ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο Τζέιμι Φορμπς ήταν πιλότος. Αυτό ήταν το μόνο σημαντικό που έκανε αφότου παράτησε το κολέγιο και πήρε την άδεια χειριστή αεροσκαφών. Ό,τι είχε φτερά το λάτρευε. Πετούσε με μαχητικά της Πολεμικής Αεροπορίας, δεν ενδιαφερόταν και πολύ για προαγωγές και πρόσθετα καθήκοντα και περιορισμό του χρόνου πτήσης. Επέλεξε να φύγει νωρίς, όταν η Υπηρεσία τού πρόσφερε τη δυνατότητα. Η Πολιτική Αεροπορία δεν τον δέχτηκε. Έκανε αίτηση μία φορά, αλλά στις γραπτές εξετάσεις τον απέρριψαν. «1. Αν έπρεπε να διαλέξετε, θα θέλατε να είστε δέντρο ή πέτρα;» «2. Ποιο χρώμα είναι καλύτερο, το κόκκινο ή το μπλε;» Δεν τα απάντησε αυτά, γιατί δεν είχαν καμία σχέση με την πτήση. «3. Είναι οι λεπτομέρειες σημαντικές;» «Φυσικά και δεν είναι σημαντικές», είπε. «Το σημαντικό είναι να προσγειώνεσαι κάθε φορά με ασφάλεια. Ποιον νοιάζει αν γυαλίζεις τα παπούτσια σου;» 7
ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΜΠΑΧ Λάθος απάντηση, ανακάλυψε, όταν ο εξεταστής τον κοίταξε στα μάτια και είπε: «Εμάς μας νοιάζει». Αλλά υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει κανείς στην αεροπλοΐα εκτός από το να πιλοτάρει μαχητικά και επιβατικά τζετ. Υπάρχουν οι τσάρτερ και οι εταιρικές πτήσεις και οι πτήσεις αναψυχής, υπάρχουν τα αεροσκάφη ψεκασμού καλλιεργειών, τα αεροσκάφη ακροβατικών ασκήσεων, τηλεοπτικών μεταδόσεων, αστυνόμευσης και αεροφωτογράφησης και παρακολούθησης της κυκλοφορίας, αεροπλάνα που πρέπει να μεταφερθούν στη βάση τους, αεροπλάνα που σέρνουν διαφημιστικά πανό, αεροπλάνα που σέρνουν ανεμοπλάνα, αεροπλάνα που μεταφέρουν αλεξιπτωτιστές, αεροπλάνα αγώνων, αεροπλάνα που πρέπει να ελεγχθούν εν πτήσει, αεροπλάνα μεταφοράς εμπορευμάτων... Και, φυσικά, για όσους φιλοδοξούν, όπως ο ίδιος, να κατακτήσουν τους αιθέρες, υπάρχουν τα εκπαιδευτικά... υπάρχει πάντα η εκπαίδευση των νέων πιλότων. Τα είχε δοκιμάσει όλα στο διάβα της ζωής του. Αυτά τα τελευταία χρόνια είχε γίνει εκπαιδευτής και καλός, μάλιστα, αν πίστευε κανείς το ρητό που λέει ότι τους καλούς εκπαιδευτές τους ξεχωρίζεις από το χρώμα των μαλλιών τους. Όχι πως ήταν κανένας γέρος ή πως δεν είχε μείνει τίποτα για να μάθει, έννοια σας. Απλώς, είχε συσσωρεύσει κάμποση γνώση τις τελευταίες δεκαετίες που πετούσε σόλο είκοσι χιλιάδες ώρες πτήσης είχε στο ενεργητικό του. Όχι και πάρα πολλές, αλλά ούτε και λίγες. Αρκετές για να μάθει ο Τζέιμι Φορμπς να είναι ταπεινόφρων. 8
ΥΠΝΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΑΡΙΑ Μέσα του, ωστόσο, παρέμενε το άτακτο παιδί που ήταν έτοιμο να δοκιμάσει οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια του. Έτσι θα έπρεπε να είναι όλα, και δε θα ενδιέφεραν κανέναν, με εξαίρεση αυτό που συνέβη τον περασμένο Σεπτέμβρη. Αυτό που συνέβη τότε μπορεί για ορισμένους να μην έχει σημασία σε κάποιους άλλους, όμως, θα τους αλλάξει τη ζωή όπως άλλαξε τη δική μου. Αφού διαβάζετε αυτές τις σελίδες, μπορεί να είστε κι εσείς ένας απ αυτούς. 9
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Τότε ειχε πιστεψει ότι ήταν σύμπτωση. Ο Τζέιμι Φορμπς πετούσε το Μπιτς T-34 από την Ουάσινγκτον στη Φλόριντα, κάνοντας το χειμώνα καλοκαίρι, με το ρύγχος του αεροσκάφους να κατευθύνεται νοτιοανατολικά για δεκαέξι ώρες εκπαιδευτικής πτήσης, τέσσερις ώρες τη φορά. Το T-34, αν δεν το γνωρίζετε, είναι το πρώτο αεροσκάφος που η Πολεμική Αεροπορία εμπιστεύτηκε σε ίκαρο, πολλά χρόνια πριν: ένα μονοκινητήριο, χαμηλοπτέρυγο, διθέσιο ελικοφόρο, με ιπποδύναμη 225 και αλουμινένιο χρώμα. Ο θάλαμος διακυβέρνησης είναι σαν του μαχητικού αεροσκάφους, ώστε να είναι εύκολη για τους νέους πιλότους η μετάβαση από τα εκπαιδευτικά στα μαχητικά. Ούτε που θα το φανταζόταν τότε που παρέλαυνε και μελετούσε, αποστηθίζοντας λίστες ελέγχου, σήματα Μορς και νόμους της αεροδυναμικής, ότι χρόνια αργότερα θα είχε ένα τέτοιο αεροπλάνο όλο δικό του, σενιαρισμένο με τον τρόπο που το κάνουν οι ιδιώτες όταν βάζουν χέρι σε κάποια περισσευούμενη πολεμική μηχανή. 10
ΥΠΝΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΑΡΙΑ Σήμερα, το T-34 του είχε κινητήρα Continental-300, για παράδειγμα, έλικα με τρία πτερύγια, πίνακα οργάνων με σύστημα πλοήγησης που δεν είχε εφευρεθεί την εποχή που το αεροσκάφος ήταν καινούριο. Είναι ένα καλοσχεδιασμένο μηχάνημα και αξιαγάπητα μικρό εν πτήσει. Πετούσε μόνος, από το Σιάτλ το πρωί, στο Τουίν Φολς του Άινταχο. Απογείωση από Τουίν Φολς το μεσημέρι, πάνω από Όγκντεν και Ροκ Σπρινγκς, με κατεύθυνση το Νορθ Πλατ της Νεμπράσκα. Συνέβη μία ώρα έξω από το Νορθ Πλατ, είκοσι λεπτά βόρεια του Σαϊέν. «Νομίζω ότι είναι νεκρός!» Η φωνή μιας γυναίκας στον ασύρματο. «Με ακούει κανείς; Νομίζω ότι ο άντρας μου πέθανε!» Μετέδιδε στους 122,8 μεγακύκλους, στη συχνότητα Unicom των μικρών αεροδρομίων, με φωνή δυνατή και καθαρή δε θα πρέπει να ήταν πάρα πολύ μακριά. Κανείς δεν απάντησε. «Μπορείτε να το κάνετε αυτό, κύριε Φορμπς». Ηρεμία, υπομονή και ελάχιστη αίσθηση του Νότου σε κείνη την αξέχαστη φωνή. «Κύριε Ντέξτερ;» είπε δυνατά, κατάπληκτος. Ο εκπαιδευτής του σαράντα χρόνια πριν, μια φωνή που δε θα ξεχνούσε ποτέ. Έριξε μια ματιά στον καθρέφτη, ελέγχοντας το πίσω μέρος του πιλοτηρίου. Ήταν άδειο φυσικά. Κανένας άλλος ήχος εκτός από το δυνατό και μονότονο βουητό του κινητήρα. 11
ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΜΠΑΧ «Για το Θεό, ας με βοηθήσει κάποιος, έχει πεθάνει!» Ο Τζέιμι Φορμπς πάτησε το κουμπί του μικροφώνου. «Ίσως, κυρία μου», είπε, «αλλά ίσως και όχι. Μπορείτε να πετάξετε το αεροπλάνο χωρίς αυτόν». «Όχι, ποτέ δεν έμαθα! Ο Χουάν είναι σωριασμένος μπροστά στην πόρτα, δεν κουνιέται!» «Καλύτερα να τον κατεβάσουμε στο έδαφος», είπε, επιλέγοντας τον πληθυντικό, επειδή υποψιαζόταν την επόμενη φράση της γυναίκας. «Δεν μπορώ να πιλοτάρω αεροπλάνο!» «Εντάξει», της απάντησε, «τότε θα το προσγειώσουμε μαζί». Πρακτικά, δε συμβαίνει σχεδόν ποτέ να βρεθεί ένας επιβάτης στο κοντρόλ αν τύχει ο πιλότος να τεθεί εκτός μάχης. Ευτυχώς για όλους, ήταν μια όμορφη μέρα για πτήση. «Ξέρετε πώς δουλεύουν τα κοντρόλ, κυρία;» ρώτησε. «Πώς να κινείτε το χειριστήριο, να κρατάτε τα φτερά οριζόντια;» «Ναι». Αυτό διεύκολυνε τα πράγματα. «Προς το παρόν, λοιπόν, κρατήστε τα φτερά σε οριζόντια θέση». Τη ρώτησε πότε και από πού είχαν απογειωθεί και πού πήγαιναν, ύστερα γύρισε ανατολικά και ένα λεπτό αργότερα μπορούσε να δει ένα Τσέσνα 182 να πετάει πιο χαμηλά 40 μοίρες αριστερά του, σχεδόν σε ευθεία με το αριστερό φτερό του T-34. «Στρίψτε ελάχιστα δεξιά», είπε. «Σας βλέπουμε». Αν το αεροπλάνο δεν έστριβε, δε θα την είχε στο οπτικό 12
ΥΠΝΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΑΡΙΑ του πεδίο, αλλά ρίσκαρε και κέρδισε. Τα φτερά πήραν κλίση. Χαμήλωσε το ύψος του όταν εκείνη έκανε τη στροφή και άρχισε να πετάει σε σχηματισμό πενήντα πόδια μακριά της. «Εάν κοιτάξετε στα δεξιά σας...» της είπε. Εκείνη κοίταξε κι αυτός της κούνησε το χέρι. «Τώρα όλα θα πάνε καλά», τη βεβαίωσε. «Ελάτε να σας πάμε στο αεροδρόμιο και να σας προσγειώσουμε». «Δεν ξέρω να πιλοτάρω!» επανέλαβε εκείνη, και την ίδια στιγμή τα φτερά έγειραν πιο απότομα προς το μέρος του. Πήρε κι αυτός κλίση, δυο αεροπλάνα που έστριβαν μαζί. «Αυτό δε θα είναι πρόβλημα, κυρία», την καθησύχασε. «Είμαι εκπαιδευτής». «Δόξα τω Θεώ», ξεφύσηξε με ανακούφιση η γυναίκα, ενώ το αεροπλάνο της έγερνε ακόμα πιο απότομα. «Καλό θα ήταν τώρα να γυρίσετε το πηδάλιο προς τα αριστερά», είπε ήρεμα ο Τζέιμι. «Όχι πολύ, λίγο. Γυρίστε το σταθερά και μαλακά. Αυτό θα σας επαναφέρει σε οριζόντια πτήση». Η γυναίκα κοίταξε μπροστά, έστριψε το πηδάλιο κλίσης, και τα φτερά του Τσέσνα ξαναβρήκαν την οριζόντια θέση τους. «Έτσι μπράβο», της είπε. «Είστε σίγουρη ότι δεν έχετε ξαναπετάξει αεροπλάνο;» Η φωνή της ακούστηκε λίγο πιο ήρεμη. «Παρακολουθούσα τον Χουάν...» 13
ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΜΠΑΧ «Φαίνεται ότι τον παρακολουθούσατε πολύ προσεχτικά». Ανακάλυψε ότι εκείνη ήξερε πού ήταν η μανέτα και τα πηδάλια διευθύνσεως, και την έβαλε να στρίψει προς τα αριστερά, μέχρι που αναστράφηκε η πορεία του αεροσκάφους και κατευθύνθηκε προς το αεροδρόμιο του Σαϊέν. «Πώς λέγεστε, κυρία;» «Τρέμω από φόβο», του απάντησε. «Δεν μπορώ να το κάνω αυτό!» «Μη με κοροϊδεύετε. Πιλοτάρετε ήδη πέντε λεπτά αυτό το αεροπλάνο και τα πάτε μια χαρά. Απλώς χαλαρώστε, μην πανικοβάλλεστε, προσποιηθείτε ότι είστε πιλότος αεροπορικής εταιρείας». «Να προσποιηθώ τι;» Είχε ακούσει, αλλά δεν πίστευε αυτό που της έλεγε εκείνος ο άνθρωπος. «Ξεχάστε τα πάντα και σκεφτείτε ότι είστε πιλότος αεροπορικής εταιρείας, ότι είστε η πρώτη γυναίκα πιλότος που προσέλαβε ποτέ η εταιρεία και ότι πετάτε πολλά χρόνια. Νιώθετε απόλυτη άνεση μέσα στο αεροπλάνο, άνεση και χαρά. Η προσγείωση ενός μικρού Τσέσνα μια τόσο όμορφη μέρα είναι παιχνιδάκι για σας!» Ο άνθρωπος αυτός είναι παλαβός, σκέφτηκε η γυναίκα, αλλά είναι εκπαιδευτής. «Παιχνιδάκι, ε;» του είπε. «Ακριβώς. Ποιο ήταν το αγαπημένο σας παιχνιδάκι;» Τον κοίταξε από το δεξί παράθυρο του Τσέσνα, με ένα δύσπιστο χαμόγελο, που έλεγε: Εγώ θα πεθάνω κι αυτός με ρωτάει ποιο ήταν το αγαπημένο μου παιχνιδάκι. Από όλους τους διασώστες που υπάρχουν ήταν ανάγκη να μου τύχει ένας τρελός; 14
ΥΠΝΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΑΡΙΑ «Το πατίνι, ας πούμε;» του είπε. Της ανταπέδωσε το χαμόγελο. Ωραία. Καταλαβαίνει ότι εγώ είμαι τρελάρας κι ότι πρέπει να είναι εκείνη η λογική. Κι αυτό σημαίνει ότι πρέπει να παραμείνει ήρεμη. «Σαν να κάνετε πατίνι, λοιπόν». «Το όνομά μου είναι Μαρία». Το είπε σαν να ήλπιζε ότι αυτό θα τον έφερνε στα συγκαλά του. Το αεροδρόμιο του Σαϊέν πρόβαλε στο οπτικό τους πεδίο, μια γραμμή στον ορίζοντα. Δεκαπέντε μίλια μακριά, εφτά λεπτά πτήσης. Είχε διαλέξει το Σαϊέν και όχι κάποιο από τα μικρά, πιο κοντινά αεροδρόμια λόγω του μήκους των αεροδιαδρόμων του κι επειδή είχε πάντα ένα ασθενοφόρο σε ετοιμότητα. «Προσπάθησε τώρα να σπρώξεις εκείνη τη μανέτα, Μαρία. Θα ακούσεις τον κινητήρα, ο ήχος του θα δυναμώσει, όπως ξέρεις, και το αεροσκάφος θα αρχίσει γλυκά γλυκά να ανεβαίνει. Σπρώξ τη μέχρι τέρμα για να πάρουμε ύψος». Ήθελε να της θυμίσει τη διαδικασία ανόδου, για την περίπτωση που θα βρισκόταν πολύ χαμηλά κατά την προσγείωση. Ήθελε να της δείξει ότι ήταν ασφαλής στους αιθέρες και ότι το σπρώξιμο της μανέτας ήταν ο τρόπος για να επιστρέψει εκεί όποτε το ήθελε. «Τα πας περίφημα, κάπτεν», της είπε. «Είσαι γεννημένη πιλότος». Ύστερα την έβαλε να τραβήξει πίσω τη μανέτα, να κατεβάσει το ρύγχος του Τσέσνα μια ιδέα κάτω από τον ορίζοντα, και μετά χαμήλωσαν μαζί στο ύψος του κύκλου καθόδου. 15
ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΜΠΑΧ Η κυρία δίπλα του γύρισε και τον κοίταξε ξανά από το αεροπλάνο της. Τα δυο αεροσκάφη σχεδόν αγγίζονταν στον αέρα, ωστόσο τίποτα απ όσα μπορούσε να κάνει εκείνος δε θα κατάφερναν να πετάξουν για λογαριασμό της το αεροπλάνο. Το μόνο που είχε στη διάθεσή του ήταν οι λέξεις. «Σχεδόν φτάσαμε», της είπε. «Μαρία, κάνεις καταπληκτική δουλειά. Στρίψε μόνο λιγάκι προς το μέρος μου, για περίπου δέκα δευτερόλεπτα, και μετά ξαναγύρνα σε οριζόντια θέση». Εκείνη πάτησε το κουμπί του μικροφώνου, αλλά δεν είπε τίποτα. Το αεροπλάνο πήρε κλίση και έστριψε προς τα δεξιά. «Τα πας μια χαρά. Θα μιλήσω με τον πύργο ελέγχου από άλλη συχνότητα. Μην ανησυχείς, θα ακούω κι αυτήν. Όποτε θες, μπορείς να μου μιλήσεις. Εντάξει;» Η γυναίκα κούνησε καταφατικά το κεφάλι. Γύρισε στη συχνότητα επικοινωνίας 2 και κάλεσε τον πύργο ελέγχου του Σαϊέν. «Γεια σου, Σαϊέν, εδώ Τσέσνα 5407 Γιάνκι». Ο αριθμός ήταν γραμμένος στο πλευρό του αεροσκάφους της. Δε χρειαζόταν να τους δώσει τον δικό του. «Μηδέν Εφτά Γιάνκι, σε ακούμε». «Το Μηδέν Εφτά Γιάνκι πετάει σε σχηματισμό των δύο, οχτώ μίλια βόρεια, είμαστε σε διαδικασία προσέγγισης». «Ελήφθη, Μηδέν Εφτά Γιάνκι. Άδεια εισόδου στο αριστερό υπήνεμο σκέλος για διάδρομο εννέα». 16