Πα ρ µ4ή φθη Κε ΤιιΙο Veth ΗΜ ΕΠ 4'(...Ι... 20Α FΩΠΑ λιτό: ΕςοποΓηίς&ςοπιιτιθΓςΊ Ι 5θς ίοπ Greek ΕΓπ155γ <θςοιογπ.ιοπιιοπ@1ηί.9γ> Αποστολή: Τρίτη, 18 Αυγούστου 2015 5:44 µµ Προς: θςοςοτι.ιοπί οπ@γη.9γ Θέµα: Ετήσια έκθεση για τη βρετανική Οικονοµία Συνηµµένα: 1τπ398Ο03.ρπ9; ί νί 5ο.ρΜ; ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2Ο14.ριΙΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΙ ΈΣΒΕΙΛ ΕΤ() ΛΟΝ4ΝΟ Γραφείο Οικονοµικών και Ε1υιαικών Υιοθέα ω ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΟ Π1 & Μ Λ 1ΠΊ Ι ΠΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Αριθ. Πρωτ. 304 Θεσσαλονίκη 11(Ο /Οί5 ΚΑΝΟΝΙΚΟ Α ΙΑΒΛΘΜΗΤΟ λσνδνο, 13 Αυγούστυ 2015 ΓΙΦ 2610!2493δις ΤΙΠΟΣ ΠΕ Ζ1?8Ε ΣΕΤ( ΣΕΒ ΚΕΕ Ε,Β.ΕΠΙΜΕ ΗΙΗΡΙΑ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΑ ΕΙΙΙΜΕΛ}ΙΙΕΡΙΛ ιιιχειρηµατικιώς Φορε Κ ΥΓΙΞ (σ.) - Β /νση ΘΙΜΑ «2014 ιι ιι)/κονο Ην Ι?ιωιλ κ'υι δηιερείς οiκονορiκesκιττ ερορι έ σς ιιςτιτ, σε ηλεκτρινική ρορtρii, για ενηµέρωση δική σα ιι ών ιελών εxts., η ήσκ Εκεσι1 για -την οικονοµία του Ι-Ινωιένου ΒαοιΧείοο η ουσία έχει42ναρτη0d. και στον «πότουσ του Γραφείου µαι στο αgοrει,mίαsr, ος Κατεπόδης Σόρβοττλος ΟΥ Α' Σνι: Ι itρxείο Ιλ Ηο11ιΙ Πατk, οιιι3οιι Ν11 371', υκ Γ "4 4?ή Ιλ' '777 00 ι5.41 ήγια.4 ΟΤΙ %ή 07'2'77 0004 Ι
EMΒASSY ΟΕ GREECE ΙΝ LΟΝUΟΝ Εcοηοmϊc & Cοmmercϊal Sect ϊon 1Α ΗοΙΙαηd Pαrk Ιοηdοη W11 3ΤΡ Τ&: +44 (0) 2077278860 Fax: +44 (0) 2077279934 Εmα ϊ Ι: ecocom.londοn@mfα.gr 1ρ: www.agora.mfa.gr/gb66 2
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΣΤΟ ΛΟΝ ΙΝΟ Γραφείο Οικονοµικών και Εµπορικών Υποθέσεων ΚΑΝΟΝΙΚΟ Α ΙΑΒΑUΜΗΤΟ Λονδίνο, 13 Αυγούστου 2015 ΑΙΙΦ 2610/2493 δις ΠΡΟΣ: ΠΣΕ ΣΕΒΕ ΣΕΚ ΣΕΒ - ΚΕΕ Ε.Β.ΕΠΙΜΕΙΙΗΤΗΡΙΑ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΑ Επιχειρηµατικούς Φορείς ΚΟΙΝ: ΥΠΕΞ (χ.σ.) - Β8 /νση ΟΕΜΑ: «Ετήσια Έκθεση έτούς 2014 για την οικονοµία του Ηνωµένου Βασιλείου κατ τις διµερείς οικονοµικές κατ εµπορικές σχέσεις» ιαβιβάζεται, σε ηλεκτρονική µορφή, για ενηµέρωση δική σας και των µελών σας, η Ετήσια Εκθεση για την οικονοµία του Ηνωµένου Βασιλείου, η οποια έχει αναρτηθεί και στον ιστότοzzο του Γραφείου µας στο agοra.mfa.gr. Ο Προϊστcz ιος Κατεπόδης Σύµβουλος ΟΕΥ Α' Συν: 2 αρχείο 1Α ΗοtΙαηd Pαrk, London W11 3ΤΡ, UΚ Τ. 0044 (0) 20 7727 8860 Ρ. 0044 (0) 207727 9934 Emαil: etocοmlandon@mfα.gr Webpαge: Υ. 6
ΠΡΕΣΒΕΙ.λ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΣΤΟ ΛΟΝ ΙΝΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ &.ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΊΙΩΩΕΣΕΩΝ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΟΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑ Το ΕΤΟΣ 2014 Επιµέλεια: Αντώνιος Κατεπόδης, Σύµβουλος ΟΕΥ Α" ηµήτριος Θωµόπουλος, Γραµµατέας ΟΕΥ Β' Λονδίνο, Αύγουστος 2015
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 1.1 Γενικά στοιχεία 1.2 Εδάφη και κράτη συνδεδεµένα µε το Ηνωµένο Βασίλειο - ιεθνείς οργανισµοί 1.3 Οι γεωγραφικές περιοχές τον Ηνωµένου Βασιλείου 1.4 Υποδοµές 1.5 Η οµή της Οικονοµίας 1.5.1 Γεωργ ία - Κτηνοτροφία 9 1.5.2 Ενέργεια 10 1.5.3 Μεταποίηση 11 1.5.4 Υπηρεσίες 12 1.6 Μακροοικονοµικά στοιχεία 14 1.6.1 Οικονοµική ανάπτυξη 15 1.6.2 Απασχόληση - Ανεργ ία - ιαθέσιµο εισόδηµα και κατά κεφαλή ΑΕΠ 15 1.6.3 ηµοσιονοµικά Μεγέθη 16 1.6.4 Ακαθάριστο Εξωτερικό Χρέος 17 1.6.5 Νοµισµατική Πολιτική 18 1.6.6 Προβλέψεις για το έτος 2015 18 1.6.7 Άµεσες ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) 19 2 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ -ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Η.Β. 21 2.1 Ισοζύγιο Πληρωµών & Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών 21 2.2 Εξωτερικό εµπόριο αγαθών Η.Β. 22 3 ΕΛΛΗΝΟΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ 26 3.1 Εµπόριο Αγαθών 26 3.2 Εµπόριο Υπηρεσιών 32 3.3 Τουρισµός - Ναυτιλία 33 3.4 Επενδύσεις 34 3.5 Επισκόπηση των διµερών οικονοµικών και εµπορικών σχέσεων 41 3.5.1 Συµπεράσµατα και προτάσεις 41 3.5.2 ράσεις προβολής στη βρετανική αγορά κατά το 2013 42 4 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΙΠΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 43 4.1.1 ηµιουργ ία εταιρείας 43 4.1.2 Θεσµικό πλαίσιο 43 4.1.3 Συµµετοχή σε εκθέσεις 43 4.1.4 Ανεύρεση συνεργάτη ή αντιπροσώπου 44 4.1.5 "Ελεγχος κατάστασης λειτουργ ίας εταιρείας 44 4.1.6 Εµπορικές - Επαγγελµατικές Ενώσεις 44 5 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 45 5.1 Βρετανικά Οικονοµικά Υπουργεία, Υπηρεσίες και Ανεξάρτητες Αρχές 45 5.2 Βρετανικά Επιµελητήρια 48 5.3 Άλλοι οικονοµικοί φορείς 49 5.4 Βρετανικά ΜΜΕ 50 5.4.1 Οικονοµικές Εφηµερίδες 50 5.4.2 Οικονοµικά Περιοδικά 50 5.4.3 Τοµεακά Περιοδικά 50 5.4.4 Τηλεόραση 51 4 5 6 8 9 4 2
Πίνακες: Πίνακας 1: Γενικά στοιχεία για το Ηνωµένο Βασίλειο 4 Πίνακας 2: Στοιχεία γεωγραφικής εκτάσεως, πληθυσµού και πλούτου ανά περιοχή και χώρα του Ηνωµένού Βασιλείου 7 Πίνακας 3: Η δοµή της βρετανικής οικονοµίας 9 Πίνακας 4: Η δοµή της βρετανικής µεταποίησης 11 Πίνακας 5: Η δοµή τον βρετανικού κλάδού παροχής υπηρεσιών 12 Πίνακας 6: Ζήτηση και Παραγωγή 15 Πίνακας 7: Απασχόληση, εισόδηµα και πληθωρισµός 16 Πίνακας 8: Οικονοµικοί είκτες ( /ο) 17 Πίνακας 9: Εξωτερικό Εµπόριο Εξωτερικοί δείκτες 17 Πίνακας 10: Απόθεµα Α.Β.Ε. στο Ηνωµένο Βασίλειο 2004-2013 (κυριότερες χώρες) 19 Πίνακας 11: Απόθεµα ΑΒΕ από το Ηνωµένο Βασίλειο στον υπόλοιπο κόσµο 2004-2013 (κυριότερες χώρες) 20 Πίνακας 12: Ισοζύγιο Πληρωµών Ηνωµένου Βασιλείου 21 Πίνακας 13: Εξωτερικό Εµπόριο Αγαθών ΗΒ-Κυριότεροι Εµπορικοί Εταίροι (2012-2014) 23 Πίνακας 14: Αξία των εισαγωγών ανά γεωγραφική περιοχή του Ηνωµένου Βασιλείού ( /ο επί συνόλου) 25 Πίνακας 15: Αξία των εξαγωγών ανά γεωγραφική περιοχή τον Ηνωµένου Βασιλείου 25 Πίνακας 16: Εµπόριο αγαθών Ελλάδας Ηνωµένού Βασιλείου 26 Πίνακας 17: Κυριότερες κατηγορίες εξαγόµενων προϊόντων από Ελλάδα προς Η.Β. 'Ετη 2013-2014 (κατά 2ψήφια δασµ. κλάση) 27 Πίνακας 18: Κυριότερα εξαγόµενα εισαγόµενα προϊόντα από Ελλάδα προς Η.Β. 29 Πίνακας 19: Κυριότερα εξαγόµενα στο Ηνωµένο Βασίλειο προϊόντα -'Ετη 2013-2014 31 Πίνακας 20: Κυριότερα εισαγόµενα από το Ηνωµένο Βασίλειο προϊόντα 'Ετη 2013-2014 32 Πίνακας 21: ιµερές Εµπόριο Υπηρεσιών Ελλάδας Ηνωµένου Βασιλείου 'Ετη 2011-2012 33 Πίνακας 22: Τουριστικές Ροές Ελλάδας Ηνωµένου Βασιλείου Στη 2008-2014 33 Πίνακας 23: Ροές και Απόθεµα Επενδύσεων µεταξύ Ελλάδος-ΗΒ, 2004-2013 34 Πίνακας 24: Συµµετοχή ελληνικών επιχειρήσεων στο µετοχικό κεφάλαιο βρετανικών επιχειρήσεων ανά τοµέα (έτος 2012) Πηγή: Enterprise Greece S.A 35 3
1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 1.1 Γενικά στοιχεία Το Ηνωµένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Βορείου Ιρλανδίας βρίσκεται βορειοδυτικά της ηπειρωτικής Ευρώπης. Η χώρα περιλαµβάνει το νησί της Μεγάλης Βρετανίας, τη βορειοανατολική πλευρά της νήσου της Ιρλανδίας και περίπου 6.000 µικρότερα νησιά και βραχονησίδες. Η Βόρεια Ιρλανδία είναι το µόνο τµήµα του Ηνωµένου Βασιλείου που έχει χερσαία σύνορα µε άλλο κράτος - τη ηµοκρατία της Ιρλανδίας. Πέραν αυτού, το Ηνωµένο Βασίλειο περικλείεται από τον Ατλαντικό Ωκεανό, τη Βόρεια Θάλασσα, το κανάλι της Μάγχης και τη θάλασσα της Ιρλανδίας. Το Ηνωµένο Βασίλειο αποτελεί ενιαίο κράτος που απαρτίζεται από τέσσερεις επιµέρους περιφέρειες - «χώρες»: την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία. Το πολίτευµα του Ηνωµένου Βασιλείου είναι Βασιλευοµένη Κοινοβουλευτική ηµοκρατία. Η νοµοθετική εξουσία ασκείται από το κοινοβούλιο, που αποτελείται από δύο σώµατα, τη Βουλή των Λόρδων και τη Βουλή των Κοινοτήτων. Πίνακας 1: Γενικά στοιχεία για το Ηνωµένο Βασίλειο Πληθυσµός (απογραφή 2ρ11) Έκταση Ώρα Γλώσσα Νόµισµα Θρησκεία Πυκνότητα Πληθυσµού Πολίτευµα Πρωτεύούσα Επίσηµες αργ ίες 63 εκατ.: Αγγλία: 52,6 εκατ. Σκωτία: 5,2 εκατ. Ουαλία 3 εκατ. - εκατ., Βόρειος Ιρλανδία: 1,8 εκατ. 243.820 τετρ.χλµ. GMT Αγγλική (κύρια), Ουαλική, Ιρλανδική Γαελική, Σκωτική Γαελική Λίρα (GBP) = 100 πέννες Αγγλικανική (κύρια), Καθολική, Πρεσβυτεριανή, Μουσουλµανική 250 κάτοικοι ανά τετρ. χλµ. Βασιλευόµενη Κοινοβουλευτική ηµοκρατία (Η Βασίλισσα Ελισάβετ Β'στο θρόνο από το 1952) Λονδίνο, 7,5 εκατ. κάτοικοι 1η Ιανουαρίου, Μεγ. Παρασκευή, ευτέρα του Πάσχα, πρώτη και τελευταία ευτέρα του Μαΐου, τελευταία ευτέρα Αυγούστου. 25η & 26η εκεµβρίου. Για περισσότερες πληροφορίε,~: http:/ιτ ωω.direct.gον.υkιen/emgiοgmentlemplοyees/timeοffandholidays/dg_ο7374 t Πηγές: Βρετανική Στατιστική Υπηρεσία (Office for Ναtίοηα1 Statistίcs, Νατιοηα1 Records ο/ Scotland, Northern Ireland Statίstίcs and Research Agency), Βρετανική κυβέρνηση (http://www.dίrect.gov.uk/en/index.htm) Η Βόρεια Ιρλανδία, η Ουαλία και η Σκωτία διαθέτουν από το 1998 τοπικά αιρετά νοµοθετικά σώµατα και κυβερνήσεις και για το λόγο αυτό αναφέρονται στη βρετανική ορολογία ως «χώρες». Η κεντρική κυβέρνηση του Λονδίνού έχει παραχωρήσει στα σώµατα αυτά αρµοδιότητες σε ζητήµατα όπως η εκπαίδευση, οι µεταφορές και το περιβάλλον. Ωστόσο έχει διατηρήσει το δικαίωµα να παύει ή να αναστέλλει τη λειτουργία τους σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης ή όποτε κρίνει απαραίτητο. Λόγω της έκρυθµης κατάστασης στη Βόρεια Ιρλανδία, η λειτουργία της Συνέλευσης της Βορείου Ιρλανδίας έχει ανασταλεί τέσσερις φορές 4
έως σήµερα, µε µακροβιότερη την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2002 έως το Μάιο του 2007. Στο διάστηµα αυτό τις αρµοδιότητές της ασκούσε η κεντρική κυβέρνηση µέσω τον Υπουργού Βόρειας Ιρλανδίας. Η Βρετανική οικονοµία είναι οικονοµία της ελεύθερης αγοράς, στην οποία το κράτος διαδραµατίζει µικρό ρόλο. Το Λονδίνο αποτελεί ένα από τα σηµαντικότερα χρηµατοοικονοµικά κέντρα παγκοσµίως. Η οικονοµία την τελευταία δεκαπενταετία χαρακτηρίζεται κυρίως ως οικονοµία εντάσεως κεφαλαίου µε κύριο µοχλό το χρηµατοπιστωτικό τοµέα. Παραδοσιακοί τοµείς όπως η γεωργία, η µεταποιητική βιοµηχανία, η βιοτεχνία έχουν υποχωρήσει σηµαντικά σε σπουδαιότητα, αν και το τελευταίο διάστηµα έχουν γίνει προσπάθειες αναθέρµανσης της βιοµηχανικής παραγωγής, µετά τα πρόσφατα προβλήµατα που παρουσίασε ο χρηµατοπιστωτικός τοµέας. Μετά τις εκλογές τον Μάϊον 2010, όπου κανένα κόµµα δεν εξασφάλισε αυτοδυναµία, σχηµατίστηκε Κυβέρνηση συνασπισµού µεταξύ των Συντηρητικών και των Φιλελεύθέρων ηµοκρατών µε βάση προσυµφωνηµένο πρόγραµµα διακυβέρνησης της χώρας για µια πλήρη κοινοβουλευτική περίοδο. Κύριο µέληµα της Κυβέρνησης στον οικονοµικό τοµέα είναι η µείωση του δηµοσιονοµικού ελλείµµατος, µε παράλληλη µέριµνα να τονωθεί η ανάπτυξη στην οικονοµία, η οποία υπέστη σηµαντικό πλήγµα από τη χρηµατοοικονοµική κρίση τον 2008-2009. Σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή πολιτική της χώρας, η Κυβέρνηση έχει Θέσει ως ζήτηµα προτεραιότητας της ατζέντας της την επαναδιαπραγµάτεύση της σχέσης του Ηνωµένού Βασιλείου µε την Ε.Ε. και ο Πρωθυπουργός κ. Ντέιβιντ Κάµερον ανακοίνωσε τη διενέργεια δηµοψηφίσµατος σχετικά µε την παραµονή του Η.Β. στην Ε.Ε. µέχρι το 2017. 1.2 Εδάφη και κράτη συνδεδεµένα µε το Ηνωµένο Βασίλειο ιεθνείς οργανισµοί Οι Εξαρτήσεις τον Στέµµατος (Crown ρ &ιι ί ) είναι αυτόνοµες κτήσεις τον Βρετανικού στέµµατος, σε αντίθεση µε τα υπερπόντια εδάφη του Ηνωµένού Βασιλείου. Περιλαµβάνουν τα νησιά του καναλιού της Μάγχης (Τζέρσεϊ και Γκέρνσεϊ) και τη Νήσο του Μαν, στη θάλασσα της Ιρλανδίας. Τελούν υπό την κυριαρχία του Βρετανικού Στέµµατος, ωστόσο είναι ανεξάρτητες διοικητικές περιφέρειες και δεν αποτελούν µέρος της Ευρωπαϊκής 'Ενωσης. Τα Βρετανικά Υπερπόντια Εδάφη ι (Brίtίsh Overseas Terrίtorίes) είναι δεκατέσσερις πρώην αποικίες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, οι οποίες είτε δεν απέκτησαν ανεξαρτησία είτε αποφάσισαν να προσδιορίζονται ως βρετανικά εδάφη. εν αποτελούν τµήµα του Ηνωµένού Βασιλείου, εµπίπτουν όµως στη δικαιοδοσία τον. Τα Βρετανικά Υπερπόντια Εδάφη και οι Εξαρτήσεις του Στέµµατος είναι διαφορετικά από την Κοινοπολιτεία των Εθνών, µια εθελοντική ένωση των χωρών οι οποίες έχουν ως επί το πλείστον ιστορικούς δεσµούς µε την Βρετανική Αυτοκρατορία. Το Ηνωµένο Βασίλειο είναι µόνιµο µέλος τον Συµβουλίου Ασφαλείας των Ηνωµένων Εθνών και µεταξύ άλλων Οργανισµών, µέλος του Συµβουλίου της Ευρώπης, τον 07, τον 08, τον G20, του ΟΟΣΑ και τον Παγκόσµιου Οργανισµού Εµπορίου. Ανγκουίλα, Βερµούδες, Βρετανικό Έδαφος Ανταρκτικής, Βρετανικό Έδαφος Ινδικού Ωκεανού, Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, Νησιά Καϋµάν, Νήσοι Φώκλαντ, Γιβραλτάρ, Μοντσερράτ, Νήσοι Πίτκαιρν, Αγία Ελένη, Ασενσιόν και Τριστάν ντα Κούνια, Νότια Γεωργία και Νότιες Σάντουιτς, Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων Ακρωτηρίου και εκέλειας, Τερκ και Κάικος 2 Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, GDP at regional level (Στοιχεία 2011) 5
Η χώρα είναι µέλος της Ευρωπαϊκής 'Ενωσης αλλά η πολιτική της έναντι αυτής χαρακτηρίζεται από σοβαρές επιφυλάξεις σε ζητήµατα που Θεωρείται ότι περιορίζουν την εθνική κυριαρχία. 1.3 Οι γεωγραφικές περιοχές τον Ηνωµένού Βασιλείού Στο Η.Β. οι αποστάσεις είναι µικρές (1.100 χλµ µέγιστη απόσταση µεταξύ τον βορειότερου και νοτιότερου τµήµατος και 500 χλµ. µέγιστο πλάτος) και υπάρχει πυκνό µεταφορικό δίκτύο µέσω τον οποίον όλες οι περιοχές της χώρας είναι εύκολα προσβάσιµες. Τέσσερις στους πέντε κατοίκους στην Αγγλία ζουν σε αστικές περιοχές. Στη Σκωτία και Ουαλία, το ποσοστό του αστικού πληθυσµού είναι ελαφρώς χαµηλότερο. Οι δέκα µεγαλύτερες πόλεις του Ηνωµένού Βασιλείού είναι: το Λονδίνο µε 8,5 εκατ. κατοίκους, το Μπέρµιγχαµ µε 1,22 εκατ., η Γλασκώβη µε 800 χιλ., το Λιντς µε 761 χιλ., το Εδιµβούργο µε 596 χιλ., το Λίβερπουλ µε 552 χιλ, το Μπρίστολ µε 536 χιλ., το Σέφιλντ µε 530 χιλ., το Μπράντφορντ µε 536 χιλ., το Κάρντιφ µε 522 χιλ., και το Μάντσεστερ µε 521 χιλ.. Τα σηµαντικότερα εµπορικά κέντρα είναι το Λονδίνο, το Λίβερπουλ, το Μάντσεστερ, το Μπρίστολ και η Γλασκώβη. Σχήµα 1: Οι γεωγραφικές περιοχές τον Ηνωµένού Βασιλείου Ανατολική Κεντρική Βρετανία (East Mίdlands): Περιλαµβάνει τις περιοχές Nottinghamshire, Derbyshire, 1 ί τ8ιύτ, Rutland, Northamptonshίre και το µεγαλύτερο µέρος του Lincolnshire. Ανατολική Αγγλία (East σί England): Περιλαµβάνει τις περιοχές Essex, Hertfordshire, Bedfordshire, Cambridgeshire, Norfolk και Suffolk. Ευρύτερο Λονδίνο (( reater London): Περιλαµβάνει το Cίty of London και τα 32 δηµοτικά διαµερίσµατα τον Λονδίνου Βορειοανατολική Αyyλία (1orth East England): 6
Περιλαµβάνει τις περιοχές Northumberland, County Durham, Tyne επι! Wear, επι! Teesside και τµήµατα του Βόρειου Yorkshire Βορειοδυτική Αyνλία (North West England): Περιλαµβάνει τις περιοχές Cumbria, Lancashire, Greater Manchester, Merseyside και Cheshire. Νοτιοανατολική Αγγλία (South East England): Περιλαµβάνει τις περιοχές Berkshίre, Buckinghamshire, East Sussex, Η ιρ1ιιτ, Is1e ο1 Wight, Kent, Oxfordshire, Surrey και West Sussex Νοτιοδυτική Αyyλία (South West England): Περιλαµβάνει τις περιοχές Bristol, Gloucestershire, Somerset, Dorset, Wiltshire, Devon, Cornwal1 επι! the Isles οί Scilly υτική Κεντρική Αγγλία (West Midlands): Περιλαµβάνει τις περιοχές British city, Birmingham, το µεγάλο πολεοδοµικό συγκρότηµα του Wolverhampton και τις πόλεις Dudley, Solihull, Walsall και West Bromwίch Yorkshire and the Humber, Περιλαµβάνει την ιστορική κοµητεία τον Yorkshire και τµήµα του Βόρειου Lincolnshire (πρώην κοµητεία του Humberside). Η οικονοµική διάρθρωση του Ηνωµένου Βασιλείου διαφοροποιείται ανά περιοχή και περιφέρεια «χώρα». Εξαιρουµένων των εισοδηµάτων πού προκύπτούν από την εκµετάλλευση των κοιτασµάτων της Βόρειας Θάλασσας, η Αγγλία είναι η πιο πλούσια από τις τέσσερις «χώρες», ακολουθεί η Σκωτία, η Ουαλία και τελευταία η Βόρεια Ιρλανδία. Το κεντρικό Λονδίνο είναι πρώτο στη λίστα µε τις πλουσιότερες περιοχές της Ε.Ε., µε κατά κεφαλή ΑΕΠ 80 χιλ.2. Η κατά κεφαλή Ακαθάριστη Προστιθέµενη Αξία (ΑΓΙΑ) στην ευρύτερη περιοχή τον Λονδίνού αντιστοιχεί στο 170 /ο της µέσης ΑΓΙΑ στο Ηνωµένο Βασίλειο, ενώ οι πιο φτωχές περιοχές του Η.Β. βρίσκονται στη Βορειοανατολική Αγγλία. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται στοιχεία γεωγραφικής έκτασης, πληθυσµού και πλούτου ανά περιοχή και ανά χώρα του Ηνωµένου Βασιλείού: Πίνακας 2: Στοιχεία γεωγραφικής εκτάσεως, πληθυσµού και πλούτού ανά περιοχή και χώρα τον Ηνωµένού Βασιλείού Περιοχή 'Εκτααη (τετρ.χλµ) συνολικ ης έκτασης ΙΙΒ Πληθυσµ απογραφ η έτους (Χιλ.) / επι συν Πληθ. ΗΒ Κατα κεφαλή ΑΑξι ά ροα επί Κξκ.Α Π (201 Β ) ιοικητικη πρωτεύουσα '. Αγγλία Νοτιοδυτικά Ανατολική Αγγλία 130.427 23.837 19.120 Νοτιοανατολικά 19.0% Ανατολική Κεντρική Αγγλία 15.627 Yorkshire και Humber Βορειοδυτική Αγγλία υτική Κεντρική Αγγλία 15.420 53% 10% 8% 8% 6% 6% 53.013 5.289 5.847 8.635 4.533 5.284 14.165 6% 7.052 12.998 5% 5.602 84,0% 8,4% 9,3 /ο 13,7 /ο 7,2% 8.4 /ο 11,2 /ο 8,9 /ο 24.091 21.163 21 897 25.843 19.317 19.053 19.937 19.428 103,0% Λονδ ί νο 90,5% Plymouth 93,6,' 110,5 /ο Flempton Guίldford 82,6% Melton Mowbray 81,4 /ο 85,2 /ο Wakefιeld St Helens 83,0% Birm ίngham 2 Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, ΟΡ ι1 regίonal level (Στοιχεία 2011) 7
Βορειοανατολική Αγγλία 8.592 Λονδίνο (ευρύτερη περιοχή) 1.572 4% 1 /ο 2.597 8.174 4,1% 12,9% 17.381 40.215 74,3 /ο Newcastfe υροπ Tyne 171,9% City ΗαΙΙ, Southwark Σκωτία Ουαλία Βόρεια Ιρλανδία 78.772 32% 20.778 9% 3.064 13.843 6% 1.811 Ηνωµένο Βασίλειο 243.820 108% 63.143 Βρετανικά Υπερπόντια εδάφη 1.727.570 260 5.255 8'3% 21.982 4,9% 2,9% 16.893 17.948 94,0% Edinburgh 72,2% Cffi grdi 76,7 /ο 100% 23.394 100!ο Belfast * Η Ακαθάριστη Προστιθέµενη Αξία (ΑΠΑ) µετρά τη συνολική παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών σε µία γεωγραφική περιοχή ή ένα κλάδο της οικονοµίας, χωρίς να µετρά την ενδιάµεση κατανάλωση. Συνδέεται µε το Α.Εγχ. Π. ως εξής: ΑΠΑ + φόροι επί αγαθών - επιδοτήσεις αγαθών = Α.Εγχ.Π. Πηγή: Βρετανική Στατιστική Υπηρεσία, GYA at Regίonal Level 1.4 Υποδοµές Η χώρα διαθέτει µεγάλες εταιρείες και οργανισµούς στον τοµέα των µεταφορών καθώς και εκτεταµένο και σύγχρονο δίκτυο υποδοµών, το οποίο περιλαµβάνει: Οδικό δίκτυο: µε 392.913 χιλιόµετρα αυτοκινητοδρόµων. Αεροπορικό δίκτυο: Η χώρα διαθέτει εκτεταµένο δίκτυο αεροδροµίων. Η µεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία είναι η British Αιrωαys ενώ λειτουργούν εταιρείες χαµηλού κόστους (Virgin Atlantίc και Easyjet). Τα κυριότερα αεροδρόµια είναι του Λονδίνου (Heathrow, Gatwick, Luton, Stansted, City), Birmingham, Manchester, Glasgow, Aberdeen και Edinburgh. Θαλάσσιο δίκτυο: Το 95 /ο περίπου του βρετανικού εξωτερικού εµπορίου πραγµατοποιείται δια της Θαλάσσιας οδού. Υπάρχουν περί τα 120 εµπορικά λιµάνια αλλά τα σπουδαιότερα είναι εκείνα του Grimsby και Immίngham (Κεντρική Ανατολική Αγγλία), του Λονδίνου, του Milford Haven στην Ουαλία, του Τ και Hartlepool (Βορειοανατολική Αγγλία), του Liverpool, του Forth στην Ανατολική Σκωτία, του Felίxstowe (Ανατολική Αγγλία) και του Southampton στη Νοτιοανατολική Αγγλία. Το λιµάνι του Dover εξυπηρετεί τον µεγαλύτερο αριθµό επιβατών από και προς την ηπειρωτική Ευρώπη. Σιδηροδροµικό δίκτυο: Το σιδηροδροµικό δίκτυο ιδιωτικοποιήθηκε πλήρως µετά την πώληση 100 περίπου τύπων υπηρεσιών που πρώτα διαχειριζόταν η κρατική εταιρία British Raίlways. Το δίκτυο επεκτείνεται σε 17.274 χιλιόµετρα µε περισσότερους από 2.500 σταθµούς επιβατών και 1.000 εµπορευµάτων. Ο εκσυγχρονισµός του δικτύου υπολείπεται των αναγκών και διατυπώνεται ισχυρή κριτική για τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης. Αστικές µεταφορές: Οι αστικές µεταφορές είναι ιδιαίτερα ανεπτυγµένες σε όλες τις πόλεις της χώρας. Η περιοχή του Λονδίνου αντιµετωπίζει ορισµένα προβλήµατα λόγω του µεγέθους της πόλης και τον µεγάλου αριθµού των επιβατών. Το δίκτυο του υπόγειου σιδηροδρόµου του Λονδίνου είναι πολύ πυκνό κι εξυπηρετεί όλες τις περιοχές της πόλης, διευθύνεται δε από τον φορέα London Underground Ltd. Επεκτείνεται σε γραµµές 408 χλµ, µε 275 σταθµούς και δυνατότητα κυκλοφορίας 514 τρένων σε ώρες αιχµής. Νέες γραµµές και νέοι κόµβοι προγραµµατίζονται µεταξύ τον αεροδροµίου Heathrow και τον City τον Λονδίνου, καθώς και σε άλλες πόλεις, όπως Bίrmίngham, 1 α1$ και Nottίngham. 8
Η ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1.5 Η οµή της Οικονοµίας Η οικονοµία του Ηνωµένου Βασιλείου είναι από τις πλέον παγκοσµιοποιηµένες και αποτελεί την πέµπτη µεγαλύτερη οικονοµία παγκοσµίως (ΑΕΠ 2014: 1,7 τρισ. Λίρες). Το Λονδίνο, µαζί µε τη Νέα Υόρκη, είναι τα µεγαλύτερα χρηµατοοικονοµικά κέντρα στον κόσµο και η πόλη µε το µεγαλύτερο ΑΕΠ στην Ευρώπη. Από το 2010 και µετά, το Ηνωµένο Βασίλειο έχει το τρίτο µεγαλύτερο απόθεµα εισερχόµενων και εξερχόµενων Άµεσων Ξένων Επενδύσεων, µετά τις ΗΠΑ και τη Γαλλία. Η βρετανική αεροδιαστηµική βιοµηχανία κατέχει τη δεύτερη ή τρίτη Θέση παγκοσµίως (ανάλογα µε τη µέθοδο υπολογισµού). Η φαρµακοβιοµηχανία κατέχει σηµαντικό ρόλο στη βρετανική οικονοµία και το Η.Β. κατατάσσεται τρίτο παγκοσµίως µε βάση τις δαπάνες σε "Ερευνα και Ανάπτυξη (µετά τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία). Πίνακας 3: Η δοµή της βρετανικής οικονοµίας Έτη (ε εκατ.) 2009 2010 2011.. 2012 2013 2013 - ως fa ταυ ΑΕΠ 2014 2014 - ταυ,_' ΑΕΠ Συνολική ακαθάριστη προστιθέµενη αξ1α σε τρέχουσες τιµές 1.482.144 1.558.365 1.617.677 1.655.384 1.713.302 1.791.490 Γεωργία, ασοπονία, Αλιεία 7.505 9.482 9.224 9.997 9.948 Μεταποίηση (περιλαµ. Ενέργειας) 206.063 197.470 210.817 221.697 219.556 Βιοµηχανία Υπηρεσίες 137.294 132.273 139.508 145.625 145.460 1.136.684 1.185.623 1.221.521 1.252.745 1.299.931 Κατασκευές 80.820 83.608 91.517 88.716 92.475 Χονδρικό, Λιιανικό Εµπόριο, Ξενοδοχεία, Μεταφορές κ.τ.λ 247.295 257.645 261.503 267.462 279.858 0,6 /ο 12,8 /ο 8,5% 75,9 /ο 5,4% 16,3 /ο 9.672 214.543 150.683 1.369.712 101.221 293.790 Πληροφορίες και Επικοινωνία 83.436 86.435 89.358 92.214 94.986 5,5 /ο 97 572 Ασφαλιστικές, Χρηµατοοικονοµικές Υπηρεσίες 125.695 120.031 118.740 119.761 122.712 7,2 /ο 133.165 ραστηριότητες ιαχείρησης Ακίνητης Περιουσίας 123.631 146.132 155.413 167.285 175.869 10,3 /ο 183.225 Επαγγελµατικές, Επιστηµονικές, Τεχνικές Υπηρεσίες 156.618 160.603 168.293 175.777 186.267 10,9% 203.174 Μόρφωση, ηµόσιες Υπηρεσίες, Υγεία 267.411 274.825 279.206 281.877 285.975 16,7 /ο 291.437 Άλλες Υπηρεσίες Φόροι µε ίον Επιδοτήσεις Πηγή: OECD Library, StatExtracts, National Accounts ΠΚ 51.778 56.344 57.491 59.653 61.789 3,6ο/0 66.128 137.098 157.681 176.079 179.436 187.998 11,0% 197.563 0,5 /ο 12,0 /ο 8,4% 76,5 /ο 5,7 /ο 164 /ο, 7,4 /ο 102 /ο, 11,3% 163 /ο, 3,7% 11,0% 1.5.1 Γεωργία - Κτηνοτροφία Ο τοµέας της Γεωργ ίας, Αλιείας και ασών συµµετέχει µε ποσοστό 0,7% στο ΑΕΠ της χώρας. Ωστόσο, παρά την καθοδική τάση του τοµέα ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαχρονικά, η βρετανική γεωργία χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθµό εκσυγχρονισµού των µεθόδων παραγωγής και επιτυγχάνει να καλύψει το 62% των διατροφικών αναγκών τον βρετανικού πληθυσµού, 9
απασχολώντας το 1,4 /ο τον συνολικού εργατικού δυναµικού. Η µέση ηλικία τον αγροτικού πληθυσµού είναι 59 έτη. Οι κυριότερες καλλιέργειες είναι σιτάρι, κριθάρι, ελαιοκράµβη, βρώµη, βολβοί, δηµητριακά, ζαχαρότευτλα, κηπευτικά (φρούτα, λαχανικά ή καλλωπιστικά φυτά), κλπ. Το Ηνωµένο Βασίλειο είναι ο τέταρτος µεγαλύτερος παραγωγός δηµητριακών και ελαιοκράµβης3 της ΕΕ και η παραγωγή τον αντιστοιχεί στο 8 /ο της συνολικής παραγωγής της ΕΕ σε αυτά τα είδη. Επίσης είναι 4 ς µεγαλύτερος παραγωγός ζάχαρης από τεύτλα στην ΕΕ, µε περίπου 4.500 χιλ. παραγωγούς. Το Η.Β. είναι περίπου κατά 60 /ο αύταρκες στα λαχανικά, 10 /ο αύταρκες στα νωπά φρούτα, 100 /ο αύταρκες στις φρέσκιες (νωπές) πατάτες ενώ µόλις κατά 50 /ο αύταρκες στις επεξεργασµένες ή κατεψυγµένες πατάτες. Τέλος το Η.Β. είναι 2 στην ΕΕ στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων, µε 8.000 περίπου πιστοποιηµένους παραγωγούς. Στον τοµέα της κτηνοτροφίας, το Ηνωµένο Βασίλειο διαθέτει 33,7 εκατοµµύρια πρόβατα, 9,8 εκατοµµύρια βοοειδή, 169,7 εκατ. πουλερικά και 4,8 εκατ. χοίρους (στ. 2014). Το Ηνωµένο Βασίλειο είναι µεταξύ των Κ-Μ της Ε.Ε., σε όρους αξίας παραγωγής, τρίτο στο γάλα και τα γαλακτοκοµικά προϊόντα, τρίτο στο βόειο κρέας (βοδινό, µοσχαρίσιο) και πρώτο στο κρέας αµνοεριφίων. Η αλιεία, παρότι βαίνει µειούµενη ως οικονοµική δραστηριότητα, παραµένει σηµαντική για τη χώρα. Οι κύριες αλιευτικές µονάδες βρίσκονται στις πόλεις Kίngston υροη Ηυ11, Grimsby, Fleetwood, Newlyn, Οτι Υαrmουth, Peterhead, Fraserburgh, και Lowestoft, και τα κύρια αλιεύµατα τον Ηνωµένου Βασιλείου είναι ο βακαλάος, η γλώσσα, ο πλενρονήκτης ή πλατέσσα (plaice), η ρέγγα, ο σπάρος (bream). Η γεωργία και η αλιεία του Ηνωµένου Βασιλείου λαµβάνουν ενισχύσεις τόσο από τη βρετανική κυβέρνηση όσο από την Κοινή Αγροτική Πολιτική και Κοινή Αλιευτική Πολιτική της ΕΕ. Εκτός από την καλλιεργήσιµη γη, οι κύριοι φυσικοί πόροι του Ηνωµένου Βασιλείου είναι άνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ασβεστόλιθος, κρητίδα, µεταλλεύµατα σιδήρου, µολύβδου, ψευδαργύρού, κασσίτερο, ασήµι και χρυσό. Ο άνθρακας και τα µεταλλεύµατα σιδήρου, που αποτελούν την πρώτη ύλη για την παραγωγή χάλυβα, αποτέλεσαν τη βάση της αγγλικής βιοµηχανίας, ωστόσο η παραγωγή τους έχει µειωθεί δραστικά τις τελευταίες δεκαετίες. 1.5.2 Ενέργεια Με βάση τα αποδεδειγµένα πετρελαϊκά αποθέµατα του, το Η.Β. κατατάσσεται 31 παγκοσµίως, ενώ µε βάση τα αποθέµατα φυσικού αερίου, κατατάσσεται 44 στον κόσµο (στ. CIA World Factbook). Η δραστηριότητα εξόρυξης πετρελαίου συγκεντρώνεται στην ανατολική ακτή της Σκωτίας και της βορειοανατολικής Αγγλίας. Το ήµισυ περίπου των αποθεµάτων πετρελαίου του Η.Β. βρίσκεται στη Βόρεια Θάλασσα απέναντι από την ανατολική ακτή της Σκωτίας και 1/4 αυτών στη Βόρεια Θάλασσα κοντά στις νήσους Shetland. Το µεγαλύτερο µέρος των αποθεµάτων φυσικού αερίου επίσης βρίσκεται στη Βόρεια Θάλασσα και ένα µικρότερο µέρος στην Ιρλανδική Θάλασσα και στην ηπειρωτική γη. Ωστόσο, το Η.Β. είναι καθαρός εισαγωγέας τόσο πετρελαίου (κυρίως από Νορβηγία, Ρωσία και Νιγηρία) όσο και φυσικού αερίού (κυρίως από Νορβηγία, Ολλανδία και Κατάρ). Πρόσφατες έρευνες αποδεικνύουν ότι υπάρχουν κοιτάσµατα σχιστολιθικού αερίου (Shale Gas) σε περιοχές της. Αγγλίας, το πραγµατικό µέγεθος των οποίων δεν έχει ακόµη προσδιορισθεί επακριβώς. 3 Η ελαιοκράµβη παράγει φυτικό έλαιο που χρησιµοποιείται στη µαγειρική και στην επεξεργασία τροφίµων. Τελευταία χρησιµοποιείται όλο και περισσότερο στην παραγωγή βιοκαυσίµων. 10
1.5.3 Μεταποίηση Η συµµετοχή τον δευτερογενούς τοµέα της µεταποίησης, διαχρονικά πρωτοπόρού τοµέα της βρετανικής οικονοµίας, στο ΑΕΠ της χώρας, µειώνεται. Η µεταποίηση αντιπροσωπεύει περίπου το 14 /ο τον ΑΕΠ και απασχολεί το 9 /ο τον εργατικού δυναµικού. Συνεχίζει, ωστόσο, να προσελκύει υψηλό ποσοστό νέων ξένων επενδύσεων και συνεισφέρει καθοριστικά στο εξωτερικό εµπόριο αγαθών, µε ποσοστό ανώτερο του 50 /ο επί του συνόλου των βρετανικών εξαγωγών. Οι παραδοσιακοί τοµείς (µεταλλουργία, υφαντουργία, καπνός, βιοµηχανία τροφίµων/ποτών) αντιµετωπίζουν σοβαρά προβλήµατα λόγω τον διεθνούς ανταγωνισµού αλλά η χώρα παραµένει έδρα µερικών από τις µεγαλύτερες εταιρείες όπως η HarperCollins, η 1α1 Elsevier, η Ben Sherman, η Cadbury Schweppes, η Τι and 1)'Ι, η British American Tobacco, η Imperial Tobacco, η ΕΜΑΡ, η Burberry, η French Connection, η Reebok, η Umbro, η Diageo, η Sabmiller και η Scottish and Newcastle. Άλλοι τοµείς εµφανίζούν εξαιρετικές επιδόσεις συνολικά, όπως αυτοί των ηλεκτρονικών ειδών, της αεροδιαστηµικής βιοµηχανίας, του µηχανολογικού εξοπλισµού και των φαρµάκων, καταγράφοντας αύξηση ανώτερη εκείνης του συνολικού ΑΕΠ. Σε όρους Ακαθάριστης Προστιθέµενης Αξίας, ο κλάδος τροφίµων - ποτών παραµένει ο σηµαντικότερος µεταποιητικός κλάδος, ακολουθούµενος από τον κλάδο εξοπλισµού µεταφορών, το µεταλλουργικό και το φαρµακευτικό κλάδο. Πίνακας 4: Η δοµή της βρετανικής µεταποίησης Κλάδος ραστηριότητας 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 % Συνόλου Α.Π.Α. Συνολική παραγωγή 193.465 203.749 204.858 212.704 200.857 205.579 210.853 213.206 14,45% 10,2% Ορυχεία και λατοµεία 26.546 31.100 30.239 35.660 27.153 30.305 33.059 29.315 1,99% 10,4% Συνολική παραγωγή 141.230 143.236 143.173 145.966 136.278 143.146 146.249 146.861 9,95% 4,0% Βιοµηχανία τροφίµων, ποτών και καπνού 22.744 22.269 21.305 21.405 21.399 21.671 21.319 23.034 1,56% 1,3% Εξοπλισµός Μεταφορών 16.609 17.083 15.671 15.541 13.128 15.382 21.642 17.782 1,20% 7,1% Βασικά µέταλλα και µεταλλικά προϊόντα 16.355 16.628 17.762 17.946 15.488 15.091 15.537 17.172 1,16% 5,0% Άλλες µεταποιητικές δραστηριότητες και επισκευές Βασικά φαρµακευτικά προϊόντα και παρασκευάσµατα Καουτσούκ, πλαστικά και άλλα µη µεταλλικά ορυκτά %Μετ. 2005-2012 11.230 11.892 12.414 12.416 12.590 12.929 12.814 13.340 0,90% 18,8% 8.176 9.523 9.796 12.747 13.097 14.243 12.570 12.331 0,84% 50,8% 12.811 11.892 12.472 12.567 11.963 11.539 11.154 12.205 0,83% -4,7% Μηχανήµατα και εξοπλισµός µ.α.ε. 10.161 10.231 10.105 11.363 9.327 10.017 11.370 12.018 0,81% 18,3% Ξύλο, προϊόντα χαρτιού και εκτυπώσεις 12.824 12.690 12.692 12.230 10.867 11.002 10.347 11.190 0,76% -12,7% Υπολογιστές, ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα 8.601 8.439 8.236 8.364 8.233 9.032 9.309 9.677 0,66% 12,5% Χηµικές ουσίες και προϊόντα 11.122 11.058 10.692 9.866 8.819 8.853 8.378 6.300 0,43% -43,4% Ε ίδη ένδυσης και δερµάτινα είδη 4.098 4.448 4.478 4.220 3.476 4.601 4.729 4.862 0,33% 18,6% Ηλεκτρικός εξοπλισµός 4.631 4.492 4.364 4.867 4.393 4.520 4.229 4.431 0,30% -4,3% Προϊόντα οπτάνθρακα και διύλισης πετρελαίου Παροχή ηλεκτρικού ρεύµατος, φυσικού αερίου και κλιµατισµού Υδρευση, αποχέτευση, διαχείριση αποβλήτων και αποκατάσταση Σε εκατ. λίρες Πηγή: 0Ν5, The Blue Book 2014 1.868 2.591 3.186 2.434 3.498 4.266 2.851 2.519 0,17% 34,9% 12.430 15.449 16.263 14.571 21.822 15.097 14.981 20.726 1,40% 66,7% 13.259 13.964 15.183 16.507 15.604 17.031 16.564 16.304 1,10% 23,0% Η παραγωγή µηχανολογικού εξοπλισµού αποτελεί έναν από τους σηµαντικότερούς τοµείς της βρετανικής µεταποίησης. Οι µεγαλύτερες διεθνείς αυτοκινητοβιοµηχανίες έχουν 11
µονάδες παραγωγής στο Η.Β.: η BMW (ΜΙΝΙ, Rolls-Royce), η Ford (Premier Automotive Group), η General Motors (Vauxhall Motors), η Ηοηdα, η Νίssαη, η Τοyοtα, η Volkswagen (Bentley), η Lotus κ.α. Επίσης σηµαντικός είναι και ο τοµέας της αεροναυπηγικής µε εταιρείες όπως η ΒΑΕ Systems, η GKN και η Κο!! Royce. Η Brush Traction κατασκευάζει αµαξοστοιχίες τραίνων και άλλα σχετικά εξαρτήµατα. Η βρετανική βιοµηχανία ηλεκτρονικών ειδών κατατάσσεται αυτή τη στιγµή στην πρώτη πεντάδα στον κόσµο σε όρους παραγωγής και απασχολεί περίπού 400.000 άτοµα στην καθεαυτό παραγωγή ηλεκτρονικού υλικού, ενώ άλλα 130.000 απασχολούνται στον συγγενή χώρο της παραγωγής λογισµικού. Οι σηµαντικότερες βρετανικές εταιρείες είναι η Αmstrαd, η ΑΙ!, η ΑRΜ, η Dyson, η Invensys, η Wolfson, η Linn, η Nallatech και η Axeon. Επίσης πολλές από τις µεγαλύτερες διεθνείς εταιρείες ΙΤ έχουν επιλέξει το Η.Β. ως έδρα της ευρωπαϊκής τους παρουσίας και εταιρείες όπως η Ericsson, η Fujitsu, η Samsung, η Sharp, η Sony και η Toshίba έχουν επίσης εγκαταστήσει εδώ µονάδες παραγωγής. Στο χηµικό τοµέα πρέπει να διακρίνουµε µεταξύ καθαρά χηµικών (προϊόντα πετρελαίου, χρώµατα, σαπούνια, απορρυπαντικά κ.α.), από τη µία πλευρά, και φαρµακευτικών και βιοτεχνολογικών προϊόντων, από την άλλη. Η φαρµακοβιοµηχανία από µόνη της εκπροσωπεί το 25 /ο της βρετανικής χηµικής βιοµηχανίας, απασχολεί περίπου 300.000 άτοµα και δαπανά περίπου 5 εκατ. λίρες ηµερησίως στην έρευνα. ύο από τις µεγαλύτερες διεθνείς φαρµακοβιοµηχανίες η G1axoSmithKline και η AstraZeneca είναι εγκαταστηµένες στο Η.Β. και διεξάγουν εδώ µεγάλος µέρος της έρεύνας αλλά και της παραγωγής τούς. Εκτός αυτών, στο Η.Β. λειτουργούν περί τις 275 µικροµεσαίες επιχειρήσεις πού αντιπροσωπεύουν το 20 /ο των εταιρειών τον τοµέα στην Ευρώπη. Στην κατηγορία της βιοτεχνολογίας, έχει καταγραφεί την τελευταία δεκαπενταετία αύξηση τον συνολικού αριθµού των επιχειρήσεων της τάξεως του 220 /ο και αυτή τη στιγµή ο αριθµός τους ξεπερνά τις 480. 1.5.4 Υπηρεσίες Ο τοµέας υπηρεσιών, ιδιαίτερα των χρηµατοοικονοµικών και επιχειρηµατικών και τον real estαte, είναι καθοριστικός στην οικονοµική δραστηριότητα της χώρας και η συµµετοχή του στο ΑΕΠ αυξάνεται συνεχώς. Ο τοµέας, συµµετέχει κατά 70 /ο στην σύνθεση του ΑΕΠ (ανάλογα µε τη µέθοδο υπολογισµού µπορεί να καλύπτει και ποσοστό 80 /ο του συνόλου), απασχολεί το 80% του εργατικού δυναµικού της χώρας και συνεισφέρει ουσιαστικά στη βελτίωση του εµπορικού ισοζυγίου. Πίνακας 5: Η δουή τον βρετανικού κλάδού πααοχήι υπηρεσιών Κλάδος ραστηριότητας 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 % Συνόλου Α.Π.Α. % 2005-2012 Σύνολο Υπηρεσιών 907.751 961.758 1.023.784 1.056.965 1.055.864 1.102.015 1.130.004 1.164.029 78,87% 28,2% Σύνολο υπηρεσιών διανοµής, µεταφορών, ξενοδοχείων και εστιατορίων Χονδρικό εµπόριο, λιανικό εµπόριο, επισκευή µηχανοκίνητων οχηµάτων Μεταφορές και αποθήκευση ιαµονή και υπηρεσίες εστίασης Σύνολο υπηρεσιών πληροφορικής & επικοινωνιών Εκδόσεις οπτικοακουστικές και τηλεοπτικές υπηρεσίες 229.458 237.329 249.445 253.202 247.295 257.645 261.503 267.462 18,12% 16,6% 137.882 143.043 150.057 153.805 150.081 157.432 159.707 161.985 10,97% 17,5% 54.958 56.305 59.561 60.522 58.257 60.397 60.591 62.145 4,21% 13,1% 36.618 37.981 39.827 38.875 38.957 39.816 41.205 43.332 2,94% 18,3% 78.772 80.890 85.016 88.223 83.436 86.435 89.358 92.214 6,25% 17,1% 22.870 22.346 22.390 22.592 21.875 22.803 23.644 24.152 1,64% 5,6% Τηλεπικοινωνίες 22.631 22.700 24.614 25.706 24.319 24.415 25.299 24.666 1,67% 9,0% Πληροφορική και άλλεςυπηρεσίες 33.271 35.844 38.012 39.925 37.242 39.217 40.415 43.396 2,94% 30,4% 12
πληροφορικής Χρηµατοπιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες ιαχείριση ακινήτων (RealEstate) Σύνολο επαγγελµατικών και υπσστηρικτικών υπηρεσιών Σύνολο επαγγελµατικών, επιστηµονικών και τεχνικών υπηρεσιών Υπηρεσίες νοµικές, λογιστικές, συµβουλευτικές, αρχιτέκτονα, µηχανικού κ.λπ. Επιστηµονική έρευνα και ανάπτυξη Άλλες επαγγελµατικές, επιστηµονικές και τεχνικές δραστηριότητες ιοικητικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες Σύνολο δηµοσίων υπηρεσιών, υγείας και εκπαίδευσης ηµόσια διοίκηση, άµυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 95.456 104.217 119.740 108.405 125.695 120.031 118.740 119.761 8,11% 25,5% 103.728 110.708 119.838 136.426 123.631 146.132 155.413 167.285 11,33% 61,3% 132.720 146.378 155.206 161.688 156.618 160.603 168.293 175.777 11,91% 32,4% 79,854 89.405 95.311 98.770 94.655 97.312 104.454 106.093 7,19% 32,9% 56.920 64.060 68.304 70.377 68.945 70.794 75.945 77.355 5,24% 35,9% 7.488 8.197 8.940 10.391 8.678 8.833 9.792 9.277 0,63% 23,9% 15.446 17.148 18.067 18.002 17.032 17.685 18.717 19.461 1,32% 26,0% 52.866 56.973 59.895 62.918 61.963 63.291 63.839 69.684 4,72% 31,8% 221.559 234.682 244.983 256.745 267.411 274.825 279.206 281.877 19,10% 27,2% 66.412 69.099 70.414 72.968 76.307 78.977 78.846 79.505 5,39% 19,7% Εκπαίδευση 74.708 79.076 83.609 89.335 92.887 95.488 98.083 98.738 6,69% 32,2% Σύνολο υπηρεσιών για την ανθρώπινη υγε ία και την κοινωνική µέριµνα Υπηρεσίες για την ανθρώπινη υγε ία Κατ' σίκον φροντίδα και δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας Σύνολο άλλων υπηρεσιών Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγ ία Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών ραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών 80.439 86.507 90.960 94.442 98.217 100.360 102.277 103.634 7,02% 28,8% 59.204 63.509 66.972 69.350 72.265 75.388 77.099 79.073 5,36% 33,6% 21.235 22.998 23.988 25.092 25.952 24.972 25.178 24.561 1,66% 15,7% 46.058 47.554 49.556 52.276 51.778 56.344 57.491 59.653 4,04% 29,5% 18.356 18.693 19.375 20.404 20.123 19.521 21.015 22.151 1,50% 20,7% 22.530 23.588 24.820 25.959 26.233 30.650 30.608 31.452 2,13% 39,6% 5.172 5.273 5.361 5.913 5.422 6.173 5.868 6.050 0,41% 17,0% Χρηµατοοικονοµικές υπηρεσίες. Ο τοµέας των χρηµατοοικονοµικών και ασφαλιστικών υπηρεσιών -τόσο βρετανικών όσο και διεθνών εταιρειών µε έδρα το Cίty του Λονδίνουαντιστοιχούν σε περίπου το 8-10 /ο του ΑΕΠ και το 10-12 /ο των φορολογικών εσόδων του Ηνωµένου Βασιλείου4. Το Λονδίνο αποτελεί το µεγαλύτερο διεθνές χρηµατοοικονοµικό κέντρο, µαζί µε τη Νέα Υόρκη. Περίπου 500 τράπεζες έχουν γραφεία στη πόλη και οι εργασίες τους προσανατολίζονται κυρίως στη διεθνή αγορά, µε έµφαση στις αγορές χρεογράφων, συναλλάγµατος, ενέργειας και ασφάλειας. Σύµφωνα µε τους υπολογισµούς του φορέα CίtyUK, ο τοµέας των χρηµατοοικονοµικών και συναφών υπηρεσιών απασχολεί 1 εκατοµµύριο εργαζοµένους, εκ των οποίων το 66 /ο εργάζεται εκτός Λονδίνου. Οι χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες στεγάζονται σε δύο κυρίως περιοχές του Λονδίνου: το Cίty (όπου έχουν την έδρα τους, µεταξύ άλλων, το Χρηµατιστήριο Αξιών του Λονδίνου, η Τράπεζα της Αγγλίας και η ασφαλιστική εταιρεία Lloyds of London) και τα Docklands - α Τίτο CityUK, http://www.thecίtyuk.cotn/ 13
Canary Wharf (όπου έχουν την έδρα τούς, µεταξύ άλλων, η ανεξάρτητη διοικητική αρχή Financial Conduct Authority5 και τράπεζες όπως η Barclays Βαηk, η Citίgroup και η HSBC). Το Εδιµβούργο είναι το πέµπτο µεγαλύτερο χρηµατοοικονοµικό κέντρο της Ευρώπης και αποτελεί την έδρα εταιρειών όπως η Royal Βαηk ο± Scotland, η ΗΒΟ και η ασφαλιστική εταιρεία Standard ί1 Insurαnce. Η µέχρι πρότινος ευρωστία του τοµέα αποδίδεται στην παράδοση τεχνογνωσίας, την ύπαρξη ευέλικτου Θεσµικού πλαισίου και νποστηρικτικών υποδοµών καθώς και στην παρουσία εργατικού δυναµικού υψηλής εξειδίκευσης. Μετά την κρίση του 2008 όµως και την κατάρρευση µερικών σηµαντικών χρηµατοπιστωτικών οργανισµών, σηµειώνονται ραγδαίες ανακατατάξεις και απολύσεις προσωπικού από τους µεγάλους οργανισµούς που δραστηριοποιούνται στο Cίty. Οι απαισιόδοξες προβλέψεις λένε ότι µετά το τέλος της κρίσης, ο κλάδος αυτός Θα δυσκολευτεί να ανακτήσει την προηγούµενη Θέση του, δεδοµένου µάλιστα ότι αναπτύσσονται νέα κέντρα χρηµατοπιστωτικών δραστηριοτήτων στην Ασία και τη Μ. Ανατολή. Οι προοπτικές θέσπισης κανόνων ελέγχου στη λειτουργία του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο ενδέχεται επίσης να µειώσει την ανταγωνιστικότητα του κλάδου και η βρετανική κυβέρνηση προβάλει σηµαντικές επιφυλάξεις στα αρµόδια ευρωπαϊκά όργανα αναφορικά µε την έκταση των µέτρων αυτών προκειµένου να µην Θιγεί ο κλάδος. Λιανεµπόριο: Το εµπόριο λιανικής στο Η.Β. στηρίζεται σε σηµαντικό βαθµό σε µεγάλες εταιρείες οι οποίες λειτουργούν µε υπερκαταστήµατα εντός και εκτός πόλεων και παράλληλη παρουσία σε κάθε γειτονιά µέσα από µικρά υποκαταστήµατα της ίδιας αλυσίδας, καλύπτοντας το 75%, περίπου, της αγοράς. Τα τοπικά καταστήµατα µικρής ιδιοκτησίας συνεχίζούν να παίζουν σηµαντικό ρόλο στο λιανεµπόριο, παρά την πίεση από την είσοδο των µεγάλων εταιρειών στον χώρο. Το λιανεµπόριο χαρακτηρίζεται από υψηλό ανταγωνισµό. Τουρισµός. Ο τουρισµός αποτελεί σηµαντικό τµήµα του τοµέα υπηρεσιών. Οι επισκέψεις ξένων στο ΙΙΒ το 2014 ανήλθαν σε 34,8 εκατ. (+6 /ο σε σχέση µε το 2013) και τα έσοδα σε 21,7 δισ. λίρες (+3 /ο σε σχέση µε το 2013). ηµιουργική βιοµηχανία: Η δηµιουργική βιοµηχανία, που περιλαµβάνει τη διαφήµιση, την κινηµατογραφική και τηλεοπτική παραγωγή, τον σχεδιασµό προϊόντων, τις εκδόσεις, την µουσική βιοµηχανία, τις καλές τέχνες και την αγορά αντίκας, έχει σηµειώσει ένα από τα υψηλότερα επιµέρους ποσοστά ανάπτυξης κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Σύµφωνα µε το Υπουργείο Πολιτισµού, Επικοινωνίας και Αθλητισµού, ο µέσος ρυθµός ανάπτυξης του τοµέα από το 1997 και έπειτα είναι της τάξης του 6 /ο και συνεισφέρει στις βρετανικές εξαγωγές µε περίπού 11 δισ. λίρες κατ' έτος. Οι εταιρείες του τοµέα έχουν διεθνή παρουσία και χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η WΡΡ η µεγαλύτερη διαφηµιστική εταιρεία παγκοσµίως έχει µόνο το 15 /ο της δραστηριότητάς στην χώρα ενώ καταλαµβάνει την πρώτη Θέση στην Ασία. 1.6 Μακροοικονοµικά στοιχεία Κατά το διάστηµα 2008 2010 το ΑΕΠ του Ηνωµένου Βασιλείου συρρικνώθηκε κατά 6 /ο. Για την αντιµετώπιση της κρίσης η βρετανική Κυβέρνηση προέβη στη λήψη εκτεταµένων µέτρων περιστολής των δηµοσιονοµικών δαπανών και συγκράτηση τον δηµόσιου χρέους. Παρότι, όµως, εφαρµόστηκε ουσιαστικά περιοριστική πολιτική δαπανών µε στόχο τον περιορισµό του ελλείµµατος τον προϋπολογισµού, ταυτόχρονα ακολουθήθηκε και µία πολιτική παροχής ρευστότητας στην οικονοµία και ενίσχυσης της παραγωγής. Η Τράπεζα της Αγγλίας αύξησε την κυκλοφορία χρήµατος µέσω της αγοράς κρατικών οµολόγων κατά 375 δισ. λίρες, ενώ η Κυβέρνηση σχεδίασε και εφάρµοσε αριθµό προγραµµάτων εγγύησης για παροχή χρηµατοδότησης τόσο στις επιχειρήσεις (ίδρυση, κεφάλαια κίνησης) όσο και στα νοικοκυριά s Πρώην Fittancial Services Authority 14
(κυρίως για αγορά νέων κατοικιών). Στα τέλη τον 2014, το ΗΒ κατέγραφε σηµαντική αύξηση της απασχόλησης, µείωση της ανεργίας και σχεδόν µηδενικό πληθωρισµό. 1.6.1 Οικονοµική ανάπτυξη Η βρετανική οικονοµία αναπτύχθηκε το 2014 κατά 2,8 /ο, ενώ η πρόβλεψη για το 2015 είναι 2,4%. Η αύξηση στηρίχτηκε κυρίως στον τοµέα των υπηρεσιών, καθώς ο βιοµηχανικός τοµέας παρουσίασε ασθενή ανάπτυξη. Παρά τα σχετικά χαµηλά διαθέσιµα εισοδήµατα, την εύθραυστη εµπιστοσύνη και τη διαδικασία αποµόχλενσης των νοικοκυριών, η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 2,5 /ο σε ετήσια βάση. Πίνακας 6: Ζήτηση και Παρανω 2013 2014 2015 2016 Τρίµηνο 2014 2015 2016 ε τρισ. Ποσοστιαία µεταβολή από προηγούµενο έτος, όγκος (τιµες 2010) ΑΕΠ σε τιµές αγοράς 1713,1 2,8 2,4 2,3 3,0 2,4 2,1 Ιδιωτική κατανάλωση 1111,5 2,5 2,5 2,3 3,0 2,3 2,1 ηµόσια κατανάλωση 345,2 1,7 1,3-0,7 2,1 1,0-1,5 Ακαθάριστες επενδύσεις παγ ί ου κεφαλα ίου 282,1 7,8 4.7 6,2 5,1 6,4 6,2 ηµόσιες' 39,7 7,3 4,1 2,8 9,7 2,4 3,5 Οικιστικές 70,8 8,9 5,2 7,5 6,0 7,3 7,5 Μη οικιστικές 171,6 7,5 4,6 6,4 3,7 7,0 6,3 Τελική εγχώρια ζήτηση 1738,7 3,2 2,6 2,4 3,2 2,8 2,1 ηµιουργ ία αποθεµάτων (Stoc)buίldίng)2 8,1 0,2 0,1 0,0 - - - Συνολική εγχώρια ζήτηση 1746,9 3,4 2,8 2,4 2,4 3,2 2,1 Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 515,9 0,6 3,8 3,0 5,6 1,6 3,3 Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 549,6 2.2 4,8 3,1 3,0 4,2 3,3 Καθαρές εξαγωγές2-33,7-0,5-0,4-0,1 - - - *Εκτίµηση OECD in the Statistical Annex. 1. Περιλαµβάνει δηµόσιους οργανισµούς και κρατικοποιήσεις 2. Συνεισφορά σε αλλαγή πραγµατικού ΑΕΠ (ως /ο του πραγµατικού ΑΕΠ του προηγούµενου έτους), απόλυτος αριθµός στην πρώτη στήλη Πηγή: OECD Economίc Outlook database. Επίσης, οι ιδιωτικές επενδύσεις συνέβαλαν καθοριστικά στη µεγέθυνση τον ΑΕΠ, καθώς αυξήθηκαν κατά 7,8 /ο σε ετήσια βάση. Συνολικά, η µεγέθυνση της βρετανικής οικονοµίας βασίζεται εν πολλοίς στην ενισχυµένη εγχώρια ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες (κατανάλωση και κατοικίες), καθώς, λόγω και της ανατίµησης της στερλίνας, ο εξωτερικός τοµέας της οικονοµίας (καθαρές εξαγωγές) δε συµβάλλει θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ του ΗΒ. 1.6.2 Απασχόληση - Ανεργία - ιαθέσιµο εισόδηµα και κατά κεφαλή ΑΕΠ Η απασχόληση συνέχισε την ανοδική της πορεία, µε το ποσοστό ανεργίας να µειώνεται από 7,2 /ο το 2013 σε 5,7 /ο στο τέλος τον 2014. Η αύξηση της µερικής απασχόλησης και των αύτο-απασχολούµενων περιόρισαν µεν τις απώλειες Θέσεων εργασίας, ωστόσο η ανεργία των νέων και των ανειδίκευτων παρέµεινε σε υψηλά επίπεδα. Στην αύξηση της απασχόλησης συνέβαλε επίσης η εφαρµογή των λεγόµενων συµβολαίων µε µηδενική ώρα απασχόλησης (zero hour eontracts), τα οποία όµως αµφισβητούνται έντονα από τις εργατικές ενώσεις και την Αντιπολίτευση Η εφαρµογή του Universal Credit6, ως τµήµα της µεταρρύθµισης της πολιτικής 6 Καθιέρωση ενιαίού επιδόµατος για τις κοινωνικές οµάδες χαµηλού εισοδήµατος και τούς ανέργους 15
επιδοµάτων για τις χαµηλές εισοδηµατικές οµάδες και τους ανέργους, αναµένεται να επιδράσει αυξητικά στα κίνητρα για απασχόληση. Σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία της Eurostat7, το κατά κεφαλή ΑΕΠ στο Ηνωµένο Βασίλειο, για το έτος 2014 διαµορφώθηκε σε 30.100 από 29.500 για το έτος 2013. Πίνακας 7: Απασχόληση, εισόδηµα και πληθωρισµό Ηνωµένο Βασίλειο: Απασχόληση, εισόδηµα και πληθωρισµός Ποσοστιαίες µεταβολές 2012 2013 2014 2015 2016 Απασχόληση 1,1 1,2 2,3 1,7 1,1 Ανεργ ίας 8.0 7,6 6.2 5,4 5,1 Αποζηµ ίωση υπαλλήλων2 2,0 1,9 1,7 2,7 3,3 Μοναδια ίο κόστος εργασ ίας 1,9 1,4 1,4 2.2 2,0 ιαθέσιµο Εισόδηµα Νοικοκυριών 3,7 1,7 1,6 5,8 4,0 Αποπληθωριστής ΑΕΠ 1,7 1,8 1,7 0,4 1,2 Εναρµονισµένος είκτης Τιµών Καταναλωτή' 2,8 2,6 1,5 0,0 1,7 οµικός (Core) Εναρµονισµένος είκτης Τιµών Καταναλωτή4 2.2 2,0 1,6 1.2 1,9 Αποπληθωριστής ιδιωπκής Κατανάλωσης 2,1 1,9, 1,6 0,3 1,3 1. Ως %ο του εργατικού δυναµικού. 2. Στο σύνολο της οικονοµίας 3. Ο συγκεκριµένος δείκτης είναι γνωστός στο ΗΒ ως ΤΚ ( είκτης Τιµών Καταναλωτή) 4. εν περιλαµβάνει τρόφιµα, ενέργεια, αλκοόλ and καπνό. Source: OECD Economic Ovtlook 95 database. 1.6.3 ηµοσιονοµικά Μεγέθη Το δηµοσιονοµικό έλλειµµα έχει µειωθεί κατά 50 /ο σε σχέση µε το 2010, αν και σε µικρότερο βαθµό έναντι του αρχικού σχεδιασµού. Η τάση µείωσης του εκτιµάται ότι θα συνεχιστεί για τα επόµενα έτη, µε πρόβλεψη για δηµοσιονοµικό πλεόνασµα ύψους 4 δισ. λιρών το 2018. Αντιστοίχως, προβλέπεται ότι το δηµόσιο χρέος ως ποσοστό τον Α.Ε.Π. θα κατέλθει στο 72,8 /ο το 2019 από 80,4 /ο το 2014. Η Κυβέρνηση δήλωσε ότι ο περιορισµός του δηµοσιονοµικού ελλείµµατος Θα επιτευχθεί µε µια «ισορροπηµένη προσέγγιση», η οποία περιλαµβάνει ταυτόχρονη µείωση κρατικών δαπανών και φόρων. Το δηµοσιονοµικό έλλειµµα µειώθηκε σε 5,8 /ο του ΑΕΠ ενώ το δηµόσιο χρέος παραµένει σε επίπεδα άνω τον 80 /ο του ΑΕΠ, που σηµαίνει ότι περαιτέρω δηµοσιονοµική προσαρµογή απαιτείται προκειµένου να αποκατασταθεί η βιωσιµότητα των δηµόσιων οικονοµικών. Σύµφωνα µε τις εξαγγελίες της, η Κυβέρνηση φιλοδοξεί µε το εφαρµοζόµενο πρόγραµµα δηµοσιονοµικής προσαρµογής, σε συνδυασµό µε τους αυτόµατους σταθεροποιητές, να παρέχει στην οικονοµία την απαραίτητη ευελιξία ώστε να αντιµετωπίσει αποτελεσµατικά απρόβλεπτες κρίσεις. Η µείωση του επιτοκίου των 10ετών οµολόγων αντανακλά την αξιοπιστία που έχει κερδίσει το εν λόγω πρόγραµµα, επιτρέποντας στους αυτόµατους σταθεροποιητές της οικονοµίας να λειτουργήσουν. ' http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/ηαtίοηα1_aceounts/data/mαίη tables 16
Πίνακας 8: Οικονοµικοί είκτες (% Ηνωµένο Βασίλειο: Οικονοµικοί είκτες (%) 2012 2013 2014 2015* 2016* είκτης αποταµίευσης νοικοκυριών' 7,3 5,2 5,8 5,7 5,8 Προϋπολογισµός Γενικής Κυβέρνησης (Ελλειµµα / Πλεόνασµα) 2-5,9-5,6-5,5-4,4-3,1 Ακαθάριστο ηµόσιο Χρέος 3 95,7 93,3 95,9 97,6 98,0 ηµόσιο Χρέος Κεντρικής Κυβέρνησης (σύµφωνα µε τον ορισµό του Μ2&ίΓίοιΙ)2 83,8 85,3 87,9 89,5 90,0 Ισοζύγιο τρεχαυσών συναλλαγών 2-3,7-4,2-4,8-4,6-4,4 Βραχυιτρόθεσµο επιτόκιο 4 0,8 0,5 0,5 1,0 2,4 Μακροπρόθεσµο εττιτοκιο 5 1,9 2,5 2,7 2,9 3,7 Εκτίµηση 1. Ως ποσοστό Του διαθέσιµου εισοδήµατος. 2. Ως ποσοστό του ΑΕΠ 3. Ως ποσοστό του ΑΕΠ σε αξία αγοράς 4. 3-µηνα διατραπεζικό επιτόκιο 5. 10-ετή Κρατικά οµόλογα Πηγή: OECD Εcοnοmic Ουιίοσί Πίνακας 9: Εξωτερικό Εµπόριο - Ε ωτε ικοί δείκτε 2012 2013 2014 2015 2016 Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 793,5 806,5 830,2 801 840 Εισαγωγ ές αγαθών και υπηρεσιών 848,1 859,4 892,0 858 899 Εµπορικό ιαοξύγιο -54,6-52,8.55,8-58 -59 Άδηλοι Πόροι -43,5-67,3-105,7-86 - 73 ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών -98,2-120,2-161,5-144 - 133 'Όγκος εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών 0,7 1,5 0,6 3,8 3,0 Όγκος εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών 3,1 1,4 2,2 4,8 3,1 Εξαγωγικές επιδόσεις1-1,8-1,0-3,3-0,6 2,2 Όροι εµπορίου 0,4 0,3 1,4 0,5 0,2 *Εκτίµηση 1. Σχέση όγκου των εξαγωγών και της εξαγωγικής αγοράς του συνόλου των αγαθών και υπηρεσιών. Πηγή: OECD ΕΤοΓιοπίο Ου1Ιοοι 97 ώίυώ$ο. 1.6.4 Ακαθάριστο Εξωτερικό Χρέος Το ακαθάριστο εξωτερικό χρέος της χώρας διαµορφώθηκε, κατά το τελευταίο τρίµηνο του 2014 σε 5,9 τρισ., ποσό που αντιστοιχεί στο 346% του ΑΕΠ Περίπου. δισ. 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Εξωτερικό χρέος 5.511 5.814 6.142 6.086 5.714 5.907 % του ΑΕΠ 353% 365% 380% 374% 345% 346% Πηγή: ΟΛ'5, ίιίίρ://\%';ν\ν.οττ, ον,υί!οπ&?' ιέ ι ΐι - ιπ ί -1 ί λ/ιί ι1υ- ί σι ίοτ.ίτ1ι1ι ί?ι ίί=ζαί =Β2Ο, Ιούνιος 2015 17
1.6.5 Νοµισµατική Πολιτική Με βασικό επιτόκιο 0,5 /ο, µε την νοµισµατική επέκταση της τάξεως των 375 δισεκ. µέχρι τα µέσα Οκτωβρίου 2012 καθώς και µε την εισαγωγή, τον Ιούλιο του 2012 του Σχεδίου για τη Χρηµατοδότηση του ανεισµού$, η νοµισµατική πολιτική παρείχε σηµαντική στήριξη στη βρετανική οικονοµία. Λόγω της συνεχιζόµενης αναιµικής αύξησης των µισθών, της απουσίας πληθωριστικών πιέσεων και της µείωσης της ανεργίας, η Επιτροπή Νοµισµατικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας, διατήρησε καθ' όλον το 2014 το βασικό επιτόκιο στο 0,5 /ο ενισχύοντας κατ' αυτόν τον τρόπο την αναπτυξιακή δυναµική της βρετανικής οικονοµίας. 1.6.6 Προβλέψεις για το έτος 2015 Εκτός από τον Τακτικό Προϋπολογισµό που κατετέθη και εγκρίθηκε τον Μάρτιο 2015, η Κυβέρνηση, µετά τη νίκη στην εκλογές τον παρελθόντος Μαΐου, κατέθεσε στις αρχές Ιονλίον συµπληρωµατικό προϋπολογισµό στον οποίο περιγράφονται ουσιαστικά οι στόχοι και το πλαίσιο της οικονοµικής πολιτικής για την επόµενη πενταετία. Σύµφωνα µε τις προβλέψεις της Κυβέρνησης, η οικονοµία αναµένεται να αναπτυχθεί κατά 2,5 /ο το 2015, 2,3 /ο το 2016, 2,3 /ο το 2017 και 2,4 /ο το 2019. Το έλλειµµα του προϋπολογισµού εκτιµάται σε 2,4 /ο του ΑΕΠ για το 2015-16, και Θα βαίνει µειούµενο µέχρι το οικ. έτος 2017-2018 οπότε αναµένεται µικρό πλεόνασµα (0,2 /ο του ΑΕΠ). Το δε εξωτερικό χρέος Θα ανέλθει το τρέχον έτος στο 80,4 /ο του ΑΕΠ για να µειωθεί τα επόµενα χρόνια ανερχόµενο το 2019-2020 σε 71,6 /ο του ΑΕΠ, χάρις στο µειωµένο κόστος δανεισµού και στην πώληση µετοχών και στοιχείων ενεργητικού τραπεζών που είχαν αποκτηθεί για τη στήριξη αυτών στη διάρκεια της κρίσης. Ο πληθωρισµός, τέλος, Θα κυµανθεί σε ιδιαίτερα χαµηλά επίπεδα της τάξεως του 0,2 /ο. Προκειµένου να σταθεροποιηθεί η επιθυµητή «αποδόµηση» του δοµικού ελλείµµατος του προϋπολογισµού, απαιτούνται πρόσθετες δράσεις στην διάρκεια της επόµενης πενταετίας, συνολικού ύψους 30 δισ. λιρών. Αυτές προβλέπεται να αφορούν περικοπές δαπανών της κεντρικής Κυβέρνησης (13 δισ.), τις κοινωνικές δαπάνες (12 δισ.) και τα έσοδα από την αντιµετώπιση της φοροδιαφυγής (5 δισ.). Πέραν των ανωτέρω, ο Υπουργός Οικονοµικών κ. G. Osborne ανακοίνωσε σειρά µέτρων ενίσχυσης της ανάπτυξης και του εισοδήµατος, µε βασικότερα την αύξηση του αφορολόγητου ορίου, την αποφορολόγηση των καταθετικών τόκων για καταθέτες χαµηλού και µέσου εισοδήµατος και την ενίσχυση των αφορολόγητων αποταµιευτικών λογαριασµών καταθετών που σκοπεύουν να προβούν στην αγορά πρώτης κατοικίας (Help 1ο Buy ISA). Όσον αφορά το σκέλος των δηµοσίων εσόδων, η κυβέρνηση ανακοίνωσε αύξηση της εισφοράς των τραπεζών κατά 5,7 δισ. λίρες και αλλαγή στο σύστηµα ανταµοιβής επιδόσεων των τραπεζικών στελεχών καθώς και στο Φ.Π.Α. των υποκαταστηµάτων ξένων τραπεζικών ιδρυµάτων. Επίσης, προβλέπει την αύξηση των δηµοσίων εσόδων κατά 2,6 δισ. λίρες από την αντιµετώπιση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής και κατά 1,9 δισ. λίρες από την αύξηση του φόρου στα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά συµβόλαια. Ως προκλήσεις για την επαλήθεύση των προβλέψεων για την πορεία της οικονοµίας Θεωρούνται, σε µακροοικονοµικό επίπεδο, η αύξηση της παραγωγικότητας προκειµένου να διατηρηθούν οι επιθυµητοί ρυθµοί ανάπτυξης και η αξιοπιστία του πλαισίου των εφαρµοζόµενων πολιτικών, ενώ ως εσωτερικοί κίνδυνοι Θεωρούνται η οποιαδήποτε περαιτέρω υποχώρηση της παραγωγικότητας, η οποία θα οδηγήσει σε µείωση των εσόδων (φορολογικών, ασφαλιστικών κλπ) και η επαλήθευση των αναµενόµενων Θετικών συνεπειών των ανακοινωθέντων µέτρων ενίσχυσης. Ως εξωτερικοί κίνδυνοι θεωρούνται η συνεχιζόµενη αναιµική ανάπτυξη της Ευρωζώνης, η ενδεχόµενη αλλαγή πολιτικής της FED και η αβεβαιότητα των τιµών πετρελαίου. 8 Fundίng for Lendίng Scheme: Παροχή χρηµατοδότησης από την Τράπεζα της Αγγλίας προς χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, προκειµένου να αυξήσουν τα δάνεια προς την πραγµατική οικονοµία 18
1.6.7 Άµεσες ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) Το Η.Β. παραµένει από τους πλέον δηµοφιλείς προορισµούς άµεσων ξένων επενδύσεων και ένας από τους µεγαλύτερους επενδυτές παγκοσµίως, γεγονός που καταδεικνύει τον υψηλό βαθµό εξωστρέφειας της βρετανικής οικονοµίας. Σύµφωνα µε στοιχεία του ΟΟΣΑ9, το Ηνωµένο Βασίλειο προσέλκυσε το 2014 άµεσες ξένες επενδύσεις ύψους 72 δισ. $, αυξηµένες κατά 50 /ο σε σχέση µε το προηγούµενο έτος (2013: 48 δισ. $). Το ΗΒ κατείχε το 2014 την τρίτη θέση µετά την Κίνα και τις Η.Π.Α.. Σύµφωνα µε στοιχεία τον ΟΟΣΑ, το Η.Β., κατά το έτος 2014, είχε το τρίτο µεγαλύτερο απόθεµα ΑΞΕ ($1,66 τρισ.) παγκοσµίως (µετά τις ΗΠΑ µε $5,4 τρισ. και Κίνα µε $2,68 τρισ.), ενώ το απόθεµα των βρετανικών επενδύσεων προς άλλες χώρες κατά την ίδια χρονιά ($1,58 τρισ.), κατατάσσει το Η.Β. στη 2η θέση παγκοσµίως (µετά τις ΗΠΑ µε $6,31 τρισ.). Είναι ενδεικτικό της αυξανόµενης σηµασίας των ΑΞΕ για την οικονοµία του ΗΒ ότι το απόθεµα ΑΞΕ στο ΗΒ αντιστοιχούσε το 2014 στο 56,5 /ο του βρετανικού ΑΕΠ από 16,2 /ο το 1995.10 Πίνακαι 10: Απόθεµα Α.Q.Ε. στο Ηνωµένο Βασίλειο 2004-2013 (κυριότερες χώρε εκατ. 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 ΗΠΑ 122.069 149.759 170.880 167.008 168.689 170.206 198.163 219.181 260.518 262.464 ΟΛΛΑΝ ΙΑ 47.579 95.579 119.843 110.903 137.248 110.878 112.291 126.715 148.987 150.598 ΓΑΛΛΙΑ 41.100 56.309 59.998 54.303 51.838 73.534 67.241 61.236 78.547 77.798 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 39.300 51.469 54.382 64.558 71.755 67.784 51.677 50.046 66.966 58.129 ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ 5.963 7.880 16.021 20.399 26.833 48.756 58.233 47.941 57.046 54.650 ΙΣΠΑΝΙΑ 4.536 8.782 20.658 27.876 11.178 26.781 33.344 40.447 56.300 53.663 Υπεράκπες Βρετανικές Νήσοι 3.500 7.059 9.111 11.963 22.026 23.025 26.120 32.183 45.100 49.203 ΙΑΠΩΝΙΑ 12.300 10.513 14.766 25.479 30.643 24.646 27.638 31.512 40.667 40.729 ΕΛΒΕΤΙΑ 14.685 21.624 19.033 28.936 26.783 26.885 33.043 36.140 29.722 35.925 ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ 16.631 12.313 7.093 8.974 7.842 12.466 9.478 11.926 31.478.. ΕΕ 161.395 244.392 299.906 308.996 335.526 362.673 353.741 371.932 464.790 452.525 ΣΥΝΟΛΟ 363.422 488.212 580.313 620.419 660.373 681.273 725.557 792.660 960.091 975.431 Πηγή: ΟΝ Κατά τη δεκαετία 2004-2013, οι κυριότεροι επενδυτές στο Ηνωµένο Βασίλειο είναι οι ΗΠΑ, η Ολλανδία και η Γαλλία. Κατά την ίδια περίοδο, το συνολικό απόθεµα ΑΞΕ στο Η.Β. αυξήθηκε κατά 268 /ο. Σύµφωνα µε στοιχεία της Υπηρεσίας Εµπορίου και Επενδύσεων του Η.Β. (UKTI) για το την περίοδο 2013/2014, περίπου το 45 /ο της αξίας των ΑΞΕ στο ΗΒ κατευθύνεται προς το χρηµατοοικονοµικό τοµέα, ενώ σηµαντικά επενδυτικά σχέδια προσελκύει ο κλάδος υπολογιστών και λογισµικού. ι ι Κατά την ίδια περίοδο πραγµατοποιήθηκαν 1.773 νέα επενδυτικά σχέδια στο Η.Β., εκ των οποίων 820 ήταν νέες επενδύσεις, 677 αφορούσαν επέκταση υφιστάµενων επενδύσεων και 276 αποτελούσαν εξαγορές ή συγχωνεύσεις. Οι 9 OECD, FDI ΙΝ FIGURES, Αρrί12015 10 World Investment Report 2015, UK ι t http://unctad.orgisectίons/dίte dίr/docsiwir2015jwir15 fs gb en.ρdf 11 UKTI Inward Investment Report: 2013-2014: https:/hνωω.gον.υk/goνernmentjpublicatίons/uktί-inwardi nνestment-reρ ort-2013-2014/υktί-ί nward-ίnνestment-reρart-2013-2014-2#uk-ίnward-ί 201314 19