ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Βασιλική Τσιάντου, Δημήτρης Ζάβρας, Μαίρη Γείτονα, Ελευθερία Καραμπλή, Γιάννης Κυριόπουλος 3 ο Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας Αθήνα, 13 Δεκεμβρίου 2007 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ 1
ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η διερεύνηση της στάσης των εταίρων της υγειονομικής αγοράς απέναντι στη φαρμακοβιομηχανία. Ηανάλυση της στάσης αυτής ανά ομάδα - στόχο του συγκεκριμένου ακροατηρίου ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ Περίοδος διεξαγωγής έρευνας: Απρίλιος-Μάιος 2007 Ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις κλειστού τύπου Πληθυσμός μελέτης: Συμμετείχαν 930 χρήστες υπηρεσιών υγείας, 300 ιατροί και 309 φαρμακοποιοί. Επιλογή Δείγματος: Ιατροί: Τυχαίο και στρωματοποιημένο ανά γεωγραφική περιοχή, ειδικότητα και μορφή απασχόλησης. Φαρμακοποιοί: Αναλογική στρωματοποιημένη δειγματοληψία μεβάση τη γεωγραφική περιφέρεια. Χρήστες υπηρεσιών υγείας: Η τελική κατανομή έγινε σε επίπεδο νομού λαμβάνοντας υπόψη την αναλογικότητα ως προς το βαθμό αστικότητας της περιοχής, το φύλο και την ηλικία. 2
Παράγοντες που επηρεάζουν την κοινωνική εικόνα των επιχειρήσεων σύμφωνα με τους εταίρους της υγειονομικής αγοράς Η υπεύθυν η και έγκυρη εν ημέρωση των γιατρών, των ασθεν ών και των αρχών υγείας Η εν ίσχυση της ιατρικής έρευν ας και εκπαίδευσης Η προσφ ορά δωρεάν φαρμάκων σε αν ασφ άλιστους / άπορους / χρόν ια πάσχον τες Η διαφ άν εια στις σχέσεις των φαρμακευτικών επιχειρήσεων με τους γιατρούς και τους ασθεν είς Η τήρηση της νομοθεσίας και του κώδικα ηθικής και δεον τολογίας κατά την προώθηση των φαρμακευτικών προϊόν των Η συνειδητή τους συμβολή στην προσπάθεια για μείωση του κόστους της υγείας 4,29 4,25 4,34 4,3 427 4,27 4,33 4,53 4,24 4,3 4,09 4,09 3,88 4,11 4,03 4,08 4,03 3,77 3,97 Η εν ίσχυση πρωτοβουλιών λώ για την ορθολογικοποίηση της συνταγογράφησης 3,94 3,88 387 3,87 Η εν ίσχυση φιλανθρωπικών, εθελον τικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων Η μείωση των τιμών των φαρμάκων 3,17 3,91 3,71 3,7 4,05 3,68 Οι δηλώσεις των εργαζομέν ων και των εκπροσώπων των φαρμακευτικών επιχειρήσεων 3,29 3,41 3,44 0 1 2 3 4 5 Ιατροί Φαρμακοπ οιοί Χρήστες Υπηρεσιών Υγείας Πηγές πληροφόρησης που επηρεάζουν την κοινωνική εικόνα των επιχειρήσεων σύμφωνα με τους εταίρους της υγειονομικής αγοράς ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΙΑΤΡΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ n % n % n % Δημοσιεύσεις και ανακοινώσεις στα ΜΜΕ 199 68,2 227 76,4 636 68.4 Ειδήσεις και πληροφορίες στο Διαδίκτυο 143 49,0 120 40,4 251 27.0 Ενημέρωση από τους εκπροσώπους των 132 45,2 99 33,3 206 22.2 φαρμακευτικών επιχειρήσεων Οι θέσεις διεθνών ενώσεων των φαρμακευτικών επιχειρήσεων 123 42,1 99 33,3 156 16.8 Ανακοινώσεις των φαρμακευτικών επιχειρήσεων 109 37,3 95 32,0 143 15.4 Δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων 69 23,6 82 27,6 184 19.8 Σύνολο 775 265,4 722 243,1 1576 169.5 3
Πεδία όπου απαιτείται καλύτερη πληροφόρηση σύμφωνα με τους επαγγελματίες υγείας Τη σημασί α ενός νέ ου φαρμάκου γι α την αντι μετώπι ση ενός συγκεκρι μένου νοσήματος Το όφελος που προσφέρουν τα φάρμακα στη βελτίωση της υγεί ας των πολιτών Τον κώδι κα ηθι κής και δεοντολογί ας που δι έπει την προώθηση των φαρμακευτι κών προϊ όντων Τους κανόνε ς που δι έπουν την εκτέλεση των κλινικών δοκι μών Τη συμβολή της φαρμακευτι κής βι ομηχανί ας στην ιατρική έρευνα και εκπαίδευση δι εθνώς και στη χώρα μου Τον κατάλογο των κλι νι κών δοκι μών που δι εξάγονται γι α κάθε φάρμακο που είναι στη διαδικασία ανάπτυξης ή έχει άδεια κυκλοφορί ας Τη σχέση κόστους αποτελεσματικότητας της φαρμακευτι κής περίθαλψης σε σχέση με τι ς άλλες μορφές υγει ονομι κής φροντί δας (π.χ. Νοσοκομει ακή) Τη διαδικασία έρευνας και ανάπτυξης νέ ων φαρμάκων Την φαρμακοοι κονομι κή τεκμηρί ωση των και νοτόμων φαρμάκων Το πρόγραμμα ανάπτυξης νέ ων φαρμάκων των φαρμακευτι κών επιχειρήσεων Τη συμβολή της φαρμακευτι κής βι ομηχανί ας στην αύξηση της απασχόλησης και στην εθνική οι κονομί α Τη δραστηρι ότητα των φαρμακευτι κών εταιρειών στο πεδίο της κοινωνικής ευθύνης Τη σχέση των φαρμακευτι κών επιχειρήσεων με οργανώσει ς ασθενών Το κόστος γι α την ανάπτυξη ενός νέ ου φαρμάκου Το σύστημα τι μολόγησης και αποζημίωσης των φαρμάκων που ισχύει στη χώρα μου Οι κονομι κά στοι χεί α πωλήσεων των φαρμακευτι κών εταιρειών Ιατροί 443 4,43 4,22 4,44 4,15 4,26 4,38 4,16 4,3 4,13 4,12 4,82 4,72 4,76 4,51 4,31 4,29 4,24 4,22 4,22 4,09 3,97 3,92 3,85 4,37 4,03 3,72 3,51 3,45 3,99 3,38 2,61 2,69 0 1 2 3 4 5 Φαρμακοποιοί Πεδία όπου απαιτείται καλύτερη πληροφόρηση σύμφωνα με τους χρήστες υπηρεσιών υγείας Το όφελος που προσφέρουν τα φάρμακα στη βελτίωση της υγείας των πολιτών 95,50 4,5 Τη σημασία ενός νέου φαρμάκου για την αντιμετώπιση ενός συγκεκριμένου νοσήματος Τη συμβολή της φαρμακευτικής βιομηχανίας στην ιατρική έρευνα και εκπαίδευση διεθνώς και στη χώρα μου Τη διαδικασία έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμάκων Τον κώδικα ηθικής και δεοντολογίας που διέπει την προώθηση των φαρμακευτικών προϊόντων Τη σχέση των φαρμακευτικών επιχειρήσεων με οργανώσεις ασθενών Τη δραστηριότητα των φαρμακευτικών εταιρειών στο πεδίο της κοινωνικής ευθύνης Το κόστος για την ανάπτυξη ενός νέου φαρμάκου Τη συμβολή της φαρμακευτικής βιομηχανίας στην αύξηση της απασχόλησης και στην εθνική οικονομία Το σύστημα τιμολόγησης και αποζημίωσης των φαρμάκων που ισχύει στη χώρα μου 95,00 88,50 88,40 87,90 85,90 83,60 83,20 79,60 78,40 5,0 11,5 11,6 12,1 14,1 16,4 16,8 20,4 21,6 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ναι και Μάλλον Ναι Όχι και Μάλλον Όχι 4
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι εταίροι της υγειονομικής αγοράς στην Ελλάδα, σε αντίθεση με τα διεθνή στοιχεία, έχουν διαμορφώσει μια σχετικά θετική άποψη για την κοινωνική εικόνα της φαρμακοβιομηχανίας. Ωστόσο υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης κυρίως μέσω δράσεων υπεύθυνης και έγκυρης ενημέρωσης, ενίσχυσης της ιατρικής έρευνας και εκπαίδευσης και προσφοράς δωρεάν φαρμάκων σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες. ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΙΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ Βασιλική Τσιάντου, Δημήτρης Ζάβρας, Μαίρη Γείτονα, Ελευθερία Καραμπλή, Γιάννης Κυριόπουλος 3 ο Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας Αθήνα, 13 Δεκεμβρίου 2007 5
Άποψη για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των φαρμακευτικών σκευασμάτων. 60 50 55,4 54,1 1 40 40,7 30 29,2 30,6 20 21,8 10,7 11,,1 11, 16,7 6 10,6,2 10, 0 2,3 1,4 ΓΙΑΤΡΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ 2,9 1,3 Συμφωνώ απόλυτα Σχεδόν συμφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Σχεδόν διαφωνώ Διαφωνώ απόλυτα Άποψη για τη θετική συμβολή της φαρμακοβιομηχανίας στην εθνική οικονομία και την απασχόληση 60 50 40 52,8 45,9 43 30 27,2 33 29,2 20 10 0 8,3 7,6 4,1 12 2,9 3,1 5,1 10, 0,7 7,8 9,3 ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Συμφωνώ απόλυτα Σχεδόν συμφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Σχεδόν διαφωνώ Διαφωνώ απόλυτα 6
Άποψη για το κέρδος ως κίνητρο δράσης των φαρμακευτικών εταιρειών 45 40 35 44,8 30 25 20 27,5 22,1 24,2 26,1 24,8 15 10 18,5 15,8 1 16,1 20,3 5,3 1,1 14, 9 13,9 5 9,7 6,8 0 ΓΙΑΤΡΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Συμφωνώ απόλυτα Σχεδόν συμφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Σχεδόν διαφωνώ Διαφωνώ απόλυτα Άποψη των εταίρων της υγειονομικής αγοράς για την επίδειξη ευαισθησίας από τις εταιρείες προς τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. 35 30 34,7 25 20 15 10 12,9 25 21,4 17,1 23,6 14 29,4 17,5 15,4 23,7 12,5 20,2 12,8 19,8 5 0 ΓΙΑΤΡΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Συμφωνώ απόλυτα Σχεδόν συμφωνώ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ Σχεδόν διαφωνώ Διαφωνώ απόλυτα 7
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Θετική συμβολή της φαρμακευτικής βιομηχανίας στην ενίσχυση της απασχόλησης και της εθνικής οικονομίας γενικά, αλλά και στην ενίσχυση της ιατρικής έρευνας και εκπαίδευσης Αναγνωρίζεται η ανάπτυξη ασφαλών και αποτελεσματικών σκευασμάτων Διαφορές παρουσιάζονται στις απόψεις των εταίρων για την κοινωνική ευαισθησία των εταιρειών και το κίνητρο τηςδράσηςτους Οι γιατροί έχουν θετικότερη στάση απέναντι στις φαρμακευτικές εταιρείες. 8