TÉÔËÏÓ ÂÉÂËÉÏÕ: O άσος των γηπέδων ÓÕÃÃÑÁÖÅÁÓ: Αντώνης ελώνης ÅÐÉÌÅËÅÉÁ ÄÉÏÑÈÙÓÇ ÊÅÉÌÅÍÏÕ: Χρυσούλα Τσιρούκη ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: Γιάννης Αποστολογιάννης ÇËÅÊÔÑÏÍÉÊÇ ÓÅËÉÄÏÐÏÉÇÓÇ: Ραλλού Ρουχωτά EÊÔÕÐÙÓÇ: Α. & Φ. εληγιάννης Ο.Ε. ÂÉÂËÉÏÄÅÓÉÁ: Κωνσταντίνα Παναγιώτου & ΣΙΑ Ο.Ε. Αντώνης ελώνης, 2008 EÊÄÏÓÅÉÓ ØÕ ÏÃÉÏÓ Á.Å., ÁèÞíá 2008 Ðñþôç Ýêäïóç: Μάρτιος 2008 ÉSBN 978-960-453-336-7 Ôõðþèçêå óå áñôß åëåýèåñï çìéêþí ïõóéþí ëùñßïõ êáé öéëéêü ðñïò ôï ðåñéâüëëïí. To ðáñüí Ýñãï ðíåõìáôéêþò éäéïêôçóßáò ðñïóôáôåýåôáé êáôü ôéò äéáôüîåéò ôïõ Åëëçíéêïý Íüìïõ (Í. 2121/1993 üðùò Ý åé ôñïðïðïéçèåß êáé éó ýåé óþìåñá) êáé ôéò äéåèíåßò óõìâüóåéò ðåñß ðíåõìáôéêþò éäéïêôçóßáò. Áðáãïñåýåôáé áðïëýôùò ç Üíåõ ãñáðôþò Üäåéáò ôïõ åêäüôç êáôü ïðïéïäþðïôå ôñüðï Þ ìýóï áíôéãñáöþ, öùôïáíáôýðùóç êáé åí ãýíåé áíáðáñáãùãþ, åêìßóèùóç Þ äáíåéóìüò, ìåôüöñáóç, äéáóêåõþ, áíáìåôüäïóç óôï êïéíü óå ïðïéáäþðïôå ìïñöþ (çëåêôñïíéêþ, ìç áíéêþ Þ Üëëç) êáé ç åí ãýíåé åêìåôüëëåõóç ôïõ óõíüëïõ Þ ìýñïõò ôïõ Ýñãïõ. ÅÊÄÏÓÅÉÓ ØÕ ÏÃÉÏÓ Á.Å. PSICHOGIOS PUBLICATIONS S.A. äñá: ÔáôïÀïõ 121 Head office: 121, Tatoiou Str. 144 52 Ìåôáìüñöùóç 144 52 Metamorfossi, Greece Âéâëéïðùëåßï: Ìáõñïìé Üëç 1 Bookstore: 1, Mavromichali Str. 106 79 ÁèÞíá 106 79 Áthens, Greece Ôçë.: 2102804800 Tel.: 2102804800 Telefax: 2102819550 Telefax: 2102819550 www.psichogios.gr www.psichogios.gr e-mail: info@psichogios.gr e-mail: info@psichogios.gr
Εικονογράφηση: Γιάννης Αποστολογιάννης ΠΡΩΤΗ ΕΚ ΟΣΗ
Ï ÁÍÔÙÍÇÓ ÄÅËÙÍÇÓ åñãüóôçêå, êïíôü ôñéüíôá ñüíéá, ùò äüóêáëïò êáé åðéèåùñçôþò Ä.Å. êáé åöüñìïóå ðñùôïðïñéáêýò éäýåò óôçí åêðáßäåõóç. ÌåôÜ ôï 1980 áó ïëþèçêå áðïêëåéóôéêü ìå ôç óõããñáöþ âéâëßùí ãéá ðáéäéü êáé íýïõò (èýáôñï, ìõèéóôüñçìá) êáé âñáâåýôçêå ðïëëýò öïñýò. Êýñéá áñáêôçñéóôéêü ôùí ëïãïôå íéêþí Ýñãùí ôïõ åßíáé ç æùíôáíþ ãëþóóá, ôï ëåðôü éïýìïñ, ç êáôáãñáöþ óýã ñïíùí ðñïâëçìüôùí ðïõ áðáó ïëïýí ôá ðáéäéü êáé ç ðñïâïëþ åíüò ôýðïõ äáóêüëïõ ìå áíïé ôü ìõáëü êáé êýöé ãéá äïõëåéü. ÐáñÜëëçëá, áó ïëþèçêå ìå ôç èåùñßá ôçò ëïãïôå íßáò ãéá ðáéäéü êáé íýïõò, ôçí åðéìýëåéá áíèïëüãçóçò äéçãþìáôïò êáé ðïßçóçò êáé õðþñîå äéåõèõíôþò óôá ðåñéïäéêü ÓðïõäÝò (1981-82 êáé 2000-2001) êáé Óýã ñïíï Ó ïëåßï (1991-1996), åíþ Þôáí óõíåêäüôçò ôïõ ðåñéïäéêïý ÄéáäñïìÝò óôç Ëïãïôå íßá ãéá ðáéäéü êáé íýïõò (1986-1990). ÓÞìåñá åßíáé äéåõèõíôþò ôïõ ëïãïôå íéêïý ðåñéïäéêïý ÁÑÃÏÍÁÕÔÇÓ. Óçìáíôéêüôåñá âéâëßá ôïõ: Ç ÅÎÏÌÏËÏÃÇÓÇ, ÏÔÁÍ ÕÐÁÑ ÅÉ ÌÉÁ ÅËÅÍÇ, ÃÑÁÌÌÁÔÁ ÓÔÇÍ ÁÍÍÁ, Ç ÔÁÎÇ ÔÏÕ '97, Ç ÆÙÇ ÅÍÏÓ ÔÑÅËÏÕ ÓÕÃÃÑÁ- ÖÅÁ êáé ôï ìõèéóôüñçìá ÁÌÁ ËÇØÅÉ ÐÁÑÏÕÓÇÓ ãéá åíηëίκους. Áðü ôéò Åêäüóåéò ØÕ ÏÃÉÏÓ êõêëïöïñïýí åðßóçò ôá âéâëßá ôïõ ÅÃÙ, Ï ÐÅÉÑÁÔÇÓ ÁÍ- ÔÆÅËÏ ÍÔÅË ÌÁÑÅ, ÏÍÅÉÑÅÕÏÌÁÉ ÔÇ ÑÏÕÈ και ΑΓΑΠΩ ΜΙΑ ΓΑΤΑ, ΕΝΤΑΞΕΙ; το οποίο κέρδισε το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Μυθιστορήµατος.
Περιεχόµενα Μπάλα υπάρχει µόνο µία!... 9 Ένας δάσκαλος λίγο περίεργος!... 19 Ένας Χάρης γίνεται Σούπερ!... 27 Η µεγάλη απόφαση... 38 Η Ελένη είναι εκεί και σε βλέπει!... 42 Τα µαγικά φτερά της νίκης... 48 Μια γειτονιά στον ουρανό... 57 Άντε, και διεθνής, Χάρη!... 61 Θα µαι πάντα εδώ Για σένα, Χάρη!... 67 Ένας γερόλυκος των γηπέδων προειδοποιεί... 76 Μια µπαλιά όνειρο και γκολ!... 86 Πρώτα απ όλα να χαίρεστε το παιχνίδι... 93 Ζητείται αθλητική ιδέα... 99 Μην ανησυχείς, πατέρα Θα δεις!... 106 Είσαι νέος, Χάρη Θα βρεις το δρόµο σου!... 112 Και ο Τρίτωνας ξανά στο κόλπο... 121 Το καθοριστικό προτελευταίο παιχνίδι... 127 Να τοι, να τοι οι πρωταθλητές!... 137 Μια νέα εποχή ξεκινά... 145
Μπάλα υπάρχει µόνο µία! Ο ι κερκίδες του Ολυµπιακού Σταδίου της Αθήνας µοιάζουν µ ένα καζάνι που βράζει και οι εβδοµήντα πέντε χιλιάδες φίλαθλοι στέλνουν στον ουρανό την επιθυµία τους για νίκη. Ναι, µόνο για τη νίκη! Γι αυτούς δεν υπάρχει άλλο αποτέλεσµα και προσπαθούν, µε όλους τους τρόπους συνθή- µατα, πανό, ζητωκραυγές και τραγούδια να περάσουν αυτό το µήνυµα σε όλους σ αυτή τη χώρα. Είναι το τελευταίο µατς της οµάδας στο Τσάµπιονς Λιγκ, της οµάδας που, περισσότερο από κάθε άλλη, έχει κάνει το όνοµα της Ελλάδας σεβαστό στην Ευρώπη. Της οµάδας που χρόνια τώρα, µετά το 1970 και ως σήµερα, έχει προσφέρει τους περισσότερους βαθµούς στη χώρα. Στο δεύτερο όµιλο η οµάδα της Θύελλας και η πρωταθλήτρια της Αγγλίας θα έλυναν απόψε τις διαφορές 7
τους. Όποια νικούσε θα περνούσε στους οχτώ και από κει ο δρόµος ήταν ανοιχτός στα νοκ άουτ παιχνίδια. Η Θύελλα ήταν στριµωγµένη άσχηµα^ έπρεπε πάση θυσία να νικήσει την Άρσεναλ, έστω και µε µισό-µηδέν, όπως έλεγε µια εφηµερίδα. Και η Άρσεναλ δεν ήταν µια οµάδα παίξε γέλασε^ πρωτοπόρος στο φετινό πρωτάθληµα, µε πολλούς βαθµούς µπροστά από τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Η Θύελλα είχε αγωνιστεί εναντίον της Άρσεναλ τρεις φορές στο παρελθόν. Μία νίκη, µία ήττα, µία ισοπαλία. Η Θύελλα ήταν «ψηµένη» σε τέτοια παιχνίδια, µέσα κι έξω, εδώ ή στο εξωτερικό. Γι αυτό και οι εβδο- µήντα πέντε χιλιάδες στις κερκίδες είχαν απαιτήσεις. Στα µάτριξ του σταδίου προβάλλονταν φάσεις από προηγούµενες ευρωπα κές συναντήσεις και κάθε φορά ακουγόταν µυριόστοµη η φωνή των φιλάθλων, ρυθµική και βροντώδης: «Όλε! Όλε! Όλε!» Σε µια στιγµή ο εκφωνητής ανακοίνωσε τις συνδέσεις και σε κάθε αναγγελία του ονόµατος ενός παίκτη ακουγόταν και ταξίδευε στα ουράνια το «Όλε». Αµέσως µετά ακούστηκε ο ύµνος της διοργάνωσης, ενώ χιλιάδες µικρά χαρτάκια γέµιζαν τον αθηνα κό ουρανό µε πολύχρωµους ιριδισµούς. Μια υπέροχη εικόνα γε- µάτη φως και συγκίνηση. Όλοι το παραδέχονταν πως η Θύελλα αυτές τις στιγµές τις µαγικές στιγµές δεν αντιπροσώπευε µόνο τα χρώµατα του ένδοξου συλλόγου της µα και την ίδια την Ελλάδα! 8
9
Ο Χάρης, στην είσοδο των αποδυτηρίων, τελευταίος στη σειρά των παικτών της οµάδας, ένιωθε κάτι σαν γλυκό µεθύσι. Ενώ ήταν µόλις δεκαοχτώ χρόνων, είχε απογειωθεί και ο ίδιος µαζί µε όλη την οµάδα. Ουσιαστικά δεν πατούσε στη γη, µα πετούσε πάνω από το χορτάρι, ανάµεσα στον κόσµο. Αισθανόταν µεγάλη ευθύνη, επειδή του ήταν δύσκολο να πιστέψει πως φορούσε την ένδοξη φανέλα της Θύελλας και συµµετείχε σ ένα παιχνίδι καθοριστικό για την οµάδα αλλά και για την πορεία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Η συµ- µετοχή του στο παιχνίδι ήταν ίσως το σπουδαιότερο γεγονός στη δεκαοχτάχρονη ζωή του. Απίστευτο! Και ξαφνικά, πέντ -έξι λεπτά προτού οι οµάδες µπουν στον αγωνιστικό χώρο και ο διαιτητής σφυρίξει το εναρκτήριο λάκτισµα, αυτός µ έναν περίεργο τρόπο, σαν να έγινε θαύµα, έφερε στο µυαλό του όλα όσα έζησε στην ποδοσφαιρική του ζωή^ τη ζωή του γενικότερα, τους ανθρώπους, τα γεγονότα. Κάποτε στο «Μαρακανά» της γειτονιάς! Από µικρό παιδί, από τότε που θυµάται τον εαυτό του, ο νους του γυρόφερνε σ αυτό το µαγικό στρογγυλό πέτσινο τόπι. Ξεσήκωναν το µυαλό του αυτές οι ανοιχτές αλάνες, όπου θα µπορούσε να ξεχυθεί και να κάνει θαύµατα µε την µπάλα. Από µικρό παιδί καθόταν µε τις ώρες µπροστά στην τηλεόραση κι έβλεπε ποδοσφαιρικά παιχνίδια, σε ταινίες στο βίντεο, σε αθλητικές εκποµπές, στις αθλητικές ειδήσεις της Κυριακής. 10
Από µικρό παιδί, λοιπόν Όταν τα παιδιά της ηλικίας του έπαιζαν µε αυτοκινητάκια, κούκλες και παιχνίδια της ηλικίας τους, ο Χάρης έπαιρνε την µπάλα κι αµολιόταν στις άχτιστες ακόµα αλάνες, στα πάρκα, στις πλατείες, όπου υπήρχε λεύτερο µέρος, κοµµάτι γειτονιάς που δεν το χε χαλάσει ακόµα το µπετόν, και µε την µπάλα στα πόδια ζωγράφιζε τους δικούς του κόσµους, «κόσµους µαγικούς κι ονειρεµένους», όπως λέει κάποιο τραγούδι. Σ αυτούς τους κόσµους δε χωρούσαν πολλά πράγµατα^ χωρούσε µόνο µια µπάλα, η φαντασία του Χάρη που έφτιαχνε κεφαλιές, ντρίπλες, κατεβασιές στα αντίπαλα καρέ, συνδυασµούς, ό,τι βάλει ο νους. 11
Και τότε όλα γίνονταν φως, γίνονταν όνειρο, γίνονταν ευτυχία. Λες κι είχε απέναντί του µια ολόκληρη άµυνα κι ο Χάρης, µε την µπάλα στα πόδια, έκανε ελιγµούς, απέφευγε φανταστικούς αντιπάλους, έγερνε το κορµί αριστερά ή δεξιά, λες και µέσα του υπήρχε ένα κοµπιούτερ και τον οδηγούσε προς τα αντίπαλα δίχτυα. Ποια δίχτυα; ίχτυα δεν υπήρχαν, βέβαια. Υπήρχαν όµως δυο δέντρα που έφτιαχναν τάχα τα γκολπόστ, υπήρχαν άλλοτε δυο πέτρες που έβαζε για να φτιάχνει τα δοκάρια, υπήρχαν τα πάντα και τίποτε. Περισσότερο όµως από καθετί άλλο υπήρχε µια φλόγα που ανέβαινε από βαθιά µέσα του, µια φωνή που λες και τον παρακινούσε: «Χάρη, προχώρα. Θα γίνεις αυτό που θέλεις». Ο Χάρης άκουγε τούτη τη φωνή. Επειδή ντρεπόταν, ποτέ δεν το χε οµολογήσει, ούτε σε φίλο ούτε σε δικό του. Κρατούσε σαν πολύτιµο φυλαχτό αυτή την υπέροχη, µυστική φωνή. Μάλιστα, µερικές φορές, απαντούσε µόνος του: «ΝΑΙ, ΚΑΠΟΤΕ ΘΑ ΓΙΝΩ ΜΕ- ΓΑΛΟΣ ΠΟ ΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗΣ». Ήταν σαν µια κουβέντα µυστική, έτσι. Και µη φανταστεί κανείς πως ο Χάρης ήταν στα µαθήµατα κανένα κούτσουρο. Όχι βέβαια. Από τους πρώτους στην τάξη του. Ο δάσκαλός του ήταν ευχαριστηµένος. «ε λέω, πολύ καλός και συνεπής µαθητής ο Χάρης», έλεγε στον πατέρα του που ανησυχούσε. «Θα πάει µπροστά», συµπλήρωνε. «Μα τι µπροστά, δάσκαλέ µου, που όλη την ηµέρα κλοτσάει µια µπάλα; Πώς θα πάει έτσι µπροστά;» γκρίνιαζε από κοντά η 12
µάνα του. «Όχι, όχι, µην το παίρνετε έτσι. Το ένα δεν εµποδίζει το άλλο. Προς το παρόν, τουλάχιστον, ο Χάρης κάνει πολλή και καλή δουλειά στην τάξη, δεν έχω παράπονο. Εποµένως, γιατί να µην ασχολείται µ αυτό που τον ευχαριστεί στις ελεύθερες ώρες του;» Οι γονείς του Χάρη δεν έµεναν ευχαριστηµένοι απ όλα αυτά. Είχαν όνειρα για το παιδί τους, ήθελαν να προχωρήσει ο Χάρης ψηλά, να γίνει ό,τι δεν κατάφεραν οι ίδιοι^ ένας επιστήµονας. Όταν όµως η κουβέντα ερχόταν στις σπουδές, ο Χάρης αποκρινόταν: «Γιατί, δηλαδή; Ο Σώκρατες, ο αρχηγός της Εθνικής Βραζιλίας, έγινε γιατρός, ο δικός µας ο Καµάρας σπουδαίος δικηγόρος, ο Σούρπης γιατρός, τόσους και τόσους ξέρω. ιαβάζω εγώ, τι νοµίζετε, κούτσουρο θα µείνω;» Οι γονείς του τον άκουγαν αλλά καθόλου δεν τους άρεσε αυτή η ιστορία. Ο Χάρης τέλειωσε το δηµοτικό µε άριστα. Το πιο σπουδαίο που θυµάται ήταν όταν στην έκτη, για τέσσερις-πέντε µήνες, είχε αναλάβει την τάξη του ένας νέος δάσκαλος, ο Αντώνης, αναπληρώνοντας το κενό του προηγούµενου που είχε αρρωστήσει. Ο Αντώνης ήταν ο δάσκαλος που ονειρευόταν ο Χάρης. Τον ένιωθε σαν το µεγάλο του αδελφό. Συχνά στα διαλείµ- µατα, στην απλόχωρη, χωµάτινη αυλή του σχολείου, έστηναν στα γρήγορα µατς των δέκα ή των δεκαπέντε λεπτών, όσο διαρκούσε το διάλειµµα. Ήξερε καλή µπάλα ο Αντώνης. Τεχνίτης, γρήγορος, «έβλεπε γήπεδο», όπως γνωµάτευε ο Χάρης. Ζωγράφιζε κι αυτός µε την µπάλα. Χαιρόσουν να παίζεις µα- 13
ζί του ή και ως αντίπαλός του. «Μην την παιδεύετε την µπάλα, µ ακούτε; Πρέπει να παίζετε χωρίς την µπάλα, παρά µ αυτήν, εντάξει;» Τα παιδιά χάζευαν µαζί του. Βλέπεις, ήταν και νέος, περίπου δεκαπέντε χρόνια µεγαλύτερός τους. Σαν µεγάλος αδελφός ή, ακόµα καλύτερα, φίλος. Με τον Αντώνη το δάσκαλο έµαθε πολλά ο Χάρης: πώς να τρέχει στη σωστή κατεύθυνση, πώς να τοποθετεί το σώµα του, πώς να σουτάρει, πώς πώς τόσο πολλά πράγµατα. Μα κι ο Αντώνης είχε εντυπωσιαστεί µε τον Χάρη. «Εσύ κάτι έχεις, κάτι σαν φλόγα, τι να πω; Είµαι βέβαιος πως θα πας µπροστά». Κουβέντες σηµαδιακές, που θα επαληθεύονταν. Κι αν έφυγε ο Αντώνης διορίστηκε, λέει, σ ένα χωριό της Κέρκυρας έµειναν τα λόγια του σαν γόνιµη βροχή στην ψυχή του Χάρη. Την ηµέρα που θα τους χαιρετούσε, ο Χάρης έµεινε τελευταίος. Σας αγαπώ πολύ, κύριε, είπε στον Αντώνη κι ήταν έτοιµος να δακρύσει. Εκείνος τον κοίταξε στα µάτια, ίσια η µατιά του στην ψυχή του Χάρη, και απάντησε: Αν µ αγαπάς, όπως λες, Χάρη, τότε µόνο ένα µπορείς να κάνεις για να µ ευχαριστήσεις. Τι, κύριε; ρώτησε µε λαχτάρα ο Χάρης. Αυτό το απλό: σ αυτό που σ αρέσει να κάνεις φρόντισε να σαι ο πρώτος! Έφυγε ο Αντώνης, αφού του σφιξε το χέρι, ως άντρας προς άντρα «Έτσι σε λογαριάζω», του είπε κι έµεινε πίσω ο Χάρης. Φέτος τελείωσε το δηµοτικό. 14
Σε δυο-τρεις µήνες θα πήγαινε στο γυµνάσιο. Ήταν ένας άντρας, όπως έλεγε ο δάσκαλος; Όχι βέβαια. «Αλλά µπορώ να γίνω ένας σπουδαίος άντρας», µονολόγησε. Μόνος σου µιλάς; τον ρώτησε τότε ο φίλος του ο Στέλιος. Όχι, ρε Στέλιο συνήλθε αµέσως. Να, µου ρθε στο µυαλό ο δάσκαλος ο Αντώνης. Α, καλά. Ο Αντώνης; Πολύ µουρλός, ρε παιδάκι µου, έτσι; Ο Χάρης δε µίλησε. Ίσως να ταν κι έτσι. Ωστόσο, καθένας µέσα στην τάξη είχε κάτι να θυµάται από αυτόν το δάσκαλο. Με όλους ήταν φίλος, αδελφός πες. Αξέχαστος θα τους µείνει. Από τους ανθρώπους που κρατάς µια ζωή µες στην καρδιά σου. Τα σκέφτεται όλα τούτα ο Χάρης καθώς κατηφορίζει από το σχολείο για το σπίτι του. Τώρα ξεκινάει µια νέα ζωή. Μια ζωή όπου στο κέντρο της στη σέντρα, όπως λέµε υπάρχει µια µικρή, πανέµορφη µάγισσα, που σαν την Κίρκη φαίνεται να έχει πάρει το µυαλό του Χάρη. Ξέρει πολύ καλά πως η ζωή στο γυµνάσιο γίνεται πιο σοβαρή. Έχει περισσότερες απαιτήσεις, θέλει µεγαλύτερη ευθύνη. Οι άλλοι γονείς, συγγενείς και καθηγητές περιµένουν πιο πολλά από σένα. ε λογαριάζεσαι πια παιδάκι του δηµοτικού. «Γυµνασιόπαις», που έλεγαν και οι παλιοί. Σπουδαία υπό- 15
θεση. Ναι, αλλά «Μπάλα υπάρχει µόνο µία», έλεγε γι αστεία ο Περικλής στην τάξη. Όχι, δεν είν αστεία. Πρώτα απ όλα η µπάλα. Κι εγώ θα είµαι, θα γίνω ο πρώτος, έτσι; µουρ- µούρισε. Πάλι παραµιλάς, ρε Χάρη; τον κάρφωσε ο Στέλιος δίπλα του. Ερωτευµένος είσαι; Αλλά ο Χάρης δεν έδωσε απάντηση. Μέσα του όµως την έδωσε: «Και βέβαια, είµαι ερωτευµένος. Αλλά µε την µπάλα!» Μια νέα ζωή άρχιζε, λοιπόν. Μια ζωή γεµάτη οµορφιά, αγάπη, θέαµα, συναρπαστικά επεισόδια. Και εµείς θα παρακολουθήσουµε από κοντά πώς ένα αστέρι του ποδοσφαίρου ανεβαίνει ψηλά στο στερέωµα! 16