ABS ÐÑÏËÏÃÏÓ Το βιβλίο αυτό ανήκει στη σειρά ηλεκτρονικών βιβλίων (e-book) του ΙΔΕΕΑ (Ινστιτούτο Διαρκούς Επιµόρφωσης Επιχειρήσεων Αυτοκινήτου). Προσεγγίζει αναλυτικά την κάθε θεµατική ενότητα και απευθύνεται σε επισκευαστές, καθηγητές, óðïõäáóôýò, µαθητές êáé êüèå åíäéáöåñüìåíï ãáé ôï αυτοκίνητο. Στόχος του βιβλίου είναι να προσφέρει στον αναγνώστη τις απαραίτητες εκείνες γνώσεις που χρειάζονται για να κατανοήσει τον τρόπο λειτουργίας του óõóôþìáôïò ABS, ôïí έλεγχο και τη διάγνωση των βλαβών. Έγινε σηµαντική προσπάθεια η ύλη που συγκεντρώθηκε να ðáñïõóéáóôåß µέσα από το βιβλίο µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο. ãéíå αξιολόγηση, ταξινόµηση και καταγραφή των τεχνικών πληροφοριών µε περιγραφικό τρόπο, χωρίς κουραστικές λεπτοµέρειες, έτσι ώστε η ανάγνωση του βιβλίου µαζί µε το πλήθος των κατάλληλα επιλεγµένων φωτογραφιών και σχεδιαγραµµάτων που χρησιµοποιήθηκαν, να γίνει ευχάριστη και ενδιαφέρουσα για τον αναγνώστη. Ôï ðåñéå üìåíï ôïõ âéâëßïõ ðáñïõóéüæåôáé Ýã ñùìï êáé ìå îå ùñéóôü ôñüðï στο CDrom ðïõ ôï óõíïäåýåé. 2
ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΔΗΣΗΣ ABS Γενικά Το σύστηµα πέδησης ανήκει στα συστή- µατα ενεργητικής ασφάλειας του αυτοκινήτου. Είναι ένα από τα πλέον καθοριστικά συστήµατα του αυτοκινήτου για την ασφαλή κίνησή του. Από την εµφάνιση των τροχοφόρων µέχρι σήµερα το σύστηµα πέδησης έχει υποστεί σηµαντικές βελτιώσεις και αλλαγές. Τα απλά µηχανικά φρένα έχουν γίνει σήµερα ηλεκτρονικά ελεγχό- µενα. Το σύστηµα πέδησης επιτρέπει στον οδηγό να µειώνει την ταχύτητα του οχήµατος, να το ακινητοποιεί σε κατάλληλη απόσταση και χρόνο και να το κρατά σταµατηµένο ανεξάρτητα από την κλίση του δρό- µου. Τα είδη των συστηµάτων πέδησης που χρησιµοποιούνται σήµερα διακρίνονται σε κύρια και βοηθητικά συστήµατα πέδησης. Κύρια συστήµατα πέδησης είναι εκείνα που έχουν σαν βασικό προορισµό τη µείωση της ταχύτητας και την ακινητοποίηση του οχήµατος ενώ τα βοηθητικά συστήµατα ενισχύουν την προσπάθεια του οδηγού για καλύτερη απόδοση του συστήµατος πέδησης. Γενικά 3
ABS Κύρια συστήµατα πέδησης Τα κύρια συστήµατα πέδησης διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες: Τα υδραυλικά φρένα Η δύναµη πέδησης που ασκεί ο οδηγός στο πεντάλ µεταφέρεται στα κυλινδράκια των τροχών µέσω ενός υδραυλικού συστήµατος. Κύρια συστήµατα πέδησης Ìï ëüò åéñüöñåíïõ Τα αερόφρενα Óýóôçìá ðýäçóçò. Η δύναµη πέδησης που ασκεί ο οδηγός στο πεντάλ µεταφέρεται στους κυλίνδρους πέδησης (φυσούνες) των τροχών µε την βοήθεια πεπιεσµένου αέρα και από εκεί µέχρι τους δίσκους και τα ταµπούρα, µηχανικά. Το σύστηµα αυτό χρησιµοποιείται σε βαριά οχήµατα. Τα µηχανικά φρένα Σε αυτά η δύναµη πέδησης που ασκεί ο οδηγός µεταφέρεται στους τροχούς µέσω µοχλών και ντιζών. Τα µηχανικά φρένα δεν χρησιµοποιούνται σήµερα στο αυτοκίνητο ως κύριο σύστηµα πέδησης. Χρησιµοποιούνται σαν φρένα στάθµευσης µε το µηχανισµό ενεργοποίησης του χειρόφρενου. 4
Βοηθητικά συστήµατα πέδησης Τα βοηθητικά συστήµατα πέδησης διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες: Τα σεâñόφρενα Χρησιµοποιούν την υποπίεση του κινητήρα για να ενισχύσουν την δύναµη πέδησης που ασκεί ο οδηγός στο πεντάλ του φρένου. Ετσι αυξάνουν την πίεση στο υδραυλικό κύκλωµα των φρένων και το αυτοκίνητο φρενάρει καλύτερα. ABS Á: Óýíäåóç ìå ôï êéâþôéï ôá õôþôùí Â: Óýíäåóç ìå ôïí êåíôñéêü Üîïíá Á ÓôÜôçò ÇëåêôñïìáãíÞôåò  Äßóêïé ñüôïñá Τα ηλεκτρόφρενα Χρησιµοποιούν την ηλεκτρική ενέργεια. Ο µηχανισµός τοποθετείται στο κεντρικό άξονα µετάδοσης της κίνησης και επιβραδύνονται µόνον οι πίσω τροχοί. Χρησιµοποιούνται σε βαριά οχήµατα για την επιβράδυνσή τους ανεξάρτητα από το κύριο σύστηµα πέδησης. Το ABS Χρησιµοποιείται για την αποφυγή µπλοκαρίσµατος των τροχών σε φρεναρίσµατα πανικού και σε ολισθηρό οδόστρωµα. Έτσι το όχηµα παρα- µένει σταθερό στην πορεία του και ελεγχόµενο από τον οδηγό. ÂïçèçôéêÜ συστήµατα πέδησης 5
ABS Δυνάµεις πέδησης του αυτοκινήτου Ένα αυτοκίνητο µεταβάλλει συνεχώς την κατάστασή του καθώς φρενάρει, επιταχύνει, αλλάζει διεύθυνση, ή σταµατάει. Οι καταστάσεις αυτές δηµιουργούν ένα µεγάλο αριθµό δυνάµεων που µπορούν να συνοψισθούν στον όρο δυναµική του αυτοκίνητου. Εάν το σύνολο των δυνάµεων που επιδρούν στο αυτοκίνητο µας δίνουν άθροισµα ίσο µε το µηδέν, τότε το αυτοκίνητο είναι σταµατηµένο. Εάν το αποτέλεσµα είναι διαφορετικό του µηδενός, τότε το αυτοκίνητο είναι σε κατάστασή κίνησης. Δυνάµεις πέδησης του αυτοκινήτου 6 Οι δυνάµεις αυτές µπορούν να ταξινοµηθούν σε τέσσερις κατηγορίες: α) τις κινητήριες δυνάµεις, που προέρχονται από τον κινητήρα και προκαλούν την κίνηση του αυτοκινήτου. β) τις δυνάµεις πλευρικής κατεύθυνσης, που είναι υπεύθυνες για την αλλαγή διεύθυνσης του αυτοκινήτου. γ) τις δυνάµεις πρόσφυσης, που είναι οι κάθετες δυνάµεις από τον τροχό προς το έδαφος και εξαρτώνται από το βάρος του αυτοκινήτου δ) τις δυνάµεις πέδησης, που επενεργούν αντίθετα από την κατεύθυνση κίνησης του τροχού. Οι δυνάµεις πέδησης εξαρτώνται από τον συντελεστή τριβής µεταξύ ελαστικού και οδοστρώµατος και από τη δύναµη πρόσφυσης. 1. Πεντάλ φρένου 2. Σερβόµηχανισµός 3. Αντλία και δοχείο υγρών 4. Δισκόφρενα φρένων 5. Ταµπούρα 6. Χειρόφρενο 7. Διακόπτης χειρόφρενου 8. Διακόπτης φώτων στοπ Διάγραµµα κυκλώµατος συµβατικού υδραυλικού συστήµατος πέδησης.
ΕîáÝñùóç ôçò çëåêôñïûäñáõëéêþò ìïíüäáò Η εργασία που περιγράφεται είναι ενδεικτική και γίνεται για να εξασφαλιστεί η επαρκής εξαέρωση και η πλήρωση της µονάδας ABS, των σωλήνων φρένων και της αντλίας µε υγρό φρένων. Αφαιρέστε την τάπα του δοχείου και συµπληρώστε το δοχείο µε υγρό φρένων αν απαιτείται. Συνδέστε έναν καθαρό πλαστικό σωλήνα στην βίδα εξαέρωσης του κυλίνδρου του τροχού και τοποθετήστε το άλλο άκρο του σωλήνα σε ένα µισογεµάτο καθαρό πλαστικό µπουκάλι. Συνδέστε τη διαγνωστική συσκευή στη ðñßæá διάγνωσης. Επιλέξτε το πρόγραµµα και κάντε εξαέρωση της µονάδας σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή της. ΠΡΟΣΟΧΗ Εάν πέσει υγρό φρένων σε κάποια βαµµένη επιφάνεια, ξεπλύνετέ το αµέσως. Κατά την εξαέρωση ôçò çëåêôñïûäñáõëéêþò ìïíüäáò ìην πατüτε το πεντάλ φρένων. Πρέπει να εêτελείτε τον έλεγχο êáé ôçí åîáýñùóç ôçò çëåêôñïûäñáõëéêþò ìïíüäáò ôïõ ABS óýìöùíá ìå ôéò ðñïäéáãñáöýò γιατί υπάρχει κίνδυνος να καεί το µοτέρ της ηλεκτροϋδραυλικής µονάδας. ABS ΕîáÝñùóç ôçò õëåêôñïûäñáõëéêþò ìïíüäáò 45
ÐÅÑÉÅ ÏÌÅÍÁ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΔΗΣΗΣ....................................... 1 Γενικά.................................................. 1 Κύρια συστήµατα πέδησης................................. 2 Βοηθητικά συστήµατα πέδησης.............................. 3 Δυνάµεις πέδησης του αυτοκινήτου.......................... 4 Ο κύκλος Kamm.......................................... 5 Ροπές εκτροπής.......................................... 6 Υπερστροφή, Υποστροφή.................................. 7 ΑΝΤΙΜΠΛΟΚΑΡΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΔΗΣΗΣ (ABS)............... 8 Φρενάρισµα σε ευθεία (µε) (χωρίς) ABS....................... 9 Φρενάρισµα σε στροφή (µε) (χωρίς) ABS...................... 9 Λειτουργίες ABS......................................... 10 Λειτουργία του συστήµατος ABS............................ 11 Διάγραµµα δυνάµεων τριβής & ολίσθησης.................... 12 Διάγραµµα λειτουργίας ABS............................... 13 Εξαρτήµατα συστήµατος ABS.............................. 14 Διάγραµµα λειτουργίας Ηλεκτρονικής Μονάδας............... 17 Καταστάσεις λειτουργίας ηλεκτροϋδραυλικής µονάδας......... 18 Παραλλαγές συστήµατος ABS............................. 22 Συντήρηση έλεγχος βλάβες του συστήµατος............... 25 Ανακεφαλαίωση......................................... 26 ΕΛΕΓΧΟΙ ABS............................................ 28 Βασικά εξαρτήµατα ABS.................................. 29 Απαιτούµενα µέσα και εξοπλισµός ελέγχου................... 29 Μέτρα ασφαλείας και προστασίας.......................... 30 Ενέργειες ελέγχου....................................... 30 Έλεγχος του συστήµατος................................. 30 Έλεγχος του συστήµατος µε τη συσκευή διάγνωσης βλαβών..... 32 Έλεγχος µε την άµεση µέτρηση των αισθητήρων............... 33 Κανονική λειτουργία συστήµατος ABS....................... 36 Συµπτώµατα βλαβών πιθανές αιτίες........................ 37 Αιτίες όταν η επικοινωνία δεν είναι δυνατή.................... 38 Αιτίες όταν η προειδοποιητική λυχνία δεν ανάβει............... 39 Αιτίες όταν το ABS δεν λειτουργεί σωστά..................... 40 Τυπικό ηλεκτρικό διάγραµµα ABS........................... 41 Επαφές Διάγραµµα εξόδου ABS........................... 42 Εξαέρωση της ηλεκτροϋδραυλικής µονάδας.................. 43 Εξαέρωση των σωληνώσεων............................... 44 ABS ÐÅÑÉÅ ÏÌÅÍÁ 47