ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ενότητα 1 η :Εξαερισμός, κλιματισμός και φωτισμός εργασιακών χώρων Τσικριτζής Λάζαρος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Μετά την ολοκλήρωση της ενότητας οι φοιτητές θα πρέπει: να γνωρίζουν τις βασικές αρχές για τα συστήματα εξαερισμού και κλιματισμού στους χώρους εργασίας. να αποφασίζουν αν σε έναν εργασιακό χώρο χρειάζεται τοπικό ή γενικό σύστημα καθαρισμού του αέρα. να ξέρουν τις βασικές συσκευές καθαρισμού αέρα και τα χαρακτηριστικά τους (απόδοση κ.α). 4
Περιεχόμενα ενότητας Σημασία του κλιματισμού στο εργασιακό περιβάλλον. Παράμετροι σχεδιασμού. Τοπικά και γενικά συστήματα καθαρισμού αέρα. Συσκευές απαγωγής και συγκράτησης ρύπων (Θάλαμοι κατακάθισης, φυγοκεντρητές, σακκόφιλτρα, ηλεκτρόφιλτρα). Απόδοση συστημάτων καθαρισμού. Φωτισμός εργασιακών χώρων. 5
Οργάνωση μαθήματος 1 ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ. Θεοδωράτος Καρακασίδης, 2001. Υγιεινή - ασφάλεια εργασίας και προστασία περιβάλλοντος. Κωδικός βιβλίου στον Εύδοξο: 14772. Από την έκδοση του ΕΛΙΝΥΑΕ. «Οδηγός Υγιεινής Ασφάλειας εργαζομένων», κεφάλαιο για χρήση και αποθήκευση χημικών ουσιών. Αναρτημένο στο eclass. ΥΛΗ. Αναρτημένη στο eclass (και στην επόμενη διαφάνεια). ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Προαιρετικές (Μετρούν 40 % στο συνολικό βαθμό). 6
Οργάνωση μαθήματος 2 ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ (εφόσον υπάρξει ενδιαφέρον). ΔΕΗ. Πυροσβεστική. 7
Εξαερισμός χώρων εργασίας Τοπικός (σημειακός). Γενικός (για όλο το κτίριο). Κατασκευές δικτύων- συσκευών από ειδικά υλικά. Ελεύθερος (φυσικός) αερισμός. Πρόσπτωση αέρα + Διαφορά θερ/σίας (π.χ στέγες). Βαφεία, Σιδηρουργεία κ.α. Φυσικός ελκυσμός, WC λεβητοστάσια. 9
Κλιματισμός (1/2) Ευχάριστες και υγιεινές συνθήκες. (μεγαλώνει η απόδοση στην εργασία). Θερμικό κλίμα. Θερμοκρασία. Υγρασία. Ταχύτητα αέρα. Σύνθεση ατμοσφαιρικού αέρα. Φυσικά συστατικά. Ρύποι (αεροζόλ, αέρια π.χ CO, πτητικοί διαλύτες, βακτηρίδια). 10
Κλιματισμός (2/2) Πίνακες με παραμέτρους σχεδιασμού. Περιέχουν: Είδος χώρου/εποχή/όγκος φρέσκου αέρα: m 3 /h/άτομο. Είδος εργασίας/καπνίζοντες ή μη. Αρνητικό παράδειγμα: ΤΕΙ. 11
Εναλλακτικές λύσεις στον τεχνητό εξαερισμό/κλιματισμό (1/2) Δυστυχώς υπάρχει αύξηση των επικίνδυνων ουσιών στην παραγωγή (π.χ κλοφέν, αμίαντος κ.α). Πρόληψη. Αντ/ση υλικού. Μόνωση, απομόνωση ή ανακυκλοφορία ρύπου. Αναθεώρηση - βελτίωση μεθόδου. 12
Εναλλακτικές λύσεις στον τεχνητό εξαερισμό/κλιματισμό (2/2) Αναπνευστήρες (ατομική προστασία). Είναι η τελευταία λύση, μιας και έχει μειονεκτήματα: Πιθανή ακαταλληλότητα ή κακή (μη στεγανή) εφαρμογή. Ελλιπής συντήρηση. Δυσφορία μείωση απόδοσης. 13
Καθαρισμός αέρα (1/3) Συσκευές για τοπικά συστήματα απαγωγής ρύπων (σκόνες, ατμούς, μολυσματικά φορτία κλπ). Θάλαμοι κατακάθισης, φυγοκεντρητές, σακκόφλιτρα Σ/Φ. Συσκευές για συστήματα εξαερισμού όλου του χώρου. Φίλτρα ινών, Ηλεκτρόφιλτρα, σακκόφιλτρα. Προτιμώνται τα τοπικά συστήματα. Παγίδευση ρύπου/πρόληψη. Μικρότερο κόστος. Λίγες απώλειες αέρα (άρα και θερμίδων). 14
Καθαρισμός αέρα (2/3) Παραδείγματα. Εγκατάσταση συγκόλλησης με απαγωγό (το βασικό μηχάνημα έξω από το χώρο). Απαγωγός Χημείου (τοπικό). Εξαερισμός κινηματογράφου (όχι τοπικό. Για όλο το χώρο). 15
Καθαρισμός αέρα (3/3) Τα φίλτρα λειτουργούν και με μικρά φορτία π.χ. 0,003 grains /cu.ft.μερικές φορές γίνεται ανακύκλωση συγκρατούμενης ύλης. Απόδοση φίλτρου= εξερχόμενη σκόνη / εισερχόμενη Παράδειγμα Υπολογισμού. Προσβολή πνευμόνων. Είναι πρόσθετος δείκτης απόδοσης για επικίνδυνους ή εισπνεύσιμους ρύπους. Αφορά τα σωματίδια < 5 μm. Ένα φίλτρο (π.χ κυκλώνας) που «πιάνει» τα μεγάλα σωματίδια 100 % δεν σημαίνει ότι είναι αποτελεσματικό και για τα μικρά. Μια συσκευή καθαρισμού που συγκρατεί από 0,5 έως 5 μm πρέπει να αποδίδει 99% +. 16
Είδη συλλεκτών σκόνης Κυκλώνας (Ανακτήθηκε 20 Φεβρουαρίου, 2015). Σακκόφιλτα (Ανακτήθηκε 20 Φεβρουαρίου, 2015). Ηλεκτρόφιλτρο (Δηλαδή Κυκλώνας-Ανακτήθηκε 20 Φεβρουαρίου, 2015). 17
Φωτισμός (1/2) Μεγέθη και μονάδες. Φωτεινή ενέργεια (LUMEN). Φωτισμός (προσπίπτουσα φωτ. ενέργεια /εμβαδόν, LUX). Ένταση φωτεινής πηγής (CANDELA, CD). Λαμπρότητα (CD/m 2 ). Σχέση ματιού εγκεφάλου. Γεωμετρική οπτική. Προσαρμογή οφθαλμού. 18
Φωτισμός (2/2) Θερμές πηγές φωτισμού. Ψυχρές πηγές φωτισμού. Ανάλογα με το είδος εργασίας επιλέγεται το είδος φωτισμού και η έντασή του. Κατά το δυνατόν ομοιόμορφος φωτισμός, αλλιώς βλάβες ματιού. Προδιαγραφές νομοθεσία για εργασιακό φωτισμό. Φυσιολογική θάμβωση (απευθείας πρόσπτωση, αντίδραση). Ψυχολογική θάμβωση (πλάγια πρόσπτωση, αλλά συνεχής). 19
Τέλος Ενότητας