Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε., Νοέµβριος 2005 Το νέο θεσµικό πλαίσιο για τη διαχείριση και προστασία των υδάτων της χώρας - υλοποιούµενες δράσεις για την εφαρµογή της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά (2000/60/ΕΚ)
Ο ΗΓΙΑ 2000/60/ΕΚ Η Οδηγία Πλαίσιο (2000/60/ΕΚ) για τα νερά δίνει την ευκαιρία: ιαµόρφωσης ενός σύγχρονου και αποτελεσµατικού Θεσµικού/Νοµοθετικού πλαισίου Ανάπτυξης µακροπρόθεσµου σχεδιασµού Αποκέντρωσης αρµοδιοτήτων και ενίσχυσης των περιφερειακών δοµών
Προβλήµατα Εφαρµογής - Ιδιαιτερότητες του Ελληνικού Χώρου Λεκάνες απορροής µικρού µεγέθους Εκτεταµένος νησιωτικός χώρος και ακτογραµµή ιασυνοριακές εξαρτήσεις Άνιση κατανοµή των πόρων και του πληθυσµού Εποχικότητα της ζήτησης Μεγάλος αριθµός περιοχών µε προβλήµατα έλλειψης νερού Υπερεκµετάλευση και υφαλµύρινση των υπόγειων υδροφορέων Γεωργία ένας µεγάλος χρήστης Ανεπάρκεια διοικητικών και τεχνικών υποδοµών Θεσµικό πλαίσιο µε αλληλο-καλυπτόµενες αρµοδιότητες Νοµοθετικό πλαίσιο ελλιπές και µη υλοποιηµένο σε µεγάλο βαθµό Μικρή εµπειρία σε συµµετοχικές διαδικασίες
Σκοπός του νέου Θεσµικού Πλαισίου για την προστασία και διαχείριση των υδάτων (N. 3199/2003) Ενσωµάτωση της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ ιαµόρφωση ενός σύγχρονου και αποτελεσµατικού Θεσµικού/Νοµοθετικού Πλαισίου Ανάπτυξη µακροπρόθεσµου σχεδιασµού Αποκέντρωση αρµοδιοτήτων και ενίσχυση περιφερειακών δοµών Εναρµόνιση του Εθνικού ικαίου µε την Οδηγία 2000/60/ΕK για τα νερά Επίτευξη των στόχων της Οδηγίας, συγκεκριµενοποιηµένων στις ιδιαιτερότητες του Ελληνικού χώρου
Βασικές αρχές του Νόµου Ολοκληρωµένη και βιώσιµη διαχείριση των υδατικών πόρων. Ανάκτηση του κόστους για τις παρεχόµενες υπηρεσίες υδάτων καθώς και του περιβαλλοντικού και κοινωνικού κόστους µε βάση την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», αφού συνεκτιµηθούν και τα κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονοµικά αποτελέσµατα της ανάκτησης, καθώς και οι γεωγραφικές και κλιµατολογικές συνθήκες της κάθε περιοχής. Συµµετοχή στη διαχείριση του νερού όλων των ενδιαφερόµενων µερών. Ένταξη, ενεργοποίηση και συµµετοχή στη λήψη των αποφάσεων όλων των φορέων της τοπικής κοινωνίας και των χρηστών του νερού.
Νέα ιοικητική ιάρθρωση: Εθνική Επιτροπή Υδάτων Εθνικό Συµβούλιο Υδάτων Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων ιευθύνσεις Υδάτων Περιφέρειας Περιφερειακά Συµβούλια Υδάτων
Εθνική Επιτροπή Υδάτων Υπουργός ΠΕ.ΧΩ..Ε. (Πρόεδρος) Υπουργός Οικονοµίας και Οικονοµικών Υπουργός Ανάπτυξης Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων Υπουργός Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Υπουργός Εξωτερικών (όταν συζητούνται θέµατα που αφορούν διακρατικά ύδατα)
Εθνική Επιτροπή Υδάτων Χαράσσει την πολιτική για την ολοκληρωµένη προστασία και διαχείριση των υδάτων, παρακολουθεί κι ελέγχει την εφαρµογή της Εγκρίνει τα εθνικά προγράµµατα διαχείρισης και προστασίας του υδατικού δυναµικού της Χώρας Υποβάλλει στη Βουλή και στο Εθνικό Συµβούλιο Υδάτων ετήσια έκθεση σχετικά µε την κατάσταση του υδάτινου περιβάλλοντος, την εφαρµογή της νοµοθεσίας και τη συµβατότητα µε το κοινοτικό κεκτηµένο Συνέρχεται τουλάχιστον µια φορά το χρόνο
Εθνικό Συµβούλιο Υδάτων Συµµετέχουν εκπρόσωποι από πολιτικά κόµµατα, ΕΝΑΕ, ΚΕ ΚΕ, ΕΥΑ, ΠΑΣΕΓΕΣ, ΣΕΒ, ΕΗ, ΓΣΕΕ, ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ, ΙΓΜΕ, ΕΛΚΕΘΕ, ΕΚΒΥ, ηµόκριτο, ΜΚΟ, ΕΚΠΑΑ, Ινστιτούτο Καταναλωτών, ΕΘΙΑΓΕ, Εθνική Επιτροπή για την καταπολέµηση της Απερήµωσης και προεδρεύει ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ..Ε. Αποτελεί Όργανο ιαβούλευσης για τα Εθνικά Προγράµµατα προστασίας και διαχείρισης του υδατικού δυναµικού της Χώρας Συνέρχεται τουλάχιστον µια φορά το χρόνο
Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων (Ειδική Γραµµατεία στο Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.) Σύνταξη, παρακολούθηση και συντονισµός της εφαρµογής των Εθνικών Προγραµµάτων προστασίας και διαχείρισης του υδάτινου δυναµικού της χώρας Κατάρτιση ετήσιας έκθεσης σχετικά µε την κατάσταση του υδάτινου δυναµικού της χώρας Συντονισµός Υπηρεσιών και Κρατικών Φορέων Επεξεργασία γενικών κανόνων τιµολόγησης και κοστολόγησης των υδάτων Εισήγηση νοµοθετικών και διοικητικών µέτρων Παρακολούθηση σε εθνικό επίπεδο της ποιότητας και της ποσότητας των υδάτων ιαχείριση και ενηµέρωση της ΕΤΥΜΠ Παρακολούθηση της λειτουργίας των ιευθύνσεων Υδάτων
ιεύθυνση Υδάτων Περιφέρειας Εξειδίκευση και εφαρµογή µακροχρόνιων και µεσοχρόνιων προγραµµάτων προστασίας και διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταµού Κατάρτιση Σχεδίων ιαχείρισης και Προγραµµάτων Μέτρων για τις λεκάνες απορροής και σύνταξη ετήσιας έκθεσης εφαρµογής τους Κατάρτιση µητρώων προστατευόµενων περιοχών Μέριµνα για την ουσιαστική συµµετοχή του κοινού Συντονισµός των ενδιαφερόµενων φορέων
ιεύθυνση Υδάτων Περιφέρειας Παρακολούθηση των ποιοτικών και ποσοτικών παραµέτρων των υδάτων Εφαρµογή προγράµµατος µέτρων προστασίας από τη ρύπανση, καθώς και απορρύπανσης των υδάτων Εξειδίκευση της εθνικής τιµολογιακής πολιτικής και της πολιτικής κοστολόγησης των χρήσεων του νερού Σχεδιασµός και λήψη µέτρων για την αντιµετώπιση έκτακτων αναγκών Έκδοση αδειών έργων υδροληψίας, αδειών συγκράτησης των υδάτων, αδειών χρήσης νερού και έλεγχος της εφαρµογής τους Επιβολή σε υφιστάµενα ή νέα έργα, που είναι πιθανό να υποβαθµίσουν τα ύδατα, τους αναγκαίους περιορισµούς
Περιφερειακό Συµβούλιο Υδάτων Γενικός Γραµµατέας Περιφέρειας (Πρόεδρος) Προϊστάµενος της ιεύθυνσης Υδάτων της Περιφέρειας Εκπρόσωπος από κάθε Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση της Περιφέρειας Εκπρόσωπος κάθε ΤΕ Κ των Νοµών της Περιφέρειας Εκπρόσωπος όλων των ΕΥΑ της Περιφέρειας Εκπρόσωπος του Τεχνικού, Γεωτεχνικού, Εµπορικού, Βιοµηχανικού Επιµελητηρίου Εκπρόσωπος κάθε Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισµών της Περιφέρειας Εκπρόσωπος περιβαλλοντικών, µη κυβερνητικών Οργανώσεων Εκπρόσωπος από κάθε ΓΟΕΒ Εκπρόσωπος από κάθε φορέα διαχείρισης προστατευόµενης περιοχής
Περιφερειακό Συµβούλιο Υδάτων Γνωµοδοτεί πριν την έγκριση του Σχεδίου ιαχείρισης και εκφράζει τη γνώµη του για κάθε θέµα προστασίας και διαχείρισης των υδάτων που υποβάλλεται από τον Γενικό Γραµµατέα της Περιφέρειας ηµοσιοποιεί το Σχέδιο ιαχείρισης, προκειµένου να πληροφορηθεί το κοινό το περιεχόµενό του και να συµµετέχει στη δηµόσια διαβούλευση Συνέρχεται τουλάχιστον µια φορά το χρόνο
ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΙΑΡΘΡΩΣΗ Συνεργασία ΥΠ.ΕΣ...Α. Υπ. Αγρ. Αν/ξης & Τροφίµων Υπ.Ανάπτυξης Υπ. Υγείας και Κοιν. Αλλ/γγύης Τεχνική Στήριξη ΙΓΜΕ ΕΗ ΕΛΚΕΘΕ Γ.Χ.Κ. ΑΕΙ ΕΥ ΑΠ ΕΥΑ Υπουργός ΠΕ.ΧΩ..Ε Εθνική Επιτροπή Υδάτων Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων (Ειδ. Γραµµατεία) Εθνικό Συµβούλιο Υδάτων Γεν. Γραµµατέας Περιφέρειας ιεύθυνση Υδάτων Περιφέρειας Κυβέρνηση Περιφερειακό Συµβούλιο Υδάτων Εθνικό Επίπεδο Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. Μ.Κ.Ο. Κοινό Περιφέρεια
Βασικά στοιχεία του Νόµου Οι αρµοδιότητες προστασίας και διαχείρισης κάθε λεκάνης απορροής ανήκουν στην Περιφέρεια, στα διοικητικά όρια της οποίας εκτείνεται. Στις περιπτώσεις που λεκάνη απορροής εκτείνεται στα διοικητικά όρια περισσοτέρων Περιφερειών, οι αρµοδιότητες ασκούνται από κοινού.
Βασικά στοιχεία του Νόµου Η σύνταξη Εθνικών Προγραµµάτων προστασίας και διαχείρισης του υδάτινου δυναµικού της χώρας αποτελεί αρµοδιότητα της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων. Η ίδια Υπηρεσία επεξεργάζεται και τους γενικούς κανόνες τιµολόγησης και κοστολόγησης των υδάτων και παρακολουθεί την τήρησή τους. Το Σχέδιο ιαχείρισης εκπονείται από κάθε Περιφέρεια για τις λεκάνες απορροής αρµοδιότητάς της και καταρτίζεται από την Περιφερειακή ιεύθυνση Υδάτων.
Βασικά στοιχεία του Νόµου Το Πρόγραµµα Μέτρων και το Πρόγραµµα Παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων αποτελούν υποχρεωτικά µέρη του Σχεδίου ιαχείρισης της οικείας Περιφέρειας. Κάθε Περιφέρεια καταρτίζει Πρόγραµµα Ειδικών Μέτρων κατά της ρύπανσης των υδάτων από µεµονωµένους ρύπους ή οµάδες ρύπων που αποτελούν σηµαντικό κίνδυνο για το υδάτινο περιβάλλον.
Βασικά στοιχεία του Νόµου Κάθε χρήση υδάτων πρέπει να αποβλέπει στη βιώσιµη και ισόρροπη ικανοποίηση των αναπτυξιακών αναγκών και να διασφαλίζει τη µακροπρόθεσµη προστασία των υδάτων, την επάρκεια των αποθεµάτων τους και τη διατήρηση της ποιότητάς τους. Η ικανοποίηση της ζήτησης του νερού γίνεται µε βάση τα όρια και τις δυνατότητες των υδατικών αποθεµάτων. Για την παροχή νερού, τη χρήση νερού και την εκτέλεση έργου για την αξιοποίηση υδατικών πόρων, από κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο του ιδιωτικού και του δηµόσιου τοµέα, απαιτείται άδεια, η οποία εκδίδεται από τον Γενικό Γραµµατέα της οικείας Περιφέρειας.
Βασικά στοιχεία του Νόµου Σε φυσικά ή νοµικά πρόσωπα που προκαλούν οποιαδήποτε ρύπανση ή άλλη υποβάθµιση των υδάτων ή παραβαίνουν τις διατάξεις του Νόµου επιβάλλεται πρόστιµο, το ύψος του οποίου εξαρτάται από την σοβαρότητα της παράβασης. Σε επιχειρήσεις ή δραστηριότητες που προκαλούν ρύπανση ή άλλη υποβάθµιση των υδάτων µπορεί να επιβληθεί προσωρινή ή ακόµη και οριστική διακοπή της λειτουργίας τους. Εκτός από τις διοικητικές, προβλέπονται και ποινικές κυρώσεις, σε περιπτώσεις ρύπανσης ή άλλης υποβάθµισης των υδάτων ή παραβιάσεως των διατάξεων του Νόµου.
Τελικός Στόχος του Νόµου 3199/2003 Η ολοκληρωµένη προστασία και διαχείριση των υδάτων µε τρόπο που να διασφαλίζει αφενός µεν τις κεφαλαιώδους σηµασίας οικολογικές τους λειτουργίες, και αφετέρου την αειφόρο παροχή των ποικίλων αγαθών και υπηρεσιών τους στον άνθρωπο, αφού ληφθούν υπόψη οι ανάγκες και το όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Άλλες υλοποιούµενεςυ δράσεις για την εφαρµογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ ιαµόρφωση ενός σύγχρονου και αποτελεσµατικού θεσµικού/νοµοθετικού πλαισίου Εναρµόνιση µε την Οδηγία 2000/60/ΕΚ. Πιλοτική µελέτη για την εφαρµογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ στη λεκάνη απορροής του ποταµού Πηνειού Θεσσαλίας. Επανασχεδιασµός των Προγραµµάτων Παρακολούθησης ποιότητας/ποσότηταςοσότητας υδάτων και ταξινόµηση της οικολογικής κατάστασής τους. Συµµετοχή στο δίκτυο διαβαθµονόµησης (intercalibration network). Επικαιροποίηση των Εθνικών Βάσεων Ποιοτικών και Ποσοτικών εδοµένων για το νερό.
ΜΕΤΡΟ 1.1 ΕΠΠΕΡ Παρακολούθηση ποιότητας νερών: 12.000.000 Χαρακτηρισµός των τύπων και των τυποχαρακτηριστικών συνθηκών αναφοράς για τα επιφανειακά, τα µεταβατικά και τα παράκτια νερά της χώρας. Επανασχεδιασµός των Προγραµµάτων Παρακολούθησης Ποιότητας/Ποσότητας Ποσότητας Υδάτων και ταξινόµηση της οικολογικής κατάστασής τους. Σχεδιασµός δράσεων και πιλοτικές µελέτες για την εφαρµογή της Οδηγίας-Πλαίσιο 2000/60/ΕΕ για τα νερά. Ανάπτυξη Εθνικού Προγράµµατος Πολιτικής Υδάτων. ΜΕΤΡΟ 1.2 Ειδικές παρεµβάσεις στον τοµέα της αποχέτευσης και ειδικά έργα: 10.200.000
Ταµείο Συνοχής Επικαιροποίηση των Εθνικών Βάσεων Ποιοτικών και Ποσοτικών εδοµένων για το νερό. Έργα διαχείρισης αποβλήτων Άλλες ράσεις Ταµείου Συνοχής
Πιλοτικές Μελέτες: 2 η φάση υλοποίησης Επέκταση του δικτύου πιλοτικών λεκανών απορροής ποταµών της 1 ης φάσης (21 PRBs προς το παρόν) Οι πιλοτικές µελέτες θα επικεντρωθούν στην υλοποίηση δράσεων για συγκεκριµένα θέµατα που έχουν προταθεί από την ΕΕ http://www.minenv.gr/pinios_river.html
Πιλοτική Μελέτη στη λεκάνη Απορροής του Ποταµού Πηνειού Θεσσαλίας Θέµατα εστίασης κατά τη 2 η φάση υλοποίησης: ιαχείριση υπόγειων υδάτων (Groundwater( management) Οδηγία 2000/60/ΕΚ και Αγροτική Ανάπτυξη (WFD and Agriculture) Σύνδεση µε άλλα ερευνητικά προγράµµατα
ιαχείριση Υπόγειων Υδάτων Συντονισµός, µαζί µε την ΕΕ, της Μεσογειακής Οµάδας Εργασίας για τα υπόγεια ύδατα (MED( MED-EUWI EUWI Groundwater WG) µε στόχο την ανάπτυξη συνεργασίας των χωρών της Μεσογείου για την επίλυση κοινών προβληµάτων http://www.emwis.org/groundwaterhome.htm
Οδηγία 2000/60/ΕΚ και Αγροτική Ανάπτυξη Συλλογή και ανάλυση πληροφοριών στην πιλοτική λεκάνη απορροής του ποταµού Πηνειού για πιέσεις και επιπτώσεις που προέρχονται από γεωργία Ανάλυση και εκτίµηση της δυνατότητας των υφιστάµενων Προγραµµάτων Μέτρων για την αγροτική ανάπτυξη (π.χ. για µείωση της νιτρορύπανσης,, κτλ.) να συµβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ