ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 0 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Α. γ Α. β Α. α Α. β Α5. β ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Β Β.α. Λάθος (Το χλώριο έχει 7e Στην εξωτερική του στιβάδα και μπορεί να σχηματίσει ένα ομοιοπολικό και τρείς ημιπολικούς δεσμούς οι οποίοι είναι ειδική περίπτωση ομοιοπολικού δεσμού). β. Λάθος γ. Σωστό δ. Σωστό ε. Σωστό Β.α. Οι διαφορές μεταξύ σ και δεσμού είναι: i) Ο σ δεσμός είναι ισχυρότερος από τον π γιατί υπάρχει μεγαλύτερο ποσοστό επικάλυψης ατομικών τροχιακών. ii) Ο σ δεσμός δημιουργείται με επικάλυψη τροχιακών : s s, s p και p p κατά τον άξονα που συνδέει τους πυρήνες των ατόμων. Σημείωση: Οι διαφορές αυτές μεταξύ σ και π δεσμού δεν είναι οι μοναδικές που υπάρχουν. β. Από τις διαδοχικές ενέργειες ιοντισμού Ε i < Ε i << Ε i < Ε i παρατηρούμε ότι η απόσπαση δύο ηλεκτρονίων από το άτομο του στοιχείου γίνεται με προσφορά μικρού ποσού ενέργειας. Ο τρίτος όμως ιοντισμός γίνεται πολύ δυσκολότερα από τον πρώτο και δεύτερο ιοντισμό. Αυτό σημαίνει ότι με την απόσπαση των δύο ηλεκτρονίων το άτομο αποκτά την σταθερή δομή ευγενούς αερίου, οπότε το στοιχείο αυτό έχει δύο ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα και ανήκει στην η (ΙΙ Α ) ομάδα του περιοδικού πίνακα. Σημείωση: Έπρεπε να αναφέρεται ότι είναι στοιχείο του s ή p τομέα.
γ. Για τον δείκτη ΗΔ έχουμε: ΗΔ HO Δ H O 5 k = 5 kα = 0. p α [Δ ] [Η Ο ] k α H Δ = 5 [Δ ] 0 [Δ ] [ΗΔ] 0 = =. [ΗΔ] [ΗΔ] 00 ph = [ΗΟ ] = 0 Επίσης για τον διαλύτη ΗΔ έχουμε: i) Το χρώμα της όξινης μορφής επικρατεί όταν: [HΔ] > 0, δηλαδή όταν ph < p ph k < (κόκκινο χρώμα). α [Δ ] ii) Το χρώμα της βασικής μορφής επικρατεί όταν: [Δ ] > 0, δηλαδή όταν ph > pk ph > 6 (κίτρινο χρώμα). α [HΔ] Άρα όταν ο δείκτης αυτός προστεθεί σε διάλυμα με ph = το χρώμα του διαλύματος γίνεται κόκκινο. δ. Για το διάλυμα ΝΗ Α έχουμε: A A HO H O (I) A HO HA αρχ. I/Π x x x y y y I/Ι x x x y y y (II) > Το ph του διαλύματος είναι οκτώ (8). Αυτό σημαίνει ότι [ ] [ΗΟ ] Άρα η ισορροπία (ΙΙ) είναι περισσότερο μετατοπισμένη προς τα δεξιά και ισχύει: k w k w 5 kb > kα < kα < kb kα < 0. A ΗΑ ΗΑ k k b A α ΘΕΜΑ Γ Γ.α. Προσθέτουμε σο δοχείο ul/. Αν δημιουργηθεί κεραμέρυθρο ίζημα (χαλκοκαρβίδιο) τότε στο δοχείο περιέχεται το πεντίνιο. Αντίδραση: HHH H u HHH u
Γ. Αν όμως στο δοχείο δεν παρατηρηθεί καμία μεταβολή τότε στο δοχείο περιέχεται το πεντίνιο. β. Προσθέτουμε και στα δύο δοχεία που περιέχουν τους δύο εστέρες υδατικό διάλυμα Na. i) Στο δοχείο που περιέχεται ο HO έχουμε: HO Na HOONa H Οι δύο ενώσεις που δημιουργούνται αποχρωματίζουν όξινο διάλυμα υπερμαγγανικού καλίου και εκλύουν αέριο O. 0HOONa KnO H SO 0O nso KSO 5Na SO 6HO 5 H 6KnO 9HSO 5O 6nSO K SO 9H O ii) Στο δοχείο που περιέχεται ο H O έχουμε: H OH Na HOONa HH Από τις ενώσεις αυτές μόνο η μία αποχρωματίζει όξινο διάλυμα KnO και δεν εκλύεται αέριο. 5 HH KnO 6HSO 5HO nso K SO H O Εναλλακτική λύση: Από τα προϊόντα της σαπωνοποίησης των εστέρων μόνο η H H (προϊόν σαπωνοποίησης του H O H ) δίνει την αλογονοφορμική αντίδραση και δίνει κίτρινο ίζημα: H H I 6Na HOONa HI 5NaI 5HO Έτσι: Αν στο δοχείο μετά την σαπωνοποίηση και την οξείδωση έχουμε έκλυση αερίου, τότε στο δοχείο περιέχεται ο HO, αν όχι τότε στο δοχείο περιέχεται ο H O H. A: H H B: H H H H l H H l E: H H O H H H H l Z:
H H H H Γ. Έστω ότι έχουμε τις αλκοόλες: (Α) (B) ν Η ν ΟΗ k Η k ΟΗ x mol y mol ma mb = mολ x(ν 8) y(k 8) =, () ο μέρος: x mol της Α και y mol της Β. νhν ΟΗ Νa νhν ONa H k x mol H ΟΗ Νa khk ; x mol ONa H k y mol ; y mol VS.T.P. x y, Έτσι: n H = = x y = 0, (),, ο μέρος: x mol της Α και y mol της Β. l l gl -SO -Hl g H O -g()l x mol ;x mol ;x mol ; x mol k k l k k l k k gl k k -SO -Hl g H O -g()l y mol ;y mol ;y mol ; y mol Επειδή προκύπτει μόνο μία ένωση έχουμε: ν = k () Από τις (), () και () έχουμε: x(ν 8) y(k 8) =, (x y)(ν 8) =, ν = k x y = 0, 0, (ν 8) =, ν 8 = 7 ν =. Άρα ο Μ.Τ. των αλκοολών είναι: H 9. (A) (B) ο μέρος: x mol H 9 και y mol H 9. Αυτό δίνει την αλογονοφορμική αντίδραση. Αυτό σημαίνει ότι η μία από αυτές είναι η βουτανόλη ( H H H ) H
5 Από την αντίδραση H H I 6Na OONa 5NaI 5H O HHI ;x mol x mol ;x mol Για το ίζημα έχουμε: n = 0,05 x () HI = Από τις σχέσεις () και () έχουμε: x y = 0, y = 0, 0,05 = 0,5 mol. x = 0,05 Άρα στο αρχικό μίγμα έχουμε: x = 0,05 = 0,5 mol H H H H y = 0,5 = 0,5 mol της H HHH Η οποία έχει την ίδια μορφή ανθρακικής αλυσίδας με την ένωση (Α) ώστε να δώσουν με την προσθήκη SOl, g και στην συνέχεια νερού το ίδιο αλκάνιο. SOl g H O HH H H -SO HH H H HH H H -Hl l gl H O HHHH l SOl g H O HH H H -SO HH H H HH H H -Hl l gl H O HHHH l ΘΕΜΑ Δ Δ. Για το διάλυμα του Hl (Y ) έχουμε: Μ H H O l HO 0, ;0, ph = log0 = (Δοχείο) Για το διάλυμα του Na (Y ) έχουμε: Μ Na Na p = log0 0, ;0, και ph = (Δοχείο 5) Για το διάλυμα του NaNO (Y ) έχουμε:
Na NaNO NO Na H O X 6 οπότε επειδή κανένα από τα ιόντα δεν NO HO X αντιδρά με μόρια νερού το ph θα καθορίζεται από τον αυτοϊοντισμό του νερού και στους 5 ο θα είναι επτά (7). (Δοχείο ) Για το διάλυμα της NΗ (Y ) έχουμε: HO }[ ] > [H O ] ph > 7 (Δοχείο ) Για το διάλυμα της NΗ l (Y 5 ) έχουμε: l HO HO }[ H O ] > [ ] ph < 7 (Δοχείο ) Δ.α. n Na = V 0, 5 0 = 5 0 mol. H H O Na H H OONa H O ;5 0 mol 5 0 mol Άρα: n 5 0 H H O = = = 0,05 V 0 0 β.i) Ανίχνευση της O: H H O NaHO H H OONa O H O Από την αντίδραση αυτή εκλύεται αέριο O. ii) Ανίχνευση της : 5H H O KnO HSO 5H O nso O KSO 8H O Αποχρωματισμός του ερυθροϊώδους διαλύματος του υπερμαγγανικού καλίου. Εναλλακτικά: Επειδή το γαλακτικό οξύ έχει ιδιότητες μεθυλοαλκοόλης θα δίνει την αλογονοφορμική αντίδραση και θα δημιουργεί κίτρινο ίζημα.
Δ. Από το διάλυμα του l, το οποίο έχει ph = 5, έχουμε: l l 0, ;0, HO H O αρχ. 0, I/Π ω ω ω I/Ι 0, ω ω ω [ ] [ΗΟ ] ω kα = k = α [ ] 0, ω 0 5 0 9 ph = 5 [ΗΟ ] = 0 kα = = 0 0 Δεκτές προσεγγίσεις 0 kb = = 0 9 0 Y Y5 Na l 0, ph = 9 0, V L V L V =(V V ) L n Na n 0,V mol 0,V mol 7 Επειδή το διάλυμα μετά την αντίδραση είναι ρυθμιστικό, σε περίσσεια βρίσκεται το l. mol Na l Na l H O αρχ. 0,V 0,V αντ/παρ. 0,V 0,V 0,V τελ. 0 0,(V -V ) 0,V B Ρ / Δ [ΟΗ ] = kb 5 οξ 0 = 0 5 ph = 9 p = 5 [ ] = 0 0,V 0,(V V ) V B = οξ = V = (V V ) = V V V V V 5. B οξ 5
8 Δ. Y 0, ph = x L ph = 0 H O ;V Στο τελικό διάλυμα: ph = 0 p = [ ] = 0. Μ HO αρχ. I/Π 0 0 0 I/Ι 0 0 0 [ ] [ ] 5 (0 ) kb = 0 = = 0. [] 0 Άρα: 0, V V = T VT VT = = 00V L. 0 Έτσι: VH O = VT Vαρχ = 00V V = 99V L = x. Για το διάλυμα του Na. Y V Na y L Na 0, V L H O ph = ph = Στο τελικό διάλυμα: ph = [ ] = 0 Μ Na Na ΟΗ ;0 0 V 0, V V = T VT VT = = = 0V L. T 0 Άρα: VH O = VT Vαρχ = 0V V = 9V L = y. Για το διάλυμα Υ 6 έχουμε: Y6 L /l /l V L H O V
9 Το διάλυμα Υ είναι ρυθμιστικό, άρα η ποσότητα του νερού πρέπει να προστεθεί για να αναιρέσει την ρυθμιστική ικανότητα του διαλύματος και να μειώσει το ph του διαλύματος κατά μία μονάδα θα πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή των 99V L. Άρα ισχύει η σχέση: y < x << ω. ΜΩΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΗΜΙΚΟΣ - ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΣ SIENE PRESS