ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΓΗ ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΧΟΛΙΟ 1 Φωτίου Βακάκη Δροσ Γεωπόνου, Γεωργοοικονομολόγου Ο ςχολιαςμόσ μου εντάςςεται ςτα πλαίςια τθσ δθμόςιασ ςυηιτθςθσ που διεξάγεται και αφορά ςτθν φορολογία των «αγροτεμαχίων», εννοϊντασ τα εδάφθ που χρθςιμοποιεί θ «γεωργία», με τθν ευρφτερθ ζννοιά τθσ (καλλιεργοφμενθ και βοςκιςιμθ ζκταςθ). Τελευταία γίνεται χριςθ και του όρου «αγροτικι γθ» με αποτζλεςμα να περιπλζκεται το κζμα διότι ζτςι νοείται κάκε κομμάτι γθσ που βρίςκεται ςτον αγροτικό χϊρο, εξομοιϊνεται θ ζκταςθ του εδάφουσ που χρθςιμοποιείται ςτθ «γεωργία» με εκείνθ που χρθςιμοποιείται για «αςτικζσ χριςεισ» και αποκτά νόθμα θ προςπάκεια προςδιοριςμοφ τθσ αξίασ τθσ με βάςθ τα χαρακτθριςτικά που χρθςιμοποιοφνται για τον προςδιοριςμό τθσ αξίασ των οικοπζδων (παρακαλάςςια, μζγεκοσ, πρόςοψθ ςε δρόμο κ.α.). Επιπρόςκετα, προτείνεται μεγαλφτεροσ ςυντελεςτισ εάν οι γεωργοί ζχουν επενδφςει επί τθσ γεωργικισ γθσ ςε εγκαταςτάςεισ ι/και φυτείεσ. Οι γεωργοί, ωσ οι μόνοι παραγωγοί πρωτογενοφσ πλοφτου, χρθςιμοποιοφν ιδιόκτθτθ ι ενοικιαηόμενθ γεωργικι γθ, θ οποία ςυνιςτά «sine qua non» ςυντελεςτι τθσ παραγωγικισ δραςτθριότθτασ που αςκοφν, θ οποία, από τθ φφςθ τθσ, είναι «άςτεγθ», ςτθρίηεται ςτθ φωτοςυνκετικι ικανότθτα των φυτϊν, επθρεάηεται από τθν πρακτικά απρόβλεπτθ και δυςχερϊσ αντιμετωπίςιμθ πορεία των καιρικϊν ςυνκθκϊν και, επομζνωσ, χαρακτθρίηεται από υψθλό βακμό αβεβαιότθτασ ωσ προσ τθν εξζλιξι και τα προςδοκϊμενα οικονομικά αποτελζςματά τθσ. Ταυτόχρονα, παράγει τρόφιμα, ςυντθρεί και προάγει, άμεςα ι/και ζμμεςα, τθν αειφορία των κοινωνικισ ιδιοκτθςίασ φυςικϊν πόρων, παράγει περιβαλλοντικά αγακά απαραίτθτα για το κοινωνικό ςφνολο, αποτελεί τον ιςτό των τοπικϊν κοινωνιϊν και ςτθρίηει τον τουριςμό και τθν εκνικι οικονομία, γενικότερα, με το υψθλό πολλαπλαςιαςτι απαςχόλθςθσ και ειςοδιματοσ και με τθν ςυμβολι τθσ ςτο ιςοηφγιο εξωτερικοφ εμπορίου. Από τθν άποψθ αυτι θ «γεωργία» ςυνιςτά παραγωγικι δραςτθριότθτα «υψίςτου Δθμοςίου Συμφζροντοσ» και, επομζνωσ, όπωσ γίνεται παντοφ και πάντοτε, υποςτθρίηεται ςτοχευμζνα από τθν Πολιτεία και, πολφ περιςςότερο, δεν αντιμετωπίηεται τιμωριτικά ςτθ φορολόγθςι τθσ. Οι γεωργοί, ωσ υπεριφανοι Κοινωνικοί εταίροι, επικυμοφν να ςυνειςφζρουν ςτα δθμόςια οικονομικά ςφμφωνα με τθν φοροδοτικι τουσ ικανότθτα, όπωσ αυτι προςδιορίηεται με τα ετιςια οικονομικά 1 Με ιδιαίτερο άρκρο ςτθ Ναυτεμπορικι (12.01.2013) αναφζρκθκα ςτισ ιδιαιτερότθτεσ τθσ «γεωργίασ», οι οποίεσ πρζπει να λθφκοφν υπόψθ ςτον προςδιοριςμό του τρόπου φορολόγθςισ τθσ. Επίςθσ, με Άρκρο που ζχει αναρτθκεί πρόςφατα ςτο www.vakakis.gr «Διαχρονικι εξζλιξθ των οικονομικϊν μεγεκϊν που προςδιορίηουν το Γεωργικό Ειςόδθμα», ανιχνεφεται θ φοροδοτικι ικανότθτα τθσ ελλθνικισ γεωργίασ. Diafora themata/forologia tis georgikis gis.docx 1
αποτελζςματα που προκφπτουν από τον διπλό τουσ ρόλο, ωσ παραγωγοί προϊόντων διατροφισ και ωσ φροντιςτζσ των φυςικϊν πόρων, ςτα πλαίςια τθσ υποχρεωτικά ςυνδεδεμζνθσ, με τθν παραγωγικι, περιβαλλοντικισ λειτουργίασ τουσ. Δεν επικυμοφν ευνοϊκή αλλά ίςη μεταχείριςθ, παρά το γεγονόσ ότι αυτοί, όπωσ προαναφζρεται, επιχειροφν ςε περιβάλλον πολφ αςτακζσ και οριακά ελεγχόμενο, ςε ςφγκριςθ με εκείνο τθσ μεταποίθςθσ, του εμπορίου και των υπθρεςιϊν. Οι χορθγοφμενεσ, επί του παρόντοσ, επιδοτιςεισ, κα μποροφςαν να κεωρθκοφν ωσ πρόςκετθ αμοιβι για τθν προαναφερόμενθ άμεςθ και ζμμεςθ ςυμβολι τουσ ςτθν κάλυψθ των αναγκϊν τθσ Κοινωνίασ, τθσ Οικονομίασ και τθσ Οικολογίασ. Η φορολογθτζα φλθ για κάκε γεωργικι εκμετάλλευςθ, υπολογίηεται όπωσ παρουςιάηεται ςτθ ςυνζχεια ο υπολογιςμόσ τθσ φορολογθτζασ φλθσ για το ςφνολο τθσ ελλθνικισ γεωργίασ, με βάςθ τα ςτοιχεία τθσ ΕΛΣΤΑΤ που αφοροφν ςτο 2011: Οικονομικά μεγζκθ Τρζχουςεσ τιμζσ (εκατομ. ) Εκατοςτιαία διάρκρωςθ 2005 2011 2005 2011 Ακαθ. Αξία Παραγ. Γεωργ. Σομζα (ΑΑΠΓΣ) (+) 10.641 10.737 100,0 100,0 Αξία ενδιάμεςων ειςροϊν (-) 4.495 5.634 42,2 52,5 Ακαθ. Προστιθζμενη Αξία (=) 6.146 5.103 57,8 47,5 Ανάλωςθ παγίου κεφαλαίου (-) 1.115 1.860 10,5 17,3 Καθ. Προστιθζμενη Αξία (=) 5.031 3.243 47,3 30,2 Αμοιβι εργαςίασ τρίτων (-) 970 928 9,1 8,6 Ενοίκια γεωργικισ γθσ (-) 518 529 4,9 4,9 Τόκοι δανείων (-) 479 616 4,5 5,7 Φόροι επί παραγωγισ 2 (-) 264 372 2,5 3,5 Γεωργ. Εισόδημα Φορολογητζα Ύλη (=) 2.800 798 26,3 7,5 Επιδοτιςεισ 2.402 3.015 22,6 28,1 Από τα όςα προαναφζρονται ςυνάγεται ότι, από τισ φορολογικζσ δθλϊςεισ των γεωργϊν κα προκφψουν: (i) τα ποςά που πλιρωςε ο γεωργόσ ςε προμθκευτζσ ενδιάμεςων ειςροϊν, ςε εργάτεσ που δεν ανικουν ςτθ γεωργικι εκμετάλλευςθ, ςε ιδιοκτιτεσ-ενοικιαςτζσ γεωργικισ γθσ και ςε δανειςτζσ και (ii), το ετιςιο Γεωργικό Ειςόδθμα ι θ φορολογθτζα φλθ, θ οποία περιλαμβάνει: τθν αγοραία αξία τθσ οικογενειακισ εργαςίασ που αξιοποιικθκε ςτθν εκμετάλλευςθ, το τεκμαρτό ενοίκιο τθσ ιδιόκτθτθσ γεωργικισ γθσ, το τεκμαρτό κόςτοσ χριςεωσ των απαςχολοφμενων ιδίων κεφαλαίων ςτθν εκμετάλλευςθ και το κακαρό οικονομικό αποτζλεςμα (κζρδοσ ι ηθμία), όπωσ αυτό διαμορφϊνεται από τα ετιςια οικονομικά αποτελζςματα τθσ εκμετάλλευςθσ. Μόνον ζτςι προκφπτει θ εξ αντικειμζνου φοροδοτικι ικανότθτα του κάκε γεωργοφ, λαμβάνοντασ υπόψθ και τθν ετιςια ανάλωςθ παγίου κεφαλαίου, με ςυντελεςτι απόςβεςθσ ςυμβατό με τθν ταχφτερθ 2 Επιβάρυνςθ από ΦΠΑ και ειςφορά ΕΛΓΑ Diafora themata/forologia tis georgikis gis.docx 2
τεχνολογικι του απαξίωςθ, λόγω δυςμενϊν ςυνκθκϊν χριςθσ και ςυντιρθςθσ. Με τον υπολογιςμό τθσ φορολογθτζασ φλθσ των γεωργϊν ελζγχονται και τα φορολογθτζα ζςοδα που απολαμβάνουν όςοι εργάηονται και δεν ανικουν ςτθ γεωργικι εκμετάλλευςθ (αμοιβι εργαςίασ τρίτων), όςοι ενοικιάηουν γεωργικι γθ (ενοίκια γεωργικισ γθσ τρίτων) όςοι προμθκεφουν τισ ενδιάμεςεσ ειςροζσ και όςοι δανείηουν ζντοκα τουσ γεωργοφσ. Οι ςυνολικζσ εκροζσ τθσ γεωργίασ, για το 2011, με βάςει τα προαναφερόμενα ςτοιχεία, υπολογίηονται ςε 5,6 δισ για τισ ενδιάμεςεσ ειςροζσ και ςε 2,0 δισ για αμοιβι εργατϊν, ενοίκια γεωργικισ γθσ και τόκουσ δανείων, και αποτελοφν περίπου το 72% τθσ Ακακάριςτθσ Αξίασ Παραγωγισ του Γεωργικοφ Τομζα. Στα πλαίςια των όςων προαναφζρονται και δεδομζνου ότι θ υποςτιριξθ τθσ «γεωργίασ», όπωσ προαναφζρεται, ςυνιςτά παρζμβαςθ «Δθμοςίου Συμφζροντοσ», κα ιταν αμφίπλευρα επωφελισ (για το Κράτοσ και τουσ γεωργοφσ) θ τιρθςθ ςτοιχείων και υποβολισ διλωςθσ φορολογίασ ειςοδιματοσ από τουσ γεωργοφσ και, με βάςθ το περιεχόμενό τθσ: (i) να φορολογοφνται οι γεωργοί μόνον με βάςθ το κακαρό οικονομικό αποτζλεςμα (κζρδοσ), ςε όςεσ περιπτϊςεισ υπάρχει και (ii), να προςδιορίηονται τα ειςοδιματα που προςδιορίηει θ λειτουργία των γεωργικϊν εκμεταλλεφςεων (ενδιάμεςεσ ειςροζσ, εργαςία τρίτων, ενοίκια γεωργικισ γθσ και τόκοι δανείων). Εάν το ςφςτθμα αυτό λειτουργιςει ςωςτά, το όφελοσ του Κράτουσ από τθν διεφρυνςθ τθσ φορολογικισ βάςθσ, που κα προκφψει με τον ζλεγχο των ειςοδθμάτων που προςδιορίηει θ «γεωργία» ςε τρίτουσ, κα αποδειχκεί πολφ μεγαλφτερο από το όποιο ποςό προβλζπεται να ειςπραχκεί με τθν ζξω από κάκε οικονομικι λογικι φορολόγθςθ τθσ γεωργικισ γθσ. Diafora themata/forologia tis georgikis gis.docx 3