Συµπληρωµατικά στοιχεία ppt3 ιαφάνεια 1 Κλιµατική αλλαγή Πώς µπορείτε να την καταπολεµήσετε; Η παρουσίαση αυτή έχει σκοπό να αποδείξει ότι οι απλές ενέργειες και επιλογές ατόµων και νοικοκυριών µπορούν να έχουν αποφασιστικό αντίκτυπο στην καταπολέµηση της κλιµατικής αλλαγής. ιαφάνεια 2 Το κλίµα διαφοροποιείται, και θα διαφοροποιείται πάντοτε, χάρη σε φυσικά αίτια. Στα φυσικά αίτια συγκαταλέγονται οι κλασµατικές αλλαγές της ηλιακής ακτινοβολίας, οι εκρήξεις ηφαιστείων που παράγουν τεράστιες ποσότητες σκόνης που αντανακλούν τη θερµότητα από τον ήλιο πίσω στο διάστηµα, και οι φυσικές διακυµάνσεις του ίδιου του κλιµατικού συστήµατος. Ωστόσο, τα φυσικά αίτια εξηγούν µόνο ένα µικρό µέρος της υπερθέρµανσης αυτής. Η µεγάλη πλειοψηφία των επιστηµόνων συµφωνεί ότι οφείλεται στις αυξανόµενες συγκεντρώσεις «αερίων του θερµοκηπίου», που παγιδεύουν τη θερµότητα, στην ατµόσφαιρα λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Η ενέργεια από τον ήλιο θερµαίνει την επιφάνεια της γης και, καθώς η θερµοκρασία αυξάνεται, η θερµότητα αντανακλάται στην ατµόσφαιρα ως υπέρυθρη ενέργεια. Κάποια από την ενέργεια απορροφάται εντός της ατµόσφαιρας από τα «αέρια του θερµοκηπίου». Η ατµόσφαιρα λειτουργεί µε παρόµοιο τρόπο µε τα τοιχώµατα ενός θερµοκηπίου, επιτρέποντας την εισροή του ορατού φωτός και απορροφώντας την εξερχόµενη υπέρυθρη ενέργεια, διατηρώντας το εσωτερικό του ζεστό. Αυτή η φυσική διαδικασία ονοµάζεται «φαινόµενο του θερµοκηπίου». Χωρίς αυτήν, η µέση παγκόσµια θερµοκρασία θα ήταν -18 C, ενώ σήµερα ανέρχεται σε +15 C. Ωστόσο, οι ανθρώπινες δραστηριότητες προσθέτουν αέρια του θερµοκηπίου, κυρίως διοξείδιο του άνθρακα, µεθάνιο και πρωτοξείδιο του αζώτου, στην ατµόσφαιρα, τα οποία ενισχύουν το φυσικό φαινόµενο του θερµοκηπίου και κάνουν τον πλανήτη πιο ζεστό. Αυτή η ανθρωπογενής πρόσθετη θέρµανση ονοµάζεται «ενισχυµένο» φαινόµενο του θερµοκηπίου. Περισσότερες λεπτοµέρειες για τα αέρια του θερµοκηπίου θα βρείτε στη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/environment/climat/campaign/pdf/gases_el.pdf ιαφάνεια 3 Ήδη, η κλιµατική αλλαγή έχει πολλές ορατές επιπτώσεις, από την αύξηση της θερµοκρασίας ως την άνοδο της στάθµης της θάλασσας από το λιώσιµο των πολικών πάγων και την αύξηση της συχνότητας καταιγίδων και πληµµύρων. Εάν δεν αναλάβουµε δράση, η κλιµατική αλλαγή θα προκαλέσει όλο και πιο ακριβές ζηµιές και θα διαταράξει τη λειτουργία του φυσικού µας περιβάλλοντος, το οποίο µας παρέχει τροφή, πρώτες ύλες και άλλους ζωτικής σηµασίας πόρους. Αυτό θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στις οικονοµίες µας και ενδέχεται να αποσταθεροποιήσει κοινωνίες σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η κλιµατική αλλαγή είναι παγκόσµιο πρόβληµα, όµως ο καθένας από εµάς έχει τη δύναµη να κάνει τη διαφορά. Ακόµη και µικρές αλλαγές στην καθηµερινή µας συµπεριφορά µπορούν να συµβάλλουν στον περιορισµό των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου χωρίς να επηρεαστεί η ποιότητα ζωής µας. Πράγµατι, µπορούν ακόµη και να µας βοηθήσουν να εξοικονοµήσουµε χρήµατα.
ιαφάνεια 4 Ρυθµίστε το θερµοστάτη Ρυθµίστε χαµηλά τη θέρµανση. Μειώνοντας τη θερµοκρασία κατά µόνον 1 C µπορείτε να µειώσετε το λογαριασµό του νοικοκυριού σας κατά 5-10% και τις εκποµπές CO 2 έως και 300kg ανά νοικοκυριό και έτος. Προγραµµατίστε το θερµοστάτη σας σε χαµηλότερες θερµοκρασίες κατά τις νυκτερινές ώρες ή όταν βρίσκεστε εκτός σπιτιού και σε υψηλότερες όταν ξυπνάτε ή επιστρέφετε στο σπίτι, ώστε να έχετε πάντοτε άνετη θερµοκρασία. Ο λογαριασµός της θέρµανσης µπορεί να µειωθεί κατά 7-15%. Προσέξτε τις ρυθµίσεις που χρησιµοποιείτε - εάν ρυθµίσετε το ψυγείο σας στην ελάχιστη θερµοκρασία, όχι µόνο θα καταναλώνετε περισσότερη ενέργεια, αλλά και θα διατηρείτε φρέσκα τα τρόφιµα για λιγότερο διάστηµα, καθώς αυτά µπορεί να παγώσουν και να αλλοιωθούν. ιαφάνεια 5 Επιλέξτε µοντέλα χαµηλής ενεργειακής κατανάλωσης Χρησιµοποιείστε λαµπτήρες χαµηλής κατανάλωσης: Ένας µόνον λαµπτήρας µπορεί να µειώσει το κόστος φωτισµού κατά 60 και τις εκποµπές CO 2 κατά 400 κιλά σε όλη τη διάρκεια ζωής του λαµπτήρα. Μάλιστα, αυτοί οι λαµπτήρες διαρκούν έως και 10 φορές περισσότερο από τους συνηθισµένους. Οι λαµπτήρες χαµηλής κατανάλωσης είναι πιο ακριβοί, αλλά µακροπρόθεσµα πιο οικονοµικά συµφέροντες. Αντικαταστήστε τα παλιά, µονά τζάµια στα παράθυρά σας µε διπλά. Θα χρειαστεί να επενδύσετε ένα αρχικό ποσό, αλλά η αλλαγή αυτή θα αποδώσει σηµαντικά µακροπρόθεσµα οφέλη και θα µειώσει στο µισό την ενέργεια που χάνεται από τα παράθυρα. Εάν επιλέξετε τα καλύτερα υλικά που κυκλοφορούν στην αγορά (ξύλινα κουφώµατα µε διπλά τζάµια χαµηλής εκποµπής και γέµιση από αργόν), θα µειώσετε τις απώλειες ενέργειας κατά 70%. Αντικαταστήστε ψυγεία και καταψύκτες µε νεότερα µοντέλα, που διαθέτουν αυτόµατα συστήµατα απόψυξης και συνήθως καταναλώνουν έως και δύο φορές λιγότερη ενέργεια από τα παλαιότερα µοντέλα. Όταν αγοράζετε καινούριες συσκευές (όχι µόνον ψυγεία, αλλά και πλυντήρια ρούχων, πιάτων κ.λπ.), επιλέγετε εκείνες που φέρουν την ετικέτα µε την ένδειξη Ευρωπαϊκός Βαθµός Α+, δηλαδή µε υψηλή ενεργειακή απόδοση. Επίσης, συγκρίνετε την κατανάλωση ενέργειας στις συσκευές βαθµού Α+, επειδή αυτή µπορεί να διαφέρει από συσκευή σε συσκευή. Μάθετε περισσότερα για τη µέση κατανάλωση ενέργειας και τις εκποµπές CO 2 των οικιακών συσκευών: http://ec.europa.eu/environment/climat/campaign/pdf/table_appliances_el.pdf ιαφάνεια 6 Κλείστε το διακόπτη Σβήνετε τα φώτα όταν δεν τα χρειάζεστε. Εάν σβήνετε 5 φώτα στους διαδρόµους και τα δωµάτια του σπιτιού σας, όταν δεν τα χρειάζεστε, εξοικονοµείτε περίπου 60 και µειώνετε τις εκποµπές CO 2 κατά 400 κιλά το χρόνο. Μην αφήνετε τις συσκευές σας σε κατάσταση αναµονής - χρησιµοποιείτε το πλήκτρο «on/off» που βρίσκεται επάνω στη συσκευή. Μια τηλεόραση, που ανάβει επί 3 ώρες καθηµερινά (ο µέσος όρος του χρόνου που περνούν οι Ευρωπαίοι µπροστά στην τηλεόραση) και παραµένει στην κατάσταση αναµονής κατά τις υπόλοιπες 21 ώρες, καταναλώνει περίπου 40% της ενέργειάς της στην κατάσταση αυτή.
Κλείστε τη βρύση. Αν κλείνετε τη βρύση ενώ βουρτσίζετε τα δόντια σας, µπορείτε να εξοικονοµήσετε µερικά λίτρα νερού. Επίσης, µια βρύση που στάζει ξοδεύει αρκετό νερό για να γεµίσει µια µπανιέρα σ ένα µήνα, γι' αυτό, ελέγχετε πάντα εάν έχετε κλείσει καλά τις βρύσες. ιαφάνεια 7 Σκεφθείτε αποτελεσµατικά Κρατήστε δροσερή την ατµόσφαιρα µε έναν ανεµιστήρα. Τα κλιµατιστικά µηχανήµατα καταβροχθίζουν µεγάλες ποσότητες ενέργειας - το µέσο κλιµατιστικό λειτουργεί στα 1.000 Watt, εκπέµποντας περίπου 650 γρ. CO 2 την ώρα και σας κοστίζει περίπου 0,10 ευρώ την ώρα. Μια εναλλακτική λύση είναι οι ανεµιστήρες. ιαφορετικά, χρησιµοποιείτε το κλιµατιστικό µε µέτρο και επιλέγετε τα µοντέλα που έχουν καλύτερη ενεργειακή απόδοση. Χρησιµοποιείτε το πλυντήριο ρούχων ή το πλυντήριο πιάτων µόνο όταν είναι γεµάτα. Εάν χρειαστεί να τα χρησιµοποιήσετε µισογεµάτα, ρυθµίστε τα στην οικονοµική λειτουργία. Επίσης, δεν χρειάζεται να επιλέγετε υψηλές θερµοκρασίες. Τα σύγχρονα απορρυπαντικά είναι τόσο αποτελεσµατικά, ώστε καθαρίζουν τα ρούχα και τα πιάτα σας σε χαµηλές θερµοκρασίες. Κάντε ντους αντί για µπάνιο. Ένα ντους απαιτεί έως και τέσσερις φορές λιγότερη ενέργεια. Για να µεγιστοποιήσετε τις ποσότητες ενέργειας που εξοικονοµείτε, αποφεύγετε τις ηλεκτρικές ντουζιέρες και χρησιµοποιείτε κεφαλές ντους χαµηλής ροής, που είναι φθηνότερες και παρέχουν την ίδια άνεση. Βράστε λιγότερο νερό. Εάν βράζετε λίγο νερό που επαρκεί ίσα ίσα για το τσάι σας, µπορείτε να εξοικονοµήσετε πολλή ενέργεια. Εάν όλοι οι Ευρωπαίοι έβραζαν µόνον το νερό που χρειάζονταν πραγµατικά, αποφεύγοντας έτσι 1 λίτρο περιττού βραστού νερού την ηµέρα, η ενέργεια που θα εξοικονοµούσαν, θα µπορούσε να δώσει ρεύµα στο ένα τρίτο όλων των φωτιστικών στύλων των ευρωπαϊκών δρόµων. Σκεπάζετε τις κατσαρόλες όταν µαγειρεύετε. Κάνοντάς το, εξοικονοµείτε ένα σηµαντικό µέρος της ενέργειας που απαιτείται για την προετοιµασία του γεύµατος. Οι χύτρες ταχύτητας και οι ατµοµάγειρες είναι πολύ αποτελεσµατικότεροι: µπορούν να εξοικονοµήσουν περίπου 70% της ενέργειας! Μην αφήνετε τη θερµότητα να διαφεύγει από το σπίτι σας για µεγάλα διαστήµατα. Όταν αερίζετε το σπίτι σας, ανοίγετε τα παράθυρα µόνο για µερικά λεπτά. Εάν αφήνετε όλη µέρα ένα µικρό άνοιγµα διαφυγής, η ενέργεια που απαιτείται για να διατηρηθεί η θερµοκρασία µέσα στο σπίτι κατά τους έξι ψυχρούς µήνες του χειµώνα (µε εξωτερική θερµοκρασία έως 10 C) ισοδυναµεί µε σχεδόν 1 τόνο εκποµπών CO 2. Εγκαταστήστε καλή µόνωση στο σπίτι, έναν από τους αποτελεσµατικότερους τρόπους µείωσης των εκποµπών CO 2 και εξοικονόµησης ενέργειας µακροπρόθεσµα. Συνήθως, η απώλεια θερµότητας από τους τοίχους, την οροφή και το δάπεδο ευθύνεται για το 50% της συνολικής απώλειας θερµότητας στο χώρο. Μονώνετε καλά τις δεξαµενές ζεστού νερού, τους σωλήνες κεντρικής θέρµανσης και τις κοιλότητες των τοίχων και τοποθετείτε φύλλα αλουµινίου πίσω από τα θερµαντικά σώµατα. ιαφάνεια 8 Ευφυείς µεταφορές Προσπαθήστε να αποφεύγετε τις πολύ σύντοµες διαδροµές µε το αυτοκίνητο καθώς η κατανάλωση καυσίµων και οι εκποµπές CO 2 είναι δυσανάλογα υψηλότερες όταν η µηχανή είναι ακόµα κρύα. Οι έρευνες δείχνουν ότι η µία στις δύο αστικές διαδροµές αφορά αποστάσεις µικρότερες των τριών χιλιοµέτρων, δηλαδή αποστάσεις που µπορείτε εύκολα να διανύσετε µε το ποδήλατο ή µε τα πόδια.
οκιµάστε µια από τις ακόλουθες εναλλακτικές προτάσεις: ποδήλατο, περπάτηµα, συλλογική χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου (car-pooling), δηµόσια µέσα µεταφοράς. Κατά µέσο όρο, για κάθε λίτρο βενζίνης που καίει ο κινητήρας του αυτοκινήτου απελευθερώνονται στην ατµόσφαιρα τουλάχιστον 2,5 κιλά CO 2. Μην τρέχετε - έτσι θα καταναλώνετε λιγότερη βενζίνη και θα εκπέµπετε λιγότερο CO 2. Η οδήγηση σε ταχύτητα υψηλότερη των 120 χλµ. την ώρα αυξάνει την κατανάλωση καυσίµου κατά 30% σε σύγκριση µε την οδήγηση µε 80 χλµ. την ώρα. Η 4η, η 5η και η 6η ταχύτητα είναι οι πιο οικονοµικές όσον αφορά την κατανάλωση καυσίµου. Έχετε ακούσει ποτέ για την οικολογική οδήγηση; Μπορεί να µειώσει την κατανάλωση καυσίµων κατά 5%. Εκκινείτε το αυτοκίνητό σας χωρίς να πιέζετε το γκάζι, αλλάζετε σε µεγαλύτερη ταχύτητα αµέσως µόλις αυτό είναι δυνατόν και διατηρείτε την ταχύτητα σταθερή. Βεβαιωθείτε ότι η πίεση των ελαστικών σας είναι σωστή: εάν η πίεση µειωθεί κατά 0,5 bar, το αυτοκίνητό σας θα καταναλώνει 2,5% περισσότερο καύσιµο ώστε να υπερνικήσει την αντίσταση και, συνεπώς, θα εκπέµπει στο περιβάλλον 2,5% περισσότερο CO 2. Εάν ταξιδεύετε για µεγάλες αποστάσεις: επιλέξτε το τρένο όποτε µπορείτε. Μια πρόσφατη έρευνα των ιταλικών σιδηροδρόµων υπολόγισε ότι το ταξίδι µε τρένο αντί για αεροπλάνο µπορεί να οδηγήσει σε µείωση των εκποµπών CO 2 κατά 91%. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες για την οικολογική οδήγηση στη διεύθυνση: http://www.savemorethanfuel.eu/ ιαφάνεια 9 Επαναχρησιµοποίηση/ Ανακύκλωση Χρησιµοποιείστε σακούλες πολλαπλών χρήσεων για τα ψώνια σας. Όταν ψωνίζετε, εξοικονοµείτε ενέργεια και παράγετε λιγότερα σκουπίδια, εάν χρησιµοποιείτε σακούλες πολλαπλών χρήσεων για τα ψώνια σας, αντί για τις σακούλες µιας χρήσης που σας δίνουν στα µαγαζιά. Τα σκουπίδια όχι µόνο εκπέµπουν CO 2 και µεθάνιο στην ατµόσφαιρα, αλλά µπορεί να µολύνουν και τον αέρα, τα υπόγεια ύδατα και το έδαφος. ιαθέστε τα χρησιµοποιηµένα γυάλινα σκεύη σας στους ειδικούς κάδους συλλογής γυαλιού και ξεχωρίζετε τα χαρτιά, τα πλαστικά και τα τενεκεδένια κουτιά από τα υπόλοιπα απορρίµµατά σας. Η ανακύκλωση ενός κουτιού αλουµινίου εξοικονοµεί το 90% της ενέργειας που απαιτείται για την παραγωγή ενός νέου κουτιού: 9 κιλά εκποµπών CO 2 ανά κιλό αλουµινίου! Για κάθε κιλό ανακυκλωµένου πλαστικού, εξοικονοµείτε 1,5 κιλό CO 2. Για κάθε κιλό ανακυκλωµένου γυαλιού, 300 γρ. CO 2. Και για κάθε κιλό χαρτιού που ανακυκλώνετε αντί να το πετάξετε στη χωµατερή, αποφεύγετε 900 γρ. εκποµπών CO 2, καθώς και εκποµπές µεθανίου. Επιλέγετε προϊόντα χωρίς µεγάλη ποσότητα υλικών συσκευασίας και αγοράζετε ανταλλακτικά όταν µπορείτε έτσι µειώνετε την παραγωγή απορριµµάτων και τη χρήση ενέργειας. ιαφάνεια 10 Τι άλλο µπορούµε να κάνουµε; Αναζητείτε τα προϊόντα που φέρουν το λογότυπο µε το λουλούδι, του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήµατος (Eco-label). Υποδηλώνοντας ιδιαίτερα υψηλές περιβαλλοντικές αποδόσεις, το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήµα έχει απονεµηθεί σε εκατοντάδες ασφαλή για το περιβάλλον προϊόντα και υπηρεσίες από 25 κατηγορίες προϊόντων, όπως λαµπτήρες, απορρυπαντικά, υπολογιστές και διάφορες οικιακές συσκευές.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε το οικολογικό σήµα της Ε.Ε., το Λουλούδι, ανατρέξτε στη διεύθυνση http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/index_en.htm. Όταν αγοράζετε έπιπλα κήπου ή άλλα ξύλινα προϊόντα, φροντίζετε να βεβαιώνεστε ότι το ξύλο προέρχεται από βιώσιµες πηγές διαχείρισης και χρήσης των δασικών πόρων. Τα προϊόντα που φέρουν τις ετικέτες FSC ή PEFC (www.fsc.org και www.pefc.org) συµµορφώνονται µε αυτές τις απαιτήσεις. Οι µη βιώσιµες πρακτικές εκµετάλλευσης των δασικών πόρων συµβάλλουν στην αποψίλωση των δασών, η οποία ευθύνεται για περίπου το 20% των παγκόσµιων εκποµπών CO 2. Συνήθως, αυτές οι πρακτικές περιλαµβάνουν κάψιµο των δασών, που προκαλεί εκποµπές CO 2 και µειώνει τη δυνατότητά τους για απορρόφηση CO 2. Καταναλώνετε τρόφιµα εποχής τοπικής παραγωγής: είναι προτιµότερα για το περιβάλλον, καθώς τα προϊόντα που παράγονται σε τεχνητά οικοσυστήµατα ή θερµοκήπια απαιτούν τεράστια ποσότητα ενέργειας, ώστε να διατηρηθούν οι θερµοκρασίες Επιπλέον, η αεροπορική µεταφορά των εµπορευµάτων από τη µια άκρη του κόσµου στην άλλη προκαλεί περίπου 1.700 φορές περισσότερες εκποµπές CO 2 από ό,τι η µεταφορά τους µε φορτηγά σε αποστάσεις 50 χλµ. Τρώτε τα λαχανικά σας! Η παραγωγή κρέατος εκλύει µεγάλες ποσότητες CO 2 και µεθανίου, ενώ ταυτόχρονα απαιτεί µεγάλες ποσότητες νερού. Στην πραγµατικότητα, τα µηρυκαστικά, όπως είναι τα βοοειδή και τα αµνοερίφια παράγουν πολύ µεθάνιο εξαιτίας του τρόπου µε τον οποίο το πεπτικό τους σύστηµα χωνεύει την τροφή. Φυτέψτε ένα δέντρο. Ένα µετρίου µεγέθους δέντρο απορροφά περίπου 6 κιλά CO 2 κάθε χρόνο, δηλαδή περίπου 250 κιλά CO 2 σε διάστηµα 40 ετών. Πριν εκτυπώσετε ένα έγγραφο ή ένα ηλεκτρονικό µήνυµα, αναλογιστείτε εάν αυτό είναι πράγµατι απαραίτητο. Ένας Ευρωπαίος πολίτης χρησιµοποιεί περίπου 20 κιλά χαρτί το µήνα! Εάν χρειαστεί ν αγοράσετε καινούριο φωτοτυπικό µηχάνηµα, αγοράστε κάποιο που να µπορεί να εκτυπώνει και στις δύο όψεις του χαρτιού. Εάν βγάζετε τις φωτοτυπίες σας σε φωτοτυπείο, ζητήστε να ρυθµίσουν το µηχάνηµα έτσι ώστε να εκτυπώνει και στις δύο όψεις. Θα εξοικονοµήσετε ενέργεια από την παραγωγή χαρτιού.