2 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ ιεπιστηµονικής Εταιρείας ιασφάλισης Υγιεινής Τροφίµων ( Ε ΥΤ) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2007 Παιδική διατροφή και αλλεργία Κωστούδη Σ. και Μυρωνίδου-Τζουβελέκη Μ. A Εργαστήριο Φαρµακολογίας - Ιατρική Σχολή Α.Π.Θ.
Εισαγωγή Οι αλλεργικές αντιδράσεις εµφανίζονται µετά από επανέκθεση άνοσων ή ευαισθητοποιηµένων ατόµων σε αβλαβή ξένη ουσία ή σε αλλεργιογόνο. Περιλαµβάνουν: άσθµα έκζεµα αλλεργική τροφική ρινίτιδα αλλεργία
Σκοπός της έρευνας Η ποιότητα της διατροφής σχετίζεται σηµαντικά µε την πιθανότητα εκδήλωσης νόσων. Τα τελευταία χρόνια αναζητείται η συσχέτιση της παιδικής διατροφής µε την εκδήλωση ατοπίας. Θα παρουσιασθεί η σηµασία της διατροφής από την περίοδο της εγκυµοσύνης και τη βρεφική ηλικία έως την παιδική ηλικία.
Σηµασία διατροφής στην εγκυµοσύνη (1) Η διατροφή της µητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης πρέπει να περιλαµβάνει αντιοξειδωτικές ουσίες και ω-3 λιπαρά οξέα. το ατοµικό ιστορικό ατοπίας της µητέρας!!! S.Ο.S εν πρέπει να αγνοείται
Σηµασία διατροφής στην εγκυµοσύνη (2) (Α) Αντιοξειδωτικές ουσίες Σε µη ατοπικέςµητέρες έχει βρεθεί ασθενής συσχέτιση µεταξύ της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε βιταµίνη C και εκζέµατος µέχρι το 2 ο έτος του παιδιού. Πρόσωπο Αγκώνας Γόνατο
Σηµασία διατροφής στην εγκυµοσύνη (2) (Α) Αντιοξειδωτικές ουσίες Σε µη ατοπικέςµητέρες έχει βρεθεί ασθενής συσχέτιση µεταξύ της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε βιταµίνη C και εκζέµατος µέχρι το 2 ο έτος του παιδιού. Σε µητέρες µε θετικό (+) ιστορικό ατοπίας υπάρχει αρνητική συσχέτιση µεταξύ πρόσληψης βιταµίνης Ε κατά την κύηση και εµφάνισης εκζέµατος κατά τη διάρκεια των 2 πρώτων χρόνων ζωής του παιδιού.
Σηµασία διατροφής στην εγκυµοσύνη (3) (Α) Αντιοξειδωτικές ουσίες Η πρόσληψη σεληνίου σχετίσθηκε µετηναύξησητης πιθανότητας εµφάνισης συριγµού και δύσπνοιας κατά τα πρώτα 5 χρόνια της ζωής του παιδιού, αλλά όχι µε τηνεκδήλωση άσθµατος ή την ατοπική ευαισθητοποίηση των παιδιών.
Σηµασία διατροφής στην εγκυµοσύνη (4) (Β) Λιπαρά οξέα Η κατανάλωση ψαριού (τροφής πλούσιας σε ω-3 λιπαρά οξέα) µε συχνότητα1 έως 2,5 φορές εβδοµαδιαίως από τις εγκυµονούσες ελαττώνει τον κίνδυνο εκζέµατος στο 1 ο έτος της ζωής του παιδιού κατά 37%. Η ίδια συχνότητα κατανάλωσης ψαριού οδηγεί και σε του κινδύνου θετικών δερµατικών αντιδράσεων (Skin Prick Test-SPT) κατά 35% µέχρι την ηλικία των 6 ετών.
Σηµασία διατροφής στην εγκυµοσύνη (5) (Β) Λιπαρά οξέα Η κατανάλωση (λόγω της µεγάλης περιεκτικότητάς τους σε ω-6 λιπαρά) διπλασιάζει την εµφάνιση στα παιδιά ανεξάρτητα από το ιστορικό ατοπίας της µητέρας. Η υψηλή κατανάλωση µαργαρίνης κατά τη διάρκεια των τελευταίων 4 εβδοµάδων της κύησης έχει θετική συσχέτιση µε την εµφάνιση εκζέµατος µέχρι την ηλικία των 2 ετών των παιδιών.
Σηµασία διατροφής στη βρεφική ζωή (1) (i) Μητρικός θηλασµός Οαποκλειστικόςθηλασµός για διάστηµα 3 µηνών ελαττώνει τον κίνδυνο: (α) άσθµατος (β) αλλεργικής ρινίτιδας (γ) τροφικής αλλεργίας γιαταπρώτα 7 χρόνια ζωής του παιδιού ΝΑΙ σε παιδιά γυναικών µε αρνητικό ιστορικό ατοπίας ΝΑΙ σε παιδιά γυναικών µε θετικό ιστορικό ατοπίας ΟΧΙ σε παιδιά γυναικών µε θετικό ιστορικό άσθµατος
Σηµασία διατροφής στη βρεφική ζωή (2) (ii) Γάλα αγελάδος και τυποποιηµένα γάλατα Η ΑΓΑ αποτελεί τη συχνότερη τροφική αλλεργία και εµφανίζεται στο 2-7,5% των βρεφών.
Σηµασία διατροφής στη βρεφική ζωή (2) (ii) Γάλα αγελάδος και τυποποιηµένα γάλατα Η ΑΓΑ αποτελεί τη συχνότερη τροφική αλλεργία και εµφανίζεται στο 2-7,5% των βρεφών. Ο επιπολασµός ελαττώνεται προϊούσης της ηλικίας. Το 50% των παιδιών αυτών εµφανίζει αργότερα αλλεργία και σε άλλες τροφές και το 50-80% αναπτύσσει αναπνευστική αλλεργία µέχρι την εφηβεία.
Σηµασία διατροφής στη βρεφική ζωή (2) (ii) Γάλα αγελάδος και τυποποιηµένα γάλατα Η ΑΓΑ αποτελεί τη συχνότερη τροφική αλλεργία και εµφανίζεται στο 2-7,5% των βρεφών. Η χορήγηση γάλακτος µε υδρολυµένες πρωτεΐνες από καζεΐνες, ορολευκωµατίνες, βόειο ή χοίρειο κολλαγόνο ή µίγµα αυτών δεν προκαλεί αλλεργία. Ο επιπολασµός ελαττώνεται προϊούσης της ηλικίας. Το 50% των παιδιών αυτών εµφανίζει αργότερα αλλεργία και σε άλλες τροφές και το 50-80% αναπτύσσει αναπνευστική αλλεργία µέχρι την εφηβεία.
Σηµασία διατροφής στη βρεφική ζωή (2) (ii) Γάλα αγελάδος και τυποποιηµένα γάλατα Η ΑΓΑ αποτελεί τη συχνότερη τροφική αλλεργία και εµφανίζεται στο 2-7,5% των βρεφών. Το γάλα σόγιας έχει θεωρηθεί αποτελεσµατικό σε βρέφη µε έκζεµα ήάσθµα, αν και το 8-14% αυτών εµφανίζει αλλεργία και στο γάλα σόγιας, αλλά είναι σπάνιες οι αναφυλακτικές αντιδράσεις. Η χορήγηση γάλακτος µε υδρολυµένες πρωτεΐνες από καζεΐνες, ορολευκωµατίνες, βόειο ή χοίρειο κολλαγόνο ή µίγµα αυτώνδεν προκαλεί αλλεργία. Ο επιπολασµός ελαττώνεται προϊούσης της ηλικίας. Το 50% των παιδιών αυτών εµφανίζει αργότερα αλλεργία και σε άλλες τροφές και το 50-80% αναπτύσσει αναπνευστική αλλεργία µέχρι την εφηβεία.
Σηµασία διατροφής στην παιδική ηλικία (1) (Α) Αντιοξειδωτικές ουσίες Μελέτη σε 6.153 παιδιά ηλικίας 4 έως 16 ετών στις Ηνωµένες Πολιτείες έδειξε ότι η υψηλή πρόσληψη βιταµίνης C και β-καροτίνης, από φρούτα και λαχανικά τον κίνδυνο άσθµατος.
Σηµασία διατροφής στην παιδική ηλικία (1) (Α) Αντιοξειδωτικές ουσίες Μελέτη σε 6.153 παιδιά ηλικίας 4 έως 16 ετών στις Ηνωµένες Πολιτείες έδειξε ότι η υψηλή πρόσληψη βιταµίνης C και β-καροτίνης, από φρούτα και λαχανικά τον κίνδυνο άσθµατος. Ηίδιαµελέτη επιβεβαίωσε και τη σηµασία των αυξηµένων επιπέδων σεληνίου στο πλάσµα µετά από διαιτητική πρόσληψη στην ελάττωση της πιθανότητας εµφάνισης άσθµατος στα παιδιά.
Σηµασία διατροφής στην παιδική ηλικία (2) (Β) Λιπαρά οξέα Η υψηλή κατανάλωση ψαριών πλούσιων σε ω-3 λιπαρά (µε περιεκτικότητα >2% σε λίπος) µειώνει την πιθανότητα αλλεργικών εκδηλώσεων στα παιδιά. Έχει βρεθεί ότι τα παιδιά µε έκζεµα κατανάλωναν µεγαλύτερη ποσότητα µαργαρίνης και µικρότερη βουτύρου σε σχέση µε ταυγιή.
Πρόσθετα τροφίµων (1) Ποιος είναι ο ρόλος τους; Στοχεύουν στη συντήρηση, τη βελτίωση της γεύσης και της εµφάνισης και την ευελιξία στην επεξεργασία των τροφίµων. Ανευρίσκονται σε τρόφιµα που καταναλώνουν τα παιδιά; Περιέχονται σε µπισκότα, καραµέλες, σοκολάτες, αναψυκτικά και παγωτά, παρασκευάσµατα που απευθύνονται σε παιδιά.
Πρόσθετα τροφίµων (2) Η ταρτραζίνη (Ε 102) θεωρήθηκε υπεύθυνη για πρόκληση κνίδωσης και ασθµατικών κρίσεων σε ασθενείς µε ιστορικό ατοπίας. Το γλουταµινικό µονονάτριο (Ε 612) προκαλεί το "Σύνδροµο των Κινέζικων Εστιατορίων ". Η κατανάλωση άνω των 3gσυνοδεύεται από ερύθηµα στο πρόσωπο, στον τράχηλο και στο άνω τµήµα τουκορµού, αίσθηµα δυσφορίαςκαι δύσπνοια, αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί πρόκληση ασθµατικών κρίσεων από αυτό.
Πρόσθετα τροφίµων (3) Οι ενώσεις του θείου (βενζοϊκό νάτριο- Ε 211 και βενζοϊκό κάλιο Ε 212), που χρησιµοποιούνται για την παρεµπόδιση ανάπτυξης βακτηρίων και µυκήτων σε αναψυκτικά, χυµούς και µαργαρίνη, µπορεί να προκαλέσουν κνίδωση, αγγειοοίδηµα και ασθµατική κρίση σε ασθµατικά άτοµα.
Παχυσαρκία και άσθµα Η συχνότητα του άσθµατος αυξάνεται µε την αύξηση του είκτη Μάζας Σώµατος στους ενήλικες, γεγονός που βρέθηκε να ισχύει και στα παιδιά, κυρίως στα κορίτσια, έστω και αν η κατανοµή του λίπους διαφέρει συγκριτικά µε των ενηλίκων.
Μεσογειακή διατροφή και αλλεργία (1) Μελέτη σε 690 παιδιά ηλικίας 7-18 ετών από αγροτικές περιοχές της Κρήτης που έτρωγαν φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τουλάχιστον 2 φορές ηµερησίως σε ποσοστό 80% και 60% αντίστοιχα, είχαν µειωµένο κίνδυνο εκδήλωσης αναπνευστικού συριγµού και αλλεργικής ρινίτιδας.
Μεσογειακή διατροφή και αλλεργία (2) Έρευνα σε 20.106 παιδιά ηλικίας 6-7 ετών από 8 πόλεις της Ισπανίας, που κατανάλωναν 1-2 φορές/εβδοµαδιαίως θαλασσινά και δηµητριακά ήταν προστατευµένα από εµφάνιση µεγάλης σοβαρότητας άσθµα. Στην ίδια µελέτη αποδείχθηκε ότι η υιοθέτηση του δυτικού τρόπου διατροφής και η κατανάλωση πρόχειρου φαγητού από τα παιδιά είναι παράγοντας κινδύνου στην εκδήλωση αλλεργιών, ιδιαίτερα άσθµατος.
Συµπεράσµατα Η αλλεργία είναι ένα πολυπαραγοντικό νόσηµα, µε ιδιαίτερα υψηλή συχνότητα στο δυτικό κόσµο. Εκτεταµένες µελέτες έδειξαν ότι -τόσο κατά την εγκυµοσύνη όσο στην βρεφική και παιδική ηλικία- η ποιότητα της διατροφής σχετίζεται σε µεγάλο βαθµό µε την πιθανότητα εµφάνισης αλλεργικής εκδήλωσης. Συγκεκριµένα, η υψηλή πρόσληψη αντιοξειδωτικών και ω-3 λιπαρών οξέων και η υιοθέτηση της Μεσογειακής δίαιτας αποτελούν ασπίδα έναντι της πρόκλησης ατοπικών αντιδράσεων στα παιδιά.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας!!!