ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ-ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΚΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ- ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΚΑΤΕΥΘΗΝΤΗΡΙΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΡΑΜΠΙΝΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ- ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΣΑΛΙΚΟΓΛΟΥ -ΙΑΤΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΟΛΓΑ ΠΑΝΤΕΛΑ -ΙΑΤΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ & ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Τα εθνικά συστήματα υγείας καταγράφουν μεταξύ των μεταναστών μεγαλύτερη επίπτωση και επιπολασμό ειδικών λοιμώξεων όπως: HIV φυματίωση ηπατίτιδες πολλαπλές ψυχικές διαταραχές. ζωοανθρωπονόσοι (πχ. νόσοι μεταδιδόμενοι μέσω διαβιβαστών) και τροπικές ασθένειες
ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΚΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ Αν και οι περισσότεροι μετανάστες έχουν καλή υγεία (healthy migrant effect), στη χώρα υποδοχής θα καταλάβουν μια κατώτερη κοινωνικο-οικονομική θέση με αποτέλεσμα: κακές συνθήκες διαβίωσης (διατροφή, υγιεινή κ.λ.π.) δυσκολία πρόσβασης στην παροχή ιατροφαρμακευτικής φροντίδας.
ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΚΗΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ Ελονοσία Φυματίωση ΣΜΝ Λοιμώξεις αναπνευστικού & γαστρεντερικού. Συνωστισμός Κακές συνθήκες υγιεινής Ψυχοσωματικά προβλήματα λόγω βασανιστηρίων ή βίας Υποσιτισμός Διακοπής θεραπείας χρονίων νοσημάτων, π.χ. σακχαρώδους διαβήτη
ΕΙΣΟΔΟΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ από τρίτες χώρες Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης Ψηφίστηκε πρόσφατα από τη Βουλή των Ελλήνων (ΦΕΚ 80A1-4-2014, N.4351/2014)
ΕΙΣΟΔΟΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ από τρίτες χώρες Ελεγχόμενες μεθοριακές διαβάσεις (λιμάνια, αερολιμένες, χερσαία σημεία) Θεώρηση άδειας εισόδου (visa) Άρνηση εισόδου για λόγους δημόσιας υγείας
Αίτηση για άδεια παραμονής (πχ. για εργασία) Προϋπόθεση δικαιώματος διαμονής: Να μην αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία Υποβολή από τον ενδιαφερόμενο: πιστοποιητικού υγείας βεβαίωση ασφαλιστικού φορέα για πλήρη ασφάλιση υγείας Εφόσον υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις, υποβολή εντός 3 ων μηνών από την άφιξη σε ιατρική εξέταση
Εξουσιοδότηση του μεταναστευτικού νόμου προς τον Υπουργό Υγείας Έκδοση Υπουργικής Απόφασης Λόγοι που συνιστούν απειλή για τη δημόσια υγεία, καθώς και οι λοιμώδεις, μεταδοτικές ή παρασιτικές ασθένειες που επιβάλλουν τη λήψη μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας
Μεταδοτικά νοσήματα σημαντικά για τη Δημόσια Υγεία, διεθνούς ενδιαφέροντος και υποχρεωτικώς δηλούμενα προς την ΠΟΥ ( ΔΥΚ 2005) Ο ιατρός ενήμερος για την επιδημιολογία των νοσημάτων στη χώρα του αιτούντος για τρέχουσες επιδημίες όπως: γρίπη που προκαλείται από ένα νέο υπότυπο (π.χ., A/H1, A/H3) πολιομυελίτιδα οφείλεται σε άγριου τύπου ιό πολιομυελίτιδας SARS Ευλογιά Μεταδοτικές ασθένειες που απαιτούν δήλωση μέσω της χρήσης του αλγορίθμου ΔΥΚ 2005 (απαιτούν καραντίνα): χολέρα κίτρινος πυρετός πανώλη αιμορραγικοί πυρετοί (Ebola, Marburg, Lassa) διφθερίτιδα ενεργός μεταδοτική φυματίωση ευλογιά SARS
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΠΌ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ (πριν την άφιξη) Ι. Aξιολόγηση υγείας: Ιατρικό ιστορικό και γενική κλινική εξέταση ΙΙ.Έλεγχος για μεταδιδόμενα νοσήματα σημαντικά για τη δημόσια υγεία φυματίωση (δοκιμασία Mantoux, ακτινογραφία θώρακος) ελονοσία (RDT, thick ή thin film) αιματογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα: HIV, ηπατίτιδα B & ηπατίτιδα C παρασιτολογική εξέταση κοπράνων (και ούρων για σχιστόσωμα) και καλλιέργεια σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (σύφιλη, Chlamydia trachomatis, Neisseriae gonorrhoeae) ΙΙΙ. Αξιολόγηση εμβολιαστικής κάλυψης σύμφωνα με το Ελληνικό Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολισμού και ολοκλήρωση τους σε περίπτωση που υπάρχουν ελλείψεις (όπως διφθερίτιδα, τέτανος, πολιομυελίτιδα, ηπατίτιδα Α και Β, ιλαρά-παρωτίτιδα-ερυθρά/mmr) ΙV. Πλήρης ασφάλιση ασθένειας για το σύνολο των κινδύνων που καλύπτονται για τους ημεδαπούς.
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ ΧΩΡΙΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ Άρθρο 7 του Ν. 3907/2011: Διαδικασίες πρώτης υποδοχής που περιλαμβάνουν ιατρικό έλεγχο, παροχή τυχόν αναγκαίας περίθαλψης και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Γενικός Κανονισμός Λειτουργίας των Περιφερειακών Κέντρων Υποδοχής ( ΚΥΑ αρθμ. 7001/2/1454- ή, ΦΕΚ.64, τ. Β 2012): Δημιουργία γραφείου ιατρικού ελέγχου & Κλιμακίου ιατρικού ελέγχου και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ ΧΩΡΙΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ Απόφαση του Υπουργού Υγείας «Πρόγραμμα ιατρικού ελέγχου, ψυχοκοινωνικής διάγνωσης και υποστήριξης και παραπομπής των εισερχομένων χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα υπηκόων τρίτων χωρών σε δομές πρώτης υποδοχής» (ΦΕΚ 2745 τ.β, 2013, ΑΔΑ: ΒΛ1ΠΘ-6ΙΝ). Διαδικασίες πρώτης υποδοχής περιλαμβάνουν: ιατρικό έλεγχο & παροχή τυχόν αναγκαίας περίθαλψης και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης.
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ ΧΩΡΙΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ένα Κέντρο Πρώτης Υποδοχής μεταναστών στον Έβρο δύο κινητές μονάδες παροχής Ιατροκοινωνικών Υπηρεσιών σε Σάμο και Λέσβο.
Σύστημα διάγνωσης και έγκαιρου εντοπισμού ασθενών (triage) Κόκκινη κατηγορία - Άμεση διακομιδή σε νοσοκομείο: Εμπύρετο, εμφανές τραύμα/ αιμορραγία, Καταπληξία, Αναπνευστική δυσχέρεια, Αλλαγή επιπέδου συνείδησης/κωματώδης κατάσταση, Αναφερόμενος ισχυρός πόνος, Σοβαρός υποσιτισμός, Σοβαρή αφυδάτωση, Αυτοκτονικός ιδεασμός/ ισχυρό stress Κίτρινη κατηγορία - Αντιμετώπιση από το προσωπικό του κλιμακίου ιατρικού ελέγχου και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και επί επιμονής ή επιδείνωσης των συμπτωμάτων διακομιδή σε νοσοκομείο: Τραύμα μη απειλητικό για τη ζωή, Πυρετική κίνηση, παραγωγικός βήχας με ή χωρίς αιμόπτυση, Εξάνθημα/ δερματική λοίμωξη, Δερματικά σημεία παρασιτικής λοίμωξης,υποσιτισμός, Αφυδάτωση,Υποθερμία / θερμοπληξία, Ίκτερος, Εμφανής ανησυχία/ stress, Κατάθλιψη Πράσινη κατηγορία Καμία ιατρική παρέμβαση Χωρίς σημεία/ συμπτώματα
Σύστημα διάγνωσης και έγκαιρου εντοπισμού ασθενών (triage) Άτομα που από την αρχική ιατρική εξέταση θα προκύπτει υπόνοια μεταδοτικού νοσήματος (π.χ. πυρετική κίνηση, βήχας, εξάνθημα, λοίμωξη του δέρματος, δερματικά σημεία παρασιτικής λοίμωξης κ.α.) ξεχωριστό χώρο από το χώρο παραμονής των υπολοίπων (ασθενών και μη) και να λαμβάνουν οδηγίες για την εφαρμογή μέτρων αποφυγής μετάδοσης ασθενειών.
Ιατρικό ιστορικό και κλινική εξέταση Πιστοποιητικά (υγείας, εμβολιασμών, ταυτότητα) Ατομικό αναμνηστικό, η λήψη του οποίου γίνεται από ιατρό, παρουσία διερμηνέα/πολιτισμικού διαμεσολαβητή: i) χρόνιες και μη μεταδοτικές ασθένειες, ii) ιστορικό εμβολιασμών του ατόμου, iii) ανίχνευση φυσικής και συναισθηματικής κακοποίησης, v) χρήση ναρκωτικών ουσιών, vi) ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας και vii) σωματικές ανωμαλίες διάπλασης Ιστορικό παρούσας νόσου. Κλινική εξέταση Ψυχολογική εκτίμηση που διενεργείται από ψυχολόγο Κοινωνικό ιστορικό από κοινωνικό λειτουργό, παρουσία διερμηνέα/πολιτισμικού διαμεσολαβητή.
Διερεύνηση πιθανών κρουσμάτων φυματίωσης Εντός 24 ωρών από την άφιξή συμπληρώνεται από τον ιατρό ειδικό ερωτηματολόγιο Όσοι πληρούν τα κριτήρια του ερωτηματολογίου θα παραπέμπονται σε δημόσια υγειονομική μονάδα για περαιτέρω ιατρικό έλεγχο (ακτινογραφία θώρακος, μικροβιολογική εξέταση πτυέλων, κλπ).
Αντιμετώπιση κρουσμάτων φυματίωσης Ο ασθενής με ύποπτη ή επιβεβαιωμένη ενεργό φυματίωση νοσηλεύεται σε κατάλληλο θεραπευτικό κατάστημα Έως την παραπομπή του στο θεραπευτικό κατάστημα, παραμένει σε χώρο απομόνωσης εντός του κέντρου. Μέριμνα για τη συνέχεια της θεραπείας του και την παρακολούθησή του
Έλεγχος συμπτωμάτων ελονοσίας (Malaria) Για άτομα που προέρχονται από ενδημικές για τη νόσο χώρες με συμπτώματα ελονοσίας, διενεργείται έλεγχος με γρήγορο διαγνωστικό τεστ (rapid test) με δείγμα αίματος (5 50μL).
Παραπομπή σε δημόσια υγειονομική μονάδα για περεταίρω διαγνωστικές δοκιμασίες ή και θεραπεία, και ιδιαίτερα, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, επί υποψίας κυρίως μεταδοτικών νοσημάτων, όπως φυματίωσης, ελονοσίας, σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, λοιμώξεων του αναπνευστικού και γαστρεντερικού. για επιπλέον διαγνωστικές δοκιμασίες όλες οι έγκυες γυναίκες.
Έγκαιρη διάγνωση ψυχικών διαταραχών Αναγνώριση της ευάλωτης κατάστασης συγκεκριμένων κατηγοριών. άτομα που παρουσιάζουν έντονα ψυχοσωματικά συμπτώματα, πιθανά θύματα βασανιστηρίων ή βίας ασθενείς που δηλώνουν ότι έχουν ιστορικό ψυχικής νόσου ή διαταραχής ή χρήσης τοξικών ουσιών.
Ανήλικοι και προσδιορισμός ηλικίας Εμβολιασμός σύμφωνα με τα εθνικά προγράμματα εμβολιασμών (παιδιών εφήβων και ενηλίκων) Ειδικότερα, για τα παιδιά ηλικίας έως 12 ετών, πρέπει να διενεργείται δερμοαντίδραση mantoux πριν τον αντιφυματικό εμβολιασμό, όπως προβλέπεται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παίδων και Εφήβων. Από τον εμβολιασμό εξαιρούνται τα άτομα που διαθέτουν αποδεικτικά στοιχεία εμβολιασμού.
Ελάχιστος ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός και μέσα Στο χώρο Α Βοηθειών: εξοπλισμός για την παροχή Α βοηθειών (εξοπλισμός ανάλογος με τις κινητές ιατρικές μονάδες του Ε.Κ.Α.Β.) Στο χώρο του εξεταστηρίου: εξεταστικό κρεβάτι, λάμπα, στατώ, σφυγμομανόμετρο, στηθοσκόπιο, ωτοσκόπιο, οφθαλμοσκόπιο και θερμόμετρο (για ενήλικες και παιδιά), ζυγαριά και μετρητή ύψους, σύστημα ασφαλούς αποκομιδής για βελόνες, σύριγγες, φιαλίδια (δοχείο για τα αιχμηρά), νιπτήρα, ψυγείο και καταψύκτη, αμαξίδιο και φορείο μεταφοράς ασθενούς. Οι ιατροί είναι υπεύθυνοι για κατάρτιση λίστας ιατροφαρμακευτικού, υγειονομικού υλικού, ατομικών μέσων προστασίας και άλλων αναγκαίων αναλώσιμων
Εγκύκλιοι Ταξιδιωτικής Ιατρικής ΑΔΑ: ΒΕΖΛΘ-Η14 ΑΔΑ: Β4ΜΨΘ-ΧΣΔ Οδηγίες σχετικά με τη λειτουργία δομών παροχής υπηρεσιών Ταξιδιωτικής Ιατρικής, τις βασικές δράσεις τους, τη στελέχωσή τους, την απαραίτητη υποδομή τους, την αξιολόγηση και τη διαχείριση του ταξιδιώτη πριν το ταξίδι.
Λειτουργία δομών παροχής υπηρεσιών Ταξιδιωτικής Ιατρικής Στις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας των Περιφερειών Στελέχωση: τουλάχιστον έναν ιατρό και επιπλέον ένα νοσηλευτή ή επισκέπτη υγείας Υποδομή
Λειτουργία δομών παροχής υπηρεσιών Ταξιδιωτικής Ιατρικής Η εκτίμηση και διαχείριση κινδύνου του ταξιδιώτη πριν το ταξίδι Η ενημέρωση των τοπικών συνθηκών στη χώρα προορισμού και η χορήγηση γενικών οδηγιών για την πρόληψη λοιμωδών και μη νοσημάτων κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Η σύσταση κατάλληλης ανθελονοσιακής χημειοπροφύλαξης. Η σύσταση και διενέργεια των ενδεδειγμένων εμβολιασμών. Καταγραφή πληροφοριών στο «Δελτίο δήλωσης πληροφοριών για ταξιδιώτες» Η τήρηση αρχείου εμβολιασμών. Η χορήγηση Διεθνούς Πιστοποιητικού Εμβολιασμού («κίτρινο βιβλιάριο»), σε ταξιδιώτες. Διαχείριση περιστατικών με προληπτικό εμβολιασμό μετά την έκθεση σε δήγμα ζώου ύποπτου για λύσσα σε ταξιδιώτες που επιστρέφουν στην Ελλάδα από χώρα όπου ενδημεί η λύσσα
Δομές παροχής υπηρεσιών Ταξιδιωτικής Ιατρικής Σύμφωνα με τις αρχές πρόληψης της ασθένειας και διαφύλαξης της υγείας και κατ εφαρμογή του Αναθεωρημένου ΔΥΚ 2005, συστήνεται συχνά στους ταξιδιώτες ο εμβολιασμός και/ή η χημειοπροφύλαξη έναντι νοσημάτων ενδημικών στη χώρα προορισμού.
Εμβολιασμοί Τα εμβόλια κατά του κίτρινου πυρετού, της χολέρας, του τυφοειδούς πυρετού και της λύσσας διατίθενται αποκλειστικά στις Διευθύνσεις Υγείας & Κοινωνικής Μέριμνας. Τα υπόλοιπα εμβόλια που μπορεί να συστήνονται σε ταξιδιώτες, όπως πχ. τα εμβόλια ηπατίτιδας Α και Β, τετάνου διφθερίτιδας, ιλαράς, ερυθράς και παρωτίτιδας, πολιομυελίτιδας και το τετραδύναμο συζευγμένο εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου, διατίθενται στο ελεύθερο εμπόριο και συνταγογραφούνται από τους ιατρούς.
Ανθελονοσιακή χημειοπροφύλαξη Η επιλογή του φαρμάκου χημειοπροφύλαξης εξαρτάται: από τη χώρα που θα επισκεφθεί, την ανθεκτικότητα του παράσιτου στα διάφορα φάρμακα, από την κατάσταση υγείας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ταξιδιώτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις: αυτοθεραπεία της ελονοσίας ( Stand by emergency treatment- SBET) Η κινίνη, η πριμακίνη και η χλωροκίνη εισάγονται από το εξωτερικό από την Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε. με απόφαση έκτακτης εισαγωγής και διάθεσης του Ε.Ο.Φ. / διαδικασία προμήθειας και διάθεσης αυτών από τα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ