια πάθη που προηγήθηκαν του Πραξικοπήματος. Και τα οποία υπήρξαν μία από τις κύριες αιτίες του. Είπε «ξώπετσα» ότι: «Μέχρι να φτάσουμε στη 15η Ιουλίου υπήρξε μια αλληλουχία λαθών και κακών πολιτικών που οδήγησαν την πατρίδα μας στην εθνική καταστροφή. Το καταδικαστέο πραξικόπημα του 1974 δεν ήταν μια κακή σύμπτωση, μια μηχανική διαδικασία που εκτροχιάστηκε. Το πραξικόπημα ήταν το σύμπτωμα μιας αλληλουχίας λανθασμένων πολιτικών επιλογών, όχι μόνο μιας παράταξης αλλά του ευρύτερου πολιτικού συστήματος» Ούτ ο ίδιος ούτ οι συνεργάτες του, που ετοίμασαν την ομιλία του, έδειξαν με το περιεχόμενό της ότι έχουν κάνει κτήμα τους την αληθέστερη αλήθεια τής εκάστοτε εμφύλιας πανούκλας και των πραγματικών αιτίων της που ματαίως διδάσκει απ τον 5ο π.χρ. αιώνα ο Θουκυδίδης (α) Αρχομανία (β) Πλεονεξία (γ) «Ες το φιλονικείν το πρόθυμον». Ε Σ Π Ε Υ Σ Ε, ΟΜΩΣ, να εκμανεί εναντίον της ομιλίας του το ΑΚΕΛ, με τα πρωτοσέλιδα τής χωρίς «γλυκό καρυδάκι» «Χαραυγής» του, για ανοίκεια δήθεν «ισοπεδωτική εξίσωση» (19τρ.) Επιβεβαιώνοντας, έτσι, ότι: Το Κόμμα παραμένει ο κύριος συντηρητής, υποκινητής και αναπαραγωγός και διαχρονικός επίδοξος επικαρπωτής τού εμφυλίου διχασμού. Ένα κόμμα που αδυνατεί να ζη χωρίς εμφύλιο μίσος. Και που γι αυτόν τον λόγο αδυνατεί ν αντιληφθεί ότι στα εμφύλια πάθη δεν υπάρχουν αμιγώς αθώες κι απαλλασσόμενες παρατάξεις.

12-CMYK-13-SPOT.qxp 7/20/13 3:02 PM Page 12 ΚΥΡΙΑΚΗ 21 IOYΛIOY 2013 12 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Λάθη, παραλείψεις, διαφθορά οδήγησαν στη σημερινή κατάντια Η κωδικοποίηση Ντάουνερ χειροτέρα του σχεδίου Ανάν Διέξοδο από τα σημερινά τραγικά αδιέξοδα μπορεί να προσφέρει μόνο μια νέα διεκδικητική, λογική, αλλά όχι μοιρολατρική, στρατηγική τονίζει ο επίτιμος Πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Βάσος Λυσσαρίδης Λ άθη, τόσο όσον αφορά τη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού όσο και όσον αφορά τη μορφή λύσης του προβλήματος, αλλά και η έλλειψη μιας πραγματικά διεκδικητικής στρατηγικής, οδήγησαν στο σημερινό ανησυχητικό τέλμα το εθνικό πρόβλημα, που, συνεπικουρούντων, αφενός, της οικονομικής κρίσης και, αφετέρου, των μεθοδεύσεων του διεθνούς παράγοντα, όπως αποτυπώνονται στο περιβόητο έγγραφο Ντάουνερ, προοιωνίζονται επικίνδυνες εξελίξεις στο εθνικό θέμα, εάν δεν αποφασιστεί μια νέα στρατηγική επαναπρόταξης του Κυπριακού ως προβλήματος εισβολής και κατοχής και όχι ως διακοινοτικής διαφοράς, επισημαίνει ο Βάσος Λυσσαρίδης. Στο ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ πλαίσιο αυτό, ο Επίτιμος Πρόεδρος της papadopoulosm @simerini.com ΕΔΕΚ υποδεικνύει πως η ε/κ πλευρά θα πρέπει να επιδιώξει τη σύγκληση διεθνούς διάσκεψης, με τη σωστή συμμετοχή χωρών που μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο και με μόνο θέμα την εξωτερική πτυχή του Κυπριακού. Θεωρεί, παράλληλα, ορθές τις πρόσφατες αλλαγές όσον αφορά τη λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου, όπως επίσης τον διορισμό διαπραγματευτή στις συνομιλίες, εξηγώντας ότι δεν μπορεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «δηλαδή ο Πρόεδρος όλων των Κυπρίων», να είναι ο εκπρόσωπος της ε/κ κοινότητας στις διαπραγματεύσεις. Έχετε μιαν αγωνιστική παρουσία στη δημόσια ζωή και στους εθνικούς αγώνες αυτού του τόπου για πάνω από εξήντα χρόνια. Πώς φτάσαμε στο σημείο της σημερινής κατάρρευσης, τόσο στο Κυπριακό όσο και στην οικονομία και στους θεσμούς; Λάθη, παραλείψεις, διαφθορά, απουσία του λαού, η οποία σε πολλές περιπτώσεις γινόταν συνειδητά, επέτρεψαν να φτάσουμε στα σημερινά άθλια αποτελέσματα, γιατί νομίζω πως χωρίς δυσκολία μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι ίσως διανύουμε τη χειρότερη περίοδο της κυπριακής ιστορίας από την εποχή της έναρξης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Πάντα υπήρχαν κίνδυνοι. Η συμφωνία Ζυρίχης - Λονδίνου ενείχε τη φυλετική διάκριση, τον διαχωρισμό με τα βέτο, ενείχε τον κίνδυνο, με άλλα λόγια, της ανωμαλίας. Όχι, όμως, τον κίνδυνο της πλήρους εξαφάνισης του κυπριακού Ελληνισμού. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος θα ήταν η διχοτόμηση, αν και εφόσον την ευνοούσε η Τουρκία. Η Τουρκία, όμως, δεν την ευνοεί. Σήμερα ο άμεσος κίνδυνος είναι η αλεξανδρεττοποίηση της Κύπρου, το έχω πει πολλές φορές. Δηλαδή, με τον εποικισμό, να έχουμε τουρκική πλειοψηφία στην Κύπρο και η Τουρκία να μετατραπεί σε προασπιστή της αυτοδιάθεσης του κυπριακού λαού. Τότε θα ανακαλύψουν ότι ένας είναι ο κυπριακός λαός, και θα πρέπει να αποφασίσει κατά πλειοψηφίαν... Έγιναν τεράστια λάθη, και δεν μπορώ να πω, δυστυχώς, ότι βλέπω σημεία αναστροφής. Χωρίς αναστροφή της πορείας των πραγμάτων, τα λάθη θα εδραιωθούν Διέξοδος, μια νέα διεκδικητική στρατηγική Πώς μπορούμε, λοιπόν, να αναστρέψουμε Έπρεπε να επιστρέψουμε το έγγραφο Ντάουνερ αυτήν την πορεία; Τι μπορούμε να κάνουμε - δεδομένης και της οικονομικής κρίσης, η οποία επιβάρυνε την κατάσταση, διότι μια χώρα γονατισμένη οικονομικά και στηριζόμενη σε δανειστές οι οποίοι έχουν αλλότριους σκοπούς, ασφαλώς είναι με μειωμένες αντιστάσεις Νομίζω πως υπάρχουν διέξοδοι: Μια νέα διεκδικητική, λογική, αλλά όχι μοιρολατρική, στρατηγική. Πρώτον, όσον αφορά τη διαδικασία. Λανθασμένα αρχίσαμε μια διαδικασία διακοινοτικού διαλόγου, ενώ όλοι έλεγαν ότι το Κυπριακό είναι θέμα εισβολής και κατοχής, και προβάλαμε το θέμα ως διακοινοτική διαμάχη. Ο Μακάριος διέγνωσε το σφάλμα, το οποίο διέπραξε καλόπιστα, λέγοντας ότι, με τον διακοινοτικό διάλογο, ή θα βρω λύση, αν πράγματι υπάρχει διάθεση από την πλευρά της Τουρκίας, ή θα δημιουργήσω προϋποθέσεις για να εκθέσω την τουρκική αδιαλλαξία και να πετύχω συμμαχίες που θα με βοηθήσουν στον περαιτέρω αγώνα. Όταν είδε ότι ούτε το ένα ούτε το άλλο έγινε, έκανε την περίφημη ομιλία στην Πλατεία Ελευθερίας, με την οποία κήρυξε το τέρμα του διαλόγου και τον μακροχρόνιο αγώνα. Οι επίγονοι, δεν ακολούθησαν. Τώρα είναι η ώρα να ξαναθυμηθούμε. Αλλά όχι να θυμόμαστε αυτά που έκανε ο Μακάριος αρχικά, για να δικαιολογούμε λάθη που δεν σχετίζονται πια με την αρχική τοποθέτηση. Αυτό που πρέπει να λάβουμε κυρίως υπόψη από την πολιτική του Μακαρίου, είναι η τελική τοποθέτηση, ότι, δηλαδή, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε Άρα, θεωρείτε αδιέξοδη, ενδεχομένως και επικίνδυνη την επανέναρξη των συνομιλιών μέσα στο προδιαγραφόμενο πλαίσιο; Εάν προδιαγραφόμενο πλαίσιο είναι η κωδικοποίηση του Αλεξάντερ Ντάουνερ, τότε είμαστε σε χειρότερη μοίρα και από το σχέδιο Ανάν. Πώς δεχθήκαμε να παραλάβουμε αυτό το έγγραφο; Θα έπρεπε να επιστραφεί μετά πολλών επαίνων στον συντάκτη του. Ποιος έδωσε δικαίωμα στον κ. Ντάουνερ να πει ποιες είναι οι συγκλίσεις; Με αυτόν τον τρόπο θα θεωρηθούν ως κεκτημένο της τουρκικής πλευράς όλες οι μονόπλευρες παραχωρήσεις που έχουμε κάνει -κακώς φυσικά- στην προσπάθεια να εξευρεθεί λύση. Είχατε πει παλαιότερα σε μια συνέντευξή σας ότι, στην πολιτική, ευκαιρίες προσφέρουν συγκεκριμένες στρατηγικές στιγμές. Φρονείτε ότι τώρα βρισκόμαστε ενώπιον μιας τέτοιας στρατηγικής στιγμής; Ναι. Διότι η επώδυνη στιγμή σε οδηγεί στον γιατρό. Και ο λαός αισθάνεται πόνο, αντιλαμβάνεται τα αδιέξοδα, και τα οικονομικά, τα οποία συνδέονται με τα πολιτικά, και αναζητεί διεξόδους. Και παρά την προσπάθεια, όπως είπα, να ισοπεδώσουν όλες τις πολιτικές ηγεσίες, νομίζω ότι μπορούμε να βρούμε τον δρόμο για να κινητοποιήσουμε τον λαό προς την ορθή κατεύθυνση. με αυτήν τη στρατηγική. Εισήγησή μου, αλλά και του κόμματός μου φυσικά, είναι ότι εμείς οι ίδιοι πρέπει να ζητήσουμε διεθνή διάσκεψη, με τη σωστή συμμετοχή χωρών που μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο και με μόνο θέμα την εξωτερική πτυχή του Κυπριακού: την κατοχή, τον εποικισμό, τις εγγυήσεις, οι οποίες αποτελούν κατάλοιπο αποικιοκρατίας, και φυσικά με στόχο μια λύση η οποία να είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Άρα, το πρώτο είναι η διαδικασία. Το δεύτερο, είναι η μορφή της λύσης. Όλοι λένε, και συμφωνούν, ότι η βάση της λύσης είναι το κοινό ανακοινωθέν του Εθνικού Συμβουλίου του Σεπτέμβρη του 2009. Να μου επιτραπεί να πω πως αυτό αποτελεί εξαπάτηση του λαού. Συμπίπτει η ακολουθούμενη πολιτική τώρα και η πολιτική που ακολουθείτο με τις πρόνοιες της ομόφωνης απόφασης του Ε.Σ., που μιλούσε για ενότητα χώρου, κράτους, οικονομίας, θεσμών, κατάργηση όλων των αποικιακών εγγυήσεων, αποχώρηση στρατευμάτων και κάθε ξένης στρατιωτικής παρουσίας, διασφάλιση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολιτικών ελευθεριών ισοτίμως και ομοτίμως για όλον τον πληθυσμό; Μπορεί να υπάρξει άνθρωπος που να υπερασπισθεί ότι η ακολουθηθείσα και η ακολουθούμενη πολιτική συμπίπτουν; Λένε ότι μιλήσαμε για λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Ακριβώς είναι εκεί που φαίνεται ότι την πάτησαν - στην προσπάθεια να εισαγάγουν έναν όρο. Εμείς πάντοτε λέγαμε ότι δεν είμαστε όμηροι όρων, αλλά δώστε μας το περιεχόμενο. Αν θέλετε ονομάστε την και συνομοσπονδία, εάν είναι μια πραγματικά καλή λύση, θα τη δεχθώ. Οπότε, στην προσπάθεια να βάλουν τη διζωνική στο παιγνίδι, δέχτηκαν να ορίσουν όλα αυτά τα πράγματα. Είναι καιρός, ωστόσο, να σκεφθούμε και τη λαϊκή κυριαρχία, η οποία πρέπει να είναι το θεμέλιο των στοχεύσεών μας. Προχωρούμε ερήμην λαού, και ο λαός αλλά και οι ίδιες οι ηγεσίες βρίσκονται, από τη μια μέρα στην άλλη, προ τετελεσμένων γεγονότων. Επιχειρείται μια προσπάθεια αποπροσανατολισμού του λαού: Λένε ότι η (οι) πολιτική(οί) είναι βρόμικη (οι), και με ήτα και με όμικρον ιώτα. Υπάρχουν, ναι, βρόμικοι πολιτικοί. Αλλά, ερωτώ, χωρίς πολιτική υπάρχει δημοκρατία, χωρίς κόμματα υπάρχει δημοκρατία; Και είναι συνυπεύθυνη η ΕΔΕΚ για τις ατασθαλίες άλλων; Είμαστε υπεύθυνοι για τα δικά μας σφάλματα και, αν πρέπει να λογοδοτήσουμε, να λογοδοτήσουμε γι αυτά. Αλλά δεν μπορούμε να μοιραζόμαστε ευθύνη με κάποιους οι οποίοι ενέχονται σε άλλης μορφής σφάλματα. Αυτό δημιουργεί μιαν αποπολιτικοποίηση και αποκοπή του λαού από τα κοινά. Και είναι αυτό το οποίο επιδιώκει η οικονομική ελίτ, η οποία μας κυβερνά, που προσπαθεί να κάνει τις κυβερνήσεις υποχείρια του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Είμαστε, όπως έχω πει, σε περίοδο χρηματοκρατίας, που ακολουθεί την περίοδο της αποικιοκρατίας. Ορθές οι αλλαγές για το Ε.Σ. Ήσαστε από την πρώτη στιγμή μέλος του Εθνικού Συμβουλίου. Πώς κρίνετε τις αλλαγές που αποφασίστηκαν για την αναβάθμιση της λειτουργίας του; Φρονείτε πως κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση; Οι αποφάσεις είναι ορθές. Το ζήτημα είναι η υλοποίηση αυτών. Άλλωστε τη δημιουργία, και την πρόταση για δημιουργία, ομάδων εργασίας την είχαμε κάνει ως ΕΔΕΚ προ πολλού. Δεν έχουμε καμία ένσταση για τη δημιουργία ad hoc επιτροπών και ομάδων εργασίας για το Ε.Σ. Αρκεί, βεβαίως, να εργαστούν προς την ορθή κατεύθυνση. Και στο σημείο αυτό, θα ήθελα να κάνω μια παρατήρηση: Δεν μπορεί αυτές οι ομάδες να υποκαταστήσουν την πολιτική ηγεσία. Γιατί υπάρχει και αυτή η εντύπωση: Ότι, δηλαδή, θα βάλουμε τους εμπειρογνώμονες να λύσουν το Κυπριακό. Όμως, το Κυπριακό δεν είναι θέμα νομικών σημείων, είναι κατ εξοχήν πολιτικό θέμα, ίσως το πιο πολιτικό πρόβλημα που υπάρχει αυτήν τη στιγμή στο διεθνές προσκήνιο. Επομένως, οι αποφάσεις είναι πολιτικές. Οι εμπειρογνώμονες σε βοηθούν να λάβεις τις ορθές αποφάσεις. Παραδείγματος χάριν, πού πάει η αραβική άνοιξη, πώς συνδέεται με το Κυπριακό, πού πάνε οι κινητοποιήσεις στην Τουρκία, πώς συνδέονται με το πρόβλημά μας; Πού πάει η νέα στροφή της αμερικανικής πολιτικής προς τους Κούρδους, τους οποίους βλέπει με συμμαχικό φακό; Πώς αξιοποιούνται, άρα, αυτά τα φαινόμενα; Πώς αξιοποιείται το γεγονός ότι οι επιθέσεις ενάντια στην Ελλάδα και στην Κύπρο από τη χρηματοπιστωτική ελίτ επεκτείνονται και στη νότια Ευρώπη; Τι είδους συμμαχίες μπορούμε να δημιουργήσουμε, για να αποφύγουμε αυτά που δεν αποφύγαμε; Επομένως, είναι χρήσιμο να έχεις εμπειρογνώμονες, οι οποίοι να μελετούν σε βάθος όλα αυτά τα ζητήματα και να δίνουν συμβουλές. Αλλά δεν θα υποκαταστήσουμε σ αυτήν τη διαδικασία, την πολιτική ευθύνη.

12-CMYK-13-SPOT.qxp 7/20/13 3:03 PM Page 13 ΚΥΡΙΑΚΗ 21 IOYΛIOY 2013 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 13 Διαφορετική η αμερικανική πολιτική από τη βρετανική Πώς αποτιμάτε το αυξανόμενο ενδιαφέρον για το Κυπριακό από πλευράς ΗΠΑ; Είχαμε το τελευταίο διάστημα τις δηλώσεις Κέρι, την επίσκεψη Ρούμπιν στη Λευκωσία, τις συνεχείς επαφές Κένινγκ με την πολιτική ηγεσία, τις δηλώσεις Ομπάμα μόλις προχθές. Διαβλέπετε, ενδεχομένως, μιαν αλλαγή στη στάση της Ουάσιγκτον στο Κυπριακό, αλλά και έναντι της Τουρκίας, το τελευταίο διάστημα; Οσμή πετρελαίου Στην περίπτωσή μας και φυσικού αερίου. Ας μην ξεχνάμε ότι όλα στηρίζονται πάνω στο πετρέλαιο. Και αν η Τρόικα έκανε αυτήν την απαράδεκτη ενέργεια του κουρέματος στην Κύπρο, την έκανε με την ελπίδα ότι θα μπορέσει να ελέγχει τους νεοευρεθέντες πλουτοπαραγωγικούς πόρους της Κύπρου. Ελπίζω να μην υποστούμε τόσο σοβαρά τραύματα, ώστε να απολέσουμε την κυριαρχία επί των εθνικών πόρων. Πάντα έλεγα ότι υπήρχε μια διαφορά μεταξύ της αμερικανικής και της αγγλικής πολιτικής. Η αμερικανική πολιτική, παρ όλον ότι διαφωνώ με όλες τις επεμβάσεις που έχουν κάνει οι ΗΠΑ υπό το δόγμα Μπους του πρεσβυτέρου, ότι πρέπει να είναι, τρόπον τινά, το λυκόσκυλο που οφείλει να επιστατεί σε ολόκληρο τον κόσμο -ποιος τους διόρισε άλλωστε-, είναι ευρύτερη σε σχέση με αυτήν της Μεγ. Βρετανίας. Είναι χρήσιμο να αντιληφθούμε ότι οιαδήποτε λύση του Κυπριακού δεν συγκρούεται με τα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Ούτε η Ένωση, λ.χ., ούτε η διπλή ένωση, εάν τη δεχθούν, βεβαίως, οι ενδιαφερόμενοι. Γιατί, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ειδικά συμφέροντα. Επομένως, εάν τυχόν δεν θέλουν να αλλάξουν τις σχέσεις της με την περιοχή, έστω κι αν έχουν με την Τουρκία μια πιο αναβαθμισμένη σχέση σε σχέση με την Ελλάδα και την Κύπρο, παραμένει αυτό το στοιχείο που προανέφερα, της μη ύπαρξης, δηλαδή, ειδικών αμερικανικών συμφερόντων, σε αντίθεση με τα βρετανικά, που είναι ειδικού ενδιαφέροντος. Η οποία Μεγ. Βρετανία θέλει ανωμαλία στην Κύπρο μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ώστε, δι αυτής, να μπορεί να δικαιολογεί την κυρίαρχη πολιτικοστρατιωτική παρουσία της. Άρα, πάντα πίστευα και πιστεύω ότι υπάρχουν δυνατότητες διαφοροποίησης της αμερικανικής πολιτικής, χωρίς, βεβαίως, να τρέφουμε αυταπάτες. Διότι είδαμε τι έκαναν στη Γιουγκοσλαβία, το Αφγανιστάν και αλλού. Να αξιοποιήσουμε τη σύμπτωση συμφερόντων Η ανακάλυψη των υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ αναβάθμισε τη στρατηγική αλλά και την ενεργειακή σημασία της Κύπρου. Πώς αντικρίζετε τη σημερινή στρατηγική σύγκλιση με το Ισραήλ, λόγω των κοινών ενεργειακών συμφερόντων; Το αποδιδόμενον εις τον Λυσσαρίδη, αλλά το ουσιαστικό περιεχόμενο του οποίου, φυσικά, ανήκει στον Θουκυδίδη, τον οποίο ταπεινά εισήγαγα στην πολιτική, δηλαδή τα εμπλεκόμενα συμφέροντα, έχει την ισχύ του εδώ. Αν υπάρχει κάποια σύμπτωση συμφερόντων, η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί για την ασφάλεια των γεωτρήσεων, ή για οτιδήποτε άλλο, καλώς. Αλλά, να μην ξεχνάμε ότι τα εμπλεκόμενα συμφέροντα διαρκώς αλλάζουν. Θα ήταν σφάλμα να μην αξιοποιηθούν, αλλά θα ήταν επίσης σφάλμα, και ίσως μεγαλύτερο, αυτό να οδηγήσει σε παραμέληση των σχέσεών μας με την περιοχή, με τους Άραβες, ή σε σχέση με θέματα αρχών, όπως το Παλαιστινιακό, διότι τότε θα βρούμε έναν ολόκληρο κόσμο που θα είναι έτοιμος να αναγνωρίσει χωριστά κρατίδια κ.τ.λ. Άρα, η αξιοποίηση των εμπλεκομένων συμφερόντων είναι ορθή τακτική, αλλά με μέτρο, με σωφροσύνη, και χωρίς διαφοροποίηση των παραδοσιακών σχέσεών μας με άλλες χώρες της περιοχής. Και δεν θα πρέπει να αγνοούμε και τον ρωσικό παράγοντα, και τη σημασία της στρατηγικής σχέσης με τη Μόσχα. Ήταν λάθος, κατά τη γνώμη μου, το ότι δεν στραφήκαμε προς τη Ρωσία, επιχειρώντας να εμπλέξουμε την εξυπηρέτηση των ρωσικών συμφερόντων με τα δικά μας. Θα έπρεπε να καταστήσουμε σαφές πως είμαστε πρόθυμοι να εμπλακούμε μαζί σας και οικονομικά, αλλά και για όσον αφορά την επιθυμία σας να έχετε μια μόνιμη και ασφαλή παρουσία στη Μεσόγειο. Δεν το πράξαμε. Εθνική κυριαρχία επί των φυσικών πόρων Πόσο ανησυχητικές είναι οι επαναλαμβανόμενες δηλώσεις αξιωματούχων της διεθνούς κοινότητας, της Ε.Ε. συμπεριλαμβανομένης, που επιχειρούν να διασυνδέσουν τις διεργασίες επανεκκίνησης του Κυπριακού με το φυσικό αέριο και την οικονομική κρίση; Είναι διασυνδεδεμένα, και θέλω να είναι συνδεδεμένα, αλλά με την κυριαρχία τη δική μας και όχι την κυριαρχία ξένων. Δηλαδή, το γεγονός ότι βρήκαμε το Φ.Α., αντί να λειτουργεί εις βάρος μας, όπως γίνεται τώρα -διότι, λόγω του Φ.Α., η Τρόικα μας επέβαλε αυτά που μας επέβαλε- να λειτουργήσει υπέρ μας, πείθοντας ή αναγκάζοντας τον διεθνή παράγοντα να αντιληφθεί, ότι δεν πρόκειται να μας επηρεάσει η απόπειρα αποδέσμευσης της κυπριακής κυριαρχίας επί των φυσικών πόρων της Κύπρου. Θέλουμε συνεργάτες, θέλουμε εταίρους, οπωσδήποτε. Θέλουμε όσο γίνεται περισσότερες συμμαχίες και την εμπλοκή όσο γίνεται περισσότερων εταιρειών, από μεγάλες αλλά και μικρές χώρες, στη συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, διότι μόνοι μας δεν μπορούμε να το κάνουμε. Έτσι δημιουργούνται καλύτερες συνθήκες ασφάλειας, εάν έχεις ένα ευρύ πλέγμα συνεργασίας στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Λέω, λοιπόν, να μη διστάσουμε, όταν τελειώσουν οι επιβεβαιωτικές έρευνες, να αξιοποιήσουμε ακόμα και προκαταβολικά την ύπαρξη των υδρογονανθράκων, για να ξεπληρώσουμε τα δυσχερή δάνεια που έχουμε αναλάβει, προκειμένου να διασφαλίσουμε την εθνική μας ανεξαρτησία. Άρα επανερχόμαστε στην ευνοϊκή στρατηγική στιγμή που είχατε επισημάνει προηγουμένως Ασφαλώς Κακώς ο Πρόεδρος μετετράπη σε συνομιλητή Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με τον διορισμό διαπραγματευτή, επανέφερε ένα μοντέλο διαχείρισης της διαπραγματευτικής διαδικασίας, που δεν αποδείχθηκε ιδιαίτερα επιτυχημένο κατά το παρελθόν. Ποια είναι η δική σας η άποψη; Κακώς ο Πρόεδρος μετετράπη σε συνομιλητή - επί εποχής Βασιλείου, αν θυμάμαι καλά. Ο Πρόεδρος είναι Πρόεδρος όλων των Κυπρίων, γι αυτό κι εγώ διαφώνησα και με τις συμφωνίες κορυφής, διότι δεν μπορεί ο Πρόεδρος να υπογράφει συμφωνίες κορυφής με έναν πολίτη. Μπορεί να τον λάβει υπόψη, γιατί είναι σημαντικός και ηγείται μιας κοινότητας, αυτό ναι, αλλά, όταν είσαι Πρόεδρος όλων, πώς μπορείς να πηγαίνεις στις συνομιλίες και να αντιπροσωπεύεις την ε/κ κοινότητα, και μετά να φεύγεις από τις συνομιλίες και να είσαι πάλι Πρόεδρος ολοκλήρου της Κύπρου; Άρα, ήταν λάθος, και είναι ορθό το γεγονός ότι επανερχόμαστε σε διαπραγματευτή. Μάλιστα, εγώ προτείνω να αναδείξουμε και άλλα στοιχεία που να τεκμαίρουν ότι ο Πρόεδρος είναι υπεράνω των κοινοτικών εντάξεων. Απουσιάσαμε από τις ζυμώσεις στην περιοχή μας Κάνατε αναφορά στην εμπλοκή της Ρωσίας, καθώς και στη σημασία της στρατηγικής σχέσης με τη Μόσχα, και θέλω να σας ρωτήσω το εξής: Διαφαίνεται ότι η ηγεμονική στρατηγική της Τουρκίας στην περιοχή, που βασίζεται στο δόγμα Νταβούτογλου περί μηδενικού κόστους, καταρρέει, λόγω της αποτυχίας σύζευξης ετερόκλητων και συγκρουόμενων στρατηγικών συμφερόντων στην περιοχή μας. Εμείς, πώς μπορούμε, κατά τη γνώμη σας, να κάνουμε αυτήν τη σύζευξη; Απουσιάσαμε ολωσδιόλου από τις ζυμώσεις της Μέσης Ανατολής. Είναι η περιοχή μας, είμαστε η δύναμη την οποία εμπιστεύονται περισσότερο όλοι. Και μας εμπιστεύονται, γιατί είμαστε μικρή δύναμη Θεωρείτε, δηλαδή, ότι η αδυναμία μας αυτή μετατρέπεται σε δύναμη... Ασφαλώς Το πρόβλημα είναι ότι δεν ενεπλάκημεν επαρκώς. Σύμφωνα με το δόγμα Νταβούτογλου, οι μουσουλμανικές κοινότητες του πρώην αυτοκρατορικού οθωμανικού χώρου, πρέπει να τεθούν υπό την υψηλή προστασία της Τουρκίας, η οποία θα μετατραπεί σε ένα είδος κηδεμόνα. Αυτή η προσέγγιση, ωστόσο, έφερε την Τουρκία σε σύγκρουση με την Αίγυπτο, καθώς, ενώ αρχικά οι Άραβες έκαναν διαδηλώσεις με τις φωτογραφίες του Ερντογάν, αντιλήφθηκαν ότι εδώ πρόκειται περί επαναφοράς νεο-αυτοκρατορικών σχέσεων και επομένως υποχώρησε. Και στη Λιβύη, επίσης, έσπευσε ποικιλοτρόπως η Τουρκία, και με προσφορά ιατρικής βοήθειας και άλλως πως. Εμείς, όμως, τι κάναμε; Πώς ενεπλάκημεν - με προσοχή, εννοείται- διότι δεν γνωρίζουμε την έκβαση της αραβικής άνοιξης ακόμα. Γιατί η εξέγερση στις χώρες του αραβικού κόσμου δεν έχει ακόμη τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Ωστόσο, η αραβική άνοιξη πρόσφερε ένα μάθημα: Έμαθαν οι αραβικοί λαοί, ότι με κινητοποιήσεις μπορούν να μετατρέψουν καταστάσεις. Αυτό το μάθημα δεν ξεχνιέται. Άρα, εμείς πρέπει να δούμε με ποιον τρόπο εμπλεκόμεθα με εκείνες τις δυνάμεις του αραβικού κόσμου, και όχι μόνον, οι οποίες είναι δυνάμεις πράγματι δημοκρατικές, και μπορούμε να συνεργαστούμε.

14-CMYK-15-CMYK 7/20/13 3:05 PM Page 14 ΚΥΡΙΑΚΗ 21 IOYΛIOY 2013 14 ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η Ελλάδα είναι παντού και παντελώς πολιτικά απούσα ως κράτος και ως πολιτεία Διλήμματα εξωτερικής πολιτικής Παρά τους περιορισμούς που επιβάλλει η Δανειακή Σύμβαση, η Τρόικα, το Μνημόνιο, η συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη ή ακόμα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε ζητήματα εθνικής κυριαρχίας, επιβάλλεται να παραμείνουμε όρθιοι... Ε ίναι ολοφάνερο πως η Ελλάδα του Μνημονίου και της Τρόικας είναι ως κρατική υπόσταση και οντότητα σε πολλά επίπεδα αποδυναμωμένη και αδύναμη να πάρει αποφάσεις ή να χαράξει πολιτικές αυτοδύναμα και αυτόνομα στον βαθμό που έχει αυτήν τη δυνατότητα από τη φύση και τη δομή του κάθε κυρίαρχου κράτους στον κόσμο. Παρά τους περιορισμούς που επιβάλλει η Δανειακή Σύμβαση, η Τρόικα, το Μνημόνιο, η συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη ή ακόμα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε ζητήματα εθνικής κυριαρχίας ΤΟΥ και εθνικής ανεξαρτησίας, στον σχεδια- ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗ* σμό και στη λήψη αποφάσεων και στρατηγικών επιλογών, δηλαδή στο εθνικό συμφέρον της χώρας, εν τούτοις, παρά ταύτα, επιβάλλεται να παραμείνουμε όρθιοι, να έχουμε δηλαδή ως κράτος διεθνείς σχέσεις, στρατηγική και εξωτερική πολιτική. Η οικονομική αδυναμία της χώρας δεν επιτρέπεται να αφήσει το κράτος ως επικράτεια και κρατική οντότητα ανυπεράσπιστο στα θέματα άμυνας και ασφάλειας και ανήμπορο ΓΙΑΤΙ αποφάσισε η ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας να αποδεχτεί την πρόσκληση του κυρίου Νταβούτογλου τη 19η Ιουλίου και 20ή Ιουλίου; ή αποδυναμωμένο στην εξωτερική πολιτική, δηλαδή στην προβολή του εθνικού συμφέροντος της χώρας στον κόσμο. Αντιθέτως, μάλιστα, αυτή ειδικά την περίοδο της οικονομικής αποδυνάμωσης της χώρας θα έπρεπε η εξωτερική πολιτική ως διεθνείς σχέσεις προβολής συμφερόντων, όπως έγινε εσχάτως με επιτυχία από τον πρωθυπουργό στο Πεκίνο, στο πλαίσιο μιας οργανωμένης στρατηγικής εθνικών συμφερόντων και οικονομικής διπλωματίας, αλλά και ταυτόχρονα πολιτιστικής διπλωματίας σε Δύση και Ανατολή, θα έπρεπε να είναι η εθνική στρατηγική της χώρας με στόχο το πρόταγμα της ανάπτυξης, της αποκατάστασης της αξιοπιστίας και της εμπέδωσης της εικόνας της χώρας ως ιστορικού έθνους με μακραίωνο οικουμενικό πολιτισμό. Η αποδοχή της πρόσκλησης Νταβούτογλου ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ που είμαστε απόντες, χωρίς σχεδιασμό και στρατηγική για την παρουσία μας στον κόσμο, αποφάσισε η ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών να αποδεχτεί την πρόσκληση του κυρίου Νταβούτογλου τη 19η Ιουλίου. Οι Τούρκοι σε κάθε τους κίνηση προς εμάς -και όχι μόνο- φροντίζουν να εξυπηρετούν συμβολισμούς που σημειολογικά παραπέμπουν σε στιγμές υπεροχής, κατάκτησης, νίκης. Αυτό αφορά εν προκειμένω και στο τραγικά ύποπτο διήμερο της 19ης - 20ής Ιουλίου, ημέρα της εισβολής των ορδών του Αττίλα στην Κύπρο. Διερωτάται κανείς γιατί αυτή η Πρέπει, παράλληλα, να ομολογήσουμε με θλίψη πως, παρά τις συγκεκριμένες επιτυχείς επιλογές του ίδιου του Πρωθυπουργού, η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας την τελευταία διετία είναι χαμένη στην παρακμή και στη μιζέρια μιας φοβισμένης καθημερινότητας, μιας διπλωματικής και εξωτερικής σπουδή της συνάντησης με τον κύριο Νταβούτογλου τούτες τις ημέρες του Ιουλίου που παραπέμπουν στην τραγωδία της Κύπρου. Τι επιδιώκει ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών να αποκομίσει από αυτή την επίσκεψη; Ποιος είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός της χώρας για τα Ελληνοτουρκικά, το Κυπριακό, το Αιγαίο, την πορεία της Τουρκίας στην Ευρώπη, ποια είναι η πολιτική της Ελλάδος έναντι των θεμάτων της περίφημης ΑΟΖ και του ενεργειακού τριγώνου Αθηνών, Λευκωσίας, Τελ Αβίβ. Αν δεν έχουμε σχεδιασμό πολιτικής και δεν ξέρουμε τι θέλουμε και κυρίως δεν έχουμε πολιτικής ανυπαρξίας. Η νοτιοανατολική λεκάνη της Μεσογείου και η Μέση Ανατολή διέρχονται μια φάση, την τελευταία διετία, πολιτικών δονήσεων που ανατρέπουν την πολιτική γεωγραφία της περιοχής, τα Βαλκάνια περνούν σε μια περίοδο εσωτερικής αποτελμάτωσης και αποφασίσει ποια θα είναι η στάση μας στα ζητήματα που άπτονται του περιεχομένου των διαπραγματεύσεων, αν δεν έχουμε αποφασίσει την εξωτερική μας πολιτική σε τακτικό και πολιτικό επίπεδο, πού και πώς οριοθετούμε το εθνικό συμφέρον της χώρας, τότε μεταβαίνουμε στην Άγκυρα απλά για εθιμοτυπικούς λόγους, διερευνητικούς, και ανταλλαγής απόψεων σε μια εξαιρετικά ατυχή χρονική επιλογή. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είχε οργανωθεί και πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο, αφού θα είχαν προηγηθεί και άλλες συναντήσεις κατωτέρων κλιμακίων στο πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο. δημοκρατικών αδιεξόδων των μετακομμουνιστικών καθεστώτων τους, ο κόσμος αλλάζει με ασύγκριτες ταχύτητες, η Ελλάδα βράζει καθεύδουσα στο αθηναϊκό ζουμί της, είναι δηλαδή παντού και παντελώς πολιτικά, ακόμη και πολιτιστικά, απούσα ως κράτος και ως πολιτεία. Σχεδιασμοί κατευνασμού ΘΑ λέγαμε, κοιτάζοντας το παρελθόν αντίστοιχων πρωτοβουλιών και συναντήσεων, πως η ελληνική εξωτερική πολιτική -από τη δεκαετία του 50, ακόμη και όταν η Ελλάδα ήταν ισχυρότερη της Τουρκίας, ακόμη και όταν η Τουρκία κατέρρεε ή βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης, όπως συνέβαινε στα τέλη της δεκαετίας του 70, στα τέλη της δεκαετίας του 80, στις αρχές του 2000, όπου η Ελλάδα δεν μπόρεσε να επιβάλει το δίκαιό της, δηλαδή το διεθνές δίκαιο- δεν κατάφερε να διατηρήσει την Κύπρο όρθια και ελεύθερη και το Αιγαίο απρόσβλητο. Σήμερα ακολουθούν μια πολιτική κατευνασμού έναντι της Τουρκίας, η οποία θα μπορούσε να είναι πολιτικά ορθή, αν ήταν ενταγμένη σε ένα σχεδιασμό και σε ένα στρατηγικό πλαίσιο που αφορούσε τη συνολική πολιτική της χώρας έναντι της γείτονος σε όλα τα επίπεδα. Έχουμε σοβαρές επιφυλάξεις αν ένας τέτοιος στρατηγικός σχεδιασμός, που δεν υπήρξε μέχρι τώρα τις τελευταίες δεκαετίες, εκπονήθηκε από τον νέο Υπουργό Εξωτερικών και το Επιτελείο του. Εκείνο που πρέπει να έχει κανείς υπόψη του τούτες τις ώρες της κρίσης και της αποδυνάμωσης ή της συρρίκνωσης της επιρροής μας, είναι πως η Τουρκία αλλάζει ραγδαία και δομικά, η ηγεσία του Ερντογάν και της ομάδας των ισλαμοδημοκρατών, όπως αποκαλούνται, δέχεται εσωτερικά πλήγματα, αποσταθεροποιήσεις, ενώ η εικόνα της Τουρκίας στην Ουάσιγκτον και στη Δύση είναι η χειρότερη των τελευταίων δεκαετιών. Η ευρωπαϊκή της πορεία έχει διακοπεί στο Βερολίνο και στο Παρίσι ούτως ή άλλως, η θέση της στη Μέση Ανατολή εξαιτίας της συριακής κρίσης επίσης αποδυναμώνεται, ενώ το εβραϊκό λόμπι στην Ουάσιγκτον, και όχι μόνο, πλήττει την Τουρκία πανταχόθεν. Δεν θα ήταν καθόλου σοφό η Ελλάδα ετούτες τις ώρες, χωρίς κανένα κέρδος και χωρίς κανένα αντάλλαγμα, να προσφέρει στην Τουρκία φιλοφρονητικά στήριγμα φιλίας και συνεργασίας, ιδιαίτερα τις ημέρες και τις ώρες, όπως είπαμε πιο πάνω, της τουρκικής εισβολής στη Μεγαλόνησο. Θα πρέπει να ξέρει η ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών πως, αν δεν έχουμε εμείς μνήμη ικανή να μας θυμίζει τις ώρες της ντροπής και της ταπείνωσης, έχουν οι άλλοι λαοί και έθνη που σέβονται εκείνους, που σέβονται τον εαυτό τους, δηλαδή την παράδοση, την ιστορία και τον πολιτισμό τους. *Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Διευθυντής Κέντρου Ανατολικών Σπουδών

14-CMYK-15-CMYK 7/20/13 3:50 PM Page 15 ΚΥΡΙΑΚΗ 21 IOYΛIOY 2013 ΠΟΛΙΤΙΚΗ 15 Ο κυπριακός Ελληνισμός καταδίκασε τη συνεχιζόμενη κατοχή Τιμές στους πεσόντες της εισβολής Με αφορμή την 39η επέτειο από την τουρκική εισβολή οργανώθηκαν εκδηλώσεις μνήμης για τους πεσόντες και δεήσεις για τους αγνοουμένους ΑΠΟ την επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των πεσόντων αξιωματικών και οπλιτών κατά την τουρκική εισβολή του 1974, που τελέστηκε χθες το πρωί στο στρατιωτικό κοιμητήριο στον Τύμβο Μακεδονίτισσας. Ο κυπριακός Ελληνισμός τίμησε χθες τους πεσόντες της βάρβαρης τουρκικής εισβολής και καταδίκασε τη συνεχιζόμενη κατοχή του ενός τρίτου της Κύπρου, διατρανώνοντας γι άλλη μια φορά την αποφασιστικότητά του να αγωνιστεί για την απελευθέρωση και την επανένωση του νησιού. Με αφορμή την 39η επέτειο από την τουρκική εισβολή οργανώθηκαν εκδηλώσεις μνήμης για τους πεσόντες και δεήσεις για τους αγνοουμένους. Στις 5.30 το πρωί, ώρα που άρχισε η εισβολή του Αττίλα, ήχησαν οι σειρήνες στις ελεύθερες περιοχές. Στις οκτώ το πρωί τελέστηκε στο στρατιωτικό κοιμητήριο στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των πεσόντων αξιωματικών και οπλιτών κατά την τουρκική εισβολή του 1974, στην παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, του Αντιπροέδρου της Βουλής των Ελλήνων Ιωάννη Δριβελέγκα, και πολλών άλλων επισήμων. Στις δέκα, εψάλη από τον ιερό ναό Παναγίας Φανερωμένης, προϊσταμένου του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, στην παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και άλλων επισήμων, παράκληση για την απελευθέρωση της νήσου από τον Τούρκο εισβολέα, την επιστροφή όλων των προσφύγων στις πατρογονικές τους εστίες και τη διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων. Επίσης, τελέστηκε επίσημο μνημόσυνο για όλους όσοι έπεσαν κατά την τουρκική εισβολή. Μήνυμα ενότητας Μήνυμα ενότητας και αισιοδοξίας έστειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, μετά το επίσημο μνημόσυνο για τους αγωνιστές και πεσόντες κατά την εισβολή του Αττίλα το 1974, το οποίο τελέστηκε στον ιερό ναό Παναγίας Φανερωμένης στη Λευκωσία. «Τιμούμε σήμερα όλους όσοι έδωσαν τη ζωή τους ή ακόμα αγνοείται η ζωή τους για να κρατηθεί η πατρίδα μας και η Κυπριακή Δημοκρατία ζωντανή, για να μπορεί να διεκδικήσει την απελευθέρωση», είπε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε ότι «οι μέρες διδάσκουν ότι αυτές οι επέτειοι πρέπει να αξιοποιούνται, ώστε να διασφαλίζεται η μεγίστη δυνατή ενότητα, η οποία είναι το μόνο που μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της αδικίας και της άρσης της κατοχής». Σε παρατήρηση, ότι με ενότητα θα ξεπεραστούν και τα άλλα προβλήματα που σήμερα απασχολούν την Κύπρο, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ότι «βαδίζουμε προς τη σωστή κατεύθυνση, θέλω να το τονίσω, και είμαι βέβαιος ότι μέσα από συγκροτημένες πολιτικές και συνολική δράση, αλλά και τη στήριξη της κοινωνίας των πολιτών θα ξεπεράσουμε τα προβλήματα». Επανατοποθέτηση του Κυπριακού Ο Πρόεδρος της Βουλής Γιαννάκης Ομήρου υπέδειξε ότι η επέτειος της τουρκικής εισβολής προσφέρεται για μια βαθιά ενδοσκόπηση, για να δούμε, 39 χρόνια μετά, πώς φτάσαμε στο πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή. «Είναι η ώρα μιας καινούργιας εθνικής στρατηγικής, μιας ουσιαστικής επανατοποθέτησης του κυπριακού προβλήματος στη βάση της εισβολής και της κατοχής, της απόσυρσης των απαράδεκτων υποχωρήσεων που υπήρξαν τα τελευταία πέντε χρόνια και ενός επαναπροσδιορισμού των στόχων μας μέσα στο νέο διεθνές περιβάλλον, μέσα στο περιβάλλον στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και, βεβαίως, με την έντονη και διεκδικητική αξιοποίηση της συμμετοχής μας στην Ε.Ε.», υπογράμμισε. Η Ελλάδα υποκλίνεται «Η Ελλάδα αποδίδει φόρο τιμής και υποκλίνεται στη μνήμη των Κυπρίων και Ελλαδιτών υπερασπιστών της Κύπρου, που με ηρωισμό και αυτοθυσία αντιμετώπισαν τον εισβολέα το καλοκαίρι του 1974», σημειώνει σε γραπτό μήνυμά του για την συμπλήρωση 39 χρόνων από την τουρκική εισβολή ο Αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης και Υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος.

16-SPOT-17-CMYK.qxp 7/20/13 3:06 PM Page 16 16 ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ιδρύθηκε, τον Σεπτέμβριο του 2011, από 50 επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων και επαγγελμάτων Στα άδυτα της Δεξαμενής Σκέψης Θουκυδίδη Υπαίτιο το κομματικό κατεστημένο, θεωρεί η Δεξαμενή Σκέψης Θουκυδίδη, για τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο τόπος ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΖΑΝΝΕΤΤΟΥ zannetton@sigmalive.com Σ ε μια εποχή που ο Κύπριος πολίτης ζει στο πετσί του τα αποτελέσματα των ερασιτεχνικών χειρισμών, των λανθασμένων αποφάσεων και επιλογών, τόσο αυτών που τον εκπροσωπούν όσο και του ιδίου, έχει καταστεί πλέον αδήριτη ανάγκη η αξιοποίηση εναλλακτικών, αξιόπιστων και πάνω απ όλα σοβαρών προτάσεων προκειμένου να ανατείλει ξανά ο ήλιος. Την ίδια ώρα που το κομματικό κατεστημένο δοκιμάζεται περισσότερο από ποτέ, η Δεξαμενή Σκέψης Θουκυδίδη, η οποία το θεωρεί υπαίτιο για τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο τόπος, επιχειρεί μέσα από τον δημοκρατικό και επιστημονικά τεκμηριωμένο διάλογο να προσφέρει λύσεις και τροφή σκέψης για τα ζωτικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος σήμερα. Τί είναι όμως η δεξαμενή σκέψης; Ποιοι την απαρτίζουν; Ποιο είναι το όραμά της; Απαντούμε στα ερωτήματα έχοντας παρακολουθήσει το πιο πρόσφατο συνέδριό της. Πίσω στον χρόνο Η Δεξαμενή Σκέψης Θουκυδίδη ιδρύθηκε, τον Σεπτέμβριο του 2011, από 50 επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων και επαγγελμάτων. Σήμερα ο αριθμός των μελών φτάνει τα 150. Δεν αποτελεί κλειστό γκρουπ όπως κάποιοι θέλουν να πιστεύουν, αλλά μια ανοικτή ομάδα για κάθε Κύπριο ο οποίος ασπάζεται το όραμα και το καταστατικό και θέλει να προσφέρει στο έργο της, ενώ υπογραμμίζεται ότι πρόκειται για μη κερδοσκοπικό οργανισμό. Σημειώνεται επίσης ότι στη Δεξαμενή δεν γίνονται αποδεκτά μέλη με κομματική ταυτότητα, αφού θέση είναι ότι τα κόμματα είναι η εστία των πλείστων κακών στον τόπο και πως άνθρωποι που ανήκουν σε κόμμα δεν μπορούν να έχουν την ανεξαρτησία της σκέψης. Πρόκειται επίσης για πολυθεματική και παρεμβατική δεξαμενή σκέψης, η οποία ασχολείται με όλα τα ζωτικά ζητήματα της χώρας. Το σκεπτικό ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ πίσω από την ίδρυση, ήταν η απουσία επιστημονικής αντιμετώπισης των ζωτικών προβλημάτων του τόπου, καθώς η ανταλλαγή απόψεων που γίνεται πρωτίστως από τους πολιτικούς, θεωρείται από τα μέλη της ως ερασιτεχνικότατη. Στόχος είναι η εις βάθος ενημέρωση, επιστημονική και στρατηγική ανάλυση διαφόρων θεμάτων, ώστε οι Κύπριοι να μπορούν να αποφασίζουν με τα σωστά κριτήρια την ώρα της κάλπης. Τα μέλη αισιοδοξούν ότι η δεξαμενή θα κερδίσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας ως αξιόπιστη πηγή για στρατηγική ανάλυση όλων των σοβαρών ζητημάτων.

16-SPOT-17-CMYK 7/20/13 3:12 PM Page 17 Η λειτουργία Η ΔΕΞΑΜΕΝΗ συλλέγει και αναλύει τις απόψεις διακεκριμένων επιστημόνων ανά το παγκόσμιο στα πλαίσια του δημοκρατικού διαλόγου. Μέχρι στιγμής έχει τοποθετηθεί επίσημα ουκ ολίγες φορές με συμπεράσματά της για κρίσιμα ζητήματα που ταλανίζουν τη χώρα, συμπεριλαμβανομένου του Κυπριακού, της οικονομίας, της παιδείας, της άμυνας κ.ά. Στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, απηύθυνε μάλιστα πρόσκληση σε όλους τους υποψηφίους οι οποίοι κλήθηκαν να τοποθετηθούν και να απαντήσουν δημόσια για σειρά ερωτημάτων προκειμένου ο πολίτης να έχει την ευκαιρία να τους αξιολογήσει. Δημόσιες συζητήσεις έγιναν και για τα πρόσφατα ζητήματα της οικονομίας, όπου η δεξαμενή, κατόπιν επιστημονικής ανάλυσης, τοποθετήθηκε δημόσια εκφράζοντας προβληματισμούς και ανησυχίες, αλλά προτείνοντας παράλληλα λύσεις. ΠΟΛΙΤΙΚΗ 17 Δραστηριότητες Περίπου μία φορά τον μήνα, η Δεξαμενή διοργανώνει συνέδρια, με θέματα που απασχολούν την κοινή γνώμη. Οι εισηγήσεις των θεμάτων γίνονται από ακαδημαϊκούς και επιστήμονες που εδράζονται στον συγκεκριμένο χώρο, ούτως ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη δυνατή και εμπεριστατωμένη ανάλυσή τους. Τα συμπεράσματα είναι στη διάθεση τόσο του κοινού όσο και της πολιτικής ηγεσίας η οποία μπορεί να τα αξιοποιήσει στην παραγωγή ιδεών και έργου, κάτι που αποτελεί και στόχο της Δεξαμενής. Μέχρι στιγμής, πάντως, τα μέλη εκφράζουν την απογοήτευσή τους για το γεγονός ότι η πολιτική ηγεσία δεν τα έχει αξιοποιήσει. Η εμπειρία Έχοντας βιώσει ένα πρόσφατο συνέδριο της Δεξαμενής, με θέμα «Εισηγήσεις μελών για την επόμενη μέρα», διαπιστώσαμε ακριβώς αυτό που η δεξαμενή διατείνεται. Τον δημοκρατικό και παραγωγικό διάλογο ο οποίος χαρακτηρίζεται από τεκμηριωμένες θέσεις, προβληματισμούς, από επιστήμονες των οποίων αν και οι απόψεις θα έπρεπε να αποτελούν συμβουλή στην ηγεσία του τόπου, εντούτοις πολλές φορές αγνοούνται. Το βάθος των αναλύσεων για τα ζητήματα τα οποία απασχολούν την κυπριακή κοινή γνώμη, δεν μπορούν ΣΤΟΧΟΣ είναι η εις βάθος ενημέρωση, επιστημονική και στρατηγική ανάλυση διαφόρων θεμάτων, ώστε οι Κύπριοι να μπορούν να αποφασίζουν με τα σωστά κριτήρια την ώρα της κάλπης παρά τουλάχιστον να αποτελέσουν τροφή σκέψης και επιμόρφωση για τον πολίτη. Μέσω 15λεπτων παρουσιάσεων, οι εμπειρογνώμονες ομιλητές του συνεδρίου άγγιξαν διαφορετικές πτυχές των σημερινών κρίσιμων ζητημάτων της οικονομίας. Μερικές από τις θεματικές ενότητες ήταν ο προβληματισμός για το μέλλον της Τράπεζας Κύπρου, τα στρατηγικά ζητήματα που αναδύονται λόγω της οικονομικής κρίσης, η διαχείριση του μνημονίου, τα θετικά και τα αρνητικά του, η τυχόν πακετοποίηση της οικονομίας και του Κυπριακού και οι υδρογονάνθρακες.

18-SPOT-19-CMYK.qxp 7/20/13 3:08 PM Page 18 18 ΚΟΙΝΩΝΙΑ Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ της κοινής εξερεύνησης και αξιοποίησης πετρελαίου και φυσικού αερίου διπλασίασε την επιθυμία μας να ενδυναμώσουμε τις σχέσεις Κύπρου-Ισραήλ Ο καθηγητής Nissim Calderon μιλά στη Λευκωσία για την πολιτιστική πορεία της πατρίδας του Ισραήλ, το ταξίδι μιας κουλτούρας Η Γη της Επαγγελίας μέσα από τα μάτια ενός γλύπτη, ενός ποιητή, ενός τραγουδιστή και ενός μυθιστοριογράφου Τ έσσερις σημαντικούς σταθμούς στο μεγάλο ταξίδι της ισραηλινής κουλτούρας μέσα από τα έργα τεσσάρων καλλιτεχνών -ενός γλύπτη, ενός ποιητή, ενός τραγουδιστή και ενός μυθιστοριογράφου- που δημιουργήθηκαν μεταξύ 1938 και 1997, παρουσίασε ο Nissim Calderon, καθηγητής Εβραϊκής Λογοτεχνίας στα Πανεπιστήμια Τελ Αβίβ και Μπεν Γκουριόν, σε διάλεξή του στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου στη Λευκωσία την περασμένη Τετάρτη, ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ 17.7.2013. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Η διάλεξη, που demetrioum@sim δόθηκε στα Αγγλικά, erini.com οργανώθηκε από την πρεσβεία του Ισραήλ στην Κύπρο και το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου στο πλαίσιο της πολιτιστικής τους συνεργασίας, και είχε τίτλο «Η κουλτούρα του Ισραήλ ως αντανάκλαση της περιοχής του και των καταβολών του». Αφορούσε τις δυσκολίες των νέων Εβραίων που συνέρρευσαν από όλη την Ευρώπη και τον κόσμο και δημιούργησαν το κράτος του Ισραήλ στην κοιτίδα του εβραϊκού έθνους, που ήταν για αιώνες μια χαμένη πατρίδα. Ο καθηγητής Calderon γεννήθηκε το 1947 στο Τελ Αβίβ και είναι γιος εβραϊκής οικογένειας ελληνο-βουλγαρικής καταγωγής. «Είμαι ενθουσιασμένος που βρίσκομαι εδώ μαζί σας, για τον επιπρόσθετο λόγο ότι η μητέρα μου είναι Ελληνίδα και πριν από 22 χρόνια παντρεύτηκα στην Κύπρο!», είπε χαρακτηριστικά, μόλις πήρε τον λόγο. Ο γλύπτης ως επαναστάτης «Στο Ισραηλινό Μουσείο στην Ιερουσαλήμ», είπε ο Nissim Calderon, «εκτίθεται μεταξύ άλλων ένα γλυπτό που αποκαλείται Nimrod. (σ.σ. Η βιβλική παράδοση αναφέρει ότι ο Νεμρώδ ήταν ικανός κυνηγός και ιδρυτής ενός μεγάλου βασιλείου με κέντρο τη Βαβέλ, στην περιοχή του Σεναάρ, τη σημερινή κοιλάδα του Τίγρη. Σήμερα, το όνομά του χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τους μανιώδεις και ικανούς κυνηγούς).»το γλυπτό δημιούργησε το 1939 ο Yitzhak Danziger. Ποιος είναι ο Νεμρώδ; Στη Βίβλο γράφτηκαν γι αυτόν μόνο λίγες γραμμές, κυρίως ότι ήταν ένας ήρωας του κυνηγίου. Αλλά μέσα από γενιές παραδοσιακής εβραϊκής αφήγησης, αναφέρονται περισσότερα γι αυτόν - ο Νεμρώδ φέρεται να αποπειράθηκε να κάψει τον Αβραάμ και παρουσιάζεται ως ένας επαναστάτης ενάντια στον Θεό, ως ένας βάναυσος εκπρόσωπος της ειδωλολατρίας που προσπαθεί να καταστρέψει τον μονοθεϊσμό της ιουδαϊκής θρησκείας.»για πολλές γενιές Εβραίων, ο Νεμρώδ ήταν ο μέγιστος εχθρός και οι Εβραίοι δεν έδιναν ποτέ στους γιους τους το όνομά του. Σήμερα στο Ισραήλ είναι ένα κοινό όνομα, ιδιαίτερα αποδεκτό τις δεκαετίες 1930 και 1940.»Ο τρόπος που ο Yitzhak Danziger σχεδίασε το γλυπτό, αποτυπώνει την εξέγερση στον Ιουδαϊσμό: κάθε ισραηλινό γλυπτό βρίσκεται σε αντίθεση με τη δεύτερη εντολή που απαγορεύει τα γλυπτά και τις εικόνες. Ο Danziger πρόσθεσε και άλλες εξεγέρσεις στην αρχική εξέγερση που είναι η τέχνη της γλυπτικής ως τέτοια: η φιγούρα τονίζει τη φυσική ομορφιά και απορρίπτει τη ριζωμένη ιουδαϊκή θρησκευτική τάση να προτιμάται το πνευματικό από το φυσικό. Από μπροστά η φιγούρα τονίζει το αντρικό σεξουαλικό όργανο και απορρίπτει την παράδοση της μετριοφροσύνης. Από πίσω η φιγούρα κρατά ένα σπαθί και απορρίπτει άλλη μια μακρά παράδοση - την τάση να παρουσιάζεται ο Εβραίος εξοπλισμένος με τη θρησκεία του και όχι με το σπαθί του.»ο Danziger έφτιαξε γλυπτά με την ξεκάθαρη πρόθεση να δώσει φωνή στον Εβραίο που αποφάσισε να ζήσει στη γη του Ισραήλ και να την κάνει την πηγή της πνευματικής και όχι μόνο της πρακτικής ζωής. Ο Νεμρώδ του Danziger είναι μια δήλωση: ο Ισραηλινός είναι πολύ διαφορετικός από τον Εβραίο, με έναν προκλητικό και επαναστατικό τρόπο. Κατά συνέπειαν, πολλά μέλη της πολιτιστικής κοινότητας στο Ισραήλ επιλέγουν αυτό το γλυπτό για να σημαδέψουν τη στιγμή της γέννησης της ισραηλινής κουλτούρας». «ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ που έφυγαν από την Ευρώπη και έκτισαν τις ζωές τους στο Ισραήλ, αγκάλιασαν τον ποιητή Natan Alterman, που εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο ποίησης το 1938 και από τότε είναι ο πιο αγαπημένος και με επιρροή, ποιητής στο Ισραήλ. Ο Alterman ήταν ένας αφοσιωμένος σιωνιστής που ενέπνεε σεβασμό στην εβραϊκή παράδοση και για τον οποίο τα είδωλα και ο Νεμρώδ δεν σήμαιναν και πολλά πράγματα. Η πρώτη ποιητική του συλλογή, Τα αστέρια έξω, βρίσκεται στις καρδιές των Ισραηλινών για περισσότερα από 70 χρόνια. Τα ποιήματα στη συλλογή αυτή, παρουσιάζουν στους Ισραηλινούς τον Νέο Εβραίο, ένα απελευθερωμένο άτομο και όχι απαραίτητα έναν Ο ποιητής ως απελευθερωμένος flaneur απελευθερωμένο Εβραίο. Αυτή η οικουμενική απελευθέρωση ήταν στην καρδιά της πιο δημοφιλούς ποίησης στο Ισραήλ και αυτή η οικουμενικότητα δεν ήταν πολιτική ή ιδεολογική επιλογή για τους περισσότερους Ισραηλινούς.»Ο κυριότερος χαρακτήρας στην πρόωρη ποίηση του Alterman, είναι ένας περιπλανώμενος, ένας περαστικός, αυτός που υπήρχε στα έργα τού Baudelaire και που ο Walter Benjamin αποκάλεσε flaneur. Σημειώνω ότι ο Alterman σπούδασε στη Γαλλία και μετάφρασε στα εβραϊκά, πολλά ποιήματα του Baudelaire και επηρεάστηκε από αυτόν όταν δημιούργησε στην ποίησή του έναν χαρακτήρα που συνεχώς κινείται, έναν αιώνιο περιπλανώμενο. Αλλά αντίθετα από τον Baudelaire, οι χαρακτήρες του είναι περιπλανώμενοι γεμάτοι ευτυχία και αγάπη για τη φύση και για την ανανεωμένη πόλη, που ήταν ζωντανοί και νεκροί, μαζί.»οι κάτοικοι του Τελ Αβίβ το 1938, τα μέλη των κιμπούτς και των αγροτικών συνεταιρισμών, δεν ήταν ζωντανοί νεκροί, ούτε αιώνια περιπλανώμενοι, αλλά αγκάλιασαν την ποίηση του Alterman που τους πρόσφερε ένα όνειρο και έναν εφιάλτη και όχι την πραγματικότητα. Ο Νέος Εβραίος είναι ένας άνθρωπος που περπατά, που αλλάζει, ένας δυναμικός άνθρωπος. Το περπάτημα τού κάνει καλό, γιατί ο παλιός Εβραίος δεν είχε μέρος να περπατήσει, ζούσε σε γκέτο. Ο άνθρωπος του Alterman απλώς περπατά, δεν περπατά εναντίον οποιουδήποτε, ούτε κατευθυνόμενος προς κάπου συγκεκριμένα. Το τέλος του δρόμου είναι γεμάτο μόνο με νοσταλγία έγραψε. Ο περιπατητής του Alterman μάς λέει να βγούμε έξω στον μεγάλο κόσμο χωρίς να ασχολούμαστε με την εβραϊκή μας ταυτότητα, ή με τις εβραϊκές μας πληγές».

18-SPOT-19-CMYK.qxp 7/20/13 3:08 PM Page 19 ΚΟΙΝΩΝΙΑ 19 Η δημοκρατική κουλτούρα MICHAEL Harari, πρέσβης Ισραήλ στην Κύπρο: «Προετοιμαζόμενος γι αυτήν την εισαγωγή μου, διάβασα αρκετές συνεντεύξεις που ο Nissim Calderon έδωσε και συγκράτησα μια ιδιαίτερα, όπου τόνισε τη σημασία της δημοκρατικής κουλτούρας, δηλαδή της εμπλοκής της κουλτούρας σε όλους τους τομείς της κοινωνίας. Συμφωνώ πλήρως και πιστεύω ότι αυτή η διάλεξη απόψε είναι μέρος αυτής της διαδικασίας, γιατί πέρα από την πολιτική πλευρά των πραγμάτων, στο τέλος της ημέρας ο πολιτισμός και η παιδεία είναι οι πιο μακρόχρονοι και σημαντικοί δεσμοί που ενώνουν τους ανθρώπους». Ο τραγουδιστής που σταμάτησε να περπατά «ΚΑΝΩ ένα άλμα μπροστά 50 χρόνων και φτάνω στο 1988, όταν ένας ποιητής, ο Meir Ariel, που μεγάλωσε με την ποίηση του Alterman και την αγαπούσε, έγραψε ένα ποίημα με τίτλο Το φίδι άλλαξε το δέρμα του, για έναν άνθρωπο που σταμάτησε να περπατά. Δεν είναι ακριβώς ποιητής, αφού ο Meir Ariel είναι τραγουδιστής που γράφει κείμενα στα οποία πολλοί Ισραηλινοί βρίσκουν το βάθος και την πολυπλοκότητα της ποίησης. Αν η αισθητική καινοτομία που ο Alterman έφερε στην ισραηλινή κουλτούρα βασίζεται στον Charles Baudelaire, η αισθητική καινοτομία που έφερε ο Ariel, βασίζεται στον Bob Dylan.»Κάνω λοιπόν αναφορά στο ποίημα Το φίδι άλλαξε το δέρμα του, που έχει τις ρίζες του στη ζωή του Meir Ariel, είναι αφιερωμένο στη μνήμη του πατέρα του και πραγματοποιεί το μακρύ ταξίδι από την προσωπική μαρτυρία, στην πολιτιστική κριτική. Διάλεξα αυτό το ποίημα ως σταθμό στο ταξίδι που περιγράφω εδώ, γιατί είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα απάντηση στην ισραηλινή παράδοση του ανθρώπου που περπατά. Αν ο Alterman ήθελε να δημιουργήσει ένα αρχέτυπο και πέτυχε να φτιάξει τον άνθρωπο που περπατά, ο Meir Ariel ήθελε να δημιουργήσει ένα άτομο που έχει περισσότερες ερωτήσεις από απαντήσεις.»ο Ariel πέθανε ξαφνικά στα 57 του, αλλά κατάφερε να κυκλοφορήσει έξι άλμπουμ, με τα οποία δημιούργησε τη βάση του Ισραηλινού τραγουδιστή-στιχουργού και της αισθητικής του θέσης. Ήταν μέλος ενός κιμπούτζ και της πρώτης γενιάς παιδιών που γεννήθηκαν από τους ιδρυτές των κιμπούτζ. Αυτή η γενιά είδε τη μετάβαση από μια κοινωνία που πολέμησε για τη ζωή της, σε μια κοινωνία που συνεχίζει να παλεύει για τη ζωή της, ενώ ταυτόχρονα έχει τον παλαιστινιακό λαό υπό κατοχήν.»νομίζω ότι πολλοί Ισραηλινοί είναι ευγνώμονες σε καλλιτέχνες όπως ο Meir Ariel, γιατί έκαναν την ισραηλινή κουλτούρα μια κουλτούρα πνευματικών αντιπαραθέσεων, πολλών γνωμών, μέσα σε μια δύσκολη πραγματικότητα γεμάτη αντιθέσεις και διαφωνίες». Ένας συγγραφέας που έφερε ελπίδα «Από την ισραηλινή πεζογραφία διάλεξα για τον τελευταίο σταθμό, το μυθιστόρημα Ένα ταξίδι στο τέλος της χιλιετηρίδας, του A.B. Yehoshua, που δημοσιεύτηκε το 1997. Σε αυτό το ιστορικό μυθιστόρημα, ο Yehoshua πήγε χίλια χρόνια πίσω, στο 999 και στο ταξίδι ενός πλούσιου Εβραίου εμπόρου από την Ταγγέρη, διά μέσου του Ατλαντικού Ωκεανού και του ποταμού Σηκουάνα στο μικρό και ερειπωμένο Παρίσι και από εκεί στη Γερμανία. Μαζί του είναι οι δύο του γυναίκες, ο μουσουλμάνος συνεταίρος του και ο Εβραίος ραβίνος του, που επίσης είναι ποιητής.»αυτό το μυθιστόρημα γράφτηκε στη διάρκεια μιας δραματικής περιόδου αφού το 1993 είχαν υπογραφεί οι Συμφωνίες του Όσλο, ενώ το 1995 είχε δολοφονηθεί ο Yitzhak Rabin. Είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι η ελπίδα για τερματισμό της αιματοχυσίας μεταξύ Εβραίων και Αράβων, διήρκεσε μόλις δύο χρόνια και ότι η απώλεια της ελπίδας αυτής άγγιξε τόσο βαθιά την ισραηλινή κοινωνία. Τι πρέπει να κάνει ένας συγγραφέας σε μια περίοδο τόσης ελπίδας και τόσης απελπισίας; Έδωσε στον εαυτό του και σε μας, μια προοπτική. Μας πρότεινε να δούμε τα προβλήματά μας από μιαν απόσταση χιλίων χρόνων. Μας θύμισε ότι ξέρουμε πόσο δύσκολη είναι η γεωγραφική μας θέση και ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ζούμε πότε με ελπίδα και πότε με απελπισία. Αυτό το μυθιστόρημα μάς θύμισε ότι οι Εβραίοι και οι Άραβες ήταν φίλοι και συνεργάτες στο παρελθόν και όχι μόνο εχθροί. Υπενθύμισε στους φανατικούς και στην εβραϊκή και στην αραβική πλευρά, ότι η δύναμη και η αδυναμία πάνε κι έρχονται και ότι σε δύσκολα χρόνια οι Εβραίοι σκίζουν και τις δικές τους σάρκες και όχι μόνο τις σάρκες των εχθρών τους. Μας υπενθύμισε ότι οι Εβραίοι δεν ήταν μόνο θύματα καταδίωξης, αλλά και ότι κέρδισαν πολύτιμη ιστορική εμπειρία στα σύνορα μεταξύ Βορρά και Νότου, που στο τέλος της δεύτερης χιλιετίας έγιναν πιο επικίνδυνα από τα σύνορα μεταξύ αντίπαλων ιδεολογιών.»γλύπτες, ποιητές, τραγουδιστές και μυθιστοριογράφοι, δεν προτείνουν λύσεις στα προβλήματά μας. Ερμηνεύουν τα προβλήματα με εικόνες που μας εμπνέουν ή με κατασκευές που μιλούν στην αίσθησή μας, του ωραίου. Ο Μαξίμ Γκόρκι έκανε πολλά λάθη ως συγγραφέας και διανοούμενος, αλλά δεν έκανε λάθος όταν όρισε την ελπίδα που μπορούν να δώσουν οι καλλιτέχνες - ότι η αισθητική του παρόντος, θα γίνει η ηθική του μέλλοντος». Κύπρος - Ισραήλ, μια παλιά συμμαχία ΔΡ ΣΟΦΟΚΛΗΣ Μιχαηλίδης, στέλεχος Τράπεζας Κύπρου: «Η προοπτική της κοινής εξερεύνησης και αξιοποίησης πετρελαίου και φυσικού αερίου διπλασίασε την επιθυμία μας να ενδυναμώσουμε τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές σχέσεις Κύπρου-Ισραήλ. Η Τράπεζα Κύπρου θα βοηθήσει αυτήν τη διαδικασία με το να προσκαλεί πολιτιστικούς ιστορικούς και άλλους ερευνητές να έχουν πρόσβαση στα μουσεία της και τις συλλογές της.»σας υπενθυμίζω ότι την περίοδο της εξουσίας των Πτολεμαίων, που ήταν διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το Ισραήλ, η Κύπρος και η Αίγυπτος ήταν μέρος της ίδιας αυτοκρατορίας. Αυτό το θέμα δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους νέους μας να μάθουν ότι η ειρηνική συνεργασία των δύο χωρών μας, πάει πίσω στο χρόνο, πριν από την ανέγερση του Ναού του Σολομώντος και τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ. Μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, το νησί μας έγινε διαμετακομιστικός σταθμός για χιλιάδες Εβραίους πρόσφυγες και ο λαός της Κύπρου βοήθησε με όλη την καρδιά του, επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος στον δρόμο τους προς τη Γη της Επαγγελίας».

20-SPOT-21-CMYK.qxp 7/20/13 4:08 PM Page 20 ΚΥΡΙΑΚΗ 21 IOYΛIOY 2013 20 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία τελευταίας τεχνολογίας επέμβαση για αντιμετώπιση του καρκίνου Πρωτοπορεί η Κύπρος στον τομέα της Ιατρικής ΑΣΘΕΝΕΙΣ από τη Ρωσία, αλλά και από όλο τον κόσμο, δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκειμένου να επισκεφθούν τα ιατρικά κέντρα της Κύπρου για ιατρικές εξετάσεις και επεμβάσεις Η θεραπεία δόθηκε από ισραηλινή ομάδα γιατρών με τη συμμετοχή του Κύπριου Δρος Χρίστου Γεωργιάδη σε ασθενή του εξωτερικού, που επέλεξε την Κύπρο ως ιατρικό προορισμό Η πρώτη επέμβαση τελευταίας τεχνολογίας για την αντιμετώπιση του καρκίνου στο ήπαρ, διενεργήθηκε στην Κύπρο από ισραηλινή ομάδα γιατρών που απαρτιζόταν από έναν ειδικό επεμβατικό ακτινολόγο και έναν ογκολόγο. Η θεραπεία δόθηκε σε ασθενή του εξωτερικού που επέλεξε την Κύπρο ως ιατρικό προορισμό. Πρόκειται για μια μη χειρουργική επέμβαση τελευταίας τεχνολογίας, κατά τη διάρκεια της οποίας ειδικοί επεμβατικοί ακτινολόγοι εμφυτεύουν μικρά ραδιενεργά σωματίδια κατευθείαν στον όγκο του ήπατος με βοήθεια ενός μικροκαθετήρα. Τα μικρά αυτά σωματίδια εμβολίζονται στις αρτηρίες του όγκου και για τις επόμενες 10 μέρες ακτινοβολούν τον καρκίνο από μέσα χωρίς ΤΗΣ ΝΑΤΑΣΑΣ να εκπέμπεται ακτινοβολία εξωτερικά. Η ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ evripidoun αναίμακτη και ανώδυνη αυτή επέμβαση έγι- @sigmatv.com νε από τον επεμβατικό ακτινολόγο, τον Δρα Άλεξ Μπελένκι και τον ογκολόγο Καθηγητή Ίλαν Ρον. Η επέμβαση έγινε στο American Medical Centre και συμμετείχε ο Κύπριος Δρ Χρίστος Γεωργιάδης. Σημειώνεται ότι μετά την επέμβαση πήρε εξιτήριο το επόμενο πρωί και θα παρακολουθείται πλέον από τους ιατρούς του στη χώρα του. Ασθενείς με πρωτογενή καρκίνο στο συκώτι (ηπατοκυτταρικό, χολαγγειοκαρκίνωμα) αλλά και με μεταστατικό καρκίνο στο συκώτι (παχέος εντέρου, νευροενδοκρινικού, μαστού κτλ.) είναι υποψήφιοι για τη συγκεκριμένη θεραπεία. Τα οφέλη για τον ασθενή είναι πολλαπλά, ακόμα και γι αυτούς που έχουν εξαντλήσει τις κλασικές χημειοθεραπείες. Ανοίγονται οι δρόμοι για ιατρικό τουρισμό Ο ασθενής επέλεξε την Κύπρο για να υποβληθεί στην εν λόγω επέμβαση εγκαινιάζοντας ουσιαστικά τον δρόμο για ιατρικό τουρισμό στην Κύπρο, μετά από πρωτοβουλία της Cyprus Healthcare Group σε συνεργασία με την Bigs Medic. Οι δύο εταιρείες ενεργοποιούνται στον τομέα του ιατρικού τουρισμού και στοχεύουν στην προώθηση της Κύπρου ως περιφερειακού Ιατρικού Κέντρου. Σε δηλώσεις της στη «Σημερινή», η εκτελεστική διευθύντρια της Bigs Medic, κ. Έτνα Σπέκτορ, επισήμανε ότι πολλοί πελάτες τους από τη Ρωσία, αλλά και από όλο τον κόσμο, δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκειμένου να επισκεφθούν τα ιατρικά κέντρα της Κύπρου για ιατρικές εξετάσεις και επεμβάσεις. Δήλωσε ότι μέλημα της συνεργασίας Cyprus Healthcare Group και Bigs Medic είναι να δίνει επιλογές στους ασθενείς για τον χώρο της διενέργειας μιας επέμβασης. Πρόσθεσε ότι οι εγκαταστάσεις των ιατρικών κέντρων που επισκέφθηκε η εταιρεία θεωρούνται άρτιες, γεγονός που βεβαιώνει ότι ο ιατρικός τουρισμός στην Κύπρο είναι υλοποιήσιμος με κάποιες προϋποθέσεις. Έρχονται κι άλλοι ασθενείς Σύμφωνα με τη Cyprus Healthcare Group υπάρχει προγραμματισμός για αφίξεις ασθενών στην Κύπρο τον επόμενο μήνα. Μια άλλη θετική παράμετρος από τη συμφωνία της Cyprus Healthcare Group με την Βigs Medic είναι η ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών μεταξύ του ιατρικού κόσμου για παροχή επεμβάσεων τελευταίας τεχνολογίας. Τα επόμενα σχέδιά της συνεργασίας των δύο εταιρειών είναι όπως επεκταθούν οι ιατρικές επιλογές των ασθενών και σε άλλες επεμβάσεις, όπως γυναικολογικές, ογκολογικές επεμβάσεις, για αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, πλαστικές χειρουργικές επεμβάσεις, ορθοπεδικές και άλλες ιατρικές θεραπείες με σύγχρονες μεθόδους. Αναίμακτη επέμβαση Η επεμβατική θεραπεία με Radioembolization είναι μια διαδικασία που γίνεται σε ένα χειρουργείο ή μια μονάδα ακτινολογίας για τους ασθενείς με καρκίνο. Μπορεί να γίνει στις περιπτώσεις με καρκίνωμα στο ήπαρ που είναι κοινός σε ανθρώπους οι οποίοι έχουν βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό ή έχουν τον ιό της ηπατίτιδας λόγω μετάγγισης αίματος ή μέσω της μόλυνσης. Επίσης, χρησιμοποιείται στην περίπτωση του μεταστατικού καρκίνου, για παράδειγμα ένας καρκίνος του παχέος εντέρου που κινείται προς το ήπαρ. Ο κύριος στόχος αυτής της διαδικασίας, όπως δήλωσε στη «Σ» ο ογκολόγος Καθηγητής Ίλαν Ρον, είναι η συρρίκνωση του όγκου ο οποίος στη συνέχεια θα εξαλειφθεί εντελώς. Επίσης, είπε, η επέμβαση μπορεί να γίνει σε ασθενείς με καρκίνο στο τελικό του στάδιο, προκειμένου να παραταθεί το προσδόκιμο ζωής. Στη διαδικασία τοποθετείται καθετήρας στη βουβωνική χώρα και οδηγούμαστε στο ήπαρ. Οι γιατροί μπορούν να δουν τον καρκίνο και εισάγουν ραδιοϊσότοπα με τοπική ακτονοβολία. Η ομάδα των γιατρών απαρτίζεται από τρία άτομα τον επεμβατικό ακτινολόγο, ο οποίος κάνει τον καθετηριασμό, τον ογκολόγο που είναι ο γιατρός του ασθενούς, καθώς και ο φυσικός που είναι εκεί για να υπολογίσει την κατάλληλη δόση ραδιενέργειας. Αν όλα πάνε καλά, ανέφερε ο ογκολόγος Ίλαν Ρον, ο ασθενής που υποβάλλεται σε αυτήν τη διαδικασία θα είναι στο χειρουργείο για 30-40 λεπτά. Μετά από 24 ώρες θα έχει αποφορτιστεί για να επιστρέψει στην κανονική του ζωή. Δεν θέτει σε κίνδυνο τους ανθρώπους γύρω του από την ακτινοβολία. Νέες προοπτικές ΣΤΟ Ισραήλ, σύμφωνα με την κ. Έτνα Σπέκτορ, υπάρχουν τουλάχιστον 450 ιατρικά κέντρα τα οποία εξυπηρετούν ασθενείς από όλο τον κόσμο και τους προωθούν σε κέντρα που συνεργάζονται αναλόγως με τις απαιτούμενες εξειδικευμένες θεραπείες που χρειάζονται. Η κυβέρνηση του Ισραήλ υποστηρίζει σημαντικά τον ιατρικό τουρισμό, διότι με αυτό τον τρόπο εισρέουν χρήματα όχι μόνο στο κράτος αλλά και στα νοσοκομεία, τους γιατρούς, ξενοδοχειακές μονάδες, τα οποία εστιάζουν τις υπηρεσίες τους στον ιατρικό τουρισμό. «Στο Ισραήλ διαθέτουμε συνοδούς, οι οποίοι μιλούν τη γλώσσα του ασθενούς και είναι μαζί τους στις διαδικασίες επεμβάσεων και θεραπειών αν το επιθυμούν και αυτό γίνεται με κάθε ασθενή που επιθυμεί να μεταβεί σε μια χώρα που συνεργαζόμαστε, όπως η Κύπρος, για να υποβληθεί σε κάποια επέμβαση». Με τη συνεργασία της Cyprus Healthcare Group ανοίγουν οι δρόμοι για την επέκταση των εργασιών της εταιρείας και στην Κύπρο, βοηθώντας στο κτίσιμο του ιατρικού τουρισμού στο νησί.