Η Πληροφορική στο Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών των Τμημάτων Πολιτικών Μηχανικών και Γενικού της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών Μανόλης Γ. Σφακιανάκης Επίκουρος Καθηγητής, Τμ. Πολιτικών Μηχανικών 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Πανεπιστήμιο Πατρών (ΠΠ) ιδρύθηκε με το Ν.Δ. 4425 της 11ης Νοεμβρίου 1964 ως αυτοδιοικούμενο Ν.Π.Δ.Δ. υπό την εποπτεία του Κράτους στο πλαίσιο του Προγράμματος Διοικητικής Ανάπτυξης της Χώρας, ενώ τα εγκαίνια της λειτουργίας του έγιναν στις 30 Νοεμβρίου του 1966. H Πολυτεχνική Σχολή (ΠΣ) του Πανεπιστημίου ιδρύθηκε στις 25-9-1967 και περιλαμβάνει τα εξής Τμήματα κατά χρονολογική σειρά ίδρυσής τους: Ηλεκτρολόγων Μηχανικών (1967), μετονομασθέν σε Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών, Μηχανολόγων Μηχανικών (1972), μετονομασθέν σε Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών, Πολιτικών Μηχανικών (1972), Χημικών Μηχανικών (1977), Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής (1980), Γενικό Τμήμα (1983) και Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (1999). Η εν γένει υλικοτεχνική υποδομή της ΠΣ, αναλόγως με το νεαρόν της ηλικίας της σε σχέση με άλλες αντίστοιχες της χώρας, αναπτυσσόταν με ικανοποιητικούς ρυθμούς στα πρώτα χρόνια λειτουργίας της ενώ επιταχύνθηκαν αυτοί ιδιαίτερα τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Οσον αφορά τις αρχικές υπολογιστικές απαιτήσεις της Σχολής αναφέρεται ότι περίπου μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 αυτές ικανοποιούνταν από έναν κεντρικό Η/Υ τύπου mainframe, Univac 1100, o oποίος εξυπηρετούσε το σύνολο των Τμημάτων του Πανεπιστημίου. Εκτοτε, τα Τμήματα της Σχολής σταδιακά απέκτησαν αυτόνομα υπολογιστικά κέντρα (Y/K) για τις ανάγκες τους. Τα στοιχεία που ακολουθούν αφορούν την υπολογιστική υποδομή σε επίπεδο υπολογιστών και λογισμικού για τα Τμήματα Πολιτικών Μηχανικών και Γενικού της ΠΣ του ΠΠ. 2. Η ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών διαθέτει από το τέλος της δεκαετίας του 1980 δικό του Υ/Κ το οποίο αρχικά λειτούργησε με δύο SUN Unix Workstations και περίπου 20 προσωπικούς υπολογιστές τύπου PC-ΧΤ-ΑΤ με λειτουργικό σύστημα MS-DOS. Στη σημερινή του μορφή αριθμεί περί τα 60 σύγχρονα PCs με λειτουργικά συστήματα MS-Windows XP ή Vista συνδεδεμένα σε δίκτυο μέσω κεντρικού εξυπηρέτη (server). Σημαντική οικονομική ώθηση για το κέντρο αυτό απετέλεσε το επιχειρησιακό πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ Ι (1997) στα πλαίσια του οποίου εκσυγχρονίσθηκε τόσο σε επίπεδο μηχανών όσο και σε επίπεδο λογισμικού. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι περί το 50% των μηχανών αποκτήθηκαν από το πρόγραμμα αυτό, σε συνδυασμό με εμπορικό λογισμικό κοινής χρήσης για τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος και του φοιτητές, όπως είναι το MS-Office, ο Compiler για γλώσσα FORTRAN, τα προγράμματα μαθηματικών υπολογισμών Mathematica και Matlab, το σχεδιαστικό πρόγραμμα AutoCAD, καθώς και εξειδικευμένων προγραμμάτων που αφορούν τους Τομείς του Τμήματος. Στο Υ/Κ του Τμήματος διεξάγονται εργαστηριακές ασκήσεις ανά ομάδες φοιτητών στα πλαίσια προπτυχιακών μαθημάτων που απαιτούν χρήση Η/Υ. Τέτοια μαθήματα είναι η εκμάθηση της γλώσσας προγραμματισμού FORTRAN, τα μαθήματα του γραμμικού σχεδίου, τα μαθηματικά με χρήση του προγράμματος Mathematica, οι αριθμητικές μέθοδοι, η πιθανοθεωρία και στατιστική, τα μαθήματα της ανάλυσης κατασκευών με Η/Υ, κ.ά. 1
Πέραν του Υ/Κ, το Τμήμα διαθέτει και ικανό αριθμό υπολογιστικά ισχυρών Η/Υ για εξειδικευμένες ανάγκες μελών ΔΕΠ και Μεταπτυχιακών Φοιτητών. Στη σημερινή του μορφή, στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών της ΠΣ του ΠΠ λειτουργούν τρείς Τομείς στους οποίους υπάγονται οκτώ Εργαστήρια και δύο Σπουδαστήρια. Οι τομείς του Τμήματος είναι οι ακόλουθοι: Κατασκευών Γεωτεχνικής Μηχανικής & Υδραυλικής Μηχανικής Τεχνολογίας του Περιβάλλοντος και Συγκοινωνιών. Τα στοιχεία που ακολουθούν είναι ενδεικτικά και αφορούν το χρησιμοποιούμενο λογισμικό ανά Τομέα του Τμήματος. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι για ικανό αριθμό προπτυχιακών μαθημάτων (βλ. ιστοσελίδα http://www.civil.upatras.gr/tmima_gr/regulation.htm για τον Οδηγό Σπουδών 2007-2008) που κατατάσσονται στους Τομείς του Τμήματος, στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ Ι είχαν αναπτυχθεί από αυτό διαδραστικά λογισμικά πακέτα σχετικά με την υποβολή ασκήσεων από τους φοιτητές στο διδάσκοντα με ενσωματωμένη δυνατότητα αυτοαξιολόγησης των απαντήσεων του φοιτητή. 2.1 ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Στον Τομέα Κατασκευών του Τμήματος σε προπτυχιακό επίπεδο μαθημάτων ανήκουν αυτά της ευρύτερης περιοχής της μηχανικής των υλικών, της ανάλυσης-σύνθεσης-επισκευής και ενίσχυσης κατασκευών οπλισμένου σκυροδέματος, μεταλλικών και φέρουσας τοιχοποιίας. Για στατικές και δυναμικές αναλύσεις κατασκευών με τη μέθοδο των πεπερασμένων στοιχείων με θεώρηση γραμμικής ή μή-γραμμικής συμπεριφοράς υλικών χρησιμοποιούνται τα εμπορικάακαδημαϊκά προγράμματα γενικής χρήσης SAP 2000, ETABS 9 και ANSYS 9. Ειδικά για το πρώτο εξ αυτών αναφέρεται ότι αποτελεί το κύριο πρόγραμμα εκμάθησης του τρόπου ανάλυσης κατασκευών με Η/Υ στο πλαίσιο αντιστοίχων μαθημάτων. Στο σχήμα 1 φαίνονται ενδεικτικές εικόνες των προγραμμάτων αυτών. (α) (β) (γ) Σχ. 1. Εικόνες των προγραμμάτων (α) SAP 2000, (β) ETABS 9 και (γ) ANSYS 9. Επί πλέον των παραπάνω, σε επίπεδο εκπόνησης διπλωματικών εργασιών χρησιμοποιούνται και εμπορικά προγράμματα ελληνικών και ξένων οίκων λογισμικού για θέματα ανάλυσης και σχεδιασμού γραμμικά ελαστικών κατασκευών οπλισμένου σκυροδέματος ή μεταλλικών. Τέτοια προγράμματα είναι τα ΝΕΧΤ, FESPA, INSTANT (αποκλειστικά για μεταλλικές κατασκευές), SPACE, STEREOSTATIKA και SOFISTIK. Tα προγράμματα αυτά είναι προσανατολισμένα στις υπολογιστικές και σχεδιαστικές απαιτήσεις των μηχανικών της πράξης ενώ παράλληλα ενσωματώνουν τους εθνικούς Κανονισμούς ΕΑΚ (αντισεισμικός) και ΕΚΩΣ (κατασκευών οπλισμένου σκυροδέματος) και τους Ευρωκώδικες. Ενδεικτικές εικόνες για ορισμένα από τα προγράμματα αυτά φαίνονται στο σχήμα 2. 2
K3 Θ3 1.85/2.80 K4 Θ6 2.20/1.25 H= 0.70 K6 12 0/25 Σδ4 30/60 Σδ9 30/60 (β) Σδ3 30/60 K5 30/40 25/120 Σδ5 30/60 Σδ6 30/60 H= 1.15 Σδ2 30/60 (α) 25/120 Σδ8 8 30/60 Σδ7 30/60 Θ5 0.90/1.00 Θ4 0.90/1.85 (γ) K1 30/30 Σδ1 30/60 K2 120/50(25/25) Θ1 1.05/1.05 Θ2 2.00/1.30 (δ) Σχ. 2. Εικόνες των προγραμμάτων (α) FESPA, (β) STEREOSTATIKA, (γ) INSTANT και (δ) SOFISTIK. Στο Εργαστήριο Μηχανικής & Τεχνολογίας Υλικών τα πλέον συχνά χρησιμοποιούμενα λογισμικά είναι το Matlab, για επεξεργασία πειραματικών δεδομένων και παραγωγή γραφικών παραστάσεων, το ANSYS, για προσομοίωση της συμπεριφοράς δοκιμίων που ελέγχονται στο Εργαστήριο, το EUCON, για εκτίμηση θλιπτικής αντοχής και βάθους ενανθράκωσης σκυροδέματος. Πέραν των προαναφερομένων χρησιμοποιούνται και ιδιοκατασκευασμένα προγράμματα σε Visual Basic για τη διαστασιολόγηση στοιχείων οπλισμένου σκυροδέματος και τοιχοποιίας ενισχυμένων με σύνθετα υλικά σε οργανικές και ανόργανες μήτρες (π.χ. FRP Strength, TRM Plate, κ.ά.). Στα μαθήματα του Σχεδιασμού και Ανασχεδιασμού Κατασκευών από Φέρουσα Τοιχοποιία χρησιμοποιείται το εμπορικό πρόγραμμα ACORD-CP, για την ανάλυση νέων ή υφισταμένων κτιρίων με τη μέθοδο των πεπερασμένων στοιχείων. Τα λαμβανόμενα αποτελέσματα αφορούν αναπτυσσόμενες δυνάμεις και ροπές, ή τάσεις, και μπορούν να παρουσιασθούν με μορφή διαγραμμάτων ή με μορφή ισοτασικών καμπυλών αντίστοιχα. Επί πλέον, σε επίπεδο διπλωματικών εργασιών χρησιμοποιείται και το ιδιοκατασκευασμένο πρόγραμμα πεπερασμένων στοιχείων MINOS το οποίο είναι γενικής χρήσης για ανελαστικές στατικές ή δυναμικές αναλύσεις κατασκευών σκυροδέματος και τοιχοποιίας βάσει θεωρίας βλάβης του συνεχούς μέσου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στην ανοιχτή βιβλιοθήκη πεπερασμένων στοιχείων του προγράμματος μπορεί να προστίθενται νέα πεπερασμένα στοιχεία κατόπιν συγγραφής έξι υπορουτινών σε γλώσσα FORTRAN 90/95. Ενδεικτικές εικόνες των προγραμμάτων ACORD-CP και MINOS φαίνονται στο σχήμα 3. (α) (β) Σχ. 3. Εικόνες των προγραμμάτων (α) MINOS και (β) ACORD-CP. 3
Τέλος, αναφέρεται και η χρήση των Compaq και Intel Visual FORTRAN Compilers για την εκμάθηση της γλώσσας προγραμματισμού FORTRAN στο πλαίσιο των μαθημάτων του προγραμματισμού Η/Υ και της αριθμητικής ανάλυσης τα οποία διδάσκονται από τον Τομέα Κατασκευών. 2.2 ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΔΡΑΥΛΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ Στον Τομέα Γεωτεχνικής Μηχανικής και Υδραυλικής Μηχανικής του Τμήματος σε προπτυχιακό επίπεδο μαθημάτων ανήκουν αυτά που εμπίπτουν στα ευρύτερα γνωστικά πεδία του τίτλου του Τομέα αυτού. Ετσι, αναφέρεται ενδεικτικά ότι για το μάθημα Στοιχεία Υπολογιστικής Γεωτεχνικής Μηχανικής, που ασχολείται με την ανασκόπηση συμβατικών μεθόδων ανάλυσης γεωτεχνικών προβλημάτων, γίνεται χρήση και δημιουργία προγραμμάτων Η/Υ για την επίλυση τυπικών προβλημάτων όπως φέρουσας ικανότητας, καθιζήσεων, τοίχων αντιστήριξης και ευστάθειας πρανών. Περαιτέρω, γίνεται χρήση πεπερασμένων στοιχείων σε προγράμματα Η/Υ και εφαρμογή στην επίλυση προβλημάτων όπως ανάλυση τάσεων και παραμορφώσεων σε εδάφη και γεωκατασκευές και υπόγειες ροές. Για τους σκοπούς αυτούς έχουν αναπτυχθεί στον Τομέα τα προγράμματα ΡΟΗ1 και 2, για επίπεδη ροή σε πορώδες μέσο με χρήση τριγωνικών στοιχείων, και τα ELA1 και 2, για επίπεδη γραμμική ελαστικότητα με χρήση τριγωνικών στοιχείων.) Περαιτέρω, χρησιμοποιείται και το εμπορικό πρόγραμμα Plaxis v8 (αγορά μέσω ΕΠΕΑΚ) για την εξάσκηση των φοιτητών στη χρήση σύγχρονου λογισμικού σε προβλήματα επίπεδης ροής και ελαστικότητας με τη μορφή κατ οίκον εργασιών και θέματος εξαμήνου. Το πρόγραμμα χρησιμοποιείται και για την εκπόνηση διπλωματικών εργασιών. Ενδεικτική εικόνα του προγράμματος αυτού φαίνεται στο σχήμα 4. Σχ. 4. Εικόνες του προγράμματος Plaxis. Στα υποχρεωτικά προπτυχιακά μαθήματα της περιοχής της Υδραυλικής Μηχανικής, τα οποία περιλαμβάνουν τη Ρευστομηχανική, την Υδραυλική, την Υδρολογία, τα Υδραυλικά Eργα, καθώς και τις Υδρεύσεις-Αποχετεύσεις, δεν γίνεται χρήση ετοίμων υπολογιστικών κωδίκων, ούτε και ανάπτυξη, εκ μέρους των φοιτητών, υπολογιστικών προγραμμάτων. Στα υποχρεωτικά κατ επιλογήν μαθήματα, καθώς και κατά την εκπόνηση των Διπλωματικών Εργασιών, γίνεται ευρεία χρήση ετοίμων κωδίκων, τόσο σχεδιαστικών όσο ερευνητικών, καθώς και δημιουργία μέσω προγραμματισμού απλών υπολογιστικών προγραμμάτων. Oσον αφορά τη χρήση ετοίμων σχεδιαστικών πακέτων, αναφέρονται ενδεικτικά τα προγράμματα της Haested Methods, για Πολιτικούς Μηχανικούς, τα οποία περιλαμβάνουν τα: Flow Master (υδραυλικός σχεδιασμός και ανάλυση κλειστών και ανοικτών αγωγών, αποχετεύσεων κ.ά.), Storm Cad (συστήματα 4
αποχετεύσεως), CulvertMaster (οχετοί), WaterCAD (συστήματα ύδρευσης), SewerCAD (συστήματα αποχέτευσης λυμάτων). Εμπορικοί ερευνητικοί κώδικες που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν τους: FLUENT, MIKE3, MIKE21,Visual Modflow 4.3, ArgusONE 4.2.0w, WMS 7.1, ArcGIS 9.2. Επίσης χρησιμοποιούνται οι ελεύθεροι κώδικες SUTRA 2D.3D.1 και BROOK90 4.4d. Τέλος, αναπτύσσονται ή τροποποιούνται κώδικες με τους οποίους γίνονται υπολογισμοί υδραυλικού πλήγματος, συγκέντρωσης ρύπων λόγω μεταγωγής και διάχυσης/διασποράς σε φυσικά υδατικά συστήματα, καθώς και παραβολικοί τρισδιάστατοι υπολογισμοί συνοριακού στρώματος. Επιγραμματικά, τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται με τους ανωτέρω κώδικες έχουν ως εξής: FLUENT: είναι ένας γενικός κώδικας υπολογιστικής ρευστομηχανικής, για τρισδιάστατους υπολογισμούς σε μη-δομημένο πλέγμα που βασίζεται σε μέθοδο πεπερασμένων όγκων. ΜΙΚΕ 3: είναι κώδικας για τρισδιάστατους υπολογισμούς της παράκτιας υδροδυναμικής κυκλοφορίας ή και κυκλοφορίας εσωτερικών υδάτων, σε μη-δομημένο πλέγμα με μέθοδο πεπερασμένων όγκων. ΜΙΚΕ 21: είναι κώδικας για δισδιάστατους υπολογισμούς (ολοκληρωμένους ως προς βάθος) της παράκτιας υδροδυναμικής κυκλοφορίας καθώς και παράκτιων κυματισμών. BROOK90 4.4d: είναι κώδικας υδρολογικής προσομοίωσης. ArcGIS 9.2: είναι λογισμικό συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών. WMS 7.1: είναι ένα εξελιγμένο περιβάλλον υδρολογικής και υδραυλικής ανάλυσης και προσομοίωσης υδρολογικών λεκανών. Visual Modflow 4.3: είναι κώδικες αριθμητικής προσομοίωσης της ροής, μεταγωγής, διάχυσης/διασποράς και αποδόμησης ρύπων σε πορώδη μέσα χωρίς διαφορές πυκνότητας. SUTRA 2D.3D.1 (χρησιμοποιείται στο περιβάλλον του ArgusONE 4.2.0w): είναι κώδικες αριθμητικής προσομοίωσης της ροής, μεταγωγής, διάχυσης/διασποράς ρύπων σε πορώδη μέσα με διαφορές πυκνότητας. 2.3 ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Στον Τομέα Τεχνολογίας του Περιβάλλοντος και Συγκοινωνιών του Τμήματος σε προπτυχιακό επίπεδο μαθημάτων, πέραν αυτών που ανήκουν στα ευρύτερα γνωστικά πεδία του τίτλου του Τομέα αυτού, ανήκουν και τα μαθήματα των τεχνικοοικονομικών εφαρμογών, των γεωδαιτικών εφαρμογών, της χωροταξίας και του σχεδιασμού του χώρου, καθώς και τα μαθήματα του γραμμικού σχεδίου. Στο Εργαστήριο της Τεχνολογίας του Περιβάλλοντος και τα αντίστοιχα προπτυχιακά μαθήματα χρησιμοποιούνται τα ακόλουθα εξειδικευμένα πακέτα προγραμμάτων. IGOR Pro (Wave Metrics, Inc.) Πρόγραμμα για εποπτική επεξεργασία, ανάλυση, μετασχηματισμό και παρουσίαση δεδομένων. VISUAL PEST-ASP (Waterloo Hydrogeologic) Πρόγραμμα για μή γραμμική εκτίμηση παραμέτρων. COMSOL MULTIPHYSICS με module Χημικής Μηχανικής (Comsol) Πρόγραμμα μετασχηματισμού συζευγμένων μερικών διαφορικών εξισώσεων σε μορφή κατάλληλη για αριθμητική ανάλυση επιλύοντάς την χρησιμοποιώντας τη μέθοδο των πεπερασμένων στοιχείων σε συνδυασμό με solvers υψηλής υπολογιστικής αποδοτικότητας. CORMIX πρόγραμμα προσομοίωσης διασποράς υγρών ρύπων σε υδάτινα συστήματα. AERMOD - Ανοικτό λογισμικό της Εταιρείας Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (US-EPA), για την προσομοίωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης πόλεων. Επί πλέον του ανωτέρω εμπορικού λογισμικού, για διάφορα εκπαιδευτικά και ερευνητικά θέματα σχετικά με τα προαναφερόμενα, αλλά και για θέματα σχετικά με την διαχείριση υδατικών πόρων και την εκτίμηση ρυπαντικών φορτίων σε ποταμούς, χρησιμοποιούνται λογισμικά τα οποία γράφονται εξ ιδίων σε γλώσσα προγραμματισμού FORTRAN ή στο EXCEL του MS-Office. 5
Στα πλαίσια των μαθημάτων Τεχνικής Οικονομικής και Διαχείρισης Τεχνικών Εργων του Τομέα, ενδεικτικά αναφέρονται λογισμικά διαχείρισης έργων όπως είναι τα MS-PROJECT και PRIMAVERA. Χρησιμοποιούνται για το χρονικό και οικονομικό προγραμματισμό έργων, τον προγραμματισμό αξιοποίησης των πόρων (ανθρώπινου δυναμικού και εξοπλισμού) και την καταγραφή και αξιολόγηση της προόδου υλοποίησης των έργων κατά τη φάση κατασκευής. Το σχήμα 5 δείχνει ενδεικτικά το χρονοδιάγραμμα ενός έργου και την κατανομή των πόρων σε αυτό με χρήση του προγράμματος Microsoft Project. Σχ. 5. Εικόνα του προγράμματος Microsoft Project. Για τα μαθήματα του Εργαστηρίου Γεωδαισίας και Γεωδαιτικών Εφαρμογών του Τομέα χρησιμοποιούνται τα εμπορικά προγράμματα επεξεργασίας μετρήσεων GPS, Pinnacle και TopCon Tools. Eπίσης χρησιμοποιείται και το ιδιοκατασκευασμένο σε FORTRAN πρόγραμμα Normperiod για φασματική ανάλυση χρονοσειρών μη ισαπεχόντων δεδομένων. Για το μάθημα Εφαρμογές Ηλεκτρονικού Σχεδίου CAD χρησιμοποιείται το πρόγραμμα AutoCAD Revit Architecture Suite 2008. Το εργαστηριακό αυτό μάθημα πραγματοποιείται σε τμήματα στο Υ/Κ του Τμήματος. 3. ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΚΟΙΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ Πέραν των προαναφερόμενων εξειδικευμένων ανά Τομέα του Τμήματος λογισμικών πακέτων, ευρύτατη χρήση τυγχάνουν τα δημοφιλή λογισμικά πακέτα MS-Office (Word, Excel, κ.λ.π.), το οποίο διατίθεται κεντρικά από το Πανεπιστήμιο Πατρών κατόπιν μαζικής προμήθειας αδειών, και προγράμματα απεικόνισης διαγραμμάτων ή επιφανειακών μεγεθών υπό μορφή contours. Tέτοια λογισμικά είναι τα Grapher και Surfer της Golden Software, Inc., κ.ά συναφή. Επίσης, ευρείας χρήσης από το Τμήμα τυγχάνουν και τα προγράμματα συμβολικής άλγεβρας και αριθμητικών υπολογισμών, Mathematica, της Wolfram Res., και MATLAB, της The Math Works Inc.. 4. ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ Το Γενικό Τμήμα διδάσκει σε όλα τα τμήματα της Πολυτεχνικής σχολής μαθήματα κορμού, κυρίως Μαθηματικά και Φυσική, για την ειδικότητα του Μηχανικού. Τα εργαστηριακά μαθήματα που διδάσκονται από τον Τομέα Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Μηχανικής, όπου οι φοιτητές κάνουν εκτεταμένη χρήση Η/Υ είναι: 1. Αριθμητικές Μέθοδοι Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών 2. Υπολογιστικές Μέθοδοι Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών 3. Εφαρμοσμένα Μαθηματικά Ι Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 6
4. Εφαρμοσμένα Μαθηματικά ΙΙ Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 5. Εφαρμοσμένα Μαθηματικά ΙΙΙ Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 6. Πιθανοθεωρία - Στατιστική Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 7. Πιθανότητες - Στατιστική Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών 8. Εφαρμοσμένα Μαθηματικά Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Στα ανωτέρω μαθήματα η διδασκαλία γίνεται με τον κλασικό τρόπο στο αμφιθέατρο και οι φοιτητές εξασκούνται σε γλώσσα προγραμματισμού FΟRΤRΑΝ (μαθήματα 1 και 2), στο πακέτο Συμβολικής Αλγεβρας Mathematica (μαθήματα 3,4,5 και 8) και στο Στατιστικό πακέτο Minitab (μαθήματα 6,7) σε κατά ομάδες εργαστηριακές ασκήσεις οι οποίες διεξάγονται είτε σε Υ/Κ των επί μέρους Τμημάτων είτε σε αντίστοιχα που έχουν δημιουργηθεί από το Γενικό Τμήμα. Τα Υ/Κ του Γενικού Τμήματος έχουν εν μέρει χρηματοδοτηθεί από ΕΠΕΑΕΚ ενώ τα σχετικά πακέτα λογισμικού έχουν αγορασθεί από οικονομικούς πόρους του Τμήματος (Τακτικός Προϋπολογισμός και πιστώσεις ΤΣΜΕΔΕ). 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οπως προκύπτει από τα προαναφερθέντα ενδεικτικά στοιχεία χρήσης Η/Υ και σχετικού λογισμικού τόσο στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών της ΠΣ του ΠΠ όσο και από τα στοιχεία που αφορούν το Γενικό Τμήμα της ΠΣ, αναφορικά με τη συνεργασία του με το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, προκύπτει ότι τα Τμήματα αυτά βρίσκονται στην πρωτοπορία χρήσης των Τεχνολογιών της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών στην διάρκεια της εκπαίδευσης του σύγχρονου Μηχανικού. Παράλληλα, οι εκπαιδευτικές διαδικασίες σε προπτυχιακό επίπεδο που σχετίζονται με τις χρήσεις των Τεχνολογιών της Πληροφορικής στα Τμήματα αυτά, διαρκώς εκσυγχρονίζονται ενώ υλοποιούνται κατά τρόπον ώστε ο μελλοντικός μαχόμενος μηχανικός να συνειδητοποιεί εκ των προτέρων ότι οι τεχνολογίες αυτές θα είναι τα αυριανά αναπόσπαστα και βασικά εργαλεία της δουλιάς του. 7