ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΜΟΥΖΑΚΙΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΜΟΥΖΑΚΙΟΥ

Η ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... «Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση είναι µια διαρκής διαδικασία κατά την οποία τα άτοµα αποκτούν γνώσεις, αξίες, δεξιότητες κι εµπειρίες, αναγκαίες για την κατανόηση κι εκτίµηση της αλληλεξάρτησης ανθρώπου, πολιτισµού και βιοφυσικού περιβάλλοντος, καθώς και την αποφασιστικότητα να δράσουν ατοµικά και συλλογικά για τη λύση παρόντων και µελλοντικών περιβαλλοντικών προβληµάτων ικανοποιώντας τις ανάγκες τους, συνυπολογίζοντας όµως συγχρόνως και τις ανάγκες των µελλοντικών γενεών». (UNESCO) Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση µε βασικό της στόχο την ευαισθητοποίηση των ατόµων και των οµάδων σε θέµατα περιβαλλοντικής προβληµατικής, ώστε να αναπτυχθούν ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ που θα συµβάλλουν στην προστασία της οικολογικής ισορροπίας και της ποιότητας ζωής στην κατεύθυνση της βιώσι- µης ανάπτυξης, πλέον, καθίσταται αδήριτη ανάγκη! Αυτός είναι και ο στόχος των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που έχουν θέσει ως προτεραιότητα το µαθητή και την περιβαλλοντική του συνείδηση γιατί πρέπει: «Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες εγώ µονάχος µου έχω χρέος να σώσω τη γη. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω» (Ν. Καζαντζάκης)

ΤΟ Κ.Π.Ε. ΜΟΥΖΑΚΙΟΥ Το Κ.Π.Ε. Μουζακίου λειτουργεί µε την Γ2/32199/11-5-1995 α- πόφαση του Υπουργείου Παιδείας από τον Ιανουάριο του 1996 και στεγάζεται στις εγκαταστάσεις της Μαθητικής Εστίας του Εθνικού Ι- δρύµατος Νεότητας στο Μουζάκι της Καρδίτσας. Το Κ.Π.Ε. Μουζακίου συγχρηµατοδοτείται από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και το Ελληνικό ηµόσιο, µε Φορέα Υλοποίησης το Εθνικό Ίδρυµα Νεότητας. Στο Κ.Π.Ε. υπηρετούν εννέα εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτικοί του Κέντρου στοχεύουν στην ενηµέρωση, την εκπαίδευση, την ευαισθητοποίηση και την ενεργοποίηση των µαθητών και γενικά των πολιτών για την προστασία της οικολογικής ισορροπίας και της ποιότητας ζωής στην κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης. ΚΤΙΡΙΑΚΗ ΥΠΟ ΟΜΗ ΚΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Το Κ.Π.Ε. Μουζακίου στεγαζόµενο στη Μαθητική Εστία διαθέτει αξιόλογη κτιριακή υποδοµή όπως: Αίθουσες διδασκαλίας, σεµιναρίων και πολλαπλών χρήσεων, βιβλιοθήκης και Η/Υ, εργαστηρίων χηµείας, βιολογίας και φωτογραφίας, καλλιτεχνικής δηµιουργίας, εστιατόριο, άνετους χώρους διαµονής, χώρους ψυχαγωγίας, γήπεδα µπάσκετ και βόλεϊ και ειδικά διαµορφωµένους χώρους αναψυχής. Για την υλοποίηση των προγραµµάτων, το Κ.Π.Ε. διαθέτει πλούσιο εξοπλισµό κι εποπτικά µέσα, όπως: Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές, εγκαταστηµένο φωτοβολταϊκό σύστηµα, µετεωρολογικό σταθµό, τηλεοράσεις, φωτογραφικές µηχανές, βιντεοκάµερα, βίντεο, CD και DVD player, προβολέα διαφανειών, επιδιασκόπια, στερεοσκόπια, φορητό εξοπλισµό για αναλύσεις νερού, ενυδρείο, µακέτα περιοχής, σακίδια, αδιάβροχα, ποδήλατα, αυτοκίνητο κ.ά.

ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ Κ.Π.Ε. Οι βασικές κατευθύνσεις του Κέντρου, σχετικά µε τους παιδαγωγικούς κι ερευνητικούς στόχους, δίδονται από τον Ενιαίο ιοικητικό Το- µέα Θεµάτων Σπουδών, Επιµόρφωσης και Καινοτοµιών, ιεύθυνση ΣΕ- ΠΕ του ΥΠΕΠΘ κι επιτυγχάνονται µέσω των δραστηριοτήτων του Κ.Π.Ε. που είναι οι εξής: Οργάνωση και υλοποίηση προγραµµάτων Π.Ε. για µαθητές Α/θµιας και Β/θµιας Εκπαίδευσης διάρκειας 1-4 ηµερών. Οργάνωση επιµορφωτικών συναντήσεων, σεµιναρίων και ηµερίδων, για µαθητές, εκπαιδευτικούς και πολίτες. Συµµετοχή, ίδρυση και συντονισµός Θεµατικών ικτύων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Συγκεκριµένα το Κ.Π.Ε. Μουζακίου συντονίζει τα Εθνικά Θεµατικά ίκτυα: «άσος» και «Η Ενέργεια στο Περιβάλλον του Παιδιού». Συµµετέχει, επίσης, στα ίκτυα άλλων Κέντρων: «Παραδοσιακοί Οικισµοί και Φύση», «Γεωπεριβαλλοντικά Γεωµυθολογικά Μονοπάτια», «Βιώσιµες Πόλεις» και «Χρυσοπράσινο Φύλλο». Λειτουργία ιστοσελίδων για ενηµέρωση σε τρέχοντα ζητήµατα της Π.Ε.. Παρουσιάζονται δραστηριότητες κι εκδηλώσεις του Κέντρου, καθώς κι εργασίες σχολείων, τα οποία συµµετέχουν στα Θεµατικά ίκτυα που συντονίζει το Κέντρο. ίκτυο «άσος»: www.kpem.gr ίκτυο «Η Ενέργεια στο Περιβάλλον του Παιδιού»: www.enpep.gr Προώθηση της έρευνας στο χώρο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Στήριξη των Προγραµµάτων Π.Ε. των σχολείων και συνεργασία µε τους Υπεύθυνους Π.Ε. των νοµών. Συνεργασία µε πανεπιστήµια και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύµατα του εσωτερικού και του εξωτερικού. Συνεργασία µε τοπικούς φορείς και οργάνωση εκδηλώσεων µε σκοπό την προβολή των στόχων της Π.Ε. και την ευαισθητοποίηση κοινωνικών οµάδων σε θέµατα Περιβάλλοντος. ηµιουργία αρχείου πληροφοριών και παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού (CD, CD-rom, DVD, βιβλία, περιοδικά, αφίσες, φωτογραφίες, κατασκευές κ.τ.λ.). Αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ιαδικτύου.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Το Κέντρο έχει µία πλούσια συλλογή εκπαιδευτικού υλικού, έντυπου και ηλεκτρονικού, διανέµοντας ταυτόχρονα στο ευρύτερο κοινό και στα σχολεία πολλά ενηµερωτικά φυλλάδια, αφίσες και έντυπα. Συγκεκριµένα οι εκδόσεις του είναι: ΒΙΒΛΙΑ 1. Θέµατα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ι 2. Θέµατα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΙΙ 3. Υγρότοποι Το νερό ως πηγή ενέργειας 4. άσος, γνώση και δράση 5. Η πανέµορφη λίµνη και η νεράιδα 6. Πολιτισµός και Τοπική Ιστορία της υτικής Θεσσαλίας (Πρακτικά Συνεδρίου) 7. Επιλεγµένα Θέµατα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 8. Η ιστορική πορεία του αγροτικού ζητήµατος στην Καρδίτσα (Πρακτικά Συνεδρίου) 9. Τα αγριόδεντρα του βουνού και του λόγγου 10. Τοπική Ανάπτυξη και Περιβάλλον (Πρακτικά Συνεδρίου) 11. άσος (Πρόγραµµα Π.Ε.) 12. Ενέργεια (Πρόγραµµα Π.Ε.) 13. Οικοτουρισµός (Πρόγραµµα Π.Ε.) 14. Υγρότοποι (Πρόγραµµα Π.Ε.) CD S, CD-ROM S και DVD S 1. Το άσος της Λίµνης Πλαστήρα 2. Το πλιθί 3. Ο Ληθαίος Το ποτάµι της πόλης των Τρικάλων 4. Το ασικό Μονοπάτι του Αη-Λια 5. Λαµπερά Αγκάθια 6. Η Ενέργεια στο Περιβάλλον του Παιδιού ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΕΜΒΕΛΕΙΑ Το Κ.Π.Ε. Μουζακίου δέχεται σχολικές µονάδες και στηρίζει σχολικά περιβαλλοντικά προγράµµατα κατά 70% από συγκεκριµένους Νο- µούς Εµβέλειας σύµφωνα µε την 117870/Γ7/19-10-2007 Υ.Α. Συγκεκρι- µένα οι Νοµοί Εµβέλειας για την Α/θµια Εκπαίδευση είναι οι εξής: Ανατολικής Αττικής (και περιοχή Α Αθηνών), Γρεβενών, Ευρυτανίας, Ιωαννίνων, Καρδίτσας, Κέρκυρας, Κυκλάδων, Λάρισας, Μαγνησίας και Φθιώτιδας. Ενώ για τη Β/θµια Εκπαίδευση είναι: Ανατολικής Αττικής (και περιοχή Α Αθηνών), Ανατολικής Θεσσαλονίκης, Αργολίδας, Γρεβενών, Εύβοιας, Ηλείας, Καρδίτσας, Κέρκυρας, Λάρισας, Μαγνησίας, Μεσσηνίας, Πιερίας, Τρικάλων και Φθιώτιδας. Το υπόλοιπο 30% µπορεί να καλύπτεται και από σχολεία άλλων περιοχών εκτός των Νοµών Εµβέλειας, µε φροντίδα ισόρροπης ικανοποίησης των αναγκών, λαµβανοµένων υπόψη των πληθυσµιακών διαφορών και των συγκοινωνιακών αποστάσεων.

ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Το Κ.Π.Ε. Μουζακίου θέτοντας ως στόχους του την ευαισθητοποίηση, την ανάπτυξη κριτικής σκέψης, την καλλιέργεια της δηµιουργικότητας και γενικά την αλλαγή της στάσης και της συµπεριφοράς των µαθητών απέναντι στο Περιβάλλον, υλοποιεί προγράµµατα µε στόχο την ενηµέρωση, τη γνώση και την ψυχαγωγία τους. Αυτά είναι τα εξής: Περπατώντας στο άσος (Ηµερήσιο) - Το άσος (Πολυήµερο): Οι µαθητές αναγνωρίζουν και διακρίνουν φυτά του τόπου µας. Κατανοούν τις λειτουργίες, τις αξίες και τις ωφέλειες του δάσους, καθώς και την αναγκαιότητα της προστασίας του. Λίγο Νερό (Ηµερήσιο): Ενηµερώνονται για το νερό στον πλανήτη, την αξία του και την ολοένα αυξανόµενη κατανάλωση. Μαθαίνουν για την εξέλιξη της χρήσης του νερού παλιότερα και σήµερα. Κατανοούν τους κινδύνους και την αναγκαιότητα της συνετής χρήσης και εξοικονόµησής του. Υγρότοποι (Πολυήµερο): Οι µαθητές µαθαίνουν για τις λειτουργίες, τις ωφέλειες και τις αξίες των υγρότοπων, καθώς και για τους κινδύνους που αυτοί διατρέχουν. Ανακαλύπτουν µε αναλύσεις την καθαρότητα του νερού και παρατηρούν τον µικρόκοσµο που ζει σ αυτό. Παρατηρούν και αναγνωρίζουν την χλωρίδα και πανίδα του υγρότοπου και συλλέγουν στοιχεία πολιτισµού και παράδοσης του υγρότοπου. Οικοτουρισµός (Ηµερήσιο) - (Πολυήµερο): Αφετηρία αποτελεί η α- νάλυση του τοπίου και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην περιοχή. Με βάση τα πραγµατικά δεδοµένα επεξεργάζονται σενάρια και διαπιστώνουν /προτείνουν τις αλλαγές που θα επιτρέψουν τη βιώσιµη ανάπτυξη. Το πρόγραµµα ολοκληρώνεται µε τη σύνθεση µιας «εικόνας» από το µέλλον.

Ενέργεια (Ηµερήσιο) - (Πολυήµερο): Ανακαλύπτουν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον από τον τρόπο παραγωγής ενέργειας σήµερα και κατανοούν την ανάγκη εξοικονόµησής της. Μαθαίνουν, επίσης, για τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και την αναγκαιότητα εφαρµογής τους. Γεωργία (Πολυήµερο): Μαθαίνουν για την καλλιέργεια και την παραγωγή αγροτικών προϊόντων µε συµβατικό ή οικολογικό τρόπο κι ε- νηµερώνονται για τους κινδύνους από τη χρήση χηµικών παρασκευασµάτων. ιατροφή και περιβάλλον (Ηµερήσιο): Μαθαίνουν για την εξέλιξη της διατροφής του ανθρώπου, γνωρίζουν την αξία της υγιεινής διατροφής και τη σχέση της µε το περιβάλλον. Γεύονται παρασκευάζοντας οι ίδιοι στις εγκαταστάσεις του Κ.Π.Ε. παραδοσιακά προϊόντα (ψωµί, µαρµελάδα κτλ). Τα κύµατα στη ζωή µας - Ηχορύπανση (Ηµερήσιο): Οι µαθητές ενη- µερώνονται για την ηχορύπανση και τις συνέπειές της. Περπατούν στο φυσικό και αστικό περιβάλλον, µετρούν, καταγράφουν, συγκρίνουν ήχους και συµµετέχουν σε παιχνίδια ήχων. Καταλήγουν σε συ- µπεράσµατα σχετικά µε τις ανώτερες επιτρεπόµενες τιµές ήχων και προτείνουν λύσεις. Ανακύκλωση: Θέλω - Μπορώ - Συµµετέχω (Ηµερήσιο): Ενηµερώνονται σχετικά µε τα υλικά που µπορούν να ανακυκλωθούν και τη διαλογή τους, την εξοικονόµηση χρηµάτων και φυσικών πόρων, καθώς και για τη ρύπανση του περιβάλλοντος, λόγω της έλλειψης αυτής. Έτσι καταλήγουν στις ωφέλειες που έχει η ανακύκλωση και στην α- νάγκη συµµετοχής τους σ αυτή.

ΤΟ ΜΟΥΖΑΚΙ Το Μουζάκι είναι µια µικρή κωµόπολη 4.500 περίπου κατοίκων. Ανήκει στο νοµό Καρδίτσας και είναι χτισµένο στις παρυφές του όρους Ίταµος σε υψόµετρο 180 µέτρων στη νοτιοδυτική άκρη του θεσσαλικού κάµπου. Η ιστορία του είναι σχετικά σύγχρονη και σύµφωνα µε τις υπάρχουσες πηγές ξεκινάει το 14 ο αιώνα µε την εγκατάσταση στην περιοχή κάποιου τοπάρχη χριστιανού, αλβανικής καταγωγής, ονόµατι «Μουζάκης» στον οποίο πιθανόν (υπάρχουν κι άλλες απόψεις) και να οφείλει την ονοµασία του. Πολύ κοντά όµως σε απόσταση 2 χιλ. βορειοδυτικά από το Μουζάκι είχαν αναπτυχθεί διαδοχικά δύο σπουδαίες πόλεις: οι Γόµφοι στην αρχαιότητα και η Επισκοπή στα βυζαντινά χρόνια, σε στρατηγική θέση αφού ήλεγχαν το πέρασµα προς την Αργιθέα και την Ήπειρο. Καταστράφηκαν και οι δύο από διάφορες αιτίες, πολέµους (Φίλιππος Β, Καίσαρας 48 π.χ.), λοιµούς κ.τ.λ. Σήµερα στην περιοχή γίνονται συστηµατικές αρχαιολογικές α- νασκαφές και έχουν βρεθεί σηµαντικά αρχαιολογικά και βυζαντινά ευρήµατα. Το Μουζάκι απέχει από την Καρδίτσα 26 χιλιόµετρα και 19 από τα Τρίκαλα. Είναι έδρα του οµώνυµου δήµου (έκτασης 179.521 στρεµ- µάτων) που αποτελείται από τα δηµοτικά διαµερίσµατα: Αµυγδαλής, Ανθοχωρίου, Βατσουνιάς, Γελάνθης, ρακότρυπας, Ελληνόκαστρου, Κρυοπηγής, Λαζαρίνας, Μαγουλίτσας, Μαυροµµατίου, Οξυάς, Πευκόφυτου και Πορτής. Τα περισσότερα από τα χωριά βρίσκονται στην ο- ρεινή ή ηµιορεινή περιοχή, ενώ λιγότερα στην πεδινή. Το καθένα όµως έχει τη δική του ξεχωριστή οµορφιά, ιστορία και παράδοση. Ο οικισµός του Μουζακίου είναι νεόκτιστος, καθώς η κωµόπολη το 1943 πυρπολήθηκε από τους Ιταλούς. Ελάχιστα κτίσµατα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής σώζονται που θυµίζουν το χτες. Αποτελεί και σήµερα σηµαντικό εµπορικό, διοικητικό και γεωργικό κέντρο της περιοχής, γεγονός που το οφείλει και στην προνοµιακή γεωγραφική του θέση. Είναι σταυροδρόµι και κόµβος επικοινωνίας µε την Καρδίτσα, την Αργιθέα, τη λίµνη Ν. Πλαστήρα, τα Τρίκαλα, τα Μετέωρα, το Περτούλι και την Ήπειρο.

Οι κάτοικοί του ασχολούνται στα πεδινά µε τη γεωργία (κυρίως µε το βαµβάκι) και στα ορεινά µε την κτηνοτροφία. Υπάρχουν όµως και αρκετοί ελεύθεροι επαγγελµατίες (επεξεργασία ξύλου) και δηµόσιοι υ- πάλληλοι. Το Μουζάκι φηµίζεται ιδιαίτερα και για την παραγωγή εκλεκτής ποιότητας κρασιού και τσίπουρου. Η ευρύτερη περιοχή, τόσο η πεδινή όσο και η ορεινή, παρουσιάζει µεγάλο ιστορικό και περιβαλλοντικό ενδιαφέρον κι έχει πλούσιο λαϊκό πολιτισµό. Ο αρχαιολογικός χώρος των Γόµφων και της Επισκοπής, τα ελληνιστικά και ρωµαϊκά τείχη (Παλαιόκαστρο, Αθήναιον κ.τ.λ.), τα µοναστήρια, τα πετρογέφυρα, τα φαράγγια, οι πηγές, τα δάση, το αισθητικό δάσος, η Σπηλιά του Γ. Καραϊσκάκη και πολλά σηµεία θέασης, αποτελούν πόλους έλξης για τον επισκέπτη. Πέρα από τη γραφική του θέση, όντας στα ριζά των Αγράφων, το Μουζάκι αποκτά πρόσθετο περιβαλλοντικό ενδιαφέρον και λόγω της κατασκευής στην περιοχή µεγάλων έργων, όπως της εκτροπής του Α- χελώου, του µελλοντικού φράγµατος Μουζακίου και του αιολικού πάρκου στην περιοχή του Τύµπανου.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΙΑ ΡΟΜΕΣ Οι διαδροµές που έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον στην ευρύτερη περιοχή του Μουζακίου είναι πολλές! Ενδεικτικά µόνο σας αναφέρουµε τις εξής: 1. Εκπαιδευτικό Μονοπάτι Κ.Π.Ε. Μουζακίου (Μονοπάτι Αη-Λια) 2. Αισθητικό άσος Γεωργίου Καραϊσκάκη 3. Μέγα Ρέµα Μουζακίου (Περιβαλλοντική ιαδροµή, Ορειβασία, Αναρριχήσεις) 4. Μονοπάτι στο Ανθοχώρι 5. Πορτή (Αρχαιολογικός Χώρος, Πίστα Ανεµοπτεριστών)

6. Ιθώµη (Αρχαιολογικός Χώρος) 7. Λαζαρίνα Ιπποφορβείο 8. Πύλη Τρικάλων (Πέτρινο Γεφύρι, Μουσείο Υδροκίνησης) 9. Λίµνη Πλαστήρα (Φράγµα, Βοτανικός Κήπος, άσος Μπελοκοµύτη) 10. Πανεπιστηµιακό άσος Περτουλίου 11. Μετέωρα

ΠΩΣ ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΙΤΕ... ΝΟΜΟΣ ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ Στο κτίριο της Μαθητικής Εστίας Μουζακίου στην οδό: Νεβροπόλεως 1 Τ.Κ: 43060 Μουζάκι Καρδίτσας Τηλ: 2445043242 2445043383 Fax: 2445043363 E-mail: kpemou@otenet.gr Ιστοσελίδα: http://www.kpem.gr ΜΟΥΖΑΚΙ